skrypt dla uczniów - Wirtualne Laboratoria

Transkrypt

SKRYPT DLA UCZNIÓW
DO LABORATORIUM
MAGAZYNOWEGO
Opracowanie, wydruk oraz wysyłka publikacji współfinansowane
przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Przekazujemy Państwu skrypt w wersji testowej. Skrypt powstał
w ramach projektu “Wirtualne laboratoria - sukces innowacji”
(numer projektu: WND-POKL.03.03.04-00-010/10), realizowanego przez
Wyższą Szkołę Logistyki (Beneficjent / Lider Partnerstwa) oraz firmę L-Systems
(Partner). Wydanie wersji testowej posłuży do opracowania finalnej wersji
skryptu zawierającego wszystkie uwagi nauczycieli i uczniów testujących
innowacyjny produkt opracowywany w ramach projektu.
strona www projektu: www.laboratoria.wsl.com.pl
projekt numer: WND-POKL.03.03.04-00-010/10
umowa o dofinansowanie projektu numer: WND-POKL.03.03.04-00-010/10-00
PUBLIKACJA BEZPŁATNA
Aleksander Niemczyk, Marta Cudziło, Karolina Kolińska,
Paweł Fajfer, Adam Koliński, Robert Pawlak, Jakub Sobótka
SKRYPT DLA UCZNIÓW
DO LABORATORIUM
MAGAZYNOWEGO
POZNAŃ 2011
Wydawca:
Wyższa Szkoła Logistyki
Ul. E. Estkowskiego 6
61-755 Poznań
www.wsl.com.pl
www.laboratoria.wsl.com.pl
ISBN: 978-83-62285-06-8
Copyright © by Wyższa Szkoła Logistyki
Poznań 2011 wyd. I – wersja testowa
Wszelkie prawa zastrzeżone. Beneficjent projektu, Wyższa Szkoła Logistyki,
zgodnie z zapisami umowy o dofinansowanie projektu zobowiązał się do zawarcia
z IP (Ministerstwo Edukacji Narodowej) odrębnych umów przeniesienia autorskich
praw majątkowych do utworów wytworzonych w ramach projektu.
Opracowanie, wydruk oraz wysyłka publikacji współfinansowane przez Unię
Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Redakcja: Karolina Kolińska
Korekta: Karolina Zielińska
Skład i łamanie: Karolina Zielińska
Projekt okładki: Bartosz Osmola
Druk i oprawa: Zakład Poligraficzny GRAFIKA Tadeusz Magdziak, 61-062 Poznań,
ul. Leszka 2
Spis treści
I.
Funkcjonalność systemu iScala ............................................................. 9
1.
Systemy informatyczne klasy ERP ......................................................... 9
2.
Korzyści wynikające z wdrożenia systemu klasy ERP .......................... 10
II.
zapasu
Podstawowe pojęcia, analiza i prognozowanie popytu, struktura
............................................................................................................. 25
3.
Definicja zapasu................................................................................... 25
4.
Klasyfikacje asortymentu .................................................................... 28
5.
Profil popytu........................................................................................ 32
6.
Rozkłady teoretyczne w zarządzaniu zapasami .................................. 35
7.
Prognozowanie popytu ....................................................................... 37
III.
8.
Poziom obsługi klienta w zarządzaniu zapasami ................................ 51
Poziom obsługi klienta ........................................................................ 51
IV.
Zapas zabezpieczający. Systemy zamawiania oparte na poziomie
informacyjnym i na przeglądzie okresowym.......................................................... 78
9.
Zapas zabezpieczający ......................................................................... 78
10.
Koszty utrzymania zapasu ................................................................... 81
V.
System zamawiania oparty na poziomie informacyjnym ................... 85
11.
Zasady funkcjonowania systemu zamawiania opartego na poziomie
informacyjnym .................................................................................... 85
12.
System zamawiania oparty na przeglądzie okresowym...................... 89
12.1.
Zasady funkcjonowania systemu zamawiania opartego na przeglądzie
okresowym .......................................................................................... 89
12.2.
Zapas zabezpieczający w systemie opartym na przeglądzie
okresowym .......................................................................................... 91
VI.
Optymalizacja zapasu cyklicznego .................................................... 143
13.
Czy pamiętasz co to jest zapas cykliczny? ......................................... 143
14.
Wzór Wilsona .................................................................................... 145
15.
Elementy kosztowe optymalizacji zapasu cyklicznego ...................... 147
VII.
Wariantowe systemy zamawiania .................................................... 174
16.
Wariantowe systemy odnawiania zapasów ...................................... 174
16.1.
System MIN-MAX .............................................................................. 175
16.2.
System okresowy z określonym poziomem informacyjnym i stałymi
wielkościami dostaw ......................................................................... 177
16.3.
System okresowy z określonym poziomem informacyjnym i
maksymalnym oraz zmiennymi wielkościami dostaw ...................... 177
16.4.
System „jeden za jeden” ................................................................... 178
16.5.
Parametry opisujące wybrane systemy odnawiania zapasów .......... 179
17.
Zarządzanie zapasem w rozproszonej strukturze dystrybucyjnej ..... 181
17.1.
Zapas rozproszony – wprowadzenie ................................................. 181
17.2.
Wyznaczanie lokalizacji magazynów – metoda środka ciężkości...... 181
17.3.
Punkt rozdzielający............................................................................ 183
17.4.
Zapas zabezpieczający w przypadku rozproszenia zapasu ................ 186
17.5.
Efekt byczego bicza ........................................................................... 190
17.6.
Proces realizacji zamówień Klienta z wykorzystaniem systemu ERP 192
VIII.
Zarządzanie zapasami grup asortymentów....................................... 207
18.
Grupowanie zamówień ..................................................................... 207
19.
Koszty utrzymania zapasu grup asortymentów ................................ 207
20.
Minimalizacja kosztu uzupełniania i utrzymania zapasu grup
asortymentów ................................................................................... 212
IX.
21.
Nowoczesne strategie gospodarki zapasami .................................... 219
Just in Time........................................................................................ 219
21.1.
Geneza pojęcia Just in Time .............................................................. 219
21.2.
Istota Just in Time ............................................................................. 219
21.3.
Czynniki warunkujące sprawne funkcjonowanie Just in Time ......... 221
21.4.
Ograniczenia dla prawidłowego funkcjonowania sytemu Just in Time ..
........................................................................................................... 224
21.5.
Potencjalne korzyści wynikające z wdrożenia systemu JiT ............... 225
21.6.
Analiza zasadności utrzymywania zapasów w aspekcie założeń
koncepcji JiT ...................................................................................... 227
21.7.
Harmonogramowanie produkcji jako element oddziaływania
koncepcji JiT ...................................................................................... 229
22.
ECR .................................................................................................... 237
22.1.
Istota oraz główne założenia strategii ECR........................................ 238
22.2.
Korzyści wynikające z zastosowania strategii ECR ............................ 241
23.
Wybrane strategie w ramach ECR ..................................................... 246
23.1.
Quick Response ................................................................................. 246
23.1.1.
Istota oraz założenia metody QR ...................................................... 247
23.1.2.
Etapy wdrażania strategii szybkiej reakcji ......................................... 251
23.1.3.
Korzyści z zastosowania metody Quick Response ............................ 253
23.1.4.
Przesłanki uzasadniające racjonalność stosowania systemu QR w
odniesieniu do obecnie funkcjonujących łańcuchów dostaw. .......... 254
24.
Cykl wytwarzania............................................................................... 256
24.1.
Definicje związanie z cyklem wytwarzania ........................................ 256
24.2.
Rodzaje cykli wytwarzania ................................................................ 256
24.3.
Długotrwałość cyklu wytwarzania ..................................................... 259
Standardy GS1 ................................................................................... 299
X.
25.
Czym są standardy? ........................................................................... 299
25.1.
Kody kreskowe .................................................................................. 302
25.2.
Standardowe numery identyfikacyjne GS1 ....................................... 304
25.3.
Jak zakodować numery identyfikacyjne GS1? ................................... 305
25.4.
Numeracja GTIN i kryteria jej zmiany ................................................ 312
XI.
Podział funkcjonalno – organizacyjny magazynu i zagospodarowanie
przestrzeni składowej magazynu .......................................................................... 321
26.
Definicje związane z magazynowaniem ............................................ 321
27.
Sposoby ułożenia i piętrzenia jednostek ładunkowych .................... 328
XII.
Procesy magazynowe – przyjmowanie i wydawanie, składowanie,
kompletowanie towarów ...................................................................................... 348
28.
Przyjmowanie .................................................................................... 348
29.
Wydawanie........................................................................................ 350
30.
Składowanie ...................................................................................... 350
31.
Kompletacja....................................................................................... 351
XIII.
Wydajność i koszty magazynowania ................................................. 406
32.
Analiza wydajności magazynów ........................................................ 406
33.
Analiza kosztów magazynowania ...................................................... 408
I. Funkcjonalność systemu iScala
1. Systemy informatyczne klasy ERP
Informatyka znajduje zastosowanie we wszystkich strefach działalności
przedsiębiorstwa. System informatyczny, którego zadaniem będzie nadzorowanie
procesów, powinien być zintegrowany. Oznacza to, że raz wprowadzona
do systemu informacja jest w nim zachowana i przetwarzana według potrzeb,
a dostęp do niej mają wszyscy ci, którzy mają do tego uprawnienie. Pozwala to
na zmniejszenie wielokrotnego wprowadzania i przepisywania danych,
co przekłada się na efektywniejszy obieg informacji i zmniejszenie ilości błędów.
Przykładem zintegrowanego systemu informatycznego może być system klasy ERP
(Enterprise Resource Planning).
ERP jest systemem obejmującym całość procesów produkcji i dystrybucji,
który integruje różne obszary działania przedsiębiorstwa, usprawnia przepływ
krytycznych dla jego funkcjonowania informacji i pozwala błyskawicznie
odpowiadać na zmiany popytu 1.
Wśród wielu zadań systemów ERP charakterystycznym ich elementem jest
generowanie wszechstronnych analiz finansowych na potrzeby naczelnego
kierownictwa 2.
Właściwie użyty system informatyczny jest potężnym i sprawnym narzędziem
zarówno do wspierania codziennej działalności, zarządzania operatywnego,
jak i strategicznego. Kierownictwo otrzymuje zagregowane informacje dotyczące
różnych perspektyw czasowych. W krótkookresowym horyzoncie czasowym
informacje dotyczyć będą zagrożeń bezpośrednich, takich jak zagrożenie płynności
finansowej, groźba niedotrzymania terminów dostaw dla klientów, czy istotnych
zakłóceń w toku produkcji. W horyzoncie średnioterminowym informacje dotyczyć
będą prognoz i poziomu zamówień, zmian trendów rynku, poziomu współpracy
1
J. Majewski, Informatyka dla logistyki, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2002,
s.58
2
M. Ciesielski (red.), Instrumenty zarządzania łańcuchami dostaw, PWE, Warszawa 2009,
s. 288
9|Strona
z klientami czy pozycji finansowej firmy. Długoterminowy horyzont to informacje
do opracowania lub aktualizacji związane z wizją i strategią przedsiębiorstwa.
2. Korzyści wynikające z wdrożenia systemu klasy ERP
System informatyczny jest narzędziem wspierającym codzienną działalność
przedsiębiorstwa, a także jest potężnym i sprawnym narzędziem do wspierania
zarządzania operatywnego. W typowym przypadku kierownictwo otrzymuje
zagregowane informacje dotyczące różnych perspektyw czasowych:
•
•
•
krótkoterminowej: zagrożeń bezpośrednich (np. zagrożeń płynności
finansowej, gróźb przekroczenia terminów dostaw do klientów, zakłóceń
w toku produkcji itp.),
średnioterminowej: prognoz i poziomu zamówień, zmiany trendów
na rynku, pozycji finansowej, poziomu współpracy z klientami itp.,
długoterminowej: dane do opracowania (bądź aktualizacji) wizji i strategii
przedsiębiorstwa.
Dobrze wdrożony system informatyczny przynosi wymierne korzyści
ekonomiczne. Dotyczą one między innymi:
•
•
•
•
•
zmniejszenia poziomu zapasów (dzięki lepszemu planowaniu, oprócz
redukcji poziomu zapasów zmniejszeniu ulegają również koszty związane
utrzymaniem zapasów),
precyzyjnego planowania i wytwarzania oraz zakupu tych materiałów
i surowców, które są w danym momencie potrzebne (pozwala to skrócić
cykl dostaw – od momentu przyjęcia zamówienia do jego realizacji,
a to umożliwia zmniejszenie poziomu robót w toku i skrócić długość cyklu
dostaw do klienta),
zmniejszenia kosztów materiałowych (łączenie zamówień w grupy
lub dostarczanie aktualnych informacji przydatnych w trakcie negocjacji
z dostawcą),
płynnego przepływu produkcji z niewielką ilością braków i przestojów,
co jest możliwe dzięki sprawnemu planowaniu (dzięki temu zmniejszają
się koszty robocizny bezpośredniej i pośredniej, skraca się czas realizacji
wytwarzania, zyskuje na tym jakość produkcji i świadczonych klientom
usług),
szybkiego reagowania na zmiany w zamówieniach czy problemach
z dostawami. Możliwa jest zmiana priorytetów dostaw, zawiadamianie
10 | S t r o n a
•
klientów o zmianach dostaw, a także elastyczne reagowanie na potrzeby
klientów poprzez korekty w harmonogramie produkcyjnym,
nadzoru nad należnościami (system ERP polepsza nadzór przepływu
pieniężnych, ściągania należności, obsługi kredytów itp.).
Kilka słów o systemie iScala
System iScala to kompletny, zintegrowany system wspierający zarządzanie
w średnich firmach produkcyjnych, handlowych i usługowych. iScala zawiera
pakiet funkcjonalności, który odpowiada potrzebom nawet bardzo
rozbudowanych przedsiębiorstw. Zarządzanie finansami, produkcja, zarządzanie
serwisem, logistyka, zarządzanie łańcuchem dostaw (SCM), analizy i raporty,
zarządzanie umowami, zarządzanie projektami, zarządzanie relacjami z klientem
(CRM), kadry i płace to nazwy poszczególnych modułów systemu iScala,
za którymi kryje się potężna funkcjonalność, która rozwijana jest od 30 lat tak,
aby tworzyła bezkompromisową odpowiedź na potrzeby swoich klientów.
Oprogramowanie iScala łączy w sobie funkcje charakterystyczne dla różnych
krajów i różnorodność dostępnych języków z najlepszymi funkcjami obsługującymi
globalne modele biznesowe uwzględniające wiele firm lub wiele zakładów, które
wymagają współpracy z klientami, dostawcami, firmami siostrzanymi i innymi
partnerami w celu osiągnięcia operacyjnej i biznesowej doskonałości. Dzięki
specjalnym, gotowym do użycia funkcjom, oprogramowanie iScala pomaga
przedsiębiorstwom uzyskać przewagę konkurencyjną w takich branżach,
jak przemysł chemiczny i farmaceutyczny, przemysł elektromaszynowy,
projektowanie, elektronika, podzespoły samochodowe, pakowane artykuły
konsumpcyjne oraz hotelarstwo.
Dzięki rozproszonemu modelowi oprogramowania iScala, firmy mogą
standaryzować procesy w poszczególnych jednostkach i oddziałach operacyjnych,
jednocześnie pozostawiając tę samą lokalizację i język charakterystyczny dla
każdego zakładu w każdym kraju. Jeśli mowa by była o przedsiębiorstwie mającym
wiele oddziałów w różnych krajach, to w każdym z nich pracownicy korzystaliby
z języka rodzimego, co ułatwiłoby im pracę. Bez względu na wybrany model,
centrale korporacji mają lepszy wgląd w informacje i operacje oraz mogą wdrożyć
wspólne procedury, strategie i narzędzia kontroli w skali globalnej. Funkcje
integracji dostępne w oprogramowaniu iScala umożliwiają konfigurację procesów
11 | S t r o n a
biznesowych i łączność z zewnętrznym i wewnętrznym łańcuchem dostaw w celu
zapewnienia przejrzystości i automatyzacji handlu. Dzięki temu można obniżyć
koszty operacyjne, skrócić czas obrotu towarami i zapewnić dostęp do informacji
na temat podaży i popytu, co pomaga w podejmowaniu trafnych decyzji
biznesowych.
Szeroki zakres funkcjonalności oprogramowania iScala, od zarządzania
klientami, poprzez produkcję, do obsługi posprzedażowej, umożliwia szybkie
wdrożenie i automatyzację procesów kluczowych dla branży w każdym zakątku
świata.
Na Rys. 1 przedstawiono funkcjonalność systemu iScala. Można ją podzielić
na pewne moduły:
•
zarządzanie finansami,
•
zarządzanie środkami trwałymi,
•
zarządzanie produkcją,
•
zarządzanie logistyką,
•
zarządzanie magazynem i kontrola jakości,
•
zarządzanie umowami,
•
zarządzanie relacjami z klientem,
•
zarządzanie projektami,
•
i inne.
1. Zarządzanie finansami
Dla większości przedsiębiorstw, nadrzędną rolę w zarządzaniu działalnością
gospodarczą, odgrywa obsługa procesów finansowych, takich jak: generowanie
zamówienia, wystawienie faktury, wypłata wynagrodzeń pracownikom, kreowanie
budżetu i odpowiednie wykorzystanie środków, współpraca z oddziałami
i klientami z różnych krajów, raportowanie danych w walutach innych niż lokalna
czy czynności związane z konsolidacją sprawozdań finansowych. System iScala,
dzięki zintegrowaniu infrastruktury ksiąg finansowych, w skład których wchodzą:
księga główna, księga sprzedaży, księga zakupów, zarządzanie środkami trwałymi
12 | S t r o n a
i fakturowanie bezpośrednie, daje pewność prawidłowego przechwytywania
i zarządzania wielowymiarowymi transakcjami, tworzonymi automatycznie przez
każdym z wielu procesów współpracujących z systemem. Niezależnie od sposobu
inicjowania transakcji, można mieć pewność, że iScala przełoży zdarzenie
gospodarcze na odpowiednie terminy księgowe. Procesy udostępniane przez
system umożliwiają monitorowanie, kontrolę i uzgadnianie transakcji co skraca
czas przepływu informacji do księgi głównej. Dzięki temu przedsiębiorstwo może
funkcjonować w czasie rzeczywistym.
Rys. 1 Funkcjonalność systemu iScala
Źródło: Fajfer P., Pawlak R., Swoboda B., Procesowe zarządzanie w zintegrowanych systemach
informatycznych na podstawie systemu iScala, Wyższa Szkoła Logistyki, Poznań 2009, s. 59
13 | S t r o n a
2. Zarządzanie środkami trwałymi
Przedsiębiorstwa posiadające wiele środków trwałych powinny móc w prosty
sposób zarządzać procesami gospodarczymi związanymi z zakupem,
wykorzystaniem i likwidacją środków trwałych oraz tworzyć raporty z nimi
związane i równocześnie śledzić skutki finansowe tych procesów. Osoby
zarządzające środkami trwałymi muszą także zwracać uwagę na ryzyko związane
z danym środkiem, w tym na jego lokalizację, osobę odpowiedzialną,
ubezpieczenie oraz terminy konserwacji i serwisu, aby zapewnić jego optymalne
działanie przez cały okres eksploatacji.
3. Zarządzanie produkcją
Proces produkcyjny w systemie iScala służy do planowania, kontrolowania
i realizacji działań produkcyjnych w oparciu o MRP II i zlecenia produkcyjne.
System obsługuje większość powtarzalnych zadań związanych z produkcją
i przerobem, począwszy od prostego montażu, aż do złożonych linii produkcyjnych
z wieloma ośrodkami. Realizacja procesu możliwa jest dzięki połączeniu wielu
funkcji, w tym struktury wyrobu (BoM) z wieloma poziomami i wariantami
montażu oraz wieloma modelami kalkulacji kosztów - np. standardowym, czy
rzeczywistym. Możliwa jest nawet symulacja kosztów w zależności od wybranej
kolejności operacji, wariantów, stanowisk roboczych itp.
4.
Zarządzanie logistyką
Dla przedsiębiorstw, dostarczających towary lub świadczących usługi, duże
znaczenie ma proces zapewniający dostawę towaru we właściwe miejsce
i we właściwym czasie. Aby to osiągnąć większość z nich korzysta
z oprogramowania logistycznego. Może być ono autonomiczne, zintegrowane
z innym oprogramowaniem dostarczonym przez niezależnego producenta
lub opracowane na miejscu w firmie. Może to być również w pełni zintegrowany
system informatyczny (ERP). Często zdarza się jednak, że używane
oprogramowanie nie umożliwia współużytkowania informacji z działem
księgowości lub centralą firmy dla celów sprawozdawczych i kontrolnych.
Ważną częścią operacji logistycznych jest zarządzanie zapasami, magazynami
oraz lokalizacją i prawidłowym przechowywaniem towarów. Kierownik magazynu
może zaoszczędzić mnóstwo czasu i uniknąć wielu błędów dzięki generowanym
14 | S t r o n a
automatycznie propozycjom lokalizacji partii towarów w magazynie. Pozwala
to optymalnie wykorzystać powierzchnię magazynu oraz zapewnić prawidłowe
warunki przechowywania wszystkich rodzajów towarów. Procesy zaopatrzenia
mogą być bardziej lub mniej zautomatyzowane w zależności od tego, jak duże
firma ma zapasy. W zależności od funkcji jaką pełni magazyn wykonywane przez
system zadania związane z zarządzaniem zakupami muszą uwzględniać wszystkie
czynności (od sporządzenia oferty zakupu na podstawie poziomu zapasów
i kosztów materiałowych lub wysłania zapytania o cenę, poprzez odbiór towarów,
aż po wystawienie faktury zakupu lub noty kredytowej w wypadku zwrotu
dostawcy materiałów złej jakości).
Moduł ten wykonuje wszystkie opisane zadania i oferuje dużo innych
możliwości. Zapewnia pełną integrację nie tylko z częścią finansową, ale także
z innymi opcjami, takimi jak zarządzanie serwisem, zarządzanie projektami,
zarządzanie umowami czy zarządzanie produkcją. Dzięki płynnej integracji
wszystkich czynności powtarzanie tych samych działań zostaje wyeliminowane
i nie występują problemy ze zgodnością, które w rozwiązaniach
niezintegrowanych są nieuniknione.
5.
Kontrola jakości
Moduł kontroli jakości jest oferowany jako zintegrowana opcja
oprogramowania zarządzania logistyką. Umożliwia on działowi kontroli jakości
sprawdzanie jakości produktów i surowców we wszystkich fazach działalności
przedsiębiorstwa. Proces kontroli jest efektywny i bezpieczny.
Obejmuje wszystkie etapy, od odbioru towarów dostarczanych przez
dostawców lub wyprodukowanych na miejscu po magazynowanie. Gwarantuje,
że klienci otrzymują tylko produkty spełniające surowe kryteria jakości, dzięki
czemu wzrasta ich zadowolenie.
6. Zarządzanie umowami
Kontrakty z klientami są często regulowane za pomocą umów zawierających
konkretne uzgodnienia. W wypadku danego klienta w umowie mogą być
zmienione typowe warunki transakcji, takie jak ceny, rabaty, wymagania
czy zakres pomocy technicznej. Przestrzeganie tych zasad w transakcjach
z poszczególnymi klientami jest dla przedsiębiorstwa bardzo ważne. Moduł
15 | S t r o n a
zarządzanie umowami umożliwia wyszukanie reguł w treści umów i wprowadzenie
ich do programu, który następnie przy każdym opracowywaniu oferty podpowiada
pracownikom odpowiednie dla danego klienta ceny i warunki.
7. Zarządzanie relacjami z klientem
Moduł zarządzania relacjami z klientem (CRM) umożliwia zwiększenie
skuteczności sprzedaży, zapewnienie doskonałej obsługi klienta i podejmowanie
przemyślanych decyzji gospodarczych na podstawie posiadanych informacji.
Dostępny z programu Microsoft Outlook oraz przez Internet, moduł ten jest
przyjazny dla użytkownika i prosty w obsłudze. Można go także łatwo dostosować
do indywidualnych potrzeb. Za pomocą tego modułu można zwiększyć sprzedaż
poprzez skrócenie procesu podejmowania decyzji, czy też poprzez poprawienie
wskaźników zamknięcia kontraktów. Jest to możliwe dzięki funkcjom takim jak:
zarządzanie prospektami, zautomatyzowane procedury sprzedaży, tworzenie ofert
oraz zarządzanie zamówieniami. Zastosowanie dwupoziomowego podejścia do
zarządzania informacjami o potencjalnych klientach pozwala na poprawienie ich
jakości, dzięki czemu pracownicy działu sprzedaży mogą otrzymywać wyselekcjonowane informacje o najlepiej rokujących kontraktach, które są w zasięgu firmy.
8. Zarządzanie projektami
Zarządzanie projektami jest modułem w pełni zintegrowanym z innymi
modułami systemu iScala, m.in. z modułami zarządzanie finansami oraz
zarządzanie łańcuchem dostaw, stanowiąc optymalne rozwiązanie operacji
związanych z „dostarczaniem usług sprzedaży" oraz projektami wewnętrznymi.
Użytkownicy tego modułu mogą osiągać wymierne korzyści wynikające z używania
tego zintegrowanego środowiska służącego do zarządzania projektami:
•
do 20% redukcja czasu rozwoju produktów,
•
do 30% redukcja czasu przygotowania projektu,
•
do 20% poprawa terminowości wykonania,
•
do 50% redukcja kosztów organizacyjnych.
16 | S t r o n a
Posumowanie
W dzisiejszych czasach bardzo istotna staje się nie tylko sama informacja,
ale również kanał dostępu bądź też zestaw narzędzi, które wykorzystuje się do jej
pozyskiwania i przetwarzania. Zdając sobie z tego sprawę, programiści systemu
iScala dostosowali funkcjonalność systemu do realiów rynku. To właśnie łatwy
i szybki dostęp do niezbędnych informacji decyduje o wartości posiadanego
systemu. Funkcjonalność iScali umożliwia czerpanie z systemu kluczowych
informacji biznesowych. W każdej chwili można uzyskać pełen obraz sytuacji
finansowej i majątkowej firmy. iScala daje możliwość łatwego i natychmiastowego
wygenerowania raportów dotyczących każdej sfery działalności firmy. Mając
możliwość szybkiego zdobycia niezbędnych informacji, kierownictwo
przedsiębiorstwa może wydajniej zarządzać firmą, wpływając na zwiększenie
sprzedaży, rentowności i tym samym na zwiększenie osiąganych zysków.
Logowanie do systemu
Po uruchomieniu systemu pojawia się okno logowania do iScala. Okno to nie
pojawi się jeśli logowanie do systemu iScala jest zintegrowane z logowaniem
do domeny, wówczas użytkownik automatycznie zostanie zalogowany
do systemu.
Okno logowania można wywołać także poprzez wybranie opcji Logowanie w menu
Plik.
17 | S t r o n a
W celu zalogowania się do systemu należy podać Nazwę użytkownika oraz
Hasło. Po zweryfikowaniu poprawności logowania i praw dostępu wyświetlone
zostanie okno wyboru Kompanii 3 i Roku finansowego 4. Użytkownik będzie miał
możliwość zalogowania się tylko do takiej kompanii i roku finansowego do jakich
ma prawa dostępu, pozostałe nie będą widoczne w opcji wyboru. Po wciśnięciu
przycisku Zaawansowane mogą, w zależności od praw dostępu, pojawić się
następujące opcje:
• uruchom nową sesję,
• logowanie wyłączne,
• tryb modyfikacji,
• data systemowa.
3
Kompania to jedna firma w systemie iScala.
Rok finansowy jest w systemie iScala odzwierciedleniem roku finansowego
przedsiębiorstwa.
4
18 | S t r o n a
Uruchamianie nowej sesji możliwe jest jeśli w systemie aktywowana
jest funkcjonalność wielosesyjności. Pozwala ona na uruchomienie jednemu
użytkownikowi kilku sesji systemu. Maksymalna liczba sesji zdefiniowana jest
w parametrach instalacji.
Logowanie wyłączne blokuje możliwość logowania się do system dla innych
użytkowników. Jest ono stosowane w celu przeprowadzenia prac serwisowych
np. usuwania historii zamówień sprzedaży, usuwania historii zamówień zakupu,
rekonstrukcji magazynu.
W przypadku posiadania licencji obejmującej środowisko programistyczne
oraz zdefiniowania odpowiednich praw dostępu, można zalogować się do systemu
w trybie modyfikacji. W trybie tym możliwe jest modyfikowanie systemu
oraz dopisywanie nowych jego funkcji.
Podczas logowania można zmienić datę systemową 5, dzięki czemu wszystkie
transakcje, jakie będą wprowadzane do systemu podczas pracy z daną sesją, będą
w systemie widoczne, jako przeprowadzone w zmienionej dacie systemowej.
Podczas zajęć wielokrotnie będzie zmieniana data systemowa w celu symulacji
zdarzeń biznesowych.
Wylogowanie
W celu wylogowania z systemu należy wcisnąć klawisz ESC z poziomu
głównego menu lub wybrać Wylogowanie w menu Plik. System nie pozwoli
na wylogowanie zanim nie zostaną zamknięte wszystkie okna funkcjonalne.
5
Jest to domyślna data dla wszystkich transakcji wprowadzanych do systemu, data
systemowa może być inna niż data bieżąca.
19 | S t r o n a
Podstawowe zasady korzystania z menu
W celu wybrania pożądanej funkcjonalności należy dwukrotnie kliknąć
na wybranej opcji w drzewie menu systemu.
Zmiany danych zapisywane są w momencie wyjścia z aktualizowanego pola
poprzez wciśnięcie klawisza ENTER, TAB lub PageDown.
Niektóre zdarzenia, jak drukowanie dokumentów, konwersje czy aktualizacje
zewnętrzne startują dopiero w momencie wpisania parametru w ostatnie pole.
W celu wyjścia z danej funkcjonalności należy wcisnąć ESC, czasami (linie
zamówień sprzedaży, linie zamówień zakupu) wyjście za pomocą tego klawisza
powoduje zapis wprowadzonych danych.
W systemie są także okna modalne tzn. takie, które blokują dostęp do innych
funkcjonalności do momentu wprowadzenia w okno modalne wymaganych
danych. Niektóre okna modalne blokują wywołanie tego samego okna w innej
sesji np. uruchamianie kalkulatora MRP.
Pasek stanu znajdujący się na dole okna systemu podzielony jest na dwa
wiersze. W pierwszym wierszu wyświetlona jest informacja o użytkowniku,
kompani, roku finansowym oraz dacie systemowej. W drugim wierszu
wyświetlana jest informacja o aktywnym programie 6 i kodzie ekranu 7.
W celu uruchomienia systemu pomocy należy wcisnąć klawisz F1. Przechodząc
przez kolejne pola formularza wyświetlana jest podręczna pomoc użytkownika.
6
Każda funkcjonalność systemu jest programem posiadającym swój kod.
Każdy ekran systemu posiada swój kod. Znając ten kod można w konsoli administracyjnej
zmieniać opisy pól ekranu.
7
20 | S t r o n a
Ćwiczenie 1
Proszę wykonać następujące czynności:
1. Połączyć się z Wirtualnymi Laboratoriami Logistyczno – Spedycyjnymi
i Magazynowymi.
2. Zalogować się do systemu iScala wpisując użytkownika i hasło podane
przez nauczyciela
3. Uruchomić następujące funkcje systemu:
a. Zamówienia Sprzedaży  Wprowadzanie zamów./Zapytania
 Wprowadzanie/ korekta zamówienia
b. Księga sprzedaży  Zapytania  Zapytania - plik klienta i księgi
c. Kontrola zapasów  Artykuły/zapytania  Zapytania – plik
artykułów
d. Zamówienia zakupu  Wydruk dokumentów  Wydruk
zamówień zakupu
4. Uruchomić funkcję wprowadzania zamówień sprzedaży według poniższej
ścieżki:
a. Zamówienia zakupu
 Wprowadzanie zamów./Zapytania
 Wprowadzanie/korekta zamówień zakupu
Następnie w oknie pomocy użytkownika sprawdzić co oznacza typ 0 i typ 1
zamówienia zakupu.
Instrukcja dostosowania interfejsu iScala
W celu dodania przycisków na pasku narzędziowym należy wybrać w menu
pozycję „Opcje”.
21 | S t r o n a
Po wyświetleniu okna opcji, należy wybrać zakładkę dodawania pasków
narzędziowych, a następnie należy dodać nowy pasek poprzez wciśnięcie
przycisku „Dodaj” i wpisanie jego nazwy.
W kolejnej zakładce „Ustawienia paska zadań” należy wybrać odpowiedni
pasek narzędzi a następnie przypisać do niego wybrane funkcje. Przypisanie
następuję poprzez wybranie w oknie „Działania” pożądanych funkcji, a następnie
wciśnięcie przycisku „Kopiuj”.
22 | S t r o n a
W celu stworzenia nowych bloków menu należy przejść do zakładki
„Organizacja nawigacji”, a następnie wcisnąć przycisk „Dodaj” i wpisać nazwę tzw.
nawigacji.
Dodawanie funkcji do utworzonych nawigacji odbywa się poprzez
przeciągnięcie funkcji na nowo utworzoną nawigację.
23 | S t r o n a
Ćwiczenie 2
Wykonać następujące czynności
1. Dodać przyciski szybkiego dostępu dla następujących funkcji:
a. Kontrola
zapasów

Artykuły/zapytania
 Wprowadzania/korekta artykułów magazynowych
b. Kontrola zapasów  Artykuły/zapytania  Kopiowanie artykułów
magazynowych
c. Zamówienia zakupu  Wprowadzanie zamów./Zapytania
 Wprowadzanie/korekta zamówień zakupu
d. Zamówienia Sprzedaży  Wprowadzanie zamów./Zapytania
 Wprowadzanie/ korekta zamówienia
2. Dodać nową nawigację o nazwie „Sprzedaż” i do niej następujące moduły:
a. Zamówienie sprzedaży
b. Kontrola zapasów  Artykuły/zapytania
c. Księga sprzedaży  Zapytania
3. Usunąć utworzone przyciski
4. Usnąć utworzone paski narzędziowe
5. Usunąć utworzoną nawigację
24 | S t r o n a
II. Podstawowe pojęcia, analiza
i prognozowanie popytu,
struktura zapasu
3. Definicja zapasu
Zapas można zdefiniować jako określoną ilość dóbr, która znajduje się
w określonym przedsiębiorstwie logistycznym. Nie wykorzystywana na bieżąco,
celem późniejszego przetworzenia lub też sprzedaży. Zapas ma określoną
lokalizację, miejsce składowania, a ich wielkość może zostać wyrażona w miarach
ilościowych oraz wartościowych.
Specyfika rynku powoduje, iż powstaje luka czasowa w procesie zakupu. Klient
zgłasza zapotrzebowanie a przedsiębiorstwo realizuje jego zamówienie. Różnica
pomiędzy czasem zgłoszenia zamówienia a oczekiwanym czasem realizacji
zamówienia stanowi właśnie swego rodzaju lukę czasową. Na rynku występują
zarówno klienci (konsumenci) , hurtownicy czy też producenci itp. Stanowią oni
razem swego rodzaju łańcuch dostaw, w ramach którego realizują różne funkcje
logistyczne. Każdy z nich musi zapewnić swoim odbiorcom odpowiedni poziom
obsługi. Zagwarantowanie odpowiedniego poziomu powoduje utrzymanie we
wszystkich ogniwach łańcuch dostaw zapasów. Powstaje pytanie co zrobić
z zapasami aby były one optymalnie zarządzane. Jednym z pierwszych kroków
mających na celu poprawę tej sytuacji jest wprowadzenie tzw. punktu
rozdzielającego. Miejsce to w produkcji wyrobu rozgraniczające łańcuch dostaw.
Umieszczenie punktu wiąże się z zlokalizowaniem miejsca, w którym w strumieniu
dóbr tworzone są zapasy, a dalej tworzone są zamówienia. To właśnie w tym
miejscu mamy do czynienia z wahaniami i losowością popytu i tu powinno znaleźć
się miejsce, gdzie znajdować się będą główne zapasy zabezpieczające całego
łańcuch. Punkt ten może być ulokowany w różnych ogniwach w łańcuchu dostaw
25 | S t r o n a
a zapas tam utrzymywany może mieć różną postać. Oto pięć podstawowych
położeń 8 (Rys. 2):
Rys. 2 Główne położenia punktu rozdziału
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Krzyżaniak S., Cyplik P., Zapasy i magazynowania
Biblioteka Logistyka, Poznań, 2008, s. 17
1. Punkt w którym utrzymywany jest zapas wyrobów/towarów. Punkt nr 1
oznacza ich lokalizację blisko klientów, np. poprzez rozmieszczenie zapasu
w sieci magazynów regionalnych. Daje to możliwość szybkiej reakcji
na zamówienie klientów i realizowanie ich z zapasu, a więc gwarantuje wysoki
poziom obsługi. Jednocześnie wymaga to wysokiego poziomu zapasu
zabezpieczającego. Pamiętać też trzeba o infrastrukturze magazynowej
takiego rozwiązania. To wszystko pociąga za sobą wysokie koszty.
2. Punkt rozdziału jako centralny punkt składowania wyrobów/towarów.
Tu - w odróżnieniu od punktu nr 1 – wyroby gotowe są skoncentrowane
w jednym miejscu. Zazwyczaj jest to magazyn centralny producenta
lub dystrybutora. Koszt utrzymania tak zlokalizowanych zapasów jest mniejszy
8
Krzyżaniak S., Cyplik P., Zapasy i magazynowania, Biblioteka Logistyka, Poznań, 2008, s.
17
26 | S t r o n a
niż w przypadku punktu rozdziału nr 1, ale czas realizacji wydłuża się,
bo i odległość do klientów jest większa.
3. Punkt, w którym utrzymujemy zapas części i podzespołów wykorzystywanych
do montażu na zamówienie. Bardzo często utrzymywanie zapasów
zabezpieczających wyrobów gotowych jest nieuzasadnione. Nie jest jak
w przypadku 1 i 2 produkcja na magazyn ale tzw. montaż na zamówienie. Aby
można było w każdej chwili rozpocząć montaż – muszą być dostępne „od ręki”
komponenty. Muszą być zatem one utrzymywane w zapasie,
z uwzględnieniem zapasu zabezpieczającego, bo ich dokupywanie czy
dorabianie może wydłuży czas realizacji zamówienia. Przykładem mogą być
niektóre meble – montowane na zamówienia z gotowych elementów.
4. Ta lokalizacja punktu rozdziału gromadzi zapasa zabezpieczający materiałów
i surowców pozwalających na podjęcie produkcji na zamówienie. Będzie to
dotyczyło wyrobów przemysłu maszynowego, ale także wyrobów
ekskluzywnych, zamawianych rzadko, w skład których wchodzą rzadko
używane podzespoły. Montaż podzespołów, zespołów i wyrobów finalnych
odbywa się na indywidualne zamówienie klienta. Oczywiście czas realizacji
zamówienia jest dłuższy, niż we wcześniej omówionych położeniach punktu
rozdziału.
5. Ten punkt rozdziału ulokowany jest u dostawców. To oznacza zakup
i produkcję na zamówienie. W chwili nadejścia zamówienia dokonywany jest
zakup materiałów (a przynajmniej ich części) potrzebnych do podjęcia
produkcji. Producent nie ponosi kosztów utrzymywania ich zapasów, ale czas
realizacji zamówienia wydłuża się dodatkowo o czasy realizacji tych zakupów.
Oznaczony punkt rozdzielający dzieli rynek na dwa obszar na zapotrzebowanie niezależne i zależne:
Zapotrzebowanie niezależne – nie jest szczegółowo wyliczane, gdyż nie powstaje
w związku z występowaniem zapotrzebowania na inne wyroby większej
złożoności. Jest na ogół prognozowane, zapotrzebowanie na te produkty powstaje
poza przedsiębiorstwem.
Zapotrzebowanie zależne – zależy od zapotrzebowania na wyroby wyższej
złożoności. Wyliczane jest w oparciu o szczegółowy opis struktury wyrobów.
27 | S t r o n a
Ćwiczenie 1: Dopasuj poniższe produkty do najbardziej prawdopodobnego
punktu położenia. Uzasadnij takie, a nie inne dopasowanie produktów
do poszczególnych punktów.
1. Statek ekskluzywnych linii rejsowych
2. Proszek do prania
3. Producent ekskluzywnych mebli
4. Sprzęt sportowy
5. Kuchenka mikrofalowa
Rozwiązanie:
1. Punkt 5
2. Punkt 2
3. Punkt 4
4. Punkt 1
5. Punkt 1 -3
4. Klasyfikacje asortymentu
Każde przedsiębiorstwo posiada określoną strukturę asortymentu. Jest to
wynikiem tego, iż firmy zajmują się różną działalnością gospodarczą. Niektórzy
z nich są producentami, a niektórzy zajmują się szeroko pojętą dystrybucją. Jednak
każdy z produktów w przedsiębiorstwie ma swoją wartość tzn. generują różną
wartość przychodu. W gospodarce zapasami niezwykle istotne aby asortyment
uszeregować w taki, a nie inny sposób i ocenić ich z punktu widzenia wartości
przychodu dla przedsiębiorstwa. W literaturze można znaleźć kilka rodzajów
klasyfikacjach zapasów. Najważniejsze z nich to analiza ABC oraz XYZ. Każda
z tych analiza pozwala na lepszą ocenę asortymentu i dzieli go na specjalne grupy.
Analiza ABC nazywana też analizą Pareto od nazwiska włoskiego ekonomisty,
który na podstawie swoich badań określił, iż 80% cechy generowana jest przez
20% populacji. Podobnie ma się analiza ABC do asortymentu w przedsiębiorstwie,
który dzieli na trzy różne grupy. Pierwsza z nich najmniej liczna grupa A
stanowiąca około 20% całego asortymentu generuje, aż 80% wartości całego
28 | S t r o n a
kryterium. Kolejna B, to grupa która skupia około 30% całego por folio generując
przy tym około 15% wartości całego kryterium. Ostatnia z nich to grupa C
najbardziej liczna, gdzie 50% odpowiada za zaledwie 5% wartości całego
kryterium. Jak poprawnie należy przeprowadzić analizę ABC? Poniżej kroki
postępowania przy przeprowadzaniu analizy ABC:
•
Ustalenie kryterium,
•
Obliczenie wartości sumarycznej,
•
Uszeregowanie według malejących wartości przyjętego kryterium,
•
Obliczenie sum narastających,
•
Wyznaczenie procentowego udziału sum narastających,
•
Podział asortymentu na grupy.
Oczywiście analizę ABC nie należy łączyć tylko z podziałem asortymentu
na grupy. Śmiało można zastosować ją w ocenie klientów, którzy generują
największy obrót czy też jacy dostawcy dostarczają nam największej ilości
produktów.
Drugą bardzo przydatną w ocenie asortymentu jest analiza XYZ.
Przeprowadzana jest ona najczęściej z analizą ABC. Analiza ta dzieli asortyment
na grupy na podstawie kryterium równomierności zapotrzebowania. Decyzję
o przynależności do grupy określa współczynnik zmienności. Rozumiany jest on
jako procentowy udział wielkości odchylenia standardowego rozchodu w średniej
wielkości wydań w badanym okresie.
VP =
σP
P
gdzie:
σ P -odchylenie standardowe
P -średnia wielkość w badanym okresie
29 | S t r o n a
Obliczony procentowy współczynnik zmienności kwalifikuje poszczególne
produkty do poszczególnych grup. Wyróżnia się trzy grupy:
a) grupa X – charakteryzuje się regularnym zapotrzebowaniem
(nie występują praktycznie żadne wahania), wysoka dokładność prognoz
– współczynnik zmienności mieści się w przedziale od 0% - 25%.
b) grupa Y – produkty z tej grupy charakteryzują wahania okresowe,
charakteryzującym się trendem oraz średnią dokładnością prognoz
– współczynnik zmienności mieści się w przedziale 25% - 60%.
c) grupa Z – charakterystyczna dla produktów o niskim i nieregularnym
zużyciu z niską dokładnością prognoz – współczynnik zmienności
przekracza 60%.
Podobnie jak w analizie ABC tutaj również zostały przedstawione kroki
postępowania przy przeprowadzaniu analizy XYZ:
•
Wyznaczenie średniej wielkości wydań dla pojedynczych produktów
w ujęciu dziennym,
•
Wyznaczenie odchylenia standardowego dla pojedynczych produktów
w ujęciu dziennym,
•
Obliczenie współczynnika zmienności (
•
Podział asortymentu na grupy.
VP
),
Aby lepiej zrozumieć praktyczne podejście do tematu zostanie
zaprezentowane przykładowe ćwiczenie. Niezbędne do przeprowadzenia obu
analiz będzie narzędzie MS Excel, który dzięki swojej funkcjonalności pozwala
szybko i sprawnie przeprowadzić obie analizy.
Ćwiczenie 1: Przedsiębiorstwo o nazwie „Polskie Soki” funkcjonuje na polskim
rynku nieprzerwanie od 1993 roku. Posiada w swojej ofercie około 100 rodzaju
soków jednosmakowych oraz wieloowocowych. Można śmiało powiedzieć,
że przedsiębiorstwo bardzo szybko zdobywało polski rynek, a w niedalekiej
30 | S t r o n a
przyszłości planowało eksport produktów zagranicę. Jednak w ostatnich latach
na rynku pojawiło się dużo firm zajmujących się produkcją soków. Firma Polskie
Soki odczuła na „własnej skórze” przyrost konkurentów i zmuszona była
wprowadzić klika zmian. Szukanie oszczędności było priorytetem. Pan Marek
odpowiedzialny za zarządzanie zapasami w przedsiębiorstwie postanowił
sklasyfikować produkty wykorzystując analizę ABC oraz XYZ. Postanowił ocenić
asortyment z punktu widzenia najbardziej dochodowego dla przedsiębiorstwa
oraz podzielić na te grupy względem których występuje określone
zapotrzebowanie. Poniżej dane bazowe dla analizy ABC oraz analizy XYZ.
Analiza ABC
31 | S t r o n a
Analiza XYZ
5. Profil popytu
Na rynku występuje określone zapotrzebowanie. Z jednej strony mamy
dostawcę ,który oferuje swoje usługi towary przez co tworzy tzw. podaż,
natomiast końcowy odbiorca najczęściej - konsument zgłasza popyt.
Przedstawienie danych popytowych w Forma liczbowej czy też graficznej lepiej
obrazuje pewne elementy przez co ma większa wartość dla przedsiębiorstwa.
W literaturze często możemy znaleźć informacje o histogramie. Pokazuje
na wykresie częstość występowania pewnego zjawiska w określonej jednostce
czasu. Poniżej przykładowy histogram (Rys. 3). W EXCELU istniej możliwość
32 | S t r o n a
automatycznego tworzenia histogramów przy pomocy wbudowanych funkcji
w module ANALIZA DANYCH.
Rys. 3 Histogram
Takie elementy dostarczają na pewno wiele użytecznych informacji. Jednak
oceniając zmieniający się popyt i niepewność, czy też zdarzenia losowe popytu,
33 | S t r o n a
niezbędne jest forma ukazująca rozkład częstości występowania popytu. Profil
popytu to graficzna prezentacja rozkładu częstości występowania różnych
wartości popytu rozpatrywanego dobra, pokazująca, ile razy lub jak często
pojawiały się w rozpatrywanym okresie różne wielkości popytu9. Popyt w różnych
okresach może zachowywać się inaczej. Ciężko jest przewidzieć zachowania
konsumentów. Popyt może wykazywać pewien trend czy też charakteryzować się
sezonowością. Jest grupa produktów na który popyt zwiększa się w trakcie sezonu
zimowego a praktycznie zanika w sezonie letnim. Są to jednak zdarzenia, które
można w jakiś sposób przewidzieć. Obok takich zmian występują jednak także
zdarzenia losowe. Trudne, a często nawet niemożliwe jest przewidzenie takich
zmian, dlatego popyt należy rozpatrywać także, jako zmienna losowa
i umieć go mierzyć oraz oceniać. Powstaje pytanie jak należy tworzyć taki profil
popytu aby móc wyciągać odpowiednie wnioski. Popyt może przyjmować różne
wartości, z różnym prawdopodobieństwem, a to oczywiście z uwagi na charakter
zmienności popytu. Prawdopodobieństwo to możliwość wystąpienia pewnego
zdarzenia wyrażona liczbowo. Dla lepszego zrozumienia profilu popytu i pożytku
płynącego z ich znajomości zostanie to przedstawione na przykładzie.
Ćwiczenie 1: Wróćmy od Pana Marka i jego asortymentu. Produktem który
charakteryzował się najbardziej stacjonarnym popytem i nie wykazywał żadnych
wahań to Sok Z. Na podstawie poniższych danych wyznacz profil popytu
dziennego dla Soku Z.
9
Krzyżaniak S., Cyplik P., Zapasy i magazynowania, Biblioteka Logistyka, Poznań, 2008,
s. 104
34 | S t r o n a
Profil Popyt jest istotnym elementem w zarządzaniu zapasami. Obraz szeregu
czasowego w postaci graficznej pozwala określić charakter badanego zjawiska. Czy
w danym popycie występuje trend bądź sezonowość. Określa częstość
występowania danego zjawiska, czy też jego prawdopodobieństwo zajścia danego
zjawiska w przypadku wartości przedziałowych.
6. Rozkłady teoretyczne w zarządzaniu zapasami
Gospodarka zapasami wiąże się często z zarządzaniem, czy też analizowaniem
kilkoma a często kilkunastoma czy nawet kilkudziesięcioma tysiącami pozycji.
Taka duża baza potrzebuje odpowiednich systemów informatycznych
wspomagających działania.
Każdy z tych systemów opiera swoje działanie o określone algorytmy czy też
standardowe funkcje. Można śmiało powiedzieć że jedną z takich funkcji jest
rozkład zmiennej losowej. W analizie popytu stosuje się zazwyczaj trzy takie
funkcje 10:
•
Rozkład normalny – opisuje on towary szybko rotujące dla których
współczynnik zmienności jest niski (grupa X i Y),
•
Rozkład Poissona – stosowane do opisu popytu pozycji wolniej rotujących
(grupy Y i Z),
•
Rozkład wykładniczy – stosowany do opisu popytu na dobra wolno
rotujące (zazwyczaj z grupy Z).
Opisane definicje pozwalają na zakwalifikowanie określonych produktów przy
użyciu dodatkowych miar do poszczególnych rozkładów. Miarami za pomocą,
których istnieje możliwość odpowiedzenia na pytanie jaki rozkład posiada dany
profil jest średnia oraz odchylenie standardowe. W przypadku Rozkładu
Normalnego odchylenie standardowe nie powinno być większe od wartości
średniej, czyli współczynnik zmienności (
) powinien być mniejszy od 1.
Analizując Rozkład Poissona należy zwrócić na uwagę, iż wartość średnia powinna
być przybliżona kwadratowi odchylenia standardowego. Natomiast Rozkład
10
s. 117
35 | S t r o n a
Wykładniczy charakteryzuje to, iż wartość średnia jest w przybliżeniu równa
odchyleniu standardowemu.
Rozkład Normalny - VP
Rozkład Poissona - P
<1
≈ σ P2
Rozkład Wykładniczy - P
≈σP
W przypadku rozkładów możemy mówić o dwóch elementach. Możemy
mówić o funkcji gęstości prawdopodobieństwa (prawdopodobieństwo
wystąpienia danej wartości popytu) oraz o funkcji skumulowanego
prawdopodobieństwa. W przypadku gdy mamy do czynienia z rozkładem
normalnym popytu do obliczeń zastosujemy wbudowaną funkcję w EXCELU – Dla
funkcji gęstości prawdopodobieństwa ROZKŁAD.NORMALNY(zmienna; wartość
średnia; odchylenie standardowe; kumulacja) – dla kumulacja = FAŁSZ (lub 0)
funkcja oblicza gęstość prawdopodobieństwa, a dla kumulacja = PRAWDA (1)
oblicza
prawdopodobieństwo
skumulowane.
Natomiast
dla
funkcji
skumulowanego prawdopodobieństwa rozkładu standaryzowanego skorzystamy
z funkcji ROZKŁAD.NORMALNY.S(z = krotność odchylenia standardowego).
Jeśli chodzi o pozostałe rozkłady to również można skorzystać z wbudowanych
funkcji EXCELA – Rozkład Poissona – ROZKŁAD.POISSON(zmienna; wartość
średnia; kumulacja) – kumulacja ma takie samo znaczenie jak w rozkładzie
normalnym. Rozkład Wykładniczy – ROZKŁAD.EXP(zmienna;1/wartość średnia;
kumulacja) – kumulacja ma takie samo znaczenie jak w rozkładzie normalnym
oraz Poissona. Każdą z tych funkcji zastosujemy do różnych typów popytu.
Ćwiczenie 1: Korzystając z funkcji rozkładu normalnego oblicz
prawdopodobieństwo że nie wystąpi większy popyt niż 152 dla rozkładu popytu
dziennego o średniej równej 140 i odchyleniu standardowym równym 23.
Ćwiczenie 2: Korzystając z funkcji rozkładu Poissona oblicz prawdopodobieństwo
że nie wystąpi większy popyt niż 145 w danym dniu przy założeniu rozkładu
popytu dziennego o średniej równej 132 .
36 | S t r o n a
Ćwiczenie 3: Korzystając z funkcji rozkładu wykładniczego oblicz
prawdopodobieństwo że nie wystąpi większy popyt niż 5 w danym dniu przy
założeniu rozkładu popytu dziennego o średniej równej 2.
