Społeczna Strategia Ochrony i Rozwoju Puszczy

Transkrypt

Projekt „Puszcza Zielonka dla mieszkańców”
Społeczna Strategia Ochrony i Rozwoju Puszczy Zielonki na lata 2015 - 2025
SPOŁECZNA STRATEGIA OCHRONY I
ROZWOJU
PUSZCZY ZIELONKI
NA LATA 2015 - 2025
Dziewicza Góra, 2014
1
SPIS TREŚCI
WSTĘP
I OPIS STOSOWANEJ METODY
II ANALIZA STANU AKTUALNEGO
III WYNIKI ANALIZY SWOT
IV ANALIZA PROBLEMÓW
V ANALIZA CELÓW
VI PROGRAMY DZIAŁAŃ
VII AKTUALIZACJA STRATEGII
2
WSTĘP
Strategia została opracowana w ramach spotkań przedstawicieli instytucji i organizacji
działających na terenie Puszczy Zielonki w okresie marzec – maj 2014 r. W przygotowaniu
strategii wykorzystano opinie zebrane wśród 1000 mieszkańców i turystów odwiedzających
Puszczę .
Strategia, wypracowana przy znacznym udziale mieszkańców i turystów odwiedzających
Puszczę, może stanowić jedną z podstaw podejmowania racjonalnych działań prowadzonych
przez podmioty działające na terenie Puszczy.
Strategia stanowi propozycję planu długofalowych działań zaspokajania potrzeb
mieszkańców i turystów z uwzględnieniem zewnętrznych i wewnętrznych uwarunkowań
dotyczących tego obszaru.
Składa się ona z następujących elementów:
-
analiza stanu zastanego,
określenie silnych i słabych stron Puszczy Zielonka, szans i zagrożeń,
określenie celów,
przypisanie celom programów działań,
określenie podmiotów odpowiedzialnych za promowanie realizacji programów,
określenie sposobu aktualizacji strategii
Realizacja strategii zakłada korzystanie ze środków wewnętrznych i zewnętrznych, w tym ze
środków UE.
Wypracowanie strategii zakłada istnienie zgody społecznej co do realizacji założonych
celów. Dlatego pożądane jest, aby ze strategią zapoznało się jak najwięcej mieszkańców i
turystów korzystających z Puszczy. Metodologia zastosowana przy budowaniu niniejszej
strategii uwzględnia możliwie szeroki udział wszystkich mieszkańców i turystów Puszczy
poprzez gromadzenie ich opinii na etapie 1) tworzenia strategii; 2) konsultowania strategii.
Ma to na celu doprowadzenie do jak najszerszej akceptacji wśród mieszkańców i
turystów Puszczy zaplanowanych programów działań.
Społeczna Strategia Ochrony i Rozwoju Puszczy Zielonki możliwie w szerokim zakresie
uwzględnia oczekiwania mieszkańców i turystów odwiedzających Puszczę. Strategia jest
przy tym spójna ze strategiami rozwoju gmin (Czerwonak, Murowana Goślina,
Kiszkowo, Skoki, Pobiedziska) i powiatów leżących na terenie Puszczy Zielonka
(poznańskiego, gnieźnieńskiego, wągrowieckiego) oraz uwzględnia priorytety bieżących i
planowanych programów wsparcia rozwoju lokalnego.
Strategia nie jest dokumentem „zamkniętym", należy przyjąć, że mogą pojawić się
czynniki wewnętrzne i zewnętrzne w istotny sposób wpływające na programy działań w niej
zapisane. Dlatego proces konsultacji strategii powinien mieć charakter dynamicznej
ciągłości, uwzględniającej możliwe zmiany uwarunkowań, w celu ewentualnej korekty
planów.
3
Posiadanie społecznej strategii ochrony i rozwoju Puszczy Zielonki stanowi pomoc w
zakresie ubiegania się o środki zewnętrzne. Instytucje i organizacje wnioskujące o dotacje na
realizację działań zapisanych w strategii mogą wykazać w czytelny sposób istnienie
struktury logicznej rozwiązania istniejących problemów oraz akceptacji społecznej dla
planowanych działań.
I.
OPIS STOSOWANEJ METODY

Informacje wstępne
Wypracowanie podstaw strategii odbyło się podczas 4 warsztatów z grupa partycypacyjną w
okresie marzec - maj 2014 r.
W czasie spotkań warsztatowych została przeprowadzona analiza silnych i mocnych stron
wykorzystania Puszczy Zielonka oraz szans i zagrożeń zewnętrznych (tzw. analiza SWOT), jak
również sprecyzowano cele strategiczne i operacyjne.

