Wojciech Balus, Nowy systemat wiedzy DZIEJE SZTUKI

Wojciech Balus, Nowy systemat wiedzy DZIEJE SZTUKI

SPIS TREŚCI
Wojciech Balus, Nowy systemat wiedzy
XIII
DZIEJE SZTUKI STAROŻYTNEJ
Przedmowa
7
CZĘŚĆ PIERWSZA
Badanie sztuki ze względu na jej istotę
I. O początkach sztuki i przyczynach jej różnorodności u ludów
Ustęp pierwszy
21
21
1. Ogólna koncepcja niniejszych Dziejów
21
2. Początki sztuki tożsame z początkami rzeźbiarstwa
21
3. Podobne jej początki u różnych ludów
22
4. Jej starożytne dzieje w Egipcie
23
5. Późniejsza ale pierwotna sztuka u Greków.
Kamienie i kolumny pierwszymi wizerunkami
23
6. Stopniowe formowanie postaci przez nasadzenie głowy
24
7. Przez zaznaczenie płci
24
8. Przez uformowanie nóg, którego dokonał Dedal
25
9. Wzajemne podobieństwo pierwszych postaci tworzonych
przez Egipcjan, Etrusków i Greków
25
10. Większe prawdopodobieństwo, że sztukę Grecy przejęli od
Fenicjan, nie zaś od Egipcjan
26
-V-
http://d-nb.info/1034286994
11. Podobny obyczaj opatrywania postaci inskrypcjami,
praktykowany wśród trzech wzmiankowanych ludów
26
12. Wyjaśnienie podobieństwa między najstarszymi posągami
egipskimi i greckimi
27
13. Właściwości najstarszego stylu rysunku
28
Ustęp drugi
28
1. Pierwsze tworzywo artystów: glina
28
2. Malowane naczynia z gliny
29
3. Drugi rodzaj figur, z drewna
30
4. Z kości słoniowej
31
5. Później z kamienia,
i to najpierw z właściwego każdemu krajowi
32
6. Z marmuru - początkowo tylko kończyny posągów.
0 statuach malowanych
33
7. Z brązu
34
8. O sztuce rytowania w kamieniu
35
Ustęp t r z e c i. O przyczynach różnorodności sztuki u ludów
1. Wpływ klimatu na kompleksję
36
36
A. Ogólnie 36. - B. I na narządy mowy 37. - C. Kompleksja
Egipcjan 38. - D. Greków i Italczyków 38. - E. Kompleksja piękna
pod cieplejszym niebem 39. - F. Wyjątkowe piękno Greków 40. G. Jego szczególny dowód 41
2. Wpływ nieba na sposób myślenia
41
A. Narodów Wschodu i Południa 41. - B. Greków. 42. C. Różnorodność wychowania, ustroju i rządów u poszczególnych
ludów 43. — D. Greków 43. - E. Rzymian. 44. - F. Uzdolnienia
artystyczne Anglików 44. - G. Uściślenie tych uwag 45
II. O sztuce u Egipcjan, Fenicjan i Persów
1. O sztuce u Egipcjan
46
46
1. Przyczyny powstania sztuki u Egipcjan
46