Ćwiczenie 4: Poniżej przedstawione są pary średnich oraz odchyleń
standardowych. Dopasuj odpowiednie rozkłady. Wytłumacz z czego wynika takie
a nie inne dopasowanie?
7. Prognozowanie popytu
Gospodarka zapasami to istotny element w działaniu każdego
przedsiębiorstwa. Jednak aby to działanie przynosiło wymierne korzyści musi być
skutecznie zarządzane. Skuteczne zarządzanie zapasami wymaga umiejętności
przewidywania przyszłych zdarzeń. Z prognozami mamy do czynienia w wielu
elementach naszego życia. Prognozy gospodarcze mogą dotykać wielu elementów
rynku. W naszych rozważaniach zajmiemy się prognozowanie popytu. Można
śmiało powiedzieć, iż prognozowanie staje się coraz trudniejszych elementem.
Zmienia się rynek, notujemy wzrost konkurencji, ale także skracają się cykle życia
wyrobów. Działanie wielu czynników zewnętrznych powoduje, że prognozowanie
wymaga stosowania coraz lepszych narzędzi, śledzenie ciągłych zmian i zjawisk.
Trudnym ale istotnym elementem jest także gromadzenie danych. Samo
stworzenie prognozy nie jest aż tak trudnym elementem. Ważne jak nie
najważniejsze jest to, iż prognoza musi być dobrą prognozą tzn. trafna
i wiarygodna pozwalająca lepiej gospodarować zasobami, czy też lepiej oceniać
wielkość zapotrzebowania ze strony klientów. Aby zrozumieć pojęcie
prognozowanie należy wytłumaczyć czym jest przewidywanie. Przez
przewidywanie należy rozumieć wnioskowanie o zdarzeniach nieznanych
na podstawie zdarzeń znanych. Wnioskowanie o zdarzeniach nieznanych, które
zajdą w czasie późniejszym w stosunku do czasu, w jakim następuje
37 | S t r o n a
przewidywanie na podstawie informacji pochodzących z przeszłości nazywamy
przewidywaniem przeszłości 11. Prognozowanie natomiast jest rozumiane
jak „racjonalne, naukowe” przewidywanie przyszłych wydarzeń przy pomocy
metod statystycznych oraz matematycznych. Wszystkie prognozy można
zakwalifikować do różnych grup. Klasyfikacja prognoz może być związana ze
zmienną prognozowaną, horyzontem czasowym czy też postawą prognosty wobec
prognozowanego zjawiska. Pierwsza z klasyfikacji mówi o sposobie wyrażania
danej prognozy:
•
Ilościowa – wyrażona liczbowo. Może występować w dwóch postaciach
punktowe (pojedyncza wartość liczbowa) oraz przedziałowa (zmienna
zawiera się w określonym przedziale liczbowym). Na przykład: spadek
sprzedaży Soku X o 20% nie będzie miało większego wpływu na przychód
całego przedsiębiorstwa- punktowa. Prognoza przedziałowa to z kolei:
Cena za jabłka w przyszłym roku będzie się wahać od 2,30 do 3,50
za kilogram w województwie Wielkopolskim.
•
Jakościowa – prognoza taka wyrażona jest w sposób opisowy.
W przyszłym roku cena polskich odmiany jabłek będzie wyższa od
produktów zagranicznych.
Kolejną klasyfikacja jest związana z horyzontem czasowym prognozy, czyli
jakiego okresu dotyczy prognoza:
•
Prognozy krótkoterminowe – odnoszą się do przedziału, w którym
zachodzą tylko zmiany ilościowe,
•
Prognozy średnioterminowe – w takim przedziale czasowym oprócz zmian
ilościowych zachodzą nieznaczne zmiany jakościowe,
•
Prognozy długoterminowe – przedział czasowy , w którym występują
zmiany zarówno ilościowe jak i dość znaczne zmiany jakościowe.
Oczywiście podział prognoz jest tylko umowny. W zależności od branży czy też
sektora, innego okresu będą dotyczył np. prognozy średniookresowe w branży
11
s. 68
38 | S t r o n a
stoczniowej a inne w branży chemii gospodarczej. Ostatnią klasyfikacją jest
związana z postawą prognosty wobec zmian zachodzących na rynku
tzw. mechanizmów rynkowych. Wyróżniamy:
•
Postawa pasywna – możemy określić stwierdzeniem: „będzie tak,
jak dotychczas”. Skupia się tylko i wyłącznie na zmianach ilościowych nie
biorąc pod uwagę mechanizmów pewnych zjawisk od innych czynników
czyli zmianach jakościowych,
•
Postawa aktywna – prognosta skupia się zarówno na zmianach
ilościowych i jakościowych. Oprócz danych historycznych, danych
liczbowych pod uwagę brane są takie elementy jak np. zmiany
w dochodach ludności, promocje czy też wprowadzenie nowych
produktów.
Prognozowanie jest bardzo istotnym elementem w prawidłowym
funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. Opierając się na definicji prognozowania
„…..przewidywanie przyszłych wydarzeń przy pomocy metod statystycznych….”,
warto przeanalizować metody statystyczne w tym metody prognostyczne. Dobór
metody prognostycznej jest bardzo istotny. Odpowiedni dobór jest punktem
wyjścia do wypracowania trafnej prognozy. Poniższe prognozy opierają się
na szeregach czasowych, czyli zestawieniu wartości zmiennych cechy badanej,
gdzie badana jest wartość cechy w kolejnej jednostce czasu. Główne metody
prognozowania to:
•
Model naiwny,
•
Model średniej arytmetycznej prostej,
•
Model średniej arytmetycznej ważonej,
•
Model średniej arytmetycznej ruchomej,
•
Model Browna.
Pierwszy z modeli to Model naiwny. Najprostszy z modeli. Zakłada,
że prognozowana wartość w następnym okresie będzie kształtowała się na tym
samym poziomie, co w obecnym okresie, przy założeniu nie występowania zmian
jakościowych w badanym zjawisku.
39 | S t r o n a
yt* = yt −1
gdzie:
yt −1 -prognoza zjawiska na okres t
yt −1 -wielkość badanego zjawiska w okresie t
Kolejne trzy modela zaliczają się do modeli średniej arytmetycznej. Pierwszy
z nich to Model średniej arytmetycznej prostej. Wartość prognozowana
w następnym okresie jest sumą wszystkich poprzednich okresów podzieloną przez
ich ilość.
y
*
t
∑y
=
t
k
gdzie:
yt* - prognoza zjawiska na okres t
y t - wielkość badanego zjawiska w okresie
k -liczba elementów średniej arytmetycznej prostej
Druga z grupy metod średnich arytmetycznych to Model Średniej
arytmetycznej ruchomej. Liczona jest jako średnia arytmetyczna popytu
obejmująca k poprzednich okresów. Głównym problemem w liczeniu tej metody
jest wybór właściwej liczby okresów, na podstawie których oblicza się średnią.
yt* =
1 t −1
∑ yi
k i =t − k
gdzie:
k - liczba elementów średniej ruchomej
40 | S t r o n a
y t - wielkość badanego zjawiska w okresie
Trzecią metodą jest Model średniej arytmetycznej ważonej. Liczona jako
średnia ważona z k poprzednich okresów uwzględniająca wagi przypisane dla
„najświeższych” k okresów. Polega na przypisaniu każdej danej określonej wagi
czyli liczby przez którą dana jest przemnażana.
*
t
y =
t −1
∑yw
i =t − k
i
i −t + k +1
gdzie:
yt* -prognoza zjawiska na okres t
yi -wielkość badanego zjawiska w okresie
k - liczba elementów średniej ruchomej, stała wygładzania
wi −t + k +1 - waga zmiennej prognozowanej w okresie i
Ostatni z modeli to Model Browna. Nazywany też modelem wygładzania
wykładniczego. Model ten opiera się na idei wyrównania wykładniczego szeregu
czasowego, co polega na tym, że szereg czasowy wygładza się za pomocą średniej
ruchomej ważonej, przy czym wagi są wyznaczane z funkcji wykładniczej.
yt* = αyt −1 + (1 − α ) yt*−1
gdzie:
yt −1 - wielkość badanego zjawiska w okresie t-1
41 | S t r o n a
yt*−1 prognoza zjawiska
(wartość wygładzania wykładniczego) w okresie t-1
α parametr modelu – stała wygładzania o wartości z przedziału [0,1]
α = 0 - stała prognoza
α = 1 - prognoza równa popytowi w poprzednim okresie (model naiwny)
Wymienione i opisane wyżej metody dotyczą prognozowania
krótkookresowego. Istnieją jeszcze metody służące do budowania prognoz
średniookresowych i – szczególnie - długookresowych. Wśród tych metod
są to Metody heurystyczne: burza mózgów, metoda delficka oraz badanie opinii
ekspertów. Prognoza formułowana jest przy dużym wsparciu doświadczeniu
i wiedzy ekspertów oraz specjalistów. Kolejną grupą są Metody analogowe.
Prognozowanie przez analogie można zrozumieć jako wnioskowanie o przyszłości
określonego zjawiska występującego w danym obiekcie przez wykorzystanie
informacji o kształtowaniu się tego zjawiska w tym samym lub podobnych
obiektach albo przez wykorzystanie informacji o innych zjawiskach występujących
w tym samym lun podobnych obiektach 12. Trzecią grupą są metody
scenariuszowe. Polegają one na opisie poszczególnych zadań w logicznie
sformułowany proces. Tworzy się swego rodzaju scenariusz, który jest układem
zdarzeń powiązanych ze sobą logicznie. Poniżej zostanie zaprezentowane
ćwiczenia odnośnie zastosowania metod prognozowania. Przykład będzie dotyczył
Metody średniej arytmetycznej ważonej.
Ćwiczenie 1: Dla produktu Sok A dokonaj prognozy na miesiąc styczeń 2010 przy
pomocy Modelu średniej arytmetycznej ważonej 3-elementowej dla poniższych
danych.
12
s. 94
42 | S t r o n a
43 | S t r o n a
Instrukcje
Ćwiczenie 4
Kierownik działu sprzedaży postanowił wykonać analizę ABC dla towarów
handlowych według następujących kryteriów:
• analiza oparta na wartościowym obrocie,
• analiza oparta na zysku brutto.
Sprzedaż towarów przedstawiona została w tabeli.
Kod towaru
Nazwa
T-SK-G000-033
Sok grejpfrutowy 0,33L
T-SK-G000-100
Sok grejpfrutowy 1L
T-SK-G000-200
Sok grejpfrutowy 2L
T-SK-J000-033
Sok jabłkowy 0,33L
T-SK-J000-100
Sok jabłkowy 1L
T-SK-J000-200
Sok jabłkowy 2L
T-SK-M000-033
Sok marchwiowy 0,33L
T-SK-M000-100
Sok marchwiowy 1L
T-SK-M000-200
Sok marchwiowy 2L
T-SK-P000-033
Sok pomarańczowy 0,33L
T-SK-P000-100
Sok pomarańczowy 1L
T-SK-P000-200
Sok pomarańczowy 2L
T-SK-R000-033
Sok pomidorowy 0,33L
T-SK-R000-100
Sok pomidorowy 1L
T-SK-R000-200
Sok pomidorowy 2L
Ilość
36000
108000
8000
50000
150000
3000
8500
7000
2000
25000
100000
70000
30000
4000
2100
Cena jednostkowa
1,4
2,4
4,3
1,1
1,9
3,7
2
2,35
3,3
1,2
2,16
4,2
1,1
2,16
4,1
Polecenie:
•
•
wykonaj analizę ABC w arkuszu Excel według powyższych danych,
wykonaj analizę ABC w systemie iScala.
44 | S t r o n a
Instrukcje do ćwiczenia
Pamiętaj, sprawdź czy jest dostępna nowsza wersja instrukcji na stronie
www.laboratoria.wsl.com.pl!
1. Wyświetlenie transakcji magazynowych
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Artykuły/Zapytania – Zapytania o Artykuły
– Transakcje Magazynowe
Po rozwinięciu drzewa funkcji, należy wybrać odpowiednią ścieżkę za pomocą
przycisku ENTER.
W oknie Kod Artykułu (1) należy wpisać „?t” i potwierdzić przyciskiem ENTER.
W oknie dialogowym wybieramy przykładowy sok, dla którego chcemy wyświetlić
transakcje magazynowe. Wybór potwierdzamy przyciskiem OK za pomocą myszki
komputerowej.
45 | S t r o n a
W oknie Dane (1) należy wpisać „T” co w tym oknie dialogowym, będzie
oznaczać wygenerowanie transakcji magazynowych. Wybór należy potwierdzić
przyciskiem ENTER.
Kolejną zakładkę należy zatwierdzić bez zmian za pomocą przycisku PAGE
DOWN. Ta operacja spowoduje wygenerowanie zakładki, która zawiera wszystkie
transakcje magazynowe wybranego wcześniej towaru. Na podstawie takich list
transakcji magazynowych powstają analizy ABC według obrotu magazynowego.
Aby przejść do kolejnego etapu ćwiczenia, należy zamknąć wszystkie zakładki
systemowe za pomocą przycisku ESC.
2. Wykonanie analizy ABC według obrotu
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Statystyka – ABC/Analiza Częstości – Analizy ABC
przycisku ENTER.
46 | S t r o n a
W przedstawionym oknie dialogowym wybieramy okresową analizę ABC
potwierdzając wybór przyciskiem ENTER.
W kolejnej zakładce należy wprowadzić odpowiednie wartości procentowe
przypisane do poszczególnych grup: A, B i C. Wprowadzone zmiany należy
potwierdzić przyciskiem ENTER. Po zatwierdzeniu grupy C przyciskiem ENTER,
system wygeneruje okno wydruku Analizy ABC, który należy zatwierdzić
przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej. Wydruk oferty wygląda
następująco:
Wydruk przedstawia wygenerowaną przez system okresową analizę ABC
według obrotów magazynowych.
UWAGA!
Zgodnie z informacją na wydruku (1), aby zapisać przeprowadzoną analizę ABC
należy powyższy wydruk zatwierdzić przyciskiem ENTER.
47 | S t r o n a
3. Sprawdzenie przypisania artykułu do grupy
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Artykuły/Zapytania – Zapytania o Artykuły
– Wprowadzenie/Korekta artykułów magazynowych
przycisku ENTER.
W oknie Kod Artykułu (1) należy wpisać „?t” i potwierdzić przyciskiem ENTER.
W oknie dialogowym wybieramy przykładowy sok, który był poddany analizie ABC.
Wybór potwierdzamy przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej.
W kolejnym oknie dialogowym należy wybrać „Sprzedaż/Budżet” potwierdzić
wybór przyciskiem ENTER.
48 | S t r o n a
W przedstawionej zakładce należy odczytać z okna Kod ABC (1), jaka grupa
została przydzielona do przeglądanego towaru.
4. Wyświetlenie historii fakturowania
Ścieżka: Zamówienia Sprzedaży – Szczegółowa Historia Zamówień – Raporty
– Sprzedaż wg Numeru Zamówienia
przycisku ENTER.
Powyższą zakładkę należy pozostawić bez zmian, akceptując wszystkie okna
przyciskiem ENTER lub PAGE DOWN. Brak ograniczeń będzie skutkował
stworzeniem raportu dla całej sprzedaży z badanego okresu. Wciśnięcie przycisku
PAGE DOWN uruchomi funkcję drukowania raportu. Wydruk raportu należy
zatwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej. Aby przejść
do kolejnego etapu ćwiczenia, należy zamknąć wszystkie zakładki systemowe
za pomocą przycisku ESC.
5. Wykonanie analizy ABC według zysku brutto
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Statystyka – ABC/Analiza Częstości – Analizy ABC
49 | S t r o n a
przycisku ENTER.
W przedstawionym oknie dialogowym wybieramy okresową analizę ABC
potwierdzając wybór przyciskiem ENTER.
W oknie Obrót/Zysk Brutto (1) należy wpisać „B”, co oznacza dokonanie analizy
ABC według zysku brutto. Wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER.
W przedstawionej zakładce należy również wprowadzić odpowiednie wartości
procentowe przypisane do poszczególnych grup: A, B i C. Wprowadzone zmiany
należy potwierdzić przyciskiem ENTER. Po zatwierdzeniu grupy C przyciskiem
ENTER, system wygeneruje okno wydruku Analizy ABC, które należy zatwierdzić
przyciskiem OK. Wydruk przedstawia wygenerowaną przez system okresową
analizę ABC według obrotów magazynowych. Aby zakończyć ćwiczenie, należy
zamknąć wszystkie zakładki systemowe za pomocą przycisku ESC.
50 | S t r o n a
III. Poziom obsługi klienta
w zarządzaniu zapasami
8. Poziom obsługi klienta
Poziom obsługi klienta jest bardzo istotnym elementem z punktu widzenia
funkcjonowania przedsiębiorstwa, ponieważ jest on związany z poziomem zapasu
zabezpieczającego, a co za tym idzie również z poziomem zapasu informacyjnego
i maksymalnego, co zostanie przestawione w kolejnym rozdziale.
Poziom obsługi klienta jest to jakość obsługi logistycznej wrażona
odpowiednią miarą, np.:
•
Czas potwierdzenia zamówienia,
•
Wskaźnik dokładności wprowadzania zamówień,
•
Czas realizacji zamówienia,
•
Wskaźnik zgodności jakościowej dostaw,
•
Wskaźnik zgodności terminowej dostaw,
•
Wskaźnik zgodności ilościowej dostaw,
•
Wskaźnik reklamacji,
•
Dostępność towarów/materiałów w zapasie 13.
W rozdziale zostaną przedstawione dwa rodzaje poziomu obsługi klienta
•
Poziom obsługi klienta jako prawdopodobieństwo niewystąpienia braku
w zapasie (POP),
13
Krzyżaniak S., Cyplik P., Zapasy i Magazynowanie, Tom I, Biblioteka Logistyka, Poznań,
2008, s. 148
51 | S t r o n a
•
Poziom obsługi klienta jako stopień ilościowej realizacji zamówień
(SIR).
8.1. Definicja POP
Poziom obsługi klienta rozumiany jako prawdopodobieństwo niewystąpienia
braku w zapasie w danym uzupełnienia zapasu (POP) wyrażany jest w procentach.
Poniżej przedstawiono wzór za pomocą, którego można wyznaczyć wartość
wskaźnika POP.
POP =
ld − ldn
ld
gdzie:
ld - Liczba dostaw w rozpatrywanym okresie,
ldn - Liczba dostaw w rozpatrywanym okresie, w których zaobserwowano
brak w zapasie.
Przykładowo POP = 97% oznacza, że prawdopodobieństwo zdarzenia
„w danym cyklu uzupełnienia zapasu cały prognozowany popyt zostanie
zaspokojony” wynosi 0,97. Inaczej mówiąc ryzyko wystąpienia braku w zapasie
wynosi 0,03.
8.2. Definicja SIR
Poziom obsługi klienta rozumiany jako stopień ilościowej realizacji zamówień
wyrażany jest również w procentach. Poniżej przedstawiono wzór za pomocą,
którego można wyznaczyć wartość wskaźnika SIR.
SIR =
WDśr − nb
WDśr
gdzie:
WDśr - średnia wielkość jednej dostawy (w ciągu rozpatrywanego roku),
nb - liczba braków obserwowanych w jednym cyklu uzupełnienia.
52 | S t r o n a
Przykładowo SIR = 97% oznacza, że w danym cyklu uzupełniania zapasu
zostanie zrealizowany 97% popytu, tzn. jeśli popyt w danym cyklu wynosił
on np. 1000 jednostek, to z zapasu wydano 970 jednostek.
8.3. Interpretacja poziomu obsługi klienta
Na Rys. 4 została przedstawiona idea poziomu obsługi klienta rozumianego
jako prawdopodobieństwo niewystąpienia braku w zapasie w danym uzupełnienia
zapasu (POP) oraz poziomu obsługi klienta rozumianego jako stopień ilościowej
realizacji zamówień.
Rys. 4 Interpretacja poziomu obsługi klienta
Źródło: opracowanie własne
Przykład
W przedsiębiorstwie do chwili obecnej nie wyznaczano poziomu obsługi
klienta. Dział Sprzedaży poprosił pracownika Działu Raportowania o wyznaczenie
poziomo obsługi klienta, dla wybranego produktu, rozumianego jako
prawdopodobieństwo niewystąpienia braku w zapasie w danym cyklu
uzupełnienia zapasu oraz jako stopień ilościowej realizacji zamówień. W tabeli
53 | S t r o n a
przedstawiono dane zebrane przez Dział Raportowania, które są niezbędne
do wyznaczenia wielkości obu rodzajów poziomu obsługi klienta.
Parametr
Wartość
Popyt roczny
2000
Typ rozkładu
rozkład normalny
Odchylenie standardowe
15
Liczba dostaw
% dostaw, w których wystąpiły
braki
liczba braków obserwowanych
w jednym cyklu uzupełnienia
20
10%
2%
Rozwiązanie
W pierwszym kroku wyznaczymy poziom obsługi klienta jako
uzupełnienia zapasu.
Dla przypomnienia poniżej przedstawiono wzór na ten rodzaj poziomu obsługi
klienta.
POP =
ld − ldn
ld
gdzie:
ld - Liczba dostaw w rozpatrywanym okresie,
ldn - Liczba dostaw w rozpatrywanym okresie, w których zaobserwowano
brak w zapasie.
Podstawiając do wzoru dane zawarte w tabeli, otrzymujemy:
POP =
20 − 2
18
* 100% =
* 100% = 90%
20
20
Poziom obsługi klienta równy 90% oznacza, że prawdopodobieństwo
zdarzenia „w danym cyklu uzupełnienia zapasu cały prognozowany popyt zostanie
zaspokojony” wynosi 0,90. Inaczej mówiąc ryzyko wystąpienia braku w zapasie
wynosi 0,1.
54 | S t r o n a
Po wyznaczeniu poziom obsługi klienta jako prawdopodobieństwo
niewystąpienia braku w zapasie w danym cyklu uzupełnienia zapasu możemy
przejść do wyznaczenia wielkości drugiego typu poziomu obsługi klienta, który
definiowany jest jako stopień ilościowej realizacji zamówień.
Dla przypomnienia poniżej przedstawiono wzór na ten rodzaj poziomu obsługi
klienta.
SIR =
WDśr − nb
WDśr
gdzie:
WDśr - średnia wielkość jednej dostawy (w ciągu rozpatrywanego roku),
nb - liczba braków obserwowanych w jednym cyklu uzupełnienia.
Średnią wielkość dostawy możemy obliczyć na podstawie popytu rocznego
i liczby dostaw, dzieląc te dwie wielkości przez siebie. Otrzymamy wówczas
poniższy wynik:
WDsr . =
2000[ szt.]
= 100[ szt.]
20
Wiedząc, że liczba braków obserwowanych w jednym cyklu uzupełnienia
wynosi 2% całej dostawy możemy wyliczyć liczbę braków jako iloczyn wielości
dostawy i udziału procentowego braków w jednym cyklu uzupełnienia.
nb = 100[ szt.] ⋅ 0,02 = 2[ szt.]
Mając wyznaczoną średnią wielkość dostawy oraz liczbę braków
obserwowanych w jednym cyklu uzupełnienia możemy wyznaczyć poziom obsługi
klienta rozumienia jako prawdopodobieństwo niewystąpienia braku w zapasie
w danym cyklu uzupełnienia zapasu.
SIR =
100[ szt.] − 2[ szt.] 98[ szt.]
=
= 98%
100[ szt.]
100[ szt.]
Poziom obsługi klienta równy 98% oznacza, że w danym cyklu uzupełniania
zapasu zostanie zrealizowany 98% popytu.
55 | S t r o n a
Zapoznaj się z poniższą sytuacją
W przedsiębiorstwie do chwili obecnej nie wyznaczano poziomu obsługi
klienta. Dział Sprzedaży poprosił pracownika Działu Raportowania o wyznaczenie
poziomo obsługi klienta, dla wybranego produktu, rozumianego jako
uzupełnienia zapasu oraz jako stopień ilościowej realizacji zamówień. W tabeli
przedstawiono dane zebrane przez Dział Raportowania, które są niezbędne
do wyznaczenia wielkości obu rodzajów poziomu obsługi klienta.
Parametr
Wartość
Popyt roczny
5000 sztuk
Typ rozkładu
rozkład normalny
Odchylenie standardowe
15 sztuk
Liczba dostaw
10
% dostaw, w których wystąpiły braki
10%
liczba braków obserwowanych w jednym cyklu uzupełnienia
5%
Ćwiczenie 1:
Wyznacz poziom obsługi klienta rozumiany jako prawdopodobieństwo
niewystąpienia braku w zapasie w danym cyklu uzupełnienia zapasu.
Ćwiczenie 2:
Wyznacz poziom obsługi klienta rozumiany
zamówień.
jako stopień ilościowej realizacji
Ćwiczenie 3:
Wiedząc, że popyt roczny wzrósł o 1000 sztuk, a pozostałe parametry nie uległy
zmianie wyznacza wartość POP i SIR. Jak zmieniły się wartości POP i SIR
w stosunku do wartości wyznaczonych w ćwiczeniu 1 i 2?
Ćwiczenie 4:
Wiedząc, że liczba braków obserwowanych w jednym cyklu uzupełnienia zmalała
do 4%, a pozostałe parametry nie uległy zmianie wyznacza wartość POP i SIR.
Jak zmieniły się wartości POP i SIR w stosunku do wartości wyznaczonych
w ćwiczeniu 1 i 2?
56 | S t r o n a
Przedyskutuj w klasie jak zmiana poszczególnych parametrów wpływa na wartość
poszczególnych rodzajów poziomu obsługi klienta.
Instrukcje
Ćwiczenie 5
Do firmy wpłynęło zamówienie od klienta: Adonis Sp. j. na:
• 100 opakowań soku jabłkowego 1l,
• 80 opakowań soku jabłkowego 2l,
• 300 opakowań soku pomarańczowego 0,33l,
• 100 opakowań soku marchwiowego 1l.
Obsługą zamówienia zajął się sprzedawca Andrzej Piątek.
Dodatkowe dane do ćwiczenia:
• termin realizacji zamówienia - 7 dni od daty bieżącej,
• osoba do kontaktów ze strony klienta - Anna Konieczna,
• pozostałe dane należy przyjąć według propozycji systemu.
Następujące towary zostały dostarczone w terminie żądanym przez klienta:
• 100 opakowań soków jabłkowych 1l,
• 80 opakowań soków jabłkowych 2l.
Pozostałe towary dostarczone zostały 2 dni po żądanym przez klienta terminie.
W dniu całkowitego zrealizowania zamówienia(drugiej wysyłki) została
wystawiona i zamknięta właściwa faktura sprzedaży.
Polecenie:
Przyjmując rolę Andrzeja Piątka należy:
•
•
•
zarejestrować zamówienie klienta dla zamówionych przez niego towarów i
dla żądanej daty dostawy,
wydać z magazynu towary w terminach zgodnych z treścią ćwiczenia,
sprawdzić wskaźnik obsługi klienta w zakresie terminowości dostaw
analizując odchylenie pomiędzy żądaną przez klienta datą dostawy
a rzeczywistą datą realizacji zamówienia.
57 | S t r o n a
1. Wprowadzenie zamówienia sprzedaży
Ścieżka: Zamówienia Sprzedaży – Wprowadzanie Zamówienia/Zapytania
– Wprowadzanie/Korekta Zamówienia
przycisku ENTER.
Numer zamówienia jest automatycznie generowany przez system iScala,
z tego względu aby przejść do kolejnego okna należy wcisnąć przycisk ENTER.
W polu Typ (1) należy wpisać wartość „1”, która oznacza, że wprowadzone
zostanie zamówienie sprzedaży. Aby przejść do okna Sprzedawca (2) należy
dwukrotnie zatwierdzić przyciskiem ENTER pola Statusu i Daty zamówienia.
58 | S t r o n a
W oknie Sprzedawca (2) należy rozwinąć listę sprzedawców za pomocą
przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę – Andrzeja Piątka, zatwierdzając wybór
przyciskiem ENTER.
W oknie Klient Zamawiający (3) za pomocą przycisku F4 należy rozwinąć listę
klientów i wybrać klienta – Adonis Sp. J., zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER.
Za pomocą przycisku ENTER potwierdzamy bez zmian kolejne okna, aby przejść do
określenia Planowanej Daty Dostawy (4). W tym oknie należy dodać do daty
bieżącej czas realizacji (zgodnie z zadaniem – 7 dni) i zatwierdzić przyciskiem
ENTER.
Aby wprowadzić, co klient chce zamówić, należy za pomocą myszki
komputerowej wcisnąć przycisk Wprowadzenie/Korekta Linii Zamówienia (5).
Po wciśnięciu przycisku system uruchomi kolejną zakładkę.
W przedstawionym przykładzie Sklep Rolno-spożywczy chce zamówić 200
jednolitrowych opakowań soku pomarańczowego. Z tego względu w oknie
Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wcisnąć przycisk F4. Z listy należy
wybrać odpowiedni rodzaj soku zgodnie z założeniami przykładu oraz potwierdzić
przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej. System automatycznie
przekieruje Użytkownika do okna Ilość (2), gdzie należy podać ilość zamawianych
opakowań soku (100 szt.). Potwierdzając tę wartość przyciskiem ENTER, system
przeniesie Użytkownika do okna Cena (3), gdzie należy sprawdzić zgodność
sugerowanej ceny, z ceną zawartą w przykładzie. Po zatwierdzeniu przyciskiem
ENTER ceny, system wygeneruje linię zamówienia, gdzie w podobny sposób
wprowadzamy pozostałe linie zamówienia. Po wprowadzeniu ostatniej linii
zamówienia, w oknie (1) należy wpisać „*” i potwierdzić przyciskiem ENTER.
Aby zakończyć wpisywanie oferty należy wszystkie okna zamknąć za pomocą
przycisku ESC.
2. Wprowadzenie WZ
Ścieżka: Zamówienia Zakupów – Dostawy/Fakturowanie – Wprowadzenie WZ
59 | S t r o n a
przycisku ENTER.
W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane
dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych ofert następuje
po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać
zamówienie przygotowane dla klienta – Adonis Sp. J. – wybór należy potwierdzić
przyciskiem ENTER. W oknie Data Dostawy (2) należy wprowadzić termin dostawy,
potwierdzając przyciskiem ENTER. Ta operacja spowoduje, że system wygeneruje
zakładkę dotyczącą realizacji zlecenia.
Ze względu na to, że nie dostarczamy w jednej dostawie całego zamówienia,
w oknie (1) należy wpisać numer linii dostarczonej (10) i wcisnąć przycisk ENTER.
W kolejnej zakładce należy wprowadzić datę bieżącą (F6) i zatwierdzić
przyciskiem ENTER.
W oknie (1) należy rozwinąć listę partii dostawy (F4) i wybrać partię pierwszej
linii. Po zatwierdzeniu wyboru partii przyciskiem ENTER, system automatycznie
przekieruje Użytkownika do okna Dostarczone (2), gdzie system podpowiada ilość
sztuk. W tym wypadku należy zaakceptować tą wartość przyciskiem ENTER.
60 | S t r o n a
Po wciśnięciu przycisku ENTER, w oknie (1) należy wpisać kolejną wydawaną
linię dostawy – 20.
przyciskiem ENTER.
Aby przejść do następnego etapu należy zamknąć wszystkie zakładki
3. Zmiana daty systemowej
Zmiana daty systemowej polega na dwukrotnym kliknięciu myszką
komputerową na symbol daty (1). W zakładce systemowej należy przesunąć datę
o 9 dni (7 dni – termin dostawy + 2 dni opóźnienia) i zatwierdzić zmianę
przyciskiem ENTER.
4. Wprowadzenie WZ cz. 2
61 | S t r o n a
Ścieżka: Zamówienia Sprzedaży – Dostawy/Fakturowanie – Wprowadzenie
Realizacji Usług/Wprowadzenie WZ
przycisku ENTER.
przyciskiem ENTER. W oknie Data Dostawy (2) należy wprowadzić zgodnie
z podpowiedzią systemu, potwierdzając przyciskiem ENTER. Ta operacja
spowoduje, że system wygeneruje zakładkę dotyczącą realizacji zlecenia.
W oknie (1) należy określić, czy następuje realizacja całego zlecenia klienta.
W przedstawionym przykładzie należy wpisać „30” i zatwierdzić przyciskiem
ENTER. System automatycznie przekieruje Użytkownika do kolejnej zakładki:
62 | S t r o n a
Analogicznie postępujemy w przypadku wystawiania WZ dla drugiej linii
zamówienia (linia 40).
5. Wystawienie Faktury
Ścieżka: Zamówienia Sprzedaży – Dostawy/Fakturowanie – Wydruk Fakt./Fakt.
Koryg.
przycisku ENTER.
dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje
przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy
rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta
(ENTER). Po wprowadzeniu numerów zamówień należy zatwierdzić pozostałe
okna. W oknie Potwierdź (3) należy wpisać „tak” i zatwierdzić przyciskiem ENTER,
co spowoduje przygotowanie wydruku faktury.
63 | S t r o n a
Wydruk faktury należy zatwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki
komputerowej. Aby przejść do następnego etapu należy zamknąć wszystkie
zakładki systemowe za pomocą przycisku ESC.
6. Zamknięcie Faktury
Ścieżka: Zamówienia Sprzedaży – Dostawy/Fakturowanie – Zamknięcie K
Fakt./Fakt.
przycisku ENTER.
okna. W oknie Zamknąć (3) należy wpisać „t” i zatwierdzić przyciskiem ENTER,
co spowoduje zamknięcie faktury.
7. Wydrukowanie raportu terminowości rzeczywistych dostaw
Ścieżka: Statystyka – Klienci/Artykuły – Sprzedaż/Fakturowanie – Statystyka
Wystawionych Faktur
64 | S t r o n a
przycisku ENTER.
W oknie (1) należy podać numer wyboru – po wpisaniu „5” należy zatwierdzić
przyciskiem ENTER. System automatycznie przeniesie Użytkownika do okna Kod
Klienta (2), w którym należy wybrać z listy (F4) klienta zamawiającego – w tym
przypadku jest to Adonis Sp. J. Po wprowadzeniu klienta, system przeniesie
Użytkownika z powrotem do okna (1), gdzie należy wcisnąć przycisk ENTER.
W oknie (1) należy wpisać numery tych danych, które powinny pojawić się
w raporcie. W analizowanym przykładzie są to: 1, 12 i 17. Wprowadzamy kolejno
te wartości w oknie (1) potwierdzając wybór przyciskiem ENTER. Aby przejść
do zakładki Dane Raportu należy wcisnąć przycisk ENTER w oknie (1) bez
wprowadzania żadnej wartości.
65 | S t r o n a
w raporcie. W analizowanym przykładzie są to: 1, 4, 5, 94 i 98. Wprowadzamy
kolejno te wartości w oknie (1) potwierdzając wybór przyciskiem ENTER.
Aby przejść do następnej zakładki należy wcisnąć przycisk ENTER w oknie (1)
bez wprowadzania żadnej wartości. Kolejne zakładki należy przejść bez
wprowadzania zmian, za pomocą przycisku ENTER, aż do momentu uruchomienia
funkcji drukowania raportu.
komputerowej.
Aby zakończyć ćwiczenie należy zamknąć wszystkie zakładki systemowe
66 | S t r o n a
Ćwiczenie 6
Do firmy wpłynęło zamówienie od klienta: Wokawit S. A. na:
• 300 opakowań soku marchwiowego 0,33l,
• 200 opakowań soku marchwiowego 1l,
• 80 opakowań soku marchwiowego 2l.
Obsługą zamówienia zajął się sprzedawca Grzegorz Skobel.
Sprzedawca ten udzielił klientowi następujących rabatów do cen podstawowy:
• sok marchwiowy 0,33l – 5%,
• sok marchwiowy 1l – 8%,
• sok marchwiowy 2l – 10%.
Dostawa powyższych pozycji została potwierdzona z terminem 4 dni roboczych
od daty bieżącej.
Dodatkowe dane do ćwiczenia:
• osoba do kontaktów ze strony klienta – Alojzy Pieczonka,
• pozostałe dane należy przyjąć według propozycji systemu.
Następujące towary zostały dostarczone w terminie żądanym przez klienta:
• 300 opakowań soku marchwiowego 0,33l.
Pozostałe towary dostarczone zostały 2 dni po żądanym przez klienta terminie.
W dniu całkowitego zrealizowania zamówienia(drugiej wysyłki) została
wystawiona i zamknięta właściwa faktura sprzedaży.
Polecenie:
Przyjmując rolę Grzegorza Skobela należy:
•
•
•
zarejestrować zamówienie klienta dla zamówionych przez niego towarów
i wprowadzić potwierdzoną datę dostawy,
wydać z magazynu towary w terminach zgodnych z treścią ćwiczenia,
sprawdzić wskaźnik obsługi klienta w zakresie terminowości dostaw
analizując odchylenie pomiędzy żądaną przez klienta datą dostawy
a rzeczywistą datą realizacji zamówienia.
67 | S t r o n a
przycisku ENTER.
68 | S t r o n a
przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę – Grzegorza Skobela, zatwierdzając wybór
przyciskiem ENTER.
klientów i wybrać klienta – Wokamit S. A., zatwierdzając wybór przyciskiem
ENTER. Za pomocą przycisku ENTER potwierdzamy bez zmian kolejne okna, aby
przejść do określenia Planowanej Daty Dostawy (4). W tym oknie należy dodać
do daty bieżącej czas realizacji (zgodnie z zadaniem – 4 dni robocze) i zatwierdzić
przyciskiem ENTER.
W przedstawionym przykładzie Wokamit S.A. chce zamówić 300 opakowań
soku marchwiowego 0,33l. Z tego względu w oknie Wprowadzania Linii
Zamówienia (1) należy wcisnąć przycisk F4. Z listy należy wybrać odpowiedni
rodzaj soku zgodnie z założeniami przykładu oraz potwierdzić przyciskiem OK
za pomocą myszki komputerowej. System automatycznie przekieruje Użytkownika
do okna Ilość (2), gdzie należy podać ilość zamawianych opakowań soku (300 szt.).
Potwierdzając tę wartość przyciskiem ENTER, system przeniesie Użytkownika do
okna Cena (3), gdzie należy sprawdzić zgodność sugerowanej ceny, z ceną zawartą
w przykładzie. Po zatwierdzeniu przyciskiem ENTER ceny, system wygeneruje linię
zamówienia:
W oknie wprowadzania linii zamówienia (1) należy wcisnąć przycisk ESC.
System automatycznie przekieruje Użytkownika do pola (2), gdzie należy wpisać
69 | S t r o n a
„10” potwierdzając kilkukrotnie przyciskiem ENTER. Ta operacja spowoduje
uruchomienie zakładki modyfikującej wprowadzenie poprzedniej linii zamówienia.
W przedstawionej zakładce należy zatwierdzić bez zmian okna,
aż do momentu przekserowania przez system do okna Rabat (1), gdzie należy
wprowadzić rabat zgodny z treścią zadania, potwierdzając przyciskiem ENTER.
Ze względu na to, że w kolejnych oknach nie będziemy wprowadzać żadnych
zmian – wciskamy przycisk PAGE DOWN. W kolejnej zakładce wszystkie okna
zatwierdzamy przyciskiem ENTER. System automatycznie przeniesie Użytkownika
do linii zamówień klienta.
W oknie Wprowadzania Linii Zamówienia należy wcisnąć przycisk F4. Z listy
należy wybrać kolejny rodzaj soku zgodnie z założeniami przykładu oraz
potwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej. Pozostałe czynności
wykonujemy identycznie, jak w przedstawionym powyżej przykładzie.
Aby dokonać aktualizacji i zapisania oferty należy wpisać „*” w oknie
Wprowadzania Nowej Linii Zamówienia. Aby zakończyć wpisywanie oferty należy
wszystkie okna zamknąć za pomocą przycisku ESC.
2. Wydrukowanie potwierdzenia zamówienia sprzedaży
Ścieżka: Zamówienia Sprzedaży – Wydruk Dokumentów – Potwierdzenia
Zamówień
przycisku ENTER.
70 | S t r o n a
W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla
odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje
zamówienie przygotowana dla klienta – Wokawit S.A. – wybór należy potwierdzić
(ENTER). Po wprowadzeniu numerów ofert należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN,
co spowoduje przygotowanie wydruku potwierdzenia zamówienia. Wydruk
potwierdzenia zamówienia należy zatwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki
komputerowej.
3. Wprowadzenie WZ
przycisku ENTER.
zamówienie przygotowane dla klienta – Wokawit S. A. – wybór należy potwierdzić
przyciskiem ENTER. W oknie Data Dostawy (2) należy wprowadzić termin dostawy,
71 | S t r o n a
potwierdzając przyciskiem ENTER. Ta operacja spowoduje, że system wygeneruje
zakładkę dotyczącą realizacji zlecenia.
Ze względu na to, że nie dostarczamy w jednej dostawie całego zamówienia,
w oknie (1) należy wpisać numer linii dostarczonej (10) i wcisnąć przycisk ENTER.
przyciskiem ENTER.
4. Zmiana daty systemowej
Zmiana daty systemowej polega na dwukrotnym kliknięciu myszką
komputerową na symbol daty (1). W zakładce systemowej należy przesunąć datę
72 | S t r o n a
o 6 dni (4 dni robocze planowana dostawa + 2 dni opóźnienia) i zatwierdzić
zmianę przyciskiem ENTER.
5. Wprowadzenie WZ cz. 2
Ścieżka: Zamówienia Sprzedaży – Dostawy/Fakturowanie – Wprowadzenie
Realizacji Usług/Wprowadzenie WZ
przycisku ENTER.
przyciskiem ENTER. W oknie Data Dostawy (2) należy wprowadzić zgodnie
z podpowiedzią systemu, potwierdzając przyciskiem ENTER. Ta operacja
spowoduje, że system wygeneruje zakładkę dotyczącą realizacji zlecenia.
W oknie (1) należy określić, czy następuje realizacja całego zlecenia klienta.
W przedstawionym przykładzie należy wpisać „20” i zatwierdzić przyciskiem
ENTER. W zakładce należy wprowadzić bieżącą datę i zaakceptować przyciskiem
ENTER. System automatycznie przekieruje Użytkownika do kolejnej zakładki:
73 | S t r o n a
Analogicznie postępujemy w przypadku wystawiania WZ dla drugiej linii
zamówienia (linia 30).
6. Wystawienie Faktury
Koryg.
przycisku ENTER.
74 | S t r o n a
okna. W oknie Potwierdź (3) należy wpisać „tak” i zatwierdzić przyciskiem ENTER,
co spowoduje przygotowanie wydruku faktury.
komputerowej. Aby przejść do następnego etapu należy zamknąć wszystkie
zakładki systemowe za pomocą przycisku ESC.
7. Zamknięcie Faktury
Ścieżka: Zamówienia Sprzedaży – Dostawy/Fakturowanie – Zamknięcie K
Fakt./Fakt.
przycisku ENTER.
okna. W oknie Zamknąć (3) należy wpisać „t” i zatwierdzić przyciskiem ENTER,
co spowoduje zamknięcie faktury.
75 | S t r o n a
8. Wydrukowanie raportu terminowości rzeczywistych dostaw
Ścieżka: Statystyka – Klienci/Artykuły – Sprzedaż/Fakturowanie – Statystyka
Wystawionych Faktur
przycisku ENTER.
W oknie (1) należy podać numer wyboru – po wpisaniu „5” należy zatwierdzić
przyciskiem ENTER. System automatycznie przeniesie Użytkownika do okna Kod
Klienta (2), w którym należy wybrać z listy (F4) klienta zamawiającego – w tym
przypadku jest to Wokawit S. A. Po wprowadzeniu klienta, system przeniesie
Użytkownika z powrotem do okna (1), gdzie należy wcisnąć przycisk ENTER.
w raporcie. W analizowanym przykładzie są to: 1, 12 i 17. Wprowadzamy kolejno
te wartości w oknie (1) potwierdzając wybór przyciskiem ENTER. Aby przejść
do zakładki Dane Raportu należy wcisnąć przycisk ENTER w oknie (1) bez
wprowadzania żadnej wartości.
76 | S t r o n a
w raporcie. W analizowanym przykładzie są to: 1, 4, 5, 92 i 96. Wprowadzamy
kolejno te wartości w oknie (1) potwierdzając wybór przyciskiem ENTER.
Aby przejść do następnej zakładki należy wcisnąć przycisk ENTER w oknie (1)
bez wprowadzania żadnej wartości. Kolejne zakładki należy przejść bez
wprowadzania zmian, za pomocą przycisku ENTER, aż do momentu uruchomienia
funkcji drukowania raportu. Wydruk faktury należy zatwierdzić przyciskiem OK
za pomocą myszki komputerowej. Aby zakończyć ćwiczenie należy zamknąć
wszystkie zakładki systemowe za pomocą przycisku ESC.
77 | S t r o n a
IV. Zapas zabezpieczający.
Systemy zamawiania oparte
na poziomie informacyjnym
i na przeglądzie okresowym
9. Zapas zabezpieczający
Zapas zabezpieczający jest jednym z rodzajów zapasów, które można wyróżnić
w strukturze zapasu. Jak sama nazwa mówi zapas zabezpieczający jest
utrzymywany w celu zabezpieczenia przedsiębiorstwa przed nietypowymi
sytuacjami, których wystąpienie nie zależy od przedsiębiorstwa.
Do głównych przyczyn utrzymywania zapasu zabezpieczającego można
zaliczyć 14:
a) zabezpieczenie przed niepewnością co do rzeczywistego popytu,
a co związane jest z błędami prognoz,
b) zabezpieczenie przed niepewnością co do terminowości, jakości
oraz zgodności ilościowej dostaw,
c) zabezpieczenie wymaganego poziomu obsługi klienta.
Jak wynika z powyższych definicji zapas zabezpieczający jest istotnym
elementem zapasu w strukturze zapasu, który wpływa na funkcjonowanie
przedsiębiorstwa.
14
Krzyżaniak S., Gospodarka zapasami, [red] Kisperska – Moroń D., Krzyżaniak S.,
w: Logistyka, Biblioteka Logistyka, Poznań, 2009, s. 111
78 | S t r o n a
W celu wyznaczenia poziomu zapasu zabezpieczającego niezbędne są poniżej
przedstawione dane i informacje:
a) „Oszacowanie odchylenia standardowego błędu prognozy popytu w cyklu
uzupełnienia zapasu σ PT . Do jego wyznaczenia konieczna jest znajomość:
•
•
prognozy średniej wartości popytu P,
odchylenia standardowego błąd prognozy σ P ,
•
oczekiwanego czasu cyklu uzupełnienia zapasu T,
•
odchylenia standardowego czasu cyklu uzupełnienia σ T .
b) Wymagany poziom obsługi; zarówno definicję (POP lub SIR) jak i wartość.
Poziom ten można wyznaczyć na podstawie:
•
•
•
•
•
doświadczenia,
danych literaturowych,
porównań z konkurencją (benchmarking),
określonych wymagań odbiorców,
rachunku optymalizacyjnego przy znajomości zarówno kosztów
utrzymywania zapasu jak i wystąpienia braku w zapasie.
c) Przyjęty sposób odnawiania zapasu” 15.
Poniżej przedstawiono wzór zgodnie, z którym wyliczana jest wielkość zapasu
zabezpieczającego.
ZB = ω ⋅ σ PT
σ PT = T ⋅ σ P 2 + P 2 ⋅ σ T2
gdzie:
ω - współczynnik bezpieczeństwa, którego wartość wynika z przyjętego
poziomu obsługi klienta,
15
Krzyżaniak S., Podstawy zarządzania zapasami w przykładach, Biblioteka Logistyka,
Poznań, 2002, s. 110
79 | S t r o n a
σ PT - odchylenie standardowe popytu w czasie trwania cyklu uzupełnienia
zapasu,
T - czas cyklu uzupełnienia zapasu,
σ P - odchylenie standardowe błędu prognozy,
σ T - odchylenie standardowe czasu cyklu uzupełnienia,
P - średnia wartość popytu/ prognoza.
Pracownik Działu Zaopatrzenia otrzymał zadanie, aby wyznaczyć poziom
zapasu zabezpieczającego dla 5 produktów znajdujących się w ofercie
przedsiębiorstwa. Dane niezbędne do wyznaczenia zapasu zabezpieczającego
podane zostały w tabeli.
Parametr
Produkt 1
Produkt 2
Produkt 3
Produkt 4
Produkt 5
2,05
2,05
2,05
2,05
2,05
Odchylenie
standardowe
popytu w przyjętej jednostce
czasu [sztuki]
5
5
5
3
5
Odchylenie
czasu cyklu
zapasu [dni]
3
3
3
3
5
średni
czas
cyklu
uzupełnienia zapasu [dni]
10
10
6
10
10
średni popyt w cyklu
uzupełnienia zapasu [sztuki]
100
150
100
100
100
Współczynnik
bezpieczeństwa
standardowe
uzupełnienia
80 | S t r o n a
Ćwiczenie 1: Wylicz poziom zapasu zabezpieczającego dla poszczególnych
produktów.
Przedyskutuj w klasie z czego wynikają zmiany w poziomach zapasu
zabezpieczającego dla poszczególnych produktów. Zmiana, z którego
z parametrów ma największy wpływ na poziom zapasu zabezpieczającego?
10.
Koszty utrzymania zapasu
Koszty utrzymania zapasu (KUtZ) są jednym z rodzajów kosztów, które ponosi
przedsiębiorstwo w związku z zapasem. Koszty utrzymania zapasu definiowane
są jako utrata możliwości wykorzystania „zamrożonych” pieniędzy w zapasie.
Do pozostałych rodzajów kosztów zalicza się koszty gromadzenia zapasu (zwane
również kosztami tworzenia zapasu, kosztami zakupów bądź kosztami
zaopatrzenia) oraz koszty braku zapasu 16. Każde z powyżej przedstawionych
kosztów można podzielić na dwa rodzaje: koszty stałe i koszty zmienne.
Do kosztów stałych związanych (SKUtZ) z kosztami utrzymania zapasu można
zaliczyć:
a) Koszty eksploatacji i amortyzacji budowli magazynowych,
b) Koszty amortyzacji wyposażenia magazynowego,
c) Płace z narzutami.
Natomiast do kosztów zmiennych (ZKUtZ), których wartość zależna jest
od wielkości zapasu i czasu jego składowania, związanych z kosztami utrzymania
zapasu można zaliczyć:
a) Koszty utrzymania powierzchni pod zapasem,
b) Koszty ubezpieczenia zapasu,
c) Koszty strat, ubytków i deprecjacji,
16
Saryusz – Wolski Z., Strategia zarządzania zaopatrzeniem, Agencja Wydawnicza Placet,
Warszawa, 1998, s. 83 - 84
81 | S t r o n a
d) Koszty zamrożonego kapitału (odsetki od kredytu lub utracone odsetki
od depozytu).
Wartość zmiennych kosztów utrzymania zapasu w danym okresie czasu
można obliczyć jako iloczyn współczynnika okresowego kosztu utrzymania zapasu,
ceny zakupu i średniego zapasu w badanym okresie. Poniżej przedstawiono wzór
na wyznaczenie wartości kosztów zmiennych utrzymania zapasu.
ZKUtZ = C ⋅ uo ⋅ Z
gdzie:
C – cena zakupu,
uo - współczynnik okresowego kosztu utrzymania zapasu (dla okresu
rocznego ur = 0,15 − 0,30 ),
Z – średni zapas w badanym okresie.
W literaturze można spotkać się również ze wzorem zgodnie, z którym roczny
koszt utrzymania zapasu jednej jednostki danego towaru oblicza się jako iloczyn
stopy procentowej kosztu utrzymania zapasu i ceny zakupu 17. Poniżej
przedstawiono wzór zgodnie, z którym wyliczana jest wartość rocznych kosztów
zmiennych utrzymania zapasu.
ZKUtZ R = r ⋅ C
gdzie:
r – stopa procentowa kosztu utrzymania zapasu (najczęściej przyjmuje się
stopę procentową z przedziału 10% – 25%)
C – cena zakupu.
Analizując elementy związane ze zmiennymi kosztami utrzymania zapasu
należy zauważyć, że jednym z nich jest wielkość średniego zapasu w badanym
okresie. Wprowadzając wielkość średniego zapasu zabezpieczającego w badanym
okresie zamiast wielkości średniego zapasu w badanym okresie otrzymujemy
17
Saryusz – Wolski Z., Strategia zarządzania zaopatrzeniem, Agencja Wydawnicza Placet,
Warszawa, 1998, s. 85
82 | S t r o n a
poniższy wzór, który
zabezpieczającego:
przedstawia
zmienne
koszty
utrzymania
zapasu
ZKUtZ = C ⋅ uo ⋅ ZB
gdzie:
C – cena zakupu,
rocznego ur = 0,15 − 0,30 ),
ZB – średni zapas zabezpieczający w badanym okresie.
Następnie na podstawie informacji zawartych w rozdziale 1 można
wprowadzić pełny wzór na zapas zabezpieczający do wzoru na zmienne koszty
utrzymania zapasu zabezpieczającego. Wówczas wzór na zmienne koszty
utrzymania zapasu zabezpieczającego przyjmie postać:
2
ZKUtZ = C ⋅ uo ⋅ ω ⋅ T ⋅ σ P + P 2 ⋅ σ T2
gdzie:
C – cena zakupu,
rocznego ur = 0,15 − 0,30 ),
Po rozpisaniu wzoru na zmienne koszty utrzymania zapasu zabezpieczającego
można zauważyć, że występuje w nim współczynnik bezpieczeństwa, którego
wartość wynika bezpośrednio z przyjętego poziomu obsługi klienta.
