Artykuł w wersji PDF - Pro-Test

zdrowie i uroda
ZIELONOMI
Herbata zielona pochodzi z tej samej roÊliny co herbata czarna. Nie jest
jednak poddawana procesowi fermentacji, wi´c jej liÊcie zachowujà swojà
zielonà barw´ i – co wa˝niejsze – wartoÊciowe sk∏adniki. Tym w∏aÊnie
odró˝nia si´ od herbaty czarnej.
Napar z herbaty zielonej jest bardziej gorzki
i jaÊniejszy (cytrynowo˝ó∏ty lub s∏omkowy) od popularniejszej u nas herbaty czarnej. W wielu krajach
Azji, to jednak zielona herbata
przebija swojà popularnoÊcià
czarnà. Co wi´cej, jest tam – zaraz po wodzie – najcz´Êciej pitym
napojem. Nie mówiàc ju˝ o tym,
˝e jest napojem najstarszym – liczy
sobie ponad 5 tys. lat.
W krainie zielonej herbaty
Thea sinensis to po ∏acinie „herbata chiƒska”. Tak te˝
brzmi fachowa nazwa herbacianego krzewu. ¸atwo z niej
wywnioskowaç, ˝e herbata pochodzi z Chin. DziÊ uprawiana jest jednak i w innych krajach Azji. Znane na ryn-
Tradycja i jakoÊç
Co o herbacie mówià Chiƒczycy?
O zwyczaje zwiàzane z piciem i parzeniem zielonej herbaty
zapytaliÊmy Linlin Liu z biura radcy ekonomiczno-handlowego Ambasady Chin:
Kultura picia herbaty w Chinach jest bardzo z∏o˝ona. Na
jakoÊç naparu wp∏ywa wiele
czynników. Po pierwsze: temperatura. Jedynie woda o w∏aÊciwej temperaturze wydob´dzie z liÊci najlepszy aromat,
dlatego wrzàtek studzi si´, przelewajàc go do drugiego
naczynia. W zielonych herbatach najwy˝szej jakoÊci znajduje si´ wi´cej aminokwasów, których s∏odki smak mo˝na
wydobyç tylko zalewajàc liÊcie ch∏odniejszà wodà. Aby
kontrolowaç temperatur´ wody, podgrzewa si´ fili˝anki
i naczynie, do którego przelewamy wrzàtek. Do ró˝nych
30
 W I A T
K O N S U M E N T A
l i s t o p a d
rodzajów herbaty przeznaczone sà inne fili˝anki. Herbat´
powinno si´ piç w fili˝ankach o bia∏ym, porcelanowym
dnie i nie wi´kszych ni˝ mieszczàce 113 g. Bia∏a porcelana
pozwala doceniç barw´ naparu, a ma∏e naczynie – w pe∏ni
delektowaç si´ piciem. Czas zaparzania ró˝ni si´ w zale˝noÊci od iloÊci oraz rodzaju herbaty. Generalnie zalecamy
stosowanie wi´kszej iloÊci herbaty i skrócenie czasu parzenia, tak by mo˝na by∏o zalewaç jà kilka razy. Napar
z drugiego lub trzeciego parzenia jest uznawany za najlepszy.
Dla Chiƒczyków picie i smakowanie herbaty to dwie ró˝ne
rzeczy. Herbat´ pije si´ dla orzeêwienia i wzmocnienia.
Smakowanie herbaty ma natomiast znaczenie kulturowe.
Herbata oraz zwiàzane z nià akcesoria powinny byç dopasowane do otaczajàcych elementów przyrody, takich jak:
wiatr, ksi´˝yc, sosny, bambusy, Êliwki i Ênieg. To pokazuje
g∏ówne przes∏anie chiƒskiej kultury: harmonijnà jednoÊç
cz∏owieka z naturà.
2 0 0 7
ZIELONA HERBATA
Zdrowie
Zdrowsi z ka˝dym ∏ykiem?
O zielonej herbacie s∏yszymy wiele dobrego. Czy rzeczywiÊcie jej picie
wp∏ywa korzystnie na nasze zdrowie?
Chroni przed rakiem? Na to, ˝e zielona herbata zmniejsza
ryzyko zachorowania na nowotwory, wskazuje wiele badaƒ naukowych. Odpowiedzialne za takie antynowotworowe dzia∏anie sà zawarte w zielonej herbacie polifenole, do których nale˝à katechiny
o nazwie epigallokatechine gallate (EGCG). Te, jako antyoksydanty,
potrafià – przynajmniej w doÊwiadczalnej probówce – hamowaç
wzrost komórek rakowych.
ku Êwiatowym japoƒskie herbaty zielone sà ciemniejsze
od chiƒskich. O jakoÊci i specyficznym aromacie
herbaty decyduje pochodzenie, miejsce upraw, gleba
oraz czas i sposób zbiorów.
