Rozwój transportu intermodalnego szansą dla polskiej gospodarki

Żegluga śródlądowa – Odra
Wstęp
17
Kazimierz Smoliński
Sekretarz Stanu,
Ministerstwo Infrastruktury
i Budownictwa
Rozwój transportu intermodalnego szansą
dla polskiej gospodarki
Zgodnie z przyjętymi przez Polskę celami strategicznymi w zakresie rozwoju transportu (”Strategia Rozwoju transportu do roku
2020” (z perspektywą do roku 2030), w najbliższych latach priorytetami polityki transportowej będzie m.in. zwiększenie dostępności transportowej kraju i poprawa efektywności sektora transportowego. Poprawa dostępności terytorialnej w Polsce wymaga
integracji głównych gałęzi transportu - kolejowego, drogowego,
morskiego, lotniczego i wodnego śródlądowego - rozumianych
jako zintegrowany system transportowy.
Wyzwaniem dla Polski jest zatem w pierwszej kolejności usunięcie zaległości w rozbudowie, modernizacji i rewitalizacji infrastruktury transportowej oraz połączenie infrastrukturalne najważniejszych ośrodków wzrostu z obszarami o niższej dynamice
rozwoju oraz włączenie ich w sieć transportu europejskiego, w tym
korytarzy sieci bazowej TEN-T. Spójna sieć autostrad, dróg ekspresowych i kolei o wysokim standardzie, rozwinięta sieć lotnisk,
portów morskich i dróg wodnych śródlądowych pozwoli na pełne wykorzystanie potencjału drzemiącego w polskiej gospodarce.
Na rozwój infrastruktury kolejowej, mającej kluczowe znaczenie
dla rozwoju transportu intermodalnego, obecnie przewidziano
większe środki w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura
i Środowisko (POIiŚ) 2015-2020 niż w POIiŚ 2007-2013. Teraz jest
to 5 mld EUR w stosunku do 4 mld EUR wykorzystanych w POIiS 2007-2013. Dodatkowo, planowane jest skorzystanie z instrumentu „Łącząc Europę” (CEF), z którego można wydać ponad 3,4
mld EUR. W celu domknięcia sieci dróg krajowych wysokiej klasy
(drogi ekspresowe i autostrady) zapewnione zostały środki UE na
poziomie równym perspektywie 2007-2013 – niemal 10 mld EUR
w ramach POIiŚ 2014-2020.
Transport intermodalny opiera się głównie na transporcie kolejowym, który należy do najbardziej dynamicznie rozwijających
się elementów przewozów towarowych w Polsce (w przyszłości do
tego systemu mogłaby zostać włączona również żegluga śródlądowa). Stanowi on bardzo istotny obszar wsparcia w ramach perspektywy finansowej 201 – 2020. Intencją MIB będzie działanie na rzecz
maksymalnego przeniesienia transportu towarów z dróg na bardziej
przyjazną dla środowiska kolej. Rząd obejmuje wsparciem finansowym z Unii Europejskiej budowę i rozbudowę kolejowych terminali kontenerowych oraz centrów logistycznych, zarówno w portach
morskich, jak i na obszarze pozostałej części kraju.
Dofinansowanie ze środków UE będzie można otrzymać na
następujące typy inwestycji:
-- budowę lub przebudowę infrastruktury terminali intermodalnych, w tym terminali położonych w centrach logistycznych i portach morskich, wraz z dedykowaną infrastrukturą
kolejową/drogową niezbędną do ich włączenia w sieć linii kolejowych/sieć drogową wraz z niezbędną do funkcjonowania
terminala budową/przebudową urządzeń obcych;
-- zakup lub modernizację urządzeń niezbędnych do obsługi
terminali intermodalnych, w szczególności urządzeń dźwigowych i innych urządzeń służących do przeładunku, lokomotyw manewrowych;
-- zakup lub modernizację systemów telematycznych i satelitarnych związanych z transportem intermodalnym, a także
wydatki na ich wdrożenie;
-- zakup lub modernizację taboru kolejowego, w tym lokomotyw trakcyjnych, oraz specjalistycznych wagonów służących
do przewozów intermodalnych (platformy).
Należy podkreślić, że projekty dotyczące terminali w portach
morskich oraz terminali drogowo-kolejowych, znajdujących się na
sieci TEN-T, zgodnie z ich listą ujętą w załączniku 2 do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 1315/2013
z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej, będą, zgodnie
z Kryteriami Wyboru Projektów przyjętymi przez Komitet Monitorujący POIŚ 2014-2020, traktowane preferencyjnie.
Zgodnie z zapisami Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych
POIŚ 2014-2020 w konkursie będą mogły wziąć udział następujące
kategorie beneficjentów:
-- zarządy portów morskich;
-- przedsiębiorcy z państw członkowskich Unii Europejskiej,
którzy wykonują lub zamierzają wykonywać na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej działalność gospodarczą w zakresie
transportu intermodalnego, w tym operatorzy terminali intermodalnych;
-- podmioty zajmujące się udostępnianiem taboru kolejowego
przeznaczonego do wykonywania transportu intermodalnego;
-- podmioty zarządzające infrastrukturą kolejową zapewniającą bezpośredni dostęp do terminali intermodalnych.
Kwota środków UE przeznaczona na wsparcie tego rodzaju
transportu wynosi 1 mld PLN. Będzie ona rozdysponowana pomiędzy beneficjentów w drodze konkursu. Ogłoszenie konkursu
planowane jest na IV kwartał 2016 r.
18
Dla dalszego dynamicznego wzrostu znaczenia transportu
intermodalnego w Polsce niezbędne jest również stworzenie korzystnych warunków technicznych, prawnych, organizacyjnych
i ekonomiczno-finansowych. Strategiczne cele postawione przed
Rządem obejmują realizację działań legislacyjnych i finansowych
pozwalających na osiągnięcie w 2020 r. poziomu około 6% udziału
masy ładunków transportu intermodalnego w ogólnej masie ładunków przewożonej transportem kolejowym. W chwili obecnej,
udział ten oscyluje wokół 4%. Biorąc pod uwagę tempo rozwoju
gospodarczego, cele te są możliwe do zrealizowania, a prawdopodobne jest nawet ich przekroczenie. Wymaga to jednak dalszej
koordynacji i integracji działań inwestycyjnych w obszarze transportu intermodalnego z innymi działaniami rozwojowymi.
Więcej na temat transportu intermodalnego w rozdziale drugim