83 | S t r o n a
Wiedząc o tym, że im wyższy przyjęty poziom obsługi klienta tym wyższy
współczynnik bezpieczeństwa. Im wyższy współczynnik bezpieczeństwa tym
wyższe zmienne koszty utrzymania zapasu zabezpieczającego. Idąc tym tokiem
rozumowania można stwierdzić, że im wyższy poziom obsługi klienta, tym wyższe
zmienne koszty utrzymania zapasu zabezpieczającego.
Takie wnioski można wysnuć przy założeniu, że pozostałe elementy
występujące we wzorze na zmienne koszty utrzymania zapasu zabezpieczającego
pozostają na tym samym, niezmienionym poziomie.
Pracownik Działu Zaopatrzenia otrzymał zadanie, aby sprawdzić w jaki sposób
zmiana poziomu obsługi klienta wpływa na wartość zmiennych kosztów
utrzymania zapasu zabezpieczającego. W celu określenia tych zależności
pracownik wybrał do analizy przykładowy produkt: sok jabłkowy o pojemności
1 litra. Dane niezbędne do przeprowadzenia analizy zostały przestawione poniżej:
•
cena zakupu produktu – 3 zł,
•
współczynnik okresowego kosztu utrzymania zapasu – 0,02,
•
poziom obsługi klienta 98%( ϖ = 2,054),
•
odchylenie standardowe popytu w przyjętej jednostce czasu - 25 sztuk,
•
odchylenie standardowe czasu cyklu uzupełnienia zapasu - 3 dni,
•
średni czas cyklu uzupełnienia zapasu - 5 dni,
•
średni popyt w cyklu uzupełnienia zapasów - 300,
Ćwiczenie 1: Wylicz zmienne koszty utrzymania zapasu zabezpieczającego
dla podanych danych.
Ćwiczenie 2: Wylicz zmienne koszty utrzymania zapasu zabezpieczającego
zmieniając wartość poziomu obsługi klienta (np. dla 90% i 99%).
Ćwiczenie 3: Porównaj wyliczone zmienne koszty utrzymania zapasu
zabezpieczającego przy różnych poziomach obsługi klienta. Jak zmiana poziomu
84 | S t r o n a
obsługi klienta wpływa na wartość zmiennych kosztów utrzymania zapasu
zabezpieczającego?
V. System zamawiania oparty na
poziomie informacyjnym
11. Zasady funkcjonowania systemu
opartego na poziomie informacyjnym
zamawiania
System zamawiania oparty na poziomie informacyjnym jest
z podstawowych modeli odnawiania poziomu zapasów.
jednym
Główne cechy systemu zamawiania opartego na poziomie informacyjnym 18:
a) decyzja o złożeniu zamówienia podejmowana jest wtedy gdy poziom
zapasu wolnego jest niższy od poziomu zapasu informacyjnego
(tzw. punkt ponownego zamówienia, ang. Reorder Point, Reorder Level),
b) stała wielkość zamówień i dostaw,
c) zmienny cykl pomiędzy poszczególnymi zamówieniami,
d) znajomość poziomu zapasu wolnego po każdej transakcji magazynowej.
Poziom zapasu wolnego obliczany jest jako suma aktualnego poziomu zapasu
w magazynie i zapasu w drodze pomniejszony o rezerwacje zapasu. Poziom
zapasu wolnego ma znaczący wpływ na poziom zapasu informacyjnego, a co za
tym idzie na funkcjonowanie całego systemu zamawiania opartego na poziomie
informacyjnym.
W celu uzupełniania zapasów zgodnie z zasadami systemu zamawiania
opartego na poziomie informacyjnym należy wyznaczyć poziom zapasu
informacyjnego zgodnie z poniższym wzorem.
18
Poznań, 2002, s. 128
85 | S t r o n a
ZI = P ⋅ T + ZB
gdzie:
P – popyt w przyjętej jednostce czasu,
T – czas cyklu uzupełnienia zapasu,
ZB – zapas zabezpieczający.
Na Rys. 4 przedstawiono ideę funkcjonowania systemu zamawiania opartego
na poziomie informacyjnym.
Rys. 4. Idea funkcjonowania systemu zamawiania opartego na poziomie informacyjnym
Zapas
zabezpieczający
w
na poziomie informacyjnym
systemie
opartym
Zapas zabezpieczający w systemie zamawiania opartym na poziomie
informacyjnym może być wyliczany różnorodnie w zależności od przyjętych
warunków. W podstawowym modelu zapas zabezpieczający wyliczany jest jako
iloczyn współczynnika bezpieczeństwa i odchylenia standardowego popytu
86 | S t r o n a
w czasie trwania cyklu uzupełnienia zapasu 19. Poniżej przedstawiono możliwe
formy zapasu zabezpieczającego w zależności od obowiązujących warunków 20:
a) Zmienny popyt (odchylenie standardowe błędu prognozy jest większe
od zera) przy powtarzającej się wartości czasu cyklu uzupełnienia zapasu
(odchylenie standardowe czasu cyklu uzupełnienia jest zbliżone do zera),
wówczas wzór na zapas zabezpieczający przyjmie poniższą postać:
ZB = ω ⋅ σ P ⋅ T
gdzie:
b) Stały popyt (odchylenie standardowe błędu prognozy jest zbliżone
do zera) przy istotnych zmianach czasu cyklu uzupełnienia zapasu
(odchylenie standardowe czasu cyklu uzupełnienia jest większe od zera),
wówczas wzór na zapas zabezpieczający przyjmie poniższą postać
ZB = ω ⋅ σ T ⋅ P
gdzie:
c) Zmienny popyt (odchylenie standardowe błędu prognozy jest większe
od zera) przy jednocześnie istotnych zmianach czasu cyklu uzupełnienia
19
Wzór na zapas zabezpieczający został przedstawiony w rozdziale 1.
Poznań, 2002, s. 131 - 135
20
87 | S t r o n a
zapasu (odchylenie standardowe czasu cyklu uzupełnienia jest większe od
zera), wówczas wzór na zapas zabezpieczający przyjmie poniższą postać
ZB = ω ⋅ P 2 ⋅ σ T2 + σ P2 ⋅ T
gdzie:
P - średnia wartość popytu/ prognoza,
T - czas cyklu uzupełnienia zapasu.
Pracownik Działu Zaopatrzenia otrzymał zadanie, aby opracować zasady
funkcjonowania modelu odnawiania zapasów, który będzie opierał się systemie
zamawiania opartym na poziomie informacyjnym.
W pierwszym kroku zadaniem pracownika jest wyznaczenie parametrów
opisujących system zamawiania, tzn. poziom zapasu zabezpieczającego i poziom
zapasu informacyjnego dla wybranego towaru jakim jest sok jabłkowy
o pojemności 1 litra, wiedząc, że:
•
poziom obsługi klienta 98%( ϖ = 2,054),
•
•
odchylenie standardowe czasu cyklu uzupełnienia zapasu - 3 dni,
•
•
średni popyt w cyklu uzupełnienia zapasów - 300,
•
założona wielkość pojedynczej dostawy - 80 sztuk.
88 | S t r o n a
Ćwiczenie 1: Wylicz wymagany poziom zapasu zabezpieczającego i poziom zapasu
informacyjnego?
informacyjnego, zakładając, że dostawca zrealizował projekt w swoim
przedsiębiorstwie, który przyczynił się do zniwelowania opóźnień w dostawach
towarów do swoich klientów?
informacyjnego, zakładając, że w przedsiębiorstwie Nektar został zrealizowany
projekt, który przyczynił się do podniesienia jakości prognoz, co przełożyło się
na zmniejszenie odchylenia standardowego popytu do 10 sztuk?
Ćwiczenie 4: Porównaj wyliczone poziomy zapasu zabezpieczającego i poziomu
zapasu informacyjnego w trzech powyższych sytuacjach. Przy której sytuacji
poziom zapasu zabezpieczającego i informacyjnego jest najniższy?
zabezpieczającego i zapasu informacyjnego.
12. System zamawiania
okresowym
oparty
na
przeglądzie
12.1. Zasady funkcjonowania systemu zamawiania
opartego na przeglądzie okresowym
System zamawiania oparty na przeglądzie okresowym jest drugim
z podstawowych modeli odnawiania poziomu zapasów.
Główne cechy systemu zamawiania opartego na przeglądzie okresowym 21:
a) zamówienie składane jest w cyklu o stałym okresie T0,
b) zmienna wielkość zamówień i dostaw,
c) wielkość zamówienia wyliczana jest jako różnica pomiędzy zapasem
maksymalnym a zapasem wolnym (WD = Zmax – ZW),
21
Poznań, 2002, s. 146
89 | S t r o n a
d) poziomu zapasu wolnego wyliczany jest podczas przeglądu.
Poziom zapasu wolnego obliczany jest jako suma aktualnego poziomu zapasu
w magazynie i zapasu w drodze pomniejszony o rezerwacje zapasu.
W celu uzupełniania zapasów zgodnie z zasadami systemu zamawiania
opartego na przeglądzie okresowym należy wyznaczyć poziom zapasu
maksymalnego zgodnie z poniższym wzorem.
ZMax = P ⋅ (T + T0 ) + ZB
gdzie:
P – popyt w przyjętej jednostce czasu,
T – czas cyklu uzupełnienia zapasu,
T0 - czas cyklu przeglądu,
ZB – zapas zabezpieczający.
Na Rys. 5 przedstawiono ideę funkcjonowania systemu zamawiania opartego
na przeglądzie okresowym.
Rys. 5. Idea funkcjonowania systemu zamawiania opartego na przeglądzie okresowym
90 | S t r o n a
12.2. Zapas zabezpieczający w systemie opartym
na przeglądzie okresowym
Zapas zabezpieczający w systemie zamawiania opartym na przeglądzie
okresowym może być wyliczany różnorodnie w zależności od przyjętych
warunków. W podstawowym modelu zapas zabezpieczający wyliczany jest jako
iloczyn współczynnika bezpieczeństwa i odchylenia standardowego popytu
w czasie trwania cyklu uzupełnienia zapasu i przeglądu zapasu 22. Poniżej
przedstawiono możliwe formy zapasu zabezpieczającego w zależności
od obowiązujących warunków 23:
a) Zmienny popyt (odchylenie standardowe błędu prognozy jest większe
od zera) przy powtarzającej się wartości czasu cyklu uzupełnienia zapasu
(odchylenie standardowe czasu cyklu uzupełnienia jest zbliżone do zera),
wówczas wzór na zapas zabezpieczający przyjmie poniższą postać:
ZB = ω ⋅ σ P ⋅ T + T0
gdzie:
T0 - okres cyklu uzupełnienia zapasu.
b) Stały popyt (odchylenie standardowe błędu prognozy jest zbliżone
do zera) przy istotnych zmianach czasu cyklu uzupełnienia zapasu
(odchylenie standardowe czasu cyklu uzupełnienia jest większe od zera),
wówczas wzór na zapas zabezpieczający przyjmie poniższą postać
ZB = ω ⋅ σ T ⋅ P
22
Wzór na zapas zabezpieczający został przedstawiony w rozdziale 1.
Poznań, 2002, s. 150 - 155
23
91 | S t r o n a
gdzie:
c) Zmienny popyt (odchylenie standardowe błędu prognozy jest większe
od zera) przy jednocześnie istotnych zmianach czasu cyklu uzupełnienia
zapasu (odchylenie standardowe czasu cyklu uzupełnienia jest większe
od zera), wówczas wzór na zapas zabezpieczający przyjmie poniższą
postać
ZB = ω ⋅ P 2 ⋅ σ T2 + σ P2 ⋅ (T + T0 )
gdzie:
P - średnia wartość popytu/ prognoza,
T0 - okres cyklu uzupełnienia zapasu.
Pracownik Działu Zaopatrzenia otrzymał zadanie, aby opracować zasady
funkcjonowania modelu odnawiania zapasów, który będzie opierał się systemie
zamawiania opartym na przeglądzie okresowym.
92 | S t r o n a
W pierwszym kroku zadaniem pracownika jest wyznaczenie parametrów
opisujących system zamawiania, tzn. poziom zapasu zabezpieczającego i poziom
zapasu maksymalnego dla wybranego towaru jakim jest sok jabłkowy
o pojemności 1 litra, wiedząc, że:
•
poziom obsługi klienta 98%(ω= 2,054),
•
•
odchylenie standardowe czasu cyklu uzupełnienia zapasu - 1 dzień,
•
•
okres cyklu uzupełnienia zapasu – 10 dni,
•
średni popyt w cyklu uzupełnienia zapasów – 200 sztuk.
maksymalnego?
maksymalnego, zakładając, że dostawca i przedsiębiorstwo zrealizowali projekty
w swoich przedsiębiorstwach, które przyczyniły się do skrócenia czasu cyklu
uzupełnienia zapasu do 5 dni?
maksymalnego, zakładając, że w przedsiębiorstwie Nektar został zrealizowany
projekt, który przyczynił się do podniesienia jakości prognoz, co przełożyło się
na zmniejszenie odchylenia standardowego popytu do 5 sztuk?
Ćwiczenie 4: Porównaj wyliczone poziomy zapasu zabezpieczającego i poziomu
zapasu maksymalnego w trzech powyższych sytuacjach. Przy której sytuacji
poziom zapasu zabezpieczającego i maksymalnego jest najniższy?
zabezpieczającego i zapasu maksymalnego.
93 | S t r o n a
Instrukcje
Ćwiczenie 7
Zaopatrzeniowiec Anna Kowalska postanowiła obliczyć i wpisać do systemu zapas
bezpieczeństwa i poziom informacyjny dla soku pomarańczowego o pojemności 1
litra dysponując następującymi danymi:
• poziom obsługi klienta 98%(2,054),
• odchylenie standardowe popytu w przyjętej jednostce czasu - 20 sztuk,
• odchylenie standardowe czasu cyklu uzupełnienia zapasu - 2 dni,
• średni cykl uzupełnienia zapasu - 7 dni,
• średni popyt w cyklu uzupełnienia zapasów - 210,
• założona wielkość pojedynczej dostawy - 100 sztuk.
Anna Kowalska założyła, iż zapas odtwarzany będzie według systemu opartego
na poziomie informacyjnym.
Polecenie:
•
•
•
oblicz poziom bezpieczeństwa zapasu,
oblicz poziom informacyjny,
wprowadź poziom informacyjny do systemu iScala oraz sprawdzić efekt
działania systemu opartego na poziomie informacyjnym.
1. Parametryzacja systemu
Ścieżka: Narzędzia systemowe – Zarządzanie Danymi – Ustawienia Własności
Kompanii – Edycja Ustawień Własności Kompanii
94 | S t r o n a
przycisku ENTER.
W oknie Wybór Grup Funkcji należy wybrać „Kontrola Zapasów” i potwierdzić
W oknie Grupa Właściwości: Kontrola Zapasów należy włączyć parametr (240)
„Zwiększ zadania dla SRP”. Wybór potwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki
komputerowej. Aby przejść do kolejnego etapu ćwiczenia należy pozamykać
wszystkie okna za pomocą przycisku ESC.
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Artykuły/Zapytania – Planowanie
Zapotrzebowania Magazynowego – Zaawansowane SRP – Parametry Grupy SRP
95 | S t r o n a
przycisku ENTER.
W oknie ID Grupy MRP (1) należy wybrać z listy (F4) grupę „Towary”
i potwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie Kod Artykułu (2) wprowadzamy artykuł
zgodnie z treścią zadania, potwierdzając przyciskiem ENTER. W oknie Poziom
informacyjny (3) wprowadzamy wyliczoną wartość zapasu informacyjnego,
natomiast w oknie Średni Cykl Uzupełnienia Zapasu (4) wpisujemy termin zgodnie
z treścią ćwiczenia. Po prowadzeniu wszystkich danych, należy wcisnąć przycisk
Zapis (5) za pomocą myszki komputerowej.
Aby przejść do kolejnego etapu ćwiczenia, należy pozamykać wszystkie okna
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Artykuły/Zapytania – Wprowadzanie/Korekta
Artykułów Magazynowych – Planowanie Główne
96 | S t r o n a
przycisku ENTER.
W oknie Kod Artykułu (1) należy wybrać z listy (F4) towar zgodnie z treścią
ćwiczenia i zatwierdzić przyciskiem ENTER. System automatycznie wygeneruje
okno Menu, w którym należy wybrać „Planowanie Główne” i zatwierdzić
przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej.
W oknie Wielkość Zamówienia (1) należy wprowadzić założoną wielkość
pojedynczej dostawy, zgodnie z treścią ćwiczenia. W oknie Zapas Bezpieczeństwa
(2) należy wpisać wyliczoną wcześniej wartość zapasu bezpieczeństwa
i potwierdzić przyciskiem ENTER. Po wciśnięciu przycisku PAGE DOWN, system
dokona zapisu wprowadzonych zmian i przeniesie Użytkownika do zakładki Menu.
Aby przejść do kolejnego etapu ćwiczenia należy wszystkie okna zamknąć
2. Analiza utworzonych przez system propozycji uzupełnienia zapasów
97 | S t r o n a
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Artykuły/Zapytania
Zapotrzebowania Magazynowego – Ekran Funkcji SRP
–
Planowanie
przycisku ENTER.
W powyższej zakładce należy pamiętać, aby za pomocą myszki komputerowej
zaznaczyć Wspólny Zakres (1). Następnie w oknie ID (2) z listy (F4) wybrać
„SRP/MRP” i potwierdzić przyciskiem ENTER. Następnie należy za pomocą myszki
komputerowej zatwierdzić wprowadzone zmiany przyciskiem OK (3).
Zakładka Działania SRP przedstawia propozycje uzupełniania zapasu,
które zostały wygenerowane przez system.
Aby zakończyć ćwiczenie należy pozamykać wszystkie okna za pomocą
przycisku ESC.
98 | S t r o n a
Ćwiczenie 8
Zaopatrzeniowiec Arkadiusz Janicki postanowił zautomatyzować proces
uzupełniania zapasu dla systemu opartego na poziomie informacyjnym dla soku
grejpfrutowego o pojemności 2 litrów, dysponując następującymi danymi:
• założona wielkość pojedynczej dostawy - 75 sztuk,
• wielkość zbiorczego opakowania – 25 sztuk.
Po zdefiniowaniu danych Arkadiusz Janicki wysłał zamówienie zakupu, które
utworzone zostało przez system iScala na podstawie powyższych danych.
Polecenie:
•
•
•
•
oblicz poziom bezpieczeństwa zapasu,
oblicz poziom informacyjny,
wprowadź poziom informacyjny, średni cykl uzupełnienia zapasów
oraz wielkość zbiorczego opakowania do systemu iScala oraz sprawdzić
efekt działania systemu opartego na poziomie informacyjnym,
utwórz i wyślij zamówienie zakupu do dostawcy (brakujące dane należy
przyjąć według propozycji systemu).
99 | S t r o n a
przycisku ENTER.
100 | S t r o n a
komputerowej.
Aby przejść do kolejnego etapu ćwiczenia należy pozamykać wszystkie okna
przycisku ENTER.
zgodnie z treścią zadania, potwierdzając przyciskiem ENTER. W oknie Wielkość
101 | S t r o n a
Zbiorczego Opakowania (3) należy wpisać wartość zgodnie z treścią zadania
i potwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie Poziom informacyjny (4) wprowadzamy
wyliczoną wartość zapasu informacyjnego, natomiast w oknie Średni Cykl
Uzupełnienia Zapasu (5) wpisujemy termin zgodnie z treścią ćwiczenia.
Po prowadzeniu wszystkich danych, należy wcisnąć przycisk Zapis (6) za pomocą
myszki komputerowej.
przycisku ENTER.
102 | S t r o n a
–
Planowanie
przycisku ENTER.
103 | S t r o n a
które zostały wygenerowane przez system. Należy wcisnąć przycisk Zaznacz
Wszystkie (1), a następnie Zwolnij (2). Aby przejść do kolejnego etapu należy
pozamykać wszystkie okna za pomocą przycisku ESC.
3. Utworzenie propozycji zamówień zakupu
Ścieżka: Zamówienia Zakupów – Propozycje Zamówień Zakupów – Tworzenie
Propozycji Zamówień Zakupów
przycisku ENTER.
104 | S t r o n a
Na przedstawionej zakładce w oknie Wpisania Wybranego Numeru (1) należy
wpisać numer okna, które zamierzamy edytować – w analizowanym przykładzie
należy wprowadzić Kod Artykułu, z tego względu w oknie Wpisania Wybranego
Numeru (1) należy wpisać „1”.
W oknie Kod Artykułu należy wybrać towar zgodny z treścią ćwiczenia.
Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje po wciśnięciu przycisku F4.
Wybór soku należy zatwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja
wygląda identycznie: należy rozwinąć listę towarów (F4) i wybrać sok
pomarańczowy jednolitrowy (ENTER).
W oknie Wpisania Wybranego Numeru (3) należy zostawić wartość „zero”,
zatwierdzając ją przyciskiem ENTER. Ta czynność spowoduje uruchomienie
zakładki Tworzenie Propozycji Zamówienia.
Okna, w których należy zostawić dane proponowane przez system
zatwierdzamy przyciskiem ENTER. Ćwiczenie nie przewiduje kontroli poziomu
odnawiania oraz użycia transakcji budżetowych. Z tego względu w oknie Kontrola
Poziomu Odnawiania (1) oraz w oknie Transakcji Budżetowych (2) należy wpisać
„NIE”, akceptując wprowadzone zmiany przyciskiem ENTER. Jednym z celów
ćwiczenia jest wybór dostawcy oferującego najkrótszy termin realizacji dostawy.
Z tego względu w oknie Wybór Profilu Dostawcy (3) należy zostawić wartość
„zero”, która odnosi się w systemie do wyszukania głównego dostawcy.
Pozostałe okna należy zaakceptować bez zmian, za pomocą przycisku ENTER,
aż do chwili wygenerowania zakładki dotyczącej wydruku dokumentu. Wydruk
105 | S t r o n a
komputerowej. Aby zakończyć proces wydruku należy zamknąć powyższy ekran
za pomocą myszki komputerowej oraz zamknąć wszystkie zakładki systemowe
Ćwiczenie 9
Zaopatrzeniowiec Arleta Stefańska postanowiła zautomatyzować proces
uzupełniania zapasu dla systemu opartego na poziomie informacyjnym dla soku
pomidorowego o pojemności 1 litra, dysponując następującymi danymi:
• poziom obsługi klienta 99,10%(2,366),
• założona wielkość pojedynczej dostawy - 75 sztuk,
• wielkość zbiorczego opakowania – 75 sztuk.
Po zdefiniowaniu danych przez Arletę Stefańską, sprzedawca Kazimierz Kwieciński
wpisał do systemu zamówienie klienta Marchwix Sp. z o.o. na 90 sztuk
powyższego soku pomidorowego według poniższych danych:
•
•
•
termin realizacji zamówienia - 7 dni od daty bieżącej,
osoba do kontaktów ze strony klienta – Piotr Sateja,
pozostałe dane należy przyjąć według propozycji systemu.
Polecenie:
Wcielając się w rolę Arlety Stefańskiej należy:
•
•
•
obliczyć poziom bezpieczeństwa zapasu,
obliczyć poziom informacyjny,
wprowadzić poziom informacyjny, wielkość pojedynczej dostawy jako
ekonomiczną wielkość zamówienia, średni cykl uzupełnienia zapasów oraz
wielkość zbiorczego opakowania do systemu iScala oraz sprawdzić efekt
działania systemu opartego na poziomie informacyjnym.
106 | S t r o n a
Wcielając się w rolę Kazimierza Kwiecińskiego należy:
• zarejestrować w systemie zamówienie klienta według powyższych danych,
• sprawdzić i dokonać analizy działania systemu w zakresie uzupełnienia
zapasu.
przycisku ENTER.
107 | S t r o n a
przycisku ENTER.
108 | S t r o n a
zgodnie z treścią zadania, potwierdzając przyciskiem ENTER. W oknie Wielkość
Zbiorczego Opakowania (3) należy wpisać wartość zgodnie z treścią zadania
i potwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie Poziom informacyjny (4) wprowadzamy
wyliczoną wartość zapasu informacyjnego, natomiast w oknie Średni Cykl
przycisku ENTER.
109 | S t r o n a
–
Planowanie
przycisku ENTER.
110 | S t r o n a
które zostały wygenerowane przez system. Aby zakończyć ćwiczenie należy
przycisku ENTER.
111 | S t r o n a
przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę – Kazimierza Kwiecińskiego, zatwierdzając
klientów i wybrać klienta – Marchwix Sp. z o. o., zatwierdzając wybór przyciskiem
ENTER. Za pomocą przycisku ENTER potwierdzamy bez zmian kolejne okna,
aby przejść do określenia Planowanej Daty Dostawy (4). W tym oknie należy dodać
do daty bieżącej czas realizacji (zgodnie z zadaniem – 7 dni) i zatwierdzić
przyciskiem ENTER.
W przedstawionym przykładzie klient chce zamówić 90 jednolitrowych
opakowań soku pomidorowego. Z tego względu w oknie Wprowadzania Linii
112 | S t r o n a
Zamówienia (1) należy wcisnąć przycisk F4. Z listy należy wybrać odpowiedni
rodzaj soku zgodnie z założeniami przykładu oraz potwierdzić przyciskiem OK za
pomocą myszki komputerowej. System automatycznie przekieruje Użytkownika
do okna Ilość (2), gdzie należy podać ilość zamawianych opakowań soku.
Potwierdzając tę wartość przyciskiem ENTER, system przeniesie Użytkownika do
okna Cena (3), gdzie należy sprawdzić zgodność sugerowanej ceny, z ceną zawartą
w przykładzie. Po zatwierdzeniu przyciskiem ENTER ceny, system wygeneruje linię
zamówienia.
Ekran przedstawiający zatwierdzenie linii zamówienia został przedstawiony
na powyższym rysunku. Aby dokonać aktualizacji i zapisania oferty należy wpisać
„*” w oknie Wprowadzania Nowej Linii Zamówienia (1). Aby zakończyć
wpisywanie oferty należy wszystkie okna zamknąć za pomocą przycisku ESC.
–
Planowanie
przycisku ENTER.
113 | S t r o n a
Aby zakończyć ćwiczenie należy pozamykać wszystkie okna za pomocą
przycisku ESC.
114 | S t r o n a
Ćwiczenie 10
Dostawca soku pomarańczowego w opakowaniach jednolitrowych poinformował
zaopatrzeniowca Ilonę Boniec, że dostarczany przez niego towar, ze względu
na konieczność usprawnienia przebiegu wydań z magazynu i wprowadzeniu
w związku z tym ich planowania, będzie mógł być wydawany co 10 dni,
ale w żądanej przez klienta ilości. Ilona Boniec postanowiła zautomatyzować
proces uzupełniania zapasu w taki sposób, aby uzupełniać stan w/w soku
pomarańczowego do maksymalnej ilości obliczonej dla systemu opartego
na przeglądzie okresowym. Założyła ona, że popyt jest stabilny, a dostawy będą
realizowane na czas. Chcąc właściwie planować wielkość dostaw postanowiła
obliczyć wielkość zapasu maksymalnego, dysponując dodatkowo następującymi
danymi:
• poziom obsługi klienta 97% (1,881),
• średni czas cyklu uzupełnienia zapasu - 1 dzień,
• średni popyt w cyklu uzupełnienia zapasów – 700 sztuk.
Po dokonaniu obliczeń Ilona Boniec wprowadziła wyliczony zapas maksymalny
oraz zapas zabezpieczający do systemu iScala i uruchomiła tworzenie propozycji
zamówień zakupu, zakładając, iż dzisiaj wypada termin przeglądu okresowego.
Polecenie:
Wcielając się w rolę Ilony Boniec należy:
•
•
•
•
obliczyć zapas maksymalny,
wprowadzić zapas maksymalny, cykl uzupełnienia zapasów oraz zapas
bezpieczeństwa do systemu iScala,
utworzyć, a następnie dokonać analizy wygenerowanych przez system
propozycji zamówień zakupu.
115 | S t r o n a
przycisku ENTER.
116 | S t r o n a
komputerowej.
Aby przejść do kolejnego etapu ćwiczenia należy pozamykać wszystkie okna
przycisku ENTER.
117 | S t r o n a
zgodnie z treścią zadania, potwierdzając przyciskiem ENTER. W oknie Średni Cykl
przycisku ENTER.
118 | S t r o n a
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Artykuły/Zapytania – Inne Pliki Artykułów – Dane
Magazynowe
przycisku ENTER.
119 | S t r o n a
W oknie Kod Artykułu (1) należy wybrać towar, zgodnie z treścią ćwiczenia
i zaakceptować przyciskiem ENTER. W oknie Magazyn (2) wybieramy „Magazyn
Towarów”, natomiast w oknie „Maksymalny zapas” (3) wpisujemy wartość zapasu
maksymalnego wyliczonego na podstawie treści zadania. Wszystkie pozostałe
okna potwierdzamy przyciskiem ENTER. Po zatwierdzeniu wszystkich okien system
wyczyści dane, co oznacza automatyczne zapisanie zmian. W celu przejścia
do dalszych etapów ćwiczenia, należy zamknąć wszystkie zakładki przyciskiem ESC.
6. Uruchomienie funkcji tworzenia propozycji uzupełnienia
przycisku ENTER.
120 | S t r o n a
komputerowej.
121 | S t r o n a
Aby zakończyć proces wydruku należy zamknąć powyższy ekran za pomocą
myszki komputerowej oraz zamknąć wszystkie zakładki systemowe za pomocą
przycisku ESC.
Ścieżka: Zamówienia Zakupu – Propozycje Zamówień Zakupów – Raporty
Propozycji – Sortowanie Według Numeru
przycisku ENTER.
W zakładce zamówienia zakupów wg numerów należy zostawić okna
z wartościami domyślnymi, aż do momentu przejścia do okna Kod Artykułu (1),
gdzie należy wybrać z listy (F4) towar, zgodnie z treścią ćwiczenia. Pozostałe okna
zatwierdzamy przyciskiem ENTER, aż do momentu uruchomienia funkcji
drukowania, gdzie potwierdzamy przyciskiem OK za pomocą myszki
komputerowej.
Aby zakończyć ten etap instrukcji, należy pozamykać wszystkie okna
122 | S t r o n a
Ćwiczenie 11
Dostawca soku pomarańczowego w opakowaniach dwulitrowych poinformował
zaopatrzeniowca Kamila Piechockiego, że dostarczany przez niego towar,
ze względu na duże zapotrzebowanie w sezonie letnim, będzie mógł być
odbierany co 6 dni, ale w żądanej przez klienta ilości. Zaopatrzeniowiec
postanowił zautomatyzować proces uzupełniania zapasu w taki sposób,
aby uzupełniać stan w/w soku pomarańczowego do maksymalnej ilości obliczonej
dla systemu opartego na przeglądzie okresowym. W tym celu podjął się zadania
obliczenia maksymalnego zapasu, dysponując przy tym następującymi danymi:
• odchylenie standardowe czasu cyklu uzupełnienia zapasu - 0 dni (dostawy
są realizowane na czas),
• średni czas cyklu uzupełnienia zapasu - 2 dni,
• średni popyt w cyklu uzupełnienia zapasów - 360.
Po dokonaniu obliczeń Kamil Piechocki wprowadził wyliczony zapas maksymalny
oraz zapas zabezpieczający do systemu iScala i uruchomił tworzenie propozycji
zamówień zakupu, zakładając, iż dzisiaj wypada termin przeglądu okresowego.
Polecenie:
Wcielając się w rolę Kamila Piechockiego należy:
•
•
•
•
•
propozycji zamówień zakupu,
utworzyć i wyświetlić na ekranie w formie wydruków do dostawcy,
powstałe zamówienia zakupu.
123 | S t r o n a
przycisku ENTER.
124 | S t r o n a
przycisku ENTER.
125 | S t r o n a
przycisku ENTER.
126 | S t r o n a
Magazynowe
przycisku ENTER.
przycisku ENTER.
127 | S t r o n a
128 | S t r o n a
aż do chwili wygenerowania zakładki dotyczącej wydruku dokumentu:
Wydruk potwierdzenia zamówienia należy zatwierdzić przyciskiem OK
za pomocą myszki komputerowej. Aby zakończyć proces wydruku należy zamknąć
powyższy ekran za pomocą myszki komputerowej oraz zamknąć wszystkie zakładki
przycisku ENTER.
komputerowej.
129 | S t r o n a
4. Utworzenie zamówień zakupu
Ścieżka: Zamówienia Zakupów – Propozycje Zamówień Zakupów – Konwersja
Propozycji na Zamówienie
przycisku ENTER.
W oknie Numer Zamówienia (1) należy wybrać z listy (F4) zamówienie
i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER. Aby przejść do okna Wykonania Konwersji
(2) należy zaakceptować wszystkie okna za pomocą przycisku ENTER. W oknie
Wykonania Konwersji (2) należy wpisać „Tak” zatwierdzając przyciskiem ENTER.
5. Wydruk zamówień zakupu
Ścieżka: Zamówienia Zakupów – Wydruk Dokumentów – Wydruk Zamówień
Zakupów
130 | S t r o n a
przycisku ENTER.
zamówienie i potwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja
wygląda identycznie: należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną
dla odpowiedniego klienta (ENTER). Po wprowadzeniu numerów ofert należy
wcisnąć przycisk PAGE DOWN, co spowoduje przygotowanie wydruku
potwierdzenia zamówienia. Wydruk potwierdzenia zamówienia należy zatwierdzić
przycisku ESC.
131 | S t r o n a
Ćwiczenie 12
Ze względu na wysokie koszty transportu zaopatrzeniowiec Magdalena Dyduch
postanowiła zmienić zasady zamawiania soku jabłkowego 0,33l. Postanowiła ona,
że uzupełnianie tego soku na magazynie odbywać się będzie w wyniku przeglądu
stanu magazynowego co 7 dni i zakup będzie dotyczył ilości uzupełniającej ilość
soków, do założonej ilości maksymalnej. Niestety, niestabilność wykazywał
zarówno popyt, jak i terminowość dostaw. W celu wyliczenia zapasu
zabezpieczającego i zapasu maksymalnego Magdalena Dyduch posłużyła się
następującymi danymi:
• poziom obsługi klienta 98,50%(2,170),
• średni czas cyklu uzupełnienia zapasu - 3 dni,
• średni popyt w cyklu uzupełnienia zapasów - 1400 sztuk.
Po dokonaniu obliczeń Magdalena Dyduch wprowadziła wyliczony zapas
maksymalny oraz zapas zabezpieczający do systemu iScala i uruchomiła tworzenie
propozycji zamówień zakupu, zakładając, iż dzisiaj wypada termin przeglądu
okresowego.
Po zdefiniowaniu parametrów odtwarzania zapasów i sprawdzeniu wyników,
wpłynęło do firmy zamówienie od klienta - Jadło Polskie Sp. z o.o. na 500 sztuk
soków jabłkowych o pojemności 0,33l z terminem realizacji -1 dzień. Obsługą
zamówienia zajęła się sprzedawca Marzanna Gorsz.
Polecenie:
Wcielając się w rolę Magdaleny Dyduch należy:
•
•
•
•
propozycji zamówień zakupu.
132 | S t r o n a
Następnie przyjmując rolę Marzanny Gorsz należy wpisać zamówienie klienta
według powyższych danych, brakujące dane należy dobrać akceptując
podpowiedzi systemu. Po wpisaniu zamówienia, ponownie przyjmując rolę
zaopatrzeniowca, należy uruchomić tworzenie propozycji zamówień zakupu
i dokonać ich analizy.
przycisku ENTER.
133 | S t r o n a
komputerowej.
Aby przejść do kolejnego etapu ćwiczenia należy pozamykać wszystkie okna za
pomocą przycisku ESC.
przycisku ENTER.
myszki komputerowej. Aby przejść do kolejnego etapu ćwiczenia, należy
134 | S t r o n a
przycisku ENTER.
135 | S t r o n a
Magazynowe
przycisku ENTER.
136 | S t r o n a
przycisku ENTER.
137 | S t r o n a
komputerowej. Aby zakończyć proces wydruku należy zamknąć powyższy ekran za
pomocą myszki komputerowej oraz zamknąć wszystkie zakładki systemowe
przycisku ENTER.
komputerowej.
138 | S t r o n a
przycisku ENTER.
przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę – Marzannę Gorsz, zatwierdzając wybór
przyciskiem ENTER.
klientów i wybrać klienta, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER. Za pomocą
przycisku ENTER potwierdzamy bez zmian kolejne okna, aby przejść do określenia
139 | S t r o n a
Planowanej Daty Dostawy (4). W tym oknie należy dodać do daty bieżącej czas
realizacji (zgodnie z zadaniem – 3 dni) i zatwierdzić przyciskiem ENTER.
W przedstawionym przykładzie klient chce zamówić 500 opakowań soku.
Z tego względu w oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wcisnąć
przycisk F4. Z listy należy wybrać odpowiedni rodzaj soku zgodnie z założeniami
przykładu oraz potwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej.
System automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Ilość (2), gdzie należy
podać ilość zamawianych opakowań soku (500 szt.). Potwierdzając tę wartość
przyciskiem ENTER, system przeniesie Użytkownika do okna Cena (3), gdzie należy
sprawdzić zgodność sugerowanej ceny, z ceną zawartą w przykładzie.
Po zatwierdzeniu przyciskiem ENTER ceny, system wygeneruje linię zamówienia,
co przedstawia poniższy rysunek.
5. Utworzenie zamówień zakupu
Ścieżka: Zamówienia Zakupów – Propozycje Zamówień Zakupów – Konwersja
Propozycji na Zamówienie
przycisku ENTER.
140 | S t r o n a
i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER. Aby przejść do okna Wykonania Konwersji
(2) należy zaakceptować wszystkie okna za pomocą przycisku ENTER. W oknie
Wykonania Konwersji (2) należy wpisać „Tak” zatwierdzając przyciskiem ENTER.
Zakupów
przycisku ENTER.
141 | S t r o n a
przycisku ESC.
142 | S t r o n a
13.
VI. Optymalizacja zapasu
cyklicznego
Czy pamiętasz co to jest zapas cykliczny?
Zapas cykliczny jest to jeden z rodzajów zapasu, które występują w strukturze
zapasu.
Średnia wielkość zapasu cyklicznego (ZC) w danym okresie czasu jest równa
połowie średniej wielkości dostaw (SWD) w tym okresie, co zostało przedstawione
na poniższym wzorze:
ZC = 0,5 ⋅ SWD
gdzie:
SWD – średnia wielkość dostawy.
Przykład
Przedsiębiorstwo składa zamówienia na produkty w różnych cyklach
i wielkości. W tabeli podano charakterystykę wielkości zamówień w okresie
jednego miesiąca.
Na podstawie danych zawartych w tabeli wyznacz poziom zapasy cyklicznego.
Rozwiązanie
W pierwszym korku należy wyznaczyć średnią wielkość dostaw
w analizowanym okresie, poprzez posumowanie wielkości wszystkich dostaw
i podzielenie uzyskanej wielkości przez liczbę dostaw w analizowanym okresie.
143 | S t r o n a
SWD =
12 + 24 + 50 + 20 + 64 + 40 + 10 + 70 288
=
= 36[ szt.]
8
8
Po wyliczeniu średniej wielkości dostawy możemy wyliczyć poziom zapasy
cyklicznego w analizowanym okresie, korzystając ze wzoru za poziom zapasu
cyklicznego.
ZC = 0,5 ⋅ 36 = 18[ szt.]
Odpowiedź: W analizowanym okresie poziom zapasy cyklicznego wynosi
18 sztuk.
Zapoznaj się z poniższym przykładem
Przedsiębiorstwo pracuje 6 dni w tygodniu. Dział Zakupów realizuje
zamówienia do dostawcy dwa razy w tygodniu, a suma wielkości zamówień
w trakcie tygodnia wynosi 52 sztuk.
Ćwiczenie 1
Wyznacz poziom zapasu cyklicznego w okresie 8 tygodni.
Ćwiczenie 2
Wyznacz poziom zapasu cyklicznego w okresie 8 tygodni zakładając,
że wielkość zamówień w trakcie tygodnia wzrosła do 72 sztuk. Jak zmieni się
poziom zapasu cyklicznego?
W poprzednim rozdziale omówiona została zasada funkcjonowania systemu
zamawiania opartego na przeglądzie okresowym. Wiemy, że w systemie tym
głównymi elementami są: zapas zabezpieczający, zapas maksymalny, zapas wolny,
wielkość dostawy. W związku z tym, że jednym z parametrów jest wielkość
dostawy to omawiany system ma wpływ na poziom zapasu cyklicznego.
Zapoznaj się z poniższym przykładem
Ćwiczenie 1: zastanów się w jaki sposób można zaradzić takim pomyłkom?
Przemyśl, a potem przedyskutuj w klasie, który z zaproponowanych pomysłów
jest najlepszy: a) zmiana dostawcy soków (klient podaje nazwę, a dostawca myli
produkty), b) zwolnić pracownika (myli produkty), c) wprowadzić takie same
nazwy i indeksy poszczególnych wyrobów u dostawcy i klienta, d) standaryzować
144 | S t r o n a
informacje dotyczące wyrobów (producent rejestruje produkty w organizacji
GS1)?
GS1)?
14.
Wzór Wilsona
Działanie pozwalające na minimalizację łącznego kosztu uzupełniania
i utrzymania zapasu związane jest z ekonomiczną wielkością zamówienia. Oblicza
się ją według potocznie nazywanego wzoru - Wilsona. Nazywa się tak do twórcy
R.H. Wilson, który pierwszy raz wspomniał o nim w jednym ze swoich artykułów,
gdzie pokazał zastosowanie formuły. Zasada jaką określa ekonomiczna wielkość
zamówienia wiąże się z kosztami uzupełnienia i utrzymania zapasów. Ekonomiczna
wielkość zamówienia wyliczana jest za pomocą formuły matematycznej. Koszty
jakie tam się znajdują można określić jako sumę następujących kosztów
cząstkowych 24:
•
Stały koszt uzupełnienia zapasów (SKuzZ) – wszystkie koszty związane
z uzupełnianiem zapasu, niezależnie od częstotliwości (liczby) dostaw.
•
Zmienny koszt uzupełnienia zapasu cyklicznego (ZKUzZC), który możesz
zapisać następująco.
•
Stały koszt utrzymania zapasu cyklicznego (SKUtZC) – wszystkie koszty
związane z utrzymaniem zapasu, niezależnie od wielkości i wartości tego
zapasu.
•
Zmienny koszt uzupełnienia zapasu cyklicznego (ZKUzZC).
24
s. 172
145 | S t r o n a
Ekonomiczną wielkość zamówienia wyznaczamy ze wzoru:
EWD =
PPo -
2 ⋅ PPo ⋅ kuz
C ⋅ uo
przewidywany (planowany, prognozowany) popyt w rozpatrywanym
okresie,
kuz - jednostkowy koszt uzupełnienia (koszt związany z realizacją pojedynczego
zamówienia),
C - cena zakupu jednostki zapasu lub jednostkowy koszt wytworzenia,
uo - współczynnik okresowego kosztu utrzymania zapasu.
Ćwiczenie 1: Przedsiębiorstwo Polskie Soki posiada jednego głównego
importera surowców. Oferuje on wysokiej jakości surowiec do produkcji soku
– cztery strony świata. Specjalista ds. zamówień kupuje ten surowiec po 250 zł
za tonę. Szacunkowo zostało wyliczone, iż utrzymanie jednej tony w zapasie
kosztuje przedsiębiorstwo Soki 3% ceny zakupu. Na podstawie tych danych oblicz
ekonomiczną wielkość zamówienia. Przydatnym narzędziem będzie EXCEL, gdzie
łatwo i sprawnie można wyliczyć EWD.
146 | S t r o n a
15. Elementy
cyklicznego
kosztowe
optymalizacji
zapasu
Jak przedstawiono we wcześniejszych rozdziałach, wielkość zapasu
cyklicznego bezpośrednio zależy od średniej wielkości dostawy, tzn. im wyższa jest
średnie wielkość dostawy tym większa wielkość zapasu cyklicznego.
W tym rozdziale zostanie przedstawiona metoda optymalizacji zamówienia
(dostawy), która oparta jest na kryterium minimalnego łącznego kosztu
uzupełnienia i utrzymania zapasu cyklicznego 25.
Składowe kosztów całkowitych związanych z uzupełnianiem i utrzymaniem
zapasu oraz wystąpieniem braków w zapasie to:
•
Stale koszty uzupełnienia zapasu cyklicznego (SKUzZC),
•
Zmienne koszty uzupełnienia zapasu cyklicznego (ZKUzZC),
•
Stałe koszty utrzymania zapasu cyklicznego (SKUtZC),
•
Zmienne koszty utrzymania zapasu cyklicznego (ZKUtZC),
•
Stale koszty utrzymania zapasu zabezpieczającego (SKUtZB),
•
Zmienne koszty utrzymania zapasu zabezpieczającego (ZKUtZB),
•
Stałe koszty braku zapasu (SKBZ),
•
Zmienne koszty braku zapasu (ZKBZ).
co można przestawić za pomocą wzoru:
KZ = SKUzZC + ZKUzZC + SKUtZC + ZKUtZC + SKUtZB + ZKUtZB + SKBZ + ZKBZ
Optymalizacja zapasu cyklicznego związana jest z następującymi elementami:
•
Stale koszty uzupełnienia zapasu cyklicznego (SKUzZC),
•
Zmienne koszty uzupełnienia zapasu cyklicznego (ZKUzZC),
25
Poznań, 2003, s. 160
147 | S t r o n a
•
Stałe koszty utrzymania zapasu cyklicznego (SKUtZC),
•
Zmienne koszty utrzymania zapasu cyklicznego (ZKUtZC).
Poniżej przedstawiono wzory na wyznaczenie
uzupełnienia i utrzymania zapasu cyklicznego.
ZKUzZC = ld ⋅ k u =
zmiennych
kosztów
PP
⋅ ku
WZ
ZKUtZC = u o ⋅ C ⋅ ZC = u o ⋅ C ⋅ 0,5WZ = k m ⋅ 0,5WZ
gdzie:
PP – planowany popyt w analizowanym okresie,
WZ – wielkość zamówienia,
Ld - liczba dostaw w analizowanym okresie
k u - koszt związany z zamówieniem i przyjęciem jednej dostawy
k m - jednostkowy koszt utrzymania zapasu w analizowanym okresie ( k m = u o ⋅ C )
u o - wskaźnik okresowego kosztu utrzymania zapasu
C – cena zakupu
Wzór na koszty utrzymania i uzupełnienia zapasu cyklicznego można
przedstawić w następujący sposób:
KZC = SKUzZC +
PP
⋅ k u + SKUtZC + u o ⋅ C ⋅ 0,5WZ
WZ
Podsumowując, optymalizacja kosztów zapasu cyklicznego związana jest ściśle
z elementami zawartymi w powyższym wzorze. Najczęstszym elementem, który
podlega optymalizacji jest wielkość zamówienia (wielkość dostawy). Szczegółowy
opis tego procesu został przedstawiony w poprzednim rozdziale.
Pracownik z Działu Zaopatrzenia w przedsiębiorstwie Nektar zaplanował
dostawy cukru w systemie opartym na poziomie informacyjnym. Planowana
148 | S t r o n a
roczna wielkość zakupu wynosi 1000kg. Koszt związany z obsługą jednego
zamówienia wynosi 500zł. Cena zakupu 1kg to 3zł, a współczynnik kosztu
utrzymania zapasu jest równy 20%.
Ćwiczenie 1:
Na podstawie podanych danych wyznacz ekonomiczną wielkość zamówienia.
Ćwiczenie 2:
Na podstawie podanych danych i wyznaczonej ekonomicznej wielkości
zamówienia wyznacz koszty zapasu cyklicznego.
Ćwiczenie 3:
Po weryfikacji planów sprzedaży okazało się, że w pierwszym półroczu planowana
wielkość zakupów wynosi 20%, a w drugim 80%. Uwzględniając nowy plan
zakupów wyznacz ekonomiczne wielkości zamówienia dla poszczególnych
półroczy oraz koszty zapasu cyklicznego. W którym półroczu koszty zapasu
cyklicznego są wyższe?
149 | S t r o n a
Instrukcje
Ćwiczenie 13
Sprzedawca Zygmunt Sikora otrzymał 2 zamówienia od dwóch klientów według
poniższych danych i zarejestrował je w systemie iScala.
Zamówienie 1:
Klient : Hades Sp. z o. o.
Termin dostawy: 7 dni od daty bieżącej
Osoba do kontaktów ze strony klienta – Paulina Styczeń,
Zamówione towary:
• sok grejpfrutowy 0,33l – 300 sztuk,
• sok grejpfrutowy 1l – 420 sztuk.
Pozostałe dane należy przyjąć według propozycji systemu.
Zamówienie 2:
Klient : Kropla S. A.
Osoba do kontaktów ze strony klienta Anna Chojarska,
Zamówione towary:
•
•
sok grejpfrutowy 0,33l – 191 sztuk,
sok grejpfrutowy 1l – 87 sztuk.
Pozostałe dane należy przyjąć według propozycji systemu.
Zaopatrzeniowiec Henryk Urbaniak zajmujący się zamawianiem towarów, w celu
optymalizacji składanych u dostawców zamówień, postanowił sprawdzić,
jaki będzie wynik uzupełniania zapasów zamówionych w powyższych
zamówieniach klientów dla 2 metod: „partia na partię” oraz według ekonomicznej
wielkości zamówienia.
150 | S t r o n a
Polecenie:
Wcielając się w rolę sprzedawcy Zygmunta Sikory należy:
•
wprowadzić zamówienia sprzedaży do systemu iScala.
Następnie przybierając rolę zaopatrzeniowca Henryka Urbaniaka należy:
•
•
•
dokonać parametryzacji towarów, jako odtwarzanych w oparciu o metodę
„partia na partię” i sprawdzić wynik działania kalkulacji zapotrzebowania
magazynowego,
dokonać parametryzacji towarów, jako odtwarzanych w oparciu
o metodę „ekonomicznej wielkości partii” i sprawdzić wynik działania
kalkulacji zapotrzebowania magazynowego,
przeprowadzić analizę uzyskanych wyników.
przycisku ENTER.
151 | S t r o n a
zgodnie z treścią zadania, potwierdzając przyciskiem ENTER. W oknie (3) należy
wprowadzić jedną z metod – w tym przypadku „partia na partię”, co w systemie
zostało zdefiniowane jako „zero”. W oknie Średni Cykl Uzupełnienia Zapasu
(4) wpisujemy termin zgodnie z treścią ćwiczenia. W oknie Czas Realizacji MRP
(5) powtarzamy wartość średniego cyklu uzupełniania zapasu. Po prowadzeniu
wszystkich danych, należy wcisnąć przycisk Zapis (6) za pomocą myszki
komputerowej.
UWAGA!
Po wprowadzeniu powyższych czynności dla jednego towaru, należy
je powtórzyć wprowadzając drugi.
przycisku ENTER.
152 | S t r o n a
przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER.
W oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wcisnąć przycisk F4. Z listy
należy wybrać odpowiedni rodzaj soku zgodnie z założeniami przykładu oraz
potwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej. System
automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Ilość (2), gdzie należy podać ilość
zamawianych opakowań soku. Potwierdzając tę wartość przyciskiem ENTER,
153 | S t r o n a
system przeniesie Użytkownika do okna Cena (3), gdzie należy sprawdzić zgodność
ENTER ceny, system wygeneruje linię zamówienia, gdzie w taki sam sposób
wprowadzamy drugą linię zamówienia. Po wprowadzeniu całego zamówienia
system wygeneruje poniższy rysunek.
3. Utworzenie propozycji uzupełnienia zapasów
Zapotrzebowania Magazynowego – Zaawansowane SRP – Kalkulacja SRP
przycisku ENTER.
W oknie ID Zakresu (1) należy wybrać z listy (F4) „SRP/MRP” oraz potwierdzić
wybór przyciskiem ENTER. Ze względu na to, że nie zmieniamy żadnych więcej
okien w tej zakładce – wciskamy przycisk PAGE DOWN, który spowoduje
uruchomienie kolejnego okna dialogowego:
W zapytaniu dialogowym należy potwierdzić uruchomienie MRP poprzez
wciśnięcie przycisku OK (1) za pomocą myszki komputerowej.
154 | S t r o n a
Po zakończeniu planowania zapotrzebowania materiałowego (MRP), system
zakomunikuje Użytkownikowi ukończenie prac. Okno dialogowe należy
zatwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej.
Aby przejść do kolejnego etapu ćwiczeń, należy kilkakrotnie wcisnąć przycisk
ESC, aby pozamykać wszystkie zakładki systemowe.
–
Planowanie
przycisku ENTER.
Zakładka Działania SRP przedstawia propozycje uzupełniania zapasu, które
zostały wygenerowane przez system.
155 | S t r o n a
przycisku ENTER.
wprowadzić jedną z metod – w tym przypadku „ekonomiczna wielkość
zamówienia”, co w systemie zostało zdefiniowane jako „1”. W oknie Średni Cykl
Uzupełnienia Zapasu (4) wpisujemy termin zgodnie z treścią ćwiczenia. W oknie
Czas Realizacji MRP (5) powtarzamy wartość średniego cyklu uzupełniania zapasu.
156 | S t r o n a
UWAGA!
Aby dokończyć ćwiczenie należy ponownie przeprowadzić kroki 3 i 4, które
zostały opisane powyżej.
157 | S t r o n a
Ćwiczenie 14
Przyjmując rolę zaopatrzeniowca Henryka Urbaniaka sprawdzić, jaki będzie wynik
uzupełniania zapasów zamówionych w zamówieniach klientów podanych
w ćwiczeniu 13 dla trzech metod odtwarzania zapasów:
• „stała wielkość zamówienia”,
• „zapotrzebowanie okresowe dla zmiennych wielkość dostaw,
• „maksymalna wielkość zamówienia”.
przycisku ENTER.
