fragmentpublikacji6

Finansowanie Innowacji - fragment publikacji „Wzorcowy plan komercjalizacji
wyników badań”
Zgodnie z ogólnie stosowanym wzorcem finansowania przedsiębiorstw, źródła finansowania,
dzielone są na: kapitał własny i kapitał obcy. Sprawozdania finansowe jednostek zgodnie z
obowiązującą ustawą o rachunkowości, muszą być sporządzane z podziałem na kapitał
własny i kapitał obcy. Na podstawie takiego podziału kapitałów liczone są wszystkie
wskaźniki niezbędne do analizy rentowności, płynności czy zadłużenia.
Finansowanie wewnętrzne
Kapitał własny to środki finansowe stanowiące wkład właściciela bądź udział wspólników w
majątku jednostki gospodarczej włożony na czas nieograniczony i bez gwarancji
oprocentowania. Jest on sumą kapitałów podstawowych, wypracowanych w toku
prowadzenia działalności i zysków niepodzielonych. Wewnętrzne tworzenie kapitału to
przeznaczanie wypracowanego zysku na dofinansowanie działalności. Dotyczy to
przedsiębiorstw, które osiągnęły zyski netto z prowadzonej działalności. Wypracowany przez
przedsiębiorstwo zysk netto jest uważany za podstawowe źródło finansowania rozwoju
przedsiębiorstwa i główny warunek jego funkcjonowania. Finansowanie aktywów z zysku
wzmacnia niezależność gospodarczą i zdolność kredytową przedsiębiorstwa. Firma, która
może generować wyższe zyski, w długim okresie jest postrzegana przez otoczenie jako pewna
i wiarygodna jednostka gospodarcza. W przypadku, gdy firma wypracowuje zysk, warto
podjąć działania i przekonać właścicieli o korzyściach wynikających z przeznaczania zysku
na innowacje.
Finansowanie zewnętrzne
Kapitały własne w finansowaniu zewnętrznym można pozyskać poprzez:
− nowe wkłady właścicieli (w spółce akcyjnej) lub udziały wspólników (w spółce z
ograniczoną odpowiedzialnością),
− kolejne emisje akcji lub przyjęcie nowych wspólników,
− venture capital, private equity.
Nowe wkłady właścicieli
Przyjęcie nowych wkładów lub udziałów do firmy wpływa dodatnio na płynność finansową
przedsiębiorstwa dlatego, że kapitał wniesiony podlega zwrotowi dopiero w momencie
likwidacji spółki i nie ma konieczności wypłaty kapitałów czy odsetek w toku prowadzonej
działalności, jak to ma miejsce w przypadku korzystania z kapitałów obcych. Wzrostowi
majątku związanemu z finansowaniem go kapitałem własnym nie towarzyszy równoczesny
przyrost sumy roszczeń wierzycieli, co wpływa na zdecydowaną poprawę pozycji firmy.
Kolejne emisje akcji lub przyjęcie nowych wspólników
Zwiększenie kapitału własnego w spółce akcyjnej poprzez kolejną emisję akcji jest możliwe,
jednak też ma swoje zalety i wady. Zaletą niewątpliwie jest fakt powiększenia kapitału
własnego. Zwiększa to potencjalną zdolność firmy do obsługi zadłużenia. Wadą natomiast
może być fakt rozproszenia akcji, chyba że akcje z dodatkowej emisji nabędzie tylko kilku
inwestorów. Większa liczba akcjonariuszy mających głos na walnych zgromadzeniach może
powodować trudności w zarządzaniu spółką, aczkolwiek może się zdarzyć, że osoby
wstępujące do spółki jako nowi właściciele wniosą oprócz kapitału również doświadczenie i
własne kontakty.
