Kilka słów na wstępie
Transkrypt
Kilka słów na wstępie
Kilka słów na wstępie Kiedy 52 lata temu po raz pierwszy Tadao Umesao wraz z Kenichi Kohyama, Yujiro Hayashi oraz Yoneji Masuda w swoim artykule użyli terminu Społeczeństwo Informacyjne (jap. johoka shakai lub joho shakai), nazywając w ten sposób społeczeństwo przetwarzające informację, wskazali nowy kierunek rozwoju cywilizacyjnego. Odnosząc się do zwiększającej się roli nowoczesnych technologii w funkcjonowania społeczeństwa zwrócili uwagę na zmiany z tym związane. W tym czasie trudno było przewidzieć, jakie konsekwencje one przyniosą. Tymczasem wraz z rozwojem społeczeństwa zaczęły rozwijać się nowe procesy i zjawiska całkowicie zmieniając dotychczasową rzeczywistość, oferując nieznane dotychczas rozwiązania lub modyfikując dotychczasowe zasady życia społecznego i gospodarczego. W Europie na istotę rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego po raz pierwszy zwrócono uwagę w 1978 we Francji. Jednak dopiero Raport Martina Bangemanna z 1994 r. wyraźnie wskazał na potrzebę stworzenia w Unii Europejskiej sprzyjających warunków do rozwoju nowego społeczeństwa, w tym kształtowania nowych kompetencji na miarę nowych oczekiwań. Od tej pory tematyka Społeczeństwa Informacyjnego pojawiała się w różnych kontekstach, w miarę upływu czasu wpływając na doprecyzowanie zadań, które należy zrealizować, zapewniając społeczeństwu europejskiemu warunki do zrównoważonego rozwoju w nowych realiach. W związku z tym przed systemami edukacji poszczególnych krajów i regionów stanęły niezwykle ważne wyzwania. Dostęp do informacji i nowe narzędzia komunikacji w niezwykle dynamiczny sposób wpłynęły na rozwój procesu globalizacji. Zmieniły się zasady dystrybucji informacji powodując zmiany w relacjach międzyludzkich, ułatwiając proces uczenia się, pracę oraz codzienne życie we wszystkich jego aspektach. Z biegiem lat wykształcił się nowy styl życia społeczeństwa, którego symptomy najbardziej widoczne są wśród młodych ludzi. Niestety, każde ewolucyjnie nowe środowisko, oprócz niewątliwych zalet związanych z podnoszeniem jakości życia, stwarza wiele problemów związanych z okresem adaptacji do nowych zasad funkcjonowania, zrozumieniem istoty przemian i dostosowaniem KILKA SŁÓW NA WSTĘPIE się do nich. Istotne jest, aby udało się osiągnąć możliwie najbardziej pozytywny efekt, jednocześnie zapobiegając pojawiającym się patologiom. Współcześnie coraz większa część życia odbywa się w sieci. Dzięki rozwojowi technologii Internet stał się miejscem pracy, nauki, odpoczynku. Stworzył wirtualną przestrzeń dla rozwoju różnorodnych usług, dzięki którym zmieniły się modele i strategie działania współczesnego społeczeństwa. Nowa cyfrowa rzeczywistość otworzyła nowe perspektywy. Zakres i poziom wykorzystania nowego potencjału zależy od świadomości możliwości, jakie oferuje teraźniejszość. Na problematykę tę w swoich publikacjach zwracało uwagę wielu polskich wybitnych pedagogów wśród, których należy wymienić: Bronisława Siemienieckiego, Wacława Strykowskiego, Janusza Gajdę, Piotra Sienkiewicza, Tomasza Gobana-Klasa, Macieja Tanasia, Waldemara Furmanka, Kazimierza Wentę, Wielisławę i Marka Furmanków, Włodzimierza Gogołka, Janusza Morbitzera. Codziennie zadajemy sobie pytanie: Jak będzie wyglądał świat za kilka lat? Jak będziemy funkcjonować? W jakiej rzeczywistości będą