PODSTAWOWE ZABURZENIA PSYCHICZNE Niektóre zespoły

PODSTAWOWE ZABURZENIA PSYCHICZNE
Klasyfikacja ICD-10 – Międzynarodowa klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych, rewizja
dziesiąta.
Przykład:
F33.11
F – zaburzenia psychiczne
3 – zaburzenia nastroju
3 – zaburzenia depresyjne nawracające
1 – epizod umiarkowany
1 obecność zespołu somatycznego
F00 – F09
F10 – F19
F20 – F29
F30 – F39
F40 – F48
F50 – F59
F60 – F69
F70 – F79
F80 – F89
F90 – F98
F99
Organiczne zaburzenia psychiczne
Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem środków
psychoaktywnych
Schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenii i urojeniowe
Zaburzenia nastroju – afektywne
Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną
Zespoły behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami
fizycznymi
Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych
Upośledzenie umysłowe
Zaburzenia rozwoju psychicznego
Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie
i w wieku młodzieńczym
Nieokreślone zaburzenia psychiczne
Niektóre zespoły zaburzeń świadomości
Ocena stanu przytomności wg skali Glasgow:
Reakcja
Właściwość reakcji
Otwieranie oczu




Słowna





Ruchowa
oczy otwarte spontanicznie
na dźwięk lub polecenie
po stymulacji bólowej
oczy zamknięte
4
3
2
1
prawidłowa rozmowa
pojedyncze słowa zrozumiałe, właściwe
słowa niezrozumiałe, niewłaściwe
proste dźwięki
brak odpowiedzi
5
4
3
2
1
prawidłowa (ruchy dowolne, celowe)
celowe ruchy obronne (na bodziec bólowy)
 odruchowe wycofanie kończyny
 posturalne zgięci kończyny
 posturalne, odmóżdżeniowe wyprostowanie kończyny
 brak reakcji
Rozpiętość punktów od 15 (pełna świadomość) do 3 (głęboka śpiączka)


