Jerzy Terka - foto.chrisfugiel.pl

Jerzy Terka
grupa VI
Interpretacja fragmentu Biblii pod tytułem „Moria”
Stary Testament opisuje przebieg kontaktów człowieka z Bogiem od jego
stworzenia. Przedstawia stosunki zbudowane na przewadze siły i dominacji
jednej ze stron – Pana, dominującego i domagającego się bezwzględnego
posłuszeństwa we wszystkim co człowiek robi. Opowieść o Abrahamie znajduje
się Księdze Rodzaju definiującej same początki współistnienia Boga i Ludzi.
Abraham był majętny i bezdzietny. W wieku siedemdziesięciu pięciu lat
usłyszał głos Boga nakazujący mu opuszczenie ziemi rodzinnej oraz obiecujący
uczynić z niego ojca wielkiego narodu. Abraham usłuchał wezwania Boga
i zastosował się do jego poleceń. Przez wiele lat postępował według nakazów
dyktowanych mu w widzeniach. Abraham i jego żona Sara byli już
w podeszłym wieku i jedynym ich marzeniem było posiadanie syna, przyszłego
spadkobiercy. Bóg obiecał Abrahamowi niezmiernie liczne potomstwo.
„(...) Staniesz się ojcem mnóstwa narodów.”
Sara, tak jak Bóg zapowiedział, urodziła mężowi potomka – Izaaka.
Po jakimś czasie Bóg zażądał od Abrahama aby ten złożył mu ofiarę
całopalną ze swojego jedynego syna.
Abraham po raz kolejny ślepo poddaje się nakazowi. Ten fragment
biblijny nie wskazuje na jakiekolwiek rozważania nieposłuszeństwa czy
zwątpienia przez ojca Izaaka. Abraham bezzwłocznie, bo następnego dnia
wyrusza ze sługami we wskazane miejsce, by złożyć ofiarę z ukochanego
potomka. Miejscem tym jest góra. W Starym Testamencie wydarzenia, które
miały szczególe znaczenie dla narodu żydowskiego, na przykład przekazanie
dekalogu, koniec potopu, najczęściej odbywały się w takich miejscach.
Odosobnionych, wyniosłych ponad resztę świata niejako swoją wielkością
przybliżających do Boga.
Postępowanie Abrahama wskazuje na całkowite poddanie Bogu. Izaak
jest największym szczęściem w życiu Abrahama, powodem dla którego
wyruszył za głosem Boga. To przecież spełnienie obietnicy Bożej, a teraz sam
Pan wymaga poświęcenia najgłębszych pragnień.
Młody chłopiec prowadzony jest jak baranek na rzeź, nie wie co go czeka.
Na pytanie zadane ojcu czemu idą złożyć ofiarę bez zwierzęcia dowiaduje się,
że Bóg upatrzy sobie jagnię. Na miejscu Abraham w momencie gdy chce zadać
śmiertelny cios związanemu Izaakowi słyszy głos Boga
„(...) Nie podnoś ręki na chłopca i nie czyń mu nic złego. Teraz poznałem że
boisz się Boga”
Abraham znajduje w pobliżu barana i składa z niego ofiarę ku czci Pana. W
zamian dostaje błogosławieństwo oraz przysięgę potomstwa tak licznego jak
gwiazdy na niebie i piasek na wybrzeżu morza.
Postępowanie Abrahama na pierwszy rzut oka wydaje się być ślepe
i pozbawione jakichkolwiek uczuć lub wartościowania. Wydaje się, że jest on
jedynie bezwolnym narzędziem w rękach Boga, nawet marionetką.
Dzisiaj usiłowanie popełnienia przestępstwa jest tak samo karane jak samo
przestępstwo. Czyli to że, Izaak nie został zabity nie ma znaczenia bo Abraham
jest już moralnie obciążony takim postępowaniem. Tak rozumując można dojść
do wniosku, że Bóg – surowy władca jest bezwzględny i jako wszechwiedzący,
jedynie pokazuje jaki jest wobec słabych ludzi miłosierny. W obliczu tego
wydarzenia miłosierdzie jest jedynym co definiuje nam różnicę pomiędzy
Bogiem, a szatanem dążącym do chaosu i destrukcji. Taka interpretacja jest
jednak zbyt jednostronna i wartościuje fakt z punktu widzenia dzisiejszego
skażonego ateizmem i hedonizmem, świata.
Według mnie nie jest to jednak jedynie pokaz miłosierdzia, to nagroda za
posłuszeństwo, to lekcja dana nam przez nauczyciela, który uczy głębokiej
wiary i miłości. Tak naprawdę wiara Abrahama okazuje się być głęboka i
prawdziwa. Ukazane tutaj całkowite zawierzenie woli Boga wynika
najprawdopodobniej z chęci przekazania jednoznacznego przesłania odbiorcy.
