prognoza oddziaływania na środowisko - BIP
Transkrypt
prognoza oddziaływania na środowisko - BIP
ZMIANA MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY BOBROWNIKI – SOŁECTWO SIEMONIA PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO KATOWICE , CZERWIEC 2013 ROKU Opracowanie zostało wykonane przez Zespół Biura Rozwoju Regionu Sp. z o.o. Autorzy opracowania: AGNIESZKA BŁOŃSKA WIESŁAW KONIECZNY ZDZISŁAW WIELAND BIURO ROZWOJU REGIONU SP. Z O.O. ULICA ŚRODKOWA 5, 40-584 KATOWICE tel/fax: 32/251-29-12, 32/205-23-93 e-mail: [email protected] Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia SPIS TREŚCI I. Wprowadzenie ....................................................................................................... 2 I. 1. Przedmiot i cel prognozy ..................................................................................................... 2 I. 2. Podstawy prawne i merytoryczne prognozy ......................................................................... 3 I. 3. Zawartość, główne cele projektowanego dokumentu oraz jego powiązania z innymi dokumentami ........................................................................................................................ 7 I. 4. Metodyka .............................................................................................................................. 8 II. Ocena aktualnego stanu środowiska na terenach objętych projektem oraz na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem ........................ 10 II. 1. Budowa geologiczna i ukształtowanie terenu …………........................................................ 10 II. 1.1 Budowa geologiczna …………………………......……........................................................... 10 II. 1.2 Rzeźba terenu …………………………......…………….......................................................... 11 II. 1.3 Zagrożenie wystąpienia powierzchniowych ruchów masowych gruntu ………..................... 12 II. 2. Złoża kopalin i skutki ich eksploatacji …………………………………..……………………….. 12 II. 3. Gleby .................................................................................................................................... 13 II. 4. Wody .................................................................................................................................... 14 II. 4.1 Wody podziemne .................................................................................................................. 14 II. 4.2 Wody powierzchniowe …………………………….................................................................. 15 II. 5. Klimat i stan sanitarny atmosfery ......................................................................................... 16 II. 6. Biosfera i krajobraz ............................................................................................................... 17 II. 7. Zabytki .................................................................................................................................. 19 II. 8. Zagrożenia środowiska ........................................................................................................ 19 III. VI. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie prawnej na mocy ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 o ochronie przyrody ................................................................................................ Ocena projektu planu w aspekcie uwzględnienia celów ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym ............ Przewidywane oddziaływania na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz integralność tych obszarów ................................................................... Przewidywane oddziaływania na środowisko ........................................................ VI.1. Warunki zdrowotne i bezpieczeństwo ludności .................................................................... 26 VI.2. Zwierzęta i rośliny oraz różnorodność biologiczna ............................................................... 27 VI.3. Wody powierzchniowe i podziemne ..................................................................................... 28 VI.4. Klimat i powietrze atmosferyczne ......................................................................................... 30 VI.5. Powierzchnia ziemi i zasoby naturalne ................................................................................ 31 VI.6. Krajobraz i zabytki ................................................................................................................ 32 VI.7. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko .............................. 32 VII. VIII. Propozycje rozwiązań ograniczających lub kompensujących skutki niekorzystne Proponowane metody analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu ............................................................................................................. Streszczenie w języku niespecjalistycznym ........................................................... 33 IV. V. IX. 21 23 25 26 34 35 SPIS TABEL 1 Problemy ochrony środowiska ………………………………………..………….. SPIS ZAŁĄCZNIKÓW Prognoza oddziaływania na środowisko – mapa w skali 1:6000 1 21 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia I. WPROWADZENIE I. 1. PRZEDMIOT I CEL PROGNOZY. Przedmiotem prognozy oddziaływania na środowisko (zwanej dalej „prognozą”) jest pr oj ek t zm ia n y m i ej s c o we go p l a nu za g os po d ar o wan i a pr ze s tr z en n eg o gm i n y B obr o wn ik i w s o ł ec t wi e S i em on ia (zwanego dalej „planem”). Projekt planu dotyczy obszaru sołectwa, z wyłączeniem części terenów leśnych zajmujących południowo-wschodnią jego część. Projekt ten został sporządzony w związku z Uchwałą Nr XV/171/11 Rady Gminy Bobrowniki z dnia 29 grudnia 2011 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia. Projekt dokumentu został sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 624), dalej - upzp. Plan, zgodnie z art. 46 pkt 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z późn. zm.), dalej - uooś, należy do dokumentów wymagających przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji dokumentu. Postępowanie to obejmuje w szczególności: (i) uzgodnienie stopnia szczegółowości informacji zawartych w prognozie, (ii) sporządzenie prognozy, (iii) uzyskanie wymaganych opinii, (iv) zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu. Zasady i cel sporządzania prognozy oddziaływania na środowisko reguluje rozdział 2 w dziale IV uooś (Prognoza oddziaływania na środowisko). Bezpośrednią podstawę prawną sporządzenia prognozy stanowi art. 51 ust. 1 uooś. Celem prognozy jest, zgodnie z art. 51 ust. 1 i 2 uooś: • ocena istniejącego stanu środowiska oraz określenie potencjalnych zmian tego stanu w przypadku braku realizacji projektu planu; • określenie problemów i celów środowiska istotnych z punktu widzenia projektu planu; • określenie przewidywanych znaczących oddziaływań na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz integralność tych obszarów; • określenie przewidywanych znaczących oddziaływań na środowisko (różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki i dobra materialne z uwzględnieniem zależności między tymi elementami i między oddziaływaniami na te elementy); • przedstawienie rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz integralność tych obszarów; • przedstawienie (przy wzięciu pod uwagę cele i geograficzny zasięg projektu dokumentu, a także cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz integralność tych obszarów) rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w projekcie dokumentu (wraz z uzasadnieniem ich 2 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia wyboru oraz opisem metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru) albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych (ze wskazaniem napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy); • określenie proponowanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektu planu oraz częstotliwości jej przeprowadzania. Zgodnie z art. 53 w związku z art. 57 ust. 1 pkt 2 i art. 58 ust. 1 pkt 2 uooś, zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie został uzgodniony z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Katowicach (pismo WOOŚ-BB.411.180.2012.RK1 z dnia 9 listopada 2012 r.) oraz z Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Dąbrowie Górniczej (pismo NS/ZNS/522/610/4013/12/2012 z dnia 15 października 2012 r.). I. 2. PODSTAWY PRAWNE I MERYTORYCZNE PROGNOZY: Bezpośrednią podstawą wykonania niniejszej prognozy są przepisy rozdziału 2 w dziale IV ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. Nr 199, poz. 1227, wraz z późniejszymi zmianami). Podczas prac nad dokumentacją oparto się o przepisy zawarte w niżej wymienionych aktach prawnych: • Dyrektywa Rady Wspólnot Europejskich 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, • Dyrektywa Rady Wspólnot Europejskich 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory, • Dyrektywa Rady Wspólnot Europejskich 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych, • Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, • Dyrektywa 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko, • Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska. Tekst jednolity – Dz.U. 2008, Nr 25, poz. 150 wraz z późniejszymi zmianami, • Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Tekst jednolity – Dz.U. 2012 r, poz. 647, wraz z późniejszymi zmianami, • Prawo wodne, ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Tekst jednolity – Dz.U. 2012 r., poz. 145, wraz z późniejszymi zmianami, • Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Tekst jednolity – Dz.U. 2006 Nr 123, poz. 858, wraz z późniejszymi zmianami, • Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Tekst jednolity – Dz.U. 2004 Nr 121 poz. 1266, wraz z późniejszymi zmianami, • Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego. Tekst jednolity Dz.U. 2012 poz. 803, • Ustawa z dnia 28 września 1991 roku o lasach. Tekst jednolity – Dz.U. 2011, Nr 12, poz. 59, wraz z późniejszymi zmianami, 3 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia • Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Tekst jednolity – Dz.U. 2009r. Nr 151, poz. 1220, wraz z późniejszymi zmianami, • Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie. Dz.U. Nr 75, poz. 493, wraz z późniejszymi zmianami, • Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze. Dz.U. 2011r, Nr 163, poz. 981, wraz z późniejszymi zmianami, • Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, Tekst jednolity - Dz.U. 2010r., Nr 243, poz. 1623, wraz z późniejszymi zmianami, • Ustawa z dnia 14 grudnia 2013 r. o odpadach. Dz.U. 2013 r, poz. 21, • Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Tekst jednolity - Dz.U. 2012 r., poz. 391, wraz z późniejszymi zmianami, • Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Tekst jednolity - Dz.U. 2010, Nr 102, poz. 651, wraz z późniejszymi zmianami, • Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Dz.U. Nr 162, poz. 1568, wraz z późniejszymi zmianami, • Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym. Tekst jednolity - Dz.U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94, wraz z późniejszymi zmianami, • Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Tekst jednolity - Dz.U. 2007r., Nr 204, poz. 2086, wraz z późniejszymi zmianami, • Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Tekst jednolity - Dz.U. 2008, Nr 193, poz. 1194, wraz z późniejszymi zmianami, • Ustawa z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych. Dz. U. Nr 143, poz. 963, wraz z późniejszymi zmianami, • Ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych. Dz.U. 2010, Nr 106 poz. 675, wraz z późniejszymi zmianami, • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Dz.U. Nr 213, poz. 1397. • Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzaju i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Dz.U. Nr 58, poz. 535, wraz z późniejszymi zmianami, • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. Dz.U. Nr 204, poz. 1728. • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Dz.U. Nr 137, poz. 984, wraz z późniejszymi zmianami, • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych. Dz.U. 2002 nr 176 poz. 1455, • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie przebiegu granic 4 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia obszarów dorzeczy i regionów wodnych. Dz.U. Nr 126, poz. 878, wraz z późniejszymi zmianami, • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2010 r. w sprawie sposobu wyznaczania obszaru i granic aglomeracji. Dz.U. Nr 137 poz. 922, • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych. Dz.U. Nr 257 poz. 1545, • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych. Dz.U. Nr 258, poz. 1549, • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów. Dz.U. Nr 112, poz. 1206, • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu. Dz.U. 2012r., poz. 1031, • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu. Dz.U. 2003, Nr 1, poz. 12, • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 września 2012 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu. Dz.U. 2012r., poz. 1032, • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 kwietnia 2011 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji. Dz.U. Nr 95, poz. 558, • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Dz.U. Nr 120, poz. 826 wraz z późniejszymi zmianami, • Rozporządzenie Ministra Środowiska, z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów. Dz.U. Nr 192, poz. 1883 • Rozporządzenie Ministra Środowiska, z dnia 9 stycznia 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. Dz.U. Nr 165, poz. 1359, • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie informacji dotyczących ruchów masowych ziemi. Dz.U. Nr 121 poz. 840, • Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych. Dz.U. 2012 r., poz. 463, • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Dz.U. Nr 75, poz. 690, wraz z późniejszymi zmianami, • Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 7 października 1997 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie. Dz.U. Nr 132, poz. 877, wraz z późniejszymi zmianami, • Rozporządzenie Ministra Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. Dz.U. Nr 43, poz. 430, wraz z późniejszymi zmianami, • Rozporządzenie Ministra Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie. Dz.U. Nr 63, poz. 735, wraz z późniejszymi zmianami, • Rozporządzenie Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 25 sierpnia 1959 r. w sprawie 5 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia określenia, jakie tereny pod względem sanitarnym są odpowiednie na cmentarze. Dz.U. Nr 52, poz. 315, • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000. Dz.U. Nr 77, poz. 510, wraz z późniejszymi zmianami, • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków. Dz.U. Nr 173. poz. 1037, wraz z późniejszymi zmianami, • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin. Dz.U. 2012r., poz. 81 • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Dz.U. Nr 237. poz. 1419. Wykorzystane materiały źródłowe: • Biernat S.: Szczegółowa mapa geologiczna Polski. 