Podstawowe informacje o metodzie SWOT
Analiza SWOT została wykorzystana jako kompleksowa metoda służąca do badania
otoczenia Puszczy oraz analizy wewnętrznych zależności wewnątrz Puszczy. Analiza
SWOT jest oparta na prostym schemacie klasyfikacji: wszystkie czynniki mające wpływ na
bieżącą i przyszłą sytuację wykorzystania Puszczy podzielono na:
 zewnętrzne w stosunku do Puszczy i mające charakter uwarunkowań
wewnętrznych,
 wywierające negatywny wpływ na wykorzystanie Puszczy i mające wpływ
pozytywny.
Ze skrzyżowania przedstawionych podziałów powstają cztery kategorie czynników:
1.
2.
3.
4.
zewnętrzne pozytywne – szanse,
zewnętrzne negatywne – zagrożenia,
wewnętrzne pozytywne – mocne strony,
wewnętrzne negatywne – słabe strony
Analiza SWOT polegała na zidentyfikowaniu wymienionych czterech grup czynników,
opisaniu ich wpływu na rozwój Puszczy Zielonki, a także możliwości osłabiania lub
wzmacniania siły ich oddziaływania. Zderzenie ze sobą szans i zagrożeń z mocnymi i słabymi
stronami wykorzystania Puszczy Zielonka pozwala na określenie jej pozycji strategicznej, a
także może być źródłem ciekawych rozwiązań.
W przeprowadzonej analizie SWOT została dokonana identyfikacja czynników kluczowych,
które mogą mieć decydujący wpływ na sposób wykorzystania Puszczy Zielonka w latach
2015-2025.

