Zał. nr 1 - plan odnowy Kaliska
Transkrypt
Zał. nr 1 - plan odnowy Kaliska
PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE NA LATA 2012 - 2019 KALISKA KOŚCIERSKIE 2011 Wykonali: Adrian Grzegorz Halina Rogińska Bożena Cieszyńska Joanna Rogińska 1 PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE SPIS TREŚCI Wstęp ......................................................................................................................................................................................3 1. Charakterystyka miejscowości................................................................................................................................5 1.1 Historia miejscowości..........................................................................................................................................5 1.2 Struktura miejscowości......................................................................................................................................7 2. Inwentaryzacja zasobów............................................................................................................................................8 2.1 Inwentaryzacja przyrodnicza ...........................................................................................................................8 2.1. Dziedzictwo kulturowe ................................................................................................................................8 2.1.1 Sport i rekreacja……………………………….………………..…………………………………………….……...10 2.2 Infrastruktura techniczna...........................................................................................................................10 2.2.1. Wodociągi..............................................................................................................................................10 2.2.2 Kanalizacja ............................................................................................................................................10 2.2.3 Gospodarka odpadami .....................................................................................................................10 2.2.4 Sieć komunikacyjna...........................................................................................................................10 2.2.5 Elektroenergetyka .............................................................................................................................10 2.2.6 Zaopatrzenie w gaz............................................................................................................................10 2.2.7 Ciepłownictwo.....................................................................................................................................10 2.2.8 Środowisko ...........................................................................................................................................11 2.3 Gospodarka i rolnictwo.............................................................................................................................12 2.3.1. Przedsiębiorczość ..............................................................................................................................12 2.3.2. Rolnictwo...............................................................................................................................................12 2.2.3. Kapitał społeczny...............................................................................................................................14 3. Ocena słabych i mocnych stron ...........................................................................................................................14 4. Wykaz planowanych inwestycji i przedsięwzięćna lata 2012-2019………………………...…………..17 5. Szczegółowy opis działań .......................................................................................................................................19 6. Nasza wizja....................................................................................................................................................................30 2 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE WSTĘP Sołectwo Kaliska Kościerskie to jedno z mniejszych sołectw gminy Kościerzyna, liczące 419 mieszkańców. Położone jest przy drodze krajowej nr 20 i oddalone 7km od miasta Kościerzyna. Położenie wsi w atrakcyjnej, malowniczej okolicy, wśród lasów a jednocześnie stosunkowo blisko od centrum miasta Kościerzyna, daje szansę na rozwój mieszkalnictwa w przyjaznej, spokojnej okolicy, stanowiąc jednocześnie miejsce turystyczno - rekreacyjne. Mieszkańcy sołectwa są dumni ze swojej miejscowości. Chcą żyć w atrakcyjnej, ładnej i przyjaznej wsi. Poprawiając warunki swojego zamieszkania i rozwijając swoją wieś, nie chcą stracić nic z jej kameralności i uroku, a przy okazji zintegrować się - wspólnie działając. Kaliska Kościerskie to niewielka, spokojna, lecz niezbyt bogata miejscowość, położona w pewnej odległości od głównych tras i pasm urbanizacyjnych. Trudno jest sfinansować wszystkie potrzebne mieszkańcom przedsięwzięcia, zatem jedną z dróg do poprawy jakości ich życia oraz tworzenia nowych źródeł utrzymania może być pozyskiwanie funduszy zewnętrznych, w tym z Unii Europejskiej. W związku z czym mieszkańcy opracowali plan odnowy sołectwa. Plan odnowy sołectwa ma też pobudzić mieszkańców do wspólnego działania na rzecz Kalisk Kościerskich. Plan jest dokumentem strategicznym, stworzonym przy znacznym udziale mieszkańców. Określa najważniejsze działania, które sami zainteresowani uznali za istotne dla swojej miejscowości. Działania, które pomogą im rozwiązać problemy, pokonać bariery i osiągnąć stawiane sobie przez nich cele. Proponowane przedsięwzięcia mieszkańcy uznali za realne, możliwe do zrealizowania, przy założeniu także ich własnej aktywności oraz przy zaangażowaniu władz samorządowych Gminy Kościerzyna. Plan odnowy sołectwa: • pozwoli na uświadomienie sobie przez mieszkańców ich roli w tworzeniu pomysłów na własny rozwój i poprawę warunków życia, • powstał w wyniku dyskusji na zebraniach wiejskich, po konsultacji Rady Sołeckiej z mieszkańcami, • ma być między innymi załącznikiem do projektów zgłaszanych w celu uzyskania pomocy finansowej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na rok 2007-2013 i innych programów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej. Plan odnowy sołectwa Kaliska Kościerskie dotyczy kilku najbliższych lat. W okresie tym podejmowane będą określone - z uwagi na zaplanowane cele i priorytety rozwojowe - działania 3 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE inwestycyjne, a także inne o charakterze szkoleniowym czy rekreacyjno-wypoczynkowym (np. imprezy, festyny ). Podjęcie się realizacji danego zadania poprzedzone zostanie przygotowaniem niezbędnych opisów i uzasadnień realizacji zadania, opracowaniem zakresu rzeczowego, określeniem kosztów i terminów realizacji. Tak przygotowane i określone zadania będą przyjmowane przez zebrania wiejskie i będą stanowić kolejne załączniki do planu. 