Guzki koloidowe i choroby rozrostowe tarczycy

radiolog.pl
Guzki koloidowe i choroby rozrostowe
tarczycy
Guzki tarczycy, czyli wyczuwalne opuchnięcia gruczołu, są jednak dość częstym zjawiskiem
i mogą świadczyć o wielu chorobach - niekoniecznie więc o tym czego wszyscy się boimy
najbardziej - o raku.
Dzięki temu, że tarczyca jest położona powierzchownie to łatwe jest palpacyjne badanie tego
narządu. W ten sposób możliwe do wykrycia są guzki, które swoją obecnością mogą wprawić
pacjenta w niepokój. Guzki tarczycy, czyli wyczuwalne opuchnięcia gruczołu, są jednak dość
częstym zjawiskiem i mogą świadczyć o wielu chorobach - niekoniecznie więc o tym czego
wszyscy się boimy najbardziej - o raku. Bowiem tylko około 5% z wyczuwalnych guzków jest
zmianami złośliwymi.
"Większość z wykrywanych guzków tarczycy stanowią
guzki koloidowe lub torbiele, które są niegroźnymi,
niezłośliwiejącymi zmianami. Z drugiej strony, od 5 do 10
procent przypadków stanowi rak tarczycy."
Według badań od 4 do 7 procent populacji posiada guzki mogące być wykryte w badaniu
palpacyjnym. Liczba ta zdecydowanie wzrasta, kiedy do badania używa się ultrasonografu
wykrywającego już nawet bardzo niewielkie zmiany. Wtedy u nawet 30 procent pacjentów są
wykrywane guzki. Większość z nich stanowią guzki koloidowe lub torbiele, które są niegroźnymi,
niezłośliwiejącymi zmianami. Z drugiej strony, od 5 do 10 procent przypadków stanowi rak tarczycy.
Guzki tarczycy występują 4 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn, a poza tym są też związane z
położeniem geograficznym, gdyż ich występowanie jest częstsze u osób żyjących na terenach z
niedoborem jodu.
Rola tarczycy
Ze względu na swą funkcję wydzielniczą, prawidłowe funkcjonowanie tarczycy może mieć związek
z prawidłową podażą hormonów. Tarczyca produkuje dwa typy hormonów. Pierwszy rodzaj to
hormony regulujące metabolizm naszego organizmu- jego gospodarkę energetyczną. To tej grupy
zaliczamy dwa hormony, tyroksynę i trijodotyroninę. Obydwa są wytwarzane przez komórki
nabłonka pęcherzyków z których jest zbudowana tarczyca, a jod jest niezbędny jako składnik tych
związków. Dlatego w celu ich prawidłowego wytwarzania u całości populacji, jest sprzedawana sól
spożywcza z dodatkiem jodu. Te dwa hormony znajdują się pod regulującym działaniem hormonu
tyreotropowego, TSH, wytwarzanego przez przysadkę. Odmienna od dwóch wcześniej
wspomnianych hormonów jest kalcytonina, zarówno pod względem komórek ją wytwarzających jak
i funkcji. Produkowana przez komórki C kalcytonina reguluje gospodarkę wapniową naszego
organizmu.
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 1/3
radiolog.pl
Zmiany nienowotworowe
Większość guzków tarczycy nie daje symptomów w postaci nadczynności lub niedoczynności
tarczycy, jednak u podłoża powstawania guzków często leży ilość substancji regulujących
powstawanie hormonów - jodu i TSH. Kiedy w pożywieniu występuje za mało jodu odruchową
reakcją przysadki jest zwiększenie produkcji TSH. Wtedy pod jego wpływem komórki nabłonkowe
zwiększają swoją wydajność przez co tarczyca się powiększa i przybiera postać wola. Jednakże
nie cała tkanka tarczycy musi reagować jednakowo na pobudzenia przez TSH. Kiedy ta reakcja
jest nierównomierna, to tylko miejscowo powstają rozrosty - guzki. Wtedy mówimy o wolu
guzkowym. Guzki te mogą być niewielkie, zazwyczaj o rozmiarze do kilku milimetrów, lecz mogą
też rozrosnąć się do kilku centymetrów. Guzki te są wypełnione płynem - koloidem, stąd nazywamy
je guzkami koloidowym, które jak już było wspomniane są zmianami łagodnymi. Guzki te mogą
przebiegać z prawidłowym wytwarzaniem hormonu, lecz może być ono zarówno zmniejszone lub
zwiększone.
Wyczuwalne guzki mogą też okazać się torbielami, które z samej definicji są wypełnione płynem.
Torbiel podobnie do wcześniej omówionych guzków przybiera rozmiary począwszy od niewielkich,
kilkumilimetrowych do całkiem dużych. Torbiel może być wypełniona tylko płynem, co jest
zdecydowanie bardziej korzystne, lub zawierać oprócz niego substancje stałe. Albowiem torbiele
zawierające w swym świetle substancje stałe posiadają większe ryzyko stania się zalążkiem
małego raka tarczycy. Torbiel może też zacząć się bardzo intensywnie powiększać co jest
skutkiem krwawienia z wcześniej istniejącego guzka. Taka torbiel może się okazać kłopotliwa, gdyż
jej powiększenie może spowodować ból w okolicy szyi, problemy z połykaniem, a nacisk na struny
głosowe może doprowadzić do zmiany jakości głosu.