Podstawowe informacje o metodzie ZOPP (planowanie ukierunkowane na cel)
4
Istotą metody planowania ukierunkowanego na cel jest założenie, że informacje i wiedza
potrzebna do opracowania strategii wykorzystania Puszczy Zielonki jest dostępna
mieszkańcom i turystom odwiedzającym Puszczę, ale poszczególne jej elementy są
nieuporządkowane i rozproszone.
Osoba i rola moderatora
Moderator jest osobą z zewnątrz. Rola moderatora polega na kierowaniu dyskusją,
porządkowaniu wypowiedzi, utrwalaniu wyników dyskusji.
Etapy w procesie planowania
Analiza problemów składa się z następujących elementów:
1. ustalenie problemów podstawowych
2. przeanalizowanie przyczyn i skutków tych problemów.
Analiza celów powstaje na bazie hierarchii problemów (opis stanu po rozwiązaniu
problemu).
Planowanie programów (działań prowadzących do osiągnięcia przyjętych celów):
1) opracowania szkicu działań,
2) formułowania najważniejszych założeń dotyczących sposobu działania,
3) określenia podmiotów odpowiedzialnych za realizację.
II.
Analiza stanu aktualnego
Puszcza Zielonka to potoczne oznaczenie dużego kompleksu leśnego położonego ok. 15 km
na północny wschód od Poznania. Używana i utrwalona od lat 30-tych XX w. zwyczajowa
nazwa „puszcza” dla tego kompleksu leśnego odnosi się bardziej do rozmiaru lasów, niż do
jego charakteru. Ogólna powierzchnia Puszczy Zielonki wynosi ok. 15 tys. ha. Na tym
obszarze w 1993 roku decyzją Wojewody Poznańskiego utworzono Park Krajobrazowy
Puszcza Zielonka w celu zachowania, ochrony i odnowy największego i najbardziej
zbliżonego do naturalnego kompleksu leśnego środkowej Wielkopolski, o dużych wartościach
przyrodniczych, krajobrazowych i naukowo-dydaktycznych. Obecnie powierzchnia Parku
wynosi 12 202 ha, a utworzona dla skuteczniejszej ochrony walorów Parku strefa ochronna,
tzw. otulina ma powierzchnię 9 538 ha. Poniżej przedstawione dane odnoszą się głównie do
parku krajobrazowego, jako jednoznacznie określonego obszaru. Specyficzną cechą Parku jest
bardzo wysoki udział terenów leśnych – 78,4% powierzchni, podczas gdy grunty orne
wynoszą tylko 1 013,16 ha (8,44% powierzchni). Dominuje bór mieszany świeży zajmujący
65% powierzchni, las mieszany świeży 17%, bór świeży 13%, pozostałe typy to 5%.
Głównymi gatunkami lasotwórczymi są: sosna zwyczajna zajmująca 85% oraz dąb zajmujący
11% powierzchni lasu. Zróżnicowane jest także podszycie lasów, które tworzą m. innymi:
leszczyna, kalina, tarnina, głóg, kruszyna, bez czarny, dereń. W parku rośnie około 200 szt.
drzew pomnikowych, w tym - 4 grupowe pomniki przyrody. Są to przede wszystkim stare
dęby i sosny, ale także graby, kasztanowce, wiązy i buki.
Urozmaicona rzeźba terenu Parku ukształtowana została w okresie ostatniego zlodowacenia,
kiedy wytworzyły się strefy pagórków oraz doliny i rynny jeziorne. Południowy skraj Parku
sięga pasma tzw. środkowo-poznańskiej moreny czołowej, którego jedną z kulminacji jest
Dziewicza Góra (143 m n.p.m.) – najwyższe wzniesienie terenu objętego ochroną. Na północ
5
od tego pasma rozpościera się rozległy obszar pagórkowatej moreny dennej z wyniesieniami
90–110 m n.p.m.
Atrakcyjność obszaru wzbogacają jeziora, których na terenie Parku jest około 30, w tym 19
akwenów o powierzchni powyżej 1 ha. Większość, to śródleśne jeziora występujące w
rynnach subglacjalnych, przeważnie przepływowe, całkowicie otoczone lasami, o
zarośniętych i często zabagnionych brzegach. Ogółem wody na terenie Parku stanowią 3,6%
jego powierzchni.
Warunki klimatyczne obszaru Puszczy są takie jak dla środkowowielkopolskiego regionu
klimatycznego. Cechuje go umiarkowany klimat z łagodnymi zimami, niski roczny poziom
opadów atmosferycznych (507 mm), duża ich intensywność w krótkim okresie oraz niskie
temperatury w okresie wczesnowiosennym. Długość okresu wegetacyjnego wynosi ok. 220
dni. Średnio w ciągu roku występuje 50 dni słonecznych i 130 dni pochmurnych. Przeciętny
okres zalegania pokrywy śnieżnej wynosi od 38 do 60 dni.
Z fauny Parku najlepiej rozpoznaną grupą są kręgowce. Znaczne powierzchnie lasów
sprzyjają bytowaniu jeleni, danieli, saren, dzików i licznej populacji lisów. Spotyka się tu
również zające, borsuki, kuny, a także będące pod ochroną wydry i bobry. Stwierdzono
występowanie 13 gatunków nietoperzy, w tym borowiaczka – jednego z najrzadziej
spotykanych w kraju nietoperzy.
Szacowaną liczbę głównych gatunków zwierząt i ich pozyskanie (odstrzały) przedstawia
poniższa tabela:
Gatunek
Szacowana liczba
zwierząt III
kwartał 2013 r.
Pozyskanie zwierzyny
w sezonie
2013/2014 r.
1
Jeleń
260
88
2
Daniel
680
323
3
Sarna
660
57
4
Dzik
310
263
5
Lis
120
128
Lp.
Walory ornitologiczne podkreśla występowanie 134 lęgowych gatunków ptaków. Na uwagę
zasługuje m.in. fakt gnieżdżenia się błotniaka stawowego, bociana czarnego, kani rudej,
zimorodka i stosunkowo duża liczebność dzięcioła średniego, dzięciołka, siniaka, lerki oraz
rzadkiej dla Wielkopolski muchołówki małej. Z ptaków wodno-błotnych gnieździ się żuraw,
bąk i inne. W przypadku bezkręgowców, stosunkowo dobrze poznaną grupą systematyczną są
motyle większe.
W granicach parku utworzonych jest 5 rezerwatów przyrody: „Jezioro Pławno”, „Jezioro
Czarne”, „Klasztorne Modrzewie koła Dąbrówki Kościelnej”, „Las Mieszany w
Nadleśnictwie Łopuchówko” i „Żywiec dziewięciolistny” i 2 użytki ekologiczne: "Dolina
Trojanki między Głęboczkiem a Głębockiem" i „Mokradła nad Jeziorem Kamińskim”. W
ramach Obszaru Natura 2000 na terenie Puszczy wyodrębniono 5 Uroczysk Puszczy.
6
Główne szlaki komunikacyjne przebiegają poza terenami Parku. Na jego obszarze zachował
się natomiast układ dawnych traktów komunikacyjnych, w większości o nawierzchni
gruntowej, łączących znajdujące się tu miejscowości, a będących częścią historycznych
szlaków handlowych. Dostępność parku umożliwia także gęsta sieć znakowanych szlaków
przebiegających przez tereny parku i otuliny: szlaki piesze oraz wyznaczona sieć szlaków
rowerowych, których łączna długość wynosi 224 km. Szlakami tymi można dotrzeć do
wszystkich najciekawszych miejsc Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka i otuliny.
Na terenie parku znajdują się zabytki i pomniki przyrody: zabytkowe kościoły, pałace,
dwory, inne zabytkowe budowle i grodzisko.
Ważne obiekty zabytkowe i atrakcyjne poznawczo to:








Neobarokowy kościół Wniebowzięcia NMP w Dąbrówce Kościelnej
Dwór z końca XIX w. (ok. 1890 r.) w Dąbrówce Kościelnej
Grodzisko stożkowe „Pański Dwór” w Głęboczku
Dom kamienno – ceglano – szachulcowy z drewnianym gankiem z końca XIX w.
przy trakcie z Głęboczka do Dąbrówki Kościelnej.
Spichrz kamienno – szachulcowy z końca XIX w. w Głęboczku.
Dzwonnica drewniana z XVIII w. we Wronczynie.
Tajemniczy Słup – przy drodze Zielonka – Tuczno
Dziewicza Góra . Na szczycie znajduje się węzeł szlaków znakowanych oraz wieża
przeciwpożarowa z tarasem widokowym, będąca znaczącą atrakcją turystyczną.
Wieża ma 40 m wysokości, a platforma widokowa znajduje się na wysokości 30 m.
Grunty rolne i leśne oraz inne nieruchomości znajdujące się w granicach parku
krajobrazowego pozostawia się w gospodarczym wykorzystaniu. Głównym gospodarzem
tych działań związanych zwłaszcza z wykorzystaniem zasobów naturalnych Puszczy oraz
gospodarką leśną są dwie główne instytucje: Nadleśnictwo Łopuchówko – jednostka
gospodarcza Lasów Państwowych (zajmuje na terenie Parku powierzchnię 6 626 ha) oraz
Leśny Zakład Doświadczalny w Murowanej Goślinie – jednostka dydaktyczna Uniwersytetu
Przyrodniczego w Poznaniu (zajmuje na terenie Parku powierzchnię 4 318 ha). Rocznie z
terenu Puszczy pozyskuje się ok. 46 000 m sześc. drewna. Zatrudnienie pracowników leśnych
w obu instytucjach oraz działających na ternie Parku zakładów usług leśnych (ZUL-i) szacuje
się na poziomie 50-60 osób. Ponadto dorywczo, zaspokajając swoje potrzeby opałowe na
zasadzie tzw "samowyrobu", zasoby lasu wykorzystuje około 240 osób.
Zasoby naturalne Puszczy wykorzystują zbieracze runa leśnego, myśliwi a także wędkarze.
Prowadzi się też gospodarkę rybacką (stawy rybne w Dąbrówce Kościelnej). Znaczącym
problemem są szkody w stosunku do upraw rolnych ze strony zwierzyny Parku (daniele,
jelenie, dziki, bobry, żurawie).
Na terenie Parku znajduje się Ośrodek Naukowo- Dydaktyczny Uniwersytetu Przyrodniczego
w Poznaniu zwany potocznie „Bursą w Zielonce”, który jest jednostką Leśnego Zakładu
Doświadczalnego w Murowanej Goślinie.
Obszar Parku jest także atrakcyjnym miejscem sportu, turystyki i rekreacji osób
przyjeżdżających (wrastająca liczba przyjezdnych zmotoryzowanych) głównie z pobliskiej
aglomeracji poznańskiej (ok. 553 tys. mieszkańców), zwłaszcza podczas weekendów. W tym
obszarze popularne są spacery rekreacyjne, nordic walking, biegi przełajowe (jogging),
7
turystyka rowerowa, rekreacyjne zbieractwo runa leśnego (głównie grzyby i jagody),
jeździectwo, kajakarstwo, imprezy masowe, pikniki i ogniska (grile).
Główne szlaki turystyczne – piesze, rowerowe i kulturowe to:
 Szlak Kościołów Drewnianych (wokół Parku)
 Szlak Świętego Jakuba
 Szlak Cysterski
Turystyka kajakowa dotyczy akwenów od Wronczyna do Tuczna, obejmujących głównie
jeziora Wronczyńskie Wielkie i Małe oraz Stęszewskie.
Zachowanie kompleksu leśnego o dużych wartościach przyrodniczych, krajobrazowych i
naukowo-dydaktycznych było celem ustanowionego w 2005 roku planu ochrony Parku. W
Parku oraz w jego otulinie wyodrębniono strefy funkcjonalno-krajobrazowe. Podstawą
wydzielenia jest spójność funkcjonalno-przyrodnicza terenów objętych strefą. W odniesieniu
do stref znajdujących się w granicach Parku Krajobrazowego, sformułowano nakazy i zakazy
dotyczące użytkowania zasobów i przestrzeni. W przypadku otuliny wyznaczono strefy, w
stosunku do których podano zalecenia wykorzystania gospodarczego.
Zgodnie z podziałem administracyjnym Park Krajobrazowy „Puszcza Zielonka” swym
zasięgiem obejmuje obszar pięciu gmin (należących do trzech różnych powiatów). Od
południa jest to gmina Czerwonak, od zachodu Murowana Goślina (obie: powiat poznański),
od strony północnej Skoki (powiat wągrowiecki). Gmina Kiszkowo wchodzi w skład Parku w
części północno-wschodniej (powiat gnieźnieński), natomiast od strony wschodniej znajduje
się gmina Pobiedziska (powiat poznański). Południowo-wschodnia otulina Parku zazębia się z
obszarem gminy Swarzędz.
Udział powierzchni Parku Krajobrazowego "Puszcza Zielonka" w gminach znajdujących się w jego
granicach (w zaokrągleniu) wg danych 2013 r.
Gmina
(w nawiasie powierzchnia gminy)
Powierzchnia Parku
Powierzchnia
na terenie gminy w km kw.
Parku
(w nawiasie powierzchnia na terenie gminy
otuliny na terenie gminy)
Powierzchnia
