Szansa dla gmin wiejskich. Możliwości aplikowania o Fundusze

Transkrypt

MOŻLIWOŚCI APLIKOWANIA
O FUNDUSZE
UNII EUROPEJSKIEJ
W PERSPEKTYWIE
FINANSOWEJ 2007-2013
Związek Gmin Wiejskich RP
Poznań, 12.X.2007 r.
SZANSA DLA GMIN WIEJSKICH
2
Opracowanie: Maciej Fijałkowski
Wydawca:
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa
www.mrr.gov.pl
www.funduszeeuropejskie.gov.pl
ISBN 978-83-60916-89-6
EGZEMPLARZ BEZP³ATNY
Publikacja współfinansowana
ze środków Unii Europejskiej
3
1. WPROWADZENIE..................................................................................................................................................... 5
2. UWAGI METODOLOGICZNE .................................................................................................................................. 7
Ogólne uwagi dotyczące regionalnych programów operacyjnych ....................................................................... 7
Ogólne uwagi dotyczące programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej ..................................................... 8
Uwagi dotyczące dokumentów programowych ................................................................................................... 10
3. OPIS TYPÓW PROJEKTÓW GMIN WIEJSKICH ................................................................................................ 13
Infrastruktura wodno-kanalizacyjna ....................................................................................................................... 13
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich ............................................................................................................ 13
Regionalne Programy Operacyjne..................................................................................................................... 14
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko............................................................................................. 19
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej ............................................................................................. 20
Gospodarka odpadami ........................................................................................................................................... 20
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich ............................................................................................................ 20
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko............................................................................................. 26
Drogi gminne ........................................................................................................................................................... 28
Infrastruktura szkolna.............................................................................................................................................. 33
Infrastruktura sportowa........................................................................................................................................... 37
Infrastruktura kultury i turystyki .............................................................................................................................. 41
Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego ...................................................................................................... 49
4
Projekty z zakresu podnoszenia kwalifikacji administracji samorządowej ......................................................... 54
Projekty z zakresu podnoszenia jakości edukacji na obszarach wiejskich ........................................................ 56
Projekty rozwoju infrastruktury na obszarach wiejskich (odnowa wsi) ............................................................... 58
Projekty z zakresu poprawy jakości życia lub zróżnicowania działalności gospodarczej na obszarze
działalności Lokalnej Grupy Działania (Leader+).................................................................................................. 60
5
1. Wprowadzenie
Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie czytelnikom syntetycznej informacji na temat
możliwości aplikowania o środki europejskie przez gminy wiejskie oraz wiejsko-miejskie w ramach
programów operacyjnych perspektywy finansowej 2007-2013.
Gminy wiejskie oraz wiejsko-miejskie (poza gminami znajdującymi się w bezpośredniej bliskości
dużych ośrodków miejskich oraz gminami o wybitnych walorach turystycznych) są w dość niekorzystnej sytuacji – najczęściej charakteryzują się niskim poziomem dochodów własnych, niższymi
od przeciętnej poziomem i dynamiką rozwoju oraz tempa wzrostu gospodarczego oraz znacznymi
brakami w infrastrukturze. Do tego zazwyczaj dochodzi niski poziom rozwoju kapitału ludzkiego,
wynikający z niewielkiego zaludnienia oraz braku atrakcyjnych miejsc pracy dla wykwalifikowanych
specjalistów. Te negatywne czynniki tylko częściowo są kompensowane przez oddolną mobilizację
społeczną, wynikającą z identyfikacji mieszkańców z ich „małą ojczyzną” i chęci poprawy warunków
życia na jej terenie.
Powyżej zarysowane problemy stanowią również poważną barierę w aplikowaniu o środki Unii
Europejskiej. Choć rozwój obszarów wiejskich stanowi jeden z głównych celów realizowanych polityk
wspólnotowych i krajowych, zaś instrumenty służące do realizacji tych polityk - fundusze strukturalne i fundusze na rozwój obszarów wiejskich – stanowią dużą szansę dla rozwoju gmin wiejskich
i wiejsko-miejskich, jednak w praktyce w wykorzystaniu unijnych środków wiele gmin napotyka na
poważne bariery. Zazwyczaj wynikają one z bariery informacji oraz braku wystarczających zasobów
kadrowych i finansowych. Nadal w małych urzędach normą jest powierzanie obowiązków związanych
z pozyskiwaniem funduszy unijnych jako dodatkowego zajęcia osobom wykonującym inne zadania.
W konsekwencji pracownicy odpowiedzialni za wyszukiwanie dodatkowych źródeł finansowania
nie dysponują wystarczającym czasem (a w konsekwencji i wiedzą), aby móc zapewnić kompletne
i aktualne informacje na temat możliwości uzyskania środków europejskich. Z drugiej strony ograniczone środki finansowe rzadko kiedy pozwalają na uzyskanie wsparcia w tym zakresie ze strony
wyspecjalizowanych (i co ważne – rzetelnych) firm doradczych.
Dodatkowym utrudnieniem jest fakt, że w związku z toczącymi się negocjacjami na temat programów operacyjnych pomiędzy rządem i Komisją Europejską oraz pracami przygotowawczymi nad
systemem wdrażania, ukazują się co i rusz nowe dokumenty programowe, zaś dokumenty wcześniej
przygotowane ulegają częstym modyfikacjom. Powoduje to, że nawet dla osoby zainteresowanej
tematem niezwykle ciężko jest dysponować aktualną i kompleksową wiedzą z zakresu funduszy
europejskich przeznaczonych na rozwój obszarów wiejskich.
Z tego względu Związek Gmin Wiejskich RP wystąpił z pomysłem przygotowania publikacji
stanowiącej kompendium wiedzy prezentującego możliwie najbardziej aktualny stan wiedzy na
temat funduszy unijnych przeznaczonych dla gmin wiejskich i miejsko-wiejskich. Zdecydowano, że
6
informacje w opracowaniu dotyczyć będą możliwości realizacji projektów przez jednostki samorządu
terytorialnego w ramach programów operacyjnych perspektywy finansowej 2007-2013 (Program
Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Program Operacyjny Kapitał ludzki, Program Rozwoju
Obszarów Wiejskich, 16 Regionalnych Programów Operacyjnych) w następujących obszarach
tematycznych:
1. infrastruktura wodno-kanalizacyjna,
2. gospodarka odpadami,
3. drogi gminne,
4. infrastruktura szkolna,
5. infrastruktura sportowa,
6. infrastruktura kultury i turystyki,
7. infrastruktura społeczeństwa informacyjnego,
8. projekty z zakresu podnoszenia kwalifikacji administracji samorządowej,
9. projekty z zakresu podnoszenia jakości edukacji na obszarach wiejskich,
10. projekty rozwoju infrastruktury na obszarach wiejskich (odnowa wsi),
11. projekty z zakresu poprawy jakości życia lub zróżnicowania działalności gospodarczej
na obszarze działalności Lokalnej Grupy Działania (Leader+).
