Indeks Hirscha

Informacja ze strony Wydziału Matematyki i Nauk
Informacyjnych autorstwa dr Heleny Dryzek
http://www.mini.pw.edu.pl/~dryzek/www/?S%B3ownik:Wska%BCnik_h%2C_Wsp%F3%B3czynnik_h
Strona główna > Słownik > Wskaźnik h, Współczynnik h
Wskaźnik h, Współczynnik h
Współczynnik h jest sposobem mierzenia osiągnięć naukowych z uwzględnieniem liczby
publikacji i liczby cytowań. Współczynnik h (ang. index h, h-index, Hirsch index, Hirsch
number) dla danego autora jest to liczba publikacji cytowanych ≥ h razy. Współczynnik
został zaproponowany przez Jorga E. Hirscha w 2005 r. (J. E. Hirsch: An index to quantify an
individual’s scientific research output. Proc. Nat. Acad, Sci. (PNAS), vol. 102, nr 46 (2005),
s. 16569-16572. Dostępne w Internecie www.pnas.org/cgi/doi/10.1073/pnas.0507655102)
[dostęp 17.10.2007 r.]). Np. współczynnik h = 10 oznacza, że autor ma 10 publikacji
cytowanych co najmniej 10 razy. Wielkość h zależy więc od dwóch czynników: liczby
publikacji i ich popularności. Wzrost współczynnika h można osiągnąć publikując prace,
które znajdą znaczny oddźwięk.
Cechy współczynnika h:
 Zaletą tego współczynnika jest możliwość jego szybkiego obliczenia, jeśli znana jest
liczba cytowań każdej publikacji danego autora. Współczynnik ten jest też
proponowany do rankingu instytucji naukowych, grup uczonych lub oceny osiągnięć
np. krajowych w określonej dziedzinie wiedzy. Przykładem jest zastosowanie
współczynnika h do oceny polskich osiągnięć w dziedzinie nauk biologicznych
(Andrzej Pilc, Polskie publikacje z lat 2000-2007 wchodzące w skład współczynnika H
dla biologii molekularnej i biochemii: Postępy Biochemii nr 53 (3) (2007)).
 Wadą współczynnika h jest konieczność obserwowaniu osiągnięć naukowych w
długim okresie czasu, bo wówczas pojawiają się cytowania i istnieje możliwość
opublikowania wielu prac, zwłaszcza często cytowanych. Z tego powodu
współczynnik h został przez Adama Pronia i Halinę Szatyłowicz nazwany żartobliwie,
lecz słusznie, „współczynnikiem dostojeństwa naukowego” (A. Proń, H. Szatyłowicz:
Habilitacja dodaje „skrzydeł”?: Forum Akademickie, nr 3 (2006)).
 Zdaniem Hirscha współczynnik h może być wykorzystany do prognozowania
indywidualnych osiągnięć naukowych, gdyż jest w tym przypadku skuteczniejszy, niż
liczba publikacji, liczba cytowań lub średnia cytowań w przeliczeniu na publikację ( J.
E. Hirsch: Does the h-index have predictive power?. Dostępne w
Internecie http://www.arxiv.org/PS_cache/arxiv/pdf/0708/0708.0646v2.pdf [dostęp
17.10.2007]).
Wielkość współczynnika h
 Zasięg cytowań jest różny w różnych dziedzinach nauki. Nauki biologiczne są
dziedziną, w której publikacje są szeroko cytowane i stąd największy wskaźnik h
podany przez Hirscha w cytowanej wyżej pracy wynosi h=191 dla
neurologa Solomona H. Snydera z Baltimore. Najwyższy wynik w fizyce osiągnął E.
Witten z h=110.
 Zdaniem Hirscha, w dziedzinie fizyki współczynnik h jest dobrą miarą dorobku
naukowego w zależności od stażu pracy, tj. h≈mn, gdzie m oznacza pewien
współczynnik, a n lata pracy. Współczynnik m≈1 charakteryzuje wydajnego naukowo
fizyka (h=20 po 20 latach pracy), m≈2 cechuje szczególnie wyróżniających się (h=40
po 20 latach pracy), m≈3 lub więcej jest miarą dla jednostek bardzo wybitnych (h=60
po 20 latach pracy).
Inne propozycje:
Współczynnik h ma już swoje odmiany. Możliwe jest dowartościowanie publikacji
o niewielkiej liczbie współautorów zaproponowane przez P. D. Batista i współpracowników
z Uniwersytetu w Sặo Paulo (Pablo D. Batista, Monica G. Campiteli, Osame Kinouchi,
Alexandre S. Martinem: Is it possible to compare researchers with different scientific
interests?, Scientometrics, vol 68, nr 1 (2006), s. 179-189). Możliwe jest też uniknięcie
faworyzowania autorów stosunkowo wielu publikacji, z których każda ma skromną liczbę
cytowań w stosunku do autorów niewielu publikacji o dużej liczbie cytowań zaproponowane
przez Leo Egghe z Uniwersytetu Hasselt w Belgii (Leo Egghe: Theory and practice of the gindex, Scientometrics, vol. 69, nr 1 (2006), s. 131-152). Jednakże wyliczanie
tych współczynników jest dużo bardziej kłopotliwe, niż określanie współczynnika h.
Zmierz sobie współczynnik h ! Czytelnikom strony życzę wysokich - i rosnących współczynników h.
W bazie cytowań SCOPUS współczynnik h jest wyświetlany automatycznie dla każdego
autora.
à propos
Laureaci nagrody Nobla w dziedzinie medycyny w 2009 r. mieli w momencie jej ogłoszenia
następujące wskaźniki h (wg bazy SCOPUS):
 Carol Greider - h=39 (ponad 18 tys. cytowań)
 Elizabeth Blackburn - h=38 (ponad 13,5 tys. cytowań
 Jack Szostak - h=32 (ponad 11 tys. cytowań)).