4 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE 1. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI 1.1 HISTORIA MIEJSCOWOŚCI Pierwsze informacje o wsi Kaliska zwanej wcześniej Bucholtz, a następnie Beek pochodzą z 1620 roku z treści przywileju lokacyjnego wystawionego przez starostę kościerskiego Dymitra Weyhera. Nazwa wsi pochodzi od słowa kalsko, kalesko co oznacza błoto na drogach. Kaliska Kościerskie powstały w 1612 roku za sprawą osadnictwa przeprowadzonego w tym czasie przez Demetriusza Weyhera. Położone były (i są do dziś) przy trakcie kościersko– gdańskim. Pierwsze zasiedlenie trwało tylko 8 lat. W 1664 r. we wsi na 18 włókach było osadzonych 10 gospodarzy ( 2 szewców, 5 chłopów, 2 zagrodników i karczmarz). W 1686 r. szewcy mają razem 3 włóki, karczmarz i 14 chłopów po jednej. Wieś nosiła też w czasach królewskich nazwę Bucholtz, a pomimo tego, że mieszkali tu ewangelicy płaciła daninę proboszczowi kościerskiemu. Do 1772 roku Kaliska Kościerskie zaliczały się jako jedna z najliczniej zaludnionych wsi w okolicy. W osadzie szacowano 22 domy ze 129 mieszkańcami. W 1778 roku zaczęła działać szkoła. W 1864 r. wieś zajmowała obszar 3 708 morgów. W drugiej połowie XIX wieku mieszkało tu 21 katolików i 332 ewangelików. We wsi była karczma i szkoła ewangelicka. W 1927 roku w Kaliskach Kościerskich mieszkało 325 osób, z czego 56 było katolikami, a 269 należało do wyznania ewangelickiego. W czasie kiedy wieś była pod zaborem pruskim, Niemcy rozpoczęli w 1893 r. budowę szkoły podstawowej. Prace zakończono rok później, w 1894 roku. Koszty budowy opłacała ,,Rejencja”– tzn. bank starostwa. Inspektorem nadzoru był Franciszek Bławat. Majstrami na budowie byli Niemcy: Milkar i Gulka – murarze, Terna – cieśla, Hinc– zdun. Polacy byli jedynie siłą roboczą. Pracowano w dni robocze od 5.00 rano do 20.00 wieczorem. Materiał wożono furmankami z Kościerzyny. Poprzednio na miejscu szkoły stał drewniany budynek, była to najprawdopodobniej szkoła. Ciekawostką jest to, że cegły do budowy obmywano w kwasie solnym dla nadania im połysku i twardości. Informacje pochodzą z 1966 roku od żyjącego wówczas świadka budowy – murarza Franciszka Pawelskiego, który mieszkał w Kościerzynie na ul. Bieruta 19, (obecnie ulica Długa). W centrum wsi znajdował się krzyż postawiony w roku 1946. Fundatorami pierwszego krzyża byli mieszkańcy wsi. Drzewo z własnego lasu ofiarowali państwo Cybulscy, a miejscowy cieśla Franciszek Zaborowski podjął się jego wykonania. 5 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE 30 grudnia 1964 roku otwarto w Kaliskach Kościerskich klubo-kawiarnię, ,,Dom Chłopa” w budynku Spółdzielni. Klub wyposażony był w krzesła, stoliki oraz aparaturę radiowotelewizyjną. Można było w nim kupić prasę, słodycze, papierosy i napoje bezalkoholowe. Klub był ośrodkiem życia kulturalnego wsi i miejscem zebrań wiejskich. 7 marca 1965 roku odbyła się wieczornica z okazji 20-lecia PRL. Z danych wynika, że w 1965 roku we wsi były 73 gospodarstwa posiadające ogółem 43 aparaty radiowe, 3 telewizory, 11 siewników, 28 motocykli, 12 silników elektrycznych, 11 pralek, 2 samochody osobowe, 1 aparat telefoniczny oraz pompę strażacką. Jako pierwszy, samochód posiadał p. Jerzy Pluto, jako drugi - ówczesny dyr. szkoły p. Antoni Piaskowski. ,,Skoda” dyr. Piaskowskiego była pierwszym samochodem należącym do nauczyciela w powiecie. W czasach PRL działały we wsi następujące organizacje: • Klub Rolnika, • Koło Gospodyń Wiejskich, • Związek Młodzieży Wiejskiej, • Ochotnicza Straż Pożarna, • Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, • Komitet Rodzicielski, • Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, • Komitet Sklepowy. 14 lipca 1983 roku o godz. 17.15 wybuchł pożar w Kaliskach. Jego przyczyną było zwarcie instalacji elektrycznej. Pożar objął 6 gospodarstw w centrum wsi. Spłonęły budynki gospodarcze i mieszkalne Augustyna Kerlin, Stanisława Worzały, budynek mieszkalny Michała Zaborowskiego oraz budynki gospodarcze kryte słomą A. Pluty, B. Czechy, B. Felskowskiego. Takiego pożaru nie było w Kaliskach od czasu II wojny światowej. 1.2 STRUKTURA MIEJSCOWOŚCI Kaliska Kościerskie charakteryzują się typem zabudowy rozproszonej. Centrum wsi skupia się w wokół starej szkoły podstawowej w formie trójkąta, czyli po prawej stronie drogi krajowej nr 20 jadąc w stronę Gdańska oraz po lewej stronie drogi na drugim krańcu wsi, gdzie od roku 2000 powstały nowe osiedla mieszkaniowe. Życie kulturalne Kalisk Kościerskich koncentruje się właśnie wokół Rady Sołeckiej, Koła Gospodyń Wiejskich i Ochotniczej Straży Pożarnej, które to aktywnie włączają się w realizację wszelkich inicjatyw mających na celu rozwój sołectwa Kaliska Kościerskie. 6 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE MAPA GMINY KOŚCIERZYNA Fot. 1 Mapa Gminy Kościerzyna 2. INWENTARYZACJA ZASOBÓW 2.1. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA Obszar sołectwa Kaliska Kościerskie klasyfikowany jest jako przestrzeń ekologicznie niezagrożona. Występuje tu duża liczba chronionych siedlisk przyrodniczych z załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG. Do najciekawszych okazów na terenie miejscowości Kaliska Kościerskie zalicza się 3 pomniki przyrody. Są to klony zwyczajne. Wiek ich oszacowano na ok. 200 lat. Obwód od 3,14m do 4,10m. wysokość od 15m – 21m. Występuje tutaj również kaszubska buczyna 7 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE storczykowa, żyzna buczyna niżowa, kwaśna buczyna niżowa, grąd subatlantycki, łęgi, bory i lasy bagienne, torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (żywe), torfowiska wysokie zdegradowane zdolne do regeneracji, torfowiska przejściowe i trzęsawiska, torfowiska zasadowe na wysiękach i źródliskach, naturalne zbiorniki dystroficzne, jeziora eutroficzne, starorzecza i drobne zbiorniki wodne, łąki świeże ekstensywnie użytkowane, murawy bliźniczkowe. Wartość przyrodniczą ostoi podkreśla obecność stanowisk gatunków roślin naczyniowych z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Według stwierdzeń z 2006 r. są to: obuwik Cypripedium calceolus i lipiennik Loesela Liparis loeselii. 