Pierwsze siedem obszarów zostanie przedstawione również w ujęciu regionalnym (z osobnym
omówieniem każdego regionalnego programu operacyjnego).
Jako zasadę przyjęto, że opis możliwości realizacji danego typu projektu w określonym programie operacyjnym (bądź grupie programów w przypadku RPO) uzupełniony zostanie o komentarz
ekspercki, wskazujący na specyficzne uwarunkowania w omawianym programie bądź sugestie na
temat sposobu przygotowania projektu.
7
2. Uwagi metodologiczne
Ogólne uwagi dotyczące regionalnych programów operacyjnych
Projekty gmin wiejskich i wiejsko-miejskich w większości obszarów tematycznych (poza projektami z zakresu odnowy wsi, poprawy jakości życia lub zróżnicowania działalności gospodarczej,
projektów „miękkich”, a także w pewnym stopniu projektów ochrony środowiska) będą finansowane
w ramach regionalnych programów operacyjnych. Przygotowując projekty do dofinansowania osoby
kierujące jednostkami samorządu terytorialnego powinny pamiętać o kilku specyficznych uwarunkowaniach programów regionalnych w obecnej perspektywie finansowej, które nie występowały
w okresie programowania 2004-2006 w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju
Regionalnego. Do najważniejszych należy zaliczyć:
1. mechanizm projektów kluczowych (tzw. indykatywne plany inwestycyjne bądź listy projektów
kluczowych). Nowością jest zarezerwowanie pewnych środków w ramach programu, osi
priorytetowej bądź działania na realizację projektu/projektów uznawanych za kluczowe dla
osiągnięcia celów na odpowiednim poziomie strategicznym. Beneficjent, którego projekt jest
umieszczony na liście projektów kluczowych będzie miał złożoną w tzw. pre-umowie obietnicę przekazania środków na realizację projektu pod warunkiem jego przygotowania zgodnie
z wcześniej ustalonym harmonogramem. Większość programów regionalnych przewiduje
wsparcie dla ok. kilku-kilkunastu projektów indywidualnych, które zazwyczaj absorbują kilkadziesiąt procent alokacji (wartość ta może znacząco różnić się w niektórych działaniach,
sięgając niemal całości dostępnej kwoty; z kolei w innych projekty kluczowe mogą w ogóle
nie występować). W niektórych działaniach mogą one znacząco obniżyć kwotę środków
dostępnych w ramach procedury konkursowej, stąd sugeruje się, aby jednym z elementów
kwerendy poprzedzającej przygotowanie projektu było sprawdzenie odpowiednich wartości
w uszczegółowieniu programu operacyjnego lub na stronach internetowych właściwego
urzędu marszałkowskiego.
2. zmiana dopuszczalnego poziomu dofinansowania. W obecnym okresie programowania jako
zasadę przyjęto, że poziom dofinansowania projektów będzie wynosił do 85% kosztów kwalifikowalnych. Taki sam dopuszczalny poziom występował w priorytecie 3 ZPORR, jednak
był to wyjątek w całym systemie (zasadą było dofinansowanie na poziomie 75%). Należy
przy tym pamiętać, że od tej reguły występują czasem dość wyraźne odchylenia – i tak np.
w projektach informatycznych w województwie śląskim dotacja może wynieść aż 95%,
w wielu działaniach w programie podlaskim przewidziano dofinansowanie na poziomie 90%;
z drugiej strony w województwie pomorskim w większości działań dofinansowanie może
8
wynieść 75%, w Wielkopolsce zaś w projektach drogowych możliwe jest uzyskanie zwrotu
zaledwie 50% poniesionych wydatków. Ze względu na znaczną różnorodność wysokości
przewidywanego wsparcia także ten element powinien być poddany szczegółowej analizie
przez zainteresowane gminy. Jednocześnie należy pamiętać, że nie zmienił się (w stosunku
do poprzedniej perspektywy finansowej) dopuszczalny poziom współfinansowania w ramach
Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich – nadal wynosi on co do zasady 75%.
3. system preselekcji projektów. Z pewnością jest to jedną z tych zmian, które były najbardziej
wyczekiwane przez beneficjentów. W odróżnieniu od okresu 2004-2006, gdzie w ramach
ogłaszanych konkursów konieczne było przedstawianie kompletu wymaganej dokumentacji (a zatem projektu technicznego, studium wykonalności, itp.), jako zasadę przyjęto, że
w większości konkursów stosowana będzie tzw. zasada preselekcji. Najczęściej przyjmie
ona formę naboru wniosków, w którym liczba wymaganych dokumentów będzie niewielka,
zaś najważniejszym wśród nich będzie tzw. fiszka projektowa (w formie kilkustronicowego
dokumentu zawierającego najbardziej istotne dane nt. projektu). Na podstawie informacji
w niej zawartych oraz oświadczeń beneficjenta (opisujących stan przygotowania projektu)
w procesie preselekcji wyłonione zostaną projekty, które w największym stopniu spełniają
wymogi określone w programie operacyjnym. Z beneficjentami, których projekty uzyskają
najwyższą ilość punktów, ustalony zostanie harmonogram przygotowania dokumentacji wymaganej do szczegółowej oceny. W ten sposób pozostali beneficjenci nie będą zmuszeni do
niepotrzebnego przygotowywania kosztownej dokumentacji. Należy jednak pamiętać, że nie w
każdym programie i nie w każdym działaniu musi być zastosowany powyżej opisany proces;
ponadto, może on przyjąć odmienną formę od opisanej powyżej. Szczegółowe informacje
będą udzielane przez właściwe urzędy marszałkowskie.
4. system zaliczek na realizację projektów infrastrukturalnych. W poprzednim okresie programowania raczej nie praktykowano przekazywania beneficjentom zaliczek na realizację projektów infrastrukturalnych przed poniesieniem przez nich wydatków. W nowych programach
operacyjnych dopuszcza się taką możliwość, ponadto beneficjent będzie mógł przekazywać
środki w formie zaliczki także wykonawcom. Należy przy tym być świadomym, że wiąże się
to z pewnymi ograniczeniami, które zostaną szczegółowo opisane w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy o finansach publicznych. Ponadto konieczne jest zweryfikowanie, czy w
danym programie bądź działaniu przewidziano taką możliwość (stosowna informacja zawarta
jest w uszczegółowieniu programu operacyjnego).
