OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA Wojciech Witkowski

Transkrypt

Inwestuj
w bezpieczeństwo.
OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA
Wojciech Witkowski
Zakres materiału
•
•
•
•
•
•
Akty prawne
Rodzaje systemów przeciwpożarowych
Wymagania dotyczące obiektów
Szkolenia z zakresu ppoż.
Ewakuacja
Kontrola PSP
Akty prawne
• USTAWA z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie
przeciwpożarowej (Dz. U. 1991, Nr 81, poz. 351 z
późniejszymi zmianami)
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i
Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie
ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów
budowlanych i terenów (Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719)
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U.
2010 nr 243 poz. 1623 – tekst jednolity)
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i
Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie
przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg
pożarowych (Dz. U. 2009, Nr 124, poz. 1030)
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12
kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych,
jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
(Dz. U. 2002, Nr 75, poz. 690)
Rodzaje systemów
przeciwpożarowych
Urządzenia przeciwpożarowe - rozumie się przez to urządzenia (stałe
lub półstałe, uruchamiane ręcznie lub samoczynnie) służące do
wykrywania i zwalczania pożaru lub ograniczania jego skutków w
obiektach, w których lub przy których są zainstalowane, a w
szczególności: stałe i półstałe urządzenia gaśnicze i zabezpieczające,
urządzenia wchodzące w skład systemu sygnalizacji pożarowej i
dźwiękowego systemu ostrzegawczego, instalacje oświetlenia
ewakuacyjnego,
hydranty,
zawory
hydrantowe,
pompy
w
pompowniach
przeciwpożarowych,
przeciwpożarowe
klapy
odcinające, urządzenia oddymiające oraz drzwi i bramy
przeciwpożarowe, o ile są wyposażone w systemy sterowania.
Zabezpieczenie przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych - rozumie się
przez to zabezpieczenie przed utrzymywaniem się na drogach
ewakuacyjnych dymu w ilości, która ze względu na ograniczenie
widoczności lub toksyczność uniemożliwiłaby bezpieczną ewakuację.
Pompownia przeciwpożarowa - rozumie się przez to pompownię
zasilającą w wodę instalację lub sieć wodociągową przeciwpożarową.
• Stałe urządzenia gaśnicze
– Wodne (tryskaczowe, zraszaczowe)
– Gazowe (CO2, Fm-200, Argonit)
– Pianowe
• Systemy detekcji i sygnalizacji pożarowej
– System sygnalizacji pożaru
– Dźwiękowy system ostrzegawczy
• Systemy oddymiania
• Hydranty wewnętrzne i zewnętrzne
Instalacje tryskaczowe
(zraszaczowe)
SUG gazowe
Systemy oddymiania
Hydranty wewnętrzne i zewnętrzne
Systemy detekcji i sygnalizacji pożarowej
Wymagania dotyczące obiektów
Kwalifikowanie obiektów
• Zagrożenia ludzi (ZL) – mieszkalne, użyteczności publicznej
• Inwentarskie (IN) – przeznaczone do chowu inwentarza
• Produkcyjno-magazynowe (PM)
• Niskie (N) - o 12 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o
wysokości do 4 kondygnacji nadziemnych włącznie
• Średnio wysokie (SW) - ponad 12 m do 25 m włącznie nad
poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości ponad 4 do 9
kondygnacji nadziemnych włącznie
• Wysokie (W) - ponad 25 m do 55 m włącznie nad poziomem terenu
lub mieszkalne o wysokości ponad 9 do 18 kondygnacji
nadziemnych włącznie
• Wysokościowe (WW) - powyżej 55 m nad poziomem terenu.
• ZL I - zawierające pomieszczenia
przeznaczone do jednoczesnego
przebywania ponad 50 osób
niebędących ich stałymi
użytkownikami, a nieprzeznaczone
przede wszystkim do użytku ludzi o
ograniczonej zdolności poruszania
się,
• ZL II - przeznaczone przede
wszystkim do użytku ludzi o
ograniczonej zdolności poruszania
się, takie jak szpitale, żłobki,
przedszkola, domy dla osób
starszych,
• ZL III - użyteczności publicznej,
niezakwalifikowane do ZL I i ZL II,
• ZL IV - mieszkalne,
• ZL V - zamieszkania zbiorowego,
niezakwalifikowane do ZL I i ZL II.
PM oraz IN
Gęstość obciążenia ogniowego jest to energia cieplna, wyrażona
w MJ, która może powstać przy spaleniu się materiałów palnych
składowanych, wytwarzanych, przerabianych lub transportowanych w
sposób ciągły w pomieszczeniu, strefie pożarowej lub składowisku
materiałów stałych, przypadająca na jednostkę powierzchni tego obiektu
wyrażoną w m2.
Gęstość obciążenia ogniowego Qd w MJ/m2 należy obliczać według wzoru:
Qd
w którym:
n
i 1
Qci * Gi
F
n -- liczba rodzajów materiałów palnych znajdujących się w pomieszczeniu,
strefie pożarowej lub składowisku,
Gi -- masa poszczególnych materiałów, kg,
Qci -- ciepło spalania poszczególnych materiałów, MJ/kg,
F -- powierzchnia rzutu poziomego pomieszczenia, strefy pożarowej lub
składowiska, m2.
Strefa pożarowa
Strefa - budynek albo jego część oddzielona od innych budynków
lub
innych
części
budynku
elementami
oddzielenia
przeciwpożarowego, bądź też pasami wolnego terenu o szerokości
nie mniejszej niż dopuszczalne odległości od innych budynków,
określone zgodnie z obowiązującymi przepisami technicznobudowlanymi5. Częścią budynku, stanowiącą strefę pożarową jest
także jego kondygnacja, jeżeli klatki schodowe i szyby dźwigowe w
tym budynku spełniają co najmniej wymagania określone w §256
ust. 26 dla klatek schodowych.
