KARTA TECHNOLOGII URABIANIE ZA POMOCĄ MW Symbol PEU1

Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobywczego rud miedzi i surowców towarzyszących w Polsce
Strona 1
KARTA TECHNOLOGII
URABIANIE ZA POMOCĄ MW
Symbol
PEU1
WYRÓŻNIKI URABIANIA
Urabianie w przodkach wyrobisk eksploatacyjnych.
OPIS TECHNOLOGII
Charakterystyka prowadzenia robót
Otwory strzałowe wykonywane są za pomocą samojezdnego wozu wiertniczego (najczęściej
wiertnicy jednoramieniowej).Wiercenie odbywa się spod zabezpieczonego obudową stropu zgodnie
ze schematem rozmieszczenia otworów według uprzednio opracowanej metryki strzałowej i
prowadzone jest z płuczką wodną traconą. Odwiercony przodek ładowany jest materiałem
wybuchowym (MW). Zależnie od typu stosowanego MW (nabojowane, luzem) jest on ładowany
ręcznie lub mechanicznie (pneumatycznie). Przybitka nie jest stosowana, a wypełnienie otworu
materiałem wybuchowym nie przekracza 2/3 jego długości.
MW emulsyjny (luzem) może być sporządzany na miejscu w przodku z osobnych komponentów
niewybuchowych, i ładowany bezpośrednio do otworów z wykorzystaniem urządzenia
mieszalniczo-załadowczego (zabudowanego na samojezdnym wozie strzałowym) pozwalającego na
bieżącą kontrolę parametrów wtłaczanego MW do poszczególnych otworów i jego ilości.
W przodkach o większej wysokości do ładowania otworów strzałowych wykorzystuje się wysięgnik
pomostowy z daszkiem, zainstalowany na samojezdnym wozie strzałowym służącym również do
przewozu załogi górników strzałowych oraz środków strzałowych.
Równocześnie z ładowaniem otworów materiałem wybuchowym uzbraja się je z wykorzystaniem
zapalników elektrycznych (ZE) (najczęściej zapalniki zwłoczne 0,5 sekundowe o opóźnieniach 0-10 i
prądzie bezpiecznym od 0,2 A do 2 A) lub zapalników nieelektrycznych (ZN) (rys.2), metodą inicjacji
tylnej (od strony dna otworu). Przy zastosowaniu MW emulsyjnych luzem - wtłaczanych do otworu
stosuje się inicjację wyłącznie zapalnikiem nieelektrycznym. Przy zastosowaniu MW typu ANFO
stosuje się nabojowany ładunek udarowy (pobudzacz) po jednym na każdy otwór. Obecnie
prowadzone są prace wdrożeniowe nad załadunkiem do otworów MW emulsyjnego i zapalnika z
kabiny operatora maszyny. Rozwiązanie to docelowo pozwoliłoby na prowadzenie wszystkich prac
strzałowych w przodku z jednego stanowiska - operatora maszyny. W przyszłości rozważana jest
także możliwość zastosowania programowalnych zapalników elektronicznych, oraz ich inicjacji
bezprzewodowej.
Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobywczego rud miedzi i surowców towarzyszących w Polsce
Strona 2
Po załadowaniu przodka MW, łączy się obwody przodkowe zapalników elektrycznych stosując
połączenie równoległo-szeregowe, bezantenowe (tylko dla zapalników elektrycznych klasy 0,2A).
Przy stosowaniu zapalników nieelektrycznych do łączenia obwodu w przodku wykorzystuje się lonty
pentrytowe i konektory które inicjowane są od elektrycznego zapalnika. Obwody przodkowe łączy
się do głównej linii strzałowej poprowadzonej do stanowiska odpalania pod ziemią. Po sprawdzeniu
prawidłowości połączeń (kontroli ciągłości i oporności sieci miernikami prądów błądzących i
omomierzami cyfrowymi) przodek przygotowany jest do odpalenia. Detonację MW inicjuje się
zapalarką elektryczną ze stanowiska strzałowego.
Po odstrzelaniu przodków (z uwzględnieniem czasu wyczekiwania po robotach strzałowych)
urobek wybierany jest z przodka samojezdnymi maszynami ładującymi lub ładująco-odstawczymi, a
następnie strop w przodku zabezpieczany jest obudową kotwową instalowaną przez samojezdne
wozy kotwiące. Generalnie otwory strzałowe wierci się o długości około 3,0 m i średnicy 45 mm.
Wyjątkiem są otwory włomowe (klinowe lub równoległe) lub odprężająco-włomowe o zwiększonej
średnicy i długości do 8 m. Średni zabiór po odpaleniu wynosi zasadniczo od 2,8 do 3,0 m.
Zróżnicowanie metryk strzałowych
W furcie złożowej występują trzy typy litologiczne skał o zmiennej miąższości: dolomity, łupki i
piaskowce. Zróżnicowanie to uwzględniają metryki strzałowe, które w odpowiednio dostosowanych
wersjach opracowuje się dla furty łupkowo-dolomitycznej, łupkowo-piaskowcowej i
dolomityczno-piaskowcowej z warstwą łupku w środku przekroju. Przy dostosowaniu metryki
strzałowej do danych warunków geologiczno-górniczych w przodkach uwzględnia się liczbę i
rozmieszczenie otworów strzałowych, rodzaj i ilości używanego MW, sposób włomowania i schemat
połączenia zapalników (rys.1)
Metryki strzałowe uwzględniają również technologię eksploatacji złoża grubego przy urabianiu
warstwy dolnej i wierceniu otworów strzałowych ze spągu warstwy górnej oraz prowadzenie
eksploatacji złoża małej miąższości (rozdzielczej) w przodkach (osobne strzelanie urabiające
warstwy skały płonnej oraz części złożowej, rys.2.).
Rodzaje stosowanych MW
Materiał wybuchowy kruszący
typ A, UN 0081 nabojowany od 250 g do 1000 g , ∅ 32,36,40,50 mm
Materiał wybuchowy kruszący
typ B, UN 0331 luzem, wtłaczany do otworu
Materiał wybuchowy kruszący
typ E, UN 0241 nabojowany od 500 g do 1000 g , ∅ 32, 36 40 mm lub luzem, wtłaczany do otworu.