Ogólne uwagi dotyczące programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej
W ramach dostępnych środków europejskich gminy mogą korzystać również ze wsparcia
w ramach programów tzw. Europejskiej Współpracy Terytorialnej (stanowiącej kontynuację inicjatywy
INTERREG z poprzednich okresów programowania). W opracowaniu zostały omówione możliwości finansowania projektów gmin położonych w obszarze przygranicznym w ramach programów
współpracy transgranicznej. Ze względu na to ograniczenie, a także niewielką skalę finansową,
programy te zostaną omówione w sposób ogólny, przekazujący jedynie podstawowe informacje
na temat ich zawartości.
Jednostki samorządu terytorialnego całego kraju mogą aplikować w ramach innych komponentów EWT, jednak najczęściej przewidziane w nich typy projektów dotyczą niemal wyłącznie działań
„miękkich” (takich jak konferencje, sieci współpracy, itp.), a zatem obszarów, które nie będą raczej
popularne wśród gmin wiejskich oraz które wykraczają poza zakres merytoryczny opracowania.
Z tego względu zostały one całkowicie pominięte.
Warto pamiętać, że pomimo wsparcia w programach współpracy transgranicznej głównie projektów infrastrukturalnych, w programach tych w znacznie większym stopniu niż w ramach RPO
dofinansowane będą działania „miękkie”.
W ramach perspektywy finansowej 2007-2013 przygotowano sześć następujących programów
operacyjnych, w których aplikować mogą podmioty z następujących obszarów:
– Polska (województwo zachodniopomorskie) - Niemcy (Meklemburgia/Pomorze Wschodnie-Brandenburgia). Wsparciem objęte będą gminy z podregionu szczecińskiego, a także
podregionu koszalińskiego (w tym podregionie planuje się przeznaczenie 20% alokacji
w programie)
– Polska (województwo lubuskie) - Niemcy (Brandenburgia). Uprawnione do aplikowania są
wszystkie podmioty z terenu województwa lubuskiego;
– Polska (województwo lubuskie i województwo dolnośląskie) - Niemcy (Saksonia). Wnioski
mogą być składane przez podmioty z podregionu jeleniogórsko-wałbrzyskiego oraz podmioty
z podregionu zielonogórskiego;
– Polska – Republika Czeska, w którym wsparciem objęte będą cztery podregiony: jeleniogórskowałbrzyski, opolski, rybnicko-jastrzębski, bielsko-bialski oraz obszar powiatu pszczyńskiego
z podregionu centralnego śląskiego;
– Polska – Republika Słowacka, w którym projekty mogą przygotowywać podmioty z podregionów bielsko-bialskiego, nowosądeckiego i krośnieńsko-przemyskiego (na ten obszar
alokowane jest 80% środków), a także cztery powiaty: pszczyński (w podregionie centralnym
śląskim), oświęcimski (w podregionie krakowsko-tarnowskim), rzeszowski oraz powiat grodzki
Rzeszów (w podregionie rzeszowsko-tarnobrzeskim), w których wydatkowane będzie 20%
alokacji;
– Polska – Litwa, w którym uprawnione do aplikowania są m. In. gminy z podregionów białostocko-suwalskiego i ełckiego (otrzymają 80% kwoty alokowanej w programie) oraz łomżyńskiego
i olsztyńskiego (uzyskają 20% dostępnych środków).
– Polska – Szwecja – Dania - Litwa - Niemcy (Południowy Bałtyk), gdzie o środki mogą aplikować
podmioty z podregionów: szczecińskiego, koszalińskiego, słupskiego, gdańskiego, Gdańsk
– Gdynia – Sopot oraz elbląskiego (w przypadku tego ostatniego maksymalna dopuszczalna
pomoc to 20% wartości wsparcia z EFRR dla programu).
Przygotowując się do aplikowania w programach współpracy transgranicznej należy pamiętać, że w projektach muszą uczestniczyć partnerzy z co najmniej dwóch krajów. Współpraca
w ramach takiego projektu musi objąć co najmniej dwie z niżej wymienionych form:
– wspólne przygotowanie projektu (zaangażowanie partnerów w przygotowanie propozycji
projektowej, wspólne planowanie działań),
– wspólna realizacja (podział ról pomiędzy partnerami, wykonywanie komplementarnych
działań),
9
10
– wspólny personel zatrudniony do realizacji projektu (wyznaczenie osób odpowiedzialnych
za realizację poszczególnych komponentów projektu, wyznaczenie wspólnego koordynatora),
– wspólne finansowanie (wspólny budżet projektu, podział budżetu na poszczególnych partnerów).
Uwagi dotyczące dokumentów programowych
Do przygotowania opracowania wykorzystano następujące dokumenty:
• Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013
http://rpo.dolnyslask.pl/pliki/RPO 13_07_07.pdf z dnia 13 lipca 2007 r.
• Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2013
z dnia 12 lipca 2007 r.
• Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata 2007- 2013 z dnia
6 marca 2007 r.
• Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubuskiego 2007- 2013 z dnia 13 lipca
2007 r.
• Uszczegółowienie Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego z dnia 13 kwietnia
2007 r.
• Małopolski Regionalny Program Operacyjny z dnia 16 sierpnia 2007 r.
• Uszczegółowienie Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego - projekt z 16 sierpnia
2007 r.
• Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007–2013 z dnia 20 lipca
2007 r.
• Regionalny Program Operacyjny Województwa Opolskiego 2007-2013,
• Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013 z dnia
13 lipca 2007 r.
• Uszczegółowienie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata
2007 - 2013 r.
• Regionalny Program Operacyjny Województwa podkarpackiego z dnia 13 lipca 2007 r.
• Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Pomorskiego na lata 2007-2013 z dnia
16 sierpnia 2007 r.
• Uszczegółowienie Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego
(wersja z 27 marca 2007 r.)
• Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 z 28 sierpnia
2007 r.
• Podręcznik wdrażania Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na
lata 2007 – 2013 (uszczegółowienie) z dnia 21 listopada 2006 r.
• Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego 2007-2013 z dnia 5 marca
2007 r.