2.1. We wsi DZIEDZICTWO KULTUROWE znajdują się zabytki historyczne. Są to miejsca z tradycją, takie jak przedwojenny cmentarz ewangelicki, dwa krzyże i jedna kapliczka, 4 kamienne piwniczki, które służyły za spiżarnię, stary budynek byłej szkoły, gdzie w latach 60 mieszkał prof. dr hab Edward Breza oraz trzy budynki z cegły i budynek gospodarczy po dawnym mieszkańcu wsi Erwin Domreze. Infrastruktura społeczna W Kaliskach Kościerskich znajduje się wybudowana w roku 2002 nowa szkoła, do której uczęszczają dzieci z Kalisk Kościerskich oraz okolicznych miejscowości, w której naukę pobiera od „0”- VI klasy ok.120 uczniów. W roku 2011 wyremontowano drogę do szkoły, na której wylano asfalt. W roku 2005 na terenie wsi utworzono Publiczny Dostęp do Internetu PIAP z siedzibą w szkole ( obecnie mieszkańcy nie korzystają z PIAP). Od roku 2006 wieś posiada nowy obiekt, w którym mieszczą się pomieszczenia sali wiejskiej i siłownia wyposażona w sprzęt sportowy. Kultura Kaliska Kościerskie nie mają Domu Kultury, jego zadania w sferze upowszechniania w chwili wybudowana w roku 2006 sala wiejska. Bardzo aktywnie działa na terenie sołectwa Rada Sołecka z Panią sołtys Bożeną Cieszyńską na czele oraz miejscowe Koło Gospodyń Wiejskich. Włączają się w realizację wszelkich inicjatyw mających na celu rozwój sołectwa Kaliska Kościerskie. Podstawowe zadania realizowane to: • rozbudzanie i zaspokajanie potrzeb oraz zainteresowań kulturalnych; • gromadzenie, tworzenie, ochrona i udostępnianie dóbr kultury; • kształtowanie wzorów aktywnego uczestnictwa w kulturze. Wymienione zadania mieszkańcy realizują przede wszystkim poprzez organizowanie: 8 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE 1. imprez artystycznych i rozrywkowych ( festyny, dni senior, dzień dziecka, dzień strażaka) 2. zespołowego uczestnictwa w kulturze, ( festyny, spotkania opłatkowe, święcenie potraw, andrzejki); 3. różnorodnych form aktywności i edukacji kulturalnej, (szkolenia z zakresu sanepidu, pokazy gotowania, warsztaty rękodzielnicze, wymiana doświadczeń z innymi Kołami Gospodyń Wiejskich, przygotowanie scenek kabaretowych jak: „Kaszubskie Wesele”); 4. imprez kulturalnych, turystycznych, i promocyjnych (festyny , dożynki, kiermasz Bożonarodzeniowy); 5. zajęć i spotkań dla dzieci, młodzieży i osób dorosłych. Zdrowie i opieka społeczna Na terenie sołectwa nie ma punktu opieki zdrowotnej, mieszkańcy korzystają z Ośrodka Zdrowia w Kościerzynie należącego do NZOZ „ Przychodnia”. 2.1.1. SPORT I REKREACJA Na terenie szkoły funkcjonuje miejsce na grę w piłkę, lecz nie ma boiska sportowego (orlika). Urządzono niedużą siłownię (atlas i stół do ping ponga ) w pomieszczeniach Sali wiejskiej, która cieszy się wielkim powodzeniem nie tylko wśród młodzieży, ale również dorośli chętnie z niej korzystają. 2.2 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA 2.2.1 WODOCIĄGI Zaopatrzenie w wodę mieszkańców Kaliskach Kościerskich odbywa się z ujęcia wody zlokalizowanego w Kłobuczynie za pomocą sieci wodociągowej. W Kaliskach Kościerskich na przestrzeni ostatnich kilku lat dokonano wielu ważnych inwestycji mających na celu poprawę wizerunku wsi, lecz nie wszyscy mieszkańcy są podłączeni do wodociągu. Dwa gospodarstwa mają przydomową oczyszczalnie ścieków. 2.2.2 KANALIZACJA W Kaliskach Kościerskich w roku 2008 rozpoczęto budowę sieci kanalizacyjnej i w 2011 roku czeka na podłączenia do sieci ok. 70 gospodarstw domowych. W najbliższych latach będzie podłączanych do sieci ok. 100 gospodarstw domowych. Ścieki do tej pory były składowane 9 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE w zbiorniki bezodpływowe okresowo wywożone do oczyszczalni ścieków. Kanalizacja podłączona jest do oczyszczalni ścieków w Wielkim Klinczu. 2.2.3 GOSPODARKA ODPADAMI Odpady komunalne składowane są w pojemnikach na nieczystości i sukcesywnie wywożone przez firmy komunalne na gminne wysypisko odpadów komunalnych w Gostomiu. We wsi jest prowadzona selektywna zbiórka odpadów. 2.2.4. SIEĆ KOMUNIKACYJNA Sieć komunikacyjna jest dobrze rozwinięta. Odległości do większych miast regionu (Gdańsk – 55km, Kościerzyna - 7km). Przez teren sołectwa przebiega droga krajowa Nr 20. Transport publiczny zapewnia PKS. W niedalekiej przyszłości 1km od centrum wsi ma być wybudowana Obwodnica Kościerzyny. 2.2.5 ELEKTROENERGETYKA Kaliska Kościerskie są w pełni zelektryfikowane. W listopadzie 2011 roku została postawiona pierwsza przydomowa elektrownia wiatrowa. Przez teren miejscowości przebiega główna linia energetyczna należąca do Kompanii Energetycznej ENERGA. Na terenie sołectwa istnieje dobrze rozwinięta sieć oświetlenia ulicznego, licząca około 20 punktów oświetleniowych. 2.2.6 ZAOPATRZENIE W GAZ W Kaliskach Kościerskich nie ma gazociągu i w najbliższych latach nie przewiduje się jego budowy. Potrzeby mieszkańców w zakresie zaopatrzenia w gaz realizuje kilka firm za pośrednictwem ok. 3 pkt. dystrybucji gazu, co w pełni zaspakaja lokalne potrzeby. 2.2.7 CIEPŁOWNICTWO W Kaliskach Kościerskich jest duża liczba kotłowni lokalnych opalanych węglem – Eko groszkiem i drewnem oraz bardzo nieliczne przypadki ogrzewania olejem opałowym. Na terenie gminy nie ma zorganizowanego systemu zaopatrzenia w ciepło. Zaspokajanie potrzeb cieplnych odbiorców na terenie sołectwa odbywa się obecnie w oparciu o: • lokalne kotłownie opalane drewnem i jego odpadami oraz węglem –Eko groszkiem, zasilające zakłady przemysłowe oraz obiekty użyteczności publicznej w energie niezbędną do ogrzewania, produkcji cieplej wody oraz do celów technologicznych, 10 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE • indywidualne źródła w domach mieszkalnych i obiektach usługowych, na paliwa stałe (węgiel, odpady drzewne i drewno) oraz nielicznie na olej opałowy, dostarczające ciepło na potrzeby centralnego ogrzewania i przygotowania ciepłej wody. W szczątkowej formie występują też elektryczne urządzenia grzewcze. 2.2.8. ŚRODOWISKO Na obszarze sołectwa nie występuje zagrożenie środowiska naturalnego. Znajduje się natomiast niezagospodarowany, zamulony, porośnięty przez tatarak staw. Wspomniany staw ma okresowe znaczenie dla lokalnych populacji ptaków brodzących takich jak czapla siwa, żuraw, bocian czarny – szczególnie w okresie lęgowym. Ponadto jest siedliskiem odpowiednim dla sezonowego pobytu i żeru kilku gatunków kaczek. Zbiornik wodny jest siedliskiem odbywania godów oraz miejscem pobytu płazów- żaby wodnej i moczarowej. Rekultywacja powyższego obiektu ma za zadanie usunięcie zanieczyszczeń trwałych zalegających na dnie, usunięcie skutków silnej eutrofizacji, której przejawem jest zarówno zarastanie zbiornika jak i zamulenie dna w wyniku zbytniego użyźnienia wody. Obecność niekorzystnych warunków do egzystencji dla planowanych zarybień gatunkami karpia, karasia i lina ma zostać zniwelowana w procesie rekultywacji. Przeprowadzone prace ziemne, mają na celu zachowanie półnaturalnych walorów przyrodniczych oraz uwydatnienie cech estetycznych zbiornika wodnego. Oddzielnym wątkiem jest stworzenie bariery dźwiękowej odgradzającej obiekt od drogi w postaci gęstych zadrzewień. Jest to istotny element chroniący siedlisko stawu oraz jego otoczenie przed hałasem. Pożądanym pomysłem z punktu widzenia zachowania walorów przyrodniczych jest maksymalne oddalenie linii brzegowej zbiornika od drogi krajowej nr 20. Fot. 2 Nie zagospodarowany staw 11 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE Powietrze. Ogólnie, stan czystości powietrza można określić jako bardzo dobry. Na stan zanieczyszczenia powietrza na obszarach wiejskich ma wpływ wielkość emisji z palenisk domowych i lokalnych, niedużych kotłowni, które w sumie nie mają znaczącego wpływu na stan środowiska ze względu na niewielką emisję. Dotąd nie zanotowano przekroczeń w zawartości szkodliwych substancji w powietrzu. Jakość wody. Wody podziemne czwartorzędowe nie zawierają żelaza i tylko śladowe ilości manganu i nie wymagają uzdatniania. Nie stwierdza się również innych zanieczyszczeń. 