Parku
Murowana Goślina
(172 km kw.)
62 (12)
36%
51%
Skoki
(198 km kw.)
11 (8)
6%
9%
Kiszkowo
(115 km kw.)
3.6 (11)
3%
3%
Pobiedziska
(189 km kw.)
15 (24)
8%
13%
Czerwonak
(82 km kw.)
30 (27)
37%
25%
Swarzędz
(102 km kw.)
(13.5)
-
-
122 km kw.
-
100%
Razem
Na terenie Puszczy znajdują się skupiska osiedleńcze – wsie, z których największe należy
wymienić to: Dąbrówka Kościelna, Tuczno, Pławno, Kamińsko, Głęboczek, Gać, Zielonka,
Łopuchówko.
8
Dookoła Puszczy rozprzestrzeniła się nowa aktywność osiedleńcza o charakterze zabudowy
rekreacyjnej, często w formule organizacyjnej tzw. „rekreacji osiadłej”. Sławica, zespół
ogródków działkowych i osiedle letniskowe położone jest na północy w otulinie Parku (gmina
Skoki), wciśnięte zostało między jeziora: Gackie, Borowe i Księże. Formalnie położone jest
poza granicami obszaru Parku Krajobrazowego, jednak zasięg oddziaływań jest znacznie
większy. Kompleks ten stanowi barierę na naturalnym łączniku ekologiczny: Park
Krajobrazowy Puszcza Zielonka-Obszar Chronionego Krajobrazu Rynna WągrowieckoGołaniecka.
Wzrost liczby mieszkańców zameldowanych na pobyt stały w wybranych miejscowościach w
otoczeniu Puszczy Zielonki wg danych na 31.12.2009 r. i 31.12.2013 r. obrazuje poniższa
tabela.
Lp.
Nazwa
1
2
3
4
5
6
7
8
Bolechówko
Czerwonak
Dębogóra
Kicin
Kliny
Mielno
Miękowo
Potasze
Razem
9
10
11
12
Rakownia
Boduszewo
Głębocko
Łopuchówko
Razem
13
14
15
16
Stęszewko
Wronczynek
Kołata
Pruszewiec
Razem
17
18
19
Sławica
Niedźwiedziny
Miączynek
Razem
Turostówko
Karczewo
Razem
OGÓŁEM
20
21
2009
Gmina Czerwonak
471
5 547
109
1373
171
224
333
377
8 605
Gmina Murowana Goślina
473
314
119
388
1 294
Gmina Pobiedziska
247
33
139
17
436
Gmina Skoki
159
101
21
281
Gmina Kiszkowo
39
81
120
10 736
2013
Wzrost
546
5 707
169
1543
233
249
413
471
9 331
75
160
60
170
62
25
80
94
726
571
357
139
409
1 476
98
43
20
21
182
323
56
147
20
546
76
23
8
3
110
207
104
26
337
48
3
5
56
39
84
123
11 813
0
3
3
1 077
Ponadto na obszarze Parku i w otulinie rozwinęła się liczna zabudowa rekreacyjna w postaci
mniejszych skupisk lub pojedynczych domów, czasem zintegrowanych z wsiami. Osiedla
letniskowe są zwodociągowane, lecz nie wszystkie są jeszcze skanalizowane. Tam gdzie nie
ma sieci kanalizacji sanitarnej ścieki gromadzone są w niewielkich osadnikach gnilnych (w
szambach). Takie rozwiązania prowadzą do zanieczyszczania wód gruntowych azotanami
9
oraz bakteriami, co z kolei prowadzi do zanieczyszczenia wód jeziornych. Od roku 2010
realizuje się na terenie Parku i jego okolic program budowy kanalizacji sanitarnej,
grawitacyjno-ciśnieniowej, która docelowo powinna połączyć wszystkie najważniejsze
skupiska osiedleńcze. Planowany termin zakończenia tej inwestycji określany jest na
początek 2015 roku. Wykonanie tego zadania w wydatny sposób ograniczy
zanieczyszczeniem ściekami obszaru Puszczy.
Odpady powstające w obrębie skupisk działek letniskowych zwykle zagospodarowywane są
we własnym zakresie. Mimo proponowanych zmian w tzw. „ustawie śmieciowej” cały czas
problemem są śmieci trafiające do lasu lub pobliskich rowów.
Obserwuje się ekspansywną gospodarkę gruntami i przeznaczanie coraz większych terenów
pod zabudowę mieszkaniową i rekreacyjną poprzez wtórne podziały gruntów połączone ze
zmianą użytkowania – zjawisko to występuje w otulinie Parku.
Szczególnie niebezpieczne jest tworzenie zwartych kompleksów osadniczych bezpośrednio
kontaktujących się ze strefą leśną, złożonych z małych działek, o znacznym procencie
powierzchni zajętej pod zabudowę. W efekcie wokół Parku zaciska się pierścień obszarów
zurbanizowanych położonych w otulinie, a ostatecznie wpływy przenoszone są do wnętrza
Parku. Powstają osiedla oderwane od istniejących struktur osadniczych, pozbawione
infrastruktury komunalnej i zapewne trudno integrujące się z całą siecią osadniczą. Działki
często opierają się o ścianę lasu, nie respektują faktu płynności granicy polno-leśnej. Nowo
sporządzane plany obejmują najczęściej drobne fragmenty gruntu, bez dbałości o
kompleksowość zagospodarowania przestrzeni, często naruszając jedność struktur
funkcjonalnych środowiska (np. szlaki migracyjne, panoramy widokowe, walory historyczne i
kulturowe).
Obszar Puszczy Zielonka obrazuje poniższa mapa.
10
11
III.
WYNIKI ANALIZY SWOT PUSZCZY ZIELONKI
SŁABE STRONY
SILNE STRONY