158 | S t r o n a
wprowadzić jedną z metod – w tym przypadku „stała wielkość zamówienia”,
co w systemie zostało zdefiniowane jako „2”. W oknie Średni Cykl Uzupełnienia
Zapasu (4) wpisujemy termin zgodnie z treścią ćwiczenia. W oknie Czas Realizacji
MRP (5) powtarzamy wartość średniego cyklu uzupełniania zapasu.
UWAGA!
159 | S t r o n a
przycisku ENTER.
wciśnięcie przycisku OK za pomocą myszki komputerowej.
zatwierdzić przyciskiem OK (1) za pomocą myszki komputerowej.
160 | S t r o n a
–
Planowanie
przycisku ENTER.
UWAGA!
Aby dokończyć ćwiczenie należy ponownie przeprowadzić wszystkie kroki,
które zostały opisane powyżej.
Jedyna zmiana, jaką należy wprowadzić znajduje się w kroku 1. Korzystając
ze ścieżki: Kontrola Zapasów – Artykuły/Zapytania – Planowanie Zapotrzebowania
Magazynowego – Zaawansowane SRP – Parametry Grupy SRP. Uruchamiamy
ekran przedstawiony poniżej:
161 | S t r o n a
Wprowadzamy identycznie dane jak w kroku 1, zmieniając jedynie okno (3).
W oknie (3) należy wprowadzić metodę „zapotrzebowanie okresowe dla
zmiennych wielkość dostaw” – 3. Po wykonaniu wszystkich kroków, w tym samym
miejscu należy dokonać zmiany na metodę „maksymalna wielkość zamówienia”
– 4.
162 | S t r o n a
Ćwiczenie 15
Zaopatrzeniowiec Kamil Piechocki kontynuując pracę rozpoczętą w ramach
ćwiczenia 11, a związaną z automatyzacją procesu uzupełniania zapasu
dla systemu opartego na przeglądzie okresowym, dla soku pomarańczowego
o pojemności dwóch litrów, postanowił obliczyć średnią ekonomiczną wielkość
zamówienia w oparciu o wzór Wilsona dla okresu letniego trwającego 120 dni.
Aby możliwie było obliczenie tej wielkości Kamil Piechocki pozyskał dodatkowe
dane:
• przewidywany popyt w okresie letnim – 7200 szt.,
• jednostkowy koszt uzupełnienia zapasu – 30 zł,
• współczynnik okresowego kosztu utrzymania zapasu -15,
• cena zakupu jednostki zapasu- 3,50 zł.
Następnie Kamil Piechocki postanowił sprawdzić działanie tego typu systemu
z obliczoną średnią ekonomiczną wielkością zamówienia.
Polecenie:
Wcielając się w rolę Kamila Piechockiego należy:
•
•
•
wpisać parametry niezbędne do obliczenia średniej ekonomicznej
wielkości zamówienia oraz wykonać jej obliczenie,
obliczyć poza systemem liczbę dostaw oraz optymalny cykl przeglądu
w dniach,
utworzyć propozycje zamówień zakupu według wpisanych i obliczonych
danych.
163 | S t r o n a
Magazynowe
przycisku ENTER.
Towarów”, natomiast w oknie „Ekonomiczna Wielkość Zamówienia”
(3) wpisujemy wartość wyliczoną na podstawie treści zadania. Wszystkie pozostałe
Artykułów magazynowych
przycisku ENTER.
164 | S t r o n a
W oknie Kod Artykułu (1) należy wybrać z listy (F4) towar zgodny z treścią
ćwiczenia. Po potwierdzeniu przyciskiem ENTER, system wygeneruje okno
dialogowe, z którego należy wybrać opcję „Zakup” potwierdzając przyciskiem OK
(2).
W oknie Cena Zakupu (1) należy sprawdzić, czy proponowana cena jest
zgodna z treścią ćwiczenia. Pozostałe wartości należy pozostawić bez zmian,
wciskając przycisk PAGE DOWN.
Aby przejść do kolejnego etapu ćwiczeń, należy wszystkie okna pozamykać
2. Kalkulacja ekonomicznej wielkości zamówienia
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Statystyka – EWZ/Poziom Informacyjny
– Obliczanie EWZ
przycisku ENTER.
165 | S t r o n a
Na przedstawionej zakładce w oknie Wpisania Kryterium Wyboru (1) należy
kolejnej zakładki.
W oknie Wybierz Kryterium (1) nie wprowadzamy żadnej wartości
potwierdzając przyciskiem ENTER.
166 | S t r o n a
W oknie Magazyn (1) należy wybrać z listy (F4) „Magazyn Towarów”
i potwierdzić przyciskiem ENTER. Ten sam magazyn należy również wybrać
w oknie (2). W oknie (3) należy wprowadzić jednostkowy koszt uzupełnienia
zapasu zgodnie z treścią ćwiczenia oraz potwierdzić wprowadzoną wartość
przyciskiem ENTER. W oknie (4) należy wprowadzić współczynnik okresowego
kosztu utrzymania zapasu zgodnie z treścią ćwiczenia. Kolejne okna należy
pozostawić bez zmian, akceptując je przyciskiem ENTER.
3. Utworzenie propozycji zamówień zakupu
przycisku ENTER.
167 | S t r o n a
komputerowej. Aby zakończyć proces wydruku należy zamknąć powyższy ekran
za pomocą myszki komputerowej oraz zamknąć wszystkie zakładki systemowe
168 | S t r o n a
Ćwiczenie 16
Zaopatrzeniowiec Kamil Piechocki po obliczeniu ekonomicznej wielkości
zamówienia dla soku pomarańczowego według danych przedstawionych
w ćwiczeniu 15, postanowił sprawdzić, jak kształtowałyby się dostawy od innych
dostawców, przy uwzględnieniu odnoszących się do nich elementów kosztowych.
Analizie poddał on sezon letni trwający 120 dni , przy przewidywanym popycie
7200 sztuk. W poniższej tabeli Kamil Piechocki zestawił elementy kosztowe
związane z dostawami soku od 4 dostawców.
Jednostkowy
koszt
uzupełnienia
zapasu
Współczynnik
okresowego
kosztu
utrzymania
zapasu (%)
Cena zakupu
jednostki
zapasu
Arbuz S.A.
Cytrus Sp. J.
Horus S.A.
Merkury Sp. z o. o.
20 zł
40 zł
10 zł
10 zł
15
15
10
20
3,5 zł
3,5 zł
3,5 zł
3,5 zł
Polecenie:
Przyjmując rolę Kamila Piechockiego należy:
•
•
•
obliczyć w systemie dla każdego z dostawców ekonomiczną wielkość
zamówienia,
obliczyć poza systemem w oparciu o ekonomiczną wielkość zamówienia
dla każdego z dostawców, liczbę dostaw oraz optymalny cykl przeglądu
w dniach,
przedstawić wnioski dotyczące wpływy elementów kosztowych
na wyliczane parametry.
169 | S t r o n a
Magazynowe
przycisku ENTER.
Towarów”, natomiast w oknie „Ekonomiczna Wielkość Zamówienia”
(3) wpisujemy wartość wyliczoną na podstawie treści zadania. Wszystkie pozostałe
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Artykuły/Zapytania – IWprowadzanie/Korekta
170 | S t r o n a
przycisku ENTER.
ćwiczenia. Po potwierdzeniu przyciskiem ENTER, system wygeneruje okno
dialogowe, z którego należy wybrać opcję „Zakup” potwierdzając przyciskiem OK
(2).
W oknie Cena Zakupu (1) należy sprawdzić, czy proponowana cena jest
zgodna z treścią ćwiczenia. Pozostałe wartości należy pozostawić bez zmian,
wciskając przycisk PAGE DOWN.
Aby przejść do kolejnego etapu ćwiczeń, należy wszystkie okna pozamykać
2. Kalkulacja ekonomicznej wielkości zamówienia
171 | S t r o n a
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Statystyka – EWZ/Poziom Informacyjny –
Obliczanie EWZ
przycisku ENTER.
Na przedstawionej zakładce w oknie Wpisania Kryterium Wyboru (1) należy
kolejnej zakładki.
172 | S t r o n a
W oknie Wybierz Kryterium (1) nie wprowadzamy żadnej wartości
potwierdzając przyciskiem ENTER.
W oknie Magazyn (1) należy wybrać z listy (F4) „Magazyn Towarów”
i potwierdzić przyciskiem ENTER. Ten sam magazyn należy również wybrać
w oknie (2). W oknie (3) należy wprowadzić jednostkowy koszt uzupełnienia
zapasu zgodnie z treścią ćwiczenia oraz potwierdzić wprowadzoną wartość
przyciskiem ENTER. W oknie (4) należy wprowadzić współczynnik okresowego
kosztu utrzymania zapasu zgodnie z treścią ćwiczenia. Kolejne okna należy
pozostawić bez zmian, akceptując je przyciskiem ENTER.
173 | S t r o n a
16.
VII. Wariantowe systemy
zamawiania
Wariantowe systemy odnawiania zapasów
We wcześniejszych rozdziałach scharakteryzowane zostały dwa klasyczne
systemy uzupełniania zapasów:
•
•
System oparty na poziomie informacyjnym,
System oparty na przeglądzie okresowym.
Dla wymienionych systemów istnieje wiele ograniczeń, które w dużej mierze
uniemożliwiają ich stosowanie w praktyce.
Zastosowanie systemu uzupełniania zapasów opartego o tzw. „punkt
zamawiania” skutkuje utrzymywaniem mniejszego poziomu zapasu niż
w przypadku modelu zakładającego „stały okres między zamówieniami”.
Podstawową wadą tego systemu są jego ograniczenia i warunki brzegowe,
do których zalicza się to, że:
a) dostawca akceptuje złożenie zamówienia w dowolnym momencie,
b) w każdej chwili, w praktyce po każdej transakcji magazynowej (przyjęcie
lub wydanie), znany jest stan tzw. zapasu wolnego (dysponowanego) ZW,
c) zamówienie zostaje złożone wtedy, gdy po kolejnym wydaniu dobra
materialnego, stan jego zapasu dysponowanego jest niższy od poziomu
informacyjnego – przy czym znaczna wielkość poszczególnych wydań
może utrudniać dokładne wychwycenie momentu kiedy ZW = ZI,
d) w klasycznym modelu, zamówienia składane są w stałej wielkości,
np. zgodnie z obliczoną ekonomiczną wielkością zamówienia.
174 | S t r o n a
Większości wyżej wymienionych ograniczeń nie posiada model oparty
na przeglądzie okresowym, choć i ten system odnawiania zapasów posiada pewne
założenia, do których zalicza się:
a) przegląd zapasu jest przeprowadzany w stałym, z góry określonym cyklu
(przeprowadzenie przeglądu jest równoznaczne ze złożeniem zamówienia)
– w praktyce nie zawsze uzasadnione jest składanie zamówień za każdym
razem gdy przeprowadzany jest przegląd zapasu, takie zamówienie może
być nieopłacalne lub nawet niemożliwe,
b) w trakcie przeglądu ustala się poziom zapasu dysponowanego (wolnego)
ZW,
c) w klasycznym modelu zamówienie zostaje złożone w wielkości równej
różnicy pomiędzy obliczonym poziomem zapasu maksymalnego
i poziomem zapasu wolnego.
Ze względu na ograniczenie 1) systemu opartego na poziomie informacyjnym
bardzo istotne okazuje się właściwe zdefiniowanie wielkości dostawy,
niekoniecznie dobrym rozwiązaniem jest tu jej stałą wielkość. Odpowiedzią
na to jest system MIN – MAX, który został scharakteryzowany w dalszej części
opracowania.
Ograniczenie 1) systemu opartego na przeglądzie okresowym powoduje
konieczność wprowadzenia mechanizmów, które pozwolą na weryfikowanie
decyzji o zamówieniu. Można je odnaleźć w dwóch modyfikacjach przeglądu
okresowego scharakteryzowanych poniżej.
16.1. System MIN-MAX
System ten sprawdzi się w sytuacji kiedy mam do czynienia ze stosunkowo
dużymi wydaniami jednostkowymi i kiedy dostawca akceptuje zmienne wielkości
zamówień. Ideę systemu MIN-MAX prezentuje Rys. 6. Zilustrowaną ideę można
opisać następująco: jeśli po kolejnym wydaniu poziom zapasu wolnego spadnie
poniżej poziomu informacyjnego złóż zamówienie do dostawcy w wielkości
wyrażającej różnice pomiędzy ustalonym poziomem maksymalnym zapasu
oraz wielkością zapasu wolnego.
Z realizacją systemu MIN-MAX związane są następujące kwestie:
175 | S t r o n a
a) Zastosowanie zmienności wielkości zamówień pozwala na lepsza reakcję
na bieżący stan zapasu i zapewnia większą równomierność dostaw,
b) Przy ustalaniu poziomu zapasu informacyjnego należy dodatkowo
uwzględnić wielkość wydań, tak, aby w skrajnych przypadkach (cykl
uzupełnienia zaczyna się przy zapasie wolnym znacznie niższym oz ZI)
zachować zdolność do zapewnienia wymaganego poziomu obsługi.
Jeśli tylko to możliwe zapas maksymalny powinien być określony tak,
aby zapewnić ekonomiczną wielkość średniej wielkości zamówienia
(w przybliżeniu powinno zachodzić: EWD = Zmax – ZI) 26.
Rys. 6. System MIN-MAX
26
Cyplik P., Krzyżaniak S.: Zapasy i magazynowanie, Tom I, Zapasy, Biblioteka Logistyka,
Poznań 2008, s. 223
176 | S t r o n a
16.2. System okresowy z określonym poziomem
informacyjnym i stałymi wielkościami dostaw
System ten stanowi pierwszą ze wspominanych wcześniej modyfikacji
klasycznego przeglądu okresowego. Idea tego systemu jest następująca:
w kolejnym momencie przeglądu sprawdź czy poziom zapasu wolnego jest niższy
niż wyznaczony poziom zapasu informacyjnego, jeśli nie, zaczekaj do kolejnego
przeglądu, jeśli tak, złóż zamówienie do dostawcy w stałej, ustalonej wielkości.
W systemie tym należy zwrócić uwagę na dwa elementy:
•
Przy ustalaniu poziomu zapasu informacyjnego należy dodatkowo
uwzględnić sytuację, w której może nastąpić „opuszczenie” któregoś
z momentów dających możliwość złożenia zamówienia (jeśli Zapas wolny
spadnie poniżej poziomu informacyjnego długo przed momentem
przeglądu); rośnie wtedy ryzyko wystąpienia braku w zapasie,
•
Jeśli to możliwe wielkość zamówienia powinna być wyznaczona w oparciu
o algorytm wyliczania ekonomicznej wielkości zamówienia 27.
16.3. System okresowy z określonym poziomem
informacyjnym i maksymalnym oraz zmiennymi
wielkościami dostaw
System ten stanowi drugą ze wspominanych wcześniej modyfikacji
klasycznego przeglądu okresowego. Od pierwszej modyfikacji klasycznego
przeglądu okresowego opisanej powyżej różni się tym, że wielkości dostaw mogą
być zmienne i uzależnione są od bieżącego poziomu zapasu wolnego w chwili
przeglądu (podobnie jak w klasycznym przeglądzie okresowym).
Algorytm realizacji tego systemu jest następujący: w kolejnym momencie
przeglądu sprawdź czy poziom zapasu wolnego jest niższy niż wyznaczony poziom
zapasu informacyjnego, jeśli nie, zaczekaj do kolejnego przeglądu, jeśli tak,
złóż zamówienie do dostawcy w wielkości wyznaczonej jako Zmax - ZW.
27
Poznań 2008, s. 226
177 | S t r o n a
Przy zastosowaniu tego systemu należy zwrócić uwagę na sytuacje
analogiczne jak w przypadku pierwszej modyfikacji klasycznego przeglądu
okresowego, a więc:
•
Przy ustalaniu poziomu zapasu informacyjnego należy dodatkowo
uwzględnić sytuację, w której może nastąpić „opuszczenie” któregoś
z momentów dających możliwość złożenia zamówienia (jeśli Zapas wolny
spadnie poniżej poziomu informacyjnego długo przed momentem
przeglądu); rośnie wtedy ryzyko wystąpienia braku w zapasie,
•
Jeśli tylko to możliwe zapas maksymalny powinien być określony tak,
aby zapewnić ekonomiczną wielkość średniej wielkości zamówienia
(w przybliżeniu powinno zachodzić: EWD = Zmax – ZI) 28.
Ćwiczenie 1
Uwzględniając opisany algorytm dwóch systemów opisanych powyżej,
stanowiących modyfikację klasycznego przeglądu okresowego naszkicuj graficzną
interpretację idei obu systemów (wykres dynamiki zapasów w czasie
– analogicznie jak Rys. 7) oraz omów ich różnice pomiędzy tymi systemami
a klasycznym systemem przeglądu okresowego.
16.4. System „jeden za jeden”
Zasady realizacji tego systemu są bardzo proste: w momencie wydania jednej
jednostki zapasu składamy zamówienie (odnawiamy zapas) w wielkości równiej
wielkości wydania. System taki jest bardzo specyficzny i może mieć zastosowanie:
Dla towarów wolno rotujących, które jednocześnie charakteryzują się
niewielkim prawdopodobieństwem wystąpienia popytu w cyklu uzupełnienia
zapasu. Oznacza to, że ryzyko wystąpienia zapotrzebowania ze strony klientów
do czasu dotarcia dostawy od dostawcy jest bardzo nieznaczne.
W systemie tym istnieje możliwość utrzymywania określonego poziomu
zapasu zabezpieczającego. Jest to zasadne szczególnie w sytuacji kiedy mamy
do czynienia z długim czasem realizacji dostaw (długi cykl uzupełniania zapasu),
28
Cyplik P., Krzyżaniak S., Zapasy i magazynowanie, Tom I, Zapasy, Biblioteka Logistyka,
Poznań 2008, s. 223
178 | S t r o n a
który zwiększa ryzyko wystąpienia braków w zapasie. Decyzja o utrzymaniu zapasu
zabezpieczającego w sytuacji stosowanie tego systemu zależy w głównej mierze
od oczekiwanego poziomu obsługi Klienta.
Ćwiczenie 2
Analizując ideę systemu „jeden za jeden” podaj przykład konkretnego produktu,
którego zamawianie zgodnie z tą ideą byłoby zasadne.
Ćwiczenie 3
Przedyskutuj i wymień przyczyny wprowadzania modyfikacji w klasycznych
modelach odnawiania zapasów.
Ćwiczenie 4
Przedyskutuj trudności i warunki zastosowania
omówionych
systemów
uzupełniania zapasów. Które z wymienionych systemów wymagają
bezwzględnego wsparcia ze strony systemów informatycznych i w jakim zakresie?
16.5. Parametry
opisujące
odnawiania zapasów
wybrane
systemy
W ramach podsumowania, w Tab. 1 dokonano zestawienia omówionych
systemów uzupełniania zapasów wskazując jednocześnie kluczowe parametry
charakteryzujące je.
179 | S t r o n a
Tab. 1 Parametry charakteryzujące systemy odnawiania zapasów
Poziom
Okres cyklu
Wielkość
zapasu
przeglądu
zamówienia informacyjneg
o
Klasyczne systemy
uzupełniania
To
System oparty na
poziomie
informacyjnym
System oparty na
przeglądzie okresowym
Tak
29
Wariantowe systemy uzupełniania
System MIN-MAX
System okresowy z
określonym poziomem
informacyjnym i
stałymi wielkościami
dostaw
Tak
30
System okresowy z
określonym poziomem
informacyjnym i
maksymalnym oraz
zmiennymi
wielkościami dostaw
Tak
31
WZ
ZI
Tak - stała
Tak
Tak zmienna
Tak
Tak - stała
Tak
Tak zmienna
Tak
Moment przeglądu jest równoznaczny ze złożeniem zamówienia
Moment przeglądu nie jest równoznaczny ze złożeniem zamówienia
31
Moment przeglądu nie jest równoznaczny ze złożeniem zamówienia
30
180 | S t r o n a
Zmax
Tak
Tak zmienna
29
Poziom
zapasu
maksyma
lnego
Tak
Tak
17. Zarządzanie zapasem w rozproszonej strukturze
dystrybucyjnej
17.1. Zapas rozproszony – wprowadzenie
W ostatnich latach europejska gospodarka przechodzi radykalne zmiany.
Mimo kryzysu gospodarczego wciąż pojawiają się fuzje pomiędzy firmami,
przedsiębiorstwa łączą się, rozbudowują swoje zaplecze logistyczne. Zmienia się
również otoczenie rynkowe: wzrasta liczba konsumentów i ich wymagania, nasila
się konkurencja pomiędzy firmami. Powstaje coraz więcej złożonych podmiotów
o zróżnicowanej strukturze wewnętrznej, posiadających rozbudowaną sieć
klientów, jak również liczną bazę dostawców. Znaczna ilość odbiorców oznacza
rozproszenie źródeł generowania popytu, natomiast wielu dostawców to wiele
źródeł zaspokojenia popytu. Przykładem przedsiębiorstw stanowiących
rozbudowane struktury produkcyjno – magazynowe są międzynarodowe
korporacje tworzące grupy kapitałowe, złożone z wielu powiązanych spółek.
Innym przykładem takich podmiotów są dystrybutorzy lub hurtownicy posiadający
rozproszoną strukturę magazynów własnych, zarządzający dodatkowo
rozbudowaną terytorialnie grupą punktów detalicznych.
Wspominana sytuacja oznacza konieczność budowania i/lub optymalizacji
złożonych struktur dystrybucyjnych, składających się z wielu magazynów. W tym
miejscu pojawia się szereg problemów decyzyjnych związanych m.in. z lokalizacją
magazynów, rozmieszczeniem i sterowaniem zapasami w tych magazynach,
sposobem zarządzania znaczną ilością źródeł generowania zapotrzebowania
będącego pochodną potrzeb Klientów finalnych itp.
17.2. Wyznaczanie lokalizacji magazynów – metoda
środka ciężkości
Wyznaczanie lokalizacji magazynów może odbywać się na zasadzie modeli
geometrycznych. Przykładem jest metoda środka ciężkości, która uwzględnia
rozkład przestrzenny dostawców i odbiorców oraz intensywność transportu
do i od poszczególnych punktów.
181 | S t r o n a
Rys. 7. Lokalizacja wyznaczona według środka ciężkości
Źródło: Waters D.: „Zarządzanie operacyjne”, PWN, 2007, s. 595
Przy wyznaczaniu lokalizacji magazynów w sieci dystrybucji powszechnie
stosuje się tzw. metodę środka ciężkości. Znalezienie optymalnej lokalizacji
magazynu w metodzie środka ciężkości odbywa się na drodze wyznaczenia jego
współrzędnych geograficznych [X; Y] z wykorzystaniem następujących wzorów:
n
X =∑
i =1
n
Y =∑
i =1
M 1 X 1 + M 2 X 2 + M 3 X 3 + ... + M n X n
M 1 + M 2 + M 3 + ... + M n
M 1Y1 + M 2Y2 + M 3Y3 + ... + M nYn
M 1 + M 2 + M 3 + ... + M n
gdzie:
Mn – liczba mieszkańców/wielkość produkcji sprzedanej przemysłu.
182 | S t r o n a
Xn, Yn – współrzędne geograficzne miast powiatowych, które przyporządkowane
zostały do poszczególnych województw.
17.3. Punkt rozdzielający
Celem tworzenia sieci dystrybucji jest zwiększenie dostępności Klienta
do towarów oferowanych przez sieć. Przesunięcie zapasu bliżej odbiorcy poprzez
ulokowanie go w magazynach regionalnych skraca czas realizacji zamówienia,
wiąże się jednak z większymi kosztami wynikającymi z wyższych poziomów
zapasów. Zazwyczaj jednak polityka lokalizacji zapasów nie jest jednorodna wobec
wszystkich pozycji asortymentowych oferowanych przez firmę. W praktyce
decyzje o tym czy zapas towarów ulokować w Magazynie Centralnym czy może
w Magazynach Regionalnych, podejmowane są intuicyjnie. Na przykład pozycje
wolno rotujące, zwłaszcza drogie, umieszcza się w zapasie centralnym,
rozpraszając natomiast zapas towarów o dużej rotacji.
Takie podejście nie jest dobre, ponieważ na ostateczne rozwiązanie wpływa
szereg dodatkowych czynników, takich jak: oferowany poziom obsługi (wymagany
czas dostawy i dostępność), czas uzupełnienia, koszty dostaw, liczba magazynów
regionalnych w sieci. Może się na przykład okazać, że w pewnych okolicznościach
nawet bardzo wolno rotująca, a jednocześnie droga pozycja asortymentowa,
ze względu na swoje znaczenie "strategiczne" (odbiorcą jest ważny klient) będzie
utrzymywana w zapasie, przynajmniej w magazynie centralnym. Podobnie
skutkować będą bardzo długie terminy realizacji. Z kolei w rozległych sieciach,
o dużej liczbie punktów lokalizacji zapasu (magazynów regionalnych), decyzje
o pełnej decentralizacji zapasu będą podejmowane ostrożnie, z uwzględnieniem
kosztu utrzymania zapasu 32.
W rzeczywistości można ustalić obiektywne kryteria wspomagające taką
decyzję 33.
Bardzo istotne jest zdefiniowanie racjonalnego sposobu lokalizowania
zapasów (zwłaszcza zapasu zabezpieczającego) w sieciach dystrybucji.
32
Krzyżaniak S., Lokalizacja
(http://www.logforum.net), 2006.
33
Krzyżaniak S., Lokalizacja
(http://www.logforum.net), 2006.
zapasów
w
sieci
dystrybucji,
LogForum
zapasów
w
sieci
dystrybucji,
LogForum
183 | S t r o n a
Punkt rozdzielający rozumiany jest jako miejsce w przepływie strumienia
materiałowego, w którym gromadzone są główne zapasy w systemie (jako zapasy
buforowe na pokrycie zapotrzebowania niezależnego) .Punkt ten jednocześnie
dzieli strumień przepływu materiału na obszar zapotrzebowania niezależnego
i obszar zapotrzebowania zależnego.
Zapotrzebowanie niezależne definiuje się jako zapotrzebowanie
nie pozostające w związku z innymi zapotrzebowaniami na dany element,
np. zapotrzebowanie elementów przeznaczonych na sprzedaż lub wynikające
z potrzeb serwisu. Zapotrzebowanie to jest na ogół prognozowane. Niezależność
zapotrzebowania rozumiemy także jako wynikającą z faktu, że zapotrzebowanie
to powstaje poza przedsiębiorstwem (na rynku).
Zapotrzebowanie zależne to zapotrzebowanie wynikające z zapotrzebowania
na wyroby wyższej złożoności. Może powinno być szczegółowo wyliczane,
a nie prognozowane. Umiejscowienie punktu rozdzielającego zależy od rodzaju
rynku, na którym działa przedsiębiorstwo, rodzaju wytwarzanego produktu
oraz charakterystyki procesu produkcyjnego 34.
Koncepcja tzw. punktu rozdzielającego przewiduje skoncentrowanie zapasów
zabezpieczających, koniecznych dla zapewnienia wymaganego poziomu obsługi
w wybranym punkcie łańcucha dostaw 35. Klasyczne położenia tego punktu
obejmują:
a) Zapasy wyrobów gotowych (towarów) zlokalizowane "blisko rynku"
(np. w magazynach regionalnych firmy produkcyjnej lub dystrybucyjnej) produkcja i wysyłka na magazyn;
b) Zapasy wyrobów gotowych (towarów) zlokalizowane w magazynie
centralnym producenta lub dystrybutora (na miejscu montażu); produkcja
na magazyn;
c) Zapasy elementów do montażu zlokalizowane w magazynie producenta
umożliwiające tzw. "montaż na zamówienie".
d) Zapasy materiałów i surowców zlokalizowane w magazynie producenta
umożliwiające tzw. "produkcje na zamówienie".
34
Cyplik P., Zastosowanie klasycznych metod zarządzania zapasami do optymalizacji
zapasów magazynowych - case study, LogForum, (http://www.logforum.net), 2005 .
35
Pfohl H.-Ch., 1998. Zarządzanie logistyką. Funkcje i instrumenty, ILiM. 143-146.
184 | S t r o n a
e) Zapasy materiałów, surowców i podzespołów zlokalizowane
w magazynach dostawców producenta, lub zapasy towarów
zlokalizowane w magazynach dostawców firmy dystrybucyjnej.
To położenie wiąże się z rozwiązaniem: zakup (i produkcja) na
zamówienie; Nie utrzymuje się żadnych zapasów (poza oczywiście
zapasem technologicznym). Materiały sprowadza się zgodnie
z zapotrzebowaniem, a części, podzespoły i zespoły wytwarza się
w ilościach wynikających z zamówienia.
Wymienione, możliwe lokalizacje punktu rozdzielającego zilustrowano na
Rys. 8.
Rys. 8. Punkt rozdzielający
Położenie punktu rozdzielającego wpływa na sposób sterowania przepływem
strumienia materiałów. Umiejscowienie punktu rozdzielającego w sferze fizycznej
dystrybucji lub na granicy strefy dystrybucji (położenie 1°i 2°) powoduje,
185 | S t r o n a
że przepływ materiałów w sferze produkcji odbywa się wyłącznie na podstawie
prognoz przyszłego zapotrzebowania, a sterowanie tym procesem oparte jest na
zasadzie "tłoczenia" (ang. push).
Położenie punktu rozdzielającego w położeniu 5° powoduje, że przepływ
strumienia materiałów w sferze produkcji odbywa się wyłącznie na potrzeby
realizacji konkretnego zamówienia, a sterowanie tym procesem odbywa się
według zasady "ssania" (ang. pull).
Zarządzanie zapasami w warunkach zapotrzebowania niezależnego:
•
zarządzanie popytem (prognozowanie),
•
określenie poziomu obsługi klienta,
•
ustalanie kiedy zamawiać,
•
zapas bezpieczeństwa,
•
zmienność popytu i czasu cyklu zamówień),
•
ustalenie ile zamawiać (zapas obrotowy).
Zarządzanie zapasami w warunkach zapotrzebowania zależnego:
•
zapas jako nadwyżka zamówienia nad zapotrzebowaniem netto,
•
zapas jako zabezpieczenie przy niepewności cyklu dostaw.
17.4. Zapas
zabezpieczający
rozproszenia zapasu
w
przypadku
Podjęcie decyzji o lokalizacji zapasu, jego rozproszeniu zapasu tj przesunięciu
wyrobów do sieci dystrybucji lub centralizacji (przesunięcie zapasów z sieci
dystrybucji do magazynu centralnego) wpływa w znacznym stopniu na poziom
zapasu w sieci. Dotyczy to głównie typu zapasu przeznaczonej na zabezpieczenie
zmienności popytu i wahań czasów dostaw, a więc tzw. zapasu zabezpieczającego.
Jak wspomniano jedną z przyczyn utrzymywania zapasu jest zmienność popytu
mierzona odchyleniem standardowym. W związku z tym należy w pierwszej
kolejności odpowiedzieć na pytanie co się dzieje z popytem, jego wartością
186 | S t r o n a
średnią i odchyleniem standardowym jeśli dokonamy centralizacji popytu czyli
popyt obsługiwany dotychczas z regionów zaczniemy obsługiwać centralnie.
Opisaną sytuację poglądowo ilustruje Rys. 9.
Rys. 5 Wpływ centralizacji zapasu na popyt
Zależność odchylenia popytu w jednej lokalizacji (magazyn centralny)
do odchylenia standardowego popytu w wielu lokalizacjach (magazyny
regionalne) ilustrują wzory:
σ P2 _ MC = σ P2 _ MR1 + σ P2 _ MR 2 + ... + σ P2 _ MRN
Założenie:
σ P2 _ MR1 = σ P2 _ MR 2 = … = σ P2 _ MRN = σ P2 _ MR

σ P2 _ MC = N ⋅ σ P2 _ MR

σ P _ MC = N ⋅ σ P _ MR ,
gdzie:
σ P2 _ MC - odchylenie popytu w magazynie centralnym
σ P2 _ MR - odchylenie popytu w każdym z N magazynów regionalnych
N – liczba magazynów regionalnych
187 | S t r o n a
Powyższą zależność można wykorzystać do wyznaczenia związku pomiędzy
zapasem zabezpieczającym zcentralizowanym a rozproszonym mnożąc obie strony
powyższego równania przez ω ⋅ T i otrzymując tym samym zależność:
2
2
2
2
ZBMC = ZBMR
1 + ZB MR 2 + ZB MR 3 + ... + ZB MRN
gdzie:
ZBMC - zapas zabezpieczający w magazynie centralnym
ZBMR - zapas zabezpieczający w każdym z N magazynów regionalnych
N – liczba magazynów regionalnych
Powyższa zależność określana jest mianem prawa pierwiastka kwadratowego
i definiuje zależność pomiędzy zapasem zabezpieczającym zgromadzonym
w punkcie centralnym a zapasem rozproszonym zlokalizowanym w rożnych
punktach 36. Należy jednocześnie mieć na uwadze, że powyższa zależność oparta
jest na istotnym ograniczeniu gdyż założono, że zarówno w przypadku zapasu
utrzymywanego centralnie jak i wszystkich zapasów lokalnych mamy ten sam
poziom obsługi i ten sam cyklu uzupełniania zapasu.
Ćwiczenie 5
W sieci dystrybucji funkcjonuje 1 magazyn centralny i 3 magazyny regionalne.
Zakładamy, że każdy magazyn regionalny obsługuje taką samą część rynku
(równomierny udział magazynów regionalnych w obsłudze łącznego popytu).
Jednak ze względu na fakt, iż każdy magazyn obsługuje inny typ rynku (inny rodzaj
klientów) zapas zabezpieczający w nich jest zróżnicowany. Przyjmując:
ZBMR1 = 450
ZBMR 2 = 220
ZBMR 3 = 680
36
Cyplik P., Krzyżaniak S., Zapasy i magazynowanie, Tom I, Zapasy, Biblioteka Logistyka,
Poznań 2008.
188 | S t r o n a
i założenie o takim samym poziomie obsługi i takim samym cyklu uzupełniania
zapasu proszę określić jak zmieni się zapas zabezpieczający w przypadku podjęciu
decyzji o jego centralizacji zapasu zabezpieczającego.
Prawo pierwiastka kwadratowego może być zastosowane również
dla przypadku odwrotnego niż w ćwiczeniu 5, a więc pozwala wyznaczyć
potrzebne zapasy zabezpieczające dla każdej z regionalnych lokalizacji jeśli tylko
znany jest poziom zapasu zabezpieczającego w przypadku centralizacji, liczba
magazynów regionalnych, do których zapas ma zostać przesunięty oraz udział
w rynku jaki będą miały poszczególne lokalizacje lokalne.
W tym miejscu warto rozważyć sytuację, w której rozproszony zapas ma
obsługiwać rynki o różnej wielkości i tym samym o różnym popycie średnim
i różnym odchyleniu standardowym. Jeśli popyt obsługiwany przez dany magazyn
„i” stanowi część ui całego popytu to zapas zabezpieczający w tym magazynie
obliczymy z zależności 37:
ZBMRi = ZBMC ⋅ u i
przy założeniu, że suma wszystkich współczynników ui jest równa 1
(tzn. obsługiwany jest ten sam popyt).
Ćwiczenie 6
W sieci dystrybucji funkcjonuje 1 magazyn centralny i 3 magazyny regionalne.
W chwili obecnej zapas zabezpieczający utrzymywany jest w centrali i wynosi 520
sztuk produktu. Przedsiębiorstwo podjęło decyzję o przesunięciu zapasu
do magazynów regionalnych. Przyjmując, że magazyny podzielą między siebie
popyt następująco:
MR1 – 15% udziału w rynku
37
Poznań 2008.
189 | S t r o n a
Wyznacz poziom zapasu zabezpieczającego w każdym z magazynów regionalnych.
17.5. Efekt byczego bicza
Rozproszona struktura dystrybucyjna złożona z wielu magazynów oznacza
występowanie wielu ogniw pośredniczących w wymianie informacji pomiędzy
rynkiem (Konsumentem) i producentem. Fakt ten w połączeniu ze zmiennością
popytu wpływa na zmniejszanie efektywności przepływu informacji w łańcuchu
dostaw i prowadzi do powstanie tzw. efektu byczego bicza (ang. bullwhip effect,
whiplash effect lub whipsaw effect). Efekt byczego bicza nazywany jest również
efektem wzmocnionych zmian popytu lub efektem Forrestera - to właśnie Jay
Forrester w swych badaniach w 1958 roku odkrył, iż gromadzenie nadmiernych
zapasów w początkowych ogniwach łańcucha dostaw jest wynikiem stopniowego
zniekształcania i wzmacniania informacji o niewielkich zmianach popytu 38.
Stosunkowo niewielkie odchylenia popytu zgłaszanego przez finalnych klientów
znacznie rosną w miarę przekazywania informacji o popycie w górę łańcucha
dostaw, tj. do producenta i dalej do dostawców. Informacja o popycie ulega
przewartościowaniu (zniekształceniu) na każdym kolejnym szczeblu kanału
dystrybucji. Prowadzi to do nadmiernych inwestycji w zapasy, w celu zaspokojenia
niepewnego i zróżnicowanego popytu. W rezultacie zapasy w początkowych
ogniwach łańcucha dostaw są w rzeczywistości większe niż wymaga tego
zmienność zapotrzebowania w końcowych ogniwach łańcucha. Opisane zależności
poglądowo ilustruje Rys. 10.
38
Witkowski J., Zarządzanie łańcuchem dostaw, PWE, Warszawa 2003.
190 | S t r o n a
Rys. 60 Powstanie efektu byczego bicza w łańcuchu dostaw
Wahania popytu powodują znaczne różnicowanie poziomu zapasów. Prócz
przyczyniania się do powstania zapasów nadmiernych, mogą również doprowadzić
do powstania braków. W konsekwencji prowadzi to do wzrostu kosztów
utrzymania zapasów lub, w przypadku niedoborów, do powstania kosztów
utraconych możliwości sprzedaży, co z kolei będzie przyczyną niezadowolenia
klientów. Częste fluktuacje zapasów determinują konieczność podjęcia
racjonalnego zarządzania zapasami. Wzrost zmienności popytu a tym samym jego
nieprzewidywalności powoduje, iż menedżerowie decydują się na utrzymywanie
znacznego poziomu zapasów (głównie buforów bezpieczeństwa), chcąc w ten
sposób eliminować ryzyko niezaspokojenia oczekiwań klientów i jednocześnie
zachować wysoki poziom ich obsługi. W miarę przechodzenia na kolejne szczeble
kanału dystrybucji, poziom zapasów wzrasta, co jest spowodowane coraz
większymi zakłóceniami popytu (Rys. 10). Decyzje dotyczące zapasów
podejmowane są niezależne w każdym ogniwie tradycyjnego łańcucha. Podobnie
191 | S t r o n a
polityka składania zamówień zależy od wewnętrznych procedur firm. Zazwyczaj
okresowo zamawiane są duże partie towarów, co powodowane jest m.in.:
•
wysokim kosztem i dużą pracochłonnością częstego opracowywania
zamówień,
•
dążeniem do oszczędności transportowych (przewozy całopojazdowe),
•
chęcią wykorzystania rabatów udzielanych przy zamawianiu dużych ilości,
•
wielkością ustalonych minimów logistycznych dyktowanych przez
dostawców,
•
aktywizowanie sprzedaży związane z chęcią realizacji założonych planów
sprzedaży (wzmożone składanie zamówień pod koniec okresu
rozliczeniowego).
17.6. Proces
realizacji
zamówień
wykorzystaniem systemu ERP
Klienta
z
Rozproszona struktura produkcyjna i magazynowa sieci dystrybucji wymaga
racjonalnego zarządzania procesami logistycznymi, które zapewni utrzymanie
wymaganego poziomu obsługi Klienta przy jednoczesnym zapewnieniu
akceptowalnego poziomu kosztów 39. W związku z tym przedsiębiorstwa,
w których zaspokajanie potrzeb klientów i dostawy wyrobów są realizowane przez
rozbudowaną przestrzennie i wielopoziomowo sieć magazynów centralnych
i regionalnych, hurtowni i sklepów detalicznych stają przed wieloma problemami
decyzyjnymi. Problemy te w głównej mierze związane są z efektywną realizacją
zamówień Klientów, która z kolei wymaga opracowania procesów koordynacji
rozproszonych zleceń i zintegrowanym zarządzania zamówieniami i dostawami
w łańcuchach dystrybucyjnych.
W rozproszonych strukturach magazynowych pierwszym krokiem
do usprawnienia procesu realizacji zamówień Klientów jest wykorzystanie
zintegrowanego systemu informatycznego, który pozwoli na wymianę informacji
pomiędzy ogniwami sieci w czasie rzeczywistym i poprzez odpowiednią
39
Coyle J., Bardi E., Langley Jr. C., Zarządzanie logistyczne, Polskie Wydawnictwa
Ekonomiczne, Warszawa 2002, s. 295
192 | S t r o n a
konfigurację obiegu dokumentów pozwoli zautomatyzować proces realizacji
zleceń od klientów. Dobrze dobrany system informatyczny powinien odpowiadać
systemowemu podejściu do realizacji zadań i podpowiadać kolejne kroki
w procesie realizacji zleceń Odbiorców.
W firmach produkcyjnych proces przechodzi przez zlecenia produkcyjne oraz
zarządzanie kolejnymi etapami produkcji. W firmach handlowych - przez zlecenia
na zakup towarów, przyjęcie dostaw i ich rezerwację na poczet odpowiednich
zamówień. W kolejnych etapach procesu obsługi zamówień Klientów system
powinien umożliwiać „dowiązywanie” kolejnych dokumentów oraz sprawdzanie
bieżącego statusu realizacji zlecenia.
Proces obsługi zamówień Klientów w firmach produkcyjnych z wykorzystaniem
systemu informatycznego powinien być realizowany w następujących krokach:
a) Wprowadzenie do systemu zlecenia Klienta (utworzenie dokumentu
zamówienia sprzedaży) – wprowadzenie zamówienia sprzedaży powinno
powodować automatyczną rezerwację wyrobów w magazynie.
b) Zatwierdzanie zlecenia do realizacji i wygenerowanie dokumentu
zapotrzebowanie na wyroby gotowe do działu produkcji
(z uwzględnieniem dysponowanego zapasu wyrobów gotowych
w magazynie Firmy) - informacja z działu handlowego do działu produkcji
o tym jakie wyroby powinny zostać wyprodukowane na konkretny termin.
c) Uruchomienie procesu planowania zapotrzebowania materiałowego
– dokument zapotrzebowania na składniki do produkcji - informacja
z działu handlowego do działu zakupów.
d) Utworzenie zamówień zakupu na elementy do produkcji
(z uwzględnieniem zapotrzebowania na składniki do produkcji oraz
dysponowanego zapasu elementów do produkcji w magazynie Firmy)
 ich realizacja i wygenerowanie dokumentu PZ.
e) Wydanie elementów do produkcji.
f) Proces produkcyjny
g) Przyjęcie wyrobów gotowych z produkcji do magazynu wyrobów
gotowych.
193 | S t r o n a
h) Wydanie wyrobów gotowych Klientowi zgodnie z zamówieniem sprzedaży
– wystawienie dokumentu WZ.
i)
Wystawienie faktury sprzedaży.
Instrukcje
Ćwiczenie 17
W oparciu o poniższą mapę należy zaprojektować lokalizację i liczbę
magazynów regionalnych, przy założeniu, że magazyn główny znajduję się
w siedzibie firmy w Poznaniu, a odległość pomiędzy klientem a magazynem
regionalnym nie może być większa niż 150km w linii prostej. Lokalizacje klientów
zaznaczone zostały na mapie czerwonymi literami.
Po określeniu ile magazynów i gdzie powinno zostać utworzonych, należy
założyć je w systemie iScala numerując je kolejno i poprzedzając prefiksem R,
np. R1, R2 itd. Następnie w kartotece klientów, dla klientów oznaczonych poniżej
194 | S t r o n a
literami umieszczonymi na mapie, należy przypisać wyznaczone do ich obsługi
magazyny regionalne:
• G - Sklep rolno-spożywczy z Białegostoku,
• F - Jadło Polskie Sp. z o. o. z Piły,
• C - HADES Sp. z o. o. z Częstochowy.
Aby sprawdzić jaki skutek w systemie iScala przynosi przypisanie klientom
magazynów regionalnych, należy wprowadzić po jednym zamówieniu każdego
z tych klientów na 100 sztuk jednolitrowego napoju jabłkowego z terminem
realizacji 2 dni od daty bieżącej.
1. Zdefiniowanie Magazynów w systemie
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Różne – Ustawienia – Magazyny
przycisku ENTER.
195 | S t r o n a
W oknie Magazyn (1) należy wpisać prefiks zgodnie z treścią ćwiczenia
(R1 lub R2) i potwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie Adres (2) podajemy
wyznaczoną z zadania lokalizację magazynów. W oknie Kod Kraju
(3) wprowadzamy „PL” potwierdzając przyciskiem ENTER. W oknie (4) należy
zostawić domyślną wartość „zero”, potwierdzając ją przyciskiem ENTER.
Wciśnięcie przycisku PAGE DOWN spowoduje przejście do kolejnej zakładki.
W kolejnej zakładce nie należy wprowadzać żadnych zmian – wciskamy przycisk
PAGE DOWN.
W oknie Wspólne Podjęcie (1) należy wpisać „Nie” oraz potwierdzić
przyciskiem ENTER. Ta czynność spowoduje, że system automatycznie przekieruje
Użytkownika do okna Konfigurowanie ATP, gdzie należy zaznaczyć opcję „Kontrola
ATP dla zamówień sprzedaży” i zaakceptować wybór przyciskiem OK (2)
za pomocą myszki komputerowej.
W sposób przedstawiony powyżej należy wprowadzić drugi magazyn
regionalny (R2).
2. Przypisanie Magazynów do Klientów
Ścieżka: Księga Sprzedaży – Plik Klientów – Wprowadzenia/Korekta Klienta
przycisku ENTER.
196 | S t r o n a
W oknie Kod Klienta (1) należy wybrać klienta, dla którego wyznaczony został
magazyn regionalny. Po wyborze klienta system automatycznie wygeneruje okno
dialogowe, w którym należy wybrać opcję „Zamówienia/Fakturowanie 2”
zatwierdzając przyciskiem OK.
W oknie Magazyn (1) należy wybrać z listy (F4) magazyn regionalny
zdefiniowany w pobliżu określonego klienta. Wybór należy potwierdzić
przyciskiem ENTER. Po wciśnięciu przycisku PAGE DOWN system dokona
aktualizacji zmian. Aby przejść do dalszej części ćwiczenia należy pozamykać okna
UWAGA!
Powyższe czynności należy powtórzyć dla pozostałych klientów, dla których
wyznaczono magazyn regionalny.
197 | S t r o n a
przycisku ENTER.
przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę (w tym zadaniu wybieramy dowolnego
sprzedawcę), zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER.
realizacji i zatwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie Magazyn (5) możemy
zauważyć, że system automatycznie przydziela zdefiniowany Magazyn Regionalny.
198 | S t r o n a
należy wybrać odpowiedni rodzaj artykułu zgodnie z założeniami przykładu oraz
zamawianych opakowań. Potwierdzając tę wartość przyciskiem ENTER, system
system wygeneruje poniższy rysunek. Ekran przedstawiający zatwierdzenie linii
zamówienia został przedstawiony na powyższym rysunku. Aby dokonać
aktualizacji i zapisania oferty należy wpisać „*” w oknie Wprowadzania Nowej Linii
Zamówienia (1). Aby zakończyć wpisywanie oferty należy wszystkie okna zamknąć
199 | S t r o n a
Ćwiczenie 18
Sprzedawca Elżbieta Suchocka otrzymała zadanie przypisania klientów
do magazynów regionalnych. W wyniku analizy ustaliła, że następujący klienci
będę obsługiwani z podanych obok magazynów regionalnych:
• Kropla S.A. – MR południowo – zachodni,
• Marchfix Sp. z o. o.- MR centralny,
• Hades Sp. z o. o. – MR południowy.
Po przypisaniu klientom magazynów, Elżbieta Suchocka odebrała od nich
poniższe zamówienia sprzedaży:
Zamówienie 1:
Klient: Hades Sp. z o. o.
Osoba do kontaktów ze strony klienta: Paweł Wawrzyniak,
Zamówione towary: sok pomidorowy 0,33l – 620 sztuk
Zamówienie 2:
Klient: Kropla S. A.
Osoba do kontaktów ze strony klienta: Anna Chojarska,
Zamówione towary: sok pomidorowy 1l – 350 sztuk
Zamówienie 3:
Klient: Marchfix Sp. z o. o.
Osoba do kontaktów ze strony klienta: Maria Nowak
Zamówione towary: sok pomidorowy 2l – 150 sztuk
200 | S t r o n a
Polecenie:
Przyjmując rolę Elżbiety Suchockiej należy:
•
•
•
przypisać klientom wskazane magazynu,
zarejestrować w systemie przesłane przez klientów zamówienia, brakujące
dane należy przyjąć zgodnie z sugestiami system,
uruchomić kalkulację zapotrzebowania magazynowego i sprawdzić efekt
jej działanie w zakresie wybory magazynu dla dostawy.
1. Przypisanie Magazynów do Klientów
Ścieżka: Księga Sprzedaży – Plik Klientów – Wprowadzenia/Korekta Klienta
przycisku ENTER.
W oknie Kod Klienta (1) należy wybrać klienta, dla którego wyznaczony został
magazyn regionalny. Po wyborze klienta system automatycznie wygeneruje okno
dialogowe, w którym należy wybrać opcję „Zamówienia/Fakturowanie 2”
201 | S t r o n a
W oknie Magazyn (1) należy wybrać z listy (F4) magazyn regionalny
zdefiniowany w pobliżu określonego klienta. Wybór należy potwierdzić
przyciskiem ENTER. Po wciśnięciu przycisku PAGE DOWN system dokona
aktualizacji zmian. Aby przejść do dalszej części ćwiczenia należy pozamykać okna
UWAGA!
Powyższe czynności należy powtórzyć dla pozostałych klientów, dla których
wyznaczono magazyn regionalny.
przycisku ENTER.
202 | S t r o n a
przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę (w tym zadaniu wybieramy dowolnego
sprzedawcę), zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER.
klientów i wybrać klienta, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER. W oknie
Odnośnik Klienta (4) należy wpisać osobę odpowiedzialną za kontakt z firmą.
Za pomocą przycisku ENTER potwierdzamy bez zmian kolejne okna, aby przejść
do określenia Planowanej Daty Dostawy (5). W tym oknie należy dodać do daty
bieżącej czas realizacji i zatwierdzić przyciskiem ENTER.
należy wybrać odpowiedni rodzaj artykułu zgodnie z założeniami przykładu oraz
203 | S t r o n a
zamawianych opakowań. Potwierdzając tę wartość przyciskiem ENTER, system
system wygeneruje poniższy rysunek. Ekran przedstawiający zatwierdzenie linii
zamówienia został przedstawiony na powyższym rysunku. Aby dokonać
aktualizacji i zapisania oferty należy wpisać „*” w oknie Wprowadzania Nowej Linii
przycisku ENTER.
uruchomienie kolejnego okna dialogowego.
204 | S t r o n a
wciśnięcie przycisku OK za pomocą myszki komputerowej. Po zakończeniu
planowania zapotrzebowania materiałowego (MRP), system zakomunikuje
Użytkownikowi ukończenie prac. Okno dialogowe należy zatwierdzić przyciskiem
OK za pomocą myszki komputerowej. Aby przejść do kolejnego etapu ćwiczeń,
należy kilkakrotnie wcisnąć przycisk ESC, aby pozamykać wszystkie zakładki
systemowe.
–
Planowanie
przycisku ENTER.
205 | S t r o n a
Zakupów
przycisku ENTER.
po wciśnięciu przycisku F4. Wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER.
W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy rozwinąć listę ofert
(F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta (ENTER).
Po wprowadzeniu numerów ofert należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN,
co spowoduje przygotowanie wydruku potwierdzenia zamówienia. Wydruk
potwierdzenia zamówienia należy zatwierdzić przyciskiem OK (3) za pomocą
myszki komputerowej. Aby zakończyć proces wydruku należy zamknąć powyższy
ekran za pomocą myszki komputerowej oraz zamknąć wszystkie zakładki
206 | S t r o n a
VIII. Zarządzanie zapasami grup
asortymentów
18.
Grupowanie zamówień
Idea grupowania zamówień została opracowana w celu minimalizacji kosztów
utrzymania i uzupełniania zapasów produktów/materiałów.
Grupowanie zamówień polega na jednoczesnym składaniu zamówień
na więcej niż jedną pozycje asortymentową, przy założeniu, że zamawiane
produkty pochodzą od tego samego dostawcy 40.
Poprzez grupowanie zamówień możemy osiągnąć mniejszą wielkość dostaw,
niższy jednostkowy koszty uzupełnienia zapasu, niższy współczynnik rocznego
kosztu utrzymania zapasu, niższy poziom zapasu. Wpływ grupowania zamówień
na koszty uzupełnienia i utrzymania zapasu zostanie przedstawiony w kolejnych
rozdziałach.
19.