Wielkość stref pożarowych
Dopuszcza się powiększenie powierzchni stref pożarowych z wyjątkiem
stref pożarowych w budynkach wysokich (W) i wysokościowych (WW),
pod warunkiem zastosowania:
• stałych urządzeń gaśniczych tryskaczowych - o 100%,
• samoczynnych urządzeń oddymiających uruchamianych za pomocą
systemu wykrywania dymu - o 100%.
Przy jednoczesnym stosowaniu wymienionych urządzeń dopuszcza się
powiększenie powierzchni stref pożarowych o 200%.
Strefy pożarowe, o których mowa w tabeli nr 7, w podziemnej części budynków nie powinny przekraczać 50% powierzchni
określonych w tabeli.
Dopuszcza się powiększenie powierzchni stref pożarowych, o których mowa w tabeli nr 7, pod warunkiem zastosowania:
1.stałych urządzeń gaśniczych wodnych - o 100%,
2.samoczynnych urządzeń oddymiających - o 50%.
Przy jednoczesnym stosowaniu wymienionych urządzeń dopuszcza się powiększenie stref pożarowych o 150%.
Klasa odporności
pożarowej obiektu
W budynkach wyposażonych w stałe urządzenia gaśnicze wodne, z wyjątkiem budynków
ZL II oraz wielokondygnacyjnych budynków wysokich (W) i wysokościowych (WW),
dopuszcza się:
•
obniżenie klasy odporności pożarowej budynku o jedną w stosunku do wynikającej z
wymagań podstawowych (§212 WT),
•
przyjęcie klasy "E" odporności pożarowej dla budynku jednokondygnacyjnego.
Dopuszcza się przyjęcie klasy "E" odporności pożarowej dla jednokondygnacyjnego
budynku PM o gęstości obciążenia ogniowego przekraczającej 500 MJ/m2, pod warunkiem
zastosowania:
•
wszystkich elementów budynku nierozprzestrzeniających ognia,
•
samoczynnych urządzeń oddymiających w strefach pożarowych o powierzchni
przekraczającej 1000 m2.
Obniżenie klasy odporności pożarowej budynku w wymienionych powyżej przypadkach
(zastosowanie urządzeń gaśniczych, jednokondygnacyjne budynki PM) nie zwalnia z
zachowania wymaganej pierwotnie klasy odporności ogniowej elementów oddzielenia
przeciwpożarowego, określonej w §232 (WT).
Garaż otwarty, którego najwyższy poziom parkowania znajduje się nie wyżej niż 25 m nad
poziomem otaczającego terenu, może być wykonany w klasie D odporności pożarowej,
jeżeli nad kondygnacją przeznaczoną do parkowania samochodów nie znajdują się inne
pomieszczenia.
Od wymagań dotyczących klasy odporności pożarowej budynków (określonych w §212
WT), zwalnia się budynki IN o kubaturze brutto do 1500 m3.
Klasa odporności
ogniowej elementów
Klasa odporności ogniowej elementów budynku - określona czasem cecha
charakteryzująca odporność ogniową elementu budynku. Odporność ogniową
elementów budynku ustala się na podstawie trzech kryteriów podstawowych
dotyczących:
• R - nośności ogniowej,
• E - szczelności ogniowej,
• I - izolacyjności ogniowej
oraz kryteriów uzupełniających, stosowanych do niektórych rodzajów
elementów budynków lub takich, do których kryteria podstawowe nie mają
zastosowania. Kryteria uzupełniające dotyczą:
• W - natężenia promieniowania,
• M - odporności na oddziaływanie mechaniczne,
• C - samozamykalności,
• S - dymoszczelności,
• G - odporności ogniowej małych kominów,
• K - skuteczności ogniochronnej okładzin ściennych i sufitowych,
• P - zachowania ciągłości dostawy energii i sygnału przez kable elektryczne,
światłowody, kanały kablowe i systemy zabezpieczeń kabli,
• PH - ciągłości dostawy energii i sygnału przez kable elektryczne zasilające i
sterownicze o średnicy < 20 mm i z przewodnikiem o przekroju ≤ 2,5 mm2.
Pomieszczenie zagrożone
wybuchem
• Pomieszczenie zagrożone - pomieszczenie, w którym może
wytworzyć się mieszanina wybuchowa, powstała z
wydzielającej się takiej ilości palnych gazów, par, mgieł lub
pyłów, której wybuch mógłby spowodować przyrost ciśnienia
w tym pomieszczeniu przekraczający 5 kPa.
Granice wybuchowości (palności, zapłonu) są charakterystycznymi
cechami mieszanin palnych. Poza tymi granicznymi stężeniami
składników palnych w mieszaninie z utleniaczem zapłon mieszaniny
nie nastąpi nawet, jeśli źródło zapłonu będzie miało nieskończenie
wielką energię:
•
dolna granica wybuchowości (DGW) jest to najniższe stężenie
paliwa w mieszaninie palnej, poniżej którego nie jest możliwy
zapłon mieszaniny pod wpływem czynnika inicjującego i dalsze
samoczynne rozprzestrzenianie płomienia w określonych
warunkach badania,
•
górna granica wybuchowości (GGW) jest to najwyższe stężenie
paliwa w mieszaninie palnej, powyżej którego nie jest możliwy
zapłon mieszaniny pod wpływem czynnika inicjującego i dalsze
samoczynne rozprzestrzenianie płomienia w określonych
warunkach badania.
