Podwyższenie kapitału zakładowego spółki nie zawsze z podatkiem

Autor: Piotr Stolarczyk, radca prawny, Kancelaria Jedynak Rogowska.
Publikacja: 20.10.2015
Źródło publikacji: egospodarka.pl
Podwyższenie kapitału zakładowego spółki nie
zawsze z podatkiem PCC?
Regulacje ustawy z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych
zawierają zamknięty katalog czynności, w wyniku realizacji, których powstaje obowiązek
zapłaty podatku PCC. Jedną z nich jest umowa spółki kapitałowej, jak również jej zmiana.
Powyższe powoduje, że zarówno w przypadku podpisania umowy spółki (aktu
założycielskiego spółki jednoosobowej), jak również zmian umowy spółki, dokonywanych w
drodze uchwał podejmowanych przez zgromadzenia wspólników lub walne zgromadzenia
akcjonariuszy, konieczne jest uiszczenie podatku.
Powstaje jednak pytanie, czy obowiązek podatkowy powstaje również wówczas, gdy
dochodzi do podwyższenia kapitału zakładowego bez jednoczesnej zmiany spółki. Mówimy
w tym przypadku o tzw. podwyższeniu kapitału zakładowego na mocy dotychczasowych
postanowień umowy spółki, która przewiduje maksymalną wysokość kapitału zakładowego
oraz termin, przy zachowaniu, którego podwyższenie kapitału nie wymaga podjęcia uchwały
w przedmiocie zmiany umowy spółki.
Z formalnego punktu widzenia należałoby przyjąć, że przedmiotowa czynność nie podlega
opodatkowaniu, albowiem w wyniku jej dokonania nie dochodzi do zmiany umowy spółki.
Jednakże w art. 1 ust. 3 pkt 2 wspomnianej ustawy ustawodawca przewidział, że pod
pojęciem zmiany umowy spółki kapitałowej rozumie się podwyższenie kapitału zakładowego
z wkładów lub ze środków spółki. Analiza wspomnianego przepisu prowadzi do wniosku, że
również podwyższenie kapitału zakładowego bez zmiany umowy spółki implikuje powstanie
obowiązku w zakresie zapłaty podatku PCC (o ile podwyższenie następuje z wkładów lub ze
środków spółki).
W kontekście omawianych zagadnień warto również zwrócić uwagę na specyficzny rodzaj
podwyższenia kapitału zakładowego, jakim jest tzw. konwersja wierzytelności na kapitał
zakładowy. Dochodzi do niej wówczas, gdy udziałowiec spółki kapitałowej posiada w
stosunku do niej określoną wierzytelność (np. z tytułu pożyczki). Na skutek podwyższenia
kapitału zakładowego spółka uzyskuje w stosunku do udziałowca wierzytelność na jego
pokrycie. Następnie w drodze umowy obie wierzytelności podlegają umorzeniu.
Czy obowiązek podatkowy powstaje również wówczas, gdy dochodzi do podwyższenia
kapitału zakładowego bez jednoczesnej zmiany spółki? Czy tego rodzaju konwersja podlega
opodatkowaniu podatkiem PCC? Wydaje się, że nie, albowiem udziałowiec nie wnosi w tym
przypadku wkładów na pokrycie kapitału, a jak wspomniano powyżej podwyższenie kapitału
następuje na skutek umownego potrącenia wzajemnych wierzytelności.
W przypadku zmiany umowy spółki (w tym podwyższenia kapitału zakładowego), obowiązek
podatkowy w zakresie podatku PCC spoczywa na spółce, a stawka podatku wynosi 0,5 %.
Natomiast w zależności od sposobu podwyższenia kapitału, podstawę opodatkowania stanowi
wartość wkładów lub kwota, o którą kapitał został podwyższony.