funkcjonować dzisiejsze dzieci, gdy dorosną? W jakie kompetencje wyposażyć młode pokolenie, aby poradziło sobie w nowej, nieznanej przyszłości? Trudno odpowiedzieć na te pytania żyjąc w sytuacji permanentnej zmiany w świecie, w którym wszechobecne technologie informacyjno-komunikacyjne stały się podstawowymi narzędziami codziennej aktywności współczesnego człowieka, zmieniając życie pokoleń. Sytuacja zmiany, w której żyjemy postawiła przed współczesną pedagogiką nowe wyzwania w zakresie przygotowania młodych pokoleń do funkcjonowania w cyfrowym świecie. Kluczowego znaczenia nabiera sposób realizacji zadań dydaktyczno-wychowawczych służących kształtowaniu postaw racjonalnego korzystania z możliwości stwarzanych przez nowoczesne technologie. Niezbędne stało się poznanie środowiska życia młodych ludzi, określenie jego cech, zrozumienie, w jaki sposób wpływa na ich funkcjonowanie i jakie skutki wywołuje. Zasygnalizowane w publikacji problemy odnoszą się do miejsca edukacji we współczesnym świecie i jej roli w przygotowaniu młodego pokolenia do życia w tworzącej się rzeczywistości. Wskazano również na główne kierunki zmian i związaną z nimi potrzebę prowadzenia systematycznych badań naukowych mających na celu opisywanie nowej rzeczywistości, stanowiącej synergię rzeczywistego i wirtualnego świata. Przedstawiono możliwości wspierania polskiej szkoły w sytuacji zmian organizacyjnych, infrastrukturalnych, metodycznych w kontekście nowych ujęć teoretycznych. Zaproponowano również wiele cennych rozwiązań odnoszących się do szkolnej pragmatyki, w tym nowych form i metod kształcenia, które rozwinęły się wraz z rozwojem sieci. W artykułach zwrócono szczególną uwagę na kompetencje rodziców, nauczycieli i wychowawców, a więc osoby bezpośrednio odpowiedzialne za proces wychowania, których rola, szczególnie współcześnie, jest wysoce istotna. Przedstawione w monografii opracowania obejmują problematykę zmian w edukacji, związanych z przemianą cywilizacyjną, szczególnie w zakresie 10 KILKA SŁÓW NA WSTĘPIE budowania postaw wobec współczesnego świata i ludzi. Okazało się bowiem, że istotą funkcjonowania we współczesnym świecie jest nie tylko zakres, ale również jakość korzystania z informacji rozumiana w kontekście dobrostanu osobistego i społecznego. Stąd potrzeba kształtowania świadomości zagrożeń i niebezpieczeństw związanych z funkcjonowaniem w sieci, a więc kształtowanie kultury informatycznej społeczeństwa. Problematyka ta dotyczy wszystkich pokoleń, którym przyszło żyć w nowej rzeczywistości. Niewątpliwie edukacja powinna uwzględnić preferencje poznawcze dzieci i młodzieży. Na problem ten wskazują prace obejmujące relacje młodzi ludzie – technologie. Należy ostatecznie pogodzić się z faktem, iż nowoczesne media elektroniczne stanowią dla młodego pokolenia podstawowe narzędzia zdobywania wiedzy i nieodzownie włączyć je w proces kształcenia, jednocześnie uczyć racjonalności i ostrożności w ich stosowaniu. Dzięki intencjonalnym działaniom, trzeba kształtować e-kompetencje, przygotowując młode pokolenie do radzenia sobie z wyzwaniami przyszłości. W prezentowanej monografii przedstawiono efekty pracy wielu wybitnych znawców przedmiotu, którzy zechcieli podzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem. Składam zatem niniejszą publikację na ręce czytelnika z życzeniami miłej lektury. Danuta Morańska 11