• Szczegółowy opis osi priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa
Świętokrzyskiego 2007 – 2013, lipiec 2007 r.,
• Regionalny Program Operacyjny Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2007-2013
• Uszczegółowienie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2007 - 2013 - projekt nr 1
• Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013 - wersja z 29 sierpnia 2007 r.
• Uszczegółowienie Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013
– wersja 1.1.1
• Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013
• Uszczegółowienie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013 – opis osi priorytetowych – wersja pierwsza,
• Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko,
• Szczegółowy opis priorytetów Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko – wersja
z kwietnia 2007 r.
• Program Operacyjny Kapitał Ludzki – wersja z 10 lipca 2007 r.
• Szczegółowy opis priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki – wersja z 18 września
2007 r.
• Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007 – 2013 (wersja z lipca 2007)
• Projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków
i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” objętego
Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007- 2013.
Wszystkie powyższe dokumenty omówiono według najbardziej aktualnego stanu wiedzy na okres
sporządzenia publikacji (tj. na koniec września 2007 roku). Oznacza to, że do przygotowania opracowania autor korzystał z najnowszych, powszechnie dostępnych na stronie internetowej wersji. Warto
jednak zwrócić uwagę, że w odniesieniu do niektórych programów operacyjnych podane informacje
dotyczą pierwszej wersji programu (z lutego-marca 2007 r.), a zatem sprzed negocjacji z Komisją
Europejską. Wynika to z faktu, że nie wszystkie instytucje zarządzające zamieściły poprawione po
pierwszej rundzie negocjacyjnej wersje programów operacyjnych na stronach internetowych. Podobny problem dotyczy uszczegółowień programów operacyjnych – tylko część instytucji publikuje
ich robocze wersje w sieci Internet. Z tego względu zakres szczegółowości podanych informacji
może być odmienny w różnych programach.
11
12
Przede wszystkim jednak czytelnik powinien mieć na uwadze, że ze względu na proces negocjacji i konsultacji omawiane dokumenty mogą ulec zmianie, w związku
z czym podanych w publikacji informacji nie należy traktować jako ostatecznych.
13
3. Opis typów projektów gmin wiejskich
Infrastruktura wodno-kanalizacyjna
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
W ramach osi 3 Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej
w działaniu Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej jednym z planowanych obszarów
wsparcia jest udzielanie pomocy na realizację projektów w zakresie gospodarki wodno-ściekowej
(w szczególności zaopatrzenia w wodę) oraz odprowadzania i oczyszczania ścieków, w tym systemów kanalizacji sieciowej lub kanalizacji zagrodowej.
Zakres pomocy obejmie koszty inwestycyjne, w szczególności: zakup materiałów i wykonanie
prac budowlano – montażowych, a także zakup niezbędnego wyposażenia.
Maksymalna wysokość pomocy na realizację projektów w jednej gminie w okresie realizacji
programu nie powinna przekroczyć 4 mln zł. Pomoc może być przyznana na projekt realizowany
w miejscowości należącej do gminy wiejskiej lub gminy miejsko-wiejskiej (z wyłączeniem miast
liczących powyżej 5 tys. mieszkańców) bądź gminy miejskiej, jednak z wyłączeniem miejscowości
liczących powyżej 5 tys. Ponadto projekt musi spełniać wymagania wynikające z obowiązujących
przepisów prawa, które mają do niego zastosowanie.
Poziom dofinansowania wyniesie maksymalnie 75% kosztów kwalifikowalnych inwestycji. Istotną
informacją jest wskazanie, że projekty powinny przyczyniać się do poprawy warunków życia oraz
prowadzenia działalności gospodarczej.
Szczegółowe zasady udzielania wsparcia zostaną określone w późniejszym czasie (w odpowiednim rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi).
Pomimo nieco gorszych warunków udzielania pomocy (wynikających z niższego możliwego poziomu dofinansowania), projekty z zakresu gospodarki wodno-ściekowej realizowane przez gminy
wiejskie i wiejsko-miejskie najczęściej będą realizowane właśnie w ramach PROW. O skali planowanego wsparcia świadczą wskaźniki przyjęte w działaniu – łącznie planuje się wybudowanie ponad
27 tys. km sieci wodociągowych i kanalizacyjnych. W odróżnieniu od programów regionalnych,
w PROW położono większy nacisk na projekty wodociągowe, zatem oba programy mają wobec
siebie mocno komplementarny charakter. Ze względu na dużą dostępność środków wskazana
w programie maksymalna kwota dofinansowania przypadająca na jedną gminę (4 mln zł) może
nie wystarczyć do wydatkowania całości dostępnych środków. Z tego względu należy przewidywać (o czym mógłby świadczyć zapis w programie, że kwota ta ma charakter indykatywny), że gminy, które zrealizują projekty zbliżone do tej wartości, będą mogły prawdopodobnie
w późniejszej fazie realizacji programu ubiegać się o dodatkowe środki. Byłaby to dla nich swoista
nagroda za aktywność.
14
Regionalne Programy Operacyjne
W ramach regionalnych programów operacyjnych przede wszystkim finansowane będą projekty
dla aglomeracji od 2 do 15 tys. RLM, które obejmą przedsięwzięcia dotyczące budowy, rozbudowy
lub przebudowy sieci kanalizacji zbiorczych oraz oczyszczalni ścieków. Co do zasady przedsięwzięcia
powinny być ujęte w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych.
Województwo dolnośląskie
W ramach Priorytetu 4 Poprawa stanu środowiska naturalnego oraz bezpieczeństwa ekologicznego i przeciwpowodziowego Dolnego Śląska („Środowisko i bezpieczeństwo ekologiczne”)
preferowane będą projekty zintegrowane tzn. dotyczące jednocześnie obu elementów: infrastruktury
(oczyszczanie ścieków, dostarczanie wody) lub uzupełniające istniejącą infrastrukturę (np. uzupełnienie istniejącej sieci wodociągowej siecią kanalizacyjną lub indywidualnymi systemami oczyszczania
ścieków). Gminy wiejskie, w odróżnieniu od miejskich, będą mogły ubiegać się o wsparcie z zakresu
infrastruktury wodociągowej. Przewiduje się, że udział w budżecie priorytetu projektów dotowanych
na obszarach wiejskich i małych miast wynosił będzie nie mniej niż 38%.