Koszty utrzymania zapasu grup asortymentów
Analiza pokrycia i minimalizacja kosztu utrzymania
zapasu grup asortymentów
Metoda, która służy do minimalizacji kosztów utrzymania zapasu cyklicznego
zwana jest analizą pokrycia. Stosowanie tej metody możliwe jest przy zachowaniu
poniższych warunków i założeń:
40
Krzyżaniak S., Cyplik P., Zapasy i Magazynowanie, Tom I, Biblioteka Logistyka, Poznań,
2008, s. 263
207 | S t r o n a
•
Dane dotyczące kosztów obsługi pojedynczego zamówienia/dostawy
są nieznane lub są obarczone niepewnością.
•
Dane dotyczące współczynnika rocznego kosztu utrzymania zapasu
są nieznane lub są obarczone niepewnością.
•
Dane dotyczące sumarycznej liczby dostaw w okresie są znane.
•
Liczba zamówień danej pozycji materiałowej w rozpatrywanym okresie
jest proporcjonalna do pierwiastka kwadratowego w wartości
planowanych zakupów w analizowanym okresie.
W celu wyznaczenia liczby zamówień dla
materiałowych należy skorzystać z poniższego wzoru:
ld i ( obl ) =
poszczególnych
pozycji
Wi
k
Wi = PPr (i ) ⋅ C i
k=
∑ W
∑ ld
i
i
gdzie:
PPr – planowany popyt/zapotrzebowanie w analizowanym okresie
C – cena zakupu jednej jednostki danego produktu
k – stała pokrycia
W – wartość planowanych zakupów w ramach danej grupy materiałowej
w przyjętym okresie
ld – liczba dostaw
Przykład
Pracownik Działu Zaopatrzenia dostał za zadanie wyznaczenie ilości dostaw
poszczególnych towarów (tabela) oraz koszty utrzymania i uzupełnienia zapasów
cyklicznych analizowanych towarów. Dane umożliwiające zrealizowanie zadania,
którymi dysponuje pracownik, zostały zamieszczone w tabeli.
208 | S t r o n a
Dane dotyczące towarów
Cena [PLN]
Planowany popyt roczny [szt.]
L.p.
Nazwa towaru
1
A
5
10000
2
B
10
15000
3
C
7
5000
4
D
12
20000
Pozostałe informacje
łączna liczba dostaw
jednostkowy koszt
uzupełnienia zapasu
współczynnik rocznego
kosztu utrzymania zapasu
100
10 zł
0,15
Rozwiązanie
W pierwszym kroku zajmiemy się wyznaczaniem ilości dostaw poszczególnych
towarów. W tym celu należy wyznaczyć następujące wielkości:
1. Wartość zakupów w planowanym okresie (W).
2. Pierwiastek z wartości zakupów w planowanym okresie ( W ).
3. Stałą pokrycia (k).
4. Obliczeniową liczbę dostaw dla poszczególnych towarów.
5. Przyjętą liczbę dostaw dla poszczególnych towarów, poprzez
zaokrąglenie obliczeniowej liczby dostaw do liczb całkowitych.
Otrzymane wyniki przedstawiono poniżej.
L.p.
Nazwa
towaru
Cena
[PLN]
Planowany
popyt
roczny
[szt.]
1
A
5
10 000
50 000
Pierwiastek z
wartości
zakupów w
planowanym
okresie
223,60
2
B
10
15 000
150 000
3
C
7
5 000
35 000
4
D
12
20 000
240 000
Wartość
zakupów w
planowanym
okresie
suma
209 | S t r o n a
Liczba
dostaw
obl.
Przyjęta
liczba
dostaw
17,36
17
387,29
30,07
30
187,08
14,52
15
489,89
38,03
38
1287,88
100
100
k=
∑W = 1287,88
∑ ld 100
Drugim zadaniem pracownika było wyznaczenie kosztów utrzymania
i uzupełnienia zapasów cyklicznych analizowanych towarów.
W pierwszym kroku można poczynić następujące założenia:
•
dostawcy, u których zamawiane są towary podane w tabeli, są ulokowani
w podobnej odległości od Firmy,
•
współczynnik rocznego kosztu utrzymania zapasu jest taki sam
dla wszystkich towarów.
Powyższe założenia powodują, że należy wyliczyć łączne koszty zapasu
cyklicznego. W analizowanym przykładzie wzór na koszty zapasu cyklicznego
można przedstawić następująco:
ZC ( A + B + C + D) = ( ZKUzZC + ZKUtZC ) A + ( ZKUzZC + ZKUtZC ) B + ( ZKUzZC + ZKUtZC )C
+ ( ZKUzZC + ZKUtZC ) D
gdzie:
ZKUzZC
- zmienne koszty uzupełnienia zapasu cyklicznego dla danego towaru
ZKUtZC
- zmienne koszty utrzymania zapasu cyklicznego dla danego towaru
Następnie możemy rozpisać powyższy wzór zgodnie z informacjami podanymi
we wcześniejszych rozdziałach książki. Przybierze on poniższą postać:
ZC ( A + B + C + D ) = ld A ⋅k uz +(0,5 ⋅ WD ⋅ ur ⋅ C ) A + ld B ⋅k uz +(0,5 ⋅ WD ⋅ ur ⋅ C ) B + ld C ⋅k uz +(0,5 ⋅ WD ⋅ ur ⋅ C )C
+ ld D ⋅k uz +(0,5 ⋅ WD ⋅ ur ⋅ C ) D
gdzie:
ld i - liczba dostaw danego towaru w analizowanym okresie
k uz - jednostkowy koszt uzupełnienia zapasu
WDi - wielkość dostawy danego towaru
u r - współczynnik rocznego kosztu utrzymania zapasu danego towaru
C i - cena zakupu danego towaru
210 | S t r o n a
Biorąc pod uwagę, że w analizowanym przypadku takie wielkości jak liczba
dostaw, jednostkowy koszt uzupełnienia zapasu oraz współczynnik rocznego
kosztu utrzymania zapasu są stałe wzór na koszty zapasu cyklicznego przybierze
postać:
KZC ( A + B + C + D) = (WD ⋅ C ) A + (WD ⋅ C ) B + (WD ⋅ C ) C + (WD ⋅ C ) D
W związku z powyższym w celu wyznaczenia kosztów utrzymania
i uzupełnienia zapasów cyklicznych analizowanych towarów należy wyznaczyć
średnią wielkość dostaw poszczególnych towarów. Wielkość dostawy można
wyznaczyć jako iloraz planowanego popytu danego towaru w analizowanym
okresie i liczby dostaw danego towaru w analizowanym okresie.
Otrzymane wyniki zostały przestawione poniżej.
L.p.
Nazwa towaru
1
A
2
B
Planowany popyt roczny
Liczba dostaw
[szt.]
10 000
17
15 000
30
Wielkość dostawy
[szt.]
588
500
3
C
5 000
15
333
4
D
20 000
38
526
W związku z tym koszty zapasu cyklicznego wyniosły:
KZC ( A + B + C + D ) = 17 ⋅ 10 + (0,5 ⋅ 588 ⋅ 0,15 ⋅ 5) + 30 ⋅ 10 + (0,5 ⋅ 500 ⋅ 0,15 ⋅ 10) + 15 ⋅ 10 + (0,5 ⋅ 333 ⋅ 0,15 ⋅ 7)
+ 38 ⋅ 10 + (0,5 ⋅ 526 ⋅ 0,15 ⋅ 12) = 2243,73 zł
Natomiast średnia wartość zapasu:
Z sr . = ∑ 0,5 ⋅
Wi
= 8295,15 zł
ld i
Po przeanalizowaniu powyższego przykładu Kierownik Działu Zaopatrzenia
stwierdził, że chciałby otrzymać podobną analizę jak przedstawiona, jednak
po zwiększeniu planowanego rocznego popytu o 20% dla każdego towaru.
Nowe dane zostały przedstawione w tabeli.
211 | S t r o n a
Dane dotyczące towarów
Cena [PLN]
Planowany popyt roczny [szt.]
L.p.
Nazwa towaru
1
A
5
12 000
2
B
10
18 000
3
C
7
6 000
4
D
12
24 000
Pozostałe informacje
łączna liczba dostaw
jednostkowy koszt
uzupełnienia zapasu
współczynnik rocznego
kosztu utrzymania zapasu
100
10 zł
0,15
Ćwiczenie 1: Wylicz liczbę dostaw poszczególnych produktów.
Ćwiczenie 2: Wylicz łączne koszty zapasu cyklicznego. Jaki wpływ na łączne koszty
zapasu cyklicznego miało zwiększenie planowanego popytu rocznego?
Przedyskutuj w klasie w jaki sposób zmiana innych parametrów wpłynęłaby
na łączne koszty zapasu cyklicznego.
20. Minimalizacja kosztu uzupełniania i utrzymania
zapasu grup asortymentów
Pracownik Działu Zaopatrzenia otrzymał zadanie, aby wyznaczyć poziom
zapasu zabezpieczającego dla 5 produktów znajdujących się w ofercie
przedsiębiorstwa. Dane niezbędne do wyznaczenia zapasu zabezpieczającego
podane zostały w tabeli.
Ćwiczenie 1: Wylicz poziom zapasu zabezpieczającego dla poszczególnych
produktów.
zabezpieczającego dla poszczególnych produktów. Zmiana, z którego
z parametrów ma największy wpływ na poziom zapasu zabezpieczającego?
212 | S t r o n a
Ćwiczenie 19
Zaopatrzeniowiec Jan Wójek postanowił, że sok pomarańczowy dwulitrowy
zamawiany będzie co 5 dni, a zamówienia składane na początku każdego okresu
zawierały będą całość zapotrzebowania jego dotyczącą.
Po zdefiniowaniu przez zaopatrzeniowca metody uzupełniania powyższego soku
według stałego okresu sprzedawca Marianna Doniecka odebrała 2 zamówienia
od klientów na dostawę tego soku. Zamówienia te miały następującą postać:
Zamówienie 1:
Klient: Hurtownia Sokfrut Sp. z o. o.
Pozycja
1
2
Ilość
230
410
Data dostawy
5 od daty bieżącej
Zamówienie 2:
Klient: Adonis Sp. J.
Pozycja
1
2
Ilość
230
410
Data dostawy
Polecenie:
Wcielając się w rolę sprzedawcy Zygmunta Sikory należy:
•
wprowadzić zamówienia sprzedaży do systemu iScala.
Następnie przybierając rolę zaopatrzeniowca Henryka Urbaniaka należy:
•
•
•
dokonać parametryzacji towarów, jako odtwarzanych w oparciu o metodę
„partia na partię” i sprawdzić wynik działania kalkulacji zapotrzebowania
magazynowego,
dokonać parametryzacji towarów , jako odtwarzanych w oparciu
o metodę „ekonomicznej wielkości partii” i sprawdzić wynik działania
kalkulacji zapotrzebowania magazynowego,
przeprowadzić analizę uzyskanych wyników.
213 | S t r o n a
przycisku ENTER.
wprowadzić jedną z metod – w tym przypadku „partia na partię”, co w systemie
zostało zdefiniowane jako „zero”. W oknie Średni Cykl Uzupełnienia Zapasu (4)
214 | S t r o n a
wpisujemy termin zgodnie z treścią ćwiczenia. W oknie Czas Realizacji MRP (5)
powtarzamy wartość średniego cyklu uzupełniania zapasu. Po prowadzeniu
wszystkich danych, należy wcisnąć przycisk Zapis (6) za pomocą myszki
komputerowej.
UWAGA!
przycisku ENTER.
215 | S t r o n a
z tego względu, aby przejść do kolejnego okna należy wcisnąć przycisk ENTER.
przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER.
należy wybrać odpowiedni rodzaj soku zgodnie z założeniami przykładu oraz
zamawianych opakowań soku. Potwierdzając tę wartość przyciskiem ENTER,
system przeniesie Użytkownika do okna Cena (3), gdzie należy sprawdzić zgodność
wprowadzamy drugą linię zamówienia. Aby dokonać aktualizacji i zapisania oferty
należy wpisać „*” w oknie Wprowadzania Nowej Linii Zamówienia (1).
przycisku ESC.
216 | S t r o n a
przycisku ENTER.
uruchomienie kolejnego okna dialogowego. W zapytaniu dialogowym należy
potwierdzić uruchomienie MRP poprzez wciśnięcie przycisku OK za pomocą
zatwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej.
217 | S t r o n a
–
Planowanie
przycisku ENTER.
218 | S t r o n a
21.
IX. Nowoczesne strategie
gospodarki zapasami
Just in Time
Rosnąca presja ze strony rynku wynikająca z działań konkurencji wykreowała
konieczność podnoszenia sprawności organizacji przy jednoczesnym poszukiwaniu
narzędzi umożliwiających zmniejszenie kosztów. Zwiększenie skuteczności
działania firm odbywa się głównie na drodze podnoszenia poziomu obsługi
klientów i optymalizacji zapasów. Narzędziem umożliwiającym realizację tak
postawionych celów jest koncepcja Just in Time (JiT).
21.1. Geneza pojęcia Just in Time
System JiT został opracowany przez Japończyków, którzy opierając się na
doświadczeniach H. Forda, zauważyli korzyści wynikające z eliminacji zapasów
dzięki dostawom dokładnie na czas. Sukcesy japońskich producentów, zwłaszcza
w sektorze przemysłu motoryzacyjnego, wzbudziły zainteresowanie na rynku
amerykańskim, który został zmuszony do obrony przed napływającą falą
konkurencyjnych cenowo i jakościowo samochodów japońskich. Obecnie JiT, jako
strategia zarządzania zapasami, cieszy się coraz to większym uznaniem,
także w Europie Zachodniej.
U podstaw stworzenia systemu leży ciągły wzrost potrzeb klientów, ich szybko
zmieniające się wymagania, a co za tym idzie skracanie się cyklu życia wyrobów.
21.2. Istota Just in Time
Koncepcja JiT (zwana „dostawą na czas”) to reaktywna technika kształtowania
zapasów, która w odróżnieniu od systemu planowania zapasów polega
na ich ssaniu przez system produkcyjno – zaopatrzeniowy firmy po wystąpieniu
realnego popytu na wyroby gotowe. Opiera się ona na założeniu, iż każde
219 | S t r o n a
działanie w systemie powinno być podjęte dopiero wtedy, gdy zrodzi się jego
potrzeba. W związku z tym nie powinno się niczego produkować ani zamawiać
materiałów przed określeniem zapotrzebowania na dany wyrób gotowy. Dostawa
na czas zakłada, że popyt u wylotu łańcucha wymusza przemieszczenie towarów
w stronę rynku (ciągnięcie ich – „pull”), a co za tym idzie determinuje wielkość
zamówienia na materiały. Jest to podejście reaktywne. System taki jest
przeciwieństwem tradycyjnych rozwiązań, gdzie produkty wytwarzane są lub
montowane w partiach zgodnie z prognozowanym popytem, a następnie
pozycjonowane w łańcuchu zaopatrzenia jako „bufory” pomiędzy różnymi
działami i zakładami (czyli pchane do łańcucha – „push”). Zatem w zintegrowanych
łańcuchach dostaw, strumienie informacji i wywołane dzięki nim przepływy
produktów są sterowane przede wszystkim na podstawie realnie zgłoszonego
popytu przez ostatecznych klientów, a nie jak w przypadku tradycyjnych
łańcuchów dostaw na podstawie prognoz oraz operacyjnych planów produkcji
i dostaw. W podejściu reaktywnym prognozy sprzedaży służą jedynie zwiększaniu
racjonalności ustaleń co do punktu składania zamówień, bezpiecznego poziomu
zapasów oraz optymalnej wielkości dostaw lub pożądanego stanu zapasów.
O uruchomieniu procesu ssania decyduje określony ilościowo, minimalny poziom
zapasów lub wyznaczony punkt składania zamówień (zależnie od przyjętego
systemu uzupełniania zapasów).
Sterowanie zapasami na podstawie rzeczywistych zamówień klientów
wskazane jest w przypadku nieustabilizowanego popytu na wartościowe produkty
jednostkowe lub produkowane w krótkich seriach, przy jednoczesnej możliwości
korzystania z wysokich standardów i niezawodności obsługi, jakie oferują
dostawcy. Dodatkowymi argumentami za wyborem systemu „ssania” zapasów są:
•
brak wyraźnie rozpoznanych wahań sezonowych popytu,
•
występowanie zorientowanych czynnościowo niepotokowych form
organizacji produkcji,
•
niewielkie możliwości redukcji kosztów jako efektów ekonomiki skali
w produkcji i dostawach,
•
ograniczone możliwości utrzymywania zapasów w magazynach firmy
i jej klientów.
220 | S t r o n a
Just in Time interpretowane jest również jako filozofia zarządzania, która
polega na ciągłym usprawnianiu procesów przepływu produktów i towarzyszących
im przepływów informacji w celu eliminowania marnotrawstwa. Głównym
źródłem marnotrawstwa są utrzymywane zapasy. Zestaw technik i działań
składających się na filozofię JiT pozwala redukować lub nawet całkowicie
eliminować ten oraz inne przypadki marnotrawstwa, takie jak:
•
marnotrawstwo nadprodukcji,
•
marnotrawstwo czasu, energii i kapitału spowodowane niekorzystną
lokalizacja dostawców,
•
straty wynikające z niewłaściwych relacji z dostawcami i odbiorcami,
•
marnotrawstwo materiałów oraz straty wynikające z ponownej obróbki,
defektów i zwrotów dostaw,
•
marnotrawstwo wynikające z nadmiernej biurokracji i realizacji procesów,
które nie dodają nowej wartości do wytwarzanych produktów lub usług.
Przeciwdziałanie wymienionym zjawiskom wymaga podjęcia pewnych działań
i spełnienia określonych warunków, które jednocześnie zapewnią sprawne
funkcjonowanie koncepcji JiT.
21.3. Czynniki warunkujące sprawne funkcjonowanie
Just in Time
Osiągniecie wyżej wymienionych efektów wymaga najpierw przeprowadzenia
wielu zmian w przedsiębiorstwie, a także poniesienia wielu kosztów związanych
z reorganizacją całej jego struktury. Dlatego też błędne jest ogólnie panujące
przeświadczenie o łatwości wdrażania i realizacji JiT. Innymi przyczynami
determinującymi bezskuteczność realizacji JiT są najczęściej:
•
niedostateczny zakres szkoleń,
•
brak zaangażowania wszystkich pracowników,
•
nieodpowiednia struktura organizacyjna firmy,
•
niezadowalająca współpraca z dostawcami,
221 | S t r o n a
•
postrzeganie JiT jedynie w kategoriach decyzji o charakterze operacyjnotaktycznym, gdy system wymaga włączenia do procedury zarządzania
strategicznego.
Podstawą funkcjonowania firmy zgodnie z filozofią JiT jest odpowiednie
przeszkolenie załogi w zakresie kontroli przepływu produktów i informacji
z uwzględnieniem współdziałania w procesach kontroli jakości. Należy zapewnić
współuczestnictwo załogi w zarządzaniu. Czynnik ten oraz reaktywne podejście
do kształtowania zapasów stanowią integralne filary koncepcji JiT niezależnie
od specyfiki firmy lub całego łańcucha dostaw.
Można wyróżnić wiele czynników warunkujących prawidłowe działanie
metody JiT. Decydujące znaczenie dla powodzenia podjętych prac wdrożeniowych
mają przede wszystkim:
1) Specyfika działalności przedsiębiorstwa
produkowanego asortymentu.
-
mała
różnorodność
Podejście JIT zostało wdrożone w przedsiębiorstwach produkujących duże
ilości wyrobów o ograniczonym asortymencie. Systemy te nie działają
najlepiej w przypadku dużej różnorodności wyrobów czy bardzo
zmiennego popytu. Przewidywanie nagłego wzrostu popytu wymaga
szybkiego odtworzenia zapasów, a produkcja zrównoważona i rytmiczna
umożliwia tylko niewielki wzrost ponad zaplanowaną wielkość średniego
popytu. W związku z tym system JiT daje najlepsze efekty dla produkcji
powtarzalnej, co jest równoznaczne z wytwarzaniem produktów
charakteryzujących się regularnym zapotrzebowaniem, jak i wysoką
dokładnością prognozowania poziomu tego zapotrzebowania. Im bardziej
złożona struktura produktu i procesu produkcyjnego, tym trudniej jest
działać zgodnie z zasadą „dokładnie na czas". Dlatego też wielu
producentów ogranicza metodę JiT tylko do zarządzania zapasami
należącymi do grupy A (są to zapasy, które zgodnie z założeniami metody
Pareto stanowią ok.20% wszystkich zapasów lecz generują ok. 80%
całkowitej wartości sprzedaży). Koszty częstych dostaw tych
asortymentów są zazwyczaj niższe niż koszty ich utrzymania. Wobec
pozostałych pozycji, zaklasyfikowanych do grupy B i C, które ilościowo
222 | S t r o n a
stanowią ok. 80% całego asortymentu, stosuje się odrębne systemy
planowania zapasów klasy MRP.
Minimalizacja zapasów jest procesem konkurencyjnym do utrzymania
elastyczności przepływu produktów na poziomie porównywalnym
z firmami o relatywnie wysokim poziomie zapasów. Dlatego też
standaryzacja operacji produkcyjnych, części i podzespołów, zwiększająca
elastyczność potencjału kadrowego, a także zmniejszenie asortymentu,
co z kolei ułatwia zarządzanie zapasami, są niezbędne
w przedsiębiorstwach realizujących koncepcję JiT.
2) Właściwy dobór dostawców i współpraca z nimi.
Kluczowe znaczenie dla efektywnej realizacji JiT ma ścisła i długotrwała
współpraca między dostawcami a odbiorcami. Ponadto, aby spełnić
wymagania odnośnie dostaw, dostawcy powinni być włączeni w proces
projektowania procesu i produktu. Podstawowym warunkiem właściwego
funkcjonowania systemu jest trafne określenie częstotliwości
i wielkości dostaw w związku z czym umowy z dostawcami powinny być
długoterminowe, co zapewnia stałość i regularność dostaw. Ponadto
dostawcy materiałów muszą także zapewnić odpowiednią ich jakość, jako
że w sytuacji minimalizacji zapasów wady lub braki w wyrobach mogą
powodować przestoje w systemie operacyjnym przedsiębiorstwa, co jest
niedopuszczalne. Wysoka jakość materiałów ogranicza ilość zwrotów,
a także obniża koszty związane z reklamacją wyrobów gotowych.
3) Zarządzanie jakością nastawione na ciągłe doskonalenie.
Najczęstszym źródłem niepowodzeń we wdrażaniu JiT jest niekompletna
wiedza pracowników danego przedsiębiorstwa o systemie, co utrudnia
właściwy dobór składających się na niego technik i działań w zależności
od specyfiki danej firmy. Proces wdrażania technik redukowania zapasów
musi być zatem poprzedzony działaniami na rzecz kontroli jakości,
jak i upraszczania procesów przepływu produktów i informacji. Bardzo
istotne znaczenie ma tutaj przeszkolenie załogi w tym zakresie. Pełna
realizacja idei JiT w dużej mierze zależy od zaangażowania zarówno kadry
zarządzającej, jak i pozostałych pracowników.
223 | S t r o n a
Utrzymanie systemu JiT wymaga w szczególności przekazania większych
kompetencji pracownikom produkcyjnym. To oni maja największy kontakt
z surowcami oraz półproduktami i to właśnie im najłatwiej odkryć błędy
jakościowe.
4) Stabilność przepływu materiałów w systemie operacyjnym.
Wprowadzenie JiT jest uwarunkowane stabilnością strumienia przepływu
materiałów w systemie produkcyjnym przedsiębiorstwa. Jest to niezwykle
istotny element powodzenia wdrożenia tej koncepcji.
5) Efektywny przepływ informacji.
Wdrożenie systemu JiT uzależnione jest od sprawnego przepływu danych
pomiędzy poszczególnymi komórkami przedsiębiorstwa, jak również
pomiędzy ogniwami łańcucha dostaw. Dane powinny być przekazywane
w czasie rzeczywistym oraz powinny być rzetelne i aktualne.
Podsumowując, podstawowym warunkiem właściwego funkcjonowania
systemu JiT jest niezawodność działań samego przedsiębiorstwa jak również
wszystkich jego kooperantów. Konsekwencje nawet niewielkich opóźnień mogą
okazać się znaczące. Z przedstawionych powyżej rozważań wynika, że przy
wprowadzaniu systemu zmiany obejmują całe przedsiębiorstwo jak również
wszystkie ogniwa łańcucha dostaw. W szczególności reorganizacja dotyczy sfery
zaopatrzenia, gospodarki magazynowej oraz procesu planowania produkcji.
21.4. Ograniczenia dla prawidłowego funkcjonowania
sytemu Just in Time
Celem Just in Time jest wprowadzenie systemu produkcji bez zapasów,
opartego na systemie ssania. Aby było to możliwe, należy być przygotowanym
na konieczność pokonywania wielu barier. Dotyczą one zarówno ograniczeń
zewnętrznych, jak i wewnętrznych (organizacyjnych).
Wśród ograniczeń zewnętrznych wymienić należy ograniczenia natury
komunikacyjno-transportowej. Bardzo istotne znaczenie ma stan infrastruktury
drogowej. Jakość dróg w znaczącym stopniu wpływa na terminowość dostarczenia
towarów. Zły ich stan oraz wzrastająca liczba ich użytkowników (korki i zatłoczenie
224 | S t r o n a
dróg) w zestawieniu z koniecznością pokonania długich dystansów przez
kierowców, często eliminują możliwość działania w systemie JiT.
Drugi rodzaj ograniczeń zewnętrznych to administracyjne i instytucjonalne,
związane np. z koniecznością załatwiania spraw w urzędach celnych. Pozostałe
ograniczenia wynikają z uwarunkowań geograficznych, gdy długość trasy
do pokonania lub liczba punktów przeładunkowych powoduje dodatkowe
utrudnienia natury logistycznej. Dotyczy to warunków korzystania np. z transportu
multimodalnego.
Każda firma, która decyduje się na prowadzenie działalności w oparciu
o zasady koncepcji JiT musi mieć również na uwadze pewne ograniczenia, które
mogą wystąpić wewnątrz organizacji. Wiele zależy od specyfiki i rodzaju
prowadzonej działalności. W przypadku firm produkcyjnych istotny jest typ formy
organizacji produkcji: jednostkowa, masowa lub seryjna. Zakłada się, że metoda
może mieć zastosowanie głównie w produkcji wielkoseryjnej i masowej, o stałym
rytmie i przy względnie stałym gronie dostawców.
Wymienione ograniczenia mogą znacznie zawężać możliwości systemu
opartego na filozofii JiT.
21.5. Potencjalne korzyści wynikające z wdrożenia
systemu JiT
Głównym celem koncepcji JiT jest eliminowanie szeroko pojętego
marnotrawstwa. Chodzi tutaj głównie o redukcję kosztów działania poprzez
ograniczanie wydatków związanych z utrzymywaniem zapasów magazynowych.
Zastosowanie tej metody pozwala osiągnąć szereg korzyści, wśród których należy
wymienić:
a) obniżenia kosztów, w tym:
•
•
•
•
•
koszty kapitałowe (zamrożone środki finansowe),
koszty amortyzacji majątku trwałego,
koszty związane z podatkiem od nieruchomości,
koszty utrzymania i obsługi zapasu (ubezpieczenie, koszty ryzyka
zmiany cen na rynku, koszty starzenia się materiałów ),
koszty magazynowania.
225 | S t r o n a
b)
wzrost zysków,
c)
wzrost rentowności firmy,
d)
zredukowanie nadprodukcji,
e)
lepszego wykorzystania kapitału ludzkiego,
f)
skrócenia cykli dostaw,
g)
pełnego wykorzystania posiadanych zasobów,
h)
ograniczenia biurokracji,
i)
podwyższenie jakości produktów,
j)
zminimalizowanie ilości odpadów,
k)
podwyższenie Poziomu Obsługi Klienta,
l)
poprawa organizacji i wydajności pracy.
Implementacja zasady JiT nie jest prosta i wymaga sporej cierpliwości
i wytrwałości w dążeniu do celu, ale jednocześnie przynosi przedsiębiorstwom
właściwie stosującym tę metodę wymierne korzyści. Świadczą o tym wyniki badań
prowadzonych w firmach amerykańskich stosujących JiT wykazujące, iż uzyskały
one m.in.:
•
zwiększenie obrotu zapasami z 16 do 30 razy,
•
zmniejszenie czasu dostaw z 15 dni do 1,5 dnia,
•
zredukowanie liczby wózków z 50 do 6,
•
ograniczenie czasu utrzymywania zapasów produkcji w toku z 22 dni
do 1 dnia,
•
zwiększenie produktywności pracowników o około 38%,
•
ograniczenie odpadów z produkcji z 2,5 do 0,9%.
Jednak należy również pamiętać, że oprócz redukcji kosztów, związanych
głównie z utrzymywaniem zapasów magazynowych, skutkiem może być wzrost
wydatków na sprawne funkcjonowanie całego mechanizmu.
226 | S t r o n a
Systemy Just in Time uzupełnione są dziś o dodatkowe elementy,
które wielokrotnie zwiększają ich funkcjonalność:
•
System planowania i sterowania przepływem produkcji – KANBAN,
•
Racjonalizacja przezbrojeń – SMED,
•
Usuwanie przyczyn braków - POKA-YOKE,
•
System ciągłych usprawnień – KAIZEN.
21.6. Analiza zasadności utrzymywania
w aspekcie założeń koncepcji JiT
zapasów
Według podstawowych założeń Just in Time opiera się na eliminowaniu
konieczności posiadania zapasów, a co za tym idzie, magazynów i dzięki temu
na ograniczaniu kosztów prowadzenia działalności. W praktyce okazuje się jednak,
że nie we wszystkich przypadkach redukcja zapasów jest możliwa, co więcej,
nie zawsze jest ona uzasadniona.
Utrzymywanie zapasów nieodzownie związane jest z koniecznością posiadania
odpowiednich magazynów. Zarówno wybudowanie magazynu jak również jego
wynajęcie niesie za sobą spore wydatki związane z planowaniem, zatrudnianiem
pracowników, utrzymaniem infrastruktury magazynowej itp. Dodatkowo należy
mieć na uwadze fakt, że liczba potencjalnych źródeł zakłóceń jest wprost proporcjonalna do skali prowadzonej działalności. W związku z likwidacją pewnej liczby
magazynów zaopatrzenia zmniejszy się potencjalna liczba zagrożeń
funkcjonowania przedsiębiorstwa.
Tym niemniej należy mieć na uwadze fakt, że utrzymywanie zapasów
ma pozytywne aspekty. Działalność firmy w 100%-ach bazująca na zasadach
koncepcji JiT wyklucza utrzymywanie zapasów i zakłada funkcjonowanie jedynie
w oparciu o dostawy docierające do firmy w ściśle określonym czasie. Sytuacja
taka sprzyja powstaniu oszczędności jednak z drugiej strony może być przyczyną
komplikacji. Zapasy spełniają kilka istotnych funkcji, które z punktu widzenia
działalności przedsiębiorstwa należy uznać za argumenty przemawiające
za utrzymywaniem określonego poziomu zapasów. Przykładem jest:
227 | S t r o n a
•
możliwość zabezpieczenia się przed działaniami spekulacyjnymi
- gwałtowne skoki cen materiałów i surowców utrudniają producentom
prognozowanie wydatków oraz kalkulacje cen wyrobów gotowych,
•
obniżenie ryzyka działalności - im poziom zapasów jest niższy, tym
większe jest ryzyko związane z niepewnością działań.; ograniczenie
zapasów
do zera powoduje radykalny wzrost ryzyka prowadzenia działalności,
•
•
ochrona przed błędami prognozowania popytu,
ograniczenie skutków opóźnień dostaw – w przypadku załamania się
sytuacji u dostawcy lub w jego otoczeniu, zapasy stanowią ważne
zabezpieczenie; jeśli nie będzie żadnego, nawet buforowego zapasu, firma
może być zmuszona do wstrzymania procesu wytwarzania,
•
pełne wykorzystywanie zdolności produkcyjnych,
•
umożliwienie przyspieszenia realizacji zamówień klientów,
•
zapasy kompensują różnice pomiędzy popytem a podażą,
•
zapasy niwelują negatywny wpływ sezonowości - jeśli produkcja
odbywa się w ciągu całego roku, a konsumpcja jest skupiona w krótszym
okresie, występuje konieczność dysponowania magazynem wyrobów
gotowych (np. materiały budowlane),
•
zapasy pozwalają wykorzystywać efekt skali przy zakupie, transporcie
lub produkcji – możliwość negocjacji cen jest znacznie większa
w przypadku dużych, długoterminowych kontraktów,
•
różne rodzaje zapotrzebowania materiałowego – wskazane jest
utrzymywanie zapasów materiałów pomocniczych i eksploatacyjnych oraz
części zamiennych.
Wymienione argumenty potwierdzają fakt, iż nadmierne dążenie do eliminacji
zapasów mające na celu obniżanie kosztów może doprowadzić do sytuacji
zwiększonego ryzyka przy prowadzeniu działalności i w efekcie do niższej jakości
świadczonych usług. Praktyka nie potwierdza możliwości działania nawet
krótkiego i prostego łańcucha logistycznego (np. między firmami zlokalizowanymi
228 | S t r o n a
w tej samej miejscowości) na zasadzie zero zapasów. Pozytywne doświadczenia
dotyczą tylko pojedynczych przypadków. Za taki można uznać Toyotę, gdzie
stworzono system obejmujący około 50% dostarczanych do produkcji
elementów i materiałów. Koncepcja JiT, tak często stosowana przez producentów
funkcjonujących w warunkach rozwiniętego rynku, w Polsce jest jeszcze mało
popularna i trudna do wcielenia w realia polskich przedsiębiorstw.
Podstawą modeli JIT są cztery postulaty:
•
zerowe zapasy,
•
krótkie czasy cyklu dostawy,
•
częste dostawy,
•
wysoka jakość dostarczanych surowców lub komponentów.
21.7. Harmonogramowanie produkcji jako element
oddziaływania koncepcji JiT
Wdrożenie modeli JIT wymaga dopasowania procesu produkcji do postulatów
koncepcji określanej jako produkcja bez zapasów 41. Innymi słowy, zastosowanie
systemu JIT wymusza zmiany w sposobie zarządzania i realizacji produkcji.
Poziom zapasów zależy w dużej mierze od decyzji zakupowych, natomiast
zamówienia na zakup materiałów są generowane w oparciu o harmonogram
produkcji z uwzględnieniem bieżącego stanu magazynów. Na podstawie głównego
harmonogramu produkcji (MPS), dziennych rytmów produkcji ustalanych
oddzielnie dla każdego produktu oraz dostępnych mocy przerobowych ustalany
jest dzienny harmonogram produkcji. Na podstawie tego harmonogramu ustalane
jest zapotrzebowanie na niezbędne surowce, materiały i podzespoły. Dzienne
tempo produkcji określa szybkość zużycia elementów oraz rytm wykorzystania
zdolności produkcyjnych, prowadzi to do zmniejszenia niedoborów i nadwyżek
zapasów produkcji w toku i magazynowych. W ten właśnie sposób zasady JiT
uwzględniane są w funkcjonalności nowoczesnych narzędzi informatycznych
41
Hall R.W., Zero Inventories. Dow Jones, Irwing, Homewood, Illinois 1983.
229 | S t r o n a
wspomagających działanie przedsiębiorstw. JIT w wersji repetitive (sterowanie
produkcją powtarzalną w danym okresie) jest stosowany w zintegrowanych
systemach zarządzania klasy ERP jako uzupełnienie modułu MRP II.
Elementami koniecznymi do sprawnego harmonogramowania produkcji
w systemie informatycznym zarządzania są informacje dotyczące:
•
struktury materiałowej BOM,
•
marszruty technologicznej,
•
zapasu dysponowanego,
•
wielkości partii produkcyjnej.
Idea harmonogramowania zostanie przedstawiona w niniejszym opracowaniu
na przykładzie harmonogramu zapotrzebowania materiałowego. Efektem
opracowania tego harmonogramu jest obraz rozłożonego w czasie
zapotrzebowania z wyznaczonymi terminami pojawienia się poszczególnych jego
komponentów oraz terminami , w których zapotrzebowanie to musi zostać
pokryte dostawami. W zależności od obszaru stosowania metody obraz ten można
traktować w zaopatrzeniu jako harmonogram dostaw danego materiału,
natomiast w planowaniu produkcji jako plan produkcji.
Harmonogram zapotrzebowania materiałowego powstaje w wyniku złożonej
procedury obliczeniowej. Obecnie do opracowywania harmonogramów
zapotrzebowania materiałowego stosowane są zintegrowane systemy zarządzania
klasy ERP 42.
Harmonogram zapotrzebowania materiałowego ma postać jak w
Tab. 2. Jego budowa wymaga znajomości:
•
poziomu zapasów dysponowanych (poziom zapasu, który znajduje się
w danej chwili w magazynie),
•
wielkości partii produkcyjnych,
•
długości cykli produkcyjnych.
42
Fertsch M., Podstawy zarządzania przepływem materiałów w przykładach, Biblioteka
Logistyka, Poznań 2003, s 42
230 | S t r o n a
Tab. 2 Postać harmonogramu zapotrzebowania materiałowego
Jednostki terminów
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Zapotrzebowanie brutto
Zapas dysponowany
Zapotrzebowanie netto
Planowane dostawy
(zakończenie produkcji)
Planowane zamówienia
(uruchomienie produkcji)
Źródło: opracowanie własne na podstawie
43
W pierwszej kolejności omówienia wymaga sposób obliczania
zapotrzebowania brutto oraz netto. Wielkości te zależne są od poziomu zapasu
dysponowanego oraz wymagają bezwzględnego uwzględniania struktury wyrobu.
W przypadku wyrobów gotowych zapotrzebowanie brutto wynika z wielkości
zamówień złożonych przez Klienta. Zapotrzebowanie netto wyznaczane jest jako
różnica pomiędzy wielkością brutto a wielkością zapasu dysponowanego przy
czym zapas dysponowany to ilość wyrobów gotowych, które w danym momencie
znajdują się w magazynie wyrobów gotowych. Zapotrzebowanie brutto
na podzespoły i elementy wchodzące w składy wyrobu gotowego związane jest
z zapotrzebowaniem netto na wyrób gotowych i/lub element o wyższym poziomie
złożoności konstrukcyjnej w stosunku do elementu, który analizujemy.
Przykład 1:
Na Rys. 11 przedstawiono strukturę wyrobu A. Jak wynika z Rys. 11 w skład
wyrobu A wchodzi jeden podzespół B oraz trzy elementy E. Podzespół B składa się
z dwóch elementów C i jednego elementu D.
43
Logistyka, Poznań 2003, s 46
231 | S t r o n a
Rys. 7. Struktura wyrobu A - przykład
Załóżmy, że Klient złożył zamówienie na wyrób gotowy A w ilości 20 sztuk.
Należy przyjrzeć się poziomowi zapasów dysponowanych. Za zapas dysponowany
należy uznać poziom zapasu, który możemy w danej chwili wykorzystać.
Uwzględnienie wyłącznie zapasu fizycznego znajdującego się w magazynie jako
zapasu dysponowanego jest tylko jednym z wariantów obliczania zapasu tego
zapasu. Drugi wariant zakłada uwzględnienie dodatkowo zapasu w transporcie,
natomiast wariant trzeci obejmuje dwa pierwsze i dodatkowo rezerwacje do
sprzedaży
lub produkcji. Załóżmy ze w rozpatrywanym przykładzie do dyspozycji będziemy
mieć następujący poziom zapasu dysponowanego:
•
Wyrób gotowy – A – 15 sztuk,
•
Podzespół B – 3 sztuki,
•
Element C – 1 sztuka,
•
Element D – 3 sztuki,
•
Element E – 10 sztuk.
Jakie zatem będzie zapotrzebowanie brutto i netto na wyrób gotowy i jego
składowe? Klient zamówił 20 sztuk wyrobu A, zatem wielkość tę należy uznać
za zapotrzebowanie brutto na ten wyrób. Dysponujemy zapasem tego wyrobu
w wielkości 15 sztuk, zatem zapotrzebowanie netto na wyrób A wynosi 5 sztuk.
232 | S t r o n a
W skład wyrobu A wchodzi jeden podzespół B, zatem zapotrzebowanie brutto
na ten podzespół wyniesie 5 sztuk. W zapasie dysponowanym mamy 3 sztuki
podzespołu B, zatem zapotrzebowanie netto na ten podzespół wyniesie 2 sztuki.
Idąc dalej – skoro potrzebujemy wyprodukować 2 podzespoły B, to oznacza,
że potrzebujemy 4 elementów C (1 podzespół B składa się z dwóch elementów C,
zatem do produkcji 2 podzespołów B potrzebujemy 4 elementów C). Wielkość tę
należy uznać za zapotrzebowanie brutto na element C. W zapasie dysponowanym
mamy1 element C, w związku z tym zapotrzebowanie netto na ten element
wyniesie 3 sztuki. Analogicznie należałoby postępować dalej dochodząc
do wyników jak w Tab. 3.
Tab. 3 Rozwiązanie przykładu 1
A
B
C
D
E
Zapotrzebowanie
brutto
20
5
4
2
15
Zapas
dysponowany
15
3
1
3
10
Zapotrzebowanie
netto
5
2
3
0
5
Ćwiczenie 1
Przedsiębiorstwo produkcyjne otrzymało zamówienie na 60 wyrobów F. Znając
strukturę tego wyrobu oraz poziom zapasu dysponowanego poszczególnych
elementów (Rys. 12) proszę wskazać zapotrzebowanie netto na wyrób F
i elementy A – E.
233 | S t r o n a
Rys. 8 Struktura wyrobu F i poziom zapasu dysponowanego - przykład
W przykładzie 1 omówiona została idea wyznaczania zapotrzebowania brutto
i netto na poszczególne wyroby i elementy. Wróćmy do harmonogramu
w układzie z Tab. 4. Przyjmijmy, że znamy zatem:
•
zapotrzebowanie brutto dla przykładowego elementu X, które zostało
wyznaczone przy uwzględnieniu struktury wyrobów, w skład których
wchodzi element X oraz dodatkowo, wyznaczonych terminów
zapotrzebowania ;
•
bieżący zapas dysponowany elementu X.
Wymienione informacje przedstawiono w Tab. 4.
Tab. 4 Postać harmonogramu zapotrzebowania materiałowego bo obliczeniu zapotrzebowania
brutto i zapasu dysponowanego
Jednostki terminów
1
3
10
Zapas dysponowany
2
4
25
30
Planowane dostawy
234 | S t r o n a
5
6
7
40
8
9
Idąc dalej, należy obliczyć wielkość zapasu dysponowanego dla
poszczególnych jednostek terminów. Już w drugiej jednostce wielkość ta ulega
zmianie tj. pomniejszona zostaje o 10 sztuk na pokrycie występującego w tym
terminie zapotrzebowania brutto. W trzeciej jednostce terminowania zapas
dysponowany elementu X nie ulega zmianie, natomiast w jednostce czwartej
zapas dysponowany spada do 0. Ilość, jaka po wykorzystaniu zapasu pozostaje
do zmatowienia (wyprodukowania) dla pokrycia występującego w tym czasie
zapotrzebowania brutto wpisana zostaje pod tym terminem w wierszu
„zapotrzebowanie netto” - Tab. 5. Jest to znak, że należy zaplanować kolejne
uruchomienie produkcji elementu X lub złożyć zamówienia na ten element.
Zaplanowanie terminu uruchomienia i zakończenia produkcji wymaga znajomości
wielkości partii produkcji (lub zamówienia) i cyklu dostawy. Przyjmijmy,
że w analizowanym przykładzie te wielkości wynoszą odpowiednio:
•
Wielkość partii dostawy – 30 sztuk (należy pamiętać, aby wielkość partii
dostawy, zapotrzebowanie brutto, netto i zapas dysponowany wyrażane
były w tych samych jednostkach miary),
•
Długotrwałość cyklu dostawy – 2 dni (należy pamiętać, aby długotrwałość
cyklu dostawy była wyrażana w tych samych jednostkach terminowania
jak jednostki zapisane w wierszu 1 harmonogramu).
Tab. 5 Postać harmonogramu zapotrzebowania materiałowego bo obliczeniu zapotrzebowania
brutto i zapasu dysponowanego w kolejnych jednostkach terminowania.
Jednostki terminów
1
Zapas dysponowany
30
2
3
4
10
25
20 20
0
5
Planowane dostawy
235 | S t r o n a
5
6
7
40
8
9
Jeśli mamy do czynienia z krótka jednostka terminowania, np. dzień, wówczas
termin dostawy planuje się o jednostkę wcześniej przed terminem w którym
występuje zapotrzebowanie netto, co w analizowanym przykładzie należy
interpretować następująco: dostawa (zakończenie produkcji) 30 sztuk elementu X
musi nastąpić najpóźniej do końca trzeciej jednostki terminowania, a zamówienie
(uruchomienie produkcji) najpóźniej do końca pierwszej jednostki terminowania.
Zaplanowanie uruchomienia 30 jednostek wpływa na zmianę poziomu zapasu
dysponowanego w czwartej jednostce terminowania. Nowa wielkość
planowanego zapasu dysponowanego została zapisana w nawiasie w wierszu
„Zapas dysponowany” i kolumnie odpowiadającej czwartej jednostce
terminowania. Końcowa postać harmonogramu zapotrzebowania materiałowego
dla analizowanego przypadku przedstawiono w Tab. 6.
Tab. 6 Ostateczna postać harmonogramu zapotrzebowania materiałowego dla elementu X.
Jednostki terminów
1
3
10
Zapas dysponowany
2
30
5
6
25
20 20
0
(25)
Planowane dostawy
30
30
7
8
9
15
15
40
25
25
5
4
0
(15)
15
30
30
Omówiony powyżej rodzaj planowania określany jest „planowaniem z góry
na dół”. Faza ta polega na obliczeniu rozłożonej w czasie wielkości
zapotrzebowania (harmonogramu zapotrzebowania), które musi być pokryte
dostawami pochodzącymi z zakupu lub z produkcji. Ten typ planowania
wykorzystywany jest najczęściej w systemach klasy ERP 44.
44
Logistyka, Poznań 2003, s 50.
236 | S t r o n a
W praktyce często niezbędne jest również zastosowanie fazy planowania
zwanej „planowaniem z góry do dołu”, która polega na analizie możliwości
wprowadzenia zmian w harmonogramie zapotrzebowania materiałowego.
Realizacja tej fazy umożliwia opracowanie alternatywnych wersji harmonogramu
np. na drodze zmiany długości cyklu dostawy, zmianie wielkości partii dostawy itp.
Ćwiczenie 2
Proszę dokończyć opracowanie harmonogramu zapotrzebowania materiałowego
przedstawionego w Tab. 7, wiedząc, że:
•
wielkość partii dostawy – 10 sztuk,
•
długotrwałość cyklu dostawy – 3 dni.
Tab. 7 Harmonogramu zapotrzebowania materiałowego do uzupełniania – ćwiczenie 2.
Jednostki terminów
1
3
15
Zapas dysponowany
2
4
5
8
6
7
8
9
10
18
Planowane dostawy
22.
ECR
Obecna sytuacja rynkowa charakteryzuje się dużym nasileniem
konkurencyjności. Konkurencja często postrzegana jest jako ciągła rywalizacja,
współzawodnictwo, które można wygrać zapewniając sobie przewagę
nad rywalami. Jednak w wyniku zmian zachodzących na rynku, wiele firm
zrozumiało, że ich sukces rynkowy zależy od siły konkurencyjnej całego łańcucha
dostaw, w którym uczestniczą. Dodatkowo, w obecnie funkcjonujących
łańcuchach dostaw jednym z najbardziej istotnych zadań jest optymalne
237 | S t r o n a
zarządzanie zapasami. Koncepcją, która koncentruje się na obniżaniu poziomu
zapasów poprzez zintegrowanie poszczególnych ogniw łańcucha dostaw w celu
pełnego zaspokojenia potrzeb klienta jest właśnie strategia ECR.
ECR szczególny nacisk kładzie na przepływ informacji opierając działania
na hipotezie, że rzetelna, wiarygodna i aktualna informacja jest determinantą
sprawnego funkcjonowania całego łańcucha dostaw.
Dwa wymienione elementy: przepływ informacji oraz współpraca
przedsiębiorstw w łańcuchu dostaw stanowią podstawę strategii ECR. Zgodnie
z jej przesłankami, partnerzy handlowi wszelkie swoje decyzje opierają
na wiarygodnej i zawsze aktualnej informacji oraz wspólnie działają, aby zapewnić
odpowiedni do niej dostęp. W ten sposób eliminowane są bariery przepływu
informacji począwszy od linii produkcyjnej aż do półki sklepowej.
22.1. Istota oraz główne założenia strategii ECR
Strategia ECR zakłada, że każdy zakup dokonywany w pojedynczym punkcie
sprzedaży jest odnotowywany w odpowiednim systemie informatycznym,
a informacja o czasie i wielkości jego dokonania jest dostępna dla dystrybutora lub
producenta dzięki wykorzystaniu elektronicznej drogi jej przesyłu. Wspomniany
system informatyczny integruje wszystkich partnerów w łańcuchu dostaw
oraz umożliwia m.in. automatyczne monitorowanie stanu zapasów i ewidencję
zrealizowanej sprzedaży zarówno w pojedynczych ogniwach jak i w całym
łańcuchu. Na podstawie tych analiz system uruchamia procedurę zamówień
oraz koordynuje przepływ dostaw w stronę ostatecznego klienta. Również drogą
elektroniczną realizowane są wzajemne rozliczenia i płatności pomiędzy
kooperantami.
Informacje pochodzące z punktów sprzedaży umożliwiają producentowi
synchronizację produkcji z rzeczywistym zapotrzebowaniem na wyroby.
Wykorzystywane są one przez wszystkich partnerów do obserwacji trendu
i prognozowania przyszłego popytu, wspólnego prowadzenia promocji, obserwacji
cyklu życia produktu na rynku, jego modernizacji, podejmowania decyzji o jego
wycofaniu z rynku i zastąpieniu nowym produktem. Tak przedstawiony przepływ
informacji jest podstawą funkcjonowania łańcucha dystrybucji zgodnie
238 | S t r o n a
ze strategią ECR. Schematyczne ujęcie działania takiego łańcucha zostało
przedstawione na Rys. 13
Rys. 9 Schematyczne ujęcie łańcucha dostaw funkcjonującego zgodnie ze strategią ECR
ECR jest zatem strategią zarządzania łańcuchem dostaw, zgodnie z którą
producenci, dystrybutorzy, handlowcy, detaliści i dostawcy usług logistycznych
współpracują ze sobą w celu zbudowania efektywnego kosztowo systemu, który
reaguje na określone potrzeby konsumenta i w ten sposób jak najlepiej
je zaspokaja. W wyniku tego obniżeniu ulega całkowity koszt systemu, poziom
zapasów oraz ceny produktów finalnych, natomiast zwiększa się wartość dla
ostatecznego klienta. Wszelkie działania nakierowane na osiągnięcie
tak postawionych celów realizowane są z zastosowaniem nowoczesnych metod
zarządzania oraz środków technicznych. Ostatecznie skróceniu ulega droga
produktu z linii produkcyjnej na półkę sklepową, a co za tym idzie osiągnięte
zostaje zadowolenie klienta zarówno w kontekście oferowanej ceny jak
i z gwarantowanego poziomu obsługi.
W obszarze zarządzania zapasami, fundamentalna zmiana zachodząca przy
wdrażaniu ECR polega na przechodzeniu od uzupełniania według potrzeb
poszczególnych firm łańcucha do uzupełniania zorientowanego na czas dostawy.
W wielu firmach powszechne jest tradycyjne podejście, według którego proces
uzupełniania zapasów rozpoczyna się w momencie otrzymania zamówienia
od partnera w łańcuchu. W przypadku ECR proces uzupełniania zapasów może być
rozłożony w czasie i opiera się na wymianie informacji z punktów sprzedaży oraz
239 | S t r o n a
informacji dotyczących zapasów w całym łańcuchu dostaw. Taka sytuacja
umożliwia sprawniejsze tworzenie harmonogramów oraz konsolidację.
Jedną z metod usprawnienia przepływu informacji w łańcuchu dostaw
w ramach strategii ECR jest Komputerowe Wspomaganie Zamawiania. Polega
ono na zastosowaniu w sklepach urządzeń elektronicznych (tzw. EPOS – Electronic
Point Of Sale) w celu odczytywania i rejestrowania informacji o ruchu produktów.
Na podstawie tych danych system informatyczny sklepu automatycznie generuje
zamówienie, bez (lub prawie bez) ingerencji człowieka. Zamówienie
to jest przesyłane kanałem elektronicznym do Centrum Dystrybucji, gdzie
jest niezwłocznie realizowane.
Komputerowo Wspomagane Zamawianie daje znaczące korzyści, wśród
których należy wymienić:
•
redukcja pracochłonności, a tym samym kosztów związanych z ręcznym
przeliczaniem zapasów,
•
redukcja kosztów złożenia zamówienia,
•
wyeliminowanie papierowego obiegu dokumentów i przyspieszenie
przepływu zamówień do dostawców,
•
wyeliminowanie błędów powstających podczas ręcznego wypisywania
zamówień.
Tradycyjne łańcuchy dostaw funkcjonują w oparciu o zasadę „push”. Oznacza
to, że wszelkie działania w łańcuchu inicjowane są w momencie dokonania zakupu
materiałów i surowców przez producenta. Następnie realizowana jest produkcja
i proces przemieszczania produktu aż do ostatecznego użytkownika. Zintegrowane
łańcuchy dostaw funkcjonują odmiennie. Wszelka działalność uruchamiana jest
w momencie rzeczywistego zakupu produktu przez klienta. Następnie realizowany
jest proces przemieszczania. Proces produkcji (jej wielkość) determinowany jest
rzeczywistym zapotrzebowaniem na dany wyrób co eliminuje produkowanie
na zapas. Zakup materiałów do produkcji jest wynikową zaplanowanej zgodnie
ze zgłaszanym popytem wielkości sprzedaży. Taki schemat postępowania jest
zgodny z zasadami koncepcji „pull” i modelowo może być ujęty w ciąg
powiązanych ze sobą czynności:
240 | S t r o n a
1)
2)
3)
4)
Konsument kupuje produkt X w punkcie sprzedaży detalicznej.