1:50 000. Arkusz M 34-50D Bytom. Instytut Geologiczny. Wydawnictwo Geologiczne. Warszawa1954 • Biernat S.: Szczegółowa mapa geologiczna Polski. 1:50 000. Arkusz M 34-51C Wojkowice. Instytut Geologiczny. Wydawnictwo Geologiczne. Warszawa1957 • Bogacz. B., Pszczółka P., Pszczółka J.: Ekofizjografia gminy Bobrowniki. Msc. Bobrowniki, wrzesień 2003. • Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31 XII 2011 r. Ministerstwo Środowiska. Państwowy Instytut Geologiczny. Warszawa, 2012. • Doktorowicz-Hrebnicki St.: Arkusz Grodziec. Objaśnienie (z 14 fig. w tekście i 5 tablicami). Państwowy Instytut Geologiczny. Mapa Szczegółowa Polskiego Zagłębia Węglowego. Warszawa 1935. • Gilewska S.: Wyżyny Śląsko- Małopolskie [w:] Geomorfologia Polski t. I [red. M. Klimaszewski]. PWN Warszawa 1972. • Informacja o stanie środowiska w 2011 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach. http://www.katowice.pios.gov.pl/ • Instrukcja postępowania na wypadek awarii zapory piętrzącej zbiornika wodnego Kozłowa Góra, Hydroprojekt Warszawa Sp. z o.o. Oddział Sosnowiec, 1998. • Instrukcja postępowania na wypadek awarii zapory zbiornika Rogoźnik, Biuro Rozwoju Regionu Sp. z o.o., Katowice 1998. • Instrukcja postępowania na wypadek awarii zapory piętrzącej zbiornika wodnego Kozłowa Góra, Hydroprojekt Warszawa Sp. z o.o. Oddział Sosnowiec, 1998. • Jędrzejewski W. i in. Projekt korytarzy ekologicznych łączących Europejską Sieć Natura 2000 w Polsce, 2011 • Linie i stacje elektroenergetyczne w środowisku człowieka, Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A., Warszawa 2005; • Mapa Geologiczna Polski 1 : 200 000. B – mapa bez utworów czwartorzędowych. Ark. Gliwice. Opr.: S. Kotlicki. Instytut Geologiczny, Warszawa 1977. • Mapa Geologiczna Polski 1 : 200 000. B – mapa bez utworów czwartorzędowych. Ark. Kraków. Opr.: H. Kaziuk. Instytut Geologiczny, Warszawa 1978. 6 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia • Mapa hydrograficzna w skali 1:50 000 wraz z komentarzem, 2000. D. Absalon, A. Jankowski, M. Leśniok. Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego. • Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony 1 : 500 000. Red. A.S. Kleczkowski. Instytut Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej Akademii Górniczo - Hutnicza. Kraków, 1990. • Numeryczny model terenu (skala 1:13000), Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Warszawie, 2007. • Opracowanie ekofizjograficzne dla województwa śląskiego. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice 2003 r. • Ortofotomapa - wykonana na podstawie zdjęcia lotniczego w skali 1:13000 (nalot z 2009 r.), Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Katowicach. • Parusel J., Skowrońska K., Wower A., Korytarze ekologiczne w województwie śląskim – koncepcja do planu zagospodarowania przestrzennego województwa . Etap I, Katowice 2007. • Pergół S., Sokołowski J.: Wody podziemne. Bilans zasobów eksploatacyjnych i dyspozycyjnych wód podziemnych Polski wg stanu na dzień 31 grudnia 2011r. Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Inastytut Badawczy. Warszawa, 2012. • Różkowski A., Rudzińska-Zapaśnik T., Siemiński A. (red.): Mapa warunków występowania, użytkowania, zagrożenia i ochrony zwykłych wód podziemnych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i jego obrzeżenia. 1:100 000. PIG, Warszawa 1997. • Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki, Przedsiębiorstwo Projektowania, Studiów, Usług i Realizacji Sp. z o.o. „Terplan”, Katowice 2011. • Żero E.: Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski, Arkusz Bytom (M 34-50 D). Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa, 1968. I. 3. ZAWARTOŚĆ, GŁÓWNE CELE PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ JEGO POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI Zawartość i główne cele projektu planu Cel, zasady i tryb sporządzenia planu oraz zakres dokumentu określa ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. Nr 164, poz. 1587), a także – w odniesieniu do problematyki planu - ustawy: z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.), z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm.), z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568, z późn. zm.), z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 145) oraz z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tj. Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858, z późn. zm.). Przedmiotem planu są ustalenia wynikające z polityki przestrzennej gminy, w zakresie określonym w art. 15 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz w przepisach odrębnych, odnoszące się do obszaru objętego planem. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest aktem prawa miejscowego. Sporządza się go zgodnie z zapisami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego odnoszącymi się do obszaru objętego planem (art. 15 ust. 1). 7 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia Treść uchwały (projektu planu) jest zawarta w 4 rozdziałach: 1 – przepisy ogólne, 2 – ustalenia ogólne dotyczące obszaru planu, 3 – ustalenia dotyczące terenów, 4 – przepisy końcowe. Ustalenia obowiązujące w całym obszarze planu obejmują: • zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego; • zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego; • zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków; • wymagania wynikające z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych; • wskaźniki zagospodarowania terenu i wskaźniki miejsc do parkowania; • granice i sposoby zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie, ustalonych na podstawie odrębnych przepisów; • szczegółowe zasady i warunki scalania i podziału nieruchomości objętych planem miejscowym; • szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich użytkowaniu; • zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji; • zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów infrastruktury technicznej; • stawki procentowe. Ustalenia dotyczące terenów (dla poszczególnych terenów wydzielonych liniami rozgraniczającymi) obejmują: przeznaczenie terenów, zasady kształtowania zabudowy i gabaryty obiektów. Dokumenty powiązane: 1. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego (Uchwała Nr II/21/2/2004 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 21 czerwca 2004 r., Dz. Urz. Woj. Śląskiego Nr 68/2004, poz. 2049); 2. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki (Uchwała Nr XII/116/11 Rady Gminy Bobrowniki z dnia 27 października 2011 r.); 3. Opracowanie ekofizjograficzne dla gminy Bobrowniki, 2010 r. I.4. METODYKA W trakcie prac zebrano i przeanalizowano materiały archiwalne, dokonano wizji terenu, przeanalizowano opracowanie ekofizjograficzne i materiały zebrane dla potrzeb tego opracowania. Dokonano identyfikacji obszarów, których zagospodarowanie może ulec zmianie w następstwie realizacji ustaleń planu. Zidentyfikowano możliwe skutki wynikające ze zmiany zagospodarowania terenu, określono i oceniono wpływ tych zmian, przeanalizowano wpływy otoczenia na obszar objęty projektem oraz wpływ ocenianych zmian na obszary sąsiednie. Określono niezbędne zalecenia minimalizujące wpływy negatywne. Prognoza została dostosowana do stopnia szczegółowości projektu planu oraz do etapu jego przyjęcia w procesie opracowywania projektu dokumentu. Obejmuje syntetyczny opis i ocenę stanu środowiska w podziale na jego podstawowe elementy. Odnosi się też do możliwych zmian w środowisku w przypadku nieprzyjęcia ocenianego dokumentu. W części prognostycznej opracowania zawarto wielopłaszczyznową ocenę projektowanych ustaleń polityki przestrzennej z punktu widzenia ochrony i kształtowania środowiska, sporządzoną 8 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia z zastosowaniem metody analizy przestrzennej wspomagane technikami GIS. Do prezentacji wyników prac posłużono się metodami opisowymi i graficznymi w postaci zestawień tabelarycznych i map wielkoskalowych. Szczegółowe omówienie przyjętych metod zawarto w rozdziałach dotyczących zagadnień, w ocenie których metody te zostały zastosowane. Nowe obszary, przeznaczone w projekcie planu zagospodarowania przestrzennego pod zainwestowanie zwaloryzowano za pomocą 3-punktowej skali. Pod uwagę brano elementy krajobrazu, szatę roślinną, rolę obszaru w utrzymaniu różnorodności biologicznej (zróżnicowanie gatunkowe roślin i zwierząt, w tym potencjalne miejsca rozrodu i bytowania zwierząt) oraz znaczenie obszaru jako tzw. korytarza ekologicznego. Zainwestowanie tych terenów będzie skutkować utratą ich dotychczasowych walorów. W zależności od ich znaczenia w środowisku przyrodniczym straty będą zróżnicowane. Oceniono je w trzypunktowej skali: 1 – skutki małoznaczące - tereny o niewielkich walorach przyrodniczych, głównie tereny rolnicze i porolne 2 – skutki umiarkowane - tereny o nieco podwyższonych walorach przyrodniczych (np. strefa ekotonowa, istotne elementy krajobrazu, itp.) 3 – skutki silne - tereny o istotnych walorach przyrodniczych (ze względu na szatę roślinną, w tym zawierające typowe elementy rzeźby terenu i roślinności dla Płaskowyżu Twardowickiego). Dokument miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego uwzględnia znaczną część wniosków, jakie zostały przedstawione po przeprowadzeniu wstępnej oceny koncepcji planu, w aspekcie uwzględnienia uwarunkowań ekofizjograficznych. Dotyczyły one w szczególności rezygnacji z urbanizacji terenów o szczególnym znaczeniu dla zachowania walorów środowiska przyrodniczego i krajobrazu Płaskowyżu Twardowickiego. 