Województwo kujawsko-pomorskie
W osi priorytetowej 2 Zachowanie i racjonalne użytkowanie środowiska wspierane będą
projekty dotyczące rozwoju i modernizacji systemów zaopatrzenia i uzdatniania wody oraz
przedsięwzięcia rozwoju i unowocześniania sieci przesyłowych i urządzeń oczyszczalni ścieków,
w szczególności wykorzystujące potencjał energetyczny odpadów (gazów) dla celów gospodarczych, pod warunkiem ich opłacalności ekonomicznej. Priorytetowo traktowane będą projekty
w aglomeracjach od 2 tys. RLM do 15 tys. RLM ujęte w Krajowym Programie Oczyszczania
Ścieków Komunalnych.
Preferowane będą projekty, które przyczynią do zdecydowanego ograniczenia zanieczyszczenia wód otwartych w szczególności rzek: Wisły, Drwęcy, Brdy, Osy, Noteci, jezior: Głuszyńskiego,
Skępskiego, Łasińskiego, jezior Pojezierza Brodnickiego, Zalewu Koronowskiego.
Województwo lubelskie
W lubelskim regionalnym programie operacyjnym planuje się dofinansowanie projektów z zakresu
oczyszczania ścieków (w ramach przedsięwzięć wskazanych w Krajowym Programie Oczyszczania
Ścieków Komunalnych) oraz zaopatrzenia w wodę (zgodnych z Programem Gospodarki Wodnej
Województwa Lubelskiego).
Preferowane będą zadania z zakresu gospodarki ściekowej na terenach wiejskich, obszarach
atrakcyjnych turystycznie, obszarach chronionych i w ich bliskim sąsiedztwie - w tym na obszarach
sieci Natura 2000.
W osi priorytetowej 4 Środowisko i czysta energia nacisk kładzie się na to, aby projekty przyczyniały się do wzrostu atrakcyjności regionu jako miejsca zamieszkania oraz zwiększały atrakcyjność
turystyczną obszaru objętego wsparciem.
Województwo lubuskie
Gminy będą aplikowały o wsparcie projektów tego typu w ramach poddziałania 3.1.2 Lokalna
infrastruktura ochrony środowiska przyrodniczego. Obejmie ono:
– przedsięwzięcia realizowane w aglomeracjach z przedziału 2-15 tys. RLM zgodnie z Krajowym
Programem Oczyszczania Ścieków Komunalnych i Rozporządzeniami Wojewody Lubuskiego
w sprawie wyznaczenia aglomeracji,
– porządkowanie gospodarki ściekowej poprzez:
• budowę, rozbudowę i modernizację systemów kanalizacji sanitarnej i deszczowej (bez
przyłączy kanalizacyjnych),
• budowę, rozbudowę i modernizację oczyszczalni ścieków,
• realizację projektów z zakresu zagospodarowania osadów pościekowych.
Warto pamiętać, że zakres rzeczowy dla zadań polegających na budowie systemów odprowadzania ścieków musi być zgodny z Wytycznymi w sprawie określania zakresu rzeczowego projektu.
Ponadto możliwa będzie realizacja projektów, których celem jest poprawa jakości wody pitnej
poprzez budowę, rozbudowę i modernizację ujęć wód oraz stacji uzdatniania wody, a także budowa
systemów wodociągowych na obszarach aglomeracji z przedziału 2-15 tys. RLM.
W dziedzinie zaopatrzenia w wodę preferowane będą zadania zmierzające do kompleksowego
rozwiązania problemów gospodarki wodno-ściekowej.
W ramach działania przewidziane do realizacji są projekty, które mają pozytywny wpływ na
zwiększenie atrakcyjności gospodarczej i inwestycyjnej oraz zgodne są ze standardami w zakresie
ochrony środowiska określonymi w dokumentach krajowych i unijnych.
Województwo łódzkie
Beneficjenci zamierzający realizować projekty z zakresu infrastruktury wodno-ściekowej będą
aplikowali w ramach osi priorytetowej II Ochrona środowiska, zapobieganie zagrożeniom i energetyka.
Projekty obejmować będą budowę oczyszczalni ścieków i sieci wodno-ściekowej, a także budowę
i przebudowę urządzeń do uzdatniania wody do celów socjalno-bytowych. Przedsięwzięcia z zakresu
budowy nowych linii wodociągowych, w stosownych przypadkach, realizowane będą w połączeniu
z budową systemów odprowadzania ścieków obejmujących sieci kanalizacyjne oraz przydomowe
oczyszczalnie ścieków.
Województwo małopolskie
W ramach działania 7.1 Gospodarka wodno-ściekowa przewiduje się finansowanie projektów
z zakresu:
– budowy lub modernizacji urządzeń do odprowadzania i oczyszczania ścieków w aglomeracjach uwzględnionych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych o RLM do
15 000, w tym: sieci kanalizacji sanitarnej, sieci kanalizacji deszczowej, oczyszczalni ścieków oraz
innych urządzeń do oczyszczania, gromadzenia, odprowadzania i oczyszczania ścieków,
– budowy lub modernizacji urządzeń zaopatrzenia w wodę i poboru wody, w tym sieci
wodociągowych (jednak wyłącznie w powiązaniu z budową sieci kanalizacyjnych oraz
w przypadku, gdy odbiór ścieków jest zabezpieczony przez przydomowe oczyszczalnie lub
już istniejące sieci kanalizacyjne
– stacji uzdatniania wody,
15
16
– zbiorników umożliwiających pozyskiwanie wody pitnej,
– urządzeń służących do gromadzenia, przechowywania i uzdatniania wody,
– inwestycji mających na celu optymalizację zużycia wody (jako element szerszego projektu).
Maksymalny poziom dofinansowania może wynieść 70%. Jednocześnie minimalna kwota dotacji
wynosi 1 000 000 PLN, zaś maksymalna - 8 000 000 PLN.
Preferowane będą projekty realizowane na terenie gmin o niskim wskaźniku skanalizowania
/ zwodociągowania gminy.
Województwo mazowieckie
W zakresie wodociągów i kanalizacji w priorytecie IV Środowisko, zapobieganie zagrożeniom
i energetyka wspierane będą zadania dotyczące sieci wodnokanalizacyjnych, urządzeń i instalacji
służących zaopatrzeniu w odpowiedniej jakości wodę oraz gromadzeniu i oczyszczaniu ścieków,
jak również prowadzeniu procesów odzysku lub unieszkodliwiania osadów ściekowych oraz mające
na celu wprowadzenie racjonalnego wykorzystania wody. Tam, gdzie jest to właściwe, wsparcie dla
budowy nowych wodociągów będzie łączone z budową sieci kanalizacyjnych.