2.3 GOSPODARKA I ROLNICTWO 2.3.1 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Gospodarka lokalna sołectwa Kalisk Kościerskich opiera się na małych rodzinnych podmiotach gospodarczych ze sfery produkcyjnej, usługowej i handlowej. Wg ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Urząd Gminy Kościerzyna, w 2011 r. zarejestrowanych było 28 podmiotów gospodarczych z terenu sołectwa. Dominują wśród nich usługi budowlane, transport, handel oraz pozostałe usługi. Brak jest punktu gastronomicznego, baru lub klubu. TAB. 1 LICZBA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH ZAREJESTROWANYCH Z SOŁECTWA KALISKA KOŚCIERSKIE Branża Liczba podmiotów Handel 6 Usługi transportowe 1 Usługi budowlane 13 Usługi stolarskie i ślusarskie 3 Blacharstwo i mechanika 2 Inne 3 Łącznie 28 Opracowanie własne na podstawie dane Urząd Gminy Kościerzyna. 2.3.2 ROLNICTWO 12 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE Jednym z najważniejszych źródeł dochodów mieszkańców Kaliskach Kościerskich i okolic było i w dalszym ciągu pozostaje rolnictwo. Utrzymuje się z niego 44 gospodarstw domowych. Kaliska to typowa stara wieś Kaszubska z tradycjami rolniczymi. We wsi jest 44 podatników podatku rolnego, lecz są to niewielkie areały i tylko 11 rolników utrzymuje się z rolnictwa. Jest jedno gospodarstwo, które zajmuje się agroturystyką. W 1996 r. rozwinęła się tutaj agroturystyka. Pani Halina Rogińska, mieszkanka Kalisk zaangażowała się bardzo mocno w działalność na rzecz rozwoju wsi i agroturystyki. Od 2003 roku pełni ona funkcję prezesa Kaszubskiego Stowarzyszenia Agroturystycznego „Kościerska Chata” w powiecie kościerskim. Pozostali rolnicy są dwuzawodowcami i łączą pracę na roli z pracą w innych sektorach gospodarki. W ostatnich latach wieś rozwija się intensywnie, powstają nowe firmy. Swój rozwój wieś zawdzięcza dogodnej lokalizacji 7km od miasta powiatowego Kościerzyna, przy drodze krajowej. Atutem również są atrakcyjne tereny pod budownictwo jednorodzinne oraz inwestycje. Od kilku lat ze względu na atrakcyjne położenie do wsi dołączyła spora ilość ludzi z zewnątrz. Tab. 2 STRUKTURA GRUNTÓW NA TERENIE SOŁECTWA KALISKA KOŚCIERSKIE l.p. Użytek Powierzchnia w ha 1 Grunty orne 2 Użytki zielone 89 3 Lasy 300 4 Wody 25 5 Nieużytki 38 6 Inne 63 7 SUMA 904 389 Opracowanie własne na podstawie dane Urząd Gminy Kościerzyna. Powierzchnia gruntów rolnych w Kaliskach Kościerskich wynosi 478 ha, co stanowi 48 % powierzchni sołectwa. Lasy stanowią 1/3 powierzchni. Jakość gleb na naszym terenie jest stosunkowo niska, przeważają gleby klasy V i VI co stanowi podstawę do traktowania zasobu gleb jako potencjału do przekształceń proekologicznych i urbanizacyjnych. Rolniczy charakter sołectwa, rozdrobnienie gospodarstw oraz ich ukierunkowanie głównie na zaspokojenie potrzeb rodzin rolniczych decydują o stosunkowo wysokiej obsadzie zwierząt gospodarskich. Wśród gospodarstw indywidualnych przeważają gospodarstwa produkujące głównie na własne 13 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE potrzeby. Dużą szansą rozwoju rolnictwa jest powstanie i rozwój gospodarstw ekologicznych. Jednak prowadzenie tego typu działalności wymaga konsekwencji działania oraz wiedzy w zakresie metod upraw, wzbogacania gleb itp. Potrzebny jest system wspierania i zachęt do tworzenia gospodarstw ekologicznych oraz produkcji zdrowej żywności. 2.3.3 KAPITAŁ SPOŁECZNY Najbardziej prężną organizacją w Kaliskach Kościerskich jest: • Rada Sołecka z sołtysem Panią Bożeną Ciszyńską, obecną radną gminy Kościerzyna, która czynnie włącza się w inicjatywy lokalne; • Kaszubskie Stowarzyszenie Agroturystyczne „Kościerska Chata” , którego prezesem jest Halina Rogińska. Stowarzyszenie działa na rzecz rozwoju wsi i rolnictwa, w tym promocję kuchni kaszubskiej, kultury, tradycji oraz regionu; • Ochotnicza Straż Pożarna; • Koło Gospodyń Wiejskich, które organizuje wiele spotkań oraz wiele imprez: bale karnawałowe, dni seniora, dzień dziecka, dzień kobiet, szkolenia, pokazy. Jako współorganizator dożynek wiejskich, gminnych itp. bardzo aktywnie uczestniczy w życiu lokalnym mieszkańców. • Rada Rodziców w Szkole Podstawowej 3. OCENA SŁABYCH I MOCNYCH STRON Dla określenia silnych i słabych stron w miejscowości Kaliska Kościerskie zostały wzięte pod uwagę następujące elementy; • mieszkańcy sołectwa (intelektualne, aktywność społeczna, siła robocza), • drogi, komunikacja, • sytuacja w zagospodarowaniu przestrzennym, możliwości inwestycyjne, wykorzystanie dobrej lokalizacji wsi, • stan i możliwości rozwojowe rolnictwa, • stan i możliwości rozwojowe przemysłu, • handel, usługi, • bezpieczeństwo, • opieka zdrowotna, szkolnictwo. TAB. 3 OCENA SILNYCH I SŁABYCH STRON ROZWOJU WSI PRZEDSTAWIA PONIŻSZA TABELA: Lp. Czynnik 1 Mieszkańcy Silne strony Słabe strony - duże zasoby siły roboczej, - brak miejsc pracy, 14 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE - duża aktywność zawodowa , - zagrożenie wzrostem bezrobocia, - wykształcona młodzież, - migracja i emigracja wykształconej młodzieży w poszukiwaniu pracy - aktywna społeczność, - doświadczeni ludzie 2 3 4. Drogi, komunikacja Zagospodarowanie przestrzenne wsi Rolnictwo - duże możliwości rozbudowy wsi - plany zagospodarowania wsi 6. 7. brak chodników - brak wolnych obiektów do zagospodarowania - zbyt słabo uzbrojony w infrastrukturę techniczną teren, wykwalifikowani rolnicy - rozdrobnienie gospodarstw, - programy wspierające rolnictwo - słabe gleby - możliwość pozyskania środków na działalność poza rolniczą - brak rynków zbytu na towary rolne - brak przetwórstwa rolnospożywczego, - znaczne oddalenie od większych ośrodków przemysłowych, - zagrożenie kryzysem gospodarczym Przemysł we wsi ani też w najbliższym otoczeniu nie ma przemysłu, który powodowałby zagrożenie dla środowiska - rozwijająca się baza handlowa i usługowa, - duże koszty związane z prowadzeniem działalności, - możliwość rozwoju handlu i usług, w związku z coraz większym zainteresowaniem agroturystyką i atrakcyjnymi turystycznymi terenu - zbyt mała ilość osób przyjezdnych - brak miejsc noclegowych o wysokim standardzie - hoteli - brak organizacji czasu wolnego dla dzieci i młodzieży, (brak zajęć pozalekcyjnych), - brak stałego łącza internetowego Handel, usługi Opieka zdrowotna, szkolnictwo - - 5 dobrze rozwinięta sieć komunikacyjna, drogowa - brak infrastruktury informatycznej w tym również publicznych punktów dostępu do Internetu, - zły stan lokalnych dróg gruntowych we wsi - we wsi są dwa obiekty wynajmujące pokoje - dość dobra oświatowa baza lokalowa - dobrze wykwalifikowana kadra, - brak punktu opieki medycznej - brak alternatywnych form spędzania czasu wolnego przez młodzież 15 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE Opracowanie własne. Szanse i zagrożenia dla rozwoju wsi przedstawione są wg podanych niżej elementów, określonych na podstawie przeprowadzonego wywiadu. • położenie