Punkty
6
5
4
3
2
1
Zespół majaczeniowy
Jakościowe zaburzenia świadomości:
 zahamowanie czynności pamięciowych
 słabnący kontakt z otoczeniem
 obniżenie funkcji poznawczych
 spowolnienie toku myślenia
 zaburzenia spójności myślenia
 bezkrytycyzm
 perseweracje
 patologicznie wzmożona przerzutowość uwagi
 charakterystyczne wahania głębokości zaburzeń świadomości z nasileniem objawów
wieczorem i w nocy
 zaburzenia rytmu snu i czuwania
Dodatkowo:
 niepokój ruchowy
 zaburzenia spostrzegania w postaci złudzeń i omamów wszystkich zmysłów, jednak głównie
wzrokowych
 niespójne urojenia zwykle treściowo związane z omamami, często prześladowcze i „dziania
się”
Przebieg zwykle krótkotrwały i odwracalny.
Przyczyny:
 infekcje (zapalenie opon mózgowych i mózgu, płuc, posocznica)
 gorączka
 choroby metaboliczne i endokrynne
 niewydolność i choroby wątroby, nerek, serca, mózgu
 zatrucia
 nagłe przerwanie ciągu alkoholowego
 uboczne działanie niektórych leków
 stany ponapadowe w padaczce
Leczenie:
 leczenie przyczynowe
 zabezpieczenie przed agresją i autoagresją
 nadzorowanie, umieszczenie w wyciszonym i oświetlonym pomieszczeniu
 przy silnym pobudzeniu małe dawki silnych neuroleptyków, jak haloperidol 1-2 mg.co 2-4
godziny
 w majaczeniu alkoholowym benzodiazepiny, np. Relanium do 60 mg./d
Schizofrenia
Schizofrenia należy do psychoz. Z powodu głębokich zaburzeń czynności psychicznych dochodzi
do wyraźnego zniekształcenia odbioru rzeczywistości i pojawienia się objawów
psychopatologicznych odmiennych jakościowo od występujących u osób zdrowych (np. omamy,
urojenia).
Twórcą terminu „schizofrenia” jest Bleuler.
Ryzyko zachorowania wynosi 0,85%
Początek średnio w 35 roku życia (mężczyźni 15 – 25 r.z., kobiety 25 – 35 r.ż.)
Główne teorie etiologiczne:
 genetyczna – wzrost ryzyka zachorowania przy obciążonym wywiadzie rodzinnym
 czynniki okołoporodowe – częściej występuje u dzieci, których matki przechodziły w ciąży
infekcje wirusowe
 zaburzenia w układzie neuroprzekaźnikowym – nadczynność projekcji dopaminergicznej w
układzie limbicznym (objawy wytwórcze) – wyraźna skuteczność neuroleptyków
blokujących postsynaptyczne receptory dopaminowe; obniżona aktywność projekcji
dopamnergicznej w śródmózgowiu i korze przedczołowej - niektóre leki
przeciwpsychotyczne II generacji blokują receptor serotoninowy, który blokuje aktywność
tej projekcji
 czynniki psychodynamiczne i rodzinne – sprzeczne i bardzo emocjonalne komunikaty
wysyłane dziecku, patologia rodzinna
 stres i czynniki psychospołeczne – nadmierna stymulacja psychospołeczna, często pierwszy
epizod występuje w okresach przeciążenia (studia)
 hipoteza predyspozycji – stresu zakłada łańcuch wszystkich powyższych czynników jako
przyczynę powstania schizofrenii: czynniki biologiczne (w tym genetyczne i
okołoporodowe) -> nieprawidłowości neurorozwojowe -> zaburzenia przetwarzania
informacji i osłabienie hamowania procesów psychicznych -> utrudnienie kompensacji
społecznej -> schizoidia i schizotypia -> w sytuacji ekspozycji n stres => schizofrenia
Objawy kliniczne:
Objawy pierwszorzędowe wg Schneidera:
 ugłośnienie myśli
 głosy dyskutujące
 głosy komentujące
 oddziaływanie somatyczne
 odciąganie / nasyłanie myśli
 odsłonięcie myśli
 spostrzeżenia urojeniowe
 inne oddziaływania w zakresie woli, afektów, impulsów
Wg. Bleulera do osiowych objawów schizofrenii należą:
 autyzm – znaczna przewaga zainteresowania przeżyciami wewnętrznymi, co prowadzi do
dereizmu – utraty kontaktu ze światem zewnętrznym
 zaburzenia życia uczuciowego – rozszczepienie i zubożenie, rozpad struktury osobowości:
rozszczepienie między myśleniem a uczuciami (paraytmia), nieadekwatne reakcje mimiczne
(paramimia), nieadekwatna modulacja głosu (parafonia), roaszczepienie w sferze uczuć
(ambiwalencja), w sferze sądów (ambisentencja), w sferze dążeń (ambitendencja).
Rozszczepienie w sferze myśli prowadzi do rozkojarzenia, neologizmów, perseweracji,
werbigeracji (kojarzenie słów na podstawie podobieństwa dźwiękowego), schizofazji
