więcej

Wioleta Musiał
BADANIA DOTYCZĄCE WPŁYWU
TECHNOLOGII INFORMACYJNEJ
NA JAKOŚĆ NAUCZANIA I AKTYWNOŚĆ UCZNIÓW
1. Cel badań
Celem badania było poznanie stopnia wykorzystywania technologii informacyjnej (TI) przez
nauczycieli i jej wpływu na jakość nauczania i aktywność uczniów.
2. Problem badawczy
Czy wykorzystanie technologii informacyjnej wpływa na jakość nauczania i aktywność
uczniów?
3. Teren i metoda badań
Badania
metodą
sondaŜu
diagnostycznego
przeprowadzono
w
dwóch
szkołach
ponadgimnazjalnych w Będzinie i Bytomiu.
Techniką badawczą była ankieta, a narzędziem badawczym kwestionariusz ankiety (aneks
1). Kwestionariusz został tak skonstruowany, by pozwolił ocenić stronę pedagogiczną i metodyczną
postawionego problemu badawczego.
Ankieta została przeprowadzona wśród 30 nauczycieli róŜnych przedmiotów, w tym 7
nauczycieli matematyki.
W części pedagogicznej kwestionariusza umieszczono 7 pytań w tym: 3 pytania półotwarte,
3 pytania zamknięte i 1 pytanie kierowane tylko do nauczycieli matematyki. W części metodycznej
umieszczono 8 pytań zamkniętych.
4. Podsumowanie wyników przeprowadzonych badań
Tabela 1. Zestawienie otrzymanych wyników oraz % odpowiedzi
LICZBA ODPOWIEDZI
PYTANIE
wszystkich
nauczycieli
nauczycieli
matematyki
% ODPOWIEDZI
wszystkich
nauczycieli
nauczycieli
matematyki
BADANIA PEDAGOGICZNE
1.
Jak często wykorzystuje Pani/Pan w swojej pracy dydaktycznej technologie informacyjne?
•
•
•
•
2.
komputer
rzutnik multimedialny
telewizor
magnetofon
DVD
video
kalkulator graficzny
kamera
inne
edytor tekstu
arkusz kalkulacyjny
program do obsługi baz danych
kreator prezentacji multimedialnych
programy graficzne
internet
inne
edytor tekstu
arkusz kalkulacyjny
program do obsługi baz danych
kreator prezentacji multimedialnych
programy graficzne
Internet
inne
0,00%
57,14%
28,57%
14,29%
27
13
12
10
7
11
0
0
5
6
3
0
0
0
0
0
0
1
90,00%
43,33%
40,00%
33,33%
23,33%
36,67%
0,00%
0,00%
16,67%
85,71%
42,86%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
14,29%
28
18
3
11
10
28
1
7
6
0
3
1
6
0
93,33%
60,00%
10,00%
36,67%
33,33%
93,33%
3,33%
100,00%
85,71%
0,00%
42,86%
14,29%
85,71%
0,00%
12
6
4
11
8
13
3
1
1
0
3
0
2
0
40,00%
13,33%
26,67%
10,00%
14,29%
42,86%
28,57%
20,00%
36,67%
43,33%
14,29%
0,00%
0,00%
0,00%
Czy w oparciu o informacje zawarte w Internecie modyfikuje Pani/Pan metody i formy pracy na lekcji?
• tak
• nie
6.
0,00%
13,33%
30,00%
56,67%
Czy w trakcie lekcji korzysta Pani/Pan z następujących narzędzi technologii informacyjnej?
•
•
•
•
•
•
•
5.
0
4
2
1
Czy przygotowując lekcje korzysta Pani/Pan z następujących narzędzi technologii informacyjnej?
•
•
•
•
•
•
•
4.
0
4
9
17
Z jakich środków technologii informacyjnej Pani/Pan korzysta?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
3.
nigdy
kilka razy w roku
kilka razy w miesiącu
kilka razy w tygodniu
28
2
7
0
93,33%
6,67%
100,00%
0,00%
Na którym etapie procesu zdobywania wiedzy przez ucznia, stosuje Pani/Pan technologię informacyjną?
• wprowadzając nowy materiał
• utrwalając wiadomości
• sprawdzając wiadomości
23
22
18
5
5
4
2
76,67%
60,00%
71,43%
73,33%
71,43%
57,14%
7.
Z jakich programów matematycznych korzysta Pani/Pan?
*
(dla nauczycieli matematyki)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Excel
Cabri
Derive
Mathematica
Tech
MuPad
MathCad
WinPlot
inne
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Excel
Cabri
Derive
Mathematica
Tech
MuPad
MathCad
WinPlot
inne
w przygotowaniu się do lekcji
6
0
0
2
0
0
1
0
0
w czasie lekcji
3
1
0
0
0
0
0
0
0
85,71%
0,00%
0,00%
28,57%
0,00%
0,00%
14,29%
0,00%
0,00%
42,86%
14,29%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
BADANIA METODYCZNE
8.
Czy wykorzystanie na lekcjach technologii informacyjnej powoduje większe zainteresowanie uczniów
przedmiotem?
27
4
90,00%
57,14%
• tak
3
3
10,00%
42,86%
• nie
9.
Czy wykorzystanie na lekcjach technologii informacyjnej zwiększa aktywność uczniów na lekcji?
• tak
• nie
26
4
4
3
86,67%
13,33%
57,14%
42,86%
10. Czy wykorzystanie na lekcjach technologii informacyjnej motywuje uczniów do samodzielnej pracy?
22
4
73,33%
• tak
8
3
26,67%
• nie
11. Czy wykorzystanie na lekcjach technologii informacyjnej mobilizuje uczniów do stawiania pytań
i problemów badawczych?