geograficzne w gminie, w stosunku do okolicznych gmin, • koniunktura gospodarcza - rolnictwo, • atrakcyjność inwestycyjna, • środowisko naturalne, • procesy demograficzne. TAB. 4 Zestawienie szans i zagrożeń dla rozwoju sołectwa. Lp. 1 Czynnik Położenie geograficzne Szanse - korzystne położenie pod względem krajobrazowym. Las, bliskość miasta powiatowego i szlaków turystycznych) - dobre połączenie z Trójmiastem - Bliskość Lotniska – Rębiechowo - Budowa obwodnicy Kościerzyna - korzystne położenie sprzyja możliwości powstania placówek dla obsługi podróżnych: Zagrożenia - likwidacja lokalnych połączeń autobusowych i PKS - duża odległość do większych aglomeracji - zwiększony ruch turystyczny - brak odbiorców wytworzonego produktu (ubożejące społeczeństwo lokalne) - brak zainteresowania terenem przedsiębiorców i inwestorów, którzy chcieli by zainwestować swój kapitał -punkty naprawy samochodów, 2 3 4 -gastronomia – mini bar Koniunktura gospodarcza – rolnictwo - punkt informacji turystycznej - wynajem rowerów - powstanie rolniczych grup producenckich - kursy dokształcające, możliwość przekwalifikowania - duży zasób wykwalifikowanej siły roboczej, - zbyt mała promocja atrakcyjności okolicy - czyste, nieskażone środowisko, możliwość wykorzystania ciekawego krajobrazu, wód, lasów dla rozwoju inwestycji o charakterze turystyczno wypoczynkowym - brak terenów inwestycyjnych Atrakcyjność inwestycyjna Środowisko naturalne - budowa obwodnicy Kościerzyna - brak przemysłu, który wpływałby niekorzystnie na otoczenie - brak środków własnych na współfinansowanie projektów. - brak kanalizacji , zbiorniki na nieczystości powodują zagrożenie 16 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE - możliwość skorzystania ze środków pomocowych na inwestycje związane z ochroną środowiska, - zagospodarowanie stawu jako centrum kulturowego wsi 5 - bliskość w sąsiedztwie naturalnych zbiorników wodnych (jezior) z możliwością wykorzystania ich dla turystyki wodnej, rowerowej i wypoczynku letniego - szlak rowerowy Józefa Wybickiego, który przebiega przez wieś z Będomina do Sikorzyna - wzrost liczby ludzi wykształconych, - możliwość realizacji, budownictwa mieszkaniowego i co za tym idzie wzrost liczby mieszkańców Procesy demograficzne - zanieczyszczania wód gruntowych i rowów melioracyjnych - zanieczyszczenie zieleni wokół stawu - migracja i emigracja ludzi wykwalifikowanych i przedsiębiorczych do większych skupisk miejskich wzrost bezrobocia powodujący wzrost patologii w społeczności Opracowanie własne. 4. WYKAZ PLANOWANYCH INWESTYCJI I PRZEDSIĘWZIĘĆ NA LATA 2012-2019 Tab. 5 Zestawienie planowanych inwestycji. Lp. Nazwa działania Termin realizacji Koszt ogólny Źródła Finansowania Zagospodarowanie terenu wokół stawu i krzyża oraz 1. tablica turystyczno- 2012– 2014 RPO, PROW, budżet GK informacyjna połączony z placem zabaw Zagospodarowanie terenu wokół sali wiejskiej w Kaliskach 2. Kościerskich oraz zakup sprzętu 2012– 2013 PROW nagłaśniającego i 17 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE multimedialnego (kosz na śmieci) Wyburzenie starej i budowa 3. nowej remizy dla Ochotniczej RPO, PROW, 2012– 2019 budżet GK Straży Pożarnej w Kaliskach Modernizacja dróg – główne 4. ciągi drogowe oraz kierunek 2012-2019 Budżet GK Sikorzyno 5. 6. Przedszkole i gimnazjum RPO, PROW, 2012-2019 Ogólnodostępna infrastruktura budżet GK RPO, PROW, 2012-2019 sportowa budżet GK Postawienie tablicy 7. pamiątkowej oraz bramy RPO, PROW, 2012-2019 budżet GK wejściowej na cmentarz 8. Nadanie nazw ulic 2012-2019 Budżet GK Opracowanie własne. Tab. 6 Wykaz corocznych ,cyklicznych zadań realizowanych w sołectwie integrujących i aktywizujących społeczeństwo” Kalendarz imprez 2012-2019” Lp. Nazwa imprezy Termin realizacji koszty Realizator 1. Dzień Babci i Dziadka Styczeń 300 zł Rada Rodziców 2. Kiermasz wielkanocny Marzec 300 zł Szkoła 3. Dzień Matki Maj 400 zł 4. Dzień Dziecka Czerwiec 500 zł Szkoła ,Rada Sołecka Rada Sołecka Zakład Kultury 5. Dzień Sportu Czerwiec 500 zł i Sportu, Rada Sołecka Zakład Kultury 6. Festyn Wiejski Lipiec 800 zł i Sportu, Rada Sołecka 18 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE Koło gospodyń 7. Dzień Ziemniaka Wrzesień 400 zł Wiejskich, Rada Sołecka 8. Dzień Seniora Październik 500 zł GOPS, Rada Sołecka Koło Gospodyń 9. Spotkanie opłatkowe Grudzień 500 zł Wiejskich, Rada Sołecka 10. Kiermasz Bożonarodzeniowy grudzień 400 zł Rada Rodziców, Szkoła Rada Sołecka 11. Sylwester Grudzień 1200zł Koło Gospodyń Wiejskich Opracowanie własne. 5. SZCZEGÓŁOWY OPIS DZIAŁA a) Zagospodarowanie terenu wokół stawu i krzyża oraz tablica turystycznoinformacyjna połączony z placem zabaw W związku z licznymi apelami mieszkańców na zebraniach wiejskich dotyczących niezagospodarowanej działki z nieestetycznym stawem, postanowiono wykorzystać potencjał tego terenu i przekształcić go w park rekreacyjno-kulturowy. W ramach projektu planuje się stworzyć projekt graficzny zabudowy tego terenu. Głównym celem zagospodarowania terenu jest wpisanie się infrastrukturę szlaku im. Józefa Wybickiego, umożliwienie turystom i mieszkańcom wędrującym po szlaku wykorzystanie zagospodarowanego terenu jako miejsca odpoczynku. Miejsce to będzie również pełniło funkcje centrum wsi. Projektując urządzanie terenu, musimy zdawać sobie sprawę z jakich elementów powinien się on składać. Wszystkie atrakcyjne elementy rzadko kiedy mogą być uwzględnione w jednym obiekcie, to jednak nadmierne ograniczenie bez uzasadnienia obniża jakość projektu i niekorzystnie wpływa na funkcjonalność obiektu. Na kształtowanie terenu podlega wiele zasad, bez których niemożliwe byłoby jakiekolwiek tworzenie i nadanie różnorodności obiektu; dobieranie architektury czy zieleni. Zestawienie wszystkich elementów powinno stwarzać jak najlepszą harmonię wkomponowując się w otoczenie. Do niezagospodarowanego jeszcze stawu przylega plac zabaw dla dzieci który będzie częściowo zmodernizowany i wkomponowany w całość projektu. Obecna na placu zabaw stara furtka wychodząca na drogę, ze względów 19 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE bezpieczeństwa dzieci powinna zostać zastąpiona furką zlokalizowaną wewnątrz ogrodu rekreacyjno- wypoczynkowego, dającą możliwość nadzoru bawiących się dzieci. Projekt parku ma na celu przede wszystkim zagospodarowanie niewykorzystanej powierzchni, prawie całej pokrytej zbiornikiem wodnym, aby stworzyć mieszkańcom wsi miejsce wypoczynkowo – rekreacyjne oraz integracyjne; ma być przestrzenią zapewniającą swobodę, miejscem estetycznym i plastycznym, wykonanym w sposób racjonalny, oszczędny i z jak najmniejszym nakładem sił i kosztów. Realizacja przestrzeni ma wpłynąć pozytywnie na życie nie tylko współczesnego pokolenia, ale i przyszłych pokoleń. Obiekt ma współgrać z niektórą istniejącą tam roślinnością i zachować warunki dla występującej tam kaczki krzyżówki. Teren taki musi zapewniać jej schronienie w postaci zarośli czy szuwar. Roboty ziemne przewidują nadanie kształtu zbiornika wodnego poprzez zasypanie jego części, tym samym