(całkowity rozpad mowy, sałata słowna)
Objawy dodatkowe: urojenia (niespójne, pojawiają się nagle, często mają charakter omamów
pierwotnych, nie można ich wywieść z żadnych zjawisk psychopatologicznych) i omamy z różnych
zmysłów.
Inny podział:
 Objawy negatywne – ubytkowe: autyzm, zubożenia życia emocjonalnego, zubożenie
uczuciowości wyższej, osłabienie woli, spłycenie afektu
 objawy pozytywne – wytwórcze: urojenia i omamy
Kryteria rozpoznawania schizwfrenii wg ICD-10:
G1. Występowanie przez większość czasu co najmniej jednomiesięcznego okresu zamieszczonego
poniżej warunku 1 i(lub) 2:
1. Co najmniej jedno z następujących:
 echo myśli, nasyłanie lub odciąganie myśli, rozgłaśnianie myśli
 urojenia oddziaływania, wpływu, owładnięcia, spostrzeżenia urojeniowe
 głosy komentujące, dyskutujące, bądź wychodzące z wnętrza ciała
 inne utrwalone urojenia o treści absurdalnej, niedostosowanej kulturowo, całkowicie
niemożliwej
2. Co najmniej dwa z następujących:
 utrwalone omamy wszelkiej modalności, trwające co najmniej jeden miesiąc lub
gdy towarzyszą im urojenia bez wyraźnej treści afektywnej czy utrwalone myśli
nadwartościowe
 neologizmy, przerwy czy wstawki w toku myślenia, prowadzące do rozkojarzenia
czy oderwania wypowiedzi
 zachowanie katatoniczne, takie jak pobudzenie czy zastyganie, gibkość woskowata,
negatywizm, mutyzm, stupor
 objawy negatywne, taki jak apatia, zubożenie wypowiedzi, spłycone, czy
niedostosowane reakcje emocjonalne (przy wyraźnym stwierdzeniu, że nie są
przejawem depresji lub leczenia neuroleptykami)
G2. Najczęściej używane przesłanki wykluczające:
1. jeżeli pacjent spełnia rónież kryteria zespołu maniakalnego czy depresyjnego, kryteria G1
muszą być spełnione przed rozwinięciem się zaburzeń nastroju
2. zaburzenie nie jest uwarunkowane organiczną chorobą mózgu, zatruciem, uzależnieniem lub
odstawieniem alkoholu czy innych środków.
Postacie kliniczne:
 paranoidalna (dominują omamy i urojenia)
 hebefreniczna (dominują zaburzenia afektu i dezorganizacja)
 katatoniczna (dominują objawy katatoniczne)
 niezróżnicowana (nie spełnia kryteriów żadnej z pozostałych postaci)
 rezydualna (aktualnie obecność jedynie objawów ubytkowych)
 depresja poschizofreniczna (spełnia kryteria epizodu depresyjnego ale nie choroby
shizoafektywnej)
 prosta (występują objawy negatywne i nigdy nie pojawiły się objawy wytwórcze)
Różnicowanie postaci klinicznych schizofrenii w ICD-10:
Paranoidalna F20.0
 spełnia ogólne kryteria schizofrenii
 nasilone urojenia i omamy
 spłycenie i niedostosowanie afektu, objawy katatoniczne lub rozkojarzenie nie dominują w
obrazie klinicznym
Hebefreniczna F20.1
 spełnia ogólne kryteria schizofrenii
 występowanie któregokolwiek z następujących:
 wyraźnie utrzymujące się spłycenie afektu
 wyraźnie utrzymujące się niedostosowanie afektu
 występowanie któregokolwiek z następujących symptomów:
 zachowania bezcelowe i niepowiązane
 wyraźne zaburzenia myślenia, przejawiające się niepowiązanymi, chaotycznymi
wypowiedziami, rozkojarzeniem
 omamy i urojenia nie dominują w obrazie klinicznym
Katatoniczna F20.2
 spełnia ogólne kryteria schizofrenii
 przez okres co najmniej 2 tygodni wyraźne występowanie jednego lub więcej z
następujących zachowań:
 osłupienie lub mutyzm
 pobudzenie (bezcelowa aktywność ruchowa niepoddająca się wpływom
zewnętrznym)
 zastyganie w pozach (dobrowolne przyjmowanie i utrzymywanie ciała w pozycji
dziwacznej i niedostosowanej)
 negatywizm (wyraźnie nieumotywowany opór wobec wszelkich poleceń lub prób
wykonania ruchu, czy wykonanie ruchu w kierunku przeciwnym)
 sztywność (przyjmowanie sztywnej pozycji przy próbach spowodowania ruchu)
 gibkość woskowata (utrzymywanie kończyn i tułowia w pozycjach nadanych z
zewnątrz)
 automatyzm nakazowy (automatyczne poddawanie się poleceniom)
Niezróżnicowana F20.3
 spełnia ogólne kryteria schizofrenii
 zastosowanie znajduje którekolwiek z następujących oznak:
 objawy nie spełniają kryteriów żadnej z innych postaci schizofrenii
 objawy spełniają kryteria więcej niż jednej postaci schizofrenii
