KARTY PRACY Jurajskie kapliczki polne klasyfikacja kapliczek

KARTY PRACY Jurajskie kapliczki polne klasyfikacja kapliczek

KARTY PRACY
Jurajskie kapliczki polne
miejscowość
miejsce budowy:
- skraj wsi
- na rozdrożu
- przy polnych drogach
- w domu
- przed domem
- przed świątynią
data wybudowania kapliczki
nazwisko fundatora
twórca kapliczki
intencja powstania:
- symbol wiary
- przydomowy kościół
- intencje dziękczynne
- intencje zaporowe – tzn. chroniące przed ogniem,
zarazą, głodem, wojną, powodzią
klasyfikacja kapliczek
lokalizacja kapliczek:
 umiejscowiona na:
- drzewach
- słupach
- ziemi
forma architektoniczna:
- domkowa
- szafkowa
- słupowa
- postumentowi
- wnękowe
budulec:
- murowana
- drewniana
- mieszany
forma:
- drewniane są miniaturą chałup
- graniastosłupa, są bielone albo malowane na odcień
błękitu
symbolika:
- cztery ściany oznaczały 4 rzeczy ostateczne →
śmierć, Sąd Boży, czyściec i piekło. Sklepienie
symbolizowało niebo
ciekawostki związane z opisywaną kapliczką
Jurajskie krzyże przydrożne
miejscowość
lokalizacja krzyży:
- na początku lub na końcu zabudowań wsi,
wytyczając jej granice
- w centrum wsi, wyznaczając w ten sposób jej punkt
centralny
- przy kościele
- przy cmentarzach
- na rozstajnych drogach, gdzie żegnano
odchodzących, stanowiły dla podróżnych punkty
orientacyjne, wskazywały właściwy kierunek
- w miejscu, gdzie znaleziono kości lub ludzi
dotkniętych zarazą lub poległych w walkach
- przy ścieżkach prowadzących do lasu czy na skraj
pól
data postawienia krzyża (konkretny rok, wiek, lata)
budulec:
- drewniane (ciosane z twardego drewna, a figurę
rzeźbiono przeważnie w miękkim, które pozwalało
łatwiej kształtować detale) [używano drewna z sosny,
dębu lub brzozy]
- kamień polny
- kute lub odlewane
- wycięte z blachy
nazwisko fundatora
intencja powstania:
- symbol wiary
- przydomowy kościół
- obraz zamożności i bogactwa fundatora
- dla upamiętnienia nagłej śmierci
- intencje dziękczynne
- intencje zaporowe – tzn. chroniące przed ogniem,
zarazą (zwłaszcza od cholery chroniły krzyże
„choleryczne” św. Zachariasza. Wycinano na nim
napis „Od nagłej śmierci zachowaj nas, Panie”),
głodem, wojną, powodzią
informacje dotyczące artysty ludowego, będącego
wykonawcą rzeźby
ciekawostki związane z opisywanym krzyżem
z krzyżem wiąże się też legenda
zwyczaje związane z krzyżem:
- sadzenie drzew przy krzyżach
- zatrzymywanie się przy nim konduktu
pogrzebowego
- żegnano poborowych idących do wojska
- składano przysięgi w różnych okolicznościach
Jurajskie kościółki
miejscowość
lokalizacja kościoła:
- w centrum wsi
- przy cmentarzach
data postawienia kościoła (konkretny rok, wiek, lata)
budulec:
- drewniany
- kamień polny
nazwisko fundatora
forma architektoniczna
informacje dotyczące budowniczych, będących
wykonawcami
ołtarz
ciekawostki związane z opisywanym kościołem, np.
najstarsza księga parafialna
Język
w warstwie słowotwórczej
Język ogólny
kołnierz
powietrze
ubranie=garnitur
butelka
brudzić
firanki
sitko
niedorajda
pić
kaszleć
Dorota
latawiec
Okolice
Śląsk
kręgiel, kragel
luft
ancug
flaszka
babrać
gardiny
cedzitko
ciućmok
duldać
hyrlać
Dorka
drach