Duży zwarty kompleks leśny
Cisza, spokój
Czystość przyrody
Świetne warunki dla rekreacji i sportu
Bogactwo przyrody
Jeziora
Miejsce prowadzenia badań naukowych
Miejsce pozyskiwania drewna
Jednolicie zarządzany teren według jasno
określonych zasad
Miejsca, w których można prowadzić szkolenia
i spotkania edukacyjne
Szlaki kulturowe
Ścieżki dydaktyczne







ZAGROŻENIA
SZANSE







Edukacja proekologiczna
Rozwój turystyki
Rozwój agroturystyki
Promocja reklama walorów Puszczy
Lepszy dojazd do Puszczy
W miejscach natężonego ruchu turystycznego
możliwość prowadzenia edukacji przyrodniczej i
konsultacji społecznych dotyczących ochrony i
rozwoju Puszczy
Rozwój infrastruktury (ławki, parkingi, oznakowane
ścieżki) mogą ułatwić
skanalizowane ruchu
turystycznego.
Bałagan i śmieci
Zachowania ludzi niezgodne z zasadami
ochrony przyrody
Niewystarczająca infrastruktura edukacyjnoturystyczna (brak ławek, śmietników, dobrych
dróg, tablic informacyjnych, oznakowań, itp.)
Rozproszony ruch turystyczny
Niekontrolowany ruch quadów, motocykli,
samochodów
Duże zróżnicowanie przeciwstawnych
interesów związanych z zagospodarowaniem
przestrzeni w otulinie Puszczy
Niewystarczająca dostępność informacji o
Puszczy (o działaniach podejmowanych w
Puszczy, zapleczu noclegowogastronomicznym, itp.)