Venture capital/ private equity
Jednym ze źródeł finansowania innowacji są fundusze jest venture capital. Pojęcie to oznacza
„kapitał wysokiego ryzyka”. Tego typu fundusze akceptują wyższe ryzyko niż w przypadku
innych instytucji (np. banków) przy jednoczesnym założeniu wielokrotnie wyższych zysków
w przypadku pomyślnej realizacji przedsięwzięcia. Zyski te muszą być na tyle wysokie, aby
zrekompensować ewentualne straty na innych przedsięwzięciach. Venture capital jest
kapitałem średnio- i długo-terminowym realizowanym poprzez zakup akcji, lub udziałów
małych i średnich przedsiębiorstw, które odznaczają się dużą dynamiką wzrostu na rynku
najnowocześniejszych technologii. Venture capital oferowany jest przez osoby prywatne lub
wyspecjalizowane firmy inwestycyjne. Jak wynika ze statystyk firmy finansowane przez
fundusze venture capital wykazują pięciokrotnie szybsze tempo wzrostu sprzedaży
produktów, niż najlepsze firmy z listy Financial Times 100 największych firm brytyjskich.
Ponadto zwiększają zyski w tempie 35% rocznie, a eksport o 34%.
Venture capital to specyficzny rodzaj finansowania, w którym podstawą do zaopiniowania
pozytywnie wniosku o przyznanie pomocy finansowej jest samo przedsięwzięcie.
Przedsięwzięcie w ocenie specjalistów funduszu VC musi okazać się realne, a przede
wszystkim zyskowne, ponieważ najważniejszym celem VC jest osiąganie znacznych zysków
z finansowanego przedsięwzięcia. Każdy projekt inwestycyjny musi zostać oceniony
finansowo, aby sprawdzić czy jest on ekonomicznie rentowny. Ryzyko brane jest pod uwagę
łącznie z szansą osiągnięcia dochodu. Ocena finansowa przedstawianego projektu
inwestycyjnego przesądza o tym czy projekt będzie zrealizowany czy zostanie odrzucony.
Kapitał wysokiego ryzyka (venture capital) daje możliwość nieskrępowanego zarządzania
projektem przy zminimalizowanych obciążeniach typu dywidendy i wypłaty z zysku. W
czasie trwania finansowania projektów można wyróżnić cztery okresy:
• Faza zasiewu (seed- up finance) – okres, w którym istnieje jedynie pomysł (wyniki
badań naukowych wskazujące możliwość komercjalizacji i wprowadzenia produktu na
rynek) wymagający dopracowania. Jest to najbardziej ryzykowny etap trwający do
jednego roku, w czasie którego około 70% projektów zostaje zaniechana.
• Faza startu (start up finance) – okres pierwszego roku funkcjonowania firmy na rynku
charakteryzujący się realizacją wcześniej zaplanowanych działań. Wciąż los
przedsięwzięcia nie jest pewny dlatego fundusze oferują także pomoc menadżerską.
•
•
Faza wzrostu (first stage finance) – produkt lub usługa znajduje się już na rynku,
jednak prestiż firmy względem konkurencji nie jest jeszcze dostatecznie utrwalony.
Nie ma też możliwości wypracowania własnych zasobów finansowych, a więc pomoc
funduszu jest nadal niezbędna. Faza ta trwa od 2 do 4 lat.
Faza ekspansji (expansion stage finance) – charakteryzuje się mniejszym ryzykiem,
finansowanie potrzebne jest do zdobycia nowych, często zagranicznych rynków zbytu.
Etap ten kończy się najczęściej publiczną sprzedażą akcji firmy, czyli realizacją
zysków funduszy venture capital i ich wyjściem z przedsięwzięcia.
Specyfika venture capital polega na tym, że jest to kapitał własny, ale wnoszony przez
inwestora z zewnątrz. Inwestor taki przejmuje część udziałów, tzn. zarówno przejmuje
częściowo ryzyko niepowodzenia, jak i ma prawo do znacznego uczestnictwa w zyskach.