Depresja poschizofreniczna F20.4
 ogólne kryteria schizofrenii spełnione w ciągu ostatnich 12 miesięcy, lecz obecnie nie w
pełni stwierdzane
 jeden z warunków kryterium ogólnego G1(2) nadal spełniony
 objawy depresyjne spełniają przynajmniej kryteria łagodnego epizodu depresyjnego
Rezydualna
 ogólne kryteria schizofrenii spełnione w jakimś okresie w przeszłości, lecz obecnie
niewystępujące
 obecność co najmniej 4 z następujących objawów negatywnych przez cały okres ostatnich
12 miesięcy:
 spowolnienie psychoruchowe lub niedostateczna aktywność
 wyraźna bladość afektywna
 bierność i brak inicjatywy
 ubóstwo ilości lub treści wypowiedzi
 słaba komunikacja pozawerbalna poprzez mimikę, kontakt wzrokowy, modulację
głosu, postawę
 słabe funkcjonowanie społeczne lub troska o siebie
Prosta F20.6
 w ciągu co najmniej 1 roku powolny, lecz postępujący rozwój wszystkich trzech
następujących zachowań
1. znacząca i konsekwentna zmiana ogólnej jakości zachowania, manifestująca się
utratą napędu i zainteresowań, bezcelowością, bezczynnością, zamknięciem w sobie
i społecznym wycofaniem się
2. stopniowe ujawnianie się i pogłębianie takich objawów „negatywnych”, jak znaczna
apatia, ubóstwo wypowiedzi, niedostateczna aktywność, bladość afektywna,
bierność, brak inicjatywy, osłabienie komunikacji pozawerbalnej
3. znaczny spadek funkcjonowania społecznego, szkolnego lub zawodowego
 nieobecność kiedykolwiek objawów należących do kryterium ogólnego schizofrenii G1,
bądź omamów lub dobrze ukształtowanych urojeń jakiegokolwiek rodzaju; brak kryteriów
jakiejkolwiek innej postaci schizofrenii lub innego zaburzenia psychotycznego
 brak przesłanek do rozpoznania otępienia lub jakiegokolwiek innego zaburzenia
organicznego
Rokowanie:
 wyleczenie po przebyciu pierwszego epizodu – 15 – 20 % (1-2 lata bez objawów)
 u 60% po pierwszym epizodzie przynajmniej częściowa remisja
 po kolejnym epizodzie za wyleczenie uważamy 5-letni okres bezobjawowy
Leczenie:
 głównie farmakoterapia
 psychoterapia poznawcza, kognitywno - behawioralna i podtrzymująca
 terapia rodzin i grupy wsparcia
Depresja
Epidemiologia:
 chorobowość 3 – 17%
 pomocy szuka około 57% pacjentów
Etiologia:
 endogenna lub reaktywna
 pierwotna lub wtórna
 występująca w przebiegu zaburzeń jedno lub dwubiegunowych
 czynniki genetyczne
 układy neuroprzekaźnikowe – deficyt czynnościowy układu monoamin, głównie
serotoninergicznego i katecholamiunergicznego
 zaburzenia hormonalne (niedoczynność tarczycy)
 organiczne uszkodzenie OUN
 czynniki psychologiczne
Zespoły depresyjne w klasyfikacji ICD-10:
 epizod depresyjny F32
 zaburzenia afektywne dwubiegunowe, epizod depresyjny F31
 zaburzenia depresyjne nawracające, epizod depresyjny F33
 dystymia F34.1
 nawracające krótkotrwałe zaburzenia depresyjne F38.1
 depresja organiczna F06.32
 otępienie z objawami depresji F00.03
 rezydualny zespół depresyjny w zaburzeniu spowodowanym używaniem środków
psychoaktywnych F10.72
 zaburzenia schizoafektywne, typ depresyjny F25.1
 depresja poschizofreniczna F20.4
Kryteria rozpoznawania epizodu depresyjnego wg ICD-10
1. Czas trwania co najmniej 2 tygodnie
2. objawy psychopatologiczne:
A. co najmniej 2 z następujących:
 nastrój obniżony w stopniu wyraźnie nieprawidłowym dla danej osoby,
utrzymujący się przez większość dnia i prawie każdego dnia, w zasadzie nie
podlegający wpływowi wydarzeń zewnętrznych i utrzymujący się co
najmniej przez 2 tygodnie
 utrata zainteresowań lub zadowolenia w zakresie aktywności, która zwykle
sprawiała przyjemność
 zmniejszona energia lub zwiększona męczliwość
B. dodatkowe objawy:
 spadek zaufania lub szacunku względem siebie
 nieracjonalne poczucie wyrzutów sumienia lub nadmiernej a nieuzasadnionej
winy
 nawracające myśli o śmierci lub samobójstwie, albo jakiekolwiek zachowania
samobójcze
 skargi na zmniejszoną zdolność myślenia lub skupienia uwagi, albo jej
przejawy, takie jak niezdecydowanie lub wahanie się
 zmiany w zakresie aktywności psychoruchowej w postaci pobudzenia lub