9 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia II. OCENA AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA NA TERENACH OBJĘTYCH PROJEKTEM ORAZ NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM II. 1. BUDOWA GEOLOGICZNA I UKSZTAŁTOWANIE TERENU II. 1.1. BUDOWA GEOLOGICZNA Podłoże skalne budują głównie utwory karbonu, triasu i czwartorzędu. Górne partie górotworu karbońskiego budują utwory serii paralicznej (namur A). Są to głównie łupki z wkładkami piaskowców warstw florowskich, zawierające kilka (w większości cienkich) pokładów węgla kamiennego. Paleozoiczne skały osadowe tworzą asymetryczne fałdy południowego skraju górnośląskiej strefy fałdowej, która obramowuje od północy zapadlisko górnośląskie. Zerodowany strop utworów karbonu, w którym zalega warstwa ilastych zwietrzelin, tworzy lokalną kulminację sięgającą ok. 300-310 m n.p.m. Utwory triasu zalegają niezgodnie na powierzchni stropowej osadów karbonu na prawie całym obszarze opracowania, za wyjątkiem części obniżeń dolinnych w Podsiemoni oraz bezpośrednio na północ od Jeziora Rogoźnickiego. W spągu serii triasu (pstry piaskowiec) występują rzeczne piaski i słabozwięzłe piaskowce o barwie od jasnokremowej do ceglastobrunatnej oraz iły czerwone lub pstre warstw świerklanieckich. Wychodnie tych utworów ciągną się w dolnej partii stoków od Pomłynia, wzdłuż zachodniej granicy obszaru planu, do południowej części Podsączowa oraz na północ od Siemoni – w dolnych partiach zachodniego i północnego stoku Korzystnej Góry, a także w rejonie północnego skraju Podsiemoni – u podnóża Dziewiczej Góry. Na nich zalegają deponowane już w środowisku morskim utwory retu (pstry piaskowiec górny) – w niższej partii profilu wykształcone jako wapienie piaszczyste i dolomity margliste, które przykryte są serią wapieni gruboławicowych dolomitycznych i wapieni jamistych. Utwory te budują większość wyższych partii wzgórz między Siemonią i Pomłyniem, oprócz partii wierzchołkowych, które zajmują płaty utworów triasu środkowego (wapień muszlowy), reprezentowanych przez warstwy błotnickie i gogolińskie: wapienie faliste, rozdzielane wapieniami marglistymi, zlepieńcowatymi i komórkowymi, o barwach od szarokremowej do ciemnożółtej, w części spągowej z warstwą szarych lub kremowo – szarych wapieni zawierających dużą ilość skamieniałych łodyg liliowców. Opisane skały triasu środkowego są budulcem górnej partii Korzystnej Góry. Z końcem triasu zakończyła się sedymentacja osadów morskich. Masy skalne zostały tektonicznie wyniesione i pocięte uskokami podczas starokimeryjskiej fazy górotwórczej. Permskomezozoiczne piętro strukturalne w całości nabrało charakteru monokliny w czasie laramijskiej, głównej fazy orogenezy alpejskiej, po wyniesieniu warstw skalnych i ogólnym ich nachyleniu w kierunku NE pod kątem kilku stopni. Po ustąpieniu morza górnokredowego nastąpił okres rozwoju rzeźby na skałach węglanowych w tropikalnych warunkach lądowych. Powstały wówczas liczne leje i zapadliska krasowe. Największe obniżenia zapadliskowe osiągały wymiary do ok. 100 m oraz głębokość 10–20 m, rozcinając warstwy kolejnych poziomów triasu (Doktorowicz – Hrebnicki, 1935). Liczne są leje i kominy krasowe o średnicy od 0,3-0,5 metra do 1,0-1,5 metra i więcej, rzadziej występują szczeliny ze śladami erozji wodnej, o długości kilkunastu – kilkudziesięciu metrów i szerokości do 2-3 metrów. Formy krasowe wypełniają różnorodne iły, gliny i piaski lub żwiry; w 10 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia większych zagłębieniach pozapadliskowych pomiędzy tymi osadami znajdowano znaczne ilości limonitu, a czasami też galman, które zdeponowane zostały na wtórnym złożu – w wyniku zapadania się stropu nadkładu nad skrasowiałym górotworem. Utwory wypełniające formy erozyjne krasu zaliczane są do jury dolnej, z uwagi na podobieństwo do słodkowodnych osadów dolnego liasu (hetang) tworzących warstwy połomskie, lub do paleogenu – neogenu, za czym mocno przemawia położenie systemu krasowego w korelacji z paleogeńsko - neogeńską powierzchnią zrównania na wierzchowinach wzgórz Płaskowyżu Twardowickiego. W środkowo – wschodniej części Siemoni występują dwa duże zapadliska, wypełnione opisanymi wyżej osadami. Większe ciągnie się od rejonu skrzyżowania drogi nr 913 z ul. T. Kościuszki w kierunku wschodnim i południowo – wschodnim, drugie znajduje się na obniżeniu miedzy partiami szczytowymi wzgórz położonych na wschód od drogi nr 913, między Pomłyniem i Siemonią. W częściach wierzchowinowych tych wzgórz występują liczne zagłębienia, z których znaczna część ma pierwotną gezezę krasową. Analogiczne formy spotyka się w obrębie Góry Sroczej, rzadziej występują na zachód od drogi nr 913 oraz w obrębie Korzystnej Góry. W strefach występowania krasu mogą występować skomplikowane warunki gruntowe, tworzone przez zróżnicowane podłoże wypełnień form krasowych w kontraście do zwięzłych skał węglanowych o odmiennych własnościach mechanicznych. Należy mieć na uwadze, że niektóre formy mogą być niewidoczne pod zwietrzeliną lub zasypane. Utwory czwartorzędowe wypełniają przedplejstoceńskie obniżenia dolinne, do których ściśle nawiązują współczesne doliny: Jaworznika w południowej części sołectwa oraz cieku z Ossy w rejonie Podsiemoni. Wypełnienie stanowią piaski lub piaski i żwiry wodnolodowcowe wiązane z piętrem zimnym odry (zlodowacenie środkowopolskie, stadiał maksymalny), w górnej części występują plejstoceńskie piaski rzeczne wiązane z vistulianem (zlodowacenie północnopolskie). Ponad poziomami zasypania osadami wodnymi lub wodnolodowcowymi, w niższych partiach stoków w sąsiedztwie dolin występują pokrywy deluwialnych piasków i glin. Holoceńskie osady cieków płynących lub płynących okresowo, piaszczyste, rzadziej piaszczysto–mułkowe występują jedynie w osiowych partiach doliny cieku Ossa oraz krótkich, stromych dolin bocznych, mających częściowo charakter dolinek denudacyjnych. W dolinie Jaworznika osady te zostały usunięte podczas eksploatacji piasków podsadzkowych. Osady czwartorzędowe na ogół stanowią dostateczne lub dobre podłoże budowlane. Gorsze warunki istnieją w obrębie aluwiów oraz osadów deluwialnych zawierających znaczne domieszki cząstek ilastych oraz przy znacznym zawilgoceniu gruntu, co ma miejsce na omawianym obszarze okresowo w dnach dolin oraz osiowych partiach uchodzących do nich dolinek denudacyjnych. II. 1.2. RZEŹBA TERENU Według regionalizacji geomorfologicznej Polski Południowej M. Klimaszewskiego, uszczegółowionej przez S. Gilewską, obszar opracowania położony jest w hercyńskiej strefie geomorfologicznej, na obszarze kolejnych jednostek hierarchicznych niższego rzędu: prowincji: Wyżyny Śląsko-Małopolskie, podprowincji: Wyżyna Śląsko – Krakowska., makroregionu: Wyżyna Śląska, mezoregionu: Wyżyna Śląska Północna, regionu Próg Środkowotriasowy. 11 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia Przeważająca część znajduje się w granicach wysoczyzny wyróżnianej jako subregion Płaskowyż Twardowicki. Rozczłonkowana wysoczyzna tworzy wzniesienia zbudowane ze stosunkowo odpornych skał węglanowych dolnego i środkowego triasu. Lokalne kulminacje budują rozdzielone masywy Korzystnej Góry i dwuwierzchołkowego masywu pomiędzy Siemonią i Podsiemonią sięgającego wydłużonym, zwężającymi się i stopniowo obniżającymi grzbietami do zachodniej granicy sołectwa oraz Góry Sroczej na wschodzie. Wierzchowiny tych wzniesień są wyrównane na poziomie 377-380 m n.p.m., a grzbiety obniżają się do ok. 360 m n.p.m. Nachylenia terenu w obrębie wierzchowin wynoszą 2-8 %, na stokach wynoszą najczęściej 5-20 %. Większe (rzędu 20-45%) występują tylko w obrębie niewielkich powierzchni, największe na północ od ul. Słonecznej, na krawędzi kuesty, jaką tworzy tam lokalny płat utworów warstw gogolińskich. Na wierzchowinach występują miejscami liczne, misowate zagłębienia o pierwotnej genezie krasowej. Formy te są powierzchniowym przejawem istnienia podziemnego systemu kominów krasowych. Wierzchowinę rozcinają płytkie, krótkie dolinki denudacyjne o dużym nachyleniu w profilu podłużnym. Dolinki te uchodzą do szerokiego obniżenia wykorzystywanego przez Jaworznik, tylko w północno zachodniej części sołectwa główną formą jest szerokie obniżenie doliny Cieku Ossa. Południowo – zachodnia część obszaru sołectwa, obejmująca podnóże wzgórz triasowych, leży w obrębie Kotliny Józefki. Powierzchnia terenu jest tu silnie przekształcona przez górnictwo odkrywkowe. System dolin organizuje odpływ wód opadowych i roztopowych, w osiach form okresowo zlewają się większe ilości wód opadów nawalnych. Dna takich form należałoby pozostawiać bez zabudowy oraz nie lokować w nich nasypów przegradzających obniżenia. W większości przypadków wystarczające może być odpowiednie usytuowanie zabudowy w obrębie działek budowlanych. Główne antropogeniczne elementy rzeźby stanowią strome skarpy, osiągające kilka, a miejscami kilkanaście metrów wysokości, uformowane podczas budowy autostrady A1 oraz wyrobisko związane z eksploatacją piasków podsadzkowych, które opisano w rozdziale II.2. Rozmiary tych form oraz ich rozległość wymuszają organizację przestrzeni obszaru sołectwa. II. 1.3. ZAGROŻENIE WYSTĄPIENIA POWIERZCHNIOWYCH RUCHÓW MASOWYCH GRUNTU Ukształtowanie powierzchni terenu oraz budowa litologiczna podłoża wykluczają możliwość wystąpienia osuwisk strukturalnych w obrębie naturalnie kształtowanych stoków. Stoki o nachyleniach powyżej 20-25% zbudowane są ze skał zwięzłych, a pokrywa zwietrzeliny jest na nich na ogół cienka. Powierzchniowe ruchy masowe gruntu występują w obrębie stromych skarp nieczynnego wyrobiska piasków podsadzkowych, w sąsiedztwie źródeł i wysięków, lecz ze względu na ograniczoną skalę ruchów osuwiskowych oraz położenie na terenach leśnych, dla których nie przewiduje się zmiany funkcji, nie mają znaczenia z punktu widzenia projektowanego planu miejscowego. II. 2. ZŁOŻA KOPALIN I SKUTKI ICH EKSPLOATACJI W granicach obszaru opracowania nie ma udokumentowanych złóż kopalin. Pozostałością odkrywkowej eksploatacji piasków podsadzkowych jest wyrobisko obejmujące dno obniżenia denudacyjnego wykorzystywanego przez Jaworznik oraz przylegający od północy fragment równiny u stóp wzniesień zbudowanych z utworów triasu. Na południowy zachód oraz południowy wschód od zabudowy Pomłynia, w granicach sołectwa Siemonia znajdują się dwa fragmenty odkrywki o łącznej 12 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia powierzchni ok. 50 ha. Wyrobisko zrekultywowano w kierunku leśnym, a w części niżej położonej znajdują się zbiorniki wodne wykorzystywane do rekreacji. Wyrobisko jest ograniczone stromymi skarpami o wysokości do ok. 5 – 10 m, stabilizowanymi pokrywą leśnej szaty roślinnej. Warstwa roślinności pełni również funkcję ochronną dla wód Jaworznika oraz źródeł wypływających u podnóża skarp. Koryto Jaworznika odtworzono przeważnie w obrębie wyrobiska, wody cieku przepływają przez wspomniane zbiorniki wodne. Bezpośrednio na zachód od drogi wojewódzkiej nr 913 Jaworznik poprowadzono korytem dawnej młynówki na odcinku ok. 900 m. Na wierzchowinach wzgórz zbudowanych ze wapieni i dolomitów występują pozostałości pojedynczych łomów, w których pozyskiwano kopalinę sposobem gospodarczym. W rejonie zapadlisk krasowych (por. rozdz. II.1.1) obok łomów występuje szereg kolistych zagłębień mogących być pozostałościami po szybikach, w których prowadzono w ubiegłych stuleciach wydobycie limonitu lub glinek ogniotrwałych, a być może także galmanu. Eksploatacja taka nie jest udokumentowana. Ze względu na znaczną koncentrację powierzchniowych śladów eksploatacji na wzgórzu między Siemonią i Pomłyniem, za wschód od drogi wojewódzkiej nr 913, wskazany obszar należy traktować jako tereny pogórnicze, o ograniczonej przydatności do zabudowy. II. 3. GLEBY Na terenie sołectwa występują zasadniczo trzy typy gleb: rędziny, gleby bielicowe i rdzawe oraz gleby brunatne właściwe. Pierwszy typ jest charakterystyczny dla ok. 70% gruntów. Występuje w obrębie wzgórz zbudowanych ze skał węglanowych. W podłożu znaczny jest udział frakcji szkieletowej. W północnej części sołectwa jest to podłoże słabogliniaste, w południowej, gdzie często występują wychodnie margli, cięższe – bardziej gliniaste. Gleby bielicowe i rdzawe wykształciły się na podłożu piasków luźnych, rzadziej słabogliniastych, wypełniających doliny i podnóża wzniesień. Gleby brunatne są charakterystyczne, głównie dla wschodniej części sołectwa. Wytworzyły się na podłożu piasków gliniastych w obniżeniach pomiędzy wzgórzami. Najlepsze kompleksy rolniczej przydatności są związane rędzinami (kompleksy pszenne – dobre i wadliwe). Poza tym występują kompleksy żytnie dobre, związane z glebami brunatnymi oraz żytnie słabe i bardzo słabe. Walory bonitacyjne gleb są przeciętne lub słabe. Grunty III klasy bonitacyjnej obejmują fragmenty gruntów ornych o łącznej powierzchni 24,2 ha. Przeważają grunty orne i z rzadka użytki zielone IV klasy bonitacyjnej. Znaczny jest też udział gleb V i VI klasy bonitacyjnej (głównie gruntów ornych). Gleby na terenie sołectwa cechują się znaczną zawartością metali ciężkich. Jest to przede wszystkim pochodną naturalnego ich występowania w skałach budujących ten teren. Kompleksowe badania gleb na terenach rolnych dawnego województwa katowickiego, prowadzone w latach 1982 1996 przez Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska w Katowicach, w 17 punktach pomiarowych z przedmiotowego terenu, wykazały zawartość ołowiu w glebie w zakresie 121 do 375 mg/kg, kadmu od 3 do 12 mg/kg, a cynku od 255 do 2020 mg/kg. 13 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia II. 4. WODY II. 4.1. WODY PODZIEMNE Zasoby wód podziemnych zalegają w obrębie czwartorzędowego, triasowego oraz karbońskiego piętra wodonośnego. Na terenie sołectwa występowanie ciągłego poziomu wód czwartorzędowych ograniczone jest do przepuszczalnych osadów plejstocenu i holocenu w obniżeniach terenu wykorzystywanych współcześnie przez cieki wodne. Ze względu na wyeksploatowanie przeważającej części piasków zalegających rynnę erozyjną podłoża holoceńskiej doliny Jaworznika piętro czwartorzędowe jest silnie zredukowane, a pozostałości osadów czwartorzędowych wokół wyrobiska są zdrenowane. Pod dnem wyrobiska poza zbiornikami wodnymi, zwierciadło wody gruntowej znajduje się na głębokości nie przekraczającej 1 m. W północnej części sołectwa wody poziomu czwartorzędowego zalegają w osadach górnego odcinka doliny cieku z Ossy. Piętro wodonośne triasu tworzą utwory triasu dolnego, przede wszystkim wapienie i dolomity retu, mniejsze znaczenie ma poziom związany z gruboklastycznymi osadami warstw świerklanieckich. Zasilanie odbywa się bezpośrednio z powierzchni w rejonie wychodni skał wodonośnych, a lokalnie systemem szczelin krasowych, w strefach kontaktów tektonicznych oraz pośrednio, poprzez przepuszczalne osady pokrywy czwartorzędowej. Niewielkie płaty utworów warstw gogolińskich, słaboprzepuszczalnych w spągu, nie mają znaczenia dla ochrony warstw wodonośnych przed zanieczyszczeniem. Zwierciadło wód ma charakter swobodny, na wysoczyznach położone jest najczęściej na głębokości około 20 metrów. W południowej części sołectwa lokalną bazą drenażu jest wyrobisko po piaskach podsadzkowych. W sąsiedztwie wyrobiska zwierciadło wód poziomu triasowego zalega zdecydowanie płycej, a w dnie tej formy – w