A. W ich kompleksji 46. - B. W ich sposobie czucia i myślenia,
w ich prawach, obyczajach i religii 48. - C. W sposobie traktowania
artystów 50. - D. W wiedzy twórców 51
2. O stylu sztuki Egipcjan
52
A. Styl starszy 52. - B. O następującym bezpośrednio po pierwszym
oraz późniejszym stylu sztuki egipskiej 64. - C. O naśladowaniu
dzieł egipskich za cesarza Hadriana 66
-VI-
3. Część mechaniczna sztuki egipskiej
71
A. O wykonaniu jej dzieł 71. - B. O tworzywie, w którym pracowali
artyści egipscy 73
2. O sztuce u Fenicjan i Persów
1. 0 sztuce Fenicjan
77
78
A. O naturze kraju, kompleksji mieszkańców, o ich naukach,
bogactwie i handlu 78.- B. O kształcie ich bogów 80. -C.0 dziełach
ich sztuki 80. - D. O ich odzieniu 81. - E. O sztuce u Żydów 81
2. O sztuce Persów
82
A. O jej zabytkach 82. - B. O kompleksji Persów 83. - C. Przyczyny
słabego rozwoju ich sztuki 83. - D. O sztuce u Partów 86
3. Ogólne uwagi o sztuce tych ludów
86
III. O sztuce u Etrusków i u ich sąsiadów
89
Ustęp pierwszy. 0 Etruskach
89
1. Zewnętrzne okoliczności, w których rozwijała się
sztuka Etrusków
89
A. Wolność tego ludu sprzyjająca sztuce 89. - B. Usposobienie
Etrusków, w którym można szukać źródła właściwości ich sztuki
90. - C. Niefortunne wojny z Rzymianami i upadek ich ustroju,
które powstrzymały rozwój ich sztuki 92
2. Sposoby przedstawiania ich bogów i bohaterów
93
A. Niektóre wspólne z Grekami 93. - B. Ich poszczególne
przedstawienia bywały niekiedy osobliwe, podobnie jak
u najdawniejszych Greków 93. - C. Kształt bogów wyższych 94. D. Kształt poszczególnych bogów 95. - E. Herosów na zabytkach
etruskich 98
3. Omówienie najprzedniejszych etruskich dzieł sztuki
98
A. Niewielkie figury z brązu oraz przedstawienia zwierząt 99.
- B. Statuy z brązu i marmuru 99. - C. Płaskorzeźby 102. —
D. Gemmy 105. - E. Monety 106. - F. Dodatek. O domniemanych
etruskich urnach z porfiru 107
Ustęp d r u g i. O stylu artystów etruskich
108
1. Ogólne o nim przypomnienie
108
2. O jego różnych stadiach i epokach
109
A. O styłu starszym i jego właściwościach 110. - B. Oznaki
przechodzenia od tego stylu do następnego 111. - C. O drugim
-VII-
stylu artystów etruskich i jego właściwościach 112. - D. Ich
objaśnienie 114. - E. O późniejszym stylu artystów etruskich 115.F. O odzieniu posągów etruskich 116