zahamowania
zaburzeni snu wszelkiego typu
zmiany łaknienia wraz z odpowiednią zmianą wagi ciała
Nasilenie epizodu:
 łagodne
A+B = 4
 umiarkowane
A+B = 6
 ciężkie bez objawów psychotycznych
A+B = 8
 ciężkie z objawami psychotycznymi
A+B = 8 + urojenia lub omamy lub osłupienie
(przy niespełnianiu kryteriów schizofrenii lub zaburzenia schizoafektywnego)
Rokowanie:
 nieleczony epizod trwa zwykle 3 – 8 miesięcy, czasem do 2 lat
 pełna remisja u 70%
 u 5-10% pomimo leczenia brak poprawy przez 2 lata
Czynniki niekorzystne:
 płeć żeńska
 starszy wiek
 zaburzenia osobowości
 uzależnienie od substancji psychoaktywnych
 przebieg jednobiegunowy
 późne rozpoczęcie leczenia
 nieodpowiednie leczenie
 liczne wydarzenia stresowe
Leczenie
 farmakoterapia
 psychoterapia
Choroba afektywna dwubiegunowa
Charakteryzuje się okresowym występowaniem zaburzeń nastroju: epizodów depresji, manii
(hipomanii) lub mieszanych






cyklotymia – gdy nasilenie epizodów jest niewielkie
typ I – gdy pojawiają się zespoły maniakalne
typ II – gdy pojawiają się epizody hipomanii
przebieg naprzemienny ciągły – kolejne występowanie faz depresyjnych i maniakalnych bez
przedzielającej je remisji
przebieg z szybką zmianą faz – w ciągu roku co najmniej 4 epizody choroby
stan mieszany – jednoczasowe występowanie objawów depresji i manii (stan manii z
kilkoma – co najmniej trzema - objawami depresji albo stan depresji z kilkoma objawami
manii)
Etiologia:
 czynnik genetyczny (ryzyko zachorowań wśród krewnych I stopnia 25%, konkordacja
bliźniąt jednojajowych 75%
 czynnik stresowy (zwłaszcza utrata kogoś lub czegoś)
Epidemiologia:
 ryzyko zachorowania 0,4 – 1,6% (przy uwzględnieniu typu II do 6%)
 średni wiek wystąpienia pierwszego epizodu 20 lat
 średnia liczba faz 6
 przeciętna długość fazy 3 miesiące
 przebieg z szybką zmianą faz u 10 – 20 %
Rozpoznawanie:
Do rozpoznania CHAD konieczne jest stwierdzenie przynajmniej 2 epizodów, z których jeden musi
być maniakalny (hypomaniakalny) lub mieszany
Kryteria objawowe manii wg ICD-10:
A. Dominacja nastroju wzmożonego, ekspansywnego lub drażliwego i wyraźnie nieprawidłowego
dla danej osoby. Zmiana wyraźna i utrzymujące się co najmniej przez 1 tydzień.
B. Co najmniej 3 z następujących przejawów, prowadzących do zaburzenia funkcjonowania
w codziennym życiu:
 wzmożona aktywność lub niepokój fizyczny
 wzmożona rozmowność (potrzeba mówienia)
 gonitwa myśli lub subiektywne odczuwanie ich przyspieszenia
 utrata normalnych zahamowań społecznych, prowadząca do zachowań niedostosowanych
do okoliczności
 zmniejszona potrzeba snu
 wzmożona samoocena lub poczucie wyższości
 łatwa odwracalność lub stałe zmiany aktywności i planów
 zachowanie bezceremonialne lub lekkomyślne, z niedocenianiem ryzyka
 wzmożona energia seksualna lub seksualny nietakt
Kryteria objawowe hipomanii wg ICD-10
A. Nastrój podwyższony lub drażliwy w stopniu zdecydowanie nieprawidłowym,
utrzymujący się przez co najmniej 4 kolejne dni
B. Co najmniej 3 z następujących przejawów prowadzących do zaburzenia funkcjonowania
w codziennym życiu:
 wzmożona aktywność lub niepokój fizyczny
 wzmożona rozmowność
 odwracalność uwagi, trudności w koncentracji
 zmniejszona potrzeba snu
 zwiększona energia seksualna
 lekkomyślne wydatki oraz inne zachowania lekkomyślne lub mało odpowiedzialne
 wzmożona łatwość kontaktów z innymi, brak dystansu
Leczenie:
 farmakoterapia
 psychoterapia ma charakter jedynie uzupełniający
Uzależnienie od alkoholu:
DEFINICJA TERMINU „PROBLEMY ALKOHOLOWE”