niektórych miejscach praktycznie tuż pod powierzchnią terenu. U podnóża skarp wyrobiska znajdują się liczne źródła, w tym kilka o znacznej wydajności. Na północ od rejonu Pomłynia przepływ wód odbywa się w ogólnym kierunku północno – zachodnim. W północno – zachodniej części sołectwa wody poziomu triasowego są lokalnie drenowane przez Ossę. Między Siemonią i Podsiemonią, w obrębie stoku wyeksponowanego w kierunku północno – zachodnim, zwierciadło wody zalega na głębokości niespełna 2 m p.p.t. Dział wód podziemnych wyznacza granice odrębnych zbiorników. Zasoby wód są znaczne, generalnie dobrej jakości, co było motywem wyznaczenia GZWP nr 327 Lubliniec – Myszków, obejmującego przeważającą część sołectwa, oraz Głównego Zbiornika Wód Podziemnych (GZWP) nr 454 Olkusz – Zawiercie, który obejmuje południowo – wschodnią część wzniesień triasowych (Góra Srocza wraz z przedpolem). Stopień zagrożenia wód GZWP, wyrażony teoretycznym czasem pionowej migracji zanieczyszczeń do głównych horyzontów wód podziemnych, jest wysoki w rejonach wychodni utworów triasu (2 – 5 lat), natomiast bardzo wysoki (<2 lat) – w rejonie wyrobiska. Według danych monitoringu regionalnego, prowadzonego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach w punkcie kontrolnym w Mierzęcicach (najbliższy punkt kontrolny w obrębie JCWPd nr 117), jakość wód utrzymuje się od kilku lat w klasie II (wody dobrej jakości), a wskaźnikami decydującymi są stężenia cynku i siarczanów. Analogiczną klasę jakości odnotowano w punkcie kontrolnym w Rogoźniku (w obrębie JCWPd nr 134), gdzie wskaźnikami decydującymi są stężenia azotanów i siarczanów. Piętro wodonośne karbonu stanowią warstwy drobnoziarnistych piaskowców, występujących podrzędnie w obrębie utworów warstw florowskich. Zasilanie odbywa się z powierzchni terenu, na wychodniach w Kotlinie Józefki, oraz pośrednio, poprzez przepuszczalne osady czwartorzędu 14 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia pokrywające dno kotliny. Zasobność poziomów wodonośnych jest umiarkowana – w omawianym rejonie wydzielono Użytkowy Poziom Wód Podziemnych (UPWP) Siemianowice. Zwierciadło wód podziemnych zalega na głębokości przekraczającej 50 m, a stopień zagrożenia wód jest niski (czas migracji zanieczyszczeń z powierzchni 25 – 100 lat). Wody są drenowane systemem odwadniania kopalń węgla kamiennego. Według danych monitoringu krajowego, prowadzonego przez Państwowy Instytut Geologiczny, jakość wód w punkcie kontrolnym w Dobieszowicach (w granicach JCWPd nr 134), jest zadowalającej jakości – klasa III. W granicach UPWP Siemianowice znajduje się rejon Podsiemoni, gdzie utwory karbonu występują bezpośrednio pod pokrywą osadów czwartorzędowych oraz rejon wyrobiska piasków podsadzkowych w południowo – zachodniej części sołectwa, gdzie pokrywa czwartorzędowa jest znacząco zredukowana. Główne źródła zanieczyszczeń wód podziemnych stanowią na obszarze opracowania ścieki komunalne z zabudowy mieszkaniowej i usługowej oraz zanieczyszczenia spływające z pól, szczególnie w okresach nawożenia gruntów rolnych. W sołectwie Siemonia brak kanalizacji sanitarnej (jest projektowana), a nie oczyszczone ścieki głównie są gromadzone w zbiornikach bezodpływowych. Dość częsta jest praktyka wywożenia ścieków na użytki rolne i tereny leśne oraz spuszczanie ich do rowów przydrożnych. System odprowadzania i podczyszczania wód deszczowych i roztopowych, spływających z jezdni, funkcjonuje wzdłuż autostrady A1. Ze względu na wymogi ochrony GZWP nr 327 Lubliniec – Myszków i nr 454 Olkusz – Zawiercie oraz przeznaczenie w obowiązującym planie miejscowym do zabudowy terenów o znacznej powierzchni, niezbędne jest jak najszybsze uzbrojenie wszystkich terenów zabudowanych lub przeznaczonych do zabudowy w granicach GZWP w system kanalizacji służącej do zbiorowego odprowadzania ścieków komunalnych. Znaczący przyrost powierzchni szczelnych, ograniczających zasilanie wód podziemnych jest niepożądany. W szczególności należy unikać w obszarach zasilania GZWP lokalizacji przedsięwzięć mogących potencjalnie w istotny sposób zagrażać zanieczyszczeniem wód podziemnych – również w sytuacjach awaryjnych. II. 4.2. WODY POWIERZCHNIOWE Cały obszar planu znajduje się w zlewni Brynicy, która płynie z północy na południe ok. 4 km na zachód od tego terenu. Północna część sołectwa znajduje się w górnej części zlewni cieku Ossa, który uchodzi bezpośrednio do zbiornika Kozłowa Góra. W tej części zlewni brak jest elementów sieci hydrograficznej. Południowa część sołectwa jest odwadniana przez Jaworznik. Ciek ten płynie w sąsiedztwie południowo-wschodniej granicy obszaru opracowania, a następnie wpada do zbiornika wodnego Rogoźnik II (25.15 ha) - większego z dwóch zbiorników tworzących kaskadę. Zbiornik dolny zajmuje powierzchnię 12,6 ha. Zbiorniki powstały w wyrobisku dawnej piaskowni. Ich wody są częściowo podpiętrzone. Zbiorniki pełnią funkcję rekreacyjną, na ich brzegach zorganizowane są kąpieliska. Ponadto w dolinie Jaworznika, powyżej drogi wojewódzkiej 913 znajdują się dwa niewielkie stawy (0,3 i 0,4 ha), posiadające również duży walor przyrodniczy. Obszar planu znajduje się częściowo w strefie zasilania zbiornika Kozłowa Góra, będącego rezerwuarem wody pitnej. Stwarza to szczególne wymagania odnośnie ochrony wód przed zanieczyszczeniem. Obszar ten nie znajduje się w strefie ochrony sanitarnej ujęć wód zbiornika. Systematycznemu monitoringowi jakości wód powierzchniowych podlegają wody Brynicy oraz zbiornika Kozłowa Góra. Według oceny za 2011 r. potencjał ekologiczny w obszarach chronionych dla zbiornika Kozłowa Góra oceniono jako umiarkowany. Wody zbiornika nie spełniały wymagań określonych dla jednolitych części wód przeznaczonych do poboru wody na potrzeby 15 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia. Stężenia wskaźników: BZT5, OWO, ChZT-Cr, pH, azot Kjeldahla przekroczyły normy określone dla kategorii jakości wody A2 oraz dla obszarów wrażliwych na eutrofizację ze źródeł komunalnych, a potencjał ekologiczny tych wód był umiarkowany. Jakość wód Jaworznika była badana do 2010 r. powyżej ujścia do Brynicy. Według oceny stanu/potencjału ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych w 2010 roku, stan ekologiczny tej rzeki uznano za umiarkowany. Jakość wód zbiorników Rogoźnik I i Rogoźnik II badano pod kątem ich przydatności do kąpieli. W okresowych badaniach, przed i w trakcie sezonu letniego 2012 potwierdzono przydatność wód obydwu zbiorników do kąpieli. II. 5. KLIMAT I STAN SANITARNY ATMOSFERY Według regionalizacji rolniczo-klimatycznej Gumińskiego obszar gminy znajduje się o w dzielnicy częstochowsko-kieleckiej. Średnia temperatura roczna wynosi 7,7 C (Pyrzowice), o o średnia temperatura stycznia to -3 C, a lipca 17 C. Okres wegetacyjny trwa 200 - 210 dni, a średni czas zalegania pokrywy śnieżnej w ciągu roku mieści się w przedziale 50 - 70 dni. Roczne sumy opadów wynoszą ok. 700 mm, najwyższe notuje się w lipcu - ok. 100 mm, a najniższe w styczniu ok. 40 mm. Według danych z lotniskowej stacji meteorologicznej w Pyrzowicach przeważają wiatry z sektora zachodniego (NW, W, SW), wiejące w ponad 60% dni w roku. Wśród nich dominuje kierunek południowo-zachodni (28%) i zachodni (26%). Wiatry z sektora wschodniego to głównie wiatry południowo-wschodnie (SE) i wschodnie (E) wiejące w ponad 20% dni w roku. Ich udział szczególnie zaznacza się w sierpniu, listopadzie i styczniu. Średnioroczna prędkość wiatru wynosi 3,8 m/s. Najwyższe średnie prędkości notuje się w kwietniu (4,7 m/s) i lutym (4,6 m/s), natomiast najniższe we wrześniu (3,1 m/s) i sierpniu (3,2 m/s). Najwyższą prędkość osiągają wiatry północnozachodnie (5,4 m/s). Na analizowanym obszarze występuje duże zróżnicowanie topoklimatyczne. Wynika ono głównie z rzeźby terenu. Niekorzystne warunki topoklimatyczne charakteryzują doliny (krótki okres bezprzymrozkowy, duże dobowe wahania wilgotności i temperatury, występowanie zjawiska inwersji temperatur oraz zastoisk chłodnego powietrza). Cechy te utrudniają również rozpraszanie zanieczyszczeń powietrza. Najlepszymi warunkami topoklimatyczne charakteryzują się południowe stoki wzniesień. Głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego są: niska emisja z indywidualnych palenisk domowych, emisja z niewielkich zakładów produkcyjnych i usługowych, ruch drogowy, a ponadto napływ zanieczyszczeń z miast aglomeracji górnośląskiej (głównie Piekar Śląskich, Bytomia, Radzionkowa i Tarnowskich Gór). Systematyczne pomiary poziomu zanieczyszczeń powietrza, na terenie województwa śląskiego, prowadzi Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach. Wśród obecnie funkcjonujących stacji automatycznego systemu monitoringu jakości powietrza w województwie śląskim, trudno wskazać reprezentacyjną dla tego terenu. Jak wynika z rocznej oceny jakości powietrza w województwie śląskim w 2010 r., wykonanej wg zasad określonych w art. 89 ustawy Prawo ochrony środowiska, gmina została zaliczona do strefy śląskiej. Ocena roczna z uwagi na ochronę zdrowia zakwalifikowała ten obszar do klasy C, co oznacza, że poziomy stężeń przekraczają wartość dopuszczalną powiększoną o margines tolerancji. Odnotowano przekroczenia stężeń pyłu zawieszonego PM10, benzo(a)pirenu, 16 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia dwutlenku siarki i ozonu. Konsekwencją zaliczenia strefy do klasy C była konieczność opracowania programu ochrony powietrza. Aktualnie obowiązującym jest Program ochrony powietrza dla stref województwa śląskiego, w których stwierdzone zostały ponadnormatywne poziomy substancji w powietrzu (uchwała Nr III/52/15/2010 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 16 czerwca 2010 r.) Za najważniejsze działania niezbędne do przywrócenia poziomów substancji w powietrzu do poziomów nieprzekraczajacych standardów jakości powietrza przyjęto: a. działania dotyczące zmniejszenia niskiej emisji, która w głównej mierze wpływa na jakość powietrza w województwie śląskim; b. działania związane z transportem zwłaszcza miejskim - ze względu na bezpośrednie oddziaływanie na ludzi; c. inne powodujące duże redukcje emisji na obszarach przekroczeń norm pyłu zawieszonego PM10 oraz benzo(a)pirenu. Według Programu kierunkiem koniecznym do osiągnięcia redukcji w zakresie emisji powierzchniowej jest modernizacja lub likwidacja indywidualnych źródeł spalania opalanych węglem. Wskazuje się na potrzebę kontynuowania programów ograniczania niskiej emisji, modernizacji i rozwoju systemów ciepłowniczych (zdalaczynnych), kontrolę spalania odpadów przez mieszkańców. Spośród konkretnych działań wymienia się m.in.: • aktualizację i kontynuację Programu Ograniczania Niskiej Emisji (PONE) i stworzenie systemu organizacyjnego w celu jego realizacji • realizację PONE poprzez stworzenie systemu zachęt do wymiany systemów grzewczych do uzyskania wymaganego efektu ekologicznego • uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego wymogów dotyczących zaopatrywania mieszkań w ciepło z nośników nie powodujących nadmiernej „niskiej emisji” PM10 oraz projektowanie linii zabudowy uwzględniając zapewnienie „przewietrzania” ze szczególnym uwzględnieniem terenów o gęstej zabudowie. II. 6. BIOSFERA I KRAJOBRAZ Teren sołectwa to głównie obszar rolniczy z mozaiką pól uprawnych i łąk świeżych oraz zarośli śródpolnych. Tereny te są siedliskiem wielu gatunków ptaków związanych z obszarami rolniczymi. Większość pól i łąk, szczególnie tych oddalonych od zabudowy, została porzucona i nie jest dziś użytkowana rolniczo. Naturalna sukcesja roślinności spowodowała wykształcenie się tu z czasem zbiorowisk porolnych głównie z klasy Agropyretea intermedio-repentis, obejmującej fitocenozy tworzone przez rośliny kłączowe i rozłogowe. Najczęściej występującymi tu gatunkami są perz pospolity (Elymus repens), ostrożeń polny (Cirsium arvense) i trzcinnik piaskowy (Calamagrostis epigejos). Gatunki te mają tendencję do intensywnego rozprzestrzeniania się i opanowywania nowych obszarów dzięki szybkiemu i efektywnemu rozmnażaniu wegetatywnemu i generatywnemu. Zbiorowiska te zajmują siedliska suche i ciepłe, rozwijają się najczęściej na nachylonych stokach na podłożu zasobnym w węglan wapnia, sąsiadując z murawami kserotermicznymi występującymi na bardziej eksponowanych, nienadających się do użytkowania rolniczego stokach. W zbiorowiskach tych odnotowuje się więc ciepłolubne gatunki typowe dla muraw kserotermicznych i ciepłolubnych okrajków, przenikające z tych fitocenoz np.: chaber drakiewnik (Centaurae scabiosa), przytulia biała (Galium album), cieciorka pstra (Coronilla varia), 17 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia rzepik pospolity (Agrimonia eupatoria), tymotka Boehmera (Phleum phleoides), rozchodnik olbrzymi (Sedum maximum), kłosownica pierzasta (Brachypodium pinnnatum), poziomka twardawa (Fragaria viridis), szałwia okółkowa (Salvia verticillata), gorysz pagórkowy (Peucedanum oreoselinum) i in., a także chwasty polne będące pozostałością dawnych upraw np. mak polny (Papaver rhoeas), chaber bławatek (Centaurea cyanus), ostróżeczka polna(Consolida regalis). Czasem rozwijają się mniej zwarte zbiorowiska porolne z udziałem goryczela jastrzębcowatego (Picris hieracioides), powoju polnego (Convolvulus arvensis) i innych gatunków ciepłolubnych reprezentujące związek Onopordion acanthii (klasa Artemisietea). Na nieużytkowanych polach w miejscach słabiej nachylonych i nasłonecznionych, często