20
4
66,67%
• tak
10
3
33,33%
• nie
57,14%
42,86%
57,14%
42,86%
12. Czy zastosowanie technologii informacyjnej na lekcji zwiększa dyscyplinę w klasie?
16
2
53,33%
28,57%
• tak
14
5
46,67%
71,43%
• nie
13. Czy zastosowanie technologii informacyjnej na lekcji skraca czas, w którym uczniowie poznają dany
materiał?
• tak
• nie
20
10
3
4
66,67%
33,33%
42,86%
57,14%
14. Czy zastosowanie technologii informacyjnej na lekcji kształtuje umiejętność pracy w zespole?
• tak
• nie
18
12
4
3
60,00%
40,00%
57,14%
42,86%
15. Czy wykorzystanie technologii informacyjnej na lekcji wpływa na lepszą organizację lekcji?
• tak
• nie
24
6
4
3
3
80,00%
20,00%
57,14%
42,86%
5. Wnioski wypływające z przeprowadzonych badań
Przeprowadzone badania ankietowe na temat wpływu technologii informacyjnej na jakość
nauczania i aktywność uczniów pozwoliły wyciągnąć następujące wnioski.
Nauczyciele wykorzystują technologie informacyjne w swojej pracy dydaktycznej z róŜną
częstotliwością, większość kilka razy w tygodniu.
Najczęściej nauczyciele korzystają z komputera, rzadziej z rzutnika multimedialnego,
telewizora, video, magnetofonu, DVD i rzutnika pisma. Nie są wykorzystywane natomiast takie
środki technologii informacyjnej jak kalkulator graficzny i kamera.
Przygotowując lekcje ankietowani nauczyciele korzystają najczęściej z edytora tekstu
i Internetu. Rzadziej z arkusza kalkulacyjnego, kreatora prezentacji multimedialnych i programów
graficznych. Tylko 3 osoby korzystają z programów do obsługi baz danych. Nauczyciele
wykorzystują równieŜ inne narzędzia technologii informacyjnej, które są potrzebne w nauczaniu ich
przedmiotu np. program do kosztorysowania.
W trakcie lekcji najczęściej wykorzystywane są takie narzędzia technologii informacyjnej
jak Internet, edytor tekstu, kreator prezentacji multimedialnych, rzadziej programy graficzne
i programy do obsługi baz danych. Nauczyciele języków obcych korzystają takŜe z innych narzędzi,
jakimi są programy do nauki języków obcych.
Zdecydowana większość ankietowanych nauczycieli w oparciu o informacje zawarte
w Internecie modyfikuje metody i formy pracy na lekcji.
Technologia informacyjna jest stosowana przez nauczycieli na wszystkich etapach procesu
zdobywania wiedzy przez ucznia, czyli wprowadzając nowy materiał, utrwalając wiadomości
i sprawdzając wiadomości.
W pytaniach metodycznych zdaniem większości ankietowanych nauczycieli wykorzystanie
na lekcjach technologii informacyjnej powoduje większe zainteresowanie uczniów przedmiotem,
zwiększa aktywność uczniów na lekcji, motywuje uczniów do samodzielnej pracy, mobilizuje
uczniów do stawiania pytań i problemów badawczych, a takŜe zwiększa dyscyplinę w klasie, skraca
czas, w którym uczniowie poznają dany materiał, kształtuje umiejętność pracy w zespole oraz
wpływa na lepszą organizację lekcji.
Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, Ŝe wykorzystanie technologii
informacyjnej korzystnie wpływa na jakość nauczania i aktywność uczniów.
Wśród ankietowanych nauczycieli było 7 nauczycieli matematyki.
Opinie tych nauczycieli róŜnią się od ogólnego wniosku, jaki został sformułowany na
podstawie odpowiedzi wszystkich badanych nauczycieli.
4
Nauczyciele matematyki wykorzystują technologię informacyjną w swojej pracy
dydaktycznej, ale tylko kilka razy w roku. Najczęściej korzystają tylko z komputera i rzutnika
multimedialnego.
Przygotowując lekcje korzystają z edytora tekstu, arkusza kalkulacyjnego, Internetu,
rzadziej z kreatora prezentacji multimedialnych i programów graficznych. Nie stosują programów
do obsługi baz danych. JeŜeli chodzi o programy matematyczne to wykorzystują tylko Excel,
program Mathematica i MathCad.
W trakcie lekcji nauczyciele matematyki korzystają z takich narzędzi technologii
informacyjnej jak kreator prezentacji multimedialnych, Internet, edytor tekstu i arkusz
kalkulacyjny. Z programów matematycznych w trakcie lekcji wykorzystywane są tylko Excel
i Cabri.
100% ankietowanych nauczycieli matematyki w oparciu o informacje zawarte w Internecie
modyfikuje metody i formy pracy na lekcji.
Technologia informacyjna jest stosowana przez tych nauczycieli podczas wprowadzania
nowego materiału, utrwalania i sprawdzania wiadomości.
Odpowiedzi na pytania metodyczne wahają się prawie zawsze na granicy 50%. MoŜe to być
skutkiem tego, Ŝe nauczyciele matematyki raczej rzadko wykorzystują technologię informacyjną na
lekcjach i nie mogą zdecydowanie stwierdzić jak te lekcje wyglądałyby w rzeczywistości.
Przeprowadzone badania pozwalają stwierdzić, Ŝe technologia informacyjna jest
wykorzystywana na lekcjach i ma korzystny wpływ na jakość nauczania i aktywność uczniów.
Jednak wydaje się, Ŝe nie zawsze nauczyciele mają moŜliwość wykorzystania technologii
informacyjnej w trakcie lekcji, czego powodem moŜe być brak dostępu do pracowni
komputerowych.
5