Ustęp trzeci. O sztuce ludów graniczących z Etruskami
116
1. Samnitów
116
2. Wolsków
118
3. Kampanów
118
A. Ich monety 119. - B. Ich malowane naczynia 119
4. Uwagi o kilku figurach z Sardynii
Zakończenie tego rozdziału
124
125
IV O sztuce u Greków
127
Ustęp pierwszy. O powodach i przyczynach rozkwitu sztuki greckiej
oraz jej wyższości nad sztuką innych ludów
127
1. O wpływie nieba
128
2. O greckich ustroju i rządach, w związku
z którymi rozpatrujemy tu również
129
A. Wolność 129. - B. Nagradzanie posągami sprawności ciała
i innych zasług 130. - C. Sposób myślenia wykształcony przez
wolność 131
3. O szacunku, jakim otaczano artystów
132
4. O zastosowaniu sztuki
135
5. O różnym wieku malarstwa i rzeźby
137
Ustęp d r u g i. O istocie sztuki
138
1. O rysunku postaci nagiej, który opiera się na pięknie
138
A. O pięknie w ogólności 138
2. 0 rysunku odzianych posągów greckich płci niewieściej
178
A. O materiałach, z których sporządzano odzienie 179. B. O rodzajach i formie 181. - C. O zdobieniu odzienia kobiecego
191. - D. Ogólne rozważania o ozdobności posągów kobiecych 197
Ustęp trzeci. 0 rozkwicie i upadku sztuki greckiej, w której
wyróżnić można cztery epoki i cztery style
1. Styl starszy
198
199
A. Jego zabytki 199. - B. Właściwości tego starszego stylu 205. C. Przygotowanie stylu wysokiego przez starszy 206
- VIII -
2. Styl wysoki
207
A. Jego właściwości 207. - B. Jego zabytki zachowane w Rzymie 209
3. Styl piękny
210
A. Jego właściwości 210. - B. A zwłaszcza Gracja 212. - C. O sztuce
w przedstawieniach dzieci 215
4. Styl naśladowców, zanikanie i upadek sztuki, zapoczątkowane. .
217
A. Przez naśladownictwo 217. - B. Przez pilność w kwestiach
drugorzędnych 217. - C. Przypuszczenia dotyczące wysiłków
podejmowanych przez pewnych artystów, by odwrócić postępujące
zepsucie sztuki 219. - D. Ostrożność w osądzaniu, które dzieło
jest oryginałem, a które zostało skopiowane dawno temu 221.
- E. O znamionach stylu w czasach zanikania sztuki 223. F. O wielkiej liczbie głów portretowych w stosunku do nielicznych
posągów z tego czasu 224. - G. Niskie pojęcia o pięknie, panujące
w tym ostatnim czasie 224. - H. O urnach pogrzebowych,
pochodzących prawie bez wyjątku z późniejszych czasów 224. I. O dobrym smaku, który przetrwał nawet w czasach upadku sztuki
225. - K. Zakończenie tego trzeciego ustępu, zawierające uwagi
o niezwykłym zabytku sztuki dziwnej i niekształtnej, wykonanym
przez artystów greckich 226. - L. Powtórzenie treści tego ustępu 227
Ustęp czwarty. Część mechaniczna rzeźbiarstwa greckiego
1. O różnym tworzywie, w którym pracowali rzeźbiarze greccy ....
228
228
A. O marmurze i jego rodzajach 234
2. O wykonaniu
230
A. Ogólnie 230. - B. Szczegółowo 231
Ustęp p i ą t y. O malarstwie starożytnych Greków
240
1. O malarstwie naściennym
240
2. O malowidłach zachowanych na ścianach
241
A. O tych, które zostały niegdyś odkryte w Rzymie 241. B. Malowidła herkulańskie 244. - C. Opis malowideł znalezionych
tamże ostatnio 245. -D. O malowidłach w grobowcach pod Corneto
250. - E. Opis malowideł, które znaleziono niedawno poza Rzymem
w nieznanym jeszcze miejscu 250
3. O czasie, w którym wykonano większość omówionych
tu malowideł
253
4. Czy są one dziełem mistrzów greckich, czy rzymskich
255
5. O sposobach wykonywania malowideł naściennych
szczegółowo
255
-IX-
V O sztuce u Rzymian
261
Ustęp pierwszy. Badania nad stylem rzymskim w sztuce
1. O dziełach artystów rzymskich
261
261
A. Z inskrypcjami rzymskimi 261. - B. Z imieniem samego artysty
262
2 . O naśladownictwie artystów etruskich i greckich
262
3. Błędny pogląd o odrębnym stylu w sztuce
264
A. Z powodu nieprawidłowych objaśnień 264. - B. Ze źle pojmowanej
czci dla dziel greckich 265. - C. Obalenie błędnego mniemania 265
4. Dzieje sztuki w Ezymie
265