uregulowanie rzeźby terenu. Ziemia nawieziona na teren ma być przystosowana do planowanej tam roślinności. Zbiornik wodny ma być oczyszczony z mułu i zanieczyszczeń, jednak w miarę możliwości ma zostać występująca tam trzcina pospolita dla zachowania warunków do życia kaczki krzyżówki, łyski itp., w tym celu będą również usypane dwie małe wysepki, na jednej z nich postawiona będzie budka lęgowa. Staw zostanie zarybiony. Przez środek stawu przebiegać będzie most, po środku którego znajdzie się altanka z tarasem, miejsce zatrzymania się i relaksu, podglądania zachowania ptactwa, postawiona na drewnianych palach. Ciąg komunikacyjny w projekcie pozwala na zachowanie estetyki, funkcjonalności i odpowiednich kosztów utrzymania terenu, aby nie wydeptywano trawników i nie niszczono roślinności. Z drugiej jednak strony starano się udostępnić przestrzeń relaksacyjną z możliwością rozłożenia koca. Jeżeli zostanie zachowana odpowiednia pielęgnacja trawnika (wyczesywanie murawy, napowietrzanie gleby poprzez jej nakłuwanie, prawidłowe koszenie i nawożenie), powinien on zachować swoją estetykę. Chodnik będzie oświetlony, będą przy nim ławki i kosze na śmieci. Aby uniemożliwić mieszkańcom chodzenie „na skróty”, dookoła terenu zostanie posadzony żywopłot, natomiast z dwóch stron parku, gdzie znajdują się jego główne wejścia (przy części północnej) znajdzie się ściana z drzew formowanych na kształt kul, wyrastających ze środka kwietnika (część wschodnia) i między krzewami ozdobnymi żywopłotowymi (część zachodnia). Dodatkowo przy wejściu od części wschodniej znajduje się miejsce na postój samochodów. Północna część parku oddzielona jest od drogi gruntowej drzewami iglastymi, które posiadają zdolność tłumienia hałasów. 20 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE Wejście do parku ma zdobić z dwóch stron chodnika kwietnik, dodatkowo wejście na most od części zachodniej zdobić będzie pergola z kwiecistym pnączem. Dodatkowo przewidziano powstanie arboretum z lokalną roślinnością, również endemiczną. Miejscem centralnym i tym samym integracyjnym w parku jest jego południowa część, która znajduje się najdalej od ulicy i wewnętrznych dróg. Otoczona rosnącymi tam drzewami liściastymi, do których posadzone będą dodatkowo ozdobne drzewa liściaste. W tym centralnym miejscu postawione będą cztery altany w wymiarach 4x2,5 m i 2,9 m wysokości użytkowej. Pod jedną z altan będzie pobudowany grill i piec chlebowy z kamienia wraz z miejscami do siedzenia. Przed altaną zaprojektowany jest plac na ławki i stoliki, a obok niego miejsce na ognisko i ławki. Mając na uwadze dobro mieszkańców i ich zaangażowanie w życie społeczno-kulturalne niezbędne jest miejsce w którym mieszkańcy i turyści będą mogli realizować oraz rozwijać swoje zainteresowania. W tym celu niezbędne jest poprawienie oferty dla potrzeb lokalnej społeczności. Miejscowość ta od kilku lat rozwija się w bardzo dużym tempie, a okoliczna ludność przejawia duży potencjał zasobów twórczych, pragnie zaspakajać swoje potrzeby poprzez samorealizację, pracę społeczną, prowadzenie życia kulturalno-sportowego, kultywowanie tradycji kaszubskich. Park ułatwi dostęp do spotkań większej rzeszy mieszkańców i wypoczywającym turystom oraz do samorealizacji i spędzenia pożytecznie i twórczo wolnego czasu, a to tym samym przyczyni się jeszcze bardziej do integracji całego lokalnego środowiska. b) Zagospodarowanie terenu wokół sali wiejskiej oraz zakup sprzętu multimedialnego i nagłaśniającego Bardzo ważną rolę w codziennym życiu mieszkańców wsi stanowi tutejsza sala wiejska. To jedyny ośrodek w którym toczy się życie mieszkańców sołectwa. Organizowane są imprezy kulturalno-sportowe, zebrania wiejskie, szkolenia rolników, Dożynki, Dzień Seniora, Dzień Dziecka, festyny rekreacyjno –sportowe. To tylko niektóre imprezy w których młodzież i dorośli mieszkańcy tworzą klimat wizerunku wsi, która nie odbiega od standardów większych aglomeracji w gminie Kościerzyna, podtrzymują tradycje kaszubszczyzny, pracy społecznej. Ze względu na atrakcyjność wsi, do społeczeństwa dołączyła duża liczba nowych mieszkańców. Dla przykładu w roku 2001 sołectwo liczyło322 mieszkańców, a na dzień 30. października 2011 roku liczy 419 zameldowanych osób. W stosunku do innych miejscowości jest to bardzo duży stopień zaludnienia w tak krótkim przedziale czasowym. Bardzo ważną rolę w codziennym życiu mieszkańców wsi stanowi tutejsza sala wiejska. To jedyny ośrodek w którym toczy się życie. Ze względu na to iż w sali odbywają się spotkania różnego typu, niezbędne jest wyposażenie jej w sprzęt nagłaśniający i multimedialny jak również zagospodarowanie terenu wokół niej. 21 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE c) Wyburzenie starej i budowa nowej remizy dla Ochotniczej Straży Pożarnej w Kaliskach Aktywnie działająca na terenie sołectwa Ochotnicza Straż Pożarna pragnie się rozwijać. W planie ma wyburzenie dzisiejszej remizy, która jest budynkiem umiejscowionym w pasie drogi krajowej niekorzystnie wpływającym na bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz pobudowanie nowej remizy z zapleczem na działce gminnej. d) Modernizacja dróg – główne ciągi drogowe oraz kierunek Sikorzyno W związku z zakończeniem, w głównych ciągach komunikacyjnych wsi, budowy kanalizacji ściekowej nie ma przeciwwskazań dla budowy i modernizacji dróg gminnych na terenie sołectwa. Zła jakość dróg asfaltowych lub ich brak wskazują na potrzebę wpisania tego tematu do podstawowych inwestycji na lata 2012 – 2019. e) Przedszkole i gimnazjum W Kaliskach i okolicy nie ma przedszkola. Najbliższe zapewniające dzieciom opiekę w godzinach pracy rodziców znajdujących się w mieście Kościerzyna. Uzyskanie miejsca w kościerskich przedszkolach jest sprawą niełatwą. Liczba chętnych znaczenie przekracza ich możliwości finansowe. Dodatkową barierę stanowią utrudnienia komunikacyjne między miejscowościami. Często jeden z rodziców zmuszony jest zrezygnować z pracy zawodowej, aby zaopiekować się dzieckiem. Rozwiązaniem powyższego problemu byłaby rozbudowa Szkoły Podstawowej w Kaliskach polegająca na wybudowaniu Sali o powierzchni 50m2 sanitariatów na potrzeby przedszkola publicznego dla dzieci w wieku 3-5 lat. Również dzieci z miejscowości Dobrogoszcz, Kłobuczyno, Kościerska Huta i Nowa Wieś miałaby możliwość dojazdu do przedszkola autobusem szkolnym pod opieką pracownika pedagogicznego szkoły. Ponadto istotnym brakiem w procesie edukacyjnym mieszkańców sołectwa Kaliska Kościerskie jest brak bliskiego gimnazjum. Dzisiaj dzieci po 6 letniej edukacji w szkole podstawowej w Kaliskach Kościerskich autobusem dowożone są do Zespołu Szkół w Wielkim Klinczu, co jest uciążliwe i niezbyt komfortowe dla uczniów i rodziców. Dlatego w naszym planie odnowy wnioskujemy o dobudowę do dzisiejszej szkoły sali gimnastycznej i otwarcie w niej gimnazjum. Za potrzebą realizacji planu przemawiają również następujące przesłanki: • niższy niż w mieście odsetek dzieci z obszarów wiejskich korzystających z zajęć edukacji przedszkolnej (obecnie w całym kraju 