W ramach planowanych działań zostanie zachowana zasada równości szans, w szczególności
równego traktowania kobiet i mężczyzn. Wspierane będą przedsięwzięcia mające na celu poprawę
dostępności infrastruktury dla osób niepełnosprawnych oraz działania mające na celu zapobieganie
wykluczeniu społecznemu.
Województwo opolskie
W ramach projektów z zakresu gospodarki wodno-ściekowej realizowanych w osi priorytetowej 4
Ochrona środowiska główny nacisk położony zostanie na realizację projektów dotyczących budowy, rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ścieków oraz budowy i rozbudowy systemów kanalizacyjnych podłączonych do oczyszczalni ścieków. Warto mieć na uwadze, że projekty dotyczące
sieci wodociągowej będą realizowane tylko w przypadku, gdy stanowią one element projektu
kanalizacyjnego.
Województwo podkarpackie
W osi priorytetowej 3 Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom przewidziane jest wsparcie dla projektów w zakresie stacji uzdatniania wód oraz sieci wodociągowych, z uwzględnieniem
konieczności właściwego unieszkodliwiania ścieków na objętych nimi obszarach. Ze względu na
istniejące dysproporcje pomiędzy miastami a obszarami wiejskimi preferowane będą przedsięwzięcia
przyczyniające się do zmniejszenia tych różnic, zgodnie jest z zapisami Programu Ochrony Środowiska dla Województwa Podkarpackiego.
Województwo podlaskie
W działaniu 5.1 Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska uzyskają indywidualne
projekty oznaczone w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych oraz projekty grupowe realizowanych dla kilku aglomeracji, z których każda jest mniejsza niż 15 000 RLM.
W obu przypadkach musi być spełnione kryterium finansowe projektu: minimalna wartość: 4 mln zł,
maksymalna: 20 mln zł kosztów kwalifikowalnych.
W ramach działania 5.2. Rozwój lokalnej infrastruktury ochrony środowiska w odróżnieniu od
pozostałych regionalnych programów operacyjnych możliwe jest uzyskanie wsparcia dla projektów
realizowanych w aglomeracjach o wielkości poniżej 2000 RLM.
W przypadku projektów zlokalizowanych na obszarach objętych interwencją Programu Rozwoju
Obszarów Wiejskich (tj. gminach wiejskich, gminach miejsko-wiejskich z wyłączeniem miast powyżej
5000 mieszkańców albo gminach miejskich do 5000 mieszkańców) pomoc może być udzielona tylko
wtedy, gdy beneficjent nie może już skorzystać ze wsparcia z PROW w obszarze “Podstawowe usługi
dla ludności i gospodarki wiejskiej”. W obu przypadkach musi być spełnione kryterium finansowe
projektu (minimalna wartość: 200 tys. zł, maksymalna: 4 mln zł kosztów kwalifikowalnych).
Wspierane będą m. in. projekty z zakresu budowy bądź przebudowy oczyszczalni ścieków, sieci
i systemów kanalizacji sanitarnych i deszczowych, systemów zaopatrzenia w wodę, przebudowy
sieci wodociągowych czy też ujęć i stacji uzdatniania wody. Wartość dofinansowania w działaniu
5.1 może wynieść 85%, zaś w działaniu 5.2 – 90% kosztów kwalifikowalnych.
Województwo pomorskie
W działaniu 8.2. Lokalna infrastruktura ochrony środowiska wspierane będą przede wszystkim przedsięwzięcia dotyczące budowy, rozbudowy lub przebudowy sieci kanalizacji zbiorczych oraz oczyszczalni
ścieków. Tam, gdzie jest to uzasadnione ekonomicznie, realizowane projekty powinny wiązać się z dążeniem do efektywnego wykorzystania potencjału istniejącej infrastruktury (np. oczyszczalnie ścieków).
Przedsięwzięcia z zakresu gospodarki ściekowej będą realizowane, co do zasady, w aglomeracjach od
2 do 15 tys. RLM wskazanych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych.
Możliwa będzie także budowa, rozbudowa lub przebudowa sieci wodociągowych, jednak wyłącznie wraz z budową, rozbudową lub przebudową sieci kanalizacyjnych obejmujących tych samych
odbiorców usług. Wsparcie może dotyczyć również budowy, rozbudowy lub przebudowy innych
niż sieci urządzeń wodociągowych, jednak tylko w przypadku jednoczesnej poprawy jakości wody
u odbiorcy usług i zmniejszenia kosztów eksploatacyjnych systemu wodociągowego.
Warto zaznaczyć, że wykluczone będą projekty dotyczące remontów urządzeń wodociągowych
i kanalizacyjnych. Przy ocenie projektów preferowane będą obszary słabe strukturalnie (ich wykaz
znajduje się w programie operacyjnym).
Minimalna wartość projektów z zakresu gospodarki wodno-ściekowej wynosi równowartość
w PLN kwoty 500 000 EUR.
Województwo śląskie
Projekty tego typu będą aplikowały w ramach działania 5.1 Gospodarka wodno-ściekowa.
W działaniu tym przewiduje się udzielenie wsparcia dla budowy sieci kanalizacyjnych dla ścieków
komunalnych, budowy sieci kanalizacji deszczowej (o ile przyczyni się do wdrożenia dyrektywy
91/271/EWG), budowy, rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ścieków komunalnych, a także
elementów systemów zaopatrzenia w wodę.
Województwo świętokrzyskie
W świętokrzyskim RPO zdecydowano o wydzieleniu działania 4.2. Rozwój systemów lokalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej, w którym zakłada się realizację mających na celu:
– budowę, rozbudowę i modernizację sieci kanalizacyjnych dla ścieków komunalnych w aglomeracjach od 2000 do 5000 RLM,
17
18
– budowę, rozbudowę i modernizację oczyszczalni ścieków komunalnych w aglomeracjach od
2000 do 5000 RLM,
– budowę, rozbudowę i modernizację sieci wodociągowej wraz ze stacjami uzdatniania wody
(zgodnie z mapą pomocową wodociągowania województwa).
Przyjęto założenie, zgodnie z którym projekty realizowane na terenie aglomeracji o wielkości od
2000 do 5000 RLM (zatem w dużej części należących do gmin wiejskich bądź wiejsko-miejskich)
wspierane będą właśnie w tym działaniu, zaś analogiczne projekty realizowane na obszarze aglomeracji o wielkości od 5000 do 15000 RLM – w działaniu 4.1. Rozwój regionalnej infrastruktury
ochrony środowiska i energetycznej.