Zagrożenie pożarem i/lub wybuchem wzrasta ze spadkiem dolnej
granicy wybuchowości i rozszerzaniem zakresu wybuchowości czyli
różnicy między poziomem górnej i dolnej granicy wybuchowości.
Zależność energii
zapłonowej od składu
mieszaniny na przykładzie
mieszanin wodoru z
powietrzem:
Z1 – minimalna energia
zapłonu
Emin = 0,019 mJ,
Vd – dolna granica
wybuchowości,
Vg – górna granica
wybuchowości.
Stężeniowe granice zapłonu, przykłady
Gaz
% gazu w
powietrzu
% gazu w tlenie
DGW
4,1
GGW
74,2
DGW
4,0
GGW
94,0
Tlenek węgla
12,5
74,2
15,5
94,0
Metan
5,3
14,0
5,1
61,0
Etan
3,2
12,5
3,0
66,0
Propan
2,4
9,5
2,3
55,0
Butan
1,9
8,4
1,8
48,0
Acetylen
2,5
80,0
2,5
98,0
Gaz koksowniczy
5,6
31,0
---
---
Gaz wodny
6,2
72,0
---
---
Gaz ziemny
4,5
17,0
---
---
Gaz miejski
35,0
74,0
---
---
Wodór
Nadciśnien
ie, kPa
17,5 – 35
Skutki nadciśnienia dla
sprzętu i obiektów
Skutki nadciśnienia dla ludzi
Poważne uszkodzenia
budynków i aparatury
procesowej
1% ofiar śmiertelnych wskutek
uszkodzeń płuc
>50% uszkodzeń bębenków w
uszach
>50% poważnych zranień od
odłamków
7 – 17
Uszkodzenia budynków
nadające się do
wyremontowania,
uszkodzenia fasad budynków
mieszkalnych
1% uszkodzeń bębenków w
uszach
1% poważnych zranień od
odłamków
3,5 – 7
Uszkodzenia przeszkleń *)
Zranienia odłamkami szkła
Uszkodzenia ok. 10%
przeszkleń
Niewielkie zranienia odłamkami
szkła
1 -2
stąd wynika przyjęcie poziomu nadciśnienia ΔP = 5
kPa jako wskaźnika zagrożenia wybuchem pomieszczeń
*)
Przejścia ewakuacyjne
W pomieszczeniach, od najdalszego miejsca, w którym może
przebywać człowiek, do wyjścia ewakuacyjnego na drogę
ewakuacyjną lub do innej strefy pożarowej albo na zewnątrz
budynku, powinno być zapewnione przejście, zwane dalej
"przejściem ewakuacyjnym". Dopuszczalna długość przejścia
zależy od rodzaju strefy pożarowej. Wpływ mają tutaj
następujące czynniki: przeznaczenie i sposób użytkowania
budynku lub jego części, stanowiącej odrębną strefę pożarową
(ZL, PM, IN), liczba kondygnacji, gęstość obciążenia
ogniowego (w strefach PM), zagrożenie wybuchem, wysokość
pomieszczenia (jeżeli przekracza 5 m), rodzaj zastosowanych
urządzeń przeciwpożarowych.
Dopuszczalna długość przejścia ewakuacyjnego wynosi:
• w strefach ZL - 40 m,
• w strefach pożarowych PM o gęstości obciążenia
ogniowego przekraczającej 500 MJ/m2 w budynku o więcej
niż jednej kondygnacji nadziemnej - 75 m,
• w strefach pożarowych PM o gęstości obciążenia
ogniowego nieprzekraczającej 500 MJ/m2 w budynku o
więcej niż jednej kondygnacji nadziemnej oraz w strefach
pożarowych PM w budynku o jednej kondygnacji
nadziemnej bez względu na gęstość obciążenia ogniowego
- 100 m,
• w pomieszczeniu zagrożonym wybuchem - 40 m.
Jeżeli z przewidywanego przeznaczenia pomieszczenia nie
wynika jednoznacznie sposób jego zagospodarowania,
projektowa długość przejścia ewakuacyjnego nie może być
większa niż 80% powyższych długości.
Przejście ewakuacyjne może prowadzić łącznie tylko
przez trzy pomieszczenia. W takim wypadku
wymagania w zakresie klasy odporności ogniowej
nie dotyczą ścianek działowych oddzielających od
siebie te pomieszczenia. Długość przejścia określa
się jako sumę przejść w poszczególnych
pomieszczeniach.
Przejście ewakuacyjne z innego pomieszczenia
może prowadzić przez pomieszczenie zagrożone
wybuchem, ale tylko wówczas kiedy obydwa
pomieszczenia są powiązane funkcjonalnie.
Długości przejść ewakuacyjnych mogą być powiększone pod
warunkiem zastosowania:
• stałych urządzeń gaśniczych wodnych - o 50%,
• samoczynnych urządzeń oddymiających uruchamianych za
pomocą systemu wykrywania dymu - o 50%,
• oraz w pomieszczeniach o wysokości przekraczającej 5 m
- o 25%.
Powiększenia podlegają sumowaniu.
Z możliwości powiększenia długości przejść ewakuacyjnych
można skorzystać tylko w przypadku, kiedy urządzeniem
gaśniczym wodnym chroniona jest cała strefa pożarowa, a
także kiedy jest ona w całości wyposażona w urządzenia
oddymiające i system wykrywania dymu, zapewniający ich
samoczynne uruchomienie (urządzenia do usuwania dymu i
do napływu powietrza uzupełniającego).