Brak zintegrowanego rozwiązania problemu
śmieci
Niekontrolowana urbanizacja w otulinie
Nasilanie się rozproszonego ruchu
turystycznego
Ryzyko zanieczyszczenia Puszczy przez
okoliczny przemysł
Zakłady przemysłowe powstające w otulinie
Puszczy
12
IV ANALIZA PROBLEMÓW
Informacje ogólne
Analiza problemów polegała na zrealizowaniu następującego ciągu zdarzeń:
-
-
określenie problemów występujących w danej sytuacji, na danym terenie, muszą to
być problemy konkretne, istniejące „tu i teraz" zapis nie dotyczy problemów
przyszłych, takich które mogą zdarzyć się w przyszłości,
dokonanie analizy problemów oraz ustalenie istniejących między nimi związków
przyczynowo-skutkowych,
zobrazowanie powyższych związków przyczynowo - skutkowych przy pomocy
schematu blokowego.
Spis zidentyfikowanych problemów
Wyniki osiągnięte podczas dokonywania analizy problemów zobrazowane są w Tablicy 1:
Analiza problemów
13
Projekt: "Puszcza Zielonka dla Mieszkańców”.
Strategia Ochrony i Rozwoju Puszczy Zielonki na lata 2015 - 2015
TABLICA 1. ANALIZA PROBLEMÓW
Śmieci w Puszczy
Rozproszony ruch
turystyczny
Zachowania ludzi
niezgodne z
zasadami ochrony
przyrody
Niekontrolowany
rruch quadów,
motorów,
samochodów
Przeciwstawne interesy
związane z
zagospodarowaniem
przestrzeni w otulinie
Puszczy
Niewystarczająca
dostępność informacji o
Puszczy
Niewystarczająca
dostępność
informacji o
Puszczy
Niewystarczające
włączanie się
mieszkańców i
turystów w ochronę
Puszczy
Problem w
pogodzeniu
interesów różnych
użytkowników
Puszczy
1
4
V.
ANALIZA CELÓW
Wizja ochrony i rozwoju Puszcza Zielonki jest szerokim zbiorem pomysłów
mieszkańców i turystów dotyczącym
zahamowania negatywnych i wprowadzenia
pozytywnych zmian w Puszczy - wizję można scharakteryzować zdaniem „Puszcza Zielonka
na miarę naszych oczekiwań".
Wizja: Puszcza Zielonka jest dużym kompleksem leśnym w niewielkim stopniu zmienionym
poprzez działalność człowieka. Wszystkie kwestie związane z pobytem ludzi w Puszczy są
podporządkowane potrzebom Puszczy. Puszcza to obszar mądrze i racjonalnie gospodarowany
z uwzględnieniem potrzeb wszystkich użytkowników. Mieszkańcy i turyści mają wiedze o
ochronie Puszczy i o racjonalnej gospodarce jej zasobami. Użytkownicy sobie nie
przeszkadzają. Użytkownicy instytucjonalni przywiązują duża wagę do edukacji
przyrodniczej.
Misja ochrony i rozwoju Puszczy Zielonki jest zwięzłym ujęciem najważniejszych
założeń wizji - w formie krótkiego zapisu.
Misja: Użytkownicy Puszczy rozwiązują konflikty poprzez dialog społeczny.
Cele dla ochrony i rozwoju Puszczy
Zmniejszenie ilości śmieci w Puszczy Zielonki
Ukierunkowanie ruchu turystycznego
Zmiana zachowania ludzi niezgodnego z zasadami ochrony przyrody
Uregulowanie niekontrolowanego ruchu quadów, motocykli, samochodów
Pogodzenie przeciwstawnych interesów związanych z zagospodarowaniem przestrzeni w
otulinie Puszczy.
6. Wzrost dostępności informacji o Puszczy
1.
2.
3.
4.
5.
VI.
PROGRAMY DZIAŁAŃ
Realizacja przedstawionych powyżej celów będzie przebiegała etapami. Programy działań
służące ich realizacji przedstawione są poniżej.
CEL I - Zmniejszenie ilości śmieci w Puszczy Zielonki
Działania
Działania edukacyjne „Jestem odpowiedzialny za swoje
śmieci”
- debaty
- lekcje obywatelskie
Działania edukacyjne „Organizowanie zbiórek śmieci w
Puszczy”
– wypracowywanie propozycji rozwiązań
- konsultowanie rozwiązań
Edukacja ”Nie palę śmieci”
- debaty
- lekcje obywatelskie
Opracowanie przez gminy i zarządców Puszczy
Realizatorzy
Uczestnicy
projektu
mieszkańców”
„Puszcza
Zielonka
dla
Uczestnicy
projektu
mieszkańców”
„Puszcza
Zielonka
dla
Uczestnicy
projektu
mieszkańców”
„Puszcza
Zielonka
dla
Gminy, Nadleśnictwo Łopuchówko, LZD w Murowanej
15
zintegrowanego systemu oczyszczania Puszczy.
Goślinie
Zgromadzenie pomysłów dotyczących systemu
oczyszczania Puszczy z pośród mieszkańców i
turystów.
Zapoznanie z zebranymi pomysłami decydentów z gmin
