Pobierz

technika
Valtra T 202 Direct
gazu traktor jedzie z prędkością maksymalną. Jeśli operator lekko ją cofnie, to prędkość jazdy spadnie. W praktyce wygląda to
tak: operator wsiada do maszyny, uruchamia
silnik i wybiera zakres pracy, wciska pedał
gazu, rusza i osiąga daną prędkość jazdy.
Jeśli przez 3 sekundy naciska przycisk, to
wpisuje prędkość do pamięci tempomatu.
Potem może zdjąć nogę z gazu i system
sterujący pracą silnika ustala najniższe obroty wału silnika, potrzebne np. do ciągnięcia
zaczepionego agregatu. Gdy na polu jest
przeszkoda i trzeba zwolnić, operator małym
palcem przesuwa dźwigienkę do tyłu. Nie
nastąpi utrata ustawień tempomatu, nie trzeba rozpoczynać jazdy od 0, a po ominięciu
przeszkody trzeba dźwigienkę przesunąć do
przodu i znów ciągnik jedzie z zadaną prędkością roboczą.
A praca z WOM?
Sebastian Karasiewicz i „złota Valtra T 202 Direct”
Podczas tegorocznej edycji targów Polagra – Premiery ciągnik Valtra T 202
Direct zdobył Złoty Medal. O nagrodzonym
produkcie rozmawiam z przedstawicielem
AGCO Sp. z o.o. – inż. Sebastianem Karasiewiczem.
Prezentację maszyny wypada zacząć od
silnika.
– Silnik w tym modelu ma pojemność
skokową 7,4 l. Ta nowoczesna rzędowa jednostka napędowa ma 6 cylindrów, układ zasilania typu Common Rail, intercooller i turbosprężarkę. W ciągniku Valtra T 202 moc
znamionowa silnika wynosi 190 KM przy
2200 obr/min, a moc maksymalna – po włączeniu systemu Sigma Power, zwiększającego moc pod obciążeniem – 211 KM przy
2000 obr/min wału korbowego. Wartość
momentu obrotowego wynosi odpowiednio
800 i 850 Nm przy 1500 obr/min.
Ten strumień mocy trzeba przenieść na
układ jezdny maszyny...
– ... i dlatego w fabryce Valtra skonstruowano specjalną skrzynię przekładniową,
która w nowatorski sposób przekazuje
moment obrotowy na koła jezdne ciągnika. By ten układ pracował z maksymalną
sprawnością, charakterystykę pracy silnika
dopasowano do możliwości technicznych
przekładni, dzięki czemu powstał zespół
napędowy, charakteryzujący się najniższymi stratami mechanicznymi. W innych
rozwiązaniach, przekładnie bezstopniowe pracują ze stratami na poziomie 3%,
a w przekładni bezstopniowej Direct są
one znacznie niższe. Sądzę, że ta cecha
w połączeniu z rewolucyjną konstrukcją
tego podzespołu sprawiły, że członkowie
Jury wysoko ocenili ten produkt.
48
Proszę omówić ten podzespół i jego
walory użytkowe.
– Pierwszy podstawowy element przekładni – pewien element Power Shift – zachowano, tak jak przekładnię rewersu i jej
sterowanie elektrohydrauliczne. Skrzynia
pozostała 4-biegowa, ale nie są to już biegi,
lecz zakresy pracy, przełączane przy pomocy przycisków. Zakres A pozwala na jazdę
z prędkością od 0 do 9 km/h, zakres B – od
0 do 15 km/h, C – od 0 do 30 km/h, D – od
0 do 40 km/h. Każdy zaczyna się od zera
i pozwala na bezstopniową regulację prędkości aż do maksymalnej na danym zakresie, w obu kierunkach jazdy. W połączeniu
z zależnymi obrotami WOM to rozwiązanie
pozwala na optymalizację współpracy silnika
z przekładnią, co obniża zużycie paliwa we
wszystkich wykonywanych pracach.
Jak wygląda praca tym ciągnikiem?