Szerokość
przejścia
ewakuacyjnego
w
pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi
należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób, do
których ewakuacji ono służy, przyjmując co
najmniej 0,6 m na 100 osób, lecz nie mniej niż 0,9
m, a w przypadku przejścia służącego do ewakuacji
do 3 osób - nie mniej niż 0,8 m.
Odrębne zasady dotyczą w tym zakresie
pomieszczeń przeznaczonych do jednoczesnego
przebywania ponad 200 osób dorosłych lub 100
dzieci, w których miejsca do siedzenia są ustawione
w rzędach.
Pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego
przebywania ponad 200 osób dorosłych lub 100
dzieci, w których miejsca do siedzenia są
ustawione w rzędach
Fotele i inne siedzenia powinny być trudno zapalne,
odpowiadające wymaganiom Polskiej Normy dotyczącej oceny
zapalności mebli tapicerowanych, oraz niewydzielające
produktów rozkładu i spalania, określonych jako bardzo
toksyczne, zgodnie z Polską Normą dotyczącą badań
wydzielania produktów toksycznych.
Szerokość przejść pomiędzy rzędami siedzeń nie powinna być
mniejsza niż 0,45 m, przy czym odległość tę należy ustalać,
biorąc pod uwagę odstęp między stałymi elementami siedzeń.
Liczba siedzeń w rzędzie nie powinna być większa
niż 16 pomiędzy przejściami oraz 8 w rzędzie
przyściennym,
przy
czym
dopuszcza
się
zwiększenie liczby miejsc w rzędach odpowiednio
do 40 i 20 pod warunkiem zwiększenia odstępu
między rzędami siedzeń o 1 cm na każde
dodatkowe siedzenie odpowiednio powyżej 16 lub 8.
Szerokość przejść komunikacyjnych nie może być
mniejsza niż 1,2 m przy liczbie osób do 150, a przy
większej ich liczbie szerokość tę należy zwiększyć
proporcjonalnie o 0,6 m na 100 osób.
Dojścia ewakuacyjne
• Dojście ewakuacyjne jest to droga,
jaką musi przebyć człowiek od
wyjścia z pomieszczenia na drogę
ewakuacyjną, do wyjścia do innej
strefy pożarowej lub na zewnątrz
budynku, a więc do miejsca
bezpiecznego, gdzie nie będzie on
narażony na możliwość
oddziaływania pożaru (ognia, dymu).
Długość dojść
Długości
dojść
ewakuacyjnych
mogą
być
powiększone pod warunkiem ochrony:
• strefy pożarowej stałymi urządzeniami gaśniczymi
wodnymi - o 50%,
• drogi ewakuacyjnej samoczynnymi urządzeniami
oddymiającymi uruchamianymi za pomocą
systemu wykrywania dymu - o 50%.
Przy jednoczesnym stosowaniu tych urządzeń
długość dojścia może być powiększona o 100%.
Wyjścia ewakuacyjne
• Minimalna liczba wyjść ewakuacyjnych w pomieszczeniu
zależy od: liczby osób, jakie mogą w nim jednocześnie
przebywać oraz od stopnia ich sprawności ruchowej,
powierzchni pomieszczenia, gęstości obciążenia
ogniowego (w strefach PM), zagrożenia wybuchem.
• Pomieszczenie powinno mieć co najmniej dwa
wyjścia ewakuacyjne w przypadkach, gdy:
• jest przeznaczone do jednoczesnego
przebywania w nim ponad 50 osób, a w strefie
pożarowej ZL II - ponad 30 osób,
• znajduje się w strefie pożarowej ZL, a jego
powierzchnia przekracza 300 m2,
• znajduje się w strefie pożarowej PM o gęstości
obciążenia ogniowego powyżej 500 MJ/m2, a
jego powierzchnia przekracza 300 m2,
• znajduje się w strefie pożarowej PM o gęstości
obciążenia ogniowego do 500 MJ/m2, a jego
powierzchnia przekracza 1000 m2,
• jest zagrożone wybuchem, a jego powierzchnia
przekracza 100 m2.
Wyjścia ewakuacyjne muszą być oddalone od siebie
o co najmniej 5 m, co ma na celu ograniczenie
możliwości wzajemnego utrudniania ruchu ludzi
opuszczających pomieszczenie.
Wyjścia ewakuacyjne z pomieszczenia zagrożonego
wybuchem na drogę ewakuacyjną powinny
prowadzić przez przedsionki przeciwpożarowe.
W bramach i ścianach przesuwanych na drogach
ewakuacyjnych powinny znajdować się drzwi
otwierane ręcznie albo w bezpośrednim sąsiedztwie
tych bram i ścian powinny być umieszczone i
wyraźnie oznakowane drzwi przeznaczone do celów
ewakuacji.
Łączną szerokość drzwi w świetle stanowiących
wyjścia ewakuacyjne z pomieszczenia należy
obecnie obliczać proporcjonalnie do liczby osób
mogących przebywać w nim równocześnie,
przyjmując co najmniej 0,6 m szerokości na 100
osób, przy czym najmniejsza szerokość drzwi w
świetle ościeżnicy powinna wynosić 0,9 m, a w
przypadku drzwi służących do ewakuacji do 3 osób
- 0,8 m. Na przykład - wymagana łączna szerokość
drzwi stanowiących wyjścia ewakuacyjne z
pomieszczenia w którym może przebywać 450
osób, wynosi 2,7 m (0,6 x 450/100).