Transakcja rejestrowana jest przy pomocy odpowiedniego czytnika.
Czytnik przekazuje zapis transakcji do systemu komputerowego.
System komputerowy producenta wyrobu X, zintegrowany z systemem
punktu
detalicznego odbiera informacje o dokonanej sprzedaży
i jednocześnie automatyczny system zamawiania generuje zamówienie
na brakujące (sprzedane) jednostki.
5) Na podstawie wygenerowanego zamówienia przygotowana i realizowana
jest dostawa.
• następuje dopasowanie produkcji do rzeczywistego popytu dzięki
wykorzystaniu informacji o ruchu produktu,
• ponieważ produkcja jest bezpośrednio uzależniona od popytu,
detaliści są w coraz większym stopniu uwalniani od potrzeby
utrzymywania i magazynowania nadmiernych zapasów; dzięki temu
można na szerszą skalę zastosować technikę Cross Docking’u
i bezpośrednich dostaw do sklepu.
6) Komputer w punkcie detalicznym potwierdza przyjęcie dostawy
i automatycznie dokonuje zapłaty lub elektronicznego przelewu pieniędzy,
• eliminując potrzebę wypisywania faktur i upraszczając proces
księgowania.
22.2. Korzyści wynikające z zastosowania strategii
ECR
Potencjalne korzyści stosowania strategii ECR dzielone są między dostawców,
dystrybutorów i konsumentów.
Korzyści dla producenta (dostawcy):
a) zmniejszenie niepewności popytu,
b) dysponowanie bieżącymi informacjami odnośnie kształtującego się popytu
(dostęp do prognoz popytu i aktualnych informacji o sprzedaży) pozwala
na:
• wzrost
ciągłości
procesów
synchronizacji produkcji),
241 | S t r o n a
wytwórczych
(usprawnienie
• elastyczne dostosowanie produkcji i dostaw do bieżącej sytuacji
rynkowej,
c) wzrost kosztów zmiany dostawcy poprzez wzrost długotrwałości
współpracy kooperantów oraz wspólną realizację przedsięwzięć
inwestycyjno - organizacyjnych,
d) zmniejszenie kosztów działalności (w tym m.in. kosztów produkcji,
materiałów, transportu, magazynowania, sprzedaży),
e) utrwalenie stosunków handlowych i wzmocnienie pozycji oferowanej
marki produktów,
f) zmniejszenie zapasów wyrobów gotowych oraz likwidacja niedoborów
(ograniczenie braków w towarach).
Korzyści dla dystrybutora (hurtownika):
•
utrwalenie związków z dostawcami i klientami (zwiększona lojalność
konsumentów),
•
informacja o bieżących strumieniach popytu i podaży (lepsza orientacja
rynkowa),
•
redukcja zapasów i kosztów ich utrzymania,
•
poprawa stosunków handlowych z dostawcami.
Korzyści dla detalisty (oraz konsumenta):
•
poprawa jakości obsługi dostaw,
•
niższa cena produktów i ich większa świeżość,
•
szeroki asortyment produktów i ich duża dostępność (ograniczanie
sytuacji niedoborów towarów),
•
redukcja zapasów w punktach obsługi sprzedaży przy jednoczesnym
zminimalizowaniu ryzyka ich wyczerpania oraz zracjonalizowanie
procesów
ich
przemieszczania
i
składowania
(na
skutek
charakterystycznego dla strategii ECR przejęcia procesów zarządzania
zapasami przez dostawcę),
242 | S t r o n a
•
redukcja kosztów transakcji,
•
poprawa płynności finansowej.
Ogólne korzyści dla wszystkich:
•
szybka reakcja na potrzeby konsumenta,
•
redukcja kosztów,
•
podniesienie Poziomu Obsługi Klienta,
•
rozwój strategicznego i operacyjnego planowania w całym łańcuchu,
•
efektywniejsze zarządzanie zapasami,
•
efektywniejsze wykorzystanie aktywów,
•
podniesienie jakości produktów i usług,
•
wzrost elastyczności działania.
Korzyści, mierzone wielkością kosztów, możliwe do uzyskania dzięki
wprowadzeniu strategii ECR pochodzą z oszczędności uzyskanych dzięki integracji
działań w łańcuchu dostaw oraz ze zwiększenia produktywności działalności
podstawowej każdego partnera.
Efekty z wdrożenia strategii ECR uzyskuje się głównie w wyniku redukcji
kosztów i zmniejszenia zasobów w łańcuchu dostaw. Na wielkość możliwych
do uzyskania efektów największy wpływ mają:
•
redukcja zapasów,
•
wzrost efektywności operacji magazynowych,
•
poprawa wykorzystania transportu,
•
redukcja towarów niesprzedawalnych,
•
redukcja zwrotów,
•
efektywna produkcja zsynchronizowana z potrzebami rynku,
•
poprawa obsługi klienta.
Ćwiczenie 3 – opis przypadku
243 | S t r o n a
Przykład wdrożenia ECR w warunkach polskich – GRUPA JERONIMO MARTINS
DYSTRYBUCJA S.A. (JMD)
Grupa Jeronimo Martins była jedną z pierwszych firm, która zdecydowała się
na wdrożenie ECR w warunkach polskiego rynku.
Jeronimo Martins Dystrybucja S.A. jest właścicielem największej w Polsce sieci
sklepów detalicznych Biedronka, liczącej obecnie ponad 1500 placówek
i 9 nowoczesnych Centrów Dystrybucyjnych. Sklepy znajdują się w całej Polsce
zarówno w dużych, jak i małych miastach.
•
Firma rozpoczęła działalność na polskim rynku w 1995 roku. Od tego roku
w rozwój i modernizację sieci zainwestowano blisko 3 mld zł.
•
W styczniu 1998 roku firma JMD kupiła 243 sklepy sieci Biedronka.
W latach 1998-2000 otworzono 385 nowych placówek i 4 nowoczesne
Centra Dystrybucyjne. W 2005 roku ruszyło 5 Centrum Dystrybucyjne
w Kostrzynie, jedno z najnowocześniejszych centrów dystrybucyjnych
w Polsce i Europie, a w 2006 roku szóste Centrum Dystrybucyjne
w Wojniczu. Po otwarciu kolejnych centrów w Mszczonowie, Lubinie
i Skarbimierzu grupa posiada już łącznie 9 magazynów.
•
Sieć punktów detalicznych Biedronka obecnie liczy ponad 1500 sklepów
zlokalizowanych zarówno w dużych, jak i małych miastach na terenie całej
Polski.
•
JMD współpracuje z ponad 400 dostawcami z całej Polski, z większością
z nich od początku działalności na polskim rynku.
•
Do sieci Biedronka należy blisko 60% wszystkich sklepów typu dyskont
w Polsce
•
W opublikowanym rankingu największych przedsiębiorstw 2009 r.
Biedronka zajęła 5 miejsce, dzięki obrotowi ponad 16,8 mld zł.
•
JMD jest jednym z największych pracodawców w Polsce - zatrudnia ponad
29 tys. pracowników.
244 | S t r o n a
•
Sklepy Biedronki codziennie odwiedza ponad 2 mln klientów, rocznie
w Biedronce kupuje ponad 700 milionów Polaków 45.
Jak wspomniano, Grupa Jeronimo Martins była jedną z pierwszych firm,
która zdecydowała się na wdrożenie ECR w warunkach polskiego rynku.
W 1998 roku firma ta przy współudziale swojego dostawcy Danone Portugal S.A.
przeprowadziło pilotażowe wdrożenie programu zarządzania popytem
realizowanego na zasadach ECR. Wyniki były obiecujące, stąd zdecydowano się
na rozszerzenie programu na inne obszary działalności firmy.
Główne obszary ECR, na których grupa opierała swoją działalność:
•
Tworzenie infrastruktury i efektywne zarządzanie asortymentem
sklepowym – cel to optymalizacja pozycji w danym asortymencie
produktów oferowanych klientowi, ich rodzajów, wielkości, odmian,
wielkości powierzchni zajmowanych na półkach sklepowych,
•
Optymalizacja promocji – zwiększenie takich ich ilości, na które klienci
reagują, a także eliminowanie nieefektywnych działań promocyjnych,
powodujących wzrost zapasów i nie wpływających na decyzje klientów
dotyczących nabywania określonych towarów,
•
Efektywne uzupełnianie zapasów – pozwala zapewnić dostępność
produktów we właściwym czasie, ilości i miejscu.
Realizacją rozwiązań projektował, koordynował i nadzorował specjalnie
powołany Zespół Zarządzania Łańcuchem Dostaw.
Za kluczowy element realizacji ECR uznano System automatycznych
zamówień (wybór wynikał z uwarunkowań działalności na terenie Polski
– za źródło przewagi konkurencyjnej uznano redukcję kosztów, cen produktów
przy zachowaniu odpowiedniego poziomu obsługi klienta).
System automatycznych zamówień miał na celu:
•
45
Zwiększenie dostępności towarów w sklepach i zredukowanie working
capital przez zapewnienie zgodności wielkości uzupełnień produktów z ich
Informacje ze strony internetowej: www.biedronka.pl
245 | S t r o n a
wielkością sprzedaną i pożądanym poziomem zapasów dla przyszłej
sprzedaży,
•
Zredukowanie błędów w zamówieniach przez eliminowanie „ręcznie”
generowanych zamówień,
•
Usprawnienie przepływów informacji i produktów w całym łańcuchu
dostaw dzięki możliwości szybkiego zagregowania danych i ich
udostępniania wyżej położonym ogniwom łańcucha: centrom dystrybucji
i dostawcom.
System automatycznych zamówień obejmował takie elementy:
•
Systemy skanowania EPOS we wszystkich sklepach należących do grupy
(dzięki niemu miało miejsce ciągłe śledzenie sprzedaży na poziomie
pojedynczej sztuki),
•
Elektroniczny system sklepowy na poziomie każdego sklepu,
gdzie przesyłane są wszystkie dane z kas i następuje ich generowanie oraz
przechowywanie.
23.
Wybrane strategie w ramach ECR
23.1. Quick Response
Quick Response (Szybka Reakcja) to strategia, która została wykreowana
na przełomie lat 80 i 90-tych ubiegłego wieku w obszarze handlu detalicznego
i przemysłu lekkiego w Stanach Zjednoczonych. Motorem zmian, które nastąpiły
w tym okresie było poszukiwanie przez przedsiębiorstwa drogi do zwalczania
zagrożeń zewnętrznej konkurencji przez tworzenie silnego partnerstwa
i wprowadzenie elektronicznej wymiany informacji. Efektem tego było stworzenie
systemów szybkiej reakcji (Quick Response Systems), analogicznych do systemów
JiT, lecz funkcjonujących w sferze dystrybucji produktów.
Zastosowanie w praktyce koncepcji QR wymaga postrzegania łańcucha
przepływu dóbr jako systemu. W związku z tym, należy dążyć do zintegrowania
wszystkich podsystemów jego funkcjonowania, w szczególności zaopatrzenia,
produkcji, dystrybucji (transport, zapasy) oraz marketingu. Ułatwia to koordynację
wszystkich ogniw łańcucha dostaw a tym samym usprawnia jego działanie.
246 | S t r o n a
23.1.1. Istota oraz założenia metody QR
Istotą koncepcji QR jest jak najszybsze zidentyfikowanie i zaspokojenie
realnego popytu na produkty finalne zgłaszanego przez końcowe ogniwa łańcucha
dostaw. Innymi słowy, chodzi o uchwycenie popytu niemal w czasie rzeczywistym
i tak blisko ostatecznego klienta jak to jest tylko możliwe.
Fundamentem systemu QR jest założenie o efektywnej i intensywnej
współpracy pomiędzy kooperantami w łańcuchu dostaw. Pomiędzy producentami
i detalistami (dostawcami i odbiorcami) muszą panować partnerskie stosunki,
czego objawem będzie wzajemna wymiana informacji i umożliwienie dostępu
do wszystkich niezbędnych danych. W tym zakresie należy wskazać na pewne
zobowiązania ze strony kooperantów, które muszą oni podjąć:
a) Dostawca (producent) zobowiązuje się do spełnienia określonych
wymogów w zakresie obsługi, a zwłaszcza do:
•
•
•
•
•
zapewnienia odpowiedniej długości cyklu realizacji zamówienia,
zapewnienia ustalonych poziomów obsługi klienta,
osiągnięcie pożądanej wielkości wskaźnika realizacji zamówień,
komunikacji za pomocą narzędzi zapewniających jej dużą efektywność,
ewentualnego zastosowania systemu zarządzania zapasami przez przy
ustalonych wskaźnikach obrotów.
b) Odbiorca (detalista) zobowiązuje się do:
•
•
zapewnienia dokładnej, terminowej informacji o popycie,
wyróżnienia produktów danego wytwórcy spośród produktów kilku
najbardziej preferowanych dostawców.
Strategia QR koncentruje się na wzmocnieniu reagowania na potrzeby klienta
poprzez przyspieszenie procesu reakcji i jednoczesne zwiększenie jego
efektywności. W związku z tym kluczowym warunkiem jej wdrożenia jest
możliwość natychmiastowego przekazywania pochodzących od detalistów
dokładnych informacji o popycie. Osiągnięcie takiego stanu rzeczy wymaga zatem
zapewnienia sprawnego przepływu danych zarówno wewnątrz organizacji
jak i na zewnątrz tj. pomiędzy organizacjami. Wiąże się to z koniecznością
zastosowania nowoczesnych narzędzi gospodarki elektronicznej, służących
m.in. monitorowaniu zapasów oraz zachowań klientów.
247 | S t r o n a
Do takich rozwiązań zalicza się m.in.:
•
kody kreskowe i technologię ich skanowania,
•
elektroniczne punkty sprzedaży, zwane również elektronicznymi punktami
kasowymi (EPOS – Electronic Point of Sales) – służą do rejestrowania i
kontroli sprzedaży, a w miarę wyczerpywania zapasów automatycznie
generują i przesyłają zamówienia,
•
systemy informatyczne wspomagające proces zarządzania w różnych
obszarach funkcjonowania firmy (np. zarządzanie magazynem,
zarządzanie zapasami),
•
technologię komunikacji drogą radiową (RFID – Radio Frequenecy
Identification),
•
awizowanie dostaw,
•
system elektronicznej wymiany
Interchange).
danych (EDI –
Electronic
Data
Istotą wymienionych rozwiązań jest to, że bezpośrednim rezultatem
przesłania odpowiedniej informacji do systemu jest jego natychmiastowa,
adekwatna odpowiedź. Wszystkie informacje, niezbędne zarówno z punktu
widzenia zarządzania zapasami, jak również z punktu widzenia zarządzania całym
łańcuchem dystrybucji są dostępne w czasie realnym oraz są rzetelne
i aktualne 46. Zapasy są więc niejako zastępowane przez właściwą informację.
Zapewnia to integrację oraz sprawność funkcjonowania sieci logistycznych, które
w szczególności powinny wyróżniać się sprawnością:
•
transportu,
•
strategicznych operacji Cross Dockingu,
•
systemów przyjmowania towarów do sklepów,
•
systemów dystrybucji.
46
W kontekście zarządzania zapasami informacje te dotyczą głównie jednostek
utrzymywania zapasów tj. SKU (Stock Keeping Unit) – konkretny produkt znajdujący się
w sprzedaży (w zapasie).
248 | S t r o n a
Koncepcja QR postuluje ponadto konieczność dokonania odpowiednich zmian
w realizacji procesów produkcyjnych w przedsiębiorstwie. Przeprojektowaniu
należy poddać zarówno sam proces wytwórczy jak i procesy informacyjno
– sterujące. Konieczność wprowadzenia zmian wynika z:
•
zmniejszenia wielkości partii dostawy,
•
zmniejszenia czasu przezbrojeń i przestojów na produkcji.
Wymienione czynniki, w zestawieniu z efektywnym przepływem informacji
doprowadzą do zwiększenia wrażliwości i elastyczności systemu produkcyjnego,
a co za tym idzie umożliwią skoordynowanie głównych harmonogramów produkcji
z prognozami i bieżącymi zamówieniami klientów. To właśnie informacja jest
podstawą podjęcia decyzji i działań umożliwiających kompresję czasu trwania
procesów produkcyjnych i dystrybucyjnych. Oprócz wspomnianego
uelastycznienia systemów wytwarzania, do skracania czasu dostaw i poprawy
ich niezawodności przyczyniają się takie czynniki jak:
•
automatyzacja manipulacji magazynowych,
•
organizacja i technologia przemieszczania przy wykorzystaniu
nowoczesnych rozwiązań transportowych, dostosowana do podatności
przewozowej ładunków.
Wymienione techniki zwiększają elastyczność przepływów pomiędzy
partnerami łańcucha. Pozytywny wpływ na wspomniany przepływ ma również
charakterystyczny dla strategii QR proces harmonogramowania dostaw
surowców, części, podzespołów i wyrobów gotowych.
Strategia QR stoi niejako w opozycji do tradycyjnego systemu opierającego się
na gromadzeniu zapasów. Jak wspomniano, w systemie QR zapasy zostają
zastąpione adekwatną do potrzeb informacją. Ponadto do obniżania zapasów,
a tym samym obniżania kosztów zawiązanych z ich utrzymaniem, przyczynia się
również krótki czas przekazywania informacji o popycie i łatwy dostęp do nich.
Zastosowanie strategii QR wymaga poniesienia wysokich kosztów związanych
z wdrożeniem i utrzymaniem systemu przekazywania informacji, jednak w dalszej
perspektywie, prowadzi do znacznej poprawy jakości obsługi dostaw. Ilustrację
opisanych prawidłowości stanowi wykres na Rys. 14. Widać na nim, że mimo,
249 | S t r o n a
iż szybkie reagowanie wiąże się z wysokimi kosztami stałymi, to krańcowe koszty
usprawnienia obsługi pozostają relatywnie niskie.
Rys. 14. System szybkiego reagowania w porównaniu z tradycyjnym systemem opierającym się
na utrzymywaniu zapasów.
47
W wyniku wdrożenia systemu QR dostawca (producent) otrzymuje rzetelne
i bieżące dane na temat sprzedaży swojego klienta (detalisty). Wykorzystując
otrzymane informacje może odpowiednio zaplanować produkcję i harmonogram
dostaw uzupełniających do punktów obsługi sprzedaży detalisty. W rezultacie
detalista nie musi utrzymywać wysokich zapasów i jednocześnie zmniejsza się
liczba braków w asortymencie. Korzyścią dla producenta jest możliwość bardziej
optymalnej (również pod względem finansowym) organizacji produkcji i logistyki
oraz znaczny wzrost sprzedaży.
Na Rys. 15 przedstawiono przykładowy łańcuch dostaw oparty na systemie
QR.
System szybkiego reagowania jest podstawą koncepcji ciągłego uzupełniania
towarów. Koncepcja ta znajduje swoje zastosowanie w każdym punkcie przepływu
produktów w łańcuchu dostaw i jest szczególnie przydatna w przypadku towarów
47
Christopher M., Augustyniak G., Logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw, Polskie
Centrum Doradztwa Logistycznego, Warszawa 2000
250 | S t r o n a
szybko rotujących oraz świeżych i łatwo ulegających zepsuciu (FMCG – Fast
Mooving Consumer Goods).
Rys. 10. Przykładowy łańcuch dostaw oparty na systemie Quick Response
48
23.1.2. Etapy wdrażania strategii szybkiej reakcji
Nie ma jednoznacznej, uniwersalnej procedury wskazującej na kolejne kroki
postępowania przy wdrażaniu strategii QR. Zależy ona od specyfiki danej firmy.
Tym niemniej można nakreślić pewien schemat postępowania, który może ulegać
48
Krzyżaniak S., Szymański K., Przykłady zintegrowanego przepływu informacji i produktów
w łańcuchach dostaw funkcjonujących według strategii ECR – modele rozwiązań i efekty.
Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2001
251 | S t r o n a
ewentualnym modyfikacjom pod wpływem indywidualnych cech oraz potrzeb
przedsiębiorstw. Wspomniany schemat wygląda następująco:
a)
Szkolenie i doradztwo.
b)
Analiza i ocena dotychczasowych relacji między ogniwami łańcucha.
c)
Identyfikacja rozbieżności celów i oczekiwań.
d)
Negocjacje i łagodzenie konfliktów.
e)
Określenie wspólnych celów, sposobów i środków strategii QR.
f)
g)
Dostosowanie struktur organizacyjnych systemów motywacyjnych
i technologicznych.
Monitorowanie i kontrola.
Istotnym etapem w przedstawionej powyżej procedurze wdrażania strategii
QR jest zewidencjonowanie poszczególnych partnerów w łańcuchu dostaw oraz
zniwelowanie rozbieżności ich celów i oczekiwań oraz różnic w kulturze
organizacyjnej. Wśród oczekiwań kooperantów najczęściej wymienia się:
•
potrzebę poprawy komunikacji między ogniwami łańcucha,
•
konieczność przyspieszenia reakcji na zamówienia klientów,
•
redukcję marnotrawstwa związanego z zapasami i opóźnieniami dostaw.
Zazwyczaj obie strony układu wyrażają swoje niezadowolenie w związku
z dotychczasową sytuacją. Producenci (dostawcy) najczęściej wskazują na:
•
brak aktualizowanych prognoz oraz sporządzanych z określoną
częstotliwością raportów z działalności,
•
nadmierną biurokrację,
•
zbyt długi okres przetrzymywania zapasów w centrach dystrybucji,
•
dużą niepewność dostaw materiałowych.
Nieco inne problemy dostrzegają detaliści (odbiorcy):
•
konieczność zwiększania częstotliwości i niezawodności dostaw
od producentów i pośredników,
252 | S t r o n a
•
konieczność podjęcia wspólnych działań planistycznych z dostawcami.
23.1.3. Korzyści
Response
z
zastosowania
metody
Quick
Ogólnie biorąc, zastosowanie QR może mieć znaczący wpływ
dla funkcjonowania zarówno detalistów, jak i producentów, zapewnia bowiem:
a)
zmniejszenie zapasów bezpieczeństwa poprzez:
• szybsze składanie zamówień i krótsze cykle ich realizacji
(przyspieszenie przygotowania zamówienia w ramach systemu
znacznie skraca skumulowany czas jego realizacji),
• szybką reakcję na wzorce popytu, w połączeniu z lepiej ustalonymi,
skróconymi cyklami.
b) zwiększenie sprzedaży oraz zniwelowanie potrzeby obniżki cen dzięki
szybkiej odpowiedzi na zmiany popytu (znaczne obniżenie czasu reakcji
na bieżące zamówienia klientów),
c) proces dystrybucji zostaje usprawniony poprzez optymalizację użycia
zasobów i skrócenie cyklów dostaw, co przynosi obopólne korzyści
partnerom handlowym,
d) poprawa komunikacji pomiędzy kooperantami i lepsze zrozumienie
wzajemnych oczekiwań,
e) skrócenie czasu związanego z rozwojem nowych produktów.
Wymienione powyżej czynniki w efekcie powodują podwyższenie rentowności
oraz zmniejszenie kosztów całkowitych w kanale logistycznym.
Wymienione powyżej korzyści są wzajemnie od siebie zależne i tworzą
samonapędzające się koło korzyści. Przedstawione zostało one na Rys. 16.
253 | S t r o n a
Szybkie
reagowanie
(QR)
Skrócony czas
realizacji
zamówienia
Obniżenie
wymaganego
poziomu zapasów
Niższy poziom
zapasów w
łańcuchu
Niski poziom
zapasów
bezpieczeństwa
Ograniczenie
błędów w
prognozach
Rys. 11 Samonapędzające koło korzyści jako efekt zastosowania systemu szybkiego reagowania
49
23.1.4. Przesłanki
uzasadniające
racjonalność
stosowania systemu QR w odniesieniu do
obecnie funkcjonujących łańcuchów dostaw.
Obserwacje działalności obecnie funkcjonujących przedsiębiorstw, jak również
przeprowadzone w tym zakresie badania, pozwalają twierdzić, że zdecydowana
większość czynników, które w znaczącym stopniu przyczyniły się do wykreowania
systemu szybkiej reakcji nadal pozostają aktualne w praktyce współczesnego
przemysłu.
49
Christopher M., Augustyniak G., Logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw, Polskie
Centrum Doradztwa Logistycznego, Warszawa 2000
254 | S t r o n a
Oczekiwania dzisiejszych klientów są bardzo wysokie. Wymagania odbiorców
charakterystyczne w latach 80-tych i 90-tych dla niektórych tylko rynków
i produktów odnoszą się w chwili obecnej do wszystkich oferowanych na rynku
produktów i usług. Sprostanie tym potrzebom wymaga ze strony dostawców:
•
zapewnienia zróżnicowanego asortymentu produktów oraz szerokiej
oferty usług,
•
zaspokojenia specjalnych, indywidualnych potrzeb odbiorców,
•
zapewnienia dokładnej, terminowej i szybkiej obsługi klientów,
•
zapewnienie odpowiedniej obsługi posprzedażnej i gwarancyjnej.
Ponadto w praktyce funkcjonowania dzisiejszych przedsiębiorstw niezmiennie
widoczne jest dążenie do skracania długości cykli dostaw. Skracanie cykli oraz
będące jego następstwem dążenie do optymalizacji utrzymywanych zapasów,
postrzegane jest jako element konkurencji pomiędzy przedsiębiorstwami
na rynku.
Argumentem przemawiającym za zastosowaniem systemów QR niewątpliwie
jest obserwowany obecnie rozwój technologii informatycznych i duża dostępność
tego typu narzędzi usprawniających przepływ informacji. Dodatkowo ze strony
przedsiębiorstw obserwuje się zainteresowanie wykorzystaniem możliwości jakie
wspomniane rozwiązania oferują.
W dzisiejszych realiach powszechne jest systemowe podejście do zarządzania
zarówno całą organizacją jak i łańcuchem dostaw. W związku z tym poszczególne
ogniwa łańcucha przepływu dóbr nie są postrzegane jako niezależne całości lecz
jako powiązane są ze sobą wzajemnymi relacjami elementy, tworzące jeden
prężnie działający system. Cały czas dąży się do integracji poszczególnych
obszarów funkcjonowania łańcucha dostaw upatrując w tym możliwości
usprawnienia jego funkcjonowania.
Z powyższych rozważań wynika, że znacząca większość czynników, które były
podstawą powstania koncepcji QR, nadal zachowuje swoją aktualność lub
co więcej, uległy one nasileniu. Jednocześnie swoją aktualność straciły czynniki
ograniczające sprawne funkcjonowanie rozważanej koncepcji. Fakt ten stanowi
niejako uzasadnienie dla stosowania systemu QR i potwierdza jego
255 | S t r o n a
funkcjonalność. Systemy QR stanowią nadal bardzo korzystne rozwiązanie dla
wielu przedsiębiorstw działających na rynku.
24.
Cykl wytwarzania
24.1. Definicje związanie z cyklem wytwarzania
Cykl wytwarzania (cykl produkcyjny) jest to czas niezbędny do wykonania
wszystkich operacji w procesie produkcyjnym danego wyrobu łącznie
z przygotowaniem wszystkich stanowisk i czasem wszystkich koniecznych
przerw 50.
Natomiast proces produkcyjny jest to ciąg operacji, którym poddawany jest
wyrób w trakcie produkcji.
Operacja jest to najmniejsza cząstka procesu produkcyjnego wyróżniona
ze względu na planowanie i kontrolę przebiegu procesu produkcyjnego.
Cykl wytwarzania jest niezbędny elementem podczas planowania produkcji.
Jego długość zależy od zorganizowania przepływu danej partii pomiędzy
stanowiskami, na których wykonywane są poszczególne operacje.
24.2. Rodzaje cykli wytwarzania
Wyróżniamy trzy rodzaje cykli wytwarzania 51:
•
szeregowy cykl produkcyjny – charakteryzuje się tym, że poszczególne
partie produkcyjne przekazywane są ze stanowiska na stanowisko dopiero
po zakończeniu operacji na wszystkich elementach wchodzących w skład
danej partii. Taki sposób organizowania produkcji jest najprostszy,
ale jednocześnie najdłuższy.
50
Fertsch M., Postawy zarządzania przepływem materiałów w przykładach, Biblioteka
Logistyka, Poznań, 2003, s. Słowniczek
51
Fertsch M., Postawy zarządzania przepływem materiałów w przykładach, Biblioteka
Logistyka, Poznań, 2003, s. 39-
256 | S t r o n a
Rys. 12 Przykład szeregowego cyklu produkcyjnego
Źródło: opracowanie własne na podstawie Fertsch M., Postawy zarządzania przepływem materiałów
w przykładach, Biblioteka Logistyka, Poznań, 2003, s. 39
•
równoległy cykl produkcyjny - W tym cyklu partia części jest dzielona
na tzw. partie transportowe. Wielkość partii transportowej dobierana jest
w zależności od wielkości skrócenia cyklu jaki chcemy osiągnąć.
Jest stosowany, jeśli różnica między najkrótszym, a najdłuższym czasem
jednostkowym sięga najwyżej 10%. Ten typ cyklu produkcyjnego jest
najtrudniejszy do zorganizowania, ale przy tym i najkrótszy.
257 | S t r o n a
Rys. 13 Przykład równoległego cyklu produkcyjnego
•
cykl szeregowo - równoległy – charakteryzuje się tym, że partia
produkcyjna jest dzielona na tzw. partie transportowe. Dzięki takiemu
rozwiązaniu możliwe jest skrócenie czasu wykonania partii (w stosunku
do cyklu szeregowego) oraz możliwe jest uniknięcie przerw w pracy
poszczególnych stanowisk.
258 | S t r o n a
Rys. 19. Przykład szeregowo – równoległego cyklu produkcyjnego
24.3. Długotrwałość cyklu wytwarzania
Poniżej przedstawiono wzory na wyznaczenie długotrwałości poszczególnych
typów cykli wytwarzania 52:
•
szeregowy cykl wytwarzania
m
m
i =1
i =1
τ sz = n ⋅ ∑ t ji + ∑τ moi
gdzie:
n – wielkość partii
τ moi - czas przerwy międzyoperacyjnej
t j - czas jednostkowy
m – ilość operacji
52
Fertsch M., Postawy zarządzania przepływem materiałów w przykładach, Biblioteka Logistyka,
Poznań, 2003, s. 39
259 | S t r o n a
t pz - czas przygotowawczo - zakończeniowy
•
równoległy cykl wytwarzania
m
τ r = n ⋅ ∑ t ji
i =1
gdzie:
•
szeregowo - równoległy cykl wytwarzania
m
( m −1)⋅m
( m −1) m
i =1
i =1:2
i =1:2
τ sz − r = n ⋅ ∑ t ji −
∑ (n − S i max⋅ nt ) ⋅ (t ji ) mn +
∑τ
moi
gdzie:
nt - wielkość partii transportowej
s - strumieniowość
τ moi - czas przerwy międzyoperacyjnej
Przykład
Na podstawie danych zawartych w tabeli sporządź harmonogram produkcji,
w którym produkcja wyrobu A zorganizowana jest zgodnie z zasadami
szeregowego cyklu wytwarzania. Obliczy długotrwałość cyklu wytwarzania
wyrobu.
260 | S t r o n a
Tab. 8 Dane
Parametr
Wielkość
Wielkość partii
100 sztuk
Czas jednostkowy
Operacja 1
10 min.
Operacja 2
5 min.
Operacja 3
15 min.
Ilość operacji
3
Czas przerwy
międzyoperacyjnej
Czas przygotowawczo
- zakończeniowy
Operacja 1
3 min.
Operacja 2
3 min.
Operacja 3
3 min.
Operacja 1
2 min.
Operacja 2
7 min.
Operacja 3
2 min.
Rozwiązanie
Na Rys. 20 przedstawiono harmonogram produkcji.
Rys. 140. Harmonogram produkcji
Źródło: Opracowanie własne
Wyznaczenie długotrwałości szeregowego
wyznaczyć z wykorzystaniem poniższego wzoru:
m
m
i =1
i =1
τ sz = n ⋅ ∑ t ji + ∑τ moi
261 | S t r o n a
cyklu
wytwarzania
należy
Podstawiając dane zawarte w tabeli otrzymamy następujący wzór:
τ sz = 100 ⋅ (10 + 5 + 15) + (3 + 3 + 3) = 100 ⋅ 30 + 9 = 130 + 9 = 139[min]
Odp. Długotrwałość szeregowego cyklu wytwarzania dla wyrobu A wynosi
139 minut.
Skumulowany cykl wytwarzania (ang. cumulative lead time) jest to całkowity
czas niezbędny do uzupełnienia zapasów surowców i wyprodukowania wyrobów.
Na Rys. 21 przestawiono przykład danych, jakie są niezbędne do wyliczenia
długości skumulowanego cyklu wytwarzania. W przedstawionym przykładzie
długość skumulowanego cyklu wytwarzania wynosi 15 dni (14 dni – czasu realizacji
zamówienia, 1 dzień – czas produkcji).
Rys. 15 Przykład wyznaczania długości skumulowanego cyklu wytwarzania
http://resources2.know.qad.com/TG-PS/g1/g9/1702-QAD2.pdf
Zapoznaj się z poniższym przykładem i wykonaj zadania
zgodnie z podanymi poleceniami
Przedsiębiorstwo zajmuje się produkcją A. Planista produkcji dostał za zadanie
zaplanowanie produkcji wyrobu A, w jak najkrótszym czasie. Dane, którymi
dysponuje zostały zawarte w tabeli.
262 | S t r o n a
Tab. 9 Dane
Parametr
Wielkość
Wielkość partii
10 sztuk
Wielkość partii transportowej
2 sztuki
Ilość operacji
3
Strumieniowość
1
Czas dostawy
materiałów do
produkcji
Czas jednostkowy
Czas przerwy
międzyoperacyjnej
Czas przygotowawczo
- zakończeniowy
Materiał A
5 dni
Materiał B
10 dni
Materiał C
7 dni
Materiał D
5 dni
Operacja 1
7 min.
Operacja 2
5 min.
Operacja 3
10 min.
Operacja 4
15 min.
Operacja 5
5 min.
Operacja 1
2 min.
Operacja 2
2 min.
Operacja 3
2 min.
Operacja 4
2 min.
Operacja 5
2 min.
Operacja 1
3 min.
Operacja 2
2 min.
Operacja 3
2 min.
Operacja 4
5 min.
Operacja 5
1 min.
Ćwiczenie 1: Na postawie danych zawartych w tabeli powyżej wyznacz
długotrwałość szeregowego cyklu wytwarzania.
długotrwałość równoległego cyklu wytwarzania.
długotrwałość szeregowo - równoległego cyklu wytwarzania.
263 | S t r o n a
długotrwałość skumulowanego cyklu wytwarzania.
Ćwiczenie 5: Który cykl jest najkrótszy, a który najdłuższy? Zastanów się
i przedyskutuj jakie warunki muszą być spełnione, aby uruchomić produkcję
wg wybranego rodzaju cyklu wytwarzania.
Ćwiczenie 21
Do firmy wpłynęło zamówienie od klienta Wokawit S.A. na produkowany
napój jabłkowy, o następujących warunkach:
•
•
•
•
•
numer zamówienia zakupu - 900023,
zamówiony produkt - 2000 sztuk napoju jabłkowego w butelkach
o pojemności 1l,
osoba do kontaktów ze strony klienta – Alojzy Pieczonka,
Uwaga: produkty są sprzedawane z magazynu produktów (02).
Obsługą zamówienia zajął się sprzedawca Andrzej Piątek. Zamówienie zostało
przez niego zarejestrowane w systemie, a następnie zastępując planistę
zaplanował on odpowiednie zlecenie produkcyjne.
Polecenie:
•
•
•
•
zarejestrować zamówienie klienta,
utworzyć główny harmonogram produkcji,
wykonać kalkulację zapotrzebowania materiałowego w oparciu główny
harmonogram produkcji,
dokonać analizy i zaakceptować utworzone przez system propozycje
zleceń produkcyjnych.
264 | S t r o n a
przycisku ENTER.
przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę – zgodnie z treścią zadania, zatwierdzając
265 | S t r o n a
klientów i wybrać klienta, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER. Należy zwrócić
uwagę, czy w oknie (4) system automatycznie podpowiedział osobę
odpowiedzialną za kontakt z firmą. Za pomocą przycisku ENTER potwierdzamy bez
zmian kolejne okna, aby przejść do określenia Planowanej Daty Dostawy (5).
W tym oknie należy dodać do daty bieżącej czas realizacji (zgodnie z zadaniem
– 10 dni) i zatwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie (6) należy za pomocą przycisku
F4 wybrać Magazyn Produktów 02 i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER.
sprawdzić zgodność sugerowanej ceny. Po zatwierdzeniu przyciskiem ENTER ceny,
system wygeneruje linię zamówienia. Aby dokonać aktualizacji i zapisania oferty
należy wpisać „*” w oknie Wprowadzania Nowej Linii Zamówienia (1).
przycisku ESC.
266 | S t r o n a
2. Kalkulacja planu głównego
Ścieżka: Produkcja – Planowanie Główne – Główny Plan Produkcji (MPS)
– Tworzenie MPS
przycisku ENTER.
Aby przejść do okna Kod Artykułu (1), należy kilkukrotnie wcisnąć przycisk
ENTER. W oknie (1) za pomocą przycisku F4 należy wybrać artykuł zgodnie
z treścią zadania i zaakceptować wybór przyciskiem ENTER. W oknie (2) należy
wybrać magazyn zgodnie z treścią zadania, potwierdzając wybór przyciskiem
ENTER. W oknie (3) należy wpisać „T” i potwierdzić przyciskiem ENTER.
Ta operacja spowoduje utworzenie głównego planu MPS – wszystkie okna zostaną
automatycznie zamknięte przez system.
3. Wyświetlenie planu głównego
– Wydruk MPS/Produkty
267 | S t r o n a
przycisku ENTER.
W oknie (1) należy wybrać odpowiednie kryterium. W analizowanym zadaniu
należy wpisać „1” i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER. System automatycznie
przeniesie użytkownika do okna (2), gdzie za pomocą przycisku F4 należy wybrać
artykuł zgodny z treścią zadania i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER. Podobne
czynności wykonuje się w oknie (3). Po zatwierdzeniu przyciskiem ENTER, system
przeniesie użytkownika do okna (1), gdzie należy wcisnąć ENTER bez
wprowadzania żadnych zmian.
W kolejnych dwóch zakładkach należy wybrać te kryteria, względem których
chcemy wydrukować główny plan produkcji. Po zaakceptowaniu system
wygeneruje okno dialogowe dotyczące wydruku. Wydruk potwierdzenia
zamówienia należy zatwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej.
4. Analiza i zaakceptowanie utworzonej przez system propozycji zlecenia
produkcyjnego
Ścieżka: Produkcja – Planowanie Zapotrzebowania Materiałowego – Ekran
MPS i MRP
268 | S t r o n a
przycisku ENTER.
Aby zaakceptować utworzone przez system propozycje zlecenia
produkcyjnego, należy za pomocą myszki komputerowej wybrać odpowiednią
linię (1), a następnie wcisnąć przycisk Zwolnij (2).
269 | S t r o n a
W oknie (1) należy wpisać „Tak” i potwierdzić przyciskiem ENTER. Aby przejść
do kolejnego etapu należy pozamykać wszystkie zakładki.
5. Kalkulacja zapotrzebowania materiałowego
Ścieżka: Produkcja – Planowanie
– Zaawansowane MRP – Kalkulacja MRP
Zapotrzebowania
Materiałowego
przycisku ENTER.
W powyższej zakładce należy pamiętać, aby za pomocą przycisku F4 wybrać ID
Zakresu (1) „SRP/MRP”. Następnie należy za pomocą myszki komputerowej
zatwierdzić wprowadzone zmiany przyciskiem Uruchom MRP (2).
produkcyjnego
MPS i MRP
270 | S t r o n a
przycisku ENTER.
linię (1), a następnie wcisnąć przycisk Zwolnij (2). System wygeneruje następujące
okno:
271 | S t r o n a
Ćwiczenie 22
Do firmy wpłynęło zamówienie od klienta Hurtownia Sokfrut Sp. z o. o.
na produkowany napój wieloowocowy, o następujących warunkach:
•
•
•
•
•
numer zamówienia zakupu - S1012,
zamówiony produkt - 1000 sztuk napoju wieloowocowego w butelkach
o pojemności 1l,
osoba do kontaktów ze strony klienta – Magdalena Suwała,
Obsługą zamówienia zajął się sprzedawca Andrzej Piątek. Zamówienie zostało
przez niego zarejestrowane w systemie, a następnie zastępując planistę
zaplanował on odpowiednie zlecenie produkcyjne oraz zamówienia zakupu
na surowce potrzebne do produkcji soku owocowego.
Polecenie:
•
•
•
•
•
utworzyć główny harmonogram produkcji,
wykonać kalkulację zapotrzebowania materiałowego w oparciu główny
harmonogram produkcji,
dokonać analizy i zaakceptować utworzone przez system propozycje
zleceń produkcyjnych,
dokonać analizy przy uwzględnieniu pełnej receptury produkcji napoju,
a następnie zaakceptować utworzone przez system propozycje zamówień
zakupu.
272 | S t r o n a
przycisku ENTER.
273 | S t r o n a
podać ilość zamawianych opakowań soku zgodnie z treścią zadania. Potwierdzając
tę wartość przyciskiem ENTER, system przeniesie Użytkownika do okna Cena (3),
gdzie należy sprawdzić zgodność sugerowanej ceny. Po zatwierdzeniu przyciskiem
ENTER ceny, system wygeneruje linię zamówienia.
Wprowadzania Nowej Linii Zamówienia (1). Aby zakończyć wpisywanie oferty
należy wszystkie okna zamknąć za pomocą przycisku ESC.
2. Kalkulacja planu głównego
– Tworzenie MPS
274 | S t r o n a
przycisku ENTER.
Aby przejść do okna Kod Artykułu (1), należy kilkukrotnie wcisnąć przycisk
ENTER. W oknie (1) za pomocą przycisku F4 należy wybrać artykuł zgodnie
z treścią zadania i zaakceptować wybór przyciskiem ENTER. W oknie (2) należy
wybrać magazyn zgodnie z treścią zadania, potwierdzając wybór przyciskiem
ENTER. W oknie (3) należy wpisać „T” i potwierdzić przyciskiem ENTER.
Ta operacja spowoduje utworzenie głównego planu MPS – wszystkie okna zostaną
automatycznie zamknięte przez system.
3. Wyświetlenie planu głównego
– Wydruk MPS/Produkty
275 | S t r o n a
przycisku ENTER.
W oknie (1) należy wybrać odpowiednie kryterium. W analizowanym zadaniu
należy wpisać „1” i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER. System automatycznie
przeniesie użytkownika do okna (2), gdzie za pomocą przycisku F4 należy wybrać
artykuł zgodny z treścią zadania i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER. Podobne
czynności wykonuje się w oknie (3). Po zatwierdzeniu przyciskiem ENTER, system
przeniesie użytkownika do okna (1), gdzie należy wcisnąć ENTER bez
wprowadzania żadnych zmian.
W kolejnych dwóch zakładkach należy wybrać te kryteria, względem których
chcemy wydrukować główny plan produkcji.
Wydruk potwierdzenia zamówienia należy zatwierdzić przyciskiem OK
za pomocą myszki komputerowej.
produkcyjnego
MPS i MRP
276 | S t r o n a
przycisku ENTER.
277 | S t r o n a
Zapotrzebowania
Materiałowego
przycisku ENTER.
produkcyjnego
MPS i MRP
278 | S t r o n a
przycisku ENTER.
279 | S t r o n a
7. Wydanie towarów do produkcji
Ścieżka: Produkcja – Raportowanie – Wydanie Materiałów Wg ZP
przycisku ENTER.
W oknie (1) należy wybrać odpowiednie zlecenie produkcyjne rozwijając listę
za pomocą przycisku F4. Kolejne okna należy zaakceptować przyciskiem ETER.
W oknie (2) należy wprowadzić linię zlecenia, którą należy wydać do produkcji.
W oknie (1) należy wybrać z listy (F4) zlecenie i potwierdzić wybór przyciskiem
ENTER. W oknie (2) sprawdzamy zgodność z wydaniem i również potwierdzamy
280 | S t r o n a
przyciskiem ENTER. W oknie (3) po wciśnięciu przycisku ENTER, system zatwierdzi
wydanie pierwszej linii zlecenia. Aby wyjść z bieżącej zakładki należy kilkakrotnie
wcisnąć przycisk ESC, aż do momentu uruchomienia kolejnego okna dialogowego:
System informatyczny wymaga potwierdzenia ilości wydanego materiału. W
oknie (1) należy zatwierdzić całość wydania za pomocą przycisku ENTER.
Podobnie do przedstawionych wyżej czynności należy wydać na produkcję
pozostałe linie zlecenia produkcyjnego.
Ćwiczenie 24
Do wyprodukowania napoju pomarańczowego potrzebne są surowce
przedstawione w tabeli. W tabeli 1 tej zamieszczono także terminy dostaw tych
surowców. Linia produkcyjna, na której produkowany jest napój pomarańczowy
ma wydajność 2000 l/godzinę, a czas ustawienie linii, włącznie z jej czyszczeniem
wynosi jedną godzinę.
Tabela 1
Poz.
1
2
3
4
5
6
Kod surowca
M-W001-001
M-SJ01-001
M-C001-001
M-K001-001
M-K002-001
M-B001-033
Nazwa
Woda
Sok zagęszczony jabłkowy
Cukier I klasa
Kwas cytrynowy
Kwas askorbinowy
Butelka 0,33l
Termin dostawy
1 dzień
2 dni
2 dni
5 dni
3 dni
2 dni
W wyniku negocjacji zaopatrzeniowiec zmienił terminy dostaw surowców
na wartości podane w tabeli 2. Technolog natomiast zmienił wydajność linii
produkcyjnej na 150 l/ godzinę.
281 | S t r o n a
Tabela 2
Poz.
1
2
3
4
5
6
Kod surowca
M-W001-001
M-SJ01-001
M-C001-001
M-K001-001
M-K002-001
M-B001-033
Nazwa
Woda
Sok zagęszczony jabłkowy
Cukier I klasa
Kwas cytrynowy
Kwas askorbinowy
Butelka 0,33l
Termin dostawy
1 dzień
1 dzień
2 dni
3 dni
2 dni
2 dni
Polecenie:
•
•
•
oblicz cykl produkcyjny oraz skumulowany cykl wytwarzania dla podanego
napoju pomarańczowego według danych zawartych w tabeli 1,
dla wydajności 2000l/godzinę oraz dokonaj analizy otrzymanych wyników,
zmień wydajność linii produkcyjnej na 150l/ godzinę oraz terminy dostaw
surowców według danych zawartych w tabeli 2,
oblicz cykl produkcyjny oraz skumulowany cykl wytwarzania dla podanego
napoju pomarańczowego oraz dokonaj analizy porównawczej wyników
otrzymanych w pierwszej i drugiej kalkulacji.
1. Zdefiniowanie czasu dostawy dla podanych materiałów
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Artykuły/Zapytania – Wprowadzenie/Korekta
Artykułów Magazynowych
282 | S t r o n a
przycisku ENTER.
W oknie Kod Artykułu (1) należy wybrać z listy (F4) odpowiedni kod surowca
zgodnie z treścią zadania. Po kilkukrotnym wciśnięciu przycisku ENTER, system
wygeneruje okno Menu, w którym należy wybrać opcję „Zakup” (2) i potwierdzić
wybór przyciskiem OK.
W zakładce Zakup należy zwrócić uwagę na okno Czas Dostawy (1) i sprawdzić
zgodność proponowanej przez system wartości z treścią zadania (w przypadku
niezgodności, należy poprawić ręcznie czas dostawy) i potwierdzić przyciskiem
ENTER. Wciśnięcie przycisku PAGE DOWN spowoduje przejście do okna
dialogowego MENU. Po wciśnięciu przycisku ESC wszystkie powyższe czynności
należy powtórzyć dla pozostałych surowców zgodnie z treścią zadania.
Aby przejść do kolejnego etapu należy pozamykać wszystkie okna przyciskiem
ESC.
2. Obliczenie cyklu produkcji i skumulowanego cyklu wytwarzania
Ścieżka: Produkcja – Dana Podstawowe Produkcji – Kalkulacja Cyklu
Wytwarzania – Kalkulacja Cyklu Produkcji
283 | S t r o n a
przycisku ENTER.
W zakładce Kalkulacja Czasu Realizacji należy pozostawić wszystkie okna
systemowe z domyślnymi wartościami, akceptując je kilkakrotnie przyciskiem
ENTER. System informatyczny po obliczeniu cyklu produkcji automatycznie
zamknie wszystkie otwarte okna.
Wytwarzania – Kalkulacja Skumulowanego Cyklu Wytwarzania
przycisku ENTER.
284 | S t r o n a
W zakładce Obliczanie Skumulowanego Czasu Realizacji należy pozostawić
wszystkie okna systemowe z domyślnymi wartościami, akceptując je kilkakrotnie
przyciskiem ENTER. System informatyczny po obliczeniu skumulowanego cyklu
wytwarzania automatycznie zamknie wszystkie otwarte okna.
3. Sprawdzenie wyliczonych wartości i przedstawienie wniosków
Ścieżka: Produkcja – Dana Podstawowe Produkcji – Wprowadzenie/Korekta
Artykułów
przycisku ENTER.
W oknie Kod Artykułu (1) należy wybrać z listy (F4) surowiec zgodnie z treścią
zadania. Następnie w oknie dialogowym wybrać opcję „Dane MPC” oraz
potwierdzić wybór przyciskiem OK (2). Ta czynność wygeneruje kolejne okno
dialogowe:
285 | S t r o n a
W oknie dialogowym należy wybrać opcję „Czas realizacji/prognoza”
W zakładce Czas Realizacji/Prognoza należy zwrócić uwagę na okna Cykl
Produkcji (1) i Skumulowany Cykl Wytwarzania (2).
Powyższe czynności należy
przedstawionych w treści zadania.
wykonać
dla
wszystkich
surowców
Aby przejść do kolejnego etapu należy pozamykać wszystkie okna za pomocą
przycisku ESC.
4. Zmienienie czasów dostaw dla podanych materiałów
Niniejszy etap instrukcji opiera się na tych samych czynnościach co kroku
1 (Zdefiniowanie czasu dostawy dla podanych materiałów).
5. Zmienienie wydajności produkcji
Ścieżka: Produkcja – Dane Podstawowe Produkcji – Wprowadzenie/Korekta
Marszrut
286 | S t r o n a
przycisku ENTER.
W oknie Wyrób (1) należy wybrać z listy (F4) napój zgodnie z treścią zadania.
W oknie (2) należy wpisać numer linii, którą będziemy korygować.
W analizowanym przypadku wpisujemy wartość „1” i potwierdzamy przyciskiem
ENTER. Za pomocą przycisku ENTER przechodzimy do okna (3) gdzie należy
poprawić wydajność linii produkcyjnej zgodnie z treścią zadania. Pozostałe okna
zatwierdzamy bez zmian za pomocą przycisku ENTER, aż do momentu, gdy system
przejdzie ponownie do okna (2).
Aby przejść do dalszego etapu należy pozamykać wszystkie okna za pomocą
przycisku ESC.
Aby wykonać ten etap, należy wykonać wszystkie czynności zgodnie z krokiem
2 niniejszej instrukcji.
Artykułów
287 | S t r o n a
Ćwiczenie 25
Do firmy wpłynęło zamówienie od klienta Marchfix S.A. na produkowany
napój pomarańczowy, o następujących warunkach:
•
•
•
•
numer zamówienia zakupu – MR201,
termin realizacji zamówienia – 10 tygodni od daty bieżącej,
zamówiony produkt - 40000 sztuk napoju pomarańczowego w butelkach
o pojemności 1 l,
Obsługą zamówienia zajął się sprzedawca Kazimierz Kwieciński. Zamówienie
zostało przez niego zarejestrowane w systemie, a następnie dokonał analizy
zapotrzebowania materiałowego, w tym terminu rozpoczęcia i zakończenia
propozycji zlecenia produkcyjnego. Okazało się wówczas, że w dniu bieżącym
zmienione zostaną terminy dostaw dla niektórych surowców według uzgodnień
zawartych w tabeli CCC oraz w wyniku planowanego w przyszłym miesiącu
remontu i modernizacji linii produkcyjnej jej wydajność wzrośnie do 2500
l/godzinę.
Poz. Kod surowca
Nazwa
Termin dostawy
1
M-W001-001 Woda
3 dzień
2
M-SJ01-001
Sok zagęszczony jabłkowy 6 dni
3
M-C001-001
Cukier I klasa
5 dni
Po wprowadzeniu nowych terminów dostaw oraz przy uwzględnieniu nowej
wydajności linii produkcyjne, sprzedawca postanowił sprawdzić, ile będzie trwała
produkcja i skumulowany cykl wytwarzania dla zamówionego napoju.
Polecenie:
•
•
wykonać kalkulację zapotrzebowania materiałowego i sprawdzić
proponowane przez system terminy rozpoczęcia i zakończenia propozycji
zleceń produkcyjnych i zamówień zakupu,
288 | S t r o n a
•
zmienić wydajność linii produkcyjnej oraz terminy dostaw surowców
i ponownie uruchomić kalkulację zapotrzebowania materiałowego,
a następnie dokonać analizy terminów rozpoczęcia i zakończenia
proponowanych przez system zleceń produkcyjnych i zamówień zakupu.
przycisku ENTER.