Venture capital na ogół inwestuje w małe i średnie przedsiębiorstwa, gdzie jest trochę
większe ryzyko, natomiast private equity – w przedsiębiorstwa większe, w miarę już dojrzałe.
Dodatkową korzyścią dla przedsiębiorstwa wynikającą z finansowania poprzez venture
capital jest doradztwo i pomoc w zarządzaniu, czy sprzedaży produktów poprzez
uruchomienie nowych kanałów dystrybucji. Inwestor przekazuje swoje środki jest, więc
zainteresowany możliwie największymi korzyściami z finansowanego przedsięwzięcia.
Oprócz pieniędzy przekazuje też wiedzę, doświadczenie, własne kontakty.
Instytucje finansowe udzielające finansowania w postaci venture capital z reguły po
zakończonym procesie inwestycyjnym pozbywają się udziałów sprzedając je tej firmie, której
udziały posiada lub innej, po to aby znowu inwestować w nowe przedsięwzięcia.
Wyjście z inwestycji może odbyć się poprzez:
− sprzedaż posiadanych udziałów inwestorowi branżowemu,
− odkupienie udziałów przez pozostałych akcjonariuszy,
− wprowadzenie Spółki do obrotu publicznego i sprzedaż akcji na GPW,
− umorzenie akcji przez Spółkę.
Przykładem efektywnej inwestycji funduszu venture capital na rynku lubelskim jest wejście
funduszu Enerprise Investors do spółki Eldorado S.A. (obecnie Emperia Holding). Inwestycja
została zakończona po kilku latach wprowadzeniem Spółki na GPW i sprzedażą pakietu akcji
funduszu venture capital inwestorom finansowym.
Fundusze pożyczkowe i poręczeniowe
Innym źródłem finansowania działalności innowacyjnej są fundusze pożyczkowe i
poręczeniowe. Fundusze te mają za zadanie ułatwienie uzyskania pożyczki na
przedsięwzięcia, które mogą cechować się podwyższonym ryzykiem. Są istotną formą
wspierania innowacyjności i przedsiębiorczości opartą o kapitał pochodzący z różnych źródeł
– najczęściej z dotacji, darowizn lub odpisów, zgromadzony w celu pomocy określonym
branżom (fundusze branżowe), lub wszystkim przedsiębiorcom w danym regionie (fundusze
regionalne). Pomoc z funduszy pożyczkowych charakteryzuje się często niższym
oprocentowaniem niż pożyczki dostępne na rynku bankowym. Podobną funkcję, co fundusze
pożyczkowe i poręczeniowe spełniają gwarancje kredytowe, które mają za zadanie
umożliwienie zaciągnięcia pożyczki na realizację ryzykownego przedsięwzięcia.
Franchising
Innym rodzajem finansowania innowacji i sprzedaży technologii jest franchising. Polega on
na korzystaniu z nazwy handlowej franchisodawcy, jego znaku towarowego, know-how,
metod prowadzenia działalności gospodarczej, wiedzy technicznej i innych praw własności
intelektualnej lub przemysłowej, a także na korzystaniu ze stałej pomocy handlowej i
technicznej franchisodawcy. Franchising to pełny system prowadzenia biznesu, w ramach,
którego franchisobiorca ma także prawo do szkoleń swojej załogi, kampanii promocyjnych i
reklamowych prowadzonych dla całej branży.
Zakup licencji
Jednym z najbardziej popularnych środków służących rozwojowi technologicznemu firm jest
zakup licencji. Licencje polegają na przekazaniu prawa do korzystania z wynalazku, czy
wzoru użytkowego najczęściej wraz z usługami i środkami niezbędnymi do uruchomienia
produkcji licencyjnej. Przekazywane, więc są: materiały, maszyny, urządzenia, udzielana jest
pomoc w ich instalowaniu, a następnie uruchamianiu. Zaletami zakupu licencji jest gwarancja
otrzymania produktu o znanych cechach, krótszy czas uruchomienia produkcji, możliwość
modernizacji innych wyrobów i poprawa organizacji produkcji na bazie licencji,
udostępnienie rynków licencjodawcy.