64,6% dzieci w wieku 3-5 lat jest objętych edukacją przedszkolną, natomiast na wsiach wskaźnik ten wynosi tylko 43,12%); 22 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE • liczba przedszkoli wiejskich jest zdecydowanie niższa od liczby przedszkoli w miastach (w przeliczeniu na liczbę mieszkańców); • gorsze wyniki w nauce dzieci z obszarów wiejskich – przykładem są wyniki sprawdzianu szóstych klas szkół podstawowych na terenie województwa pomorskiego w 2011 roku, które obrazuje poniższa tabela: Lokalizacja szkoły Wynik średni Wartość wskaźnika dla szkół w województwie Wieś w punktach w procentach Miasto do 20 tyś. w punktach Mieszkańców w procentach Miasto od 20 tyś. do 100 tyś. w punktach Mieszkańców w procentach Miasto powyżej 100 tyś. w punktach Mieszkańców w procentach 23,2 58 23,8 60 25,1 63 27,4 68 Średnie wyniki szkół w województwie pomorskim z uwzględnieniem ich lokalizacji – dane Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Gdańsku • najlepsze rezultaty działań edukacyjnych, pobudzania rozwoju intelektualnego, społecznego dziecka osiąga się w wieku przedszkolnym; • okres przedszkolny jest najlepszy na zapobieganie ewentualnym późniejszym trudnościom w nauce – na niwelowanie dysharmonii i zaburzeń rozwojowych, wyrównywanie zaniedbań środowiskowych. Efekty realizacji zadania: - umożliwienie rodzicom kontynuowanie pracy zawodowej, - zapewnienie dzieciom w wieku przedszkolnym możliwości wszechstronnego rozwoju psychofizycznego, - wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci mieszkających na wsi. f) Ogólnodostępna infrastruktura sportowa Potrzeba budowy wielofunkcyjnego boiska wraz z bieżnią to nie tylko marzenie uczniów szkoły podstawowej ale także mieszkańców sołectwa. Szkoła Podstawowa w Kaliskach jest jedyną placówką kulturalno-oświatową w okolicy. Obejmuje swoim obwodem miejscowości Dobrogoszcz, Kaliska, Kłobuczyno, Kościerska Huta i Nowa Wieś. Od 2002 roku szkoła funkcjonuje w nowym budynku, położonym na obszernym terenie, na skraju lasu. 23 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE Placówka nie ma sali gimnastycznej. Zajęcia ruchowe odbywają się w sali do ćwiczeń, w której ze względu na konstrukcję budowlaną nie ma możliwości prowadzenia gier sportowych z wykorzystaniem piłek. Pomimo dogodnych warunków terenowych przy szkole brak infrastruktury sportowej. Budowa zaplecza sportowego przyniesie korzyści polegające na stworzeniu odpowiednich warunków do uprawiania sportu i aktywnych form wypoczynku dla mieszkańców Kalisk i okolicznych miejscowości. Brak zaplecza sportowego ogranicza młodemu pokoleniu możliwości osiągania dobrych rezultatów w zawodach oraz hamuje rozwój dyscyplin sportowych. Przy szkole organizowane są festyny dla mieszkańców Kalisk i ościennych wsi połączone z zabawą i zawodami sportowymi. Imprezy te propagują zdrowy styl życia, są atrakcyjną formą spędzania wolnego czasu oraz wpływają na wzrost aktywności społecznej. Aby zaspokoić potrzeby mieszkańców w zakresie kultury fizycznej, należy stworzyć odpowiednie warunki dla rozwoju sportu i rekreacji ruchowej. W związku z tym planuje się następujące inwestycje: • budowa wielofunkcyjnego boiska sportowego (do gry w piłkę nożną, ręczną, siatkówkę i koszykówkę) o nawierzchni tartanowej wraz z ogrodzeniem, • budowa bieżni lekkoatletycznej 60 m o nawierzchni tartanowej, • budowa skoczni w dal. Efekty realizacji zadania: − zwiększenie dostępności do nowoczesnej i bezpiecznej infrastruktury sportowej, − zaspokojenie potrzeb mieszkańców w zakresie aktywnego spędzania wolnego czasu, − podniesienie sprawności fizycznej i poprawa stanu zdrowia mieszkańców, − wzrost liczby imprez sportowo-rekreacyjnych, − integracja lokalnej społeczności, integracja międzypokoleniowa, − wzrost liczby dzieci, młodzieży oraz dorosłych uprawiających sport, − zwiększenie ilości imprez realizowanych w ramach współzawodnictwa sportowego, − zapewnienie właściwego poziomu nauczania wychowania fizycznego oraz realizacji edukacji zdrowotno-ruchowej, − zwiększenie liczny godzin przeznaczonych na sportowe zajęcia pozalekcyjne, − eliminacja zagrożeń zdrowotnych i patologii społecznych (narkotyki, alkohol, brak więzi rodzinnych) poprzez aktywne spędzanie wolnego czasu. g) Postawienie tablicy pamiątkowej oraz bramy wejściowej na cmentarz 24 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE Cmentarz ewangelicki został w ostatnich latach oczyszczony z zarastających go krzaków. Postawiona została tablica informacyjna. Teraz brakuje jedynie zainstalowania bramy wejściowej oraz ogrodzenia. Ponadto na terenie sołectwa potrzeba jest również h) Nadanie nazw ulic W ramach działania finansowaniem zostaną: 1. Zagospodarowanie terenu wokół sali wiejskiej oraz zakup sprzętu multimedialnego i nagłaśniającego 2. Zagospodarowanie terenu wokół stawu i krzyża: a) budowa pieca chlebowego i grilla z kamienia. 3. Modernizacja dróg na terenie sołectwa należące do gminy Kościerzyna w szczególności szlaku rowerowego im Józefa Wybickiego łączącego wieś Kaliska Kościerskie z Sikorzynem – gmina Stężyca – położenie asfaltu. 4. Pobudowanie kaplicy katolickiej oraz zagospodarowanie terenu wokół niej. 5. Budowa Centrum Turystyczno – Kulturowo - Informacyjnego (it) i jego wyposażenie. a) zorganizowanie kafejki Internetowej – 3 stanowiska komputerowe; b) izba pamięci - zakup gablot, półek itp. 6. Zagospodarowanie terenu cmentarza ewangelickiego. 7. Nadanie nazw ulic i postawienie tablic informacyjnych. Jakie pomysły pojawiły nam się podczas pracy nad Planem Odnowy? • Zagospodarować, uporządkować teren wokół sali wiejskiej, cieku wodnego i w otoczeniu stawu – jako terenu rekreacyjno- sportowego, oraz miejsca integrującego mieszkańców, potrzebnego dla różnych form wspólnych spotkań, festynów itp. • Poprawić stan techniczny dróg i ulic; wybudować chodniki dla pieszych, położyć asfalt, oświetlić ważniejsze miejsca, zamontować solary. • Doprowadzić do poprawy estetycznego wyglądu wsi, budynków i zagród , np. poprzez promowanie właściwych wzorów dla nowej zabudowy, zadbanie o odpowiednie zapisy w planie miejscowym, wyeksponowanie i ochronę obiektów zabytkowych i miejsc ważnych dla naszej historii. • Wprowadzić zwyczaj, aby każdej zabudowie towarzyszył odpowiednio komponowany i dobrze urządzony, zadbany ogród wiejski np. poprzez organizowanie konkursu na ogród wiejski, promowanie tradycyjnego ogrodu, zintegrowanie gospodyń wiejskich wokół idei ogrodu przydomowego, wypromowanie lokalnego produktu- np. pakietu nasion i doboru 25 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE bylin ogrodowych, charakterystycznych dla Kalisk Kościerskich, a tym samym promocja samej wsi i jej nazwy. • Wykorzystać salkę wiejską, także jako miejsce szkoleń, kursów, nie tylko dla młodzieży, ale i dorosłych (kursy rękodzieła ludowego, kulinarnego, komputerowego, nauka języków obcych itd.). Podnoszenie kwalifikacji zawodowych, rozwój zainteresowań i hobby mieszkańców, działalność np. koła gospodyń, koła właścicieli ogrodów, Stowarzyszenia na rzecz rozwoju wsi Kaliska