W zakładce Kalkulacja Czasu Realizacji należy pozostawić wszystkie okna
systemowe z domyślnymi wartościami, akceptując je kilkakrotnie przyciskiem
ENTER. System informatyczny po obliczeniu cyklu produkcji automatycznie
zamknie wszystkie otwarte okna.
289 | S t r o n a
Wytwarzania – Kalkulacja Skumulowanego Cyklu Wytwarzania
przycisku ENTER.
W zakładce Obliczanie Skumulowanego Czasu Realizacji należy pozostawić
wszystkie okna systemowe z domyślnymi wartościami, akceptując je kilkakrotnie
przyciskiem ENTER. System informatyczny po obliczeniu skumulowanego cyklu
wytwarzania automatycznie zamknie wszystkie otwarte okna.
Artykułów
290 | S t r o n a
przycisku ENTER.
W oknie Kod Artykułu (1) należy wybrać z listy (F4) surowiec zgodnie z treścią
zadania. Następnie w oknie dialogowym wybrać opcję „Dane MPC”
oraz potwierdzić wybór przyciskiem OK (2). Ta czynność wygeneruje kolejne okno
dialogowe:
W oknie dialogowym należy wybrać opcję „Czas realizacji/prognoza”
291 | S t r o n a
W zakładce Czas Realizacji/Prognoza należy zwrócić uwagę na okna Cykl
Produkcji (1) i Skumulowany Cykl Wytwarzania (2).
Powyższe czynności należy
przedstawionych w treści zadania.
wykonać
dla
wszystkich
surowców
Aby przejść do kolejnego etapu należy pozamykać wszystkie okna za pomocą
przycisku ESC.
przycisku ENTER.
292 | S t r o n a
podać ilość zamawianych opakowań soku zgodnie z treścią zadania. Potwierdzając
tę wartość przyciskiem ENTER, system przeniesie Użytkownika do okna Cena (3),
ENTER ceny, system wygeneruje linię zamówienia. Aby dokonać aktualizacji
293 | S t r o n a
i zapisania oferty należy wpisać „*” w oknie Wprowadzania Nowej Linii
Zapotrzebowania
Materiałowego
przycisku ENTER.
produkcyjnego
294 | S t r o n a
MPS i MRP
przycisku ENTER.
295 | S t r o n a
6. Zmienienie wydajności produkcji
Ścieżka: Produkcja – Dane Podstawowe Produkcji – Wprowadzenie/Korekta
Marszrut
przycisku ENTER.
W oknie Wyrób (1) należy wybrać z listy (F4) napój zgodnie z treścią zadania.
W oknie (2) należy wpisać numer linii, którą będziemy korygować. Za pomocą
przycisku ENTER przechodzimy do okna (3) gdzie należy poprawić wydajność linii
produkcyjnej zgodnie z treścią zadania. Pozostałe okna zatwierdzamy bez zmian
za pomocą przycisku ENTER, aż do momentu, gdy system przejdzie ponownie
do okna (2).
296 | S t r o n a
Aby przejść do dalszego etapu należy pozamykać wszystkie okna za pomocą
przycisku ESC.
7. Zmienienie czasów dostaw dla podanych materiałów
przycisku ENTER.
W oknie Kod Artykułu (1) należy wybrać z listy (F4) odpowiedni kod surowca
zgodnie z treścią zadania. Po kilkukrotnym wciśnięciu przycisku ENTER, system
wygeneruje okno Menu, w którym należy wybrać opcję „Zakup” (2) i potwierdzić
297 | S t r o n a
W zakładce Zakup należy zwrócić uwagę na okno Czas Dostawy (1) i sprawdzić
zgodność proponowanej przez system wartości z treścią zadania (w przypadku
niezgodności, należy poprawić ręcznie czas dostawy) i potwierdzić przyciskiem
ENTER. Wciśnięcie przycisku PAGE DOWN spowoduje przejście do okna
dialogowego MENU. Po wciśnięciu przycisku ESC wszystkie powyższe czynności
należy powtórzyć dla pozostałych surowców zgodnie z treścią zadania.
Aby przejść do kolejnego etapu należy pozamykać wszystkie okna przyciskiem
ESC.
Artykułów
Zapotrzebowania
Materiałowego
produkcyjnego
MPS i MRP
298 | S t r o n a
X. Standardy GS1
Celem tego bloku tematycznego jest przedstawienie uczniom zakresu
działalności organizacji GS1 w obrębie standaryzacji informacji.
Czy pamiętasz czym zajmuje się organizacja GS1?
Przeczytaj poniższy w celu przypomnienia.
Organizacja GS1 ma zasięg globalny czyli funkcjonuje na całym świecie.
Jej głównym zadaniem jest tworzenie i wdrażanie otwartych standardów
identyfikacyjnych i komunikacyjnych oraz rozwiązań na nich opartych
w łańcuchach dostaw na całym świecie niezależnie od branży. W Polsce jest
obecna od prawie 20 lat, a nad właściwym funkcjonowaniem systemu czuwa
Instytut Logistyki i Magazynowania w Poznaniu – jako Polska organizacja GS1
uprawniona do rejestracji przedsiębiorstw i instytucji w systemie GS1 w kraju.
Rys. 22. Siedziba GS1 Polska w budynku Instytutu Logistyki i Magazynowania w Poznaniu.
Źródło: www.wsl.com.pl
Aby dowiedzieć się więcej na temat GS1 Polska wejdź na stronę
www.gs1pl.org.
25.
Czym są standardy?
Standardy są uzgodnieniami, zasadami lub wytycznymi, do których wszyscy się
stosują. Standardy mogą dotyczyć sposobów identyfikowania mierzenia, opisu
lub klasyfikacji produktów lub usług, jak również przekazywania informacji o nich.
299 | S t r o n a
Aby zrozumieć przydatność standardów i ich użyteczny charakter wyobraźmy
sobie przez chwilę, że z nich nie korzystamy. Chcąc kupić buty w Nowym Jorku
w rozmiarze 7, w Szanghaju trzeba by poprosić rozmiar 38, który w Londynie jest
rozmiarem 4,5, w Paryżu 37,5, w Tokio rozmiarem 23, a w Sydney 5,5.
Jest to bardzo kłopotliwe i uciążliwe rozwiązanie z punktu widzenia turysty, który
pragnie nabyć nową parę butów. Jest to również bardzo kłopotliwe i uciążliwe
rozwiązanie z punktu widzenia przedsiębiorstw – producentów obuwia, którzy są
zmuszeni oznaczać ten sam rodzaj obuwia na wiele sposobów, w zależności
od kraju docelowej sprzedaży. Właściwy rozmiar zgodny z numeracją tego kraju
musi być wyspecyfikowany na wszystkich dokumentach transakcyjnych:
zamówieniu, fakturze, potwierdzeniu dostawy. Dla każdego kraju w inny sposób.
Takie działanie wiąże się z większymi kosztami, które z reguły ponoszą sami
użytkownicy obuwia. Tego typu przyczyny stoją za podjęciem działań na rzecz
zwiększania efektywności międzynarodowych łańcuchów dostaw w oparciu
o standardy, które stanowią fundament jasnej, zrozumiałej wymiany danych
pomiędzy przedsiębiorstwami w świecie rosnącej globalizacji handlu.
Standardy GS1 są wynikiem potrzeb biznesowych przedsiębiorstw
(użytkowników tych standardów). Zbiór wszystkich standardów GS1 określany jest
mianem Systemu GS1. . Należy wyraźnie podkreślić, że system GS1 nie jest
rozwiązaniem informatycznym, ale zbiorem standardów w zakresie identyfikacji
i komunikacji. Podstawę systemu GS1 stanowią unikalne w skali świata numery,
służące identyfikacji jednostek handlowych i logistycznych, lokalizacji, zasobów
i relacji usługowych. Standardy funkcjonujące na świecie od ponad 30 lat,
są najbardziej rozpowszechnione w branży dóbr szybkorotujących. Z uwagi jednak
na otwarty i uniwersalny charakter systemu GS1, standardy te znajdują
zastosowanie w wielu innych branżach, na przykład: szpitalnej, farmaceutycznej,
wojskowej. Wzrastająca liczba wdrożeń standardów GS1 na całym świecie
pokazuje, jak jednolity sposób gromadzenia i wymiany danych pozwala osiągnąć
daleko idące korzyści w postaci: oszczędności czasu, pieniędzy, redukcji zapasów,
zapewnieniu autentyczności produktów czy wzrostu bezpieczeństwa pacjenta.
Zapoznaj się z poniższym przykładem:
Wyobraź sobie przedsiębiorstwo Nektar produkujące soki i napoje. Wśród
swoich standardowych wyrobów wytwarza sok pomarańczowy rozlewany
300 | S t r o n a
do kartonów o pojemności 1 litra oraz kartoników 0,2 litra. Produkt od wielu lat
cieszy się dużym zainteresowaniem klientów.
Przedsiębiorstwo przez wiele lat miało mnóstwo problemów w komunikacji
ze swoimi klientami. Wynikały one z wielu powodów: zarówno firma Nektar
jak i jej klienci inaczej oznaczali rodzaje i pojemności soków, co było przyczyną
wielu nieporozumień podczas realizacji zamówień. W systemie informatycznym
firmy Nektar litrowy sok pomarańczowy widniał pod indeksem 500 natomiast sok
0,2l pod indeksem 600. W systemie informatycznym jednego z klientów sok
o pojemności 0,2 litra miał indeks 500, a sok litrowy miał indeks 600.
Pracownicy Nektaru przyzwyczaili się, że jak ów klient składał zamówienie,
to należało zwracać szczególną uwagę, ponieważ często umieszczano
w zamówieniu nr ewidencyjny (czyli indeks), który był odwrotny jak w firmie
Nektar. Problem pojawił się jak nowo zatrudniony pracownik wysłał do klienta
zamiast 1000 małych kartoników 1000 litrów soku! Klient oczywiście zażądał
wymiany produktów na koszt producenta. W ten sposób firma poniosła koszty
związane z wymianą zamówionych przez klienta wyrobów.
Z powyższego przykładu widać, że przy braku określonych zasad
w identyfikowaniu wyrobów może dojść do sytuacji, że informacja wysyłana
od klienta może być odczytana zupełnie inaczej przez odbiorcę tej informacji.
301 | S t r o n a
Rys. 16 Przykładowa rozmowa telefoniczna klienta z dostawcą, dotycząca zamówienia wyrobów
GS1)?
25.1. Kody kreskowe
Jednym z czterech filarów systemu GS1 są kody kreskowe. Kod kreskowy
zawiera unikalny numer identyfikacyjny, który umożliwia dostęp do danych
o produkcie zgromadzonych w komputerze. Powstał blisko 30 lat temu z myślą
automatyzacji sprzedaży przy kasach w supermarketach. Sam w sobie nie stanowi
wyjątkowej korzyści dla przedsiębiorstw, jeżeli informacje przychodzące do firmy
302 | S t r o n a
z zewnątrz, jak i wychodzące do jej partnerów handlowych na zewnątrz mają
różną strukturę i format. Wyłącznie jednolite standardy identyfikacyjne
i komunikacyjne dają gwarancję osiągnięcia rzeczywistych korzyści w finansowej
sferze działania przedsiębiorstwa. Taką gwarancję daje system GS1.
Gdyby firma Nektar wraz ze swoimi partnerami w łańcuchu dostaw,
przystąpiła do systemu GS1, to wszyscy na tym by skorzystali. Każda z firm
w łańcuchu dostaw korzystałaby ze standardowej identyfikacji wyrobów.
Niezależnie od ogniwa w łańcuchu towar, który będzie przedmiotem zamówienia,
będzie identyfikowalny przez wszystkich partnerów biznesowych. Pozwala
to przede wszystkim zaoszczędzić na czasie i pieniądzach.
Warunkiem sukcesu jest jednak to, że wszyscy partnerzy biznesowi Nektaru
staną się użytkownikami tego systemu. W przeciwnym razie nic on nowego nie
wnosi w relacje z klientami firmy, ponieważ jeśli jedna z firm wprowadzi kody
kreskowe oparte o standardy GS1, a pozostali wykorzystywaliby nadal swoje,
rozpoznawalne tylko na terenie swoich zakładów, to informacja nadal nie będzie
ujednolicona. Wynika z niego, że klient zamawiając wyrób nie musi martwić się
o to, czy otrzyma towar w innym kolorze, czy pojemności. Jest to możliwe tylko
dlatego, że informacja identyfikująca zamawiany wyrób jest unikalna i przypisana
tylko do tego wyrobu. Oznacza to, że numer ten nie powtórzy się nigdzie indziej
– będzie jedynym na świecie.
303 | S t r o n a
Rys. 17 Przykładowa rozmowa między klientem a dostawcą, dotycząca zamówienia wyrobu,
przy wykorzystaniu standardowych numerów jednostek handlowych GTIN
25.2. Standardowe numery identyfikacyjne GS1
Poniżej przedstawiony został system numerowania GS1. Każdy z poniższych
numerów można przedstawić jako kod kreskowy, zapisać w Tagu radiowym
lub przekazać w elektronicznym dokumencie handlowym
a)
53
Globalny Numer Jednostki Handlowej (GTIN – Global Trade Item
Number). GTIN służy do unikalnej identyfikacji towarów rozumianych
jako jednostki handlowe na całym świecie. Jednostka handlowa
– jest to dowolnym towarem (produkt lub usługą), która może być
wyceniana, zamawiana lub fakturowana w celach handlowych pomiędzy
uczestnikami łańcucha dostaw, w dowolnym jego punkcie 53. Jednostki
handlowe mogą być detaliczne (gdy sprzedawane są przy kasach)
lub zbiorcze (gdy występują tylko w magazynie ). Najprościej mówiąc
Definicja zaczerpnięta z Podręcznika stosowania systemu GS1, ILiM, s.7.
304 | S t r o n a
jednostką taką może być np. sok pomarańczowy, opakowanie zbiorcze
tego soku lub paleta z sokami. Oznaczanie symbolami kodów kreskowych
jednostek handlowych umożliwia m.in. automatyzację rejestracji
i sprzedaży przy kasach, automatyzację przyjmowania i wydawania
produktów w magazynie , szybka inwentaryzację zapasów.
b)
Seryjny Numer Jednostki Wysyłkowej (SSCC – Serial Shipping
Container Code). SSCC jest standardowym numerem identyfikacyjnym,
stosowanym do unikalnej identyfikacji jednostek logistycznych (którą
może być np. paleta EUR). Jednostka logistyczna – jest to jednostka
o dowolnym składzie, utworzona do transportu i/lub składowania, która
wymaga zarządzania w całym łańcuchu dostaw 54. Numer SSCC pełni taka
samą funkcję jak tablica rejestracyjna w samochodzie. Umożliwia unikalna
identyfikację każdej jednostki logistycznej.
c)
Globalny Numer Lokalizacyjny (GLN – Global Location Number). GLN
służy do identyfikacji przedsiębiorstwa. GLN są również stosowane
do identyfikacji lokalizacji jednostek fizycznych, np. magazynów czy bram
magazynowych. Numer ten wykorzystywany jest przy elektronicznej
wymianie danych (EDI).
25.3. Jak zakodować numery identyfikacyjne GS1?
Numery identyfikacyjne GS1 występują na wszystkich poziomach pakowania:
na jednostkach detalicznych, jednostkach zbiorczych i jednostkach logistycznych.
Dobór właściwego kodu kreskowego zależy od tego gdzie dany kod będzie
odczytywany. W przypadku jednostek handlowych detalicznych odczyt kodu
odbywa się przede wszystkim przy kasach. Do odczytu w detalicznych punktach
kasowych są stosowane jedynie kody kreskowe EAN/UPC, którymi są: EAN-13,
EAN-8, UPC-A oraz UPC-E.
Symbole EAN i UPC mogą być odczytywane we wszystkich kierunkach. Muszą być
stosowane na wszystkich produktach skanowanych w punkcie sprzedaży
detalicznej i mogą być wykorzystywane na innych jednostkach handlowych.
54
Definicja zaczerpnięta z Podręcznika stosowania systemu GS1, ILiM, s.8.
305 | S t r o n a
Rys. 18 Przykłady kodów kreskowych: EAN-13, UPC-A, EAN-8, UPC-E
W przypadku jednostek handlowych, których kody odczytywane
są w magazynie np. przy przyjmowaniu towarów na zapleczu lub w magazynach,
można zastosować dowolny z kodów: EAN/UPC, ITF-14, GS1-128.
a)
Kod ITF-14 jest stosowany wyłącznie do kodowania numerów
identyfikacyjnych jednostek handlowych, które nie przechodzą przez
detaliczne punkty kasowe. Ze względu na większe tolerancje dotyczące
druku, kody kreskowe ITF-14 mogą być drukowane bezpośrednio
na kartonie, a zwłaszcza tekturze.
Rys. 19 Przykład kodu ITF-14
b) Kod GS1-128 jest jedynym kodem, który umożliwia kodowanie
dodatkowych informacji o towarze takich jak np. numer partii
produkcyjnej czy data przydatności do spożycia.
306 | S t r o n a
Rys. 20 Przykład kodu GS1-128.
Wracając do przykładu firmy Nektar. W momencie zgłoszenia się do systemu
GS1, przedsiębiorstwo otrzymało numer identyfikujący firmę (tzw. numer
jednostki kodującej), który wykorzystywany będzie jako element kodu kreskowego
(patrz tabela 1). Każdy produkt, który trafiać będzie na rynek będzie posiadać swój
unikatowy numer, zgłoszony do siedziby GS1 w naszym kraju. Aby w pełni
zrozumieć jak oznacza się towary, poniżej przedstawiono przykład zastosowania
symboli GS1 w soku pomarańczowym 0,2l.
Najczęstszym z zastosowań systemu GS1 jest identyfikacja jednostek
konsumenckich, przeznaczonych do skanowania w punkcie sprzedaży detalicznej.
Do ich identyfikacji służy numer GTIN-13 (lub gdy produkt jest mały GTIN-8).
Na rysunku 29 przedstawiono przykład oznaczenia produktu odpowiednimi
numerami GTIN.
Sok trafia do sprzedaży detalicznej, dlatego nadano mu, jako jednostce
handlowej, numer GTIN-13 (rysunku 7 5412150000154). Od momentu zgłoszenia
produktu do organizacji GS1, wszyscy użytkownicy systemu będą wiedzieć,
że towar numerze 5412150000154 to sok pomarańczowy 0,2l wyprodukowanej
przez firmę Nektar.
Jednostki handlowe nie sprzedawane w detalu mogą występować
w najróżniejszych formach fizycznych: w postaci tekturowego pudła, skrzynki,
zgrzewki, tacki owiniętej folią, palety z zawartością itp. Takie jednostki
identyfikuje się poprzez nadanie im oddzielnego numeru GTIN-13 lub nadanie im
numeru GTIN-14 utworzonego z wykorzystaniem numeru jednostek handlowych,
zawartych w środku.
307 | S t r o n a
Tab. 10 Struktura numeru GTIN-13 obowiązująca w Polsce.
1.
Prefiks GS1, składa się z trzech cyfr, identyfikujących organizację krajową GS1 nadającą
numer jednostki kodującej. Polska organizacja krajowa posiada prefiks 590.
2.
Numer jednostki kodującej jest unikalnym numerem przydzielonym każdej firmie
(producentowi lub właścicielowi marki handlowej) przez właściwą organizację krajową GS1.
W Polsce numer jednostki kodującej może mieć różną ilość znaków – od czterech do siedmiu.
3.
Indywidualny numer towaru jest unikalnym numerem przydzielonym przez producenta
lub właściciela marki handlowej. W przeciwieństwie do numeru jednostki kodującej, nadawanego
przez organizację krajową GS1, wytwórca ma wolną rękę przy przydzielaniu numeru produktu
do swoich wyrobów, bez konsultacji z innymi wytwórcami.
4.
Cyfra kontrolna jest dodatkową cyfrą w numerze używaną do sprawdzenia, że kod
kreskowy został prawidłowo odczytany. Cyfra kontrolna jest obliczona na podstawie pozostałych
cyfr kodu kreskowego.
W przykładzie tym firma otrzymała prefiks 871234567. Wszystkie jednostki
w asortymencie zostały spisane i kolejno okodowane. Ostatnią cyfrą jest cyfra
kontrolna.
Rys. 21 Przykład tworzenia numeracji GTIN na przykładzie farb
Źródło: www.gs1pl.org
308 | S t r o n a
Rys. 22 Przykłady oznakowań różnych opakowań numerem GTIN-13
Numer GTIN 14 tworzymy przez dodanie tzw. wskaźnika. Wskaźnik stosowany
jest tylko w numerze GTIN-14. Przyjmuje wartości od 1 do 8 dla jednostek
handlowych o stałej ilości, a wartość 9 przeznaczona jest dla jednostek o zmiennej
ilości. Najprościej jest przydzielać wartości kolejno (tj. 1,2,3…) dla każdego
zgrupowania jednostki handlowej. Przedsiębiorstwa mogą stosować oba
rozwiązania łącznie.
GTIN-13: 5412150000154
GTIN-14: 15412150000154
GTIN-14: 25412150000154
GTIN-13: 5412150000161
GTIN-13: 5412150000178
Rys. 23 Przykład zastosowania numerów GTIN w jednostkach handlowych
309 | S t r o n a
Przykład: opakowaniem zbiorczym soku jest karton. Karton może być oznaczony
na dwa sposoby:
a) Numerem GTIN-13, ale pamiętać należy, że wówczas nadany numer
będzie inny niż w przypadku pojedynczego soku (tu: 5412150000161
– patrz rysunek 7).
b) Numerem GTIN-14. Wówczas będzie on wyglądać następująco:
15412150000154, przy czym cyfra 1, to wartość wskaźnika. W przypadku
palety, która również może być jednostką handlową, numer GTIN-14 to:
25412150000154, przy czym 2 jest wartością wskaźnika. Numer
identyfikujący paletę może mieć swoje odzwierciedlenie w numerze
GTIN-13. Będzie to wtedy kolejny numer: 5412150000178. Zwrócić należy
uwagę, że w numerze GTIN-14 zmienia się tylko wartość wskaźnika,
natomiast pozostała część numeru jest taka sama jak GTIN-13. Oczywiście
zmienia się też wartość cyfry kontrolnej, która zawsze wyliczana jest
z poprzedzających ją cyfr. W przypadku identyfikowania soku, kartonu
i palety numerami GTIN-13 widać, że każdy numer jest inny.
Ćwiczenie 2: zastanów się, które z poniższych kodów kreskowych można przypisać
do odpowiedniej jednostki handlowej. Pamiętaj, rodzaje kodów mogą się
powtarzać.
Opakowanie jednostkowe
Opakowanie zbiorcze
310 | S t r o n a
Paleta
Ćwiczenie 3: zastanów się, które z kodów kreskowych z ćwiczenia 2 mają
zastosowanie w sklepach detalicznych, a które w magazynach? Pamiętaj, że kody
mogą się powtarzać.
Sklep detaliczny
Magazyn
311 | S t r o n a
25.4. Numeracja GTIN i kryteria jej zmiany
Niezależnie od tego, w którym kraju dana jednostka jest sprzedawana jej GTIN
pozostaje ważny wszędzie i jest on niezależny od ceny oraz od sposobów dostawy.
Jest to numer, który pojawia się w katalogach, kartach produktów, cennikach
i na dokumentach lub komunikatach wymienianych w ramach transakcji
(np. zamówieniach, awizach wysyłki, dowodach dostawy, fakturach). GTIN jest
również przydzielany usługom, które mogą być fakturowane (np. transport,
składowanie na koszt klienta itp.).
Podstawowymi cechami każdej jednostki handlowej są:
•
nazwa, marka, opis produktu,
•
typ i odmiana produktu,
•
wymiary opakowania i jego cechy,
•
ilość produktu.
Każda zmiana produktu wymaga przydzielenia nowego numeru
identyfikacyjnego GTIN, po to aby zapewnić możliwość jednoznacznego
rozróżnienia produktów. Mówiąc „zmiana produktu” rozumie się: jakąkolwiek
zmianę lub ulepszenie dokonane w trakcie życia produktu, o którym decyduje
producent. Mogą zdarzyć się sytuacje, że „nowy” produkt zastąpi poprzedni.
Ćwiczenie 4: Firma Nektar zamierza odświeżyć produkowane przez siebie
produkty. Zastanów się które punkty z poniższej listy spowodują zmianę numeru
GTIN? W kolumnie „zmiana GTIN” wpisz literę T, jeśli jest niezbędna zmiana, a jeśli
nie, to wpisz literę N. Porównaj wyniki i przedyskutuj je w klasie.
312 | S t r o n a
Lp.
Cecha zmieniana w produkcie
1
Zmiana logo firmy i odświeżenie szaty graficznej kartonika soku
2
Zmiana opakowania soku 0,2l z kartonika na butelkę
3
Zmiana receptury soku, polegająca na nie dodawaniu do soku cukru
4
Zmiana receptury soku, polegająca na produkcji soku z miąższem
5
Sprzedaż soku w promocyjnym opakowaniu, powiększonym o 50%
6
Zmiana ceny soku
313 | S t r o n a
Zmiana
GTIN
Instrukcje
Ćwiczenie 26
Technolog, który jest odpowiedzialny za definiowanie w systemie iScala
produktów i surowców przygotował 4 nowe indeksy do wprowadzenia
do systemu. Są to 2 produkty i 2 surowce. Parametry i dane niezbędne
do ich zdefiniowania w systemie pokazane zostały w tabeli.
Parametr
Produkt 1
Produkt 2
Surowiec 1
Surowiec 2
Kod artykułu
P-NN-WN00-033
P-NN-WN00-100
M-SW010-001
M-WN501-001
Opis
Napój winogronowy
0,33l
Napój winogronowy
1l
Sok zagęszczony
winogronowy
Witamina C
Kod statusu
1
1
6
6
Kat. produktów
NN
NN
SU
SU
Grupa produktów
PJN
PJN
PJN
INN
Grupa rozszerzona
STAND
STAND
STAND
STAND
Kod pochodzenia
0
0
0
0
Kraj pochodzenia
PL
PL
PL
PL
Kod statystyczny
10.32.15.0
10.32.15.0
10.32.15.0
24.14.34-73.12
Stawka VAT
23%
23%
8%
8%
Jednostki miary
Sztuki
sztuki
Litry
kg
Kod księgowania
01
01
03
03
Polecenie:
Grając rolę technologa zdefiniuj w systemie powyższe indeksy. Produkt
1 i surowiec 1 proszę założyć w kartotece zapasów przechodząc poszczególne
314 | S t r o n a
pozycje listy materiałowej indeksy. Surowiec 2 proszę założyć w wykorzystaniem
szablonu. Produkt 2 założyć poprzez kopiowanie i ewentualną modyfikację.
1. Założenie produktu w kartotece zapasów
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Artykuły/Zapytania – Wprowadzenie / korekta
artykułów magazynowych
przycisku ENTER.
W oknie Kod Artykułu należy wpisać kod artykułu Produktu 1 i potwierdzić
przyciskiem ENTER. Następnie wpisujemy ręcznie w pozycji Opis „Napój
winogronowy 0,33l”. W pozycji Kod statusu wybieramy za pomocą przycisku F4
status „1”. W pozycji Kategoria produktów wybieramy „PJN”, z Grupy rozszerzonej
wybieramy „STAND”, Kod pochodzenia „0”, Kraj pochodzenia „PL” a na końcu
z pozycji Kod statystyczny wybieramy „10.32.15.0”. Wybór potwierdzamy
przyciskiem ENTER. Następnie przechodzimy do następnej zakładki.
315 | S t r o n a
W oknie Kod VAT (1) należy wcisnąć przycisk F4 i wybrać pozycję 1 co w tym
oknie dialogowym, będzie oznaczać 23% stawkę VAT. Wybór należy potwierdzić
przyciskiem ENTER.
Przechodzimy do następnej zakładki Rabat/Prowizja, którą należy pozostawić
bez zmian i zatwierdzić przyciskiem PAGE DOWN.
Przechodzi do zakładki Miary/Jednostki. W tej zakładce za pomocą przycisku
F4 należy wybrać jednostkę miary „sztuka” w pozycji Kod artykułu J.M, Kod j.m.
zakupu, Kod j.m. sprzedaży, Kod j.m. MPC, Kod innej jednostki oraz Kod jedn.
BOM. Po wpisaniu w każdą pozycję jednostki miary sztuka, należy zatwierdzić
zakładkę przyciskiem ENTER. Schemat został podany na zakładce na następnej
stronie.
Kolejne zakładki należy zatwierdzić bez zmian za pomocą przycisku PAGE
DOWN.
Ostatnim etapem jest wybór z zakładki Koszt/Księgowanie w pozycji Kod
księgowanie pozycji pierwszej Produkty. Po zatwierdzeniu zakładki przyciskiem
ENTER, możemy zakończyć proces wprowadzania nowego artykułu do systemu.
316 | S t r o n a
2. Założenie materiału w kartotece zapasów.
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Artykuły / Zapytania – Wprowadzenie / Korekta
artykułów magazynowych.
Wprowadzenie materiału do systemu odbywa się analogicznie
jak w pierwszym przypadku, jednak należy pamiętać aby w Kodzie statusu wybrać
pozycję nr 6. Szczególnie należy zwrócić uwagę na te parametry, które miały
znaczenie przy wykorzystywaniu wcześniejszych ćwiczeń lub te, które będą istotne
podczas wykonywania ćwiczeń.
Po wprowadzeniu wszystkich danych z pozycji Surowiec 1, można przećwiczyć
sobie wprowadzanie pozostałych materiałów, lub od razu przejść do następnego
zadania z ćwiczenia. Po rozwinięciu drzewa funkcji, należy wybrać odpowiednią
ścieżkę za pomocą przycisku ENTER.
3. Założenie produktu z wykorzystaniem szablonu.
W celu zakładania nowych pozycji magazynowych mogą być wykorzystywane
szablony, dzięki temu przy zakładaniu, np. produktów, po wybraniu
odpowiedniego szablonu, wystarczy zmienić tylko parametry charakterystyczne
dla wprowadzanego produktu, wszystkie inne typowe dla całej grupy produktów,
pozostawiając bez zmian.
317 | S t r o n a
W zakładce powyżej należy wpisać w pozycję Kod artykułu #? , wyświetli się
wówczas lista Kod artykułu standardowego, z której należy wybrać pozycję Soki.
Następnie należy wpisać w pozycję Kod artykułu numer Surowca 2 i wcisnąć
przycisk ENTER.
Pojawią się parametry charakterystyczne dla grupy produktowej Soki, które należy
uzupełnić według specyfikacji.
Po uzupełnieniu wszystkich parametrów, można przejść do ćwiczenia
następnego.
318 | S t r o n a
4. Założenie produktu poprzez kopiowanie i ewentualną modyfikację
Kolejnym sposobem zakładania nowych pozycji magazynowych jest ich
tworzenie poprzez kopiowanie z innej pozycji. Należy przy tym pamiętać,
że po przekopiowaniu trzeba zmienić parametry charakteryzujące nowy produkt,
a które przekopiowane zostały z pozycji źródłowej. Są to najczęściej nazwa
artykułu i jego opis.
Tworząc Produkt 2, należy skopiować Kod artykułu Produkt 1 i wpisać nowy
kod artykułu w pozycję Do kodu artykułu. Resztę parametrów pozostawiamy bez
zmian.
Po wciśnięciu ENTER pojawi się lista cech, które chcemy przekopiować
z artykułu. Należy wybrać wszystkie pozycje.
Po skopiowaniu artykułu, należy wrócić do zakładki Artykuły/Zapytania
– Wprowadzenie / Korekta artykułów, wybrać z listy nowo utworzony materiał
i zmienić nazwę na Napój winogronowy 1l.
319 | S t r o n a
Aby zakończyć ćwiczenie, należy zamknąć wszystkie zakładki systemowe
320 | S t r o n a
26.
XI. Podział funkcjonalno
– organizacyjny magazynu
i zagospodarowanie
przestrzeni składowej
magazynu
Definicje związane z magazynowaniem
Magazyn (zgodnie z normą PN-N-01800:1984 Gospodarka magazynowa
– Terminologia podstawowa) to jednostka funkcjonalno-organizacyjna
przeznaczona do magazynowania dóbr materialnych (zapasów) w wyodrębnionej
przestrzeni budowli magazynowej według ustalonej technologii, wyposażona
w odpowiednie środki techniczne, zarządzana i obsługiwana przez zespół ludzi.
W inny sposób magazyn można zdefiniować jako planowana przestrzeń
dla efektywnego przechowywania i manipulowania zapasami.
Przestrzeń magazynu jest budowlą magazynową, która umożliwia sprawną
i bezpieczną realizację procesu magazynowania. Zapewnia wymagane warunki
przechowywania zapasów oraz zabezpiecza towary przed ubytkami ilościowymi
i obniżeniem jakości.
Magazyny można dzielić podzielić według różnych kryteriów, z których
najistotniejsze to:
a)
przeznaczenie,
321 | S t r o n a
b)
postać przechowywanych materiałów,
c)
warunki przechowywania,
d)
rozwiązania techniczno-organizacyjne,
e)
grupy i rodzaje budowli magazynowych.
Uwzględniając przeznaczenie magazyny dzieli się na:
a) przemysłowe (surowców, półfabrykatów, opakowań, wyrobów gotowych,
materiałów do utrzymania ruchu), zapewniające ciągłość produkcji i zbytu,
b)
dystrybucyjne (handlowe), które zapewniają rozdział towarów oraz
ciągłość zaopatrzenia materiałowego i konsumpcji,
c)
rezerwowe, służące gromadzeniu i przechowywaniu zapasów na
dłuższy czas.
Ze względu na postać przechowywanych materiałów rozróżnia się magazyny:
a) materiałów tzw. sztukowych, uformowanych i składowanych w postaci
wszelkiego rodzaju jednostek ładunkowych (palety, kontenery, pojemniki,
pakiety, wiązki),
b) materiałów sypkich składowanych luzem (pryzmy, silosy),
c) cieczy lub gazów składowanych w dużych zbiornikach.
Z uwagi na warunki przechowywania i zagrożenia występują magazyny:
a) materiałów, które nie wymagają specjalnych warunków i nie stwarzają
zagrożeń,
b) materiałów,
wymagających
przechowywania,
ściśle
określonych
warunków
c) materiałów, które stwarzają zagrożenie.
Magazyny materiałów sztukowych pod kątem rozwiązań technicznych
i organizacyjnych można podzielić na magazyny o składowaniu:
a) zapewniającym bezpośredni dostęp do każdej jednostki ładunkowej
w dowolnej chwili (bez przemieszczania innych jednostek),
322 | S t r o n a
b) bez bezpośredniego dostępu do wszystkich jednostek ładunkowych
w każdej chwili (konieczne jest przemieszczanie innych jednostek),
c) mieszanym, częściowo z dostępem, częściowo bez bezpośredniego
dostępu.
Poniżej przedstawiono podział magazynów według grup (otwarte, półotwarte
zamknięte) i rodzajów budowli magazynowych:
a) otwarte – składowiska (place składowe):
•
•
z nawierzchnią gruntową,
z nawierzchnią twardą,
b) półotwarte:
•
•
•
zasieki (ze ścianami ażurowymi lub pełnymi),
wiaty (nieosłonięte lub osłonięte),
zbiorniki otwarte,
c) zamknięte:
•
•
•
•
zbiorniki zamknięte,
zasobniki (bunkry),
silosy,
budynki magazynowe.
W Polsce nadal nie ma prawnej definicji magazynu wysokiego składowania.
Przyjmuje się, że magazyn wysokiego składowania znajduje się w budynku,
którego wysokość przekracza 12m.
Większość istniejących magazynów posiada przestrzeń podzieloną na cztery
strefy, które odpowiadają podstawowym fazom procesu magazynowania.
Wyróżnia się strefy:
a) przyjęć,
b) składowania,
323 | S t r o n a
c) kompletacji,
d) wydań.
Strefa przyjęć jest wydzieloną przestrzenią przeznaczoną do wykonywania
czynności operacyjno-technologicznych, związanych z przyjęciem towarów
do magazynu.
Strefa składowania to wydzielona przestrzeń przeznaczona dla składowania
przechowywanych towarów. jest zasadniczą przestrzenią w magazynach.
Jej wielkość jest uzależniona od poziomu przechowywanego zapasu oraz
od zastosowanej technologii składowania. Ze względu na warunki
przechowywania, w obrębie strefy składowania mogą być wydzielone pomieszczenia:
a) o różnej temperaturze,
b) zapewniające szczególne warunki bezpieczeństwa,
c) w szczególny sposób zabezpieczone przed kradzieżą,
d) wymagane przez obowiązujące przepisy.
W strefie składowania może odbywać się kompletacja.
Strefa kompletacji jest przestrzenią przeznaczoną wyłącznie do kompletacji
towarów. Jej wydzielenie pozwala na skrócenie drogi pokonywanej przez
pracowników podczas pobierania towarów. Wpływa to na ograniczenie czasu
potrzebnego do skompletowania zamówień. Kompletacja może odbywać się
w strefie składowania. W takim przypadku nie wydziela się strefy kompletacji.
Strefa wydań to wydzielona przestrzeń przeznaczona czynności
organizacyjno-technicznych związanych z wydaniem i ekspedycją towarów. Strefa
wydań może być połączona ze strefą przyjęć. Wówczas powstaje jedna strefa
przyjęć – wydań.
Zagospodarowanie strefy składowania zależy od sposobu i technologii
składowania, zagospodarowana. Występuje składowanie rzędowe lub blokowe,
zastosowaną technologię i wyposażenie, wysokość lub konstrukcję budynku.
Magazyny różnią się wzajemnym rozmieszczeniem stref względem siebie.
Z tego względu wyróżnia się trzy zasadnicze układy technologiczne magazynów:
324 | S t r o n a
a) przelotowy,
b) kątowy,
c) workowy.
W układzie przelotowym strefy przyjęć i wydań są po przeciwnych stronach
strefy składowania (Rys. 31).
Wydzielona strefa kompletacji we wszystkich układach znajduje się między
strefą składowania oraz strefą wydań.
Przyj.
Skład.
Kompl.
Wyd.
Oznaczenia:
Kompl. - strefa kompletacja
Przyj. - strefa przyjęć
Skład - strefa składowania
Wyd. - strefa wydań
Rys. 24 Magazyn w układzie technologicznym przelotowym
Układ kątowy cechuje się rozmieszczeniem strefy przyjęć i wydań przy
sąsiednich ścianach strefy składowania (Rys. 32).
325 | S t r o n a
Oznaczenia:
Rys. 25 Magazyn w układzie technologicznym kątowym
Magazyn o układzie workowym posiada strefy przyjęć i wydań przy tej samej
ścianie strefy składowania. Strefa przyjęć może być oddzielona od strefy wydań
lub mogą one tworzyć jedną wspólną strefę przyjęć – wydań (Rys. 33, Rys. 34).
326 | S t r o n a
Oznaczenia:
Rys. 26 Magazyn w układzie technologicznym workowym z oddzielonymi strefami przyjęć
oraz wydań
Oznaczenia:
P-Wyd. - strefa przyjęć - wydań
Rys. 27 Magazyn w układzie technologicznym workowym z połączoną strefą przyjęć – wydań
327 | S t r o n a
27. Sposoby
ułożenia
ładunkowych
i
piętrzenia
jednostek
W magazynach najczęściej stosuje się jeden z dwóch sposobów składowania:
składowanie rzędowe lub składowanie blokowe.
Składowanie rzędowe polega na ułożeniu jednostek ładunkowych w rzędach
w sposób, który umożliwia swobodny dostęp do każdej z dzięki licznym
korytarzom. Wyjątkiem jest sytuacja, w której jednostki ładunkowe są piętrzone
w stosy. Wówczas bezpośrednio dostępna jest tylko górna jednostka każdego
stosu.
Towary
można
składować
w
jednym
w stosy lub umieszczać w regałach na wielu poziomach.
poziomie,
piętrzyć
Do zalet składowania rzędowego należą:
a) swobodny dostęp do każdego asortymentu i najczęściej do każdej
jednostki ładunkowej,
b) przejrzystość rozmieszczenia jednostek ładunkowych,
c) łatwa organizacja prac.
Wadami są:
a) duża liczba dróg transportowych,
b) niski wskaźnik wykorzystania powierzchni magazynowej.
Składowanie rzędowe może występować bez urządzeń do składowania lub
z ich wykorzystaniem. Najczęściej spotykanymi urządzeniami są regały stałe
ramowe bezpółkowe lub półkowe.
328 | S t r o n a
Przykład magazynu ze składowaniem rzędowym bez urządzeń pokazano
na Rys. 35.
Rys. 28 Przykład magazynu ze składowaniem rzędowym
Składowanie blokowe polega na ułożeniu jednostek ładunkowych
na posadzce magazynu jedna przy drugiej. Zachowuje się między nimi wymagane
luzy manipulacyjne, które zabezpieczają jednostki ładunkowe przed
uszkodzeniami mechanicznymi. W zależności od ilości asortymentu składowanego
towaru tworzy się bloki dwu-, trzy- i wielorzędowe, po kilka jednostek
ładunkowych w rzędzie bloku 55.
Jednostki ładunkowe wewnątrz bloku są dostępne po przemieszczeniu
ładunków, które ją oddzielają od korytarza. Wśród rodzajów składowania
blokowego występuje składowanie:
a) bez urządzeń w jednym poziomie,
55
Na podstawie: Kaczmarek M., Korzeniowski A., Skowroński Z., Weselik A., Zarządzanie
gospodarką magazynową, PWE, Warszawa 1997.
329 | S t r o n a
b) bez urządzeń w kilku poziomach (przy piętrzeniu jednostek ładunkowych
w stosy),
c) w blokach z wykorzystaniem
lub zblokowanych).
regałów
(np.
przepływowych
Zaletą składowania blokowego jest efektywne wykorzystanie powierzchni
magazynowej.
Wady składowania blokowego to:
a) brak bezpośredniego dostępu do jednostek ładunkowych w środku bloku,
b) trudność z zastosowaniem zasady wydawania jednostek ładunkowych
w kolejności, w jakiej były dostarczone do magazynu.
Składowanie blokowe występuje na ogół przy magazynowaniu małej liczby
pozycji asortymentowych o dużym zapasie.
Schemat magazynu zeskładowaniem blokowym w strefie składowania oraz
ze składowaniem rzędowym w strefie przyjęć – wydań pokazano na Rys. 36.
Rys. 29 Schemat magazynu zeskładowaniem blokowym w strefie składowania oraz ze składowaniem
rzędowym w strefie przyjęć – wydań
330 | S t r o n a
Piętrzeniem jednostek ładunkowych jest ich układanie w stosach
(bezpośrednio jedna na drugiej) lub w gniazdach regałowych lub w kanałach
przepływowych.
Do rodzajów piętrzenia jednostek ładunkowych należy piętrzenie:
a) bez urządzeń do składowania:
•
•
bezpośrednie,
pośrednie,
b) w urządzeniach do składowania:
•
•
•
•
w regałach stałych,
w regałach przejezdnych,
w regałach przepływowych,
w regałach zblokowanych.
Piętrzenie bezpośrednie bez urządzeń do składowania polega na układaniu
jednej paletowej jednostki ładunkowej bezpośrednio na drugiej. Dopuszczalna
wysokość tworzonego stosu zależy od wytrzymałości na ściskanie piętrzonych
towarów lub ich opakowań. W ramach jednego stosu należy piętrzyć jednostki
ładunkowe wyłącznie tego samego towaru. Piętrzenie bezpośrednie w stosy
zilustrowano na Rys. 37.
331 | S t r o n a
Rys. 30 Piętrzenie bezpośrednie w stosy
Źródło: Fot. Michał Niemczyk
Piętrzeniem pośrednim bez urządzeń do składowania jest układanie
paletowych jednostek ładunkowych uformowanych na paletach płaskich
wyposażonych w nadstawki paletowe lub na stosowanie palet skrzyniowych
(rys. 39). Piętrzenie pośrednie pozwala na budowanie stosów z ładunków
lub opakowań o dowolnej wytrzymałości na ściskanie.
332 | S t r o n a
Rys. 31 Piętrzenie pośrednie bez urządzeń do składowania
Piętrzenie w urządzeniach do składowania (w regałach) występuje przy
stosowaniu mechanizacji prac magazynowych (Rys. 39). Najczęściej spotyka się
tego rodzaju piętrzenie w przypadku paletowych jednostek ładunkowych
uformowanych na paletach płaskich:
a) z ładunków o małej wytrzymałości na ściskanie,
b) z ładunków o nieregularnym kształcie,
c) z jednostek ładunkowych częściowo rozformowanych.
333 | S t r o n a
Rys. 32 Piętrzenie w regale stałym ramowym bezpółkowym
334 | S t r o n a
Instrukcje
Ćwiczenie 27
W związku z rozwojem firmy, podjęto decyzję o wprowadzeniu 3 nowych
magazynów, których parametry przedstawiono w tabeli 1.
Parametr
Magazyn
regionalny
(produktów)
Magazyn dostawcy
Magazyn klienta
Kod
M-REG4
300002
100004
Nazwa
Mag.reg.płn.-wsch.
Mag. Arbuz S.A.
Adonis Sp. J.
Adres
ul. Lipowa 3/5 ul. Estkowskiego 6
15-424 Białystok
61-755 Poznań
ul. Okrzei 18
Typ magazynu
Magazyn zwykły
Magazyn klienta
Zbiór kalendarzy
Grupa kalendarzy Grupa kalendarzy Grupa kalendarzy
pracy
pracy
pracy
Konto
60004
Magazyn dostawcy
-
64-920 Piła
60050
W magazynie regionalnym zdefiniować obszary magazynowe pokazane w tabeli 2.
Kod
Nazwa
Obszar przyjęcia
Typ lokalizacji (Typ
bin)
S001
Strefa 1
Tak
1,2,3
S002
Strefa 2
Nie
1,2,3
S003
Strefa 3
Nie
1,2,3
S004
Strefa 4
Nie
1,2
335 | S t r o n a
Polecenie:
Będąc pracownikiem firmy odpowiedzialnym za zarządzanie magazynami,
zdefiniuj w systemie iScala podane w tabeli 1 magazyny, a następnie
dla magazynu regionalnego określ podane w tabeli 2 obszary magazynowe.
1. Założenie magazynów standardowych (zwykłych).
W pierwszym etapie zostanie założony magazyn standardowy (zwykły) będący
własnością przedsiębiorstwa. Będzie to magazyn produktów. Po wyborze
odpowiedniej ścieżki dostępu pojawi się nam takie okno.
W pojawiających się oknach należy uzupełnić następujące dane: magazyn, nazwa
wewnętrzny, adres, kod pocztowy, kod kraju, zbiór kalendarzy i typ magazynu.
336 | S t r o n a
Po zaakceptowaniu pierwszej zakładki pojawi się nam okno Księgowanie, gdzie
należy wpisać w pozycji Konto [DO] 6003, Konto [Z] 6004.
Zakładkę przełączniki należy zaakceptować przyciskiem ENTER i w oknie
Konfigurowanie ATP należy zaznaczyć Kontrola ATP dla zamówień sprzedaży.
2. Założenie magazynu dostawcy.
W kolejnej fazie ćwiczenia będzie zakładany magazyn dostawcy, czyli
magazyn, na którym znajdować się będą artykuły, będące własnością tego
337 | S t r o n a
dostawcy. Przeniesienie praw własności następuje dopiero w momencie pobrania
artykułów.
Przy wpisaniu nowego magazynu, ważne jest aby w typie magazynu wpisać 02
(jest to magazyn dostawcy powiązany z klientem/0, a następnie w polu Kod
klienta należy wybrać firmę Adonis Sp. J.
Całą zakładkę należy zaakceptować wciskając przycisk PAGE DOWN. Zakładkę
Przełączniki należy zaakceptować przyciskiem ENTER i w oknie Konfigurowanie
ATP należy zaznaczyć Kontrola ATP dla zamówień sprzedaży. Analogicznie jak
w pierwszym zadaniu.
3. Założenie magazynu klienta.
W kolejnej fazie ćwiczenia będzie zakładany magazyn klienta, czyli magazyn,
na którym znajdować się będą artykuły, będące własnością przedsiębiorstwa,
ale które są przeznaczone tylko dla określonego klienta. Z magazynu tego nie
może być realizowana sprzedaż do innych klientów.
4. Zdefiniowanie obszarów w magazynie
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Zarządzanie BIN – Wprowadzenie / Korekta
obszarów magazyn
338 | S t r o n a
W fazie tej dla założonych wcześniej magazynów zdefiniowane zostaną
obszary przyjęcia i składowania.
PARAMETRYZACJA
Należy sparametryzować następujące moduły:
•
kontrola zapasów.
Niezbędne jest także:
• założenie kont księgowych dla zakładanych magazynów (poza magazynem
dostawcy).
339 | S t r o n a
Ćwiczenie 28
Firma postanowiła, że system ERP będzie kontrolował umieszczania towarów
w magazynie towarów (magazyn 01). W związku z tym zdefiniowano w systemie
lokalizacje w tym magazynie. Lokalizacje dla trzech regałów wraz z parametrami
przedstawiono w tabeli.
Nr. m.
skład.
1/1
1/2
1/3
1/4
2/1
2/2
2/3
2/4
3/1
3/2
Opis
Regał 1 / półka 1
Kontr.
pojemności
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
WAGA
maks. (kg)
200
200
200
200
400
400
400
400
100
50
Zakres
temperatur
10-15
10-15
10-15
10-15
10-15
10-15
10-15
10-15
20-30
20-30
Reguła spr.
temperatury
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Założono, iż w magazynie tym kontrolowana będzie lokalizacja soku
pomarańczowego ze względu na wagę oraz temperaturę przechowywania.
Po zdefiniowaniu lokalizacji w magazynie towarów zarejestrowano w systemie
zamówienie zakupu na sok pomarańczowy w następujących ilościach:
•
•
sok pomarańczowy 1l – 200 sztuk
sok pomarańczowy 2l – 200 sztuk
Pozostałe dane zamówienia:
•
•
•
•
dostawca – Cytrus Sp. J.
termin dostawy – data bieżąca
magazyn – 01 (magazyn towarów)
zaopatrzeniowiec – Andrzej Ferenc
Polecenie:
340 | S t r o n a
•
•
•
•
Zdefiniować w systemie podane w tabeli GGG lokalizacja w magazynie
towarów
Dokonać parametryzacji soku pomarańczowego w zakresie kontroli wagi
i temperatury podczas umieszczania tych towarów w magazynie
Zarejestrować zamówienie zakupu, a następnie wprowadzić PZ
sprawdzając dla każdego z dostarczonych soków kolejno, następujące
lokalizacje:
a. Regał 3, półka 1
b. Regał 1, półka 1
c. Regał 2, półka 1
Uzasadnić działanie systemu
1. Zdefiniowanie obszarów w magazynie
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Zarządzanie BIN – Wprowadzenie/Korekta BIN
przycisku ENTER.
341 | S t r o n a
Przedstawione okna należy uzupełnić zgodnie z treścią zadania. W oknie
(1) należy wybrać z listy (F4) magazyn i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER.
W oknie (2) należy wprowadzić ręcznie numer miejsca składowego, zgodnie
z treścią zadania. W oknie (3) należy zmienić proponowaną przez system wartość
na „Tak” i potwierdzić zmianę przyciskiem ENTER. W oknie (4) należy wprowadzić
maksymalnie dopuszczalną wagę, zgodnie z treścią zadania. W oknie (5)
wprowadzamy zakres temperatury, potwierdzając zmiany przyciskiem ENTER.
Ostatnim modyfikowanym oknem jest okno (1), gdzie należy wprowadzić regułę
sprawdzania temperatury, zgodnie z treścią zadania należy wprowadzić „1”
potwierdzając zmianę przyciskiem ENTER. Ostanie okno zakładki należy
potwierdzić przyciskiem ENTER – system w takiej sytuacji zapisze zmiany
i automatycznie przejdzie do okna (2), gdzie w identyczny sposób należy
wprowadzić dane dla kolejnych miejsc składowych.
Po zakończeniu wprowadzania zmian we wszystkich miejscach składowych
należy pozamykać wszystkie zakładki za pomocą przycisku ESC.
1. Zdefiniowanie parametrów towaru i włączenie kontroli lokalizacji
magazynowych
342 | S t r o n a
przycisku ENTER.
zadania i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER. System wygeneruje okno
dialogowe, w którym należy wybrać opcję „Miary/Jednostki”, akceptując wybór
przyciskiem OK(2).
W zakładce Miary/Jednostki należy podać gabaryty towaru w oknach (1) i (2)
oraz potwierdzić poszczególne zmiany przyciskiem ENTER. Wciśnięcie przycisku
PAGE DOWN spowoduje powrót do okna dialogowego.
W oknie dialogowym należy wybrać opcję „Bin” i potwierdzić przyciskiem OK.
343 | S t r o n a
W oknie (1) należy ręcznie wprowadzić „Tak” i potwierdzić przyciskiem ENTER.
Ta operacja spowoduje, że system będzie kontrolował lokalizacje magazynowe.
Po wciśnięciu przycisku PAGE DOWN, system przełączy użytkownika do okna
dialogowego, które należy zamknąć przyciskiem ESC.
W identyczny sposób należy zdefiniować kolejny towar, zgodnie z treścią
zadania.
2. Wprowadzenie zamówienia zakupu
Ścieżka: Zamówienia Zakupu – Wprowadzenie Zamówienia/Zapytania
– Wprowadzenie/Korekta Zamówień Zakupu
przycisku ENTER.