Innymi formami finansowania innowacji przedsiębiorstwach są: faktoring, forfaiting,
finansowanie przy wykorzystaniu akcji lub obligacji, dotacji i grantów inwestycyjnych. Nowe
rozwiązania mogą być też wprowadzane poprzez wykorzystanie odpisów podatkowych, a
także finansowane ze źródeł własnych przedsiębiorstw.
Bankowe źródła finansowania
Zgodnie z polskim prawem instytucja kredytu zastrzeżona jest tylko dla banków. Kredyt
bankowy to najprostsza forma pozyskania kapitału obcego i dość wygodna ze względu na
szybkość jej realizacji. W odróżnieniu od pozyskania środków metodą emisji papierów
wartościowych, nie pociąga za sobą kosztów związanych z emisją obligacji lub akcji na rynku
kapitałowym i wymaga znacznie prostszej dokumentacji niż prospekt emisyjny. Banki ocenę
zdolności kredytowej przedsiębiorstwa do obsługi zadłużenia w całym okresie kredytowania,
opierają
z
reguły
na
sprawozdawczości
finansowej
i na biznesplanie przedsięwzięcia innowacyjnego.
Bardzo istotne przy ubieganiu się o środki bankowe jest wymagane zabezpieczenie. Firma
musi posiadać wysokiej wartości majątek, który może stanowić przedmiot zabezpieczenia.
Wysokość zabezpieczenia jaką żądają banki zależy ona od oszacowanego ryzyka
kredytowego. Zasadą jest, że wartość zabezpieczenia powinna przewyższać kwotę zadłużenia
a
także
uwzględniać
zapłatę
odsetek
od
nieterminowych
płatności,
a w najgorszym przypadku również koszty postępowania sądowego związanego z
odzyskaniem długu.
Aniołowie biznesu
Na rynku istnieją także inwestorzy indywidualni działający na podobnych zasadach jak
fundusze private equity. Są to osoby prywatne posiadające nadwyżki finansowe oraz
doświadczenie w biznesie. Poza inwestycją własnych środków finansowych, angażują także
swój czas i wykorzystują swoje doświadczenie oraz kontakty osobiste w biznesie do
wspierania przedsiębiorstw, w które zainwestowali. Nazywa się ich aniołami biznesu.
New connect – platforma finansowania zaawansowanych technologii.
New connect to nowa, zorganizowana przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie,
platforma finansowania i obrotu dla młodych spółek o wysokim potencjale wzrostu, które z
innowacyjności chcą uczynić swoją największą przewagę konkurencyjną. New Connect
powstał z myślą o młodych, dynamicznych firmach, którym zastrzyk kapitału da szansę
wykorzystania potencjału tkwiącego w ich innowacyjności, a w efekcie możliwość rozwoju
uwieńczonego awansem do grona dużych i wartościowych przedsiębiorstw. Ze względu na
specyfikę emitentów, rynek NewConnect oferuje bardziej liberalne wymogi formalne i
obowiązki informacyjne, a co za tym idzie - tańsze pozyskanie kapitału. NewConnect w
założeniu ma także stanowić początek kariery giełdowej dla notowanych tu przedsiębiorstw.
NewConnect ma status rynku zorganizowanego, lecz prowadzony jest przez GPW poza
rynkiem regulowanym - w formule alternatywnego systemu obrotu. To oferta dla młodych
rozwijających się firm, działających zwłaszcza w obszarze nowych technologii (choć
oczywiście możliwe będzie także notowanie firm z innych branż). Oferta GPW jest czymś
nowym w Polsce, ale w Europie funkcjonują już takie platformy, np. rynek
AIM w Londynie czy First North w ramach skandynawskie grupy OMX.