• Drzwi wieloskrzydłowe stanowiące wyjście
ewakuacyjne z pomieszczenia oraz na drodze
ewakuacyjnej powinny mieć co najmniej jedno,
nieblokowane skrzydło drzwiowe o szerokości nie
mniejszej niż 0,9 m.
• Drzwi wahadłowe - szerokość skrzydła drzwi
wahadłowych stanowiących wyjście ewakuacyjne
z pomieszczenia oraz zabudowanych na drodze
ewakuacyjnej powinna wynosić co najmniej dla
drzwi jednoskrzydłowych - 0,9 m, a dla drzwi
dwuskrzydłowych - 0,6 m, przy czym oba skrzydła
drzwi dwuskrzydłowych muszą mieć tę samą
szerokość.
• Drzwi obrotowe i podnoszone - zabrania się
stosowania takich drzwi do celów ewakuacji.
Drzwi rozsuwane - mogą stanowić
wyjścia na drogi ewakuacyjne, a także
być
stosowane
na
drogach
ewakuacyjnych, jeżeli są przeznaczone
nie tylko do celów ewakuacji, a ich
konstrukcja zapewnia:
• otwieranie automatyczne i ręczne bez
możliwości ich blokowania,
• samoczynne ich rozsunięcie i
pozostanie w pozycji otwartej w razie
pożaru lub awarii drzwi.
Drzwi
stanowiące
wyjście
ewakuacyjne z pomieszczenia, w
którym
może
przebywać
jednocześnie więcej niż 300 osób,
oraz drzwi na drodze ewakuacyjnej z
tego pomieszczenia, powinny być
wyposażone
w
urządzenia
przeciwpaniczne.
Drzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne, które powinny otwierać się na
zewnątrz - wymaganie to dotyczy następujących przypadków:
• pomieszczeń:
– zagrożonych wybuchem,
– do których jest możliwe niespodziewane przedostanie się
mieszanin wybuchowych lub substancji trujących, duszących
bądź innych, mogących utrudnić ewakuację,
– przeznaczonych do jednoczesnego przebywania ponad 50
osób; wymaganie to nie dotyczy zakładów poprawczych i
schronisk dla nieletnich oraz budynków zlokalizowanych na
terenie zakładów karnych i aresztów śledczych;
– przeznaczonych dla ponad 6 osób o ograniczonej zdolności
poruszania się; wymaganie to nie dotyczy zakładów
poprawczych i schronisk dla nieletnich oraz budynków
zlokalizowanych na terenie zakładów karnych i aresztów
śledczych.
• budynku przeznaczonego dla więcej niż 50 osób, za wyjątkiem
budynku wpisanego do rejestru zabytków; wymaganie to nie
dotyczy budynków zlokalizowanych na terenie zakładów karnych i
aresztów śledczych.
Szerokość poziomych dróg ewakuacyjnych należy
obliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących
przebywać jednocześnie na danej kondygnacji
budynku, przyjmując co najmniej 0,6 m na 100
osób, lecz nie mniej niż 1,4 m.
Wymaganie to nie dotyczy budynków i pomieszczeń
przeznaczonych
do
zakwaterowania
osób
osadzonych.
Dopuszcza się zmniejszenie szerokości poziomej
drogi ewakuacyjnej do 1,2 m, jeżeli jest ona
przeznaczona do ewakuacji nie więcej niż 20 osób.
• W każdym przypadku wymagane jest
obecnie, aby skrzydła drzwi stanowiących
wyjście na drogę ewakuacyjną po ich
całkowitym otwarciu, nie zmniejszały
wymaganej szerokości tej drogi.
Wysokość drogi ewakuacyjnej powinna wynosić co najmniej 2,2
m, przy czym dopuszcza się obecnie możliwość lokalnego
obniżenia, ale tylko do 2,0 m i pod warunkiem, że długość
obniżonego odcinka drogi nie będzie większa niż 1,5 m.
Korytarze stanowiące drogę ewakuacyjną w strefach
pożarowych ZL powinny być podzielone na odcinki nie dłuższe
niż 50 m przy zastosowaniu przegród z drzwiami
dymoszczelnymi
lub
innych
urządzeń
technicznych
zapobiegających rozprzestrzenianiu się dymu. Wymaganie to
nie dotyczy budynków i pomieszczeń przeznaczonych do
zakwaterowania osób osadzonych.
Wymaganie to nie dotyczy korytarzy, na których zastosowano
rozwiązania techniczno-budowlane zabezpieczające przed
zadymieniem
(jako
bardziej
skuteczne).
Przegrody
dymoszczelne powinny być wykonane z materiałów niepalnych
i zastosowane, zarówno nad sufitami podwieszonymi, jak i pod
podłogami podniesionymi, powyżej poziomu stropu lub
podłoża.
• Na drogach ewakuacyjnych miejsca,
w których zastosowano pochylnie lub
stopnie umożliwiające pokonanie
różnicy poziomów, powinny być
wyraźnie oznakowane.
Rozmieszczenie podręcznego
sprzętu gaśniczego
• Obiekty powinny być wyposażone w gaśnice
przenośne spełniające wymagania Polskich
Norm będących odpowiednikami norm
europejskich (EN), dotyczących gaśnic, lub w
gaśnice przewoźne.
• Rodzaj gaśnic powinien być dostosowany do
gaszenia tych grup pożarów, określonych w
Polskich Normach dotyczących podziału
pożarów, które mogą wystąpić w obiekcie.
Jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3 dm3)
zawartego w gaśnicach powinna przypadać, z wyjątkiem
przypadków określonych w przepisach szczególnych:
– na każde 100 m2 powierzchni strefy pożarowej w
budynku, niechronionej stałym urządzeniem gaśniczym:
• zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL I,
ZL II, ZL III lub ZL V,
• produkcyjnej i magazynowej o gęstości obciążenia
ogniowego ponad 500 MJ/m2,
• zawierającej pomieszczenie zagrożone wybuchem;
– na każde 300 m2 powierzchni strefy pożarowej
niewymienionej w pkt. 1, z wyjątkiem zakwalifikowanej
do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV.
Gaśnice w obiektach powinny być rozmieszczone:
• w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, w
szczególności:
– przy wejściach do budynków,
– na klatkach schodowych,
– na korytarzach,
– przy wyjściach z pomieszczeń na zewnątrz;
• w miejscach nienarażonych na uszkodzenia mechaniczne
oraz działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki)
• w obiektach wielokondygnacyjnych - w tych samych
miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli pozwalają na to
istniejące warunki.
Przy rozmieszczaniu gaśnic powinny być spełnione następujące
warunki:
• odległość z każdego miejsca w obiekcie, w którym może
przebywać człowiek, do najbliższej gaśnicy nie powinna
być większa niż 30 m;
• do gaśnic powinien być zapewniony dostęp o szerokości
co najmniej 1 m.
Grupy pożarów
Pożary ciał stałych
 papier
 drewno
 budynki
 samochody
Pożary cieczy
palnych
benzyna
spirytus
olej napędowy
smary techniczne
Pożary gazów
palnych
 propan – butan
 acetylen
 gaz ziemny
 metan
Pożary metali
lekkich
 magnez
 sód
 potas
 elektron
 lit
Pożary substancji
spożywczych
 żywność dla ludzi
 tłuszcze spożywcze
 oleje jadalne
 pasza dla zwierząt
 pieczywo
Pożary urządzeń będących
pod napięciem np. do 1000V
(1kV)
Mogą to być pożary grup:
A–B–C–D–F
Temperatura zapłonu cieczy palnej jest to najniższa
temperatura, przy której ciecz tworzy nad swoją powierzchnią
mieszaninę par z powietrzem o odpowiednim stężeniu, zdolną
zapalić się od bodźca energetycznego w określonych warunkach
badania. Dla celów ochrony przeciwpożarowej wyróżnia się trzy
klasy cieczy:
-klasa I: ciecze o temperaturze zapłonu do 21 oC (np. benzyna
samochodowa, aceton, alkohol etylowy),
-klasa II: ciecze o temperaturze zapłonu od 21 oC do 55 oC (np.
trójchloroetylen, terpentyna, glikol etylowy),
-klasa III: ciecze o temperaturze zapłonu powyżej 55 oC do 100
oC (np. cykloheksanol, anilina, nitrobenzen).
Pożarowo niebezpiecznymi są ciecze klasy I i II, zaś ciecze klasy
III kwalifikuje się jako ciecze palne.
PN-EN 1127-1: 2001. Atmosfery wybuchowe. Zapobieganie wybuchowi i
ochrona przed wybuchem. Pojęcia podstawowe i metodologia.
Strefa 0 – miejsce, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę
substancji palnych w postaci gazu, pary albo mgły z powietrzem występuje stale,
przez długie okresy lub często
substancji palnych w postaci gazu, pary albo mgły z powietrzem może wystąpić
w trakcie normalnego działania
substancji palnych w postaci gazu, pary albo mgły z powietrzem nie występuje w
trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia trwa krótko
Strefa 20 – miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego
pyłu w powietrzu występuje stale lub przez długie okresy lub często
pyłu w powietrzu może czasami wystąpić w trakcie normalnego działania
pyłu w powietrzu nie występuje w trakcie normalnego działania, a w przypadku
wystąpienia trwa krótko
Rodzaje gaśnic
GASNICA PIANOWA
To stalowa butla wyposażona
w specjalną końcówkę zamocowaną na
końcu węża, wypełniona 3%wodnym
roztworem środka spieniającym o nazwie
Sthamex AFFF. W oddzielnym zbiorniku
znajduje się sprężone suche powietrze
lub azot, który wyrzuca pianę na zewnątrz
AB
UWAGA !!! PRZEWODZI PRĄD ELEKTRYCZNY
GASNICA PROSZKOWA
To stalowa butla wypełniona
proszkiem gaśniczym. Wewnątrz
znajduje się butla ze sprężonym
azotem lub dwutlenkiem węgla. Gaz
ten po wymieszaniu się z proszkiem
wydostaje się na zewnątrz w postaci
obłoku kurzu.
Gasi pożar „na sucho” odcinając
dopływ tlenu do palącego się
obiektu.
BCE
GAŚNICA ŚNIEGOWA
To stalowa grubościenna butla
stalowa wyposażona
w charakterystyczną tubę.
Podstawowym czynnikiem
gaszącym jest skroplony
dwutlenek węgla (CO2), którego
temperatura po wydostaniu się na
zewnątrz butli wynosi około –76 0
C. Dlatego też, by nie odmrozić
rąk należy trzymać dyszę za
drewnianą rączka.
BCE
GASNICA HALONOWA
To stalowa butla wypełniona pod
ciśnieniem gazem „HALON 1000”.
Gaz ten po uwolnieniu
z gaśnicy wiąże się na trwałe
z tlenem. Jedna cząsteczka
HALONU wiąże 1000 cząsteczek
tlenu
BCE
Ze względu na tworzenie dziury
ozonowej, ich produkcja
została wstrzymana
GAŚNICA KOMPUTEROWA
Stanowi doskonałe rozwiązanie przy
zabezpieczaniu urządzeń komputerowych,
telekomunikacyjnych, muzeów, archiwów,
szpitali, banków, laboratoriów, jednostek
pływających, czy samolotów.