Kościerskie itp. • Urządzić miejsce wypoczynkowe na terenie wsi w pobliżu stawu, związane z zagospodarowaniem szlaków turystycznych (np. pieszych, konnych, rowerowych). • Wytyczyć i oznakować trasy turystyczne, wyeksponować lokalne zabytki i miejsca charakterystyczne, atrakcyjne w samej wsi oraz w najbliższym otoczeniu, wykonać tablicę informacyjną o wsi, z mapką pokazująca trasy turystyczne i spacerowe w okolicy wsi. • Postawić kamień upamiętniający ważne wydarzenia naszej wsi. • Wypromować wieś jako miejsce atrakcyjne dla zamieszkania i wypoczynku- „zielone zaplecze” Kościerzyny, przyciągnąć tym samym nowych mieszkańców oraz inwestorów, dających silny impuls rozwojowy. Najpilniejszym, najważniejszym jest dla nas realizacja zadań poprawiających warunki życia mieszkańców oraz dających szansę na rozwój sołectwa. Zacząć chcemy od tego, co już dobrze funkcjonuje, co do tej pory nas łączy. Ważnym celem dla naszej społeczności jest zapewnienie dzieciom i młodzieży, jak również i ich rodzicom, warunków do wspólnego i efektywnego spędzania czasu. Jest to ważne dla rozwoju fizycznego jak też emocjonalnego. Dlatego głównym celem od 2012 - 2019 roku będzie zagospodarowanie terenu wokół sali wiejskiej oraz stawu (działki nr 196, 197 oraz 124/1). W późniejszym terminie pobudowanie Centrum Turystyczno - Kulturowo - Informacyjnego oraz postawienie kaplicy – obiektu sakralnego oraz postawienie tablicy pamiątkowej ku pamięci pochowanych byłych mieszkańców wsi. Oprócz zadań opisanych powyżej mieszkańcy chcieliby jeszcze zrealizować w 2012- 2019 roku następujące działania: • Zakupić sprzęt nagłaśniający oraz multimedialny, • Utworzenie boiska sportowego „Orlik” przy Szkole Podstawowej, • Zorganizować Izbę Pamięci w Centrum Turystyczno – Kulturowo – Informacyjnym, • Uporządkować teren wokół świetlicy, • Zorganizować festyn wiejski mający na celu promocję miejscowości, 26 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE • Organizować częstsze spotkania mieszkańców w świetlicy wiejskiej oraz Kaplicy, • Wytyczyć i oznakować lokalne trasy turystyczne, • Zmodernizować drogi, nadać nazwy ulicom, • Wykonać tablicę informacyjną o wsi, z mapką pokazująca trasy turystyczne i spacerowe w okolicy wsi oraz nowymi nazwami ulic, • Zakupić i postawić altany ze stolikami i ławeczkami, • Pobudować mostek drewniany z altanką i tarasem (przechodnią) na stawie łączącym dwa brzegi, • Postawić piec chlebowy i grill z kamienia, • Zakupić płotki drewniane, furtkę do placu zabaw, • Zakupić kostkę kamienną, w celu wykonania alejek wokół stawu, • Wkopać kamień upamiętniający ważne wydarzenia wsi, • Opracować treść tablic informacyjnych oraz umiejscowić je w terenie, • Zakup żeliwnej/ stalowej bramy wejściowej na cmentarz, • Stworzyć i prowadzić stronę internetową sołectwa, • Uporządkowanie terenu cmentarza ewangelickiego – postawienie tablicy pamiątkowej oraz bramy wejściowej na cmentarz . (Jako kontynuacja wcześniejszych prac). Co mieszkańcy mogą sami zrobić dla miejscowości? • pomoc w wykonywaniu wszelkich prac porządkowych, przy urządzaniu terenów zielonych, • prace związane z budową Centrum Turystyczno – Kulturowo - Turystycznym, oraz Kaplicy a potem jej utrzymaniem, • zadbanie o czystość i porządek w miejscowości, poprawa estetyki miejsc wspólnych, ale także domostw prywatnych, • uczestnictwo w szkoleniach, w pracach lokalnej grupy działania, pomoc organizacyjna na rzecz spotkań integracyjnych, imprez kulturalnych, festynów, warsztatów, • podjąć działania związane z ochroną środowiska, takie jak np. segregacja odpadów, Sprzątanie Świata, • akcja na rzecz nie spalania w piecach szkodliwych odpadów, tworzenie wiejskich terenów zielonych. 6. NASZA WIZJA. Dlaczego chcemy odnowy wsi? 27 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE • nasza wieś ma wszelkie szanse rozwojowe - mamy dużo atrakcyjnych terenów, chętnie powitamy nowych mieszkańców ceniących spokój i kameralność, a także życzliwych sąsiadów, jesteśmy „skazani” na rozwój , • chcemy żyć w pięknym estetycznym otoczeniu, • chcemy się lepiej poznać i zintegrować, uniknąć napięć jakie mogą się pojawić w związku z przybywaniem nowych mieszkańców o innych przyzwyczajeniach i innym, często niewiejskim stylu życia, • chcemy poprawić warunki codziennego życia, wyrównać nasze szanse z miastem i większymi ośrodkami naszej gminy, • chcemy zapewnić dobre warunki dla młodych, • chcemy skorzystać z okazji sfinansowania naszych marzeń np. poprzez pomoc unijną Jak się zorganizujemy? Stworzymy grupę odnowy wsi, w skład której wejdą ludzie związani z wsią Kaliska Kościerskie w różnym wieku, z różnym wykształceniem, zarówno stali „starzy” mieszkańcy jak i ci nowi –którzy budują już tu swoje domy i którzy za chwilę zwiążą swoje życie z nami. Będziemy ich włączać w nasze dotychczasowe działania, wspólnie odnowimy centrum naszej wsi, zwłaszcza wokół istniejącej świetlicy i stawu. Nasza wizja – jakie ma być nasze życie? Kaliska Kościerskie będą: • wsią nowoczesną, bezpieczną i wygodną – z kanalizacją, dobrymi drogami, chodnikami, oświetlonymi ulicami, przystankiem autobusowym , sklepem itd., • dobrymi telekomunikacyjnymi łączami (bardziej dostępny Internet), z wieloma nowymi domami min. Centrum Turystyczno – Kulturowo - Informacyjne, pobudowaną Kaplicą, • zadbane, porządne, czyste, z estetycznymi domami, pięknymi ogrodami, dobrze zagospodarowanym terenem wokół świetlicy i stawu - centrum naszego społecznego życia, dawały szansę na wypoczynek, sport i rekreację dla dzieci i młodzieży - miejsce wypoczynku dla całej wsi, • wsią zintegrowaną, z aktywną i nowoczesną społecznością (zadbamy o wysoką świadomość ekologiczną, o nasze wykształcenie- kursy, szkolenia, będziemy jak dotąd organizować wspólne zabawy, festyny), 28 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI PLAN ODNOWY WSI KALISKA KOŚCIERSKIE • wsią dbającą o dzieci i młodzież, a także integrującą wszystkich nowo przybyłych , tak by każdy mieszkaniec czuł się ważnym członkiem naszej społeczności i miał jak najlepsze warunki do rozwoju, • wsią dbającą o zachowanie walorów przyrodniczych i kulturowych, zachowującą kameralną, przyjazną skalę urbanistyczną , eksponującą swoje zabytki i otaczający naturalny krajobraz. Dla realizacji naszej wizji konieczne będzie także zaangażowanie i współdziałanie władz samorządowych Gminy Kościerzyna, zwłaszcza w działaniach wymagających znacznego wkładu finansowego. Kaliska Kościerskie dzięki działaniom własnym, wspomaganym przez Gminę oraz fundusze zewnętrzne mogą stać się modnym i atrakcyjnym miejscem zamieszkania, ale także miejscem wycieczek i przystankiem na turystycznych trasach. Deklaracja wizji miejscowości KALISKA KOŚCIERSKIE : • wieś zadbana i uporządkowana, barwna i kwitnąca (słynna z zakładanych ogrodów), aktywna i nowoczesna, • wieś atrakcyjna dla zamieszkania, kameralna i chroniącą środowisko, • wieś wygodna i bezpieczna z rozwiniętą infrastrukturą techniczną, dążąca do poprawy jakości życia jej mieszkańców, • wieś turystyczna z tradycjami. 29 KSZTAŁTOWANIE WSI Z TRADYCJAMI