Województwo warmińsko-mazurskie
W działaniu 6.1 Poprawa i zapobieganie degradacji środowiska poprzez budowę, rozbudowę
i modernizację infrastruktury ochrony środowiska (poddziałanie Gospodarka wodno-ściekowa) realizowane będą kompleksowe projekty z gospodarki wodno-ściekowej na terenie aglomeracji poniżej
15 tys. RLM. W szczególności wsparcie zostanie udzielone na realizację projektów polegających
na budowie, rozbudowie lub modernizacji oczyszczalni ścieków komunalnych, systemów kanalizacji zbiorczej, budowie i modernizacji systemów zaopatrzenia w wodę (jednak tylko w uzasadnionych przypadkach jako element kompleksowego projektu, realizowanego łącznie z systemami
odbioru ścieków) oraz budowie i modernizacji sieci kanalizacji deszczowej (tylko w uzasadnionych
przypadkach jako element kompleksowego projektu, realizowanego łącznie z systemami odbioru
ścieków).
W ramach poszczególnych projektów w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, wielkość elementów związanych z zaopatrzeniem w wodę oraz kanalizacją deszczową nie może przekroczyć
50% wartości całego projektu.
Należy mieć na uwadze, że okres realizacji projektu musi być zgodny z zasadą n+3 (w przypadku
projektów złożonych do 2010 r.) oraz zasadą n+2 (w przypadku projektów złożonych po 2010 r.).
Co do zasady 80% środków będzie alokowanych zidentyfikowanych przez instytucję zarządzającą
obszarach o wysokim lub przeciętnym potencjale rozwojowym.
Województwo wielkopolskie
W działaniu 3.4. Gospodarka wodnościekowa głównym celem wsparcia będzie poprawa jakości
środowiska przyrodniczego oraz stworzenie warunków do bezpiecznego dla środowiska rozwoju
gospodarczego poprzez uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w regionie.
Wsparcie obejmie budowę, rozbudowę i modernizację oczyszczalni ścieków komunalnych
i systemów kanalizacji zbiorczej (projekty w aglomeracjach o RLM od 2 do 15 tys. wskazane
w KPOŚK). Ich uzupełnieniem mogą być projekty zakładające budowę i modernizację systemów
kanalizacji deszczowej (do 50 % wartości kanalizacji sanitarnej) budowę, rozbudowę i modernizację
systemów zaopatrzenia w wodę, w zakresie zgodnym z art. 42, ust.3 ustawy Prawo wodne.
Minimalna wartość projektu wynosi co najmniej 1 mln PLN. Wysokość wkładu własnego beneficjenta zostanie wyznaczona na podstawie poziomu dofinansowania projektu określonego odrębnymi
wytycznymi.
W ramach jednego konkursu ogłaszanego przez Instytucję Zarządzającą, dany beneficjent może
aplikować o dofinansowanie tylko jednego projektu.
Województwo zachodniopomorskie
W ramach działania 4.1 Zaopatrzenie w wodę pitną i oczyszczanie ścieków planowana jest
budowa, rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków oraz sieci kanalizacji sanitarnych, wodociągowych i innych urządzeń służących oczyszczaniu ścieków (z zastrzeżeniem, że kanalizacja
deszczowa może występować jedynie jako element składowy innego projektu), a także wyposażenie
aglomeracji w zbiorczy system odprowadzania i oczyszczania ścieków.
Projekty indywidualne realizowane będą w aglomeracjach wskazanych w Krajowym Programie
Oczyszczania Ścieków Komunalnych i/lub wyznaczonych przez Wojewodę Zachodniopomorskiego
w rozporządzeniu w sprawie wyznaczenia granic aglomeracji. W szczególności są to aglomeracje,
które efekt ekologiczny powinny wykazać do 2005, 2010 bądź 2013 roku (w zależności od wskazania w KPOŚK). W ramach działania możliwa będzie również realizacja projektów regionalnych
o relatywnie niskich kosztach w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM, które powodować będą
niewielki przyrost RLM.
W odniesieniu do projektów dotyczących budowy, rozbudowy i modernizacji systemów zbiorowego zaopatrzenia w wodę pitną, w pierwszej kolejności wspierane będą inwestycje służące poprawie
parametrów wody uzdatnionej, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada
2002 r. w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
Projekty dotyczące zaopatrzenia w wodę, które nie będą powiązane z projektami kanalizacyjnymi
będą realizowane niezależnie od wielkości aglomeracji.
W przypadku projektów powiązanych z projektami kanalizacyjnymi – projekty dotyczące zaopatrzenia w wodę pitną będą mogły być realizowane w ramach kompleksowych projektów wodno-ściekowych w aglomeracjach do 15 tys. RLM (z wyłączeniem obszarów wspieranych w ramach PROW).
Konieczne jest zapewnienie właściwego okresu realizacji projektu zgodnego z zasadą n+3
(lub przedstawienie uzasadnienia w razie jego przekroczenia).
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
W PO IiŚ możliwe jest udzielanie dofinansowania w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM
w działaniu 1.1. Gospodarka wodno-ściekowa, gdzie założono wsparcie dla projektów z zakresu
budowy, rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ścieków komunalnych oraz budowy i modernizacji
systemów kanalizacji zbiorczej w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM ujętych w Krajowym Programie
Oczyszczania Ścieków Komunalnych.
W przypadku projektów, w których występuje jeden beneficjent środków (np. związek gmin) oraz
projekt dotyczy kompleksowego rozwiązania problemów gospodarki wodno-ściekowej na danym
obszarze, dopuszcza się włączenie do zakresu przedsięwzięcia zadań realizowanych w aglomeracjach o od 2 tysięcy do 15 tysięcy RLM ujętych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków
Komunalnych pod warunkiem, iż jedna z aglomeracji objętych zakresem projektu ma powyżej
15 tys. RLM.
W przypadku realizacji kompleksowych projektów, istnieje możliwość włączenia w projekt zadań dotyczących zaopatrzenia w wodę oraz budowy kanalizacji deszczowej (o ile przyczynia się to
wypełnienia zobowiązań nałożonych odpowiednimi przepisami wspólnotowymi).
Co do zasady gminy wiejskie nie będą aplikowały o środki w ramach tego programu. Będzie to
możliwe jedynie w sytuacji, gdy ich zadania będą ujęte w ramy szerszego projektu (np. realizo-
19
20
wanego przez związek gmin). Ponadto ze względu na planowane zarezerwowanie zdecydowanej większości dostępnych środków w ramach tzw. listy projektów kluczowych przynajmniej
w pierwszym okresie realizacji programu projekty nie umieszczone na tych listach mogą mieć
problem z uzyskaniem dofinansowania.