Urządzenia gaśnicze ze środkiem FE-36
(zamiennik halonu 1211) nie powoduje
szoku termicznego gaszonych urządzeń
i zakończenia działania sprzętu
ABC
E
GAŚNICA SPOŻYWCZA
Specjalistyczna gaśnica do zwalczania
pożarów łatwopalnych środków
gotujących (oleje roślinne, tłuszcze
zwierzęce – grupa pożarów F), dlatego
idealnie sprawdza się w zwalczaniu
pożarów w gastronomii i kuchniach
domowych. Nowatorskie rozwiązania
konstrukcyjne pozwalają na
stosowanie jej do gaszenia urządzeń
pod napięciem do 1000 V,
AFE
GAŚNICA WODNO-MGŁOWA
Unikatowa technologia wytwarzania mgły
wodnej pozwala zminimalizować szkody
powstałe w wyniku gaszenia pożaru. Doskonale
nadaje się do gaszenia pożarów olejów i
tłuszczy jadalnych, płonącej na ludziach odzieży,
ważnych dokumentów i urządzeń. Skutecznie
gasi nie pozostawiając śladów po użyciu środka
gaśniczego.
AFE
Doskonale nadaje się do zabezpieczania
obiektów użyteczności publicznej, zwłaszcza
biur, archiwów, szkół, przychodni medycznych,
kancelarii prawnych jak również pomieszczeń
gastronomicznych i kuchni domowych.
Do gaszenia pożaru przy użyciu wody najczęściej korzystamy z hydrantów
przeciwpożarowych
1. zewnętrznych
2. wewnętrznych
KOC GAŚNICZY
Jest to sprzęt gaśniczy służący do
mechanicznego odcinania dopływu
powietrza do płonących materiałów.
Wykonany jest z włókna szklanego.
Ma powierzchnię ok. 3m2. Użycie
polega na szczelnym przykryciu
małego, płonącego przedmiotu lub np.
beczki z palącą się cieczą. Może być
użyty do gaszenia palącego się
ubrania.
Ewakuacja
Obowiązek przeprowadzania
próbnej ewakuacji
Właściciel lub zarządca obiektu
zawierającego
strefę
pożarową
przeznaczoną dla ponad 50 osób
będących jej stałymi użytkownikami,
niekwalifikowaną do kategorii ZL IV,
powinien co najmniej raz na 2 lata
przeprowadzić praktyczne sprawdzenie
organizacji oraz warunków ewakuacji
Plany ewakuacyjne
Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego
Drogi ewakuacyjne - niezbędne informacje do ewakuacji – znaki ewakuacyjne
Wyjście ewakuacyjne
Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej
Kierunek drogi ewakuacyjnej
Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej
schodami w dół lub w górę
Drzwi ewakuacyjne
Ciągnąć aby otworzyć
Pchać aby otworzyć
Stłuc aby uzyskać dostęp
Drogi ewakuacyjne – przykład oznakowania
Działania zmierzające do poprawy
stanu bezpieczeństwa pożarowego
Drogi pożarowe
Najważniejszym jest:
zapewnienie drogi pożarowej o utwardzonej nawierzchni, umożliwiającej dojazd o każdej
porze roku pojazdów jednostek ochrony przeciwpożarowej do obiektu budowlanego
zapewnienie przebiegu drogi pożarowej wzdłuż dłuższego boku budynku oraz jej
zakończenie placem manewrowym lub inne umożliwienie dojazdu do obiektu i powrotu
pojazdu bez cofania
zapewnienie wolnej przestrzeni pomiędzy drogą pożarową a ścianą budynku, bez drzew i
innych stałych elementów zagospodarowania terenu utrudniających dostęp do budynku
oznakowanie przebiegu drogi pożarowej
przestrzeganie zakazów parkowania samochodów na drogach i placach manewrowych
Drogi pożarowe- oznakowanie, zakazy parkowania
Drogi pożarowe- utrudnienia
Zaopatrzenie w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru
Koniecznym jest:
zapewnić źródła wody do celów przeciwpożarowych- hydranty, przeciwpożarowe zbiorniki wodne,
punkt czerpania wody przy naturalnym lub sztucznym zbiorniku wodnym
zapewnić dostęp do źródła wody
prowadzić okresowe przeglądy i konserwacje hydrantów
oznakować znakami bezpieczeństwa źródła wody do celów przeciwpożarowych
Oznakowanie źródeł wody
Urządzenia, instalacje przeciwpożarowe i gaśnice
Podstawowe zasady bezpieczeństwa dotyczą:
wyposażania obiektów w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice
utrzymania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w stanie pełnej sprawności technicznej
zapewnienia dostępu do gaśnic i urządzeń przeciwpożarowych
dokonywania przeglądów technicznych i czynności konserwacyjnych urządzeń przeciwpożarowych i
gaśnic, w okresach i w sposób zgodny z instrukcją ustaloną przez producenta, nie rzadziej jednak niż
raz w roku
oznakowania znakami bezpieczeństwa miejsc usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic
Oznakowanie
gaśnica
urządzenie ppoż.