Teanina – to zwiàzek, który w znacznym stopniu jest
odpowiedzialny za aromat zielonej herbaty. Lecz ró˝norodnoÊç nut smakowych herbat jest ogromna: od nuty
Herbat´ uprawia si´ na plantacjach takich jak te
Chroni naczynia krwionoÊne? Oprócz bardzo dobrze
zbadanych EGCG zielona herbata zawiera równie˝ wiele innych
polifenoli, flawonoidów i katechin o dzia∏aniu antyoksydacyjnym. Co to
oznacza dla naszego zdrowia? ˚e zwalczajà one wolne rodniki, które
inicjujà niekorzystne przemiany zwiàzków t∏uszczowych w naczyniach
krwionoÊnych. W ten sposób sk∏adniki zielonej herbaty, jeÊli tylko
pijemy jà regularnie, chronià mi´dzy innymi nasze naczynia
krwionoÊne przed zmianami mia˝d˝ycowymi i arteriosklerozà. Z badaƒ
japoƒskich uczonych prowadzonych przez 11 lat wynika, ˝e u m´˝czyzn pijàcych co najmniej pi´ç fili˝anek zielonej herbaty dziennie
zmniejsza si´ o 16% ryzyko Êmierci spowodowanej chorobà serca Êwie˝ej trawy przez lekko
i uk∏adu krà˝enia. U kobiet zaÊ ryzyko to spada nawet o 31%.
s∏odkawà palonà po gorzzawarta w zielonej herbacie w sporych iloÊciach witamina C rzeczywiÊcie mogà hamowaç infekcje i stany zapalne oraz zwi´kszaç
odpornoÊç organizmu. Majà te˝ zapobiegaç silnym biegunkom, nawet
tym b´dàcym rezultatem zatrucia salmonellà.
Przeciwdzia∏a starzeniu si´? Wysokie spo˝ycie zielonej,
ale te˝ i czarnej herbaty, ma korzystny wp∏yw na neuroprzekaêniki
w mózgu – wynika z badaƒ naukowych. Uczeni dowiedli równie˝, ˝e
picie herbaty chroni w pewnym stopniu przed demencjà i chorobà
Alzheimera.
Chroni z´by? Zielona herbata hamuje rozk∏adanie skrobi na
glukoz´ w jamie ustnej. Tym samym pozbawia po˝ywki bakterie powodujàce próchnic´. Równie˝ to dzia∏anie zawdzi´czamy polifenolom
zawartym w zielonej herbacie. Z kolei fluor, który tak˝e si´ w niej znajduje, chroni szkliwo z´bów, wzmacniajàc je.
Pomaga schudnàç? Zielona herbata mo˝e hamowaç przyrost
tkanki t∏uszczowej – bliscy takiemu zaskakujàcemu wnioskowi byli
niemieccy naukowcy z Poczdamu. W badaniach karmili myszy wysokot∏uszczowym i wysokokalorycznym po˝ywieniem, przy czym cz´Êci
z nich podawano tak˝e preparat z polifenolem EGCG, zawartym równie˝
w zielonej herbacie. Co si´ okaza∏o? Po miesiàcu myszy za˝ywajàce
EGCG by∏y znacznie chudsze od pozosta∏ych. Ich tkanka t∏uszczowa by∏a
mniejsza i mimo kalorycznej diety straci∏y na wadze. Mo˝liwym wyt∏umaczeniem mo˝e byç fakt, ˝e EGCG sprawia, i˝ nie wszystkie sk∏adniki
˝ywnoÊci zostajà wch∏oni´te. Poza tym wzrasta spalanie t∏uszczu. Ale
czy w ten sam sposób zielona herbata zadzia∏a na organizm cz∏owieka?
I – jeÊli tak – to w jakich iloÊciach trzeba by jà piç? Niestety tego
naukowcy jeszcze nie wiedzà. Nie zaszkodzi jednak sprawdziç to
samemu i piç zielony napar regularnie przez d∏u˝szy czas.
 W I A T
kà. W Chinach najbardziej
ceni si´ herbaty o nutach
zio∏owo-palonych, w Japonii
– o nucie Êwie˝ej trawy.
Teanina nadaje herbacie nie
tylko smak. Oddzia∏uje te˝
na centralny uk∏ad nerwowy
– uspokaja. A jednak mimo
to herbata zielona dzia∏a na
nasz organizm… pobudzajàco. Jak to mo˝liwe? Sprawcà
tego jest, podobnie jak w przypadku herbaty czarnej, teina
(czyli herbaciana kofeina). Podczas gdy kofeina spo˝yta
z kawà od razu pobudza, teina dzia∏a znacznie ∏agodniej,
ale za to jej dzia∏anie utrzymuje si´ przez d∏u˝szy czas.
Herbata zielona zawiera nieco mniej teiny ni˝ czarna.
fot. Club Med
Hamuje stany zapalne? Flawonoidy, katechiny, a tak˝e
Ekspresowa czy sypana?
Herbaty ekspresowe dajà zazwyczaj gorsze napary od
naparów z herbat sypkich. Te pierwsze zaparza si´ jednak
o wiele wygodniej. Niektórzy twierdzà te˝, ˝e sà bardziej
eleganckie. Je˝eli poszczególne saszetki herbaty pakowane sà dodatkowo w papierowà kopert´, mo˝emy mieç
pewnoÊç, ˝e herbata d∏ugo zachowa aromat – d∏u˝ej ni˝
herbata sypka, przechowywana w wielokrotnie otwieranym pude∏ku czy herbata pakowana w same saszetki
bez kopert. Odpowiednia kopertka zabezpiecza tak˝e
herbat´ przed wch∏anianiem wilgoci i obcych zapachów,
a tym samym przed∏u˝a jej trwa∏oÊç.
LN
K O N S U M E N T A
l i s t o p a d
2 0 0 7
31