na podłożu piaszczystym rozwijają się najczęściej ubogie florystycznie zbiorowiska przypominające fizjonomią suche łąki z udziałem rajgrasu (Arrhenatherum elatius), mniszka (Taraxacum officinale), brodawnika zwyczajnego (Leontodon hispidus), szczawiu zwyczajnego (Rumex acetosa) oraz innych gatunków łąkowych, a czasem roślin muraw psammofilnych np. koniczyny polnej (Trifolium arvense), szczawiu polnego (Rumex acetosella). Na starszych nieużytkach tworzą się fitocenozy zdominowane przez nawłoć kanadyjską (Solidago canadensis) – obcy gatunek inwazyjny. W nielicznych już dziś uprawach zbóż spotyka się jeszcze rzadkie zbiorowiska chwastów polnych z udziałem gatunków kalcyfilnych z rzędu Centauretalia cyani (klasa Stellarietea mediae) np.: mak polny (Papaver rhoeas), chaber bławatek (Centaurea cyjanus), ostróżeczka polna (Consolida regalis). Najcenniejszymi zbiorowiskami roślinnymi są tu murawy kserotermiczne z klasy FestucoBrometea, reprezentujące zespół Adonido-Brachypodietum pinnati (siedlisko o znaczeniu europejskim z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej). Rozwijają się one na nasłonecznionych, eksponowanych najczęściej w kierunku południowym stokach, na płytkich glebach zasobnych w węglan wapnia, głównie w południowej części wsi oraz na granicy z Myszkowicami na stokach Korzystnej Góry. W ich strukturze występują m.in. szałwia łąkowa (Salvia pratensis), kłosownica pierzasta (Brachypodium pinnnatum), chaber nadreński (Centaurea stoebe), chaber drakiewnik (Centaurea scabiosa), przytulia biała (Galium album), gorysz pagórkowy (Peucedanum oreoselinum), babka średnia (Plantago media), tymotka Boehmera (Phleum phleoides), wiązówka bulwkowa (Filipendula vulgaris) i chroniony dziewięćsił bezłodygowy (Carlina acaulis). Na starych miedzach oddzielających dawne pola oraz obrzeżach dróg polnych rozwijają się zbiorowiska okrajków termofilnych z udziałem takich gatunków jak: wilżyna ciernista (Ononis spinosa) (gatunek chroniony), sierpnica pospolita (Falcaria vulgaris), cieciorka pstra (Coronilla varia), przytulia właściwa (Galium verum), dzwonek jednostronny (Campanula rapunculoides), rzepik pospolity (Agrimonia eupatoria), świerzbnica polna (Knautia arvensis) i in. Rośliny te występują również w niewielkich wyrobiskach kamienia na terenie wsi. Między polami i na obrzeżach muraw rozwijają się zarośla śródpolne zbudowane głównie przez tarninę (Prunus spinosa), która wkracza aktualnie na nieużytkowane pola i łąki w sąsiedztwie. Czasem w strukturze tych zarośli występują także szakłak pospolity (Rhamnus cathartica), dereń świdwa (Cornus sanguinea), dzika róża (Rosa canina), głogi (Crataegus sp.) i dziki bez czarny (Sambucus nigra). Zdecydowanie rzadziej można obserwować zarośla z udziałem leszczyny pospolitej (Corylus avellana) i gatunkami żyznych lasów liściastych w runie. Zarośla te są istotnym elementem roślinności w odlesionym krajobrazie rolniczym Siemoni. Zwiększają one różnorodność biologiczną, stanowią miejsce schronienia i żerowania dla licznych gatunków zwierząt (owady, ptaki), a także zwiększają atrakcyjność krajobrazu, szczególnie wiosną, kiedy zakwitają krzewy i jesienią, ze względu na dojrzewające owoce i przebarwiające się liście. Na dawnym wyrobisku piasku występują gatunki podlegające ochronie prawnej – storczyki wyblin jednolistny (Malaxis monophyllos) i lipiennik Loesela (Liparis loesela) – gatunek o znaczeniu europejskim oraz kosatka kielichowata (Tofieldia calyculata) – gatunek górski. 18 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia Lasy występują tu jedynie fragmentarycznie w południowo-zachodniej i południowowschodniej części sołectwa. Drzewostan tworzą głównie sosna zwyczajna (Pinus sylvestris) i brzoza brodawkowata (Betula pendula), czasem dęby (Quercur robur i Q. rubra), klony (Acer platanoides i A. pseudoplatanus), modrzew europejski (Larix decidua), a w miejscach wilgotniejszych olsza czarna (Alnus glutinosa). Na terenie wsi, wokół kościoła rosną 4 pomnikowe okazy lipy szerokolistnej (Tilia platyphyllos). Duży walor przyrodniczy posiadają również źródła potoku Jaworznik, w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki (2011) obszar źródliskowy w części wskazany jest do objęcia obszarową formą ochrony przyrody (użytek ekologiczny). W Studium… (2011) znaczna część sołectwa znalazła się w obrębie proponowanego (dla ochrony walorów Płaskowyżu Twardowickiego) obszaru chronionego krajobrazu. II. 7. ZABYTKI Na terenie wsi nie ma obiektów wpisanych do rejestru zabytków. W gminnej ewidencji zabytków znalazł się: cmentarz parafialny z kaplicą cmentarną i murowanym nagrobkiem Hordliczka z 1861 r., kościół parafialny p.w. Wszystkich Świętych (1881 r.), budynek domu kultury (lata 30. XX w.), młyn z początku XX w., 4 budynki mieszkalne i gospodarcze (przełom XIX i XX w.) oraz krzyż i 2 kapliczki przydrożne (przełom XIX i XX w.). Cechą charakterystyczną Siemoni są liczne stanowiska archeologiczne. 36 stanowisk reprezentuje różne okresy historyczne (od epoki kamienia, poprzez epokę brązu, wpływy rzymskie, średniowiecze, aż po epokę nowożytną). II. 8. ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA Klimat akustyczny Głównymi źródłami uciążliości akustycznych, oddziaływującymi na analizowany obszar są: autostrada A1, droga wojewódzka nr 913 oraz Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice w Pyrzowicach. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826) w brzmieniu ustalonym Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2012 r., poz. 1109), które weszło w życie w dniu 23 października 2012 r. Zmiana rozporządzenia zwiększyła wartości dopuszczalnych poziomów hałasu generowanego przez drogi i linie kolejowe, przy utrzymaniu norm dotyczących pozostałych obiektów i działalności będących źródłem hałasu. Dopuszczalne równoważne poziomy dźwięku A w decybelach (dB), dla emisji pochodzącej z dróg lub linii kolejowych, wynoszą: • dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, terenów zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, domów opieki i szpitali - 64 dB dla całej doby (wskaźnik LDWN) i 59 dB dla pory nocnej (wskaźnik LN), • dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego, zabudowy zagrodowej, terenów rekreacyjno-wypoczynkowych, terenów mieszkaniowo-usługowych - 68 dB dla całej doby (wskaźnik LDWN) i 59 dB dla pory nocnej (wskaźnik LN). 19 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia Według raportu o oddziaływaniu na środowisko budowy autostrady A1 (2009) strefa ponadnormatywnego hałasu (wg norm obowiązujących do 2012 r. - LDWN = 60dB lub LN = 50 dB) sięgała na odległość do ok. 300 m. Po zmianie w 2012 r. rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, szacuje się, że strefa ponadnormatywnego hałasu powinna być mniejsza, mniej więcej o połowę. Nie została dotychczas wykonana mapa akustyczna dla drogi wojewódzkiej nr 913. Jednak ze względu na umiarkowany ruch pojazdów na tej drodze można przypuszczać, że jej oddziaływanie mieści się w granicach aktualnie obowiązujących norm. Według Analizy skutków wpływu ustaleń Planu Generalnego MPL Katowice w Pyrzowicach oddziaływania na środowisko (2001) na analizowanym obszarze nie wystąpią przekroczenia wartości dopuszczalnych hałasu emitowanego przez statki powietrzne. Promieniowanie elektromagnetyczne Głównymi źródłami promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego na tym terenie są urządzenia elektroenergetyczne (linia wysokiego – 400 kV i średniego napięcia) oraz stacje bazowe telefonii komórkowej. W przypadku urządzeń elektroenergetycznych brak jest przepisów określających strefy ich ponadnormatywnego oddziaływania. Dla urządzeń telekomunikacyjnych zasięg możliwych przekroczeń wartości dopuszczalnych jest określany w raportach oddziaływania na środowisko. Stacje bazowe telefonii komórkowej są rozlokowane w wielu miejscach na terenie całej gminy (są to głównie wieże wolnostojące w terenach rolnych). Zasięg ich ponadnormatywnego oddziaływania na ogół wynosi od 30 do 100 m w poziomie oraz od 10 do 40 m w pionie. Ze względu na rzeźbę terenu urządzenia te rozmieszczane są na szczytach wzgórz, które są odpowiednio oddalone od zabudowy i w związku z tym nie stwarzają zagrożenia dla ludzi. Zagrożenie wystąpieniem poważnej awarii Nadzwyczajne zagrożenia środowiska są związane z możliwością wystąpienia awarii bądź wypadków z udziałem substancji niebezpiecznych. Na obszarze planu nie ma zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (art. 248 ustawy Prawo ochrony środowiska). Zagrożenie wystąpieniem awarii w wyniku wypadku komunikacyjnego występuje wzdłuż ulic, którymi przewozi się materiały niebezpieczne. Należy do nich autostrada A1. 20 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia III. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE PRAWNEJ NA MOCY USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 O OCHRONIE PRZYRODY Na obszarze planu i w jej bezpośrednim sąsiedztwie problemami ochrony środowiska istotnymi z punktu widzenia ocenianego dokumentu (zwłaszcza z uwagi na kierunki przeznaczenia terenów do pełnienia zróżnicowanych funkcji) oraz utrzymania lub przewrócenia właściwego stanu środowiska są: • zagrożenie dla funkcjonowania cennych przyrodniczo siedlisk, • zagrożenie dla utrzymania tradycyjnych - naturalnych i kulturowych cech krajobrazu, • nieodpowiedni stan sanitarny atmosfery, • presja na wody, zagrażająca zwłaszcza użytkowym zasobom wód powierzchniowych, • hałas komunikacyjny. W tabeli 2 opisano podjęte lub możliwe do podjęcia działania na rzecz rozwiązania lub redukcji problemu. Tab. 1. Problemy ochrony środowiska Problem ochrony środowiska Zagrożenie dla funkcjonowania cennych przyrodniczo siedlisk. Środki podjęte dla rozwiązania lub redukcji problemu Ochrona w planach miejscowych gruntów rolnych, w tym nieużytków porolnych przed trwałym zainwestowaniem. Zagrożenie dla utrzymania Ochrona w planach miejscowych tradycyjnych - naturalnych najważniejszych atrybutów i kulturowych cech krajobrazu harmonijnego krajobrazu kulturowego, w tym 21 Środki możliwe do podjęcia dla rozwiązania lub redukcji problemu Dokładniejsze określenie zasięgu występowania chronionych siedlisk i gatunków; Ochrona najcenniejszych przyrodniczo terenów, w tym miejsc występowania muraw kserotermicznych poprzez ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Wykorzystanie na ochronę części nieużytków porolnych funduszy UE dostępnych w ramach Programów rolnośrodowiskowych. Ustanowienie obszarowych form ochrony przyrody Ograniczanie rozpraszania zabudowy oraz zabudowywania szczytowych partii wzniesień Płaskowyżu Twardowickiego. Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia Problem ochrony środowiska Nieodpowiedni atmosfery stan Środki podjęte dla rozwiązania lub Środki możliwe do podjęcia dla redukcji problemu rozwiązania lub redukcji problemu sanitarny Monitoring stanu sanitarnego atmosfery; wymiana źródeł ciepła i termomodernizacja budynków Realizacja Programu ochrony powietrza dla stref województwa śląskiego, a w szczególności uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego wymogów dotyczących zaopatrywania mieszkań w ciepło z nośników nie powodujących nadmiernej „niskiej emisji” PM10 oraz projektowanie linii zabudowy uwzględniając zapewnienie „przewietrzania” ze szczególnym uwzględnieniem terenów o gęstej zabudowie Presja na wody, zagrażająca Rozbudowa kanalizacji sanitarnej użytkowym zasobom wód powierzchniowych i podziemnych Dalsza rozbudowa kanalizacji sanitarnej – objęcie tym systemem wszystkich obszarów zwartej zabudowy; Eliminacja działalności gospodarczych stanowiących duże zagrożenie dla wód podziemnych w strefach ich zasilania oraz wód powierzchniowych powyżej istniejących i planowanych ujęć. Zanieczyszczenie gleb metalami Wapnowanie gleb ciężkimi Utrzymywanie obojętnego lub lekko zasadowego pH gleby (ograniczanie przyswajania związków metali ciężkich przez rośliny) Hałas komunikacyjny Wykluczenie funkcji zagospodarowania terenu, podlegających ochronie akustycznej w miejscach, gdzie stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu lub w miejscach gdzie jest to prawdopodobne. Opracowanie map rozprzestrzeniania się hałasu od autostrady A1, budowa ekranów akustycznych 22 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia IV. OCENA PROJEKTU PLANU W ASPEKCIE UWZGLĘDNIENIA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM Za dokumenty rangi krajowej i międzynarodowej (w tym wspólnotowej) formułujące cele istotne z punktu widzenia ocenianego dokumentu uznano następujące: • Decyzja 1600/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2002 r. ustanawiająca szósty wspólnotowy program działań w zakresie środowiska naturalnego; • Odnowiona strategia UE dotycząca trwałego rozwoju (w wersji przyjętej przez Radę Europejską w dniach 15-16 czerwca 2006 r.); • Europejska Konwencja Krajobrazowa (Florencja, 2000 r.), ratyfikowana przez Polskę w 2004 r.; • Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (Uchwała Nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r., M.P. z 2012, poz. 252); • Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016 (przyjęta przez Sejm w dniu 22.05.2009 r.); • Strategia Rozwoju Kraju 2020, (Uchwała Nr 159 Rady Ministrów z dnia 25 września 2012 r., M.P. z 22 listopada 2012, poz. 882). Wyboru dokumentów dokonano na podstawie zidentyfikowanych istotnych problemów ochrony