A. Pod rządami królów 265. - B. W pierwszym okresie republiki
266. - C. Do czasów CXX. olimpiady 268. - D. Po drugiej wojnie
punickiej 269. - E. Po wojnie z królem Antiochem 271. - F. Po
zdobyciu Macedonii 272
Ustęp d r u g i. O rzymskich strojach męskich
273
1. Odzienie służące okryciu całego ciała
274
A. Tunika 274. - B. Toga 275. - C. Zdobienia strojów 276
2. Odzienie służące okryciu poszczególnych części ciała
277
A. Głowy 277. - B. O spodniach 278. - C. O butach 279. D. O rękawiczkach 280
3. Rynsztunek chroniący ciało
286
A. O pancerzu 280. - B. O hełmach 280. -C.0 nagolennikach 281
CZĘŚĆ DRUGA
Dzieje sztuki starożytnej rozpatrywane z uwzględnieniem
zewnętrznych okoliczności historycznych
Wstęp do części drugiej
285
1. O sztuce czasów najdawniejszych po Fidiasza
A. Rejestr najsławniejszych artystów tego czasu 285. - B. Rejestr
szkół artystycznych 288. - C. O okolicznościach panujących
w Grecji na krótko przed Fidiaszem 291. - D. Ateny przygotowują
i inicjują rozkwit sztuk i nauk 292
-X-
285
2. O sztuce tworzonej od czasów Fidiasza do czasów
Aleksandra Wielkiego
296
A. Przed wojnąpeloponeską 297. - B. Podczas wojny peloponeskiej
301. - C. Dzieje sztuki po klęsce Aten w tej wojnie oraz w czasach
odzyskanej przez nie wolności 306. - D .Po wojnie peloponeskiej
308. - E. Pod rządami Aleksandra Wielkiego 311
3. O sztuce po czasach Aleksandra i o jej zamieraniu
318
A. Za rządów jego bezpośrednich następców 318. - B. Zamieranie
sztuki w Grecji i jej równoczesny rozkwit 321. - C. Zepsuty smak
tamtych czasów, obecny przypuszczalnie również w sztuce 322. D. O rzekomych dziełach sztuki z tego okresu 323. - E. Upadek
sztuki w Egipcie i w Wielkiej Grecji 324. - F. Oraz w Grecji
w następstwie wojen wewnętrznych prowadzonych przez Związek
Achajski z Etolczykami, w które wmieszali się Rzymianie, a po
zwycięstwie ogłosili Greków wolnym narodem 328. - G. Ponowny,
ale krótkotrwały rozkwit sztuki w Grecji w następstwie nadania jej
wolności 328. - H. Jej rozkwit na Sycylii 334. - I. Sławni artyści
i dzieła tego czasu 330. - K. A w szczególności opis okaleczonego
Herkulesa w Belwederze 331. - L. Odparcie twierdzenia
0 rzekomych posągach z tamtego czasu 333. - M. Rabunek greckich
dzieł sztuki uprawiany przez Rzymian 334. - N. Koniec sztuki pod
rządami Seleucydów 335. - O. Jej rozkwit pod panowaniem królów
Bitynii i Pergamonu 337. - P. Koniec sztuki greckiej w Egipcie
oraz odparcie argumentów Vaillanta i innych 337. - Q. Odrodzenie
sztuki w Grecji 339. - R. Szkody, jakich doznała w następstwie
wojen mitrydatejskich oraz spustoszeń dokonanych w Grecji,
Wielkiej Grecji i na Sycylii 340
4. O sztuce greckiej pod panowaniem Rzymian
1 rzymskich cesarzy
342
A. Pod panowaniem Cezara 342. - B. O rządach Augusta i jego
dokonaniach 344. - C. Pod rządami Tyberiusza 348. - D. Pod
rządami Kaliguli 349. - E. Pod rządami Klaudiusza 349. - F. Pod
rządami Nerona 349. - G. Pod rządami Wespazjana, Tytusa
i Domicjana 355. - H. Pod rządami Trajana 358. - I. Pod rządami
Hadriana 361. - K. Pod rządami Antoninów 366. - L. Pod rządami
Kommodusa 371
5. Upadek sztuki za panowania Septymiusza Sewera
A. O dziełach powstałych pod rządami tego cesarza 373. - B. Pod
rządami Heliogabala 374. - C. Pod rządami Aleksandra Sewera
374. - D. O posągu Pupiena 375. - E. Całkowity upadek sztuki
za rządów Galiena 375. - F. O sztuce pod rządami Konstantyna.
376. - G. Wspomnienie o architekturze tamtych czasów 377.
- H. O ekscesach, jakich dopuszczano się na posągach oraz
o zachowanych dziełach z tego czasu 378. - I. O upadku miasta
Ateny i o zniszczeniu Rzymu 380. - K. O rzekomych posągach
-XI-
373
Justyniana i Belizariusza 381. - L. Ostateczny los posągów
w Rzymie 382. - M. Oraz w Konstantynopolu 382
Zakończenie drugiej części
Spis przytaczanych ksiąg