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej
W programie Polska (województwo zachodniopomorskie) - Niemcy (Meklemburgia/Pomorze
Wschodnie-Brandenburgia) możliwe jest ubieganie się o dofinansowanie w działaniu 1.3. Działania na
rzecz poprawy jakości wody, ochrony środowiska, zachowania krajobrazu, przeciwdziałanie skutkom
zmian klimatycznych, ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko oraz ryzyka związanego
ze środowiskiem naturalnym.
Z kolei program Polska (województwo lubuskie) - Niemcy (Brandenburgia) zakłada udzielanie
pomocy w działaniu 1.2: Ochrona i gospodarowanie zasobami naturalnymi i kulturowymi oraz
ochrona przeciwpożarowa i usuwanie skutków katastrof oraz zapobieganie im, gdzie wspierane
będą działania z zakresu transgranicznej infrastruktury technicznej (budowa/rozbudowa/rozbiórka)
na obszarach miejskich i wiejskich (m.in. woda, ścieki, energia).
Z kolei w programie Polska (województwo lubuskie i województwo dolnośląskie) - Niemcy (Saksonia) pomoc będzie udzielana w działaniu 1.4. Środowisko naturalne.
W programie Polska – Republika Czeska możliwe jest finansowanie w ramach działania 1.2.
Ochrona środowiska projektów dotyczących poprawy stanu i jakości środowiska przyrodniczego
w obszarze pogranicza polsko-czeskiego.
W ramach programu Polska – Republika Słowacka w temacie współpracy 1.2: Infrastruktura
ochrony środowiska planuje się budowy transgranicznej infrastruktury środowiska w zakresie ochrony
przyrody.
W programie Polska – Litwa możliwe będzie finansowanie projektów z zakresu ochrony środowiska w priorytecie 1 Wzrost konkurencyjności i produktywności regionu przygranicznego
(w kontekście modernizacji infrastruktury) oraz w priorytecie 2 Spójność transgraniczna oraz ogólna
poprawa jakości obszaru przygranicznego.
Program Współpracy Transgranicznej Południowy Bałtyk 2007-2013 zakłada w osi priorytetowej 2 Atrakcyjność oraz wspólna tożsamość działania na małą skalę z zakresu nowoczesnego
gospodarowania zasobami wodnymi oraz zarządzania odpadami
Gospodarka odpadami
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
W osi 3 Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej w działaniu
Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej planowane jest wsparcie dla projektów tworzenia systemu zbioru, segregacji, wywozu odpadów komunalnych.
W ramach kosztów kwalifikowalnych możliwa jest refundacja kosztów inwestycyjnych,
w szczególności: zakupu materiałów i wykonania prac budowlano-montażowych, a także zakupu
niezbędnego wyposażenia.
Dopuszczalna pomoc na realizację projektów tego typu w jednej gminie w okresie realizacji
programu wynosi 200 tys. zł. Pomoc może być przyznana na projekt realizowany w miejscowości
należącej do gminy wiejskiej lub gminy miejsko-wiejskiej (z wyłączeniem miast liczących powyżej
5 tys. mieszkańców) bądź gminy miejskiej, jednak z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej
5 tys. Ponadto projekt musi spełniać wymagania wynikające z obowiązujących przepisów prawa,
które mają do niego zastosowanie.
Poziom dofinansowania wyniesie maksymalnie 75% kosztów kwalifikowalnych inwestycji.
Szczegółowe zasady udzielania wsparcia zostaną określone w późniejszym czasie (w odpowiednim rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi).
Projekty z zakresu gospodarki odpadami zapewne nie będą cieszyły się aż takim zainteresowaniem, jak projekty infrastruktury wodno-ściekowej. Z tego względu gminy, które zdecydują się
na ich realizację, będą miały raczej duże szanse na uzyskanie wsparcia. Ponadto, podobnie jak
w przypadku projektów wodno-kanalizacyjnych, należy liczyć się z tym, że przyjęta maksymalna
dopuszczalna kwota pomocy zostanie dla zainteresowanych gmin podniesiona w późniejszym
okresie realizacji programu.
W ramach RPO realizowane będą projekty z zakresu gospodarki odpadami o charakterze ponadlokalnym. Co do zasady realizowane projekty powinny wynikać z Wojewódzkiego Planu Gospodarki
Odpadami. Wspierana będzie budowa i rozbudowa zakładów zagospodarowania odpadów komunalnych obsługujących do 150 tys. mieszkańców. Ponadto o dofinansowanie będą mogły ubiegać
się przedsięwzięcia z zakresu selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz rekultywacji
nieczynnych składowisk odpadów.
W ramach Priorytetu 4 Poprawa stanu środowiska naturalnego oraz bezpieczeństwa ekologicznego i przeciwpowodziowego Dolnego Śląska („Środowisko i bezpieczeństwo ekologiczne”)
realizowane będą projekty zawarte w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami:
– dotyczące budowy i rozbudowy nowoczesnych obiektów obsługujących do 150 tys. mieszkańców zajmujących się zbiórką, segregacją, składowaniem, recyklingiem, unieszkodliwianiem
różnego typu odpadów,
– przyczyniające się do likwidacji „dzikich wysypisk śmieci” zwłaszcza na obszarach turystycznych czy uzdrowiskowych oraz objętych ochroną np. siecią Natura 2000,
– dotyczące rekultywacji wyłączonych z eksploatacji składowisk szczególnie zagrażających
środowisku.
Udział w budżecie priorytetu projektów dotowanych na obszarach wiejskich i małych miast
wynosił będzie nie mniej niż 38%.
21
22
W ramach alokacji osi priorytetowej 2 Zachowanie i racjonalne użytkowanie środowiska wspierane będą przedsięwzięcia inwestycyjne z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi, w tym:
skierowane na zapobieganie powstawaniu odpadów, odzysk odpadów, których powstania nie można
uniknąć, unieszkodliwianie odpadów. Wsparciem objęte będą kompleksowe systemy gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym: działania prewencyjne, wdrażanie selekcjonowania i recyklingu
odpadów, wtórne ich zagospodarowanie, selektywną zbiórkę odpadów, unieszkodliwianie odpadów, w szczególności połączone z odzyskiem energii. Wsparcie będzie kierowane na przebudowę,
rozbudowę istniejących składowisk odpadów i ich modernizację w kierunku zwiększenia stopnia
unieszkodliwiania odpadów i ich gospodarczego wykorzystania. Ponadto wspