Geografia Warunki naturalne

Bułgaria, Republika Bułgarii (България, Република България) –
państwo położone w południowo-wschodniej Europie, na
Bałkanach. Graniczy z Serbią oraz Macedonią od zachodu, Grecją i
Turcją od południa, Morzem Czarnym
od wschodu i Rumunią od północy.
Bułgaria jest członkiem następujących organizacji
międzynarodowych: Organizacji Narodów Zjednoczonych (od
1955), Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego – NATO
(od 2004), Unii Europejskiej (od 2007).
Geografia
Bułgaria leży w południowej Europie nad Morzem Czarnym, w południowo-wschodniej
części Półwyspu Bałkańskiego. Od północy graniczy z Rumunią, od zachodu z Serbią i
Macedonią od południa z Grecją i Turcją. Stolicą Bułgarii jest Sofia (1,1 mln mieszkańców),
inne większe miasta to Płowdiw, Warna, Burgas, Ruse, Stara Zagora, Plewen i Wraca.
Położenie Bułgarii



całkowita granica lądowa: 1808 km
długość wybrzeża: 378 km
długość granic z sąsiadującymi
państwami:
o
Rumunia 608 km
o
Grecja 494 km
o
Serbia 318 km
o
Turcja 240 km
o
Macedonia 148 km
Warunki naturalne
Mapa topograficzna Bułgarii
Strandża, Bułgaria
Około 60% powierzchni Bułgarii zajmują tereny wyżynne i górskie, średnie wzniesienie kraju
wynosi ok. 470 m n.p.m. Wzdłuż północnej granicy rozciąga się Nizina Naddunajska,
zajmująca całą północną część kraju. W środkowej części Bułgarii leży jej główny masyw
górski – Stara Płanina (Bałkan) wraz z pasem Kotlin Zabałkańskich (Sofijska, Kazanłycka,
Sliweńska i in.). W południowo-zachodniej Bułgarii leżą masywy górskie Rodopy i Pirin (na
granicy z Grecją) oraz Riła (najwyższy szczyt Bułgarii i całego Półwyspu Bałkańskiego
Musała – 2925 m n.p.m.). Bułgarię południowo-wschodnią zajmuje rozległa Nizina
Górnotracka, a na południe od niej, na granicy z Turcją, niskie góry Sakar i Strandża.
Największe góry w Bułgarii:
Góra
Wysokość
(m n.p.m.)
Pasmo górskie
Musała
Wichren
Botew
2925 m Riła
2915 m Pirin
2376 m Stara Płanina
Klimat
Klimat Bułgarii jest umiarkowany ciepły, kontynentalny, suchy, nad morzem
podzwrotnikowy, wilgotniejszy. W górach występuje piętrowość klimatyczna. Średnia
temperatura powietrza w styczniu wynosi od -6 °C (w terenach górskich), -3 °C (w centralnej
części kraju) do 2 °C (na południu kraju), w lipcu odpowiednio od 18 °C, 23 °C i 25 °C.
Średnia suma roczna opadów od 450 mm na północy, do 1200 mm w terenach górskich.
Średnia temperatura powietrza i średnia suma opadów w stolicy kraju Sofii wynoszą: w
styczniu -2 °C i 42 mm, w lipcu 22 °C i 60 mm.
Stosunki wodne
Stara Płanina dzieli Bułgarię na zlewiska Morza
Czarnego i Morza Egejskiego. W zlewisku
czarnomorskim najdłuższą rzeką jest Dunaj (długość
471 km w granicach Bułgarii), który jest rzeką
graniczną z Rumunią, wraz z dopływami: Łom,
Ogosta, Iskyr (jest najdłuższą rzeką Bułgarii płynącą w całości w jej granicach), Osym,
Jantra. Ponadto największe rzeki zlewiska Morza Egejskiego to Marica z Tundżą i Ardą,
Kamczija, Struma oraz Mesta. Rzeki wyzyskiwane są głównie do nawadniania i produkcji
energii elektrycznej. Jeziora są nieliczne i niewielkie, największe, typu lagunowego,
występują głównie wzdłuż wybrzeża. W górach Pirin i Riła znajduje się około 260 jezior
pochodzenia polodowcowego. W Starej Płaninie znajduje się największy
Przyroda
wodospad w Bułgarii i zaraPrzyrodaLasy pokrywają ok. 35% powierzchni kraju, do
wysokości 700–1000 m występują głównie lasy dębowe, do 1700–1800 m – lasy bukowe i
bukowo-jodłowe, w najwyższych piętrach gór do 2000–2300 m – lasy świerkowe,
kosodrzewina i hale górskie. Na obszarach wyżynnych i nizinnych – zarośla krzewów
zrzucających liście na zimę oraz zbiorowiska roślinności stepowej w rejonie Dobrudży.
Historia
zem największy w całych Bałkanach – Rajsko Pryskało. W połowie IV tysiąclecia p.n.e.
rozpoczął się napływ na tereny obecnej Bułgarii plemion koczowniczych z Azji Środkowej.
W V wieku p.n.e. jedno z plemion trackich utworzyło nawet organizm państwowy –
Królestwo Odrysów. Tereny te zdobyli Rzymianie i w pierwszej połowie I wieku (6 – 9 r.
n.e.) pomiędzy Dunajem a pasmem Starej Płaniny utworzyli rzymską prowincję Mezję, która
w roku 86 n.e. została podzielona na Mezję Dolną i na Mezję Górną. W połowie I w. n.e. na
południe od Starej Płaniny powstała rzymska prowincja Tracja. Z czasem tereny obecnej
Bułgarii stały się miejscem najazdów Hunów i Gotów.
W VI wieku tereny te zaczęły zasiedlać pasterskie plemiona słowiańskie, które zostały
podbite ok. roku 680 przez Protobułgarów. Bułgaria powstała w 681 roku, założona przez
Asparucha. Chan Borys I Michał został ochrzczony przez duchowieństwo greckie w
przeddzień Zielonych Świąt 25 maja 864 roku. Otrzymał na cześć cesarza bizantyjskiego
Michała III, swojego ojca chrzestnego, imię Michał.
Powstało potężne państwo ze stolicą w Plisce (od 895 w
Presławiu), które trwało w okresie 681–1018. W 915 r.
Symeon przyjął tytuł cara. Od 1018 tereny Bułgarii
zostały ostatecznie podbite przez Bizancjum i pozostawały
pod władzą Bizantyjczyków do 1185 mimo
antybizantyjskich powstań ludowych.
W latach 1186–1398 istniało drugie państwo Bułgarów,
po czym jego terytorium stało się częścią państwa osmańskiego.
3 marca 1878 po klęsce Turcji w wojnie z Rosją sporządzono traktat pokojowy w San
Stefano, który przewidywał utworzenie Wielkiej Bułgarii będącej wciąż wasalem Turcji ale
bez prawa stacjonowania w niej wojsk tureckich. W granicach wielkiego państwa
bułgarskiego miały się znaleźć, oprócz samej Bułgarii, Tracja i Macedonia bez Salonik.
Dlatego 3 marca – dzień zakończenia wielowiekowej tureckiej okupacji ziem bułgarskich –
jest świętem narodowym tego kraju[3]. Niepodległość uzyskana w 1878 (w pełni w 1908 po
oficjalnym przyłączeniu Rumelii Wschodniej) zapoczątkowała ścieranie się wpływów
niemieckich i rosyjskich. Na skutek wojen bałkańskich (1912–1913) Bułgaria utraciła
znaczną część terytorium, dlatego też przystąpiła do I wojny światowej po stronie państw
centralnych. Wojna zakończyła się jednak klęską, a Bułgaria straciła swoje krótkotrwałe
zdobycze terytorialne (najboleśniej odczuła brak dostępu
do Morza Egejskiego).
W II wojnie światowej opowiedziała się (wraz z m.in.
Węgrami, Rumunią i Finlandią) po stronie państw Osi.
Rezultatem tego były niewielkie nabytki we wschodniej
części Jugosławii oraz krótkotrwałe włączenie do
Bułgarii części greckiego terytorium Tracji Zachodniej
oraz części Macedonii Egejskiej, ale bez Salonik.
Zajęcie w 1944 kraju przez Armię Czerwoną
spowodowało obalenie monarchii i ustanowienie
republiki ludowej w 1946 roku, po czym władzę objęła
Bułgarska Partia Komunistyczna (generalni sekr. Georgi
Dymitrow, Wyłko Czerwenkow, Todor Żiwkow).
Bułgaria była członkiem RWPG i Układu
Warszawskiego. Masowe demonstracje w listopadzie i grudniu 1989 wpłynęły na utworzenie
demokratycznej republiki parlamentarnej (pierwsze wolne wybory 13 października 1991).
29 marca 2004 Bułgaria wstąpiła do NATO.
1 stycznia 2007 Bułgaria stała się członkiem Unii Europejskiej. Rząd bułgarski czyni starania,
by wejść do strefy Schengen
Karol Kufka 5A