344 | S t r o n a
Numer zamówienia jest generowany automatycznie po wciśnięciu przycisku
ENTER. W oknie (1) należy wybrać z listy (F4) zaopatrzeniowca zgodnie z treścią
zadania. W oknie (2) należy wybrać z listy (F4) klienta zamawiającego, również
zgodnie z treścią zadania. Po wprowadzeniu klienta zamawiającego należy wcisnąć
przycisk PAGE DOWN, które wygeneruje okno dialogowe. W oknie dialogowym
należy wybrać opcję „Wprowadzenie/Korekta linii zamówienia” i potwierdzić
wybór przyciskiem OK(3).
W oknie (1) należy wybrać za pomocą listy (F4) zamawiany towar zgodnie
z treścią zadania i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER. W oknie Ilość (2) należy
podać ilość zamawianego towaru. Po wciśnięciu przycisku ENTER system
przeniesie użytkownika, do okna Cena (3), gdzie należy potwierdzić sugerowaną
cenę przyciskiem ENTER. Po tej operacji system wróci do okna (1). W identyczny
sposób wprowadzamy pozostałe pozycje zamówienia. Po wprowadzeniu
wszystkich pozycji zamówienia w oknie (1) należy wpisać „*” i potwierdzić
przyciskiem ENTER. Ta operacja spowoduje zaktualizowanie zamówienia zakupu.
3. Wprowadzenie PZ z wyborem lokalizacji w magazynie
Ścieżka: Zamówienia Zakupów – Dostawy/Fakturowanie – Wprowadzenie PZ
przycisku ENTER.
345 | S t r o n a
W oknie Zamówienia Zakupu (1) należy wybrać zamówienie dotyczące
dostawcy soku pomarańczowego. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień
następuje po wciśnięciu przycisku F4. Okno Nr Noty Przyjęcia Towarów (2) jest
generowane automatycznie przez system iScala – należy wcisnąć przycisk ENTER.
System podpowiada Datę Dostawy (3), którą należy zaakceptować przyciskiem
ENTER. W oknie Nota Dostawy (4) należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN,
co spowoduje przełączenie do kolejnej zakładki systemowej:
W oknie Wprowadzania Noty Dostawy (1) należy wpisać „+”, co oznacza
przyjęcie całej dostawy soków pomarańczowych.
Wszystkie okna w przedstawionej powyżej zakładce są automatycznie
generowane i podpowiadane przez system iScala – należy je zaakceptować
za pomocą przycisku ENTER. W oknie (1) system zasugeruje ilość soków
w dostawie –200 szt. Po wciśnięciu przycisku ENTER, system przeniesie
użytkownika do nowej zakładki.
346 | S t r o n a
W oknie Numer Miejsca Składowania należy podać lokalizację zgodną z treścią
zadania i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER. Kolejne okna należy
zaakceptować bez zmian za pomocą przycisku PAGE DOWN. Kolejną zakładkę
należy również zatwierdzić bez zmian za pomocą przycisku PAGE DOWN.
Aby zakończyć proces przyjęcia dostawy należy zamknąć wszystkie zakładki
347 | S t r o n a
XII. Procesy magazynowe
– przyjmowanie i wydawanie,
składowanie, kompletowanie
towarów
Proces magazynowy to zespół działań operacyjnych związanych
z przyjmowaniem, składowaniem, kompletacją i wydawaniem dóbr materialnych
w odpowiednio przystosowanych do tego miejscach i przy spełnieniu określonych
warunków organizacyjnych i technologicznych. Proces magazynowy składa się
z przepływu materiałów i informacji.
Proces magazynowy dzieli się na cztery podstawowe fazy:
a) przyjmowanie,
b) składowanie,
c) kompletacja (inaczej nazywana kompletowaniem),
d) wydawanie.
28.
Przyjmowanie
Przyjmowanie towaru wiąże się z potwierdzeniem odbioru, po którym
odpowiedzialność za towar przenosi się na odbiorcę. Przyjęcia mogą być
wewnętrzne (np. na podstawie dokumentu Pw) lub zewnętrzne (dokumentem Pz).
Zasadniczymi zadaniami realizowanymi przy przyjmowaniu towarów są:
a) rozładunek,
b) sortowanie,
348 | S t r o n a
c) identyfikacja,
d) kontrola ilościowa i jakościowa,
e) przygotowanie towarów do składowania,
f) przekazywanie dostawy do strefy składowania.
Rozładunek dostawy następuje z wykorzystaniem posiadanych środków
transportu wewnętrznego i urządzeń przeładunkowych.
Sortowanie jest rozdzielaniem towaru na grupy według podobieństwa cech
fizycznych w celu ich umieszczenia do odpowiednich stref przechowalniczych
lub do różnych części strefy składowania.
Identyfikacja to stwierdzenie tożsamości lub jednoznaczne rozpoznanie
towaru. Pełna identyfikacja powinna zapewnić odczytanie między innymi nazwy
i kodu, producenta, daty produkcji, terminu trwałości) i deklarowanej ilości. Przy
identyfikacji jednostek jednorodnych coraz częściej wykorzystuje się etykiety
logistyczNe zgodne ze światowym standardem GS1.
Kontrola ilościowa i jakościowa jest przeprowadzana po dokonaniu
identyfikacji dostarczonego towaru. Kontrola przyjmowanych towarów obejmuje.
Kontrola ilościowa ogranicza się najczęściej do przeliczenia materiału, jego
zmierzenia lub zważenia i porównania otrzymanych danych z zapisami
w dokumentach dostawy.
Kontrola jakościowa przeważnie ogranicza się do sprawdzenia, czy jednostki
ładunkowe i ich zabezpieczenia nie są mechanicznie uszkodzone. Niektóre towary
wymagają skontrolowania pobranych próbek.
Przygotowanie towarów do składowania jest wymagane w przypadku,
gdy jednostka ładunkowa ma postać, która nie umożliwia składowania.
Przekazywanie dostawy do strefy składowania występuje wówczas,
gdy towar jest przewożony przez pracowników dokonujących przyjęcia.
349 | S t r o n a
29.
Wydawanie
Wydawanie towarów to fizyczne czynności związane z wydaniem z magazynu
towarów dla ustalonego odbiorcy wraz z potwierdzeniem przekazania dóbr przez
wydającego i odbierającego.
Wydawanie towarów z magazynu jest ostatnią fazą procesu magazynowania.
Rozróżnia się wydanie wewnętrzne (dokumentem Ww) oraz zewnętrzne
(na podstawie dokumentu Wz).
Zasadniczymi zadaniami realizowanymi przy wydawaniu towarów są:
a) pakowanie i formowanie jednostek transportowych,
b) kontrola wydania,
c) załadunek środków transportu.
Pakowanie i formowanie jednostek transportowych w strefie wydań dotyczy
jednostek ładunkowych, które wcześniej skompletowano i nie spakowano lub gdy
tego wymagają jednostki ładunkowe wydawane w takiej samej postaci, w jakiej
zostały dostarczone do magazynu.
Kontrola wydania polega na sprawdzeniu zgodności z dokumentami wydania
przygotowanego towaru.
Załadunek środków transportu następuje po uzyskaniu pozytywnego wyniku
kontroli. Na kolejność i przebieg załadunku ma wpływ kolejność przyszłego
rozładunku (przy kilku rozładunkach na trasie przejazdu), postać ładunku, rodzaj
środka transportu i typ frontu przeładunkowego.
30.
Składowanie
Składowanie to zgodnie z normą PN-N-01800:1984 zbiór czynności
związanych z umieszczeniem (ułożeniem) zapasów na powierzchni
lub w przestrzeni składowej budowli magazynowej (np. w urządzeniach
do składowania), w sposób usystematyzowany, odpowiednio do właściwości
zapasów i istniejących warunków.
Podstawowymi zadaniami realizowanymi podczas fazy składowania towarów
są:
350 | S t r o n a
a) odbiór towarów ze strefy przyjęć,
b) rozmieszczenie towarów w strefie składowania,
c) przechowywanie towarów,
d) okresowa kontrola,
e) przekazanie towarów do strefy kompletacji.
Odbiór towarów ze strefy przyjęć w ramach fazy składowania jest realizowany
przez pracowników obsługujących strefę składowania.
Rozmieszczenie towarów w strefie składowania zależy między innymi od:
a) wymaganych warunków przechowywania,
b) typu jednostki ładunkowej w składowaniu,
c) technologii składowania,
d) parametrów obrotu grup asortymentowych.
Każdy towar musi być umieszczony w takiej części magazynu, która zapewnia
odpowiednie warunki przechowywania (np. temperatura i wilgotność powietrza),
specjalne wymagania dotyczące ograniczonego dostępu lub wynikające
z przepisów przeciwpożarowych.
Przechowywanie towarów polega na utrzymywaniu wymaganych warunków
przechowywania.
Przekazanie towarów do strefy kompletacji występuje w przypadku
wydzielenia w magazynie takiej strefy.
W
procesach
magazynowych
występują
także
międzymagazynowe, którym towarzyszą dokumenty MM.
31.
przesunięcia
Kompletacja
Norma PN-N-01800:1984 definiuje kompletowanie jako operację w procesie
magazynowym, polegającą na pobraniu zapasów ze stosów lub urządzeń
do składowania w celu utworzenia zbioru zapasów zgodnie ze specyfikacją
asortymentową i ilościową dla określonego odbiorcy. Kompletowanie może
odbywać się w strefie składowania lub w wydzielonej strefie kompletacji.
351 | S t r o n a
Przy kompletowaniu (podobnie przy wydawaniu jednostek ładunkowych
bez zmiany ich postaci) można zastosować jedną z trzech zasad, związanych
z kolejnością wydań z magazynu:
a) LIFO (ostatnie przyszło pierwsze wyszło),
b) FIFO (pierwsze przyszło pierwsze wyszło),
c) FEFO (pierwsze traci ważność pierwsze wyszło).
Podstawowe zadania fazy kompletacji to:
a) przygotowanie jednostek ładunkowych dla potrzeb kompletacji,
b) kompletowanie zamówień,
c) kontrola ilościowa,
d) pakowanie i formowanie jednostek transportowych,
e) przemieszczenie do strefy wydań.
Przygotowanie jednostek ładunkowych dla potrzeb kompletacji zapewnia
pracownikom najszybszy i bezpośredni dostęp do pobieranych towarów.
Kompletowanie zamówień może być realizowane:
a) w strefie składowania lub w strefie kompletacji,
b) według zamówień lub według asortymentów,
c) metodą człowiek do towaru lub towar do człowieka.
Kontrola ilościowa potwierdza kompletność stworzonej jednostki ładunkowej
i zgodność ze zleceniem kompletacyjnym (zamówieniem) pod kątem asortymentu
i ilości.
Pakowanie i formowanie jednostek transportowych służy głównie ochronie
towaru przed uszkodzeniem lub ochronie otoczenia przed szkodliwym
oddziaływaniem towaru oraz zapewnia identyfikację.
Do strefy wydań przemieszczane
i oznakowane jednostki ładunkowe.
są
352 | S t r o n a
skompletowane,
uformowane
Ćwiczenie 29
W firmie podjęto decyzję o automatyzacji tworzenia zamówień zakupu
na towary handlowe. Zdecydowano, że wpisanie zamówienia sprzedaży powinno
pociągać za sobą utworzenie odpowiedniego zamówienia zakupu na ilości
brakujące danego towaru. Towarem obsługiwanym w taki sposób ma być
dwulitrowy sok pomarańczowy.
Po odpowiednim skonfigurowaniu systemu przez sprzedawcę Grzegorza
Skobela, wprowadzone zostało przez niego zamówienie od firmy Hades Sp. z o. o.
na 500 sztuk dwulitrowego soku pomarańczowego. Dodatkowe dane zamówienia:
•
•
termin dostawy: 5 dni od daty bieżącej,
osoba do kontaktów ze strony klienta: Paweł Wawrzyniak.
Polecenie:
•
•
•
skonfigurować dwulitrowy sok pomarańczowy jako produkt obsługiwany
w oparciu o zamówienia bezpośrednie,
zarejestrować w systemie powyższe zamówienie od klienta Hades Sp. z o.
o.,
zakupić towar, a następnie dostarczyć i sprzedać go firmie Hades Sp. z o.
o.
353 | S t r o n a
1. Zmiana definicji towaru, względem dostaw bezpośrednich
przycisku ENTER.
zadania i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER. System wygeneruje okno
dialogowe, w którym należy wybrać opcję „Zakup”, akceptując wybór przyciskiem
OK(2).
354 | S t r o n a
W zakładce Zakup należy wprowadzić ręcznie w oknie Dostawa Bezpośrednia
(2) wartość „2”, która oznacza automatyczną dostawę bezpośrednią. W oknie (2)
należy sprecyzować jednostkę czasu realizacji dostawy – dni, poprzez wpisanie „D”
i potwierdzenie przyciskiem ENTER. W ostatnim oknie zakładki należy pozostawić
wartość domyślną akceptując ją przyciskiem ENTER.
Aby przejść do kolejnego etapu instrukcji należy pozamykać wszystkie okna
przyciskiem ESC.
przycisku ENTER.
355 | S t r o n a
przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę zgodnie z treścią zadania, zatwierdzając
klientów i wybrać klienta, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER. W oknie
Odnośnik Klienta (4) należy ręcznie wprowadzić osobę odpowiedzialną za kontakt
z firmą, zgodnie z treścią zadania. W oknie Planowanej Daty Dostawy (5). należy
dodać do daty bieżącej czas realizacji i zatwierdzić przyciskiem ENTER.
356 | S t r o n a
W przedstawionym przykładzie klient chce zamówić 500 opakowań soku.
sprawdzić zgodność sugerowanej ceny, z ceną zawartą w przykładzie.
Po zatwierdzeniu przyciskiem ENTER ceny, system wygeneruje linię zamówienia.
2. Sprawdzenie utworzonego zamówienia zakupu
Ścieżka: Zamówienia Zakupów – Wprowadzenie Zamówienia/Zapytania
– Zapytania o Zamówienia Zakupu
przycisku ENTER.
357 | S t r o n a
i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER. System przeniesie użytkownika do okna
Menu, w którym należy wybrać „Pokaż linie zamówienia” i potwierdzić wybór
przyciskiem OK(2). System wygeneruje ekran przedstawiający zamówienie.
Zakupów
przycisku ENTER.
358 | S t r o n a
przyciskiem OK (3) za pomocą myszki komputerowej.
przycisku ESC.
4. Wprowadzenie PZ
przycisku ENTER.
359 | S t r o n a
w dostawie – w analizowanym ćwiczeniu wielkość dostawy jest równa wielkości
zamówionej zgodnie z treścią zadania.
Uwaga!
W kolejnych dwóch zakładkach, które nie zostały zamieszczone w tej
instrukcji, zostawiamy wszystkie wartości domyślne za pomocą przycisku PAGE
DOWN.
5. Wprowadzenie WZ
360 | S t r o n a
przycisku ENTER.
W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać z listy (F4) zamówienie klienta
zgodnie z treścią zadania – wybór potwierdzić przyciskiem ENTER. W kolejnym
oknie należy pozostawić wartość domyślną również potwierdzając ją przyciskiem
ENTER.
W oknie (1) należy wpisać „S”, co dla systemu iScala oznacza dostawę
wszystkich elementów zamówienia od klienta, zatwierdzając przyciskiem ENTER.
Ta operacja spowoduje uruchomienia zakładki wprowadzenia wielkości dostaw.
W oknie Wprowadzania Dostaw Partii (1) należy wybrać z listy partię, którą
musimy przyjąć. Wybór partii zatwierdza się przyciskiem ENTER lub przyciskiem
361 | S t r o n a
OK za pomocą myszki komputerowej. Po zatwierdzeniu wyboru partii, system
automatycznie przeniesie Użytkownika do okna ilości Dostarczonej (2). W tym
oknie system podpowiada jaką ilość sztuk powinna zawierać dostawa.
W analizowanym przypadku dostawa jest zgodna z podpowiedzią systemu, z tego
względu należy zaakceptować wielkość dostawy za pomocą przycisku ENTER.
Po wprowadzeniu dostawy należy pozamykać wszystkie zakładki za pomocą
przycisku ESC.
6. Wydruk Faktury
Koryg.
przycisku ENTER.
po wciśnięciu przycisku F4. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie:
należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego
klienta (ENTER). Po wprowadzeniu numerów zamówień należy zatwierdzić
362 | S t r o n a
pozostałe okna. W oknie Potwierdź (3) należy wpisać „tak” i zatwierdzić
przyciskiem ENTER, co spowoduje przygotowanie wydruku faktury.
W celu realizacji dalszych etapów ćwiczenia, należy zamknąć wszystkie
zakładki za pomocą przycisku ESC.
Ćwiczenie 30
Kierownik produkcji podjął decyzje o uruchomieniu zlecenia produkcyjnego
na 10 sztuk dwulitrowego napoju jabłkowego. Zlecenie to uruchomione zostało
niezależnie od zarejestrowanych w systemie zamówień klientów. Termin
realizacjizlecenia wynosił 3 dni od daty bieżącej. Pozostałe dane kierownik przyjął
zgodnie z sugestią systemu. W oparciu o wpisane do systemu zlecenie
produkcyjne, sok jabłkowy został wyprodukowany i przyjęty do magazynu.
Polecenie:
Będąc kierownikiem produkcji zarejestruj w systemie zlecenie produkcyjne zgodne
z treścią ćwiczenia, następnie wydaj materiał do jego realizacji, a po zakończeniu
operacji, przyjmij produkt (napój jabłkowy) do magazynu wyrobów gotowych
i zamknij zlecenie produkcyjne.
1. Wprowadzenie zlecenia produkcyjnego
Ścieżka:
Produkcja
–
– Wprowadzanie/Korekta ZP
Planowanie
363 | S t r o n a
Zleceń
Produkcyjnych
(ZP)
przycisku ENTER.
W oknie (1) należy wybrać z listy (F4) towar zgodnie z treścią zadania, wybór
należy potwierdzić przyciskiem ENTER. Następnie w oknie (2) wprowadzić ilość
również zgodnie z treścią zadania oraz potwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie (3)
należy wpisać odpowiedni termin realizacji zlecenia i potwierdzić przyciskiem
ENETER. Kolejne wciśnięcie przycisku ENTER spowoduje wygenerowanie nowego
okna dialogowego.
Z powyższego okna wychodzimy przyciskiem
wygenerowanie nowego okna dialogowego.
ESC.
Co
spowoduje
W tym oknie należy wybrać „Tworzenie bezpośrednie” i potwierdzić
przyciskiem OK. System dokona kalkulacji, po czym przełączy użytkownika
do kolejnego okna dialogowego.
364 | S t r o n a
W tym oknie należy wybrać „Zwolnienie zlecenia produkcyjnego” i potwierdzić
przyciskiem OK. System dokona zwolnienia, po czym przełączy użytkownika
do kolejnego okna dialogowego.
W kolejnym oknie należy wybrać opcję „Rozpoczęcie Kalkulacji” i potwierdzić
przyciskiem ESC.
2. Wydanie materiałów
Ścieżka: Produkcja – Raportowanie – Wydanie Materiałów Wg ZP
365 | S t r o n a
przycisku ENTER.
W oknie (1) należy wybrać odpowiednie zlecenie produkcyjne rozwijając listę
za pomocą przycisku F4. Kolejne okna należy zaakceptować przyciskiem ETER.
W oknie (2) należy wprowadzić linię zlecenia, którą należy wydać do produkcji.
W oknie (1) należy wybrać z listy (F4) zlecenie i potwierdzić wybór przyciskiem
ENTER. W oknie (2) sprawdzamy zgodność z wydaniem i również potwierdzamy
przyciskiem ENTER. W oknie (3) po wciśnięciu przycisku ENTER, system zatwierdzi
wydanie pierwszej linii zlecenia. Aby wyjść z bieżącej zakładki należy kilkakrotnie
wcisnąć przycisk ESC, aż do momentu uruchomienia kolejnego okna dialogowego:
System informatyczny wymaga potwierdzenia ilości wydanego materiału.
W oknie (1) należy zatwierdzić całość wydania za pomocą przycisku ENTER.
Podobnie do przedstawionych wyżej czynności należy wydać na produkcję
pozostałe linie zlecenia produkcyjnego.
Aby przejść do kolejnej części instrukcji należy pozamykać wszystkie okna
3. Raportowanie wykonania operacji
Ścieżka: Produkcja – Raportowanie – Zgłaszanie Operacji
366 | S t r o n a
przycisku ENTER.
W oknie (1) należy wybrać z listy (F4) odpowiednie zlecenie i potwierdzić
wybór przyciskiem ENTER. W kolejnych oknach należy pozostawić dane domyślne
i w oknie (2) wprowadzić „Z”, które będzie równoznaczne z zakończeniem
wykonywania operacji. Wprowadzoną wartość potwierdzamy przyciskiem ENTER.
Aby przejść do kolejnego etapu instrukcji, należy pozamykać wszystkie okna
przyciskiem ESC.
4. Przyjęcie produktu na magazyn
Ścieżka: Produkcja – Raportowanie – Przyjęcia ze Zleceń Produkcyjnych
367 | S t r o n a
przycisku ENTER.
W oknie (1) należy wybrać z listy (F4) odpowiednie zlecenie. Po zatwierdzeniu
wyboru za pomocą przycisku ENTER, system automatycznie przeniesie
użytkownika do kolejnej zakładki.
W oknie (1) należy wybrać z listy (F4) odpowiednie zlecenie i potwierdzić
wybór przyciskiem ENTER. W oknie (2) należy sprawdzić zgodność wartości
proponowanej przez system z treścią zadania i potwierdzić przyciskiem ENTER.
W kolejnych dwóch zakładkach (nie umieszczonych w instrukcji) należy pozostawić
wszystkie dane domyślne potwierdzając obie zakładki za pomocą przycisku PAGE
DOWN. Ta operacja spowoduje powrót do zakładki nr 1.
368 | S t r o n a
W oknach (1) należy wprowadzić dwukrotnie „T” i potwierdzić przyciskiem
ENTER. Po kilkukrotnym wciśnięciu przycisku ESC, system wygeneruje okno
dialogowe dotyczące aktualizacji.
W oknie Aktualizacja należy wpisać „T” i potwierdzić przyciskiem ENTER.
Aby przejść do kolejnego etapu instrukcji, należy wszystkie okna pozamykać
5. Zamknięcie zlecenia produkcyjnego
Ścieżka: Produkcja – Raportowanie – Zamykanie Zleceń Produkcyjnych
przycisku ENTER.
W oknie Nr ZP (1) należy wybrać z listy odpowiednie zlecenie i potwierdzić
wybór przyciskiem ENTER. Podobnie należy postąpić w oknie (2). Pozostałe okna
należy zaakceptować bez zmian za pomocą przycisku PAGE DOWN.
Powyższe okno dialogowe świadczy o tym, że system zamknął odpowiednie
zlecenie produkcyjne. Aby zakończyć ten etap instrukcji, należy pozamykać
369 | S t r o n a
Ćwiczenie 31
Zaopatrzeniowiec Dariusz Idrian zamówił u dostawy Cytrus Sp. J. 500
jednolitrowych opakowań z sokiem pomidorowym. Po przyjęciu soku
do magazynu w terminie złożenia zamówienia zakupu, 300 sztuk zostało
przesuniętych do magazynu regionalnego M-REG1. Następnie zaopatrzeniowiec
stwierdził, że ze względu na brak powierzchni magazynowej przesunie 200 sztuk
w/w soku z magazynu regionalnego do magazynu dostawcy, a pozostałe 100 sztuk
do magazynu klienta, który zarezerwował taką ilość towaru.
Polecenie:
•
•
•
•
•
wprowadź do systemu właściwe zamówienia zakupu do dostawcy Cytrus
Sp. J, a po jego wysłaniu (wydrukowaniu) wprowadź dostarczony towar
do magazynu towarów.
przesuń 300 sztuk opakowań soku do magazynu regionalnego M-REG1.
przesuń z magazynu M-REG1 200 sztuk opakowań soku do magazynu
dostawcy 300001.
przesuń z magazynu M-REG1 100 sztuk opakowań soku do magazynu
klienta 100003.
uzasadnij działanie systemu.
1. Wprowadzenie zamówień zakupu
Ścieżka: Zamówienia Zakupu – Wprowadzanie Zamówienia/Zapytania
przycisku ENTER.
370 | S t r o n a
Numer zamówienia jest nadawany automatycznie przez system iScala
po wciśnięciu przycisku ENTER. Okna Typ i Data zamówienia należy zaakceptować
bez zmian za pomocą przycisku ENTER. W oknie Zaopatrzeniowiec (1) należy
wybrać Ireneusza Brusa. Rozwinięcie listy następuje po wciśnięciu przycisku F4.
Wybór zaopatrzeniowca należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie Kod
Dostawcy (2) należy wybrać z listy (F4) dostawcę zgodnie z treścią zadania oraz
zaakceptować wybór przyciskiem ENTER. W oknie (3) należy pozostawić Magazyn
Towarów. Przycisk PAGE DOWN uruchomi poniższe okno dialogowe:
Należy wybrać opcję 1. Wprowadzanie/Korekta Linii Zamówień i potwierdzić
W oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wybrać z listy (F4) towar
zamówiony u dostawcy i potwierdzić przyciskiem ENTER. System automatycznie
przeniesie Użytkownika do okna Ilości (2), gdzie należy ręcznie wprowadzić
zamówioną ilość potwierdzając ją przyciskiem ENTER. System automatycznie
371 | S t r o n a
podpowie Użytkownikowi cenę jednostkową zamówionego towaru. Z tego
względu w Oknie Cena (4) należy podpowiedzianą wartość potwierdzić
przyciskiem ENTER.
Po wprowadzeniu wszystkich pozycji zamawianych u dostawcy, w oknie
Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wpisać „*” i potwierdzić przyciskiem
ENTER. W ten sposób dokonamy aktualizacji i zapisu wprowadzonego
zamówienia.
Aby przejść do kolejnego etapu, należy wszystkie zakładki zamknąć za pomocą
przycisku ESC.
Zakupów
przycisku ENTER.
372 | S t r o n a
przycisku ESC.
3. Wprowadzenie PZ
przycisku ENTER.
373 | S t r o n a
zamówionej przez Sklep Rolno-spożywczy i wynosi 500 szt.
Uwaga!
W kolejnych dwóch zakładkach, które nie zostały zamieszczone
w tej instrukcji, zostawiamy wszystkie wartości domyślne za pomocą przycisku
PAGE DOWN.
4. Przesunięcie przyjętego towaru do magazynu regionalnego
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Transakcje – Wprowadzanie Transakcji
– Przesunięcia MM
374 | S t r o n a
przycisku ENTER.
Z powyższego okna dialogowego należy wybrać magazyn źródłowy
i potwierdzić wybór przyciskiem OK.
W kolejnym oknie dialogowym należy wybrać magazyn docelowy, zgodnie
z treścią zadania.
W oknie Kod Artykułu (1) należy wybrać z listy (F4) towar i potwierdzić wybór
przyciskiem ENTER. W oknie Ilość (2) należy ręcznie wprowadzić wielkość
375 | S t r o n a
przesunięcia międzymagazynowego, zgodnie z treścią zadania. Po wciśnięciu
przycisku ENTER system wygeneruje kolejne okno dialogowe.
W oknie (1) należy wybrać z listy (F4) odpowiednią partię, która podlega
przesunięciu międzymagazynowemu. Pozostałe okna należy potwierdzić
bez zmian za pomocą przycisku PAGE DOWN.
Aby wyjść z powyższej zakładki, w oknie (1) należy wcisnąć przycisk ENTER.
W oknie aktualizacyjnym należy potwierdzić aktualizację, wprowadzając
ręcznie „Tak” i potwierdzając przyciskiem OK.
W kolejnym oknie należy zgodzić się na wydruk dokumentu MM i potwierdzić
wydruk przyciskiem OK.
5. Przesunięcie towaru do magazynu dostawcy
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Transakcje – Wprowadzanie Transakcji
– Przesunięcia MM
376 | S t r o n a
przycisku ENTER.
Z powyższego okna dialogowego należy wybrać magazyn regionalny
i potwierdzić wybór przyciskiem OK.
W kolejnym oknie dialogowym system uniemożliwia wybór magazynu
dostawcy, z tego względu, że magazyn dostawcy nie jest naszym magazynem.
Identyczna sytuacja dotyczy przekazania towaru do magazynu klienta.
377 | S t r o n a
Ćwiczenie 32
Zaopatrzeniowiec Arleta Stefańska zamówiła u dostawy Karotex S.A. 500
jednolitrowych opakowań z sokiem pomidorowym. Po przyjęciu soku
do magazynu w terminie złożenia zamówienia zakupu, 300 sztuk zostało
przesuniętych do magazynu regionalnego M-REG1, a 100 sztuk do magazynu
regionalnego M-REG2.
Polecenie:
•
•
•
•
wprowadź do systemu właściwe zamówienia zakupu do dostawcy Karotex
S.A., a po jego wysłaniu (wydrukowaniu) wprowadź dostarczony towar
do magazynu towarów.
przesuń 300 sztuk opakowań soku do magazynu regionalnego M-REG1,
z zastosowaniem funkcji zleceń przesunięć zapasów.
przesuń 100 sztuk opakowań soku do magazynu regionalnego M-REG2,
z zastosowaniem funkcji zleceń przesunięć zapasów.
po wykonaniu przesunięć zamknij zlecenia.
1. Wprowadzenie zamówienia zakupu
Ścieżka: Zamówienia Zakupu – Wprowadzanie Zamówienia/Zapytania
przycisku ENTER.
378 | S t r o n a
Numer zamówienia jest nadawany automatycznie przez system iScala
po wciśnięciu przycisku ENTER. Okna Typ i Data zamówienia należy zaakceptować
bez zmian za pomocą przycisku ENTER. W oknie Zaopatrzeniowiec (1) należy
wybrać Ireneusza Brusa. Rozwinięcie listy następuje po wciśnięciu przycisku F4.
Wybór zaopatrzeniowca należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie Kod
Dostawcy (2) należy wybrać z listy (F4) dostawcę zgodnie z treścią zadania oraz
zaakceptować wybór przyciskiem ENTER. W oknie (3) należy pozostawić Magazyn
Towarów. Przycisk PAGE DOWN uruchomi poniższe okno dialogowe:
Należy wybrać opcję 1. Wprowadzanie/Korekta Linii Zamówień i potwierdzić
W oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wybrać z listy (F4) towar
zamówiony u dostawcy i potwierdzić przyciskiem ENTER. System automatycznie
przeniesie Użytkownika do okna Ilości (2), gdzie należy ręcznie wprowadzić
zamówioną ilość potwierdzając ją przyciskiem ENTER. System automatycznie
379 | S t r o n a
podpowie Użytkownikowi cenę jednostkową zamówionego towaru. Z tego
względu w Oknie Cena (4) należy podpowiedzianą wartość potwierdzić
przyciskiem ENTER.
Po wprowadzeniu wszystkich pozycji zamawianych u dostawcy, w oknie
Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wpisać „*” i potwierdzić przyciskiem
ENTER. W ten sposób dokonamy aktualizacji i zapisu wprowadzonego
zamówienia.
Aby przejść do kolejnego etapu, należy wszystkie zakładki zamknąć za pomocą
przycisku ESC.
2. Wprowadzenie PZ
przycisku ENTER.
380 | S t r o n a
zamówionej przez Sklep Rolno-spożywczy i wynosi 500 szt.
Uwaga!
W kolejnych dwóch zakładkach, które nie zostały zamieszczone
w tej instrukcji, zostawiamy wszystkie wartości domyślne za pomocą przycisku
PAGE DOWN.
3. Wpisanie zleceń przesunięć zapasów
Ścieżka:
Kontrola
Zapasów
–
Zlecenia
– Wprowadzenie/Korekta Propozycji Przesunięć
381 | S t r o n a
Przesunięć
Zapasów
przycisku ENTER.
W oknie (1) należy wybrać z listy (F4) magazyn źródłowy zgodnie z treścią
zadania. W oknie (2) należy wybrać magazyn regionalny i potwierdzić wybór
przyciskiem ENTER. W oknie (3) należy wybrać odpowiedni towar, natomiast
w oknie (4) należy wpisać ilość zamówioną zgodnie z treścią zadania. W celu
zaakceptowania należy wcisnąć przycisk „Zwolnienie STO” (5).
Uwaga!
W identyczny sposób należy wprowadzić zlecenie przesunięcia do drugiego
magazynu regionalnego.
4. Wydruk zleceń przesunięcia zapasów
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Zlecenia Przesunięć Zapasów – Wydruk Zleceń
Przesunięć Zapasów
382 | S t r o n a
przycisku ENTER.
W oknie (1) należy wybrać z listy (F4) nr odpowiedniego zlecenia i potwierdzić
przyciskiem ENTER. Podobnie należy postąpić w oknie (2). W oknach (3) i (4)
należy wybrać z listy (F4) magazyn źródłowy, potwierdzając przyciskiem ENTER.
W oknach (5) i (6) wybieramy odpowiedni magazyn regionalny. Po kilkukrotnym
wciśnięciu przycisku ENTER system wygeneruje okno drukowania dokumentu,
które należy zatwierdzić.
W podobny sposób należy wydrukować
dla drugiego magazynu regionalnego.
przesunięcie
magazynowe
5. Wprowadzenie wysyłki towarów
Ścieżka:
Kontrola
Zapasów
–
Zlecenia
– Wprowadzenie/Korekta Rezultatów Przesunięć
383 | S t r o n a
Przesunięć
Zapasów
przycisku ENTER.
W oknie (1) należy wybrać z listy (F4) magazyn źródłowy i potwierdzić wybór
przyciskiem ENTER. W oknie (2) należy wybrać odpowiednią listę podjęć.
Po zaakceptowaniu przyciskiem ENTER, system wygeneruje linię towaru, którą
należy zaznaczyć w oknie (3). Ostatnim krokiem jest wciśnięcie przycisku
„Partia/Bin” (4).
W oknie (1) należy wybrać z listy (F4) odpowiednią partię i potwierdzić
przyciskiem ENTER. W oknie Wydanie (2) należy wprowadzić ręcznie wartość
zgodnie z treścią zadania, a następnie potwierdzić przyciskiem OK (3).
384 | S t r o n a
W powyższym ekranie należy wcisnąć przycisk „Aktualizuj” (1). W taki sam
sposób dokonać wprowadzenia wysyłki towarów dla drugiego magazynu
regionalnego.
6. Dostarczenie towarów do magazynów regionalnych
Ścieżka:
Kontrola
Zapasów
–
Zlecenia
– Wprowadzenie/Korekta Rezultatów Wydań i Przyjęć
Przesunięć
Zapasów
przycisku ENTER.
W oknie (1) należy wybrać odpowiednie zamówienie i potwierdzić przyciskiem
ENTER. Po wygenerowaniu linii towaru, należy wcisnąć przycisk „Szczegóły” (2).
385 | S t r o n a
W powyższym ekranie należy wcisnąć przycisk „Zwolnienie do wysyłki” (1).
W oknie Nr Noty Dostawy (1) należy wpisać „1” i potwierdzić przyciskiem
ENTER. Następnie należy wcisnąć przycisk OK (2).
System automatycznie przeniesie użytkownika z powrotem do poprzedniej
zakładki, w której należy wcisnąć przycisk „Przyjęcie” (1).
W oknie PZ (1) należy wprowadzić „1” potwierdzając przyciskiem ENTER
i zaakceptować przyciskiem OK (2).
Kolejną zakładkę należy zaakceptować przyciskiem OK (1).
386 | S t r o n a
Aby zakończyć proces dostarczania towaru do magazynu, w powyższej
zakładce należy wcisnąć przycisk OK (1).
Uwaga!
Powyższe kroki należy powtórzyć aby dokonać procesu dostarczania towaru
do drugiego magazynu regionalnego.
7. Zamknięcie zleceń przesunięć zapasów
Ścieżka: Kontrola Zapasów – Zlecenia Przesunięć Zapasów – Zamykanie Zleceń
Przesunięcia Zapasów
przycisku ENTER.
W oknie (1) należy wybrać z listy (F4) numer pierwszego zlecenia i potwierdzić
przyciskiem ENTER. Aby dokonać jednoczesnego zamknięcia obu zleceń, w oknie
(2) należy wybrać z listy (F4) drugie zlecenie. Po wciśnięciu przycisku OK (3),
system automatycznie zamknie oba zlecenia przesunięć zapasów.
387 | S t r o n a
Ćwiczenie 33
W celu poprawy sprzedaży soku marchwiowego o pojemności 0,33 l i soku
grejpfrutowego o tej samej pojemności podjęto decyzję o dołożeniu ich
do najlepiej sprzedającego się soku jabłkowego o pojemności 1l i sprzedaży tych
soków w postaci zestawów. Po zdefiniowaniu zestawu do firmy wpłynęło
zamówienie od klientaTrinken GmbHo, na następujących warunkach:
•
•
•
•
•
numer zamówienia zakupu klienta- 77801,
zamówiony produkt – zestaw (0,33l soku marchwiowego, 0,33l soku
grejpfrutowego, 1l soku jabłkowego) 120 sztuk,
cena jednostkowa - 2,2 EUR,
osoba do kontaktów ze strony klienta – GinterSchultze.
Pozostałe dane należy przyjąć według propozycji systemu. Obsługą
zamówienia zajęła się sprzedawca Elżbieta Suchocka.
Polecenie:
•
•
zdefiniuj w systemie iScala odpowiedni zestaw sprzedażowy zgodny
z treścią ćwiczenia,
przyjmując rolę sprzedawcy Elżbiety Suchockiej wprowadź do systemu
zamówienie klienta według przedstawionych danych..
1. Zdefiniowanie elementu nadrzędnego zestawu za pomocą szablonu
388 | S t r o n a
przycisku ENTER.
W oknie (1) należy wpisać „?z” i potwierdzić przyciskiem ENTER. Po dokonaniu
wyboru zestawu, system wygeneruje okno dialogowe, w którym należy wybrać
„dane podstawowe”, potwierdzając przyciskiem OK (2). System automatycznie
przeniesie Użytkownika z powrotem do zakładki „Wprowadzanie/Korekta
Artykułów”, gdzie należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN. Aby przejść do dalszej
części instrukcji, należy pozamykać wszystkie okna przyciskiem ESC.
2. Zdefiniowanie zestawu i wyświetlenie go w postaci graficznej
Ścieżka: Kontrola Zapasów – BOM – Wprowadzanie/Korekta szablonu BOM
przycisku ENTER.
389 | S t r o n a
W oknie Kod Szablonu (1), należy wybrać z listy (F4) odpowiedni zestaw
i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER. System wygeneruje strukturę zestawu.
Należy ją poprawić zgodnie z treścią zadania. Należy zauważyć, że szablon zawiera
za dużo pozycji. Aby usunąć jedną z linii, należy wskazać linię a następnie nacisnąć
prawy przycisk myszki komputerowej i wybrać opcję „Usuń Węzeł” (2). Kolejna
uwaga dotyczy soku grejpfrutowego 1 litrowego – zgodnie z treścią zadania
powinien to być sok jabłkowy 1 litrowy. Z tego względu należy wcisnąć przycisk
„Edytuj Węzeł” (3) w linii soku grejpfrutowego 1 litrowego.
W oknie (1) należy poprawić nazwę na „Sok Jabłkowy 1L” i potwierdzić
przyciskiem ENTER. W oknie (2) należy wybrać z listy (F4) odpowiedni
kod artykułu. Wprowadzone zmiany należy zatwierdzić przyciskiem OK (3).
390 | S t r o n a
Aby zobaczyć graficzną postać struktury zestawu należy wcisnąć przycisk
„Widok Graficzny” (1).
Aby zakończyć ten etap instrukcji należy wcisnąć przycisk „Zapisz” (1)
i pozamykać wszystkie zakładki systemowe przyciskiem ESC.
3. Wprowadzenie zamówienia sprzedaży zestawu
przycisku ENTER.
391 | S t r o n a
klientów i wybrać klienta, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER. W oknie (4)
należy ręcznie wprowadzić osobę odpowiedzialną za kontakt z firmą
i zaakceptować przyciskiem ENTER. W oknie (5) należy ręcznie wprowadzić numer
zamówienia zakupu, zgodnie z treścią zadania oraz zaakceptować przyciskiem
ENTER. Za pomocą przycisku ENTER potwierdzamy bez zmian kolejne okna,
aby przejść do określenia Planowanej Daty Dostawy (6). W tym oknie należy dodać
do daty bieżącej czas realizacji i zatwierdzić przyciskiem ENTER.
392 | S t r o n a
przycisk F4. Z listy należy wybrać odpowiedni Z listy należy wybrać odpowiedni
zestaw. System automatycznie wygeneruje okno dialogowe, które należy
potwierdzić (2). System automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Ilość (3),
gdzie należy podać zamówioną ilość zgodnie z treścią zadania. Potwierdzając tę
wartość przyciskiem ENTER, system przeniesie Użytkownika do okna Cena (4),
ENTER ceny, system wygeneruje linie zamówienia całego zestawu.
393 | S t r o n a
Ćwiczenie 34
W systemie zdefiniowano zestaw sprzedażowy o nazwie „Egzotyczna paczka”,
któremu nadano kod Z-001. Zestaw ten został zamówiony przez klienta Jadło
Polskie Sp. z o. o. w ilości 150 sztuk, przy podaniu następujących warunków:
•
•
•
numer zamówienia zakupu klienta- A201,
osoba do kontaktów ze strony klienta – Tomasz Kaszewski.
Zamówienie zostało zrealizowane zgodnie z żądanym przez klienta terminem,
a jego obsługą zajął się sprzedawca Dariusz Gomulak.
Polecenie:
•
•
•
•
sprawdzić skład zestawu,
przyjmując rolę sprzedawcy Dariusza Gomulaka zarejestrować w systemie
zamówienie sprzedaży zgodnie z treścią ćwiczenia,
wykonać analizę zapotrzebowania magazynowego, a następnie
zaakceptować złożone przez system propozycje zamówień zakupu
i zakupić brakujące składowe zestawu,
sprzedać klientowi Polskie Jadło Sp z o. o. zamówione przez niego
zestawy, wystawić i zamknąć fakturę.
1. Omówienie budowy kompletu z pomocą graficznej jego wizualizacji
Ścieżka: Kontrola Zapasów – BOM – Wprowadzanie/Korekta BOM
394 | S t r o n a
przycisku ENTER.
Ścieżka: Kontrola Zapasów – BOM – Wprowadzanie/Korekta szablonu BOM
przycisku ENTER.
Aby zobaczyć graficzną postać struktury zestawu należy wcisnąć przycisk
„Widok Graficzny” (1).
395 | S t r o n a
Aby zakończyć ten etap instrukcji należy wcisnąć przycisk „Wyjdź” (1) bez
zapisywania zmian i pozamykać wszystkie zakładki systemowe przyciskiem ESC.
2. Wprowadzenie zamówienia sprzedaży zestawu
przycisku ENTER.
396 | S t r o n a
klientów i wybrać klienta, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER. W oknie (4)
należy ręcznie wprowadzić numer zamówienia zakupu, zgodnie z treścią zadania
oraz zaakceptować przyciskiem ENTER. Za pomocą przycisku ENTER potwierdzamy
bez zmian kolejne okna, aby przejść do określenia Planowanej Daty Dostawy (5).
W tym oknie należy dodać do daty bieżącej czas realizacji i zatwierdzić
przyciskiem ENTER.
przycisk F4. Z listy należy wybrać odpowiedni Z listy należy wybrać odpowiedni
zestaw. System automatycznie wygeneruje okno dialogowe, które należy
potwierdzić (2). System automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Ilość (3),
gdzie należy podać zamówioną ilość zgodnie z treścią zadania. Potwierdzając tę
wartość przyciskiem ENTER, system przeniesie Użytkownika do okna Cena (4),
397 | S t r o n a
ENTER ceny, system wygeneruje linie zamówienia całego zestawu.
3. Kalkulacja zapotrzebowania magazynowego
przycisku ENTER.
398 | S t r o n a
wciśnięcie przycisku OK (1) za pomocą myszki komputerowej.
zatwierdzić przyciskiem OK (1) za pomocą myszki komputerowej.
i ich zaakceptowanie
–
Planowanie
przycisku ENTER.
399 | S t r o n a
zostały wygenerowane przez system. Należy je zwolnić, za pomocą przycisku (1).
Zakupów
przycisku ENTER.
400 | S t r o n a
przycisku ESC.
6. Wprowadzenie PZ
przycisku ENTER.
401 | S t r o n a
dostawcy. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje po wciśnięciu
przycisku F4. Okno Nr Noty Przyjęcia Towarów (2) jest generowane automatycznie
przez system iScala – należy wcisnąć przycisk ENTER. System podpowiada Datę
Dostawy (3), którą należy zaakceptować przyciskiem ENTER. W oknie Nota
Dostawy (4) należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN, co spowoduje przełączenie
do kolejnej zakładki systemowej:
przyjęcie całej dostawy.
zamówionej zgodnie z treścią zadania.
402 | S t r o n a
Uwaga!
W kolejnych dwóch zakładkach, które nie zostały zamieszczone w tej
instrukcji, zostawiamy wszystkie wartości domyślne za pomocą przycisku PAGE
DOWN.
Powyższe czynności należy powtórzyć dla wszystkich dostawców.
7. Wprowadzenie WZ
przycisku ENTER.
W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać z listy (F4) zamówienie klienta
zgodnie z treścią zadania – wybór potwierdzić przyciskiem ENTER. W kolejnym
oknie należy pozostawić wartość domyślną również potwierdzając ją przyciskiem
ENTER.
403 | S t r o n a
W oknie (1) należy wpisać „S”, co dla systemu iScala oznacza dostawę
wszystkich elementów zamówienia od klienta, zatwierdzając przyciskiem ENTER.
Ta operacja spowoduje uruchomienia zakładki wprowadzenia wielkości dostaw.
W oknie Wprowadzania Dostaw Partii (1) należy wybrać z listy partię, którą
musimy przyjąć. Wybór partii zatwierdza się przyciskiem ENTER lub przyciskiem
OK za pomocą myszki komputerowej. Po zatwierdzeniu wyboru partii, system
automatycznie przeniesie Użytkownika do okna ilości Dostarczonej (2). W tym
oknie system podpowiada jaką ilość sztuk powinna zawierać dostawa.
W analizowanym przypadku dostawa jest zgodna z podpowiedzią systemu,
z tego względu należy zaakceptować wielkość dostawy za pomocą przycisku
ENTER. Po wprowadzeniu dostawy należy pozamykać wszystkie zakładki
8. Wydruk Faktury
Koryg.
przycisku ENTER.
404 | S t r o n a
po wciśnięciu przycisku F4. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie:
należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego
klienta (ENTER). Po wprowadzeniu numerów zamówień należy zatwierdzić
pozostałe okna. W oknie Potwierdź (3) należy wpisać „tak” i zatwierdzić
przyciskiem ENTER, co spowoduje przygotowanie wydruku faktury.
W celu realizacji dalszych etapów ćwiczenia, należy zamknąć wszystkie
zakładki za pomocą przycisku ESC.
405 | S t r o n a
32.
XIII. Wydajność i koszty
magazynowania
Analiza wydajności magazynów
Wydajność magazynowania jest miarą sprawności realizowania procesów
w magazynie. Może być obliczana jako stosunek efektów wykonanej pracy
do liczby pracowników 56.
Do pomiaru i oceny zjawisk ilościowych, w tym wydajności, wykorzystuje się
mierniki i wskaźniki. Do oceny zjawisk jakościowych stosuje się tylko wskaźniki.
Mierniki odzwierciedlają zjawiska, fakty i zdarzenia ilościowe oraz służą
do ich pomiaru. Są wyrażane liczbowo w odpowiednich jednostkach miary.
Wskaźnik najczęściej jest liczbą wyjaśniającą wzajemny stosunek dwóch
wielkości o tych samych jednostkach miary. Jest liczbą względną, na ogół
wyrażaną w procentach.
Mierniki i wskaźniki pozwalają porównywać wielkości planowane
z wielkościami rzeczywiście osiągniętymi. Możliwa teoretycznie do uzyskania
wydajność magazynu jest określana parametrami, które dotyczą składowania oraz
manipulowania zapasami. Parametry te służą ocenie efektywności wykorzystania
posiadanych zasobów magazynowych (ludzi, wyposażenia, budowli) i porównaniu
wyników w kolejnych okresach czasu.
Mierniki i wskaźniki w magazynowaniu są liczbami uzyskanymi z pomiaru.
pozwalają scharakteryzować określone zdarzenia lub stan i służą ich ocenie.
Do podstawowych wskaźników należą:
a) wskaźnik pokrycia zapotrzebowania zapasem,
b) wydajność pracy,
56
Rozdział 6 opracowano na podstawie: Twaróg J., Mierniki i wskaźniki logistyczne, ILiM,
Poznań 2005, oraz M. Fertsch (red.), Słownik terminologii logistycznej, ILiM, Poznań 2006.
406 | S t r o n a
c) wydajność kompletacji,
d) poprawność kompletacji,
e) średnie dzienne przyjęcie,
f) średnie dzienne wydanie,
g) stopień wykorzystania magazynu.
Poniżej przedstawiono niektóre ze wskaźników.
Wskaźnik pokrycia zapotrzebowania zapasem
Wskaźnik pokrycia =
zapas średni
[dni]
średni dzienny popyt w okresie objętym pomiarem
Obliczając wskaźnik pokrycia zapotrzebowania zapasem średni zapas
i zrealizowany popyt należy określić w tych samych jednostkach.
Wydajność pracy
Wydajność pracy =
wielkość obrotu magazynowe go
średnia liczba pracownikó w zatrudnionych w magazynie
[pjł/pracownik], [kg/pracownik] lub [zł/pracownik]
Wielkość obrotu magazynowego jest rozumiana jako suma przyjęć i wydań.
Wydajność kompletacji
Wydajność kompletacj i =
liczba skompletow anych pozycji
liczba pracownikó w × nominalny czas pracy
[pozycja/roboczogodzina]
Poprawność kompletacji
Poprawnośo kompletacji =
liczba pozycji skompletowanych poprawnie
× 100 [%]
liczba pozycji skompletowanych
Średnie dzienne przyjęcie
Średnie dzienne przyjęcie =
suma przyjęć
[pjł], [zł] lub [t]
liczba dni w badanym okresie
407 | S t r o n a
Średnie dzienne wydanie
Średnie dzienne wydanie =
suma wydań
[pjł], [zł] lub [t]
liczba dni w badanym okresie
Stopień wykorzystania magazynu
Stopień wykorzystania magazynu =
liczba zajętych miejsc składowani a
× 100 [%]
liczba miejsc składowani a
Istnieje także grupa mierników i wskaźników w magazynowaniu, które
charakteryzują kompleksowo działalność magazynu. Najważniejsze z nich to:
a) wykorzystanie powierzchni użytkowej magazynu,
b) wykorzystanie kubatury użytkowej magazynu.
Wykorzystanie powierzchni użytkowej magazynu
Wykorzystanie pow. użytk. magazynu =
powierzchnia użytk. magazynu
[m 2 /pjł]
pojemność magazynu
Wykorzystanie kubatury użytkowej magazynu
Wykorzystanie kubatury użytk. magazynu =
33.
kubatura użytk. magazynu
[m 3 /pjł]
pojemność magazynu
Analiza kosztów magazynowania
Koszty magazynowania to wyrażone w jednostkach pieniężnych nakłady
bezpośrednio związane z przebiegiem procesów magazynowych. Dotyczą zużycia
środków technicznych, materiałów, paliwa i energii oraz płac pracowników.
Są rozliczane w ustalonym okresie lub na określoną partię towarów.
Do wskaźników kosztowych w magazynowaniu należą między innymi:
a) koszty miejsca składowania,
b) koszt przejścia palety przez magazyn w skali roku.
Koszty miejsca składowania
408 | S t r o n a
Koszty miejsca składowani a =
koszty magazynowa nia
[zł/pjł]
liczba miejsc składowani a
Koszt przejścia palety przez magazyn w skali roku
Koszt przejścia palety przez magazyn =
roczny koszt magazynowa nia
[zł/pjł]
roczny przepływ jednostek przez mag.
Instrukcje
Ćwiczenie 35
Do firmy wpłynęły następujące faktury kosztowe:
Do firmy wpłynęły następujące faktury kosztowe:
1. Faktura za dzierżawę hali magazynowej o następujących danych:
•
wystawca faktury – Eurocash Sp. z o. o.,
•
numer faktury – 103001,
•
data faktury – data bieżąca,
•
wartość faktury – 5000 zł.
2. Faktura za energię elektryczną zużytą w celu obsługi magazynu,
o następujących danych:
•
wystawca faktury –Enax Sp. z o. o,
•
•
data faktury – data bieżąca,
•
wartość faktury – 9 243.
3. Faktura za naprawę regałów w magazynie, o następujących danych:
•
wystawca faktury – Creig Ltd.,
•
•
data faktury – 4 dni przed datą bieżącą,
•
wartość faktury – 13 987 EUR.
409 | S t r o n a
Ponadto w miesiącu, w którym faktury zostały zaksięgowane naliczono:
1. Wynagrodzenie pracowników magazynu w wysokości 8000 zł.
2. Amortyzację wózka widłowego – 1200 zł.
Polecenie:
Będąc księgowym w firmie zarejestruj powyższe dokumenty i zaksięguj
wynagrodzenia oraz amortyzację.
410 | S t r o n a

skrypt dla uczniów - Wirtualne Laboratoria

Transkrypt

Podobne dokumenty