leżących na terenie Puszczy i zarządców Puszczy.
Konsultacje społeczne rozwiązania przyjętego przez
decydentów gminnych i zarządców Puszczy
Fundacja „Zamiastem”
Uczestnicy
projektu
mieszkańców”
„Puszcza
Zielonka
dla
CEL II - Ukierunkowanie ruchu turystycznego
Działania
Realizatorzy
Zorganizowanie parkingów w punktach startowych.
Nadleśnictwo Łopuchówko,
Zespół Parków Krajobrazowych Województwa
Wielkopolskiego,
Leśny Zakład Doświadczalny w Murowanej Goślinie,
gminy z terenu Puszczy
Wielkopolskiego,
Gminy z terenu Puszczy
Promocja punktów docelowych dla turystów, informacja
o punktach docelowych (mapki, informatory, GPS)
Gminy z terenu Puszczy, Zespół Parków
Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego,
Przygotowanie wzdłuż ścieżek miejsc do siedzenia i
śmietników.
Wielkopolskiego,
Wielkopolskiego
Przygotowanie infrastruktury w punktach docelowych
dla turystów na obrzeżach Puszczy.
Przygotowanie infrastruktury edukacyjnej w punkcie
docelowym (interaktywne tablice informacyjne, puzzle
drewniane, siłownie zewnętrzne itp.)
Oznakowanie tras prowadzących do punktów
docelowych
CEL III - Zmiana zachowania ludzi niezgodnego z zasadami ochrony przyrody
Działania
Realizatorzy
Dostarczanie wiedzy o Puszczy Zielonka
Edukatorzy Nadleśnictwa Łopuchówko
Edukacja proekologiczna w Punkcie ekologicznym
Lekcje pod chmurką
Wycieczki po ścieżce
Prelekcje
Kształtowanie nawyków proekologicznych
Edukatorzy Nadleśnictwa Łopuchówko
Edukacja proekologiczna w Punkcie ekologicznym
Lekcje pod chmurką
Wycieczki po ścieżce
Prelekcje
Wykonanie i rozmieszczenie na terenie Puszczy tablic
promujących zachowania proekologiczne „Zabierz
swoje śmieci”.
Zespół Parków
Wielkopolskiego
Krajobrazowych
Województwa
16
CEL IV – Uregulowanie niekontrolowanego ruchu quadów, motocykli, samochodów
Działania
Realizatorzy
Egzekwowanie stosowania się do obowiązujących
przepisów poprzez wspólne kontrole policji i straży
leśnej
Patrole policji i straży leśnej
Skierowanie ruchu pojazdów na określone trasy poprzez
wytyczenie torów dla poruszania się pojazdów
Zespół Parków
Wielkopolskiego
Krajobrazowych
Województwa
CEL V - Pogodzenie przeciwstawnych interesów związanych z zagospodarowaniem przestrzeni w
otulinie Puszczy.
Działania
Debaty w Punkcie Konsultacyjnym
Realizatorzy
Uczestnicy
projektu
mieszkańców”
„Puszcza
Zielonka
dla
Dyskusje na forum internetowym
Plakaty w Punkcie Konsultacyjnym i hasła reklamujące
uczestnictwo w konsultacjach społecznych gminnych
planów zagospodarowania przestrzennego („Zainteresuj
się”)
Hasła reklamujące uczestnictwo w konsultacjach
gminnych planów zagospodarowania przestrzennego
rozmieszczone na tablicach sołeckich („Zainteresuj się”)
Gminy z terenu Puszczy i otuliny
CEL VI - Wzrost dostępności informacji o Puszczy
Działania
Realizatorzy
Promocja poprzez portal internetowy
Promocja poprzez Punkt Konsultacyjny
Zainicjowanie powstania stowarzyszenia na rzecz
ochrony i rozwoju Puszczy Zielonki
Fundacja „Zamiastem”, uczestnicy projektu „Puszcza
Zielonka dla mieszkańców”
VII.
Aktualizacja Strategii
Prowadzone konsultacje społeczne pozwolą wskazać, jakie nowe działania należy
wprowadzić do Strategii oraz jakich ewentualnie zmian dokonać w zapisanych w strategii
działaniach i celach. Konsultacje społeczne Strategii przyczynią się tym samym do
udoskonalenia modelu partycypacji społecznej w wypracowywaniu polityki na rzecz ochrony
i rozwoju Puszczy Zielonki.
17
Opracowano: Projekt „Puszcza Zielonka dla mieszkańców”, 30.05.2014
18

Społeczna Strategia Ochrony i Rozwoju Puszczy

Transkrypt

Podobne dokumenty

rok w puszczy rok w puszczy

29 maja 2010

Kwiecień - Zielone Brygady

Wiersze - Jan Jerzy Karpiński

Ostoja Kozienicka - Natura 2000 a turystyka

Historia - Gmina Bochnia

Trudna sztuka pisania rzetelnie

wydrukuj - Puszcza Białowieska - Pracownia na rzecz Wszystkich Istot

znam szczeciński park krajobrazowy „puszcza bukowa”