hydrant wewnętrzny
gaśnica z hydrantem
inne
Instalacje użytkowe - elektryczne, gazowe, kominowe
Podstawowe zasady bezpieczeństwa dotyczą:
dokonywania przez osoby uprawnione okresowych kontroli, co najmniej raz w roku
instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych)
dokonywania przez osoby uprawnione okresowych kontroli, co najmniej raz na 5 lat,
instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu,
zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień
instalacji i aparatów
usuwania zanieczyszczeń z przewodów dymowych i spalinowych w zakładach zbiorowego
żywienia i usług gastronomicznych - co najmniej raz w miesiącu, w innych obiektach
opalanych paliwem stałym co najmniej cztery razy w roku a opalanych paliwem płynnym i
gazowym co najmniej dwa razy w roku
zapewnienia dostępu do wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego oraz
kurków głównych instalacji gazowej
oznakowania znakami bezpieczeństwa miejsc usytuowania przeciwpożarowych
wyłączników prądu oraz kurków głównych instalacji gazowej
Oznakowanie
Posługiwanie się ogniem otwartym, wypalanie pozostałości roślinnych oraz prowadzenie prac
pożarowo–niebezpiecznych
W obiektach oraz na terenach przyległych do nich jest zabronione wykonywanie czynności, które mogą
spowodować pożar lub jego rozprzestrzenianie się, w tym używanie otwartego ognia, palenie tytoniu i
stosowanie innych czynników mogących zainicjować zapłon występujących materiałów, w tym:
palenie ognisk w miejscu umożliwiającym zapalenie się materiałów palnych albo sąsiednich obiektów oraz w
mniejszej odległości od tych obiektów niż 10 m
palenie i porzucanie nie wygaszonych papierosów i zapałek w otoczeniu materiałów palnych i wybuchowych,
palenie śmieci w śmietnikach,
pozostawianie bez nadzoru potraw gotowanych na kuchenkach gazowych lub elektrycznych
użytkowanie instalacji, urządzeń i narzędzi niesprawnych technicznie lub w sposób niezgodny z
przeznaczeniem albo warunkami określonymi przez producenta
użytkowanie elektrycznych urządzeń ogrzewczych ustawionych bezpośrednio na podłożu palnym, z wyjątkiem
urządzeń eksploatowanych zgodnie z warunkami określonymi przez producenta
instalowanie opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacji elektrycznych, jak wyłączniki, przełączniki, gniazda
wtyczkowe, bezpośrednio na podłożu palnym, jeżeli ich konstrukcja nie zabezpiecza podłoża przed zapaleniem
przechowywanie materiałów palnych oraz stosowanie elementów wystroju i wyposażenia wnętrz z materiałów
palnych w odległości mniejszej niż 0,5 m od urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogą
nagrzewać się do temperatury przekraczającej 100 °C
stosowanie na osłony punktów świetlnych materiałów palnych
wypalanie słomy i pozostałości roślinnych na polach w odległości mniejszej niż 100 m od zabudowań, lasów,
zboża na pniu i miejsc ustawienia stert lub stogów bądź w sposób powodujący zakłócenia w ruchu drogowym, a
także bez zapewnienia stałego nadzoru miejsca wypalania
używanie ognia otwartego, urządzeń elektrycznych lub materiałów pirotechnicznych przez dzieci
używanie wyrobów pirotechnicznych w pomieszczeniach zamkniętych lub na otwartym terenie bez zachowania
minimalnej odległości stanowisk odpalania materiałów od budynków i miejsc dla publiczności
prowadzenie prac remontowo - budowlanych z użyciem ognia bez zabezpieczenia przed zapaleniem
znajdujących się w pobliżu materiałów palnych i elementów konstrukcji budynku oraz bez właściwego nadzoru.
Instrukcje bezpieczeństwa pożarowego oraz instrukcje postępowania na wypadek
pożaru
Obiekty powinny posiadać:
Instrukcję (sposoby) postępowania na wypadek pożaru wraz wykazem telefonów
alarmowych
Instrukcję bezpieczeństwa pożarowego zawierającą:
 warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia obiektu
 sposób poddawania przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym
stosowanych w obiekcie urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic
 sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia
 sposoby wykonywania prac niebezpiecznych pod względem pożarowym
 sposoby praktycznego sprawdzania organizacji i warunków ewakuacji ludzi
 sposoby zaznajamiania użytkowników obiektu z treścią przedmiotowej instrukcji
oraz z przepisami przeciwpożarowymi
Kiedy Instrukcja Bezpieczeństwa Pożarowego jest wymagana?
Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części
stanowiących odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do
wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania
zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich,
zapewniają i wdrażają instrukcję bezpieczeństwa pożarowego.
Nie jest ona wymagana dla obiektów lub ich części jeśli nie
występuje w nich strefa zagrożenia wybuchem, a ponadto:
• Kubatura brutto budynku lub jego części stanowiącej odrębną
strefę pożarową nie przekracza 1000 m3 (dla budynków IN 1500
m3 )
• Powierzchnia strefy pożarowej obiektu innego niż budynek nie
przekracza 1000 m2
Kontrola PSP
•
•
•
•
•
•
•
Kwalifikacja obiektu
Obciążenie ogniowe
Dokumentacja dotycząca obiektu, wykończenia wnętrz, instalacji
ppoż.
Klasa odporności pożarowej
Podział na strefy pożarowe
Warunki ewakuacji
Badania instalacji użytkowych:
–
–
–
–
–
•
•
•
•
•
•
Odgromowa
Gazowa
Przewody kominowe i wentylacyjne
Hydrantowa wewnętrzna
Oświetlenie awaryjne
Podręczny sprzęt gaśniczy
Oznakowanie
IBP
Szkolenie pracowników
Drogi pożarowe
Materiały niebezpieczne pożarowo
[email protected]
Dziękuję za uwagę

OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA Wojciech Witkowski

Transkrypt

Podobne dokumenty

Indeks tematyczny - Stowarzyszenie Inżynierów i Techników