Termin „Problemy alkoholowe” został wprowadzony przez Światową Organizację Zdrowia dla
określenia całokształtu patologii społecznej związanej z piciem i nadużywaniem napojów
alkoholowych, zakłóceniem funkcjonowania społecznego, rodzinnego i zawodowego alkoholika.
ZESPÓŁ UZALEŻNIENIA OD ALKOHOLU –
DEFINICJE
Po raz pierwszy terminu „przewlekły alkoholizm” użył w 1848 roku szwedzki lekarz Magnus Huss.
Inni lekarze, jak Korsakow (1889), Bonhoffer (1901), Bleuler (1920), opisywali objawy
alkoholowego zespołu abstynencyjnego. Natomiast w 1960 roku powstało dzieło E.M.Jellinka pt.
„The disease concept of alkoholism”, zawierające zarówno dokładną klasyfikację choroby, jak i
fazy jej rozwoju. Dzieło to ma ogromne znaczenie, gdyż jasno przedstawia alkoholizm jako
chorobę, a nie jak wielu lekarzy uważało, oznakę słabości moralnej.
ICD – 10 zawiera następujące rozpoznania:
F10-
Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane
używaniem alkoholu
F10.0 – ostre zatrucie
F10.1 – używanie szkodliwe
F10.2 – zespół uzależnienia
F10.3 – zespół abstynencyjny
F10.4 – zespół abstynencyjny z majaczeniem
F10.5 – zaburzenia psychotyczne
F10.6 – zespół amnestyczny
F10.7 – rezydualne i późno ujawniające się
zaburzenia psychotyczne
F10.8 – inne zaburzenia psychiczne
F10.9 – zaburzenia psychiczne i zaburzenia
zachowania nieokreślone
ETIOLOGIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH.
„Psychiatra, mając przed sobą alkoholika, któremu chce pomóc, stawia sobie przede
wszystkim pytanie, dlaczego on pije.”. Te słowa Antoniego Kępińskiego dotykają niezwykle
istotnego problemu medycznego, gdyż jedynie rozeznanie w przyczynach problemu może
zaowocować skuteczną terapią.
Etiopatologia alkoholizmu jest problemem złożonym. Różni autorzy podają rozmaite przyczyny i
modele picia alkoholu. Cytowany wyżej A. Kępiński podaje cztery zasadnicze style picia:
•
neurasteniczny, gdy pije się często, w niewielkich ilościach, gdy jest się zmęczonym lub
rozdrażnionym. Pije się dla poprawy samopoczucia i „leczniczego” działania alkoholu.
Jednak pod wpływem alkoholu pijący staje się coraz bardziej zmęczony i rozdrażniony, co z
kolei powoduje, że coraz częściej po niego sięga.
•
kontaktywny, gdy picie pozwala na nawiązanie lepszych kontaktów z ludźmi, redukcję lęku
i nieśmiałości, zmniejszenie dystansu do ważnych osób z otoczenia. Zwykle w ten sposób
wypija się niewielkie porcje alkoholu.
•
dionizyjski, w którym pije się dużo, by uzyskać stan zamroczenia pozwalający oderwać się
od problemów codziennego dnia. W ten sposób wypija się duże ilości alkoholu, zawsze w
towarzystwie.
•
heroiczny, gdy picie dużych ilości alkoholu daje w efekcie poczucie mocy i gotowości do
wielkich czynów, owocujących często wybrykami chuligańskimi i zachowaniami
przestępczymi.
Innymi czynnikami mogącymi mieć wpływ na nadużywanie alkoholu, mogą być:
•
nawarstwienie
problemów
codziennego
dnia,
szybkie
tempo
życia,
zubożenie
społeczeństwa, więc alkohol ma tu za zadanie redukować „ból istnienia”, zminimalizować
"stres psychospołeczny"
•
związana z brakiem pracy nuda i potrzeba wypełnienia czasu
•
zwyczajowa forma załatwiania rozmaitych spraw poprzez wspólne picie alkoholu,
powodująca niejako „przymusowy alkoholizm”
•
przynależność do niższych warstw społecznych
•
zamieszkiwanie w mieście (większe jest występowanie alkoholizmu w populacji miejskiej
niż wiejskiej)
•
wykonywanie określonych zawodów (np. malarze, pracownicy budowlani, barmani).
Kryteria rozpoznawania choroby alkoholowej:

silna chęć lub poczucie przymusu picia

upośledzenie zdolności kontrolowania picia (rozpoczęcia, zakończenia, ilości)

picie w celu złagodzenia objawów abstynencyjnych

osiąganie głębokich stanów upojenia z późniejszą niepamięcią (palimpsesty)

wzrost tolerancji

picie w taki sam sposób w dni robocze i wolne, nieliczenie się ze społeczną dezaprobatą

postępujące pomijanie innych przyjemności lub zainteresowań na rzecz picia alkoholu

kontynuacja picia mimo zdawania sobie sprawy ze szkodliwych konsekwencji zdrowotnych,
społecznych i psychicznych

stosowanie racjonalizacji – strategii uzasadniania konieczności picia

picie alkoholi niekonsumpcyjnych
Epidemiologia:

w Polsce nadużywa alkoholu 10% populacji, około 4 milionów osób

uzależnienia – 2,5% populacji
Alkoholowy zespół abstynencyjny:

objawy uzależnienia od alkoholu

objawy somatyczne:


drżenie mięśniowe

potliwość

wzrost ciśnienia krwi ze skłonnością do ortostatycznych spadków ciśnienia

tachykardia

podwyższona ciepłota ciała

rozszerzenie źrenic

nudności, wymioty, biegunka

bóle i zawroty głowy
objawy psychiczne:

lęk

nastrój dysforyczny lub przygnębiony

zaburzenia snu, koszmarne sny
Majaczenie alkoholowe:
Najczęściej występuje w 2-3 dobie po przerwaniu ciągu picia.

uzależnienie od alkoholu

objawy zespołu abstynencyjnego

zaburzenia snu

tremor

lęk

jakościowe zaburzenia świadomości

żywe omamo i złudzenia wzrokowe, słuchowe, dotykowe

urojenia przesladowcze

podniecenie

bezsenność

wzrost ciepłoty ciała

nasilone objawy wegetatywne

napady drgawkowe
Śmiertelność wynosi 1-5%, w ciężkim majaczeniu do 20%
Ostra halucynoza:

uzależnienie od alkoholu

omamy słuchowe komentujące, grożące „w trzeciej osobie”

lęk i poczucie zagrożenia

urojenia prześladowcze i odnoszące

jasna świadomość

zwarta struktura osobowości
Upojenie patologiczne:

brak cech uzależnienia

nagły początek i krótki czas trwania

nie zależy od ilości wypitego alkoholu

jakościowe zaburzenia świadomości

rozdwojenie osobowości naprzemienne

urojeniowe postrzeganie otoczenia

pobudzenie i agresja, lub pozornie zborne zachowanie

zachowanie sprzeczne z dotychczasową osobowością

zejście w postaci snu terminalnego, pełna amnezja przebytego stanu psychotycznego