– Operator wybiera zakres, pasujący do
zabiegu: A – ciężkie prace w polu zamiast
biegów pełzających; B – prace uprawowo-siewne, zbiór zielonek, transport w lesie;
C – prace transportowe na polu, w gospodarce komunalnej, przy dynamicznym ruszaniu pod obciążeniem, D – transport po drogach utwardzonych, przy czym przełączanie
z C na D jest automatyczne i zapewnia ruszenie z ciężką przyczepą. Start jest zawsze
od 0 i jest ważne, do jakiej prędkości ciągnik
„ma dojść”. Po lekkim wciśnięciu pedału
gazu ciągnik jedzie wolno, pełne naciśnięcie
– traktor zwiększa prędkość do maksymalnej
w tym zakresie. W podłokietniku, pod małym palcem, operator ma dźwigienkę, która
służy do zmiany prędkości jazdy. Jeśli jest
ona maksymalnie przesunięta do przodu, to
znaczy, że w danym zakresie po wciśnięciu
– Tam, gdzie są ważne odpowiednie
prędkości obrotowe wału silnika i wałka
WOM, operator wybiera prędkość wałka
(1000 czy 540E obr/min.) Pod tempomatem
pokazującym obroty wału silnika wyświetla
się domyślna prędkość obrotowa, która
będzie wykorzystywana za chwilę. Operator
wciska przycisk, wał silnika obraca się już
ze stałą prędkością, a małą dźwigienką
może on regulować prędkość jazdy maszyny
z narzędziem. Jeśli zdejmie nogę z pedału
przyspieszenia, ciągnik się zatrzyma. Po
włączeniu hamulca postojowego przy pomocy dźwigni rewersu, prędkość biegu jałowego
wału silnika spada do 650 obr/min. Chociaż
przekładnia Direct jest bezstopniowa, to ma
4 zakresy pracy i napęd przenoszony jest
w zdecydowanej mierze w sposób mechaniczny. Wariator hydrauliczny służy tylko do
wyrównywania prędkości, gdyż w ośmiu fazach jego pracy (prędkość 0 i maksymalne)
moment jest przekazywany „jakby” czysto
mechanicznie. W każdym z zakresów znajduje się jeden Power Shift, który zmienia się
w sposób niezauważalny dla operatora, ale
powoduje, że wariator jest najmniej obciążony. Ten układ hydrauliki jest potrzebny tylko
do wyregulowania prędkości i niekoniecznie
przenosi obciążenie.
Jaka jest budowa układu hydrauliki
siłowej?
– Wydatek wielotłoczkowej pompy hydraulicznej z układem LS, zasilającej zawory hydrauliczne wynosi 115 lub 160 l/min, a ciśnienie robocze 205 barów. Układ hydrauliczny
przekładni Direct jest wyposażony w podwójną
pompę zębatą, zasilającą sprzęgła, zespół
hydrostatyczny, układ kierowniczy i system
smarowania. Większa pompa (81 l/min przy
22 obr/min) dostarcza olej do hydraulicznego
systemu wspomagania układu kierowniczego,
hamulców przyczep. Olej powrotny służy do
smarowania przekładni. Mniejsza z pomp jest
przeznaczona do zasilania wariatora hydrostatycznego i niskociśnieniowego układu hydrau-
Nr 5/2010
licznego przekładni (sterowanie i chłodzenie
sprzęgieł pod ciśnieniem 24 barów). Schładzanie oleju odbywa się w chłodnicy, zamontowanej przed pompą. W ciągnikach Valtra
wykorzystuje się tzw. asystenta hydrauliki. To
opatentowane rozwiązanie sprawia, że podczas korzystania z hydrauliki wzrasta prędkość
obrotowa wału silnika, pompa ustawia sie na
wysoki wydatek oleju, ale prędkość jazdy ciągnika pozostaje niezmienna. To genialne rozwiązanie, jeśli trzeba pracować dynamicznie
z wykorzystaniem układu zewnętrznej hydrauliki siłowej – np. praca ładowaczem czołowym.
Układ hydrauliki siłowej ma osobny zbiornik na
olej, przekładnia jest zaopatrzona w inny układ
olejowy. Operator w kabinie ma możliwość odczytu temperatury oleju w wariatorze, układzie
hydrauliki siłowej oraz w układzie przekładni
bezstopniowej.
Valtra T 202 Direct jest
wyposażona w zawór do
szybkiego zrzutu oleju. Ma
4 pary szybkozłączy. Pierwsza i druga para zaworów
ma wydatek sterowany za
pomocą joysticka, znajdującego się na podłokietniku,
trzecia i czwarta jest stero-
wana elektronicznie dźwigienkami, znajdującymi się na pulpicie podłokietnika. Piąta para
jest przeznaczona do tzw. niskiego przepływu
i ustawiona na stały wydatek oleju 8 l/min, czyli
pracuje z dużą precyzją. Jest to potrzebne do
zasilania górnego łącznika
hydraulicznego, podbieracza, zasuwy w rozsiewaczach nawozów, znaczników, itp., czyli elementów,
które mają pracować spokojnie i dokładnie.
Czy maszyny do prac
leśnych mają inną
skrzynię?
– Nie ma takiej potrzeby, gdyż do prac w lasach
można ustawić prędkość
jazdy już od 20 m/h. Jeśli traktor współpracuje z rozdrabniaczem, płynnie ustawia
się prędkość wału silnika na 2000 obr/min,
gdyż warunki pracy tych maszyn są bardzo
ciężkie, a zapotrzebowanie na moc duże
(WOM -1000 obr/min). Za pomocą przesuwnej dźwigni CVT prędkość jazdy ciągnika
zmienia się w zakresie A od 20 do 8000 m/h,
a wtedy uzyskuje on maksymalną siłę uciągu
– ok. 200 kN, nieosiągalną przez inne maszyny tej klasy.
Dziękuję panu za rozmowę.
Podłokietnik z widoczną dźwignią przesuwną CVT
Nr 5/2010
Tekst i fot. LZ.
49