New Connect jest rynkiem dla spółek:
• W początkowej fazie rozwoju, które dopiero budują swoją historię.
• Poszukujących
kapitału
rzędu
od
kilkuset
tysięcy
do kilkunastu milionów złotych.
• Reprezentujących innowacyjne sektory oparte na aktywach niematerialnych, takich
jak np. IT, media, elektroniczne, telekomunikacja, biotechnologie, ochrona
środowiska, energia alternatywna, nowoczesne usługi, i inne innowacyjne firmy z
innych sektorów.
Korzyści pozyskiwania kapitału na innowacje za pomocą platformy New Connect:
- niewielkie wymogi formalne i proste procedury dla spółek,
- niskie koszty debiutu i notowań,
- doskonała ekspozycja firmy na inwestorów,
- prestiż i renoma organizatora rynku,
- promocja i rozpoznawalności firmy.
NewConnect jest odpowiedzią na potrzeby inwestorów (instytucjonalnych i indywidualnych)
zainteresowanych inwestycjami o podwyższonym ryzyku, dającymi obietnicę
ponadprzeciętnych zysków. Do tej pory potrzeby innowacyjnych spółek z krótkim stażem i
inwestorów zainteresowanych inwestycjami w ten segment rozmijały się - brakowało
bezpiecznej platformy dokonywania transakcji. NewConnect rozwiązuje ten problem.
Zainteresowanie inwestycjami w perspektywiczne spółki notowane na NewConnect wyrażają
m.in.:
•
•
•
•
•
inwestorzy indywidualni akceptujący wyższe ryzyko, szukający inwestycji o
ponadprzeciętnej stopie zwrotu
fundusze hedgingowe,
fundusze zamknięte,
firmy specjalizujące się w usługach asset management,
fundusze private equity/venture capital.
Inwestorzy angażujący się na rynku NewConnect muszą mieć świadomość, że wyższy
potencjał wzrostu notowanych tu spółek oznaczać będzie jednocześnie podwyższone ryzyko
inwestycyjne. Ta cecha rynku wynika ze specyficznego profilu rynku, grupującego spółki o
krótkiej historii, działające w najbardziej zmiennym i konkurencyjnym segmencie gospodarki,
jakim są m.in. nowe technologie.
Etapy wprowadzania spółki na New Connect:
Podjęcie decyzji o wejściu firmy na New Connect
Zawarcie umowy z autoryzowanym doradcą
Przekształcenie firmy w spółkę akcyjną (jeśli funkcjonuje w innej formie)
Uchwała Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy o wprowadzeniu akcji do obrotu
na New Connect drogą oferty prywatnej
Sporządzenie dokumentu informacyjnego i zatwierdzenie go przez
Autoryzowanego Doradce
Rejestracja Akcji w KDPW
Złożenie do GPW wniosku o wprowadzenie akcji do obrotu na New Connect.
Załącznikiem jest m.in zatwierdzony przez Autoryzowanego Doradcę dokument
informacyjny
GPW zatwierdza dokument informacyjny (w ciągu 5 dni roboczych) i podejmuje
decyzje o wprowadzeniu akcji do obrotu (dokument informacyjny jest
publikowany na stronie internetowej giełdy)
Zawarcie umowy z animatorem rynku/ Market Makerem
Pierwsze notowanie
Źródło: materiały informacyjne GPW S.A.
Atutem NewConnect i nowością na polskim rynku kapitałowym jest możliwość
wprowadzenia akcji do obrotu poprzez ofertę prywatną, (tzw. private placement) kierowaną
do maksimum 99 podmiotów - inwestorów instytucjonalnych i prywatnych. W tym
przypadku, niezależnie od wielkości emisji, dopuszczenie do obrotu odbywa się na podstawie
krótkiego, prostego dokumentu informacyjnego, przygotowanego i zatwierdzonego przez
Autoryzowanego Doradcę. W tym przypadku okres przygotowania - od decyzji do
pierwszego notowania może trwać jedynie
2-3 miesiące, a więc znacznie krócej niż na rynku regulowanym.