środowiska występujących na terenie gminy Bobrowniki, celów ochrony środowiska określonych w dokumentach oraz ustaleń projektu planu miejscowego i ich potencjalnych skutków środowiskowych w kontekście środowiskowo - przestrzennym. Dokonano oceny spójności projektu z celami ochrony środowiska sformułowanymi w/w dokumentach, biorąc pod uwagę ustalenia projektu planu miejscowego i ich potencjalne skutki środowiskowe. Do oceny spójności wykorzystano metodykę przyjętą w Prognozie oddziaływania na środowisko projektu Krajowego Planu Strategicznego Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Konsorcjum projektowe Agrotec Sp. z o.o., Agrotec Spa i Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa, 2006. Przy analizie oceniono relację, jaka zachodzi pomiędzy ustaleniami projektu planu miejscowego a dokumentami o charakterze strategicznym, w następujących kategoriach: 1. Formalnie niekolidujące (NK) – spełniony jest wymóg spójności przede wszystkim z racji ogólności ustaleń 2. Wzmacniające (W) – spełniony jest wymóg spójności, a zawarte w badanym dokumencie ustalenia będą wzmacniać cele dokumentów strategicznych 3. Konfliktowe (K) – wymóg spójności podważony poprzez rozbieżność ustaleń. Opis relacji przedstawia tabela 2. Tab. 2. Analiza spójności projektu planu z celami ochrony środowiska ustanowionymi w dokumentach rangi krajowej i międzynarodowej Dokument Opis Ocena spójności Komentarz Decyzja 1600/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2002 r. ustanawiająca szósty wspólnotowy program działań w zakresie środowiska naturalnego Program określa działania w zakresie: przeciwdziałania zmianie klimatu, działania w sprawie przyrody i różnorodności biologicznej, działania w sprawie środowiska naturalnego, zdrowia i jakości życia NK x 23 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia Dokument Opis Strategia wyznacza cele ochrony Odnowiona strategia UE środowiska w zakresie: zmiany klimatu dotycząca trwałego rozwoju i czystej energii, zrównoważonego (2006) transportu, ochrony zasobów naturalnych i gospodarowania nimi. Europejska Konwencja Krajobrazowa (Florencja, 2000 r.) Nadrzędnym celem Konwencji jest zapewnienie skuteczniejszej ochrony krajobrazu w Europie; jednym ze środków ogólnych realizacji celu jest zintegrowanie krajobrazu z własną polityką w zakresie planowania regionalnego i urbanistycznego (...) jak również z wszelką inną polityką, która bezpośrednio lub pośrednio oddziałuje na krajobraz Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 Koncepcja formułuje cele (główne i szczegółowe) rozwoju przestrzennego kraju opartego na ustrojowej zasadzie zrównoważonego, trwałego rozwoju, w tym: - kształtowanie struktur przestrzennych wspierających osiągnięcie i utrzymanie wysokiej jakości środowiska przyrodniczego i walorów krajobrazowych Polski, - przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego Polityka Ekologiczna Państwa w latach 20092012 z perspektywą do roku 2016 Podstawowy krajowy dokument strategiczny wyznaczający cele w zakresie ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju. Odnosi się do wszystkich problemów środowiska, jego celem jest zapewnienie poprawy jakości życia poprzez zachowanie właściwego stanu środowiska. Strategia Rozwoju Kraju 2020 Celem strategicznym ŚSRK jest wzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych, społecznych i instytucjonalnych potencjałów zapewniających szybszy i zrównoważony rozwój kraju oraz poprawę jakości życia ludności. Wśród obszarów interwencji wymienia się: - zwiększanie konkurencyjności gospodarki, - poprawę spójności społecznej i terytorialnej. Ocena spójności Komentarz NK x NK x W NK NK Ustalenia projektu będą wpływać na poprawę efektywności wykorzystania przestrzeni, co jest celem szczegółowym polityki przestrzennej państwa. Ustalenia projektu umożliwiają realizację większości celów ochrony środowiska, możliwych do realizacji na przedmiotowym obszarze, wyznaczonych w tym dokumencie. Nie stymulują jednak w szczególny sposób działań proekologicznych Dokument w swych ustaleniach kieruje się zasadami ładu przestrzennego i zrównoważonego rozwoju. Nie wpłynie istotnie na poziom i jakości życia mieszkańców Z powyższego zestawienia wynika ogólna zbieżność ustaleń projektowanego dokumentu z celami, zadaniami lub działaniami służącymi ochronie środowiska, określonymi w dokumentach ustanowionych na szczeblu krajowym, unijnym lub międzynarodowym. 24 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia V. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARÓW NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TYCH OBSZARÓW Na obszarze planu nie występują obszary sieci Natura 2000. Najbliższe to obszary specjalnej ochrony siedlisk: „Bagno Bruch koło Pyrzowic” (7 km na północ), Podziemia TarnogórskoBytomskie (11 km na zachód) oraz Lipienniki w Dąbrowie Górniczej (10 km na południowy wschód). Stwierdza się, że ze względu na przedmiot ochrony tych terenów, w powiązaniu z umiarkowaną ingerencją w środowisko projektowanych zmian zagospodarowania terenu nie wystąpi oddziaływanie na cele i przedmiot ochrony oraz integralność obszarów Natura 2000. 25 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia VI. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO VI.1. WARUNKI ZDROWOTNE I BEZPIECZEŃSTWO LUDNOŚCI Hałas. Projekt planu przewiduje utrzymanie dotychczasowych głównych korytarzy transportowych – drogi wojewódzkiej nr 913 i autostrady A1. W dłuższej perspektywie można spodziewać się zwiększenia natężenia ruchu na autostradzie (po ukończeniu wszystkich planowanych odcinków). Nie przewiduje się powstania nowych znaczących źródeł hałasu. W wyniku ustaleń planu powstaną nowe tereny o funkcji chronionej przed hałasem w bliskiej odległości od autostrady A1 (100 m i więcej). Tereny te są przeważnie chronione przed hałasem ekranami akustycznymi. Nie przewiduje się wystąpienia przekroczeń wartości dopuszczalnych hałasu w obrębie nowo wyznaczonych pod zabudowę terenów. Zagrożenia wodne. Ze względu na położenie terenu w górnej części zlewni i w związku z tym brakiem znaczniejszych cieków wodnych przepływających przez analizowany obszar zagrożenia wodne są niewielkie. W obrębie den lokalnych dolin mogą wystąpić podtopienia terenu po wystąpieniu gwałtownych deszczy nawalnych lub rozlewnych oraz wysoki poziom wód gruntowych zagrażający podziemnym kondygnacjom. Ocenia się, że zagrożenie to jest ogólnie niewielkie. Zagrożenie osuwaniem się mas ziemnych. Realne zagrożenie osuwaniem się mas ziemnych występuje w pobliżu wysokich skarp dawnej piaskowni. Plan nie przewiduje w tym rejonie nowych terenów do zabudowy. Nie powinno się lokalizować budynków w bliskim sąsiedztwie skarpy, zwłaszcza w miejscach, gdzie obserwuje się wypływy wód u jej podnóża. Niejonizujące promieniowanie elektromagnetyczne. Dopuszczalne poziomy PEM w środowisku, odnoszące się do oddziaływania na ludzi, określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz.U. Nr 192, poz. 1883). Określa ono, m.in., jako dopuszczalne: poziom składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego o częstotliwości 50 Hz < 1 kV/m - dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz < 10 kV/m dla pozostałych terenów dostępnych dla ludności oraz poziom składowej magnetycznej < 60 A/m dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową i pozostałych terenów dostępnych dla ludności. Dopuszczalny poziom składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego o częstotliwości 300 MHz - 300 GHz (w tym zakresie mieszczą się m.in. częstotliwości wykorzystywane w telefonii komórkowej) wynosi 7 V/m, a dopuszczalna gęstość mocy – 0,1 W/m2. Stacje bazowe telefonii komórkowej są rozlokowane w wielu miejscach na terenie całej gminy. Zamontowane są na: masztach, kominach, wieżach kościołów oraz dachach budynków. Zasięg ich ponadnormatywnego oddziaływania na ogół wynosi od 30 do 100 m w poziomie oraz od 10 do 40 m w pionie. Wszystkie przypadki dotyczą miejsc aktualnie niedostępnych dla ludzi, co jest koniecznym warunkiem uzyskania zgody na lokalizację tych urządzeń. W projekcie planu nie przewiduje się budowy napowietrznych linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia lub stacji elektroenergetycznych. Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną określają, że rozbudowa i przebudowa dotyczyć będzie infrastruktury elektroenergetycznej na poziomie średnich i niskich napięć. 26 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia Ryzyko narażenia ludzi na skutki poważnych awarii. Projekt planu nie przewiduje obszarów, na których potencjalnie mogą być lokalizowane zakłady stwarzające zagrożenie wystąpienia poważnych awarii. Wzdłuż tras przewozu towarów niebezpiecznych (droga wojewódzka nr 913 i autostrada A1) w 300. metrowych strefach potencjalnego narażenia ludzi na skutki pośredniego skażenia środowiska spowodowanego wypadkiem z udziałem środków transportu towarów niebezpiecznych, projekt planu ustala nowe tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową tylko przy DW 913, gdzie przewozy te występują sporadycznie. Ograniczanie ryzyka poważnej awarii podczas transportu materiałów niebezpiecznych polega przede wszystkim na utrzymywaniu dobrego stanu technicznego środków transportu oraz stosowaniu właściwych procedur bezpieczeństwa. VI.2. ZWIERZĘTA I ROŚLINY ORAZ RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA Wpływ na rośliny będzie się przejawiać głównie poprzez przekształcenia (zmniejszanie udziału powierzchni biologicznie czynnej, synantropizacja zbiorowisk roślinnych) zajmowanych pod zabudowę i drogi nowych terenów dotychczas otwartych (rolnych, nieużytków porolnych oraz w niewielkim stopniu gruntów leśnych) oraz presję na ostoje rzadkich i chronionych gatunków roślin. Siemonia leży na Płaskowyżu Twardowickim, który charakteryzuje się ponadprzeciętnymi walorami krajobrazowymi w skali całej Wyżyny Śląskiej. Urozmaiconą rzeźbę terenu tworzą tu liczne garby i wzniesienia z kulminacją Korzystnej Góry, obniżenia między wzniesieniami i pozostałości rzeźby krasowej. Te walory geomorfologiczne zaliczane są do istotnych walorów rzeźby terenu o znaczeniu regionalnym, godnych zachowania. Istotne staje się więc zachowanie w krajobrazie terenów otwartych wierzchowin i stoków, które mogą pełnić funkcje punktów widokowych z szerokim widokiem na Wyżynę Śląską. Zachowanie walorów geomorfologicznych i krajobrazowych wymaga bezwzględnie pozostawienia terenów otwartych w obrębie wierzchowin i utrzymania charakterystycznego dla terenu krajobrazu rolniczego. Jest to tym bardziej istotne, że na wierzchowinach i stokach wzniesień, szczególnie tych o południowej ekspozycji, występują murawy kserotermiczne z klasy Festuco-Brometa reprezentujące zespół Adonido-Brachypodietum, które uznane są za siedliska o znaczeniu wspólnotowym i wpisane zostały do załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Zagospodarowanie terenów przeznaczonych w planie zagospodarowania przestrzennego pod zabudowę i usługi może ingerować dość mocno w krajobraz wsi. Część planowanej zabudowy wchodzi w mniejszym lub większym stopniu na stoki wniesień. Znaczącą ingerencję w krajobraz przewiduje się na stokach Korzystnej Góry, które oprócz walorów krajobrazowych cechują się dość dużą różnorodnością biologiczną. Obok fragmentów muraw kserotermicznych, będących ostoją rzadkich w skali regionu i kraju gatunków (np. chroniony dziewięćsił bezłodygowy Carlina acaulis) występują tu pasowo wykształcone zarośla śródpolne z klasy Rhamno-Prunetea. Obok walorów krajobrazowych i estetycznych (aspekt kwitnienia i owocowania) pełnią one bardzo istotną rolę biocenotyczną, szczególnie w odlesionym krajobrazie kulturowym. Są one ostoją (miejscem schronienia, żerowania i gniazdowania) wielu gatunków ptaków i stanowią substytut lasu. Niszczenie ich powoduje obniżanie różnorodności biologicznej obszaru (nie tylko wsi, ale także całego obszaru Płaskowyżu Twardowickiego). Mozaikowy układ struktur krajobrazu, a zwłaszcza obecność tzw. stepping stones (przystanków pośrednich), to jest płatów o odmiennym charakterze ekologicznym pełniących funkcję schronień i bazy pokarmowej (np. powierzchni leśnych i wysp leśno-zaroślowych oraz zarośli śródpolnych) decyduje o funkcjonalności korytarzy ekologicznych, 27 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia stąd zniszczenie jego elementów spowoduje szkody w środowisku (m.in. może się przyczynić do zachwianie równowagi ekologicznej). Zagrożonych jest część ekosystemów pól uprawnych i łąkowych, w tym siedliska rzadkich i chronionych gatunków roślin i zwierząt. Zainwestowanie planowane na obszarach będących kontynuacją zabudowy wzdłuż istniejących dróg, szczególnie jeśli nie wchodzą na nachylone stoki, w mniejszym stopniu ingerują w krajobraz i szatę roślinną terenu, niosąc ze sobą mniejsze szkody środowiskowe (głównie zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej w stosunku do stanu obecnego). Drugim centrum koncentracji gatunków rzadkich i chronionych jest teren dawnej piaskowni. Nie przewiduje się negatywnego wpływu planowanych funkcji określonych w planie na teren dawnego wyrobiska piasku obejmujący również dolinę Jaworznika, uznawaną za godną ochrony, jak również na pomniki przyrody - lipy wokół kościoła. Ogólnie negatywny wpływ na zwierzęta i rośliny oraz różnorodność biologiczną można uznać za znaczący. Plan dopuszcza zabudowę niektórych stoków, jednak dość konsekwentnie unika się zabudowy partii szczytowych wzniesień oraz miejsc występowania cennych przyrodniczo siedlisk, do których na tym terenie należą przede wszystkim murawy kserotermiczne. W przypadku dopuszczenia do zabudowy obszarów cenniejszych, wyżej opisanych, stanowi to niezbyt dużą część całkowitej powierzchni ich występowania w granicach planu i w jego otoczeniu. Proponowane zmiany kierunków zagospodarowania skutkują przeznaczeniem ponad 70 ha nowych terenów pod zabudowę i drogi. Zwiększa to o 40% łączną powierzchnię terenów przewidzianych do urbanizacji w stosunku do obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Nowe tereny budowlane to przeważnie tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, usług oraz zabudowa mieszana - mieszkaniowo-usługowa. Proponowany w planie minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej (przykładowo: dla terenów MN – 50%, dla terenów MNU - 40%, a dla terenów U2 20%) pozwala na stwierdzenie, że łączny ubytek powierzchni biologicznie czynnej, w przypadku nowych terenów budowlanych, nie powinien być wyższy niż 40 ha. Planowany rozwój zabudowy będzie się odbywał na ogół kosztem gruntów rolnych. Niezbędne będzie wyłączenie z produkcji leśnej terenów o powierzchni ok. 0,6 ha. VI.3. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE Jakość wód. Stan sanitarny wód kształtowany będzie przez ilość i sposób odprowadzania oraz stopień oczyszczenia powstających ścieków oraz przez naturalną odporność środowiska na zanieczyszczenia. Przeznaczenie nowych terenów do zabudowy powodować będzie znaczący wzrost ilości ścieków powstających w granicach planu miejscowego. Na terenach przeznaczonych pod rozwój funkcji mieszkaniowych będą to głównie ścieki bytowe, miejscami z niewielkim udziałem ścieków powstających podczas dopuszczonych rodzajowo działalności gospodarczych. Wpływ realizacji przedsięwzięć usługowych i produkcyjnych na ilość i rodzaj wytwarzanych ścieków zależy od rodzaju usług i procesów technologicznych. W niektórych przypadkach nie można wykluczyć powstawania ścieków o składzie odmiennym od ścieków bytowych. O rzeczywistym wpływie na jakość wód powierzchniowych i podziemnych decydować będzie stopień oczyszczenia ścieków, a pośrednio również stopień skanalizowania obszaru, gdyż tylko odprowadzanie ścieków siecią kanalizacji sanitarnej do centralnej oczyszczalni ścieków daje gwarancję odpowiedniego ich oczyszczenia. Korzystanie ze zbiorników bezodpływowych często prowadzi do niekontrolowanego 28 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia przedostawania się nieoczyszczonych ścieków bytowych bezpośrednio do wód i gruntu. System kanalizacji powinien być możliwie szybko rozbudowany na nowych terenach przeznaczonych do tego celu w planie miejscowym. W dokumencie miejscowego planu, w § 6. - Zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, w celu minimalizacji presji na środowisko, wprowadzono zasadę, że do czasu realizacji systemu gospodarki ściekowej dopuszcza się stosowanie indywidualnych systemów oczyszczania ścieków. Nie dopuszcza się stosowania rozwiązań technicznych, które mogłyby powodować przedostawanie się nieoczyszczonych ścieków do wód powierzchniowych lub do ziemi. Podobne wymogi ustalono w § 14. - Zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów infrastruktury technicznej. Ograniczenia w sposobie użytkowania terenu, sprzyjające również ochronie wód zawierają ogólny zakaz (§ 6): wprowadzania przedsięwzięć stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, a w szczególności ryzyko wystąpienia poważnych awarii, w rozumieniu ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 z późniejszymi zmianami). Projekt planu miejscowego określa szczególne warunki zagospodarowania terenów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych, w granicach których obowiązuje: nakaz obsługi zabudowy siecią kanalizacji służącej do zbiorowego odprowadzania ścieków po jej realizacji; do tego czasu dopuszczalne jest gromadzenie ścieków w szczelnych zbiornikach bezodpływowych; dla działalności gospodarczych – nakaz stosowania technologii eliminujących zagrożenie zanieczyszczenia głównych zbiorników wód podziemnych Należy mieć na uwadze, że obecne – rolnicze wykorzystywanie części terenów przeznaczanych do zabudowy, również stanowi pewne zagrożenie dla jakości wód podziemnych. Warunki odpływu i retencji. Realizacja projektu planu przyczyni się do zmiany warunków odpływu w zlewniach. Naturalna retencja gruntowa na niektórych terenach zostanie ograniczona na skutek wzrostu powierzchni nieprzepuszczalnych (ulic, chodników, parkingów, dachów budynków). Jednocześnie przyspieszeniu ulegnie spływ wód opadowych do cieków. Będą to zjawiska niepożądane z punktu widzenia kształtowania się przepływów cieków wodnych. Z jednej strony spowoduje to silniejsze wezbrania po wystąpieniu deszczy nawalnych, a z drugiej - głębsze niżówki w okresach bez opadów (słabsze zasilanie gruntowe). Ze względu na słabo rozwiniętą sieć rzeczną oraz duże znaczenie zasilania gruntowego w formowaniu odpływu, przy zakładanej w planie skali urbanizacji zlewni, można uznać, że przewidywane zmiany będą niewielkie. Przyrost powierzchni nieprzepuszczalnych w nieznacznym stopniu pogorszy też warunki zasilania poziomu wodonośnego. Większe znaczenie może mieć pogorszenie warunków zasilania Głównych Zbiorników Wód Podziemnych spowodowane wprowadzaniem zabudowy oraz towarzyszących budynkom powierzchni szczelnych placów i jezdni na część obszarów wychodni warstw wodonośnych, gdzie infiltracja wód jest intensywna oraz w strefie występowania form krasowych, sięgających głęboko w głąb górotworu. Kominy i leje krasowe lokalnie pełnią szczególnie dużą rolę w zasilaniu wód podziemnych zalegających w wapieniach i dolomitach triasu. Projekt planu miejscowego ustala przepisy ograniczające niekorzystny wpływ przyrostu powierzchni szczelnych, związany z przeznaczeniem do trwałego zainwestowania nowych terenów, na warunki kształtowania warunków odpływu i retencji: Odprowadzenie wód opadowych lub roztopowych, należy zapewnić poprzez wykorzystanie indywidualnych systemów umożliwiających ich zatrzymanie w obrębie działki budowlanej, obszaru objętego inwestycją lub danego terenu, w celu ich użytkowego wykorzystania lub rozsączenia w gruncie, z zastrzeżeniem niepogorszenia 29 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia stosunków wodnych na nieruchomościach sąsiednich. Czynnikiem łagodzącym potencjalne pogorszenie warunków zasilania wód podziemnych jest również ustalenie dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN oraz zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i usługowej MNU – jakie jedynie wyznaczane są na obszarach zasilania GZWP, minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej na działce budowlanej na poziomie 40-50 %. VI.4. KLIMAT I POWIETRZE ATMOSFERYCZNE Klimat. Wpływ projektowanych zmian w zagospodarowaniu przestrzennym na warunki klimatyczne może się przejawiać poprzez emisję gazów cieplarnianych (oddziaływanie na klimat w skali globalnej) oraz poprzez zmiany mikroklimatyczne. Emisja gazów cieplarnianych wynikać będzie w głównej mierze ze spalania paliw (węgla, oleju lub gazu) w celach grzewczych. Skala tego zjawiska będzie zależna w głównej mierze od stopnia intensyfikacji zabudowy mieszkaniowej oraz charakteru wprowadzanych usług. Do ograniczenia emisji dwutlenku węgla przyczyni się stosowanie kotłów o wysokiej sprawności, szczególnie w przypadku spalania węgla kamiennego oraz stosowanie odnawialnych źródeł energii (biomasa oraz energia geotermalna, słoneczna lub wiatrowa). Ogólnie można się spodziewać, że wytwarzanie energii cieplnej realizowane będzie w coraz większym stopniu w oparciu o nowoczesne technologie. Ponadto nowe budynki powinny się charakteryzować mniejszym zapotrzebowaniem na ciepło (lepsza izolacyjność cieplna, rekuperacja), natomiast część starych budynków zostanie docieplona. Zmiany mikroklimatyczne będą nieznaczne. Będą polegać głównie na zaostrzaniu się niepożądanych cech topoklimatów terenów zabudowanych, charakteryzujących się zmniejszeniem bezpośredniego promieniowania słonecznego i parowania oraz osłabieniem wymiany turbulencyjnej powietrza. Powietrze. Realizacja ustaleń projektu planu spowoduje powstanie dodatkowego zapotrzebowania na ciepło, uruchomienie nowych instalacji wytwórczych oraz zwiększenie ruchu samochodowego, skutkując zwiększoną emisją pyłowo - gazową do atmosfery. W planie (§ 6) wprowadza się zasadę, że dla nowych źródeł ciepła nie dopuszcza się stosowania systemów grzewczych opartych o spalanie paliw w urządzeniach o średniorocznej sprawności energetycznej poniżej 80%. Przepisy odnoszące się do efektywności energetycznej wodnych kotłów grzewczych gazowych i olejowych obowiązują powszechnie, wprowadzanie do obrotu nowych urządzeń niespełniających standardów jest zabronione. Ustalenia projektu planu mają zatem znaczenie w odniesieniu do kotłów na paliwa stałe. Brak wskazania odnośnie stosowania alternatywnych źródeł energii oraz budowy domów pasywnych nie powinien być traktowany jako zakaz. Zasadniczy wpływ na jakość powietrza atmosferycznego terenów z zabudową jednorodzinną, gdzie stosuje się indywidualne źródła grzewcze, w znaczącej części oparte na spalaniu paliw stałych, ma jakość stosowanego paliwa. Stosowanie odpadowych mułów wydobywanych z osadników kopalń węgla kamiennego, zawierających znaczne ilości zanieczyszczeń, które są emitowane do atmosfery, znacząco niekorzystnie wpływa na jej stan sanitarny. Dla zdrowia ludzi najgroźniejsze skutki wynikają z rozpowszechniającego się w ostatnich latach spalania odpadów komunalnych w piecach grzewczych. Ograniczenie zagrożenia zależy od wdrożenia i egzekwowania znowelizowanych przepisów dotyczących utrzymania porządku i czystości w gminie oraz gospodarki odpadami, a także od kontynuacji programu ograniczania niskiej emisji. Wymiana kotłów grzewczych na wysokosprawne, niskoemisyjne urządzenia, 30 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia najczęściej wymagające paliwa dobrej jakości, zasadniczo wyklucza spalanie odpadów komunalnych. Działania w tym zakresie pozostają poza regulacjami przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Szacuje się, że możliwe działania (opisane powyżej) na rzecz zapobiegania szkodliwym skutkom niskiej emisji dla środowiska, powinny, co najmniej zrównoważyć spodziewany przyrost nowych jej źródeł. Należy podkreślić, że w przypadku Siemoni, gdzie istniejąca i planowana zabudowa lokuje się w znacznym stopniu poza dolinami, występują na ogół warunki sprzyjające rozpraszaniu zanieczyszczeń w powietrzu. VI.5. POWIERZCHNIA ZIEMI I ZASOBY NATURALNE Wpływ na powierzchnię ziemi. Realizacja zabudowy przewidywanej w projekcie planu miejscowego może powodować niewielkie, miejscowe przekształcenia powierzchni ziemi, polegające na zmianie ukształtowania terenu wskutek przemieszczania wierzchnich warstw gruntów oraz likwidacji lub zaburzaniu profili glebowych. Usunięcie profilu glebowego i zmiany ukształtowania powierzchni ziemi w miejscach posadawiania budynków oraz wprowadzania powierzchni utwardzonych zasadniczo można uznać za nieodwracalne. Zaburzenia profilu gleby w związku z prowadzoną budową, w miejscach gdzie pozostanie powierzchnia biologicznie czynna, na której przywrócona zostanie szata roślinna, będą miały charakter długotrwały, lecz odwracalny. Projekt planu miejscowego zawiera ustalenia mogące wpływać na częściowe zmniejszenie skali zmian ukształtowania powierzchni terenu, zwłaszcza związanych z nadsypywaniem podłoża działek budowlanych na terenach podmokłych, sąsiadujących z ciekami powierzchniowymi: W § 5 ustalono, że przy sytuowaniu budynków ustala się linie nieprzekraczalne zabudowy, zgodnie z oznaczeniami na rysunku planu, a w miejscach, gdzie linii tych nie wyznaczono, odpowiednio w odległościach zgodnych z ustawą o drogach publicznych (Dz.U. z 1985r., Nr 14, poz. 60 z późniejszymi zmianami) oraz w odległości od linii brzegu powierzchniowych wód publicznych oraz rowów - nie mniejsze niż 10 m od linii brzegu cieków naturalnych i stawów oraz nie mniejsze niż 5 m od rowów. Pośrednio korzystny w tym względzie jest również zapis § 6: Ochrona cieków powierzchniowych i rowów melioracyjnych wymaga zapewnienia swobodnego dostępu do cieku w pasie o szerokości 5 m od brzegu cieku lub górnej krawędzi okalającej go skarpy oraz o szerokości 2 m od brzegu rowu melioracyjnego. W granicach objętych projektem planu miejscowego zmian ukształtowania powierzchni terenu o największej skali należy się spodziewać na terenach obiektów produkcyjnych i usług 1PU1 – 3PU1, gdzie realizacja obiektów kubaturowych lub placów zajmujących duże powierzchnie wymagać będzie formowania odpowiednich platform podłoża budowlanego. W obrębie terenu 3PU1 niewykluczone jest przegrodzenie nasypem budowlanym osi nieckowatej dolinki denudacyjnej, w której płytko zalega zwierciadło wód gruntowych. Zagrożenie osuwaniem się mas ziemnych. Budowa geologiczna, ukształtowanie terenu oraz warunki hydrogeologiczne tego terenu nie stwarzają warunków sprzyjających osuwaniu się mas ziemnych w obrębie naturalnie kształtowanych stoków na obszarze objętym projektem planu. Stabilność skarpy wykopu w ciągu autostrady A1 zależy przede wszystkim od prawidłowych rozwiązań projektowych i wykonania skarpy. Górne krawędzie skarp mieszczą się na terenie autostrady KDA, a tereny bezpośrednio sąsiadujące nie są przeznaczone do zabudowy. Projekt planu miejscowego nie będzie rodził skutków mogących mieć wpływ na obciążenie skarp. Istniejące 31 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i usługowej MNU lub zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN, w południowej pierzei ul. Młyńskiej i ul. Jaworznik miejscami sąsiadują z górną krawędzią zalesionej skarpy wyrobiska po eksploatacji piasków podsadzkowych (na terenach lasów ZL). Można ewentualnie rozważyć wprowadzenie w takich miejscach nieprzekraczalnej linii zabudowy ok. 10 m od granicy terenów MNU lub MN z terenami ZL. Wpływ na zasoby naturalne. W granicach obszaru objętego projektem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie ma udokumentowanych złóż kopalin. Perspektywa dokumentowania nowych złóż mogłaby dotyczyć głównie zasobów wapieni lub dolomitów triasowych. Lokalizacje złóż byłyby konfliktowe ze względu na znaczenie górotworu zbudowanego z tych skał jako kolektora wód podziemnych o znaczeniu regionalnym dla zaopatrzenia ludzi w wodę przeznaczoną do spożycia. Potrzeby ochrony wód GZWP, a także położenie jednostek osadniczych na wzgórzach zbudowanych z utworów triasu oraz relacje przestrzenne między skupiskami zabudowy skłaniają do wniosku, że prawdopodobieństwo dokumentowania złóż, które mogłyby podlegać eksploatacji przemysłowej jest nikłe w perspektywie wiarygodnego prognozowania. Wobec powyższego ustalenia projektowanego dokumentu nie mają wpływu na zasoby naturalne kopalin. VI.6. KRAJOBRAZ I ZABYTKI Obszar Siemoni charakteryzuje się harmonijnym wiejskim krajobrazem kulturowym. Elementem zwiększającym atrakcyjność krajobrazową jest urozmaicona rzeźba terenu z charakterystycznymi dla Płaskowyżu Twardowickiego wzgórzami zbudowanymi z dolomitów i wapieni z charakterystyczną roślinnością. Nowe tereny przeznaczone pod zabudowę mogą zaburzyć nieco obecne - wartościowe cechy krajobrazu, poprzez zabudowę przyszczytowych partii niektórych wzniesień. Projekt dokumentu zawiera ustalenia zapewniające właściwą ochronę zabytków. Dla dwóch obiektów ujętych w gminnej ewidencji zabytków (budynki, krzyże i kapliczki), wprowadzono stosowne zapisy mające na celu ich ochronę (§ 7). Ogólnie można stwierdzić, że dokument zapewnia ochronę obiektów zabytkowych na dotychczasowym poziomie. VI.7. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO Skutki realizacji ustaleń projektu planu będą mieć zasadniczo oddziaływanie lokalne. Niektóre skutki w postaci skumulowanej z oddziaływaniem innych obszarów będą wpływać na jakość środowiska w układzie ponadlokalnym. Jednak wpływ przedmiotowych obszarów na kształtowanie stanu środowiska w skali ponadlokalnej będzie bardzo słaby. W tym kontekście należy uznać, że nie występuje znaczące transgraniczne oddziaływanie na środowisko w rozumieniu art. 104 Ustawy z dnia 3 października 2009 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko. 32 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia VII. PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ OGRANICZAJĄCYCH LUB KOMPENSUJĄCYCH SKUTKI NIEKORZYSTNE Konieczność rozpatrywania rozwiązań alternatywnych w stosunku do rozwiązań zawartych w projekcie dokumentu, a także rozwiązań kompensujących zachodzi w przypadku stwierdzenia możliwości wystąpienia znaczących negatywnych oddziaływań (w rozumieniu art. 3 pkt 17 uooś) na obszar Natura 2000. Prognoza oddziaływania na środowisko realizacji projektu planu nie wskazuje na możliwość wystąpienia negatywnych w stopniu znaczącym oddziaływań na obszary Natura 2000. Nie proponuje się zatem rozwiązań kompensujących niekorzystne skutki dla środowiska, zwłaszcza, kiedy możliwe niekorzystne skutki dla środowiska mają charakter potencjalny. Możliwość ich wystąpienia jest warunkowana wprowadzeniem zmian do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a następnie realizacją inwestycji, której presja na środowisko jest na tym etapie trudna do określenia. Z uwagi na to, że zwiększy się presja na wody powierzchniowe i podziemne (dodatkowe ilości ścieków wytwarzanych w nowych gospodarstwach domowych) oraz może wzrosnąć liczba źródeł niskiej emisji (presja na powietrze) proponuje się przyspieszyć rozwój systemu kanalizacji sanitarnej oraz realizować program ograniczania niskiej emisji (wspieranie: termomodernizacji budynków, niskoemisyjnych systemów grzewczych, odnawialnych źródeł energii). 33 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia VIII. PROPONOWANE METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU W związku z tym, że realizacja miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego następuje poprzez wydawanych na ich podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę, skutki realizacji projektu wyrażać się będą we wpływie na środowisko konkretnych inwestycji. Oznacza to, że ocenę skutków realizacji planu należy przeprowadzać poprzez zbadanie wpływu na środowisko planów miejscowych i pozwoleń na budowę. Jest to możliwe w trakcie analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym, o której mowa w art. 32 upzp (ocena aktualności planu nie rzadziej niż raz na cztery lata, co najmniej raz w trakcie kadencji rady gminy). W trakcie wspomnianej analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym, należy skontrolować skuteczność realizacji dokumentu w zakresie: • wykorzystania przestrzeni (zasięgu terenów o różnym przeznaczeniu lub o różnych zasadach zagospodarowania); • szczegółowego przeznaczenia terenów, zwłaszcza w zakresie dopuszczalnych funkcji usługowych i produkcyjnych; • parametrów i wskaźników urbanistycznych (dopuszczalna intensywność i powierzchnia zabudowy, minimalny udział terenu biologicznie czynnego, wysokość zabudowy); • zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego (nakazy, zakazy, dopuszczenia i ograniczenia w zagospodarowaniu terenów wynikające z potrzeb ochrony środowiska, o których mowa w szczególności w art. 72 i art. 73 upoś oraz ustaleń dla form ochrony przyrody); w szczególności należy skontrolować stosowanie zasad dotyczących: ochrony zdrowia ludzi przed hałasem, właściwego rozdzielania funkcji mieszkaniowych od funkcji uciążliwych dla środowiska zamieszkania, rozwiązań chroniących grunt i wody powierzchniowe przed zanieczyszczeniem oraz służących poprawie stanu sanitarnego atmosfery; • zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; • granic i sposobów zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie, ustalonych na podstawie odrębnych przepisów, w tym terenów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi; • szczególnych warunków zagospodarowania terenów oraz ograniczeń w ich użytkowaniu, w tym dotyczących zakazu zabudowy; • zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji i infrastruktury technicznej. W dłuższej perspektywie należy dokonać oceny skutków realizacji dokumentu wykorzystując niektóre wskaźniki dotyczące, m.in., powierzchni terenów zieleni urządzonej, liczby mieszkańców objętych systemem kanalizacji, miejsc parkingowych, a także określić postępy w realizacji planowanego układu drogowego oraz rekultywacji terenów zdegradowanych. Analizę zgodności wykorzystania przestrzeni należy dokonać metodami GIS, wykorzystując w tym celu aktualne mapy zasadnicze i zdjęcia lotnicze. W ocenach innych zagadnień wskazane jest skorzystanie z wyników państwowego monitoringu środowiska oraz informacji o korzystaniu ze środowiska i pomiarów wymaganych przepisami od zarządzających drogami i liniami kolejowymi. 34 dotyczącymi ochrony środowiska Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia IX. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM Prognoza oddziaływania na środowisko dotyczy projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki w sołectwie Siemonia, sporządzanego na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Podstawę prawną sporządzenia prognozy stanowi art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.). Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest dokumentem planistycznym stanowiącym prawo miejscowe. Stanowi on podstawę wydawania pozwoleń na budowę. Również prowadzone inwestycje budowlane wymagające zgłoszenia oraz zmiany sposobu użytkowania terenu na działce powinny być zgodna z ustaleniami planu. W pierwszej części opracowania oceniono cechy i aktualny stan środowiska na terenach objętych projektem oraz w otoczeniu tych terenów. Z oceny tej wynikają główne uwarunkowania, jakie wpływają na sposób prowadzenia polityki przestrzennej gminy, w tym ograniczenia zagospodarowania przestrzennego. Stanowi to kontekst, w jakim oceniono wpływ ustaleń planu na szeroko rozumiane środowisko. Budowa geologiczna i ukształtowanie terenu nie stwarzają zasadniczych przeszkód w zagospodarowaniu terenu. Wyjątek stanowią obszary dawnego występowania w podłożu krasu. W związku z powyższym niektóre tereny wymagają bardziej szczegółowego zbadania podłoża budowlanego. Jakość gleb w obszarze opracowania jest zróżnicowana, przeważnie są to gleby o przeciętnej przydatności rolniczej, przy czym część z nich jest silnie zanieczyszczona. Obszar planu charakteryzuje się dużym stopniem bioróżnorodności, zarówno pod względem siedliskowym – biorąc pod uwagę poszczególne zespoły i zbiorowiska roślinne, jak i gatunkowym. Do najcenniejszych elementów szaty roślinnej Siemoni należą murawy kserotermiczne porastające wzniesienia. Murawy kserotermiczne są siedliskiem ważnym dla ochrony przyrody w całej Unii Europejskiej. W ich obrębie występują gatunki objęte ochroną prawną. Siemonia leży na Płaskowyżu Twardowickim, który charakteryzuje się ponadprzeciętnymi walorami krajobrazowymi w skali całej Wyżyny Śląskiej. Urozmaiconą rzeźbę terenu tworzą tu liczne garby i wzniesienia, obniżenia między wzniesieniami i pozostałości rzeźby krasowej. Te walory geomorfologiczne zaliczane są do istotnych walorów rzeźby terenu o znaczeniu regionalnym, godnych zachowania. Za główne problemy ochrony środowiska na tym obszarze i w jej bezpośrednim sąsiedztwie uznano: • zagrożenie dla funkcjonowania cennych przyrodniczo siedlisk, • zagrożenie dla utrzymania tradycyjnych - naturalnych i kulturowych cech krajobrazu, • nieodpowiedni stan sanitarny atmosfery, • presja na wody, zagrażająca zwłaszcza użytkowym zasobom wód powierzchniowych, • hałas komunikacyjny. 35 Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bobrowniki – sołectwo Siemonia Na przedmiotowym terenie występują 4 pomniki przyrody ożywionej (lipy przy kościele). Poza tym nie występują inne obiekty i obszary chronione w oparciu o ustawę o ochronie przyrody, w szczególności nie występują obszary sieci Natura 2000. Różnorodność biologiczną wzbogacają płaty muraw kserotermicznych (siedlisko z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej) oraz zarośla śródpolne. Znaczna część tego terenu jest proponowana do objęcia obszarową formą ochrony przyrody (obszar chronionego krajobrazu). W dalszej części oceniono wpływ ustaleń planu na poszczególne komponenty środowiska, w tym zgodność ustaleń planu z aktami prawnymi regulującymi zasady korzystania ze środowiska. Oceniając wpływ na ludzi stwierdza się, że ustalenia planu nie wpływają istotnie na zwiększenie zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa ludności, w szczególności zagrożenia powodziowego i zagrożenia hałasem. Oceniając wpływ na rośliny, zwierzęta i bioróżnorodność zwraca się uwagę na fakt, że większość zajmowanych pod zabudowę obszarów cechuje się niskimi lub przeciętnymi walorami przyrodniczymi. W przypadku obszarów cenniejszych (fragmenty muraw kserotermicznych, zarośla śródpolne, tereny eksponowane krajobrazowo – o walorach geomorfologicznych) stanowi to stosunkowo niewielką część całkowitej powierzchni ich występowania w granicach planu i jego otoczeniu. Oceniając wpływ na wody zwraca się uwagę na możliwy znaczący wzrost ilości odprowadzanych ścieków bytowych, w powiązaniu z planowanym dużym programem rozwoju zabudowy, zwłaszcza mieszkaniowej. Przeciwdziałanie zagrożeniom dla wód, w tym stanowiących zasoby wody pitnej, będzie polegać przede wszystkim na rozbudowie systemu odprowadzania ścieków i objęcie nim zdecydowanej większości gospodarstw domowych. Realizacja ustaleń projektu planu spowoduje powstanie dodatkowego zapotrzebowania na ciepło oraz zwiększenie ruchu samochodowego. Może to skutkować zwiększoną emisją pyłowo gazową do atmosfery. Ogólnie szacuje się, że możliwe działania na rzecz zapobiegania szkodliwym skutkom niskiej emisji dla środowiska, mogą, co najmniej zrównoważyć spodziewany przyrost nowych jej źródeł. Realizacja zabudowy przewidywanej w projekcie planu może powodować niewielkie, miejscowe przekształcenia powierzchni ziemi, polegające na zmianie ukształtowania terenu wskutek przemieszczania wierzchnich warstw gruntów oraz likwidacji lub zaburzaniu profili glebowych. Z uwagi na zwiększenie presji na wody powierzchniowe i podziemne (dodatkowe ilości ścieków wytwarzanych w nowych gospodarstwach domowych) oraz wzrost liczby źródeł niskiej emisji (presja na powietrze), jako działania mogące przyczynić się do ograniczenia niekorzystnych dla środowiska skutków ustaleń planu, proponuje się przyspieszyć rozwój systemu kanalizacji sanitarnej oraz realizować program ograniczania niskiej emisji (wspieranie: termomodernizacji budynków, niskoemisyjnych systemów grzewczych, odnawialnych źródeł energii). 36