Choroby nowotworowe
Wspomniane powyżej zmiany nie są zmianami nowotworowymi, jednak tarczyca może też być
siedliskiem rozwijających się nowotworów, w tym groźnych raków. Łagodnym nowotworem, czyli
takim, który nie daje przerzutów do innych tkanek jest gruczolak. Podobny kształtem do guzków
występujących w wolu guzkowym, gruczolak zazwyczaj jest pojedynczy i w odróżnieniu od guzków
jest otorbiony. Jest wiele rodzajów gruczolaków jakie mogą się rozwinąć w tarczycy i tak niektóre
mogą być złożone z pęcherzyków, małych lub dużych. Jeśli dużych, to mają one nawet charakter
koloidowy. Nie zawsze gruczolak musi formować pęcherzyki i jeśli to się nie dzieje, to składa się on
ze zbitej masy komórkowej. Gruczolak, powstając z komórek nabłonka pęcherzyków może się
przyczynić do zaburzeń w odpowiedniej produkcji hormonów. Jeżeli do tego dojdzie, a w cale nie
musi, to jest on aktywny hormonalnie powodując nadczynność tarczycy, która może być nawet
toksyczna.
W obrębie tarczycy występuje też drugi rodzaj gruczolaka, wywodzący się z komórek C, czyli takich
które produkują kalcytoninę, jednak ten rodzaj nowotworu jest bardzo rzadki.
Najpoważniejszymi chorobami rozrostowymi tarczycy bez wątpienia są raki, czyli nowotwory
złośliwe. Jak wcześniej było wspomniane, tylko ok. 5 % guzków tarczycy okazuje się tymi groźnymi
nowotworami. Pomimo, że dotyczą one właśnie tarczycy, a więc gruczołu, to są one przeważnie
hormonalnie nieczynne i pacjent nie wymaga opieki endokrynologicznej. Rak tarczycy częściej
występuje u kobiet i przeważnie u osób starszych, czyli w piątej i szóstej dekadzie życia.
Najważniejszymi z przyczyn powodujących powstanie i rozwój raka są czynniki środowiskowe, do
których zalicza się zarówno nieodpowiednią ilość jodu w pożywieniu (za mało lub za dużo), jak i
narażenie na promieniowanie jonizujące.
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 2/3
radiolog.pl
Wyróżnia się trzy rodzaje raków tarczycy powstałych z komórek nabłonka pęcherzyków, a różnią
się one oprócz budowy, częstością występowania jak i swoją złośliwością.
Najłagodniejszym rakiem jest rak brodawkowaty, który też występuje najczęściej, bo w aż 60
procentach przypadków raka. Jak powiedziano jest on najmniej złośliwy, rośnie powoli, na
szczęście rzadko zdarzają się z niego przerzuty do płuc lub kości, najczęściej za pośrednictwem
limfy do najbliższych węzłów chłonnych, skąd mogą być łatwo usunięte operacyjnie.
Groźniejszym rakiem tarczycy jest rak pęcherzykowy, który rośnie znacznie szybciej od
poprzedniego i częściej też daje przerzuty za pomocą krwi, a więc do płuc i kości, które są bardzo
niekorzystne i ich leczenia wymaga radioterapii. Jest on na szczęście rzadszy od poprzedniego, bo
występuje w 20 % przypadków.
Tak samo często jak rak pęcherzykowy zdarza się rak niezróżnicowany - najgroźniejszy z nich
wszystkich. Rośnie on bardzo szybko i daje odległe przerzuty zarówno za pośrednictwem krwi jak i
limfy. Niestety rokowania w jego przypadku są najmniej pomyślne.
Odrębnym rodzajem raków, bo dotyczącym innych komórek - komórek C - jest rak rdzeniasty. Jest
on nowotworem dotyczącym każdej grupy wiekowej i występuje dość rzadko. Charakterystycznymi
cechami tego raka są jego niewielkie rozmiary, które sprzyjają temu, że może on pozostać
niewykryty nawet przez kilkanaście lat. Nowotwór ten jest aktywny pod względem wydzielniczym i z
tego powodu też, daje takie charakterystyczne objawy jak biegunka i napadowe zaczerwienie
twarzy.
Jak widać powyżej jest wiele rodzajów procesów patologicznych, które mogą dawać guzki, wiele z
nich niegroźnych dla naszego życia. Dlatego też wszelkie zaobserwowane zmiany w okolicy
tarczycy nie powinny w pierwszej kolejności powodować paniki pacjenta, gdyż zapewne okaże się
ona nieuzasadniona. Konsultacja lekarska i przeprowadzane badania, np. biopsja guzka, pozwolą
na dokonanie właściwej diagnozy i przedsięwzięcia odpowiedniego leczenia.
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 3/3