Niski koszt i niewielkie wymogi formalne są bezspornym atutem New Connect. W sytuacji,
gdy spółka zdecyduje się na powyżej zaprezentowana uproszczoną ścieżkę dopuszczeniową,
koszty debiutu będą niewielkie i wysoce konkurencyjne wobec innych form finansowania
innowacji. Emitent ponosi wprawdzie koszt korzystania z usług Autoryzowanego Doradcy,
ale może ubiegać się o refundację tych kosztów z funduszy unijnych, przeznaczonych na
finansowanie
usług
szkoleniowych
i doradczych dla sektora MSP. Opłaty za notowanie na platformie New Connect są naliczane
ryczałtowo niezależnie od kapitalizacji spółki.
Drugim sposobem wprowadzenia akcji do obrotu jest oferta publiczna. Spółka decydująca się
na tę formę emisji podlega takim samym procedurom dopuszczeniowym, jakie stosowane są
dla rynku regulowanego, w tym z koniecznością sporządzenia prospektu emisyjnego i
zatwierdzenia go przez Komisję Nadzoru Finansowego.
Dla ofert nie większych niż 2,5 mln euro rolę dokumentu dopuszczeniowego może pełnić
memorandum informacyjne - podlegające kontroli KNF. Czas trwania formalności - od
decyzji do debiutu jest tu taki, jak na rynku regulowanym i może trwać
6-9 miesięcy.
Możliwość, a później gotowość spółki decydującej się na wprowadzenie akcji na
NewConnect drogą oferty prywatnej ocenia niezależna firma, pełniąca rolę tzw.
Autoryzowanego Doradcy, z którą spółka podpisuje umowę o współpracy. Podmiot ten
niejako udziela poręczenia za spółkę, którą kieruje na NewConnect, a jego rolą jest
wspieranie jej w procesie przygotowań do debiutu oraz współpraca przez minimum rok
funkcjonowania na NewConnect. Tę rolę mogą pełnić renomowane, wiarygodne firmy
inwestycyjne, kancelarie prawne, firmy audytorskie i firmy doradztwa finansowego. To, jaką
firmę spółka wybierze na Autoryzowanego Doradcę jest jej decyzją. Listę Autoryzowanych
Doradców będzie można znaleźć na stronie internetowej www.NewConnect.pl.
Autoryzowany doradca świadczy następujące usługi:
a. czasie przygotowań do debiutu przygotowuje emitenta do debiutu na NewConnect, w
tym sporządza właściwy dokument dopuszczeniowy i go zatwierdza),
b. w czasie notowań (przez minimum rok):
− doradza w zakresie funkcjonowania spółki na NewConnect
− wspiera emitenta w wypełnianiu obowiązków informacyjnych;
NewConnect z pewnością sprawi, że debiut stanie się realny dla wielu spółek, które szybko
się rozwijają i pragną jak najszybciej dać się poznać na rynku kapitałowym. Skupienie w
jednym miejscu młodych, dynamicznych spółek powinno przynieść konkretne rezultaty w
postaci
wzrostu
nakładów
na
działalność
w obszarze innowacyjnych technologii i wdrażaniu efektów badań w projektach biznesowych.
Nowy rynek powinien także korzystnie wpłynąć na rozwój segmentu inwestorów
instytucjonalnych
i indywidualnych akceptujących wyższe ryzyko w oczekiwaniu potencjalnie wyższego zysku
z inwestycji. NewConnect ma zatem także szansę wzmocnić znaczenie rynku kapitałowego
dla gospodarki, stać się jej ważną częścią i komponentem tworzonego w Warszawie
regionalnego centrum finansowego Europy Środkowo-Wschodniej.