Możemy się tylko domyślać jakie to musiało być trudne dla Abrahama by
zdecydować o ofiarowaniu syna Bogu, przecież wraz ze śmiercią syna zginą
wszelkie marzenia o kontynuowaniu rodu, zginą również wcześniejsze obietnice
o byciu ojcem wielu narodów.
Oddanie Panu nie występuje tutaj na zasadzie interesowności, wymiany
czegoś za coś, nagrody za czyny. Abraham jest konsekwentny w swoim
postępowaniu, zawierzył Bogu Ojcu i jest przekonany, że ufając jego woli czyni
dobrze. Miłość do syna to przywiązanie do świata materii, nadziei przekazania
mienia, kontynuacji rodu. Czyli do wszystkich rzeczy doczesnych nie mających
nic wspólnego z życiem wiecznym w Bogu.
Zatrzymanie czynu Abrahama to powtórzenie zakazu zabijania się ludzi
jaki Bóg postawił po zbrodni Kaina. Wnioskować można więc, że przykazanie
nie zabijaj jest jednym z najważniejszych dotyczących stosunków
międzyludzkich
Sam akt ofiarowania syna można odczytywać na wiele sposobów.
Abraham przedstawia swoją bezwarunkową, heroiczną wiarę w Boga. Izaak
zostaje przekazany całkowicie pod opiekę Boga. To Bóg uczynił cud
i doprowadził do jego narodzin, ofiarowanie to niejako potwierdzenie prawa
Boga Ojca do władania ludźmi, których sam powołał do życia.
W wierze ludów pierwotnych ten kto ocalił życie drugiego człowieka
staje się jego panem. Tutaj po raz kolejny Bóg niejako przypomina, że on jest
właśnie takim naszym władcą, od którego wszystko zależy.
W tym wydarzeniu można również odnaleźć zapowiedź ofiarowania nam
przez Boga swojego syna, czyli kolejnej próby wiary.
Paradoksalnie role odwracają się i to ludzie decydują o losie Syna Bożego.
Z takiej interpretacji wypływa w sposób jasny przesłanie, że miłosierdzie jest to
cecha najwyższa, którą Bóg wobec ludzi wciąż okazuje. Ludzie zaś nie okazali
go wobec Jezusa. Tak obnażona zostaje nikłość wiary ludzi wobec Boga.
Zwłaszcza w dzisiejszych czasach staje się to upomnieniem wzywającym do
powrotu do wiary bezwarunkowej jaką prezentuje Abraham w „Morii”
Za swoje postępowanie Abraham otrzymuje od Boga po raz kolejny
nagrodę. Dzieje się tak również dlatego że ojciec Izaaka udowodnił swoim
zachowaniem, iż nagrody nie czynią zeń niewolnika świata materialnego, lecz
jeszcze bardziej utwierdzają go w czystej bezwarunkowej wierze. Otrzymuje on
przysięgę od Boga:
„(...) będę ci błogosławił (...) Wszystkie ludy ziemi będą sobie życzyć
szczęścia na wzór twojego potomstwa”
Staje się to kolejnym przymierzem zawartym Między człowiekiem,
a Bogiem. Abraham staje się kolejnym z przedstawicieli ludzi, który swoim
postępowaniem wzmacnia pozycję wyznawcy względem Pana, co doprowadzi
do przekształcenia się stosunków obu stron do tych znanych z Nowego
Testamentu. Bóg nie jest jedynie bezwzględnym karającym nieposłuszeństwo
sędzią, a pełnym miłosierdzia opiekunem każdego kto odda mu swoje serce.
W tak krótkim fragmencie Biblii można odnaleźć bardzo wiele przesłań
i płaszczyzn odbioru, całe bogactwo tego dzieła. Myślę że jedynie zarysowałem
część tego co można odkryć w „Morii”.
Akt ofiarowania Izaaka był motywem poruszanym przez wielkich
malarzy takich jak Chagall, Caravaggio, Rembrandt. Widać emocje jakie
wzbudza oraz przedstawia, są prawdziwym wyzwaniem nie tylko dla teologów
i interpretatorów. Również nowoczesne środki przekazu nawiązują w swoich
treściach do rozterek jakie wywołuje ofiarowanie syna Abrahama. W Filmie
„Fanatyk” Henrego Beana główny bohater, Żyd staje się nazistą pod wpływem
wstrząsu jaki w nim wywołuje jego własna jednostronna interpretacja „Morii”.
Zobrazowany tutaj zostaje dramat jednostki wrażliwej ale oddalonej przez
tysiące lat od świata Starego Testamentu, którą jednak niesamowicie porusza.
Świadczy to więc jak bardzo trudna była decyzja dla samego Abrahama, oraz że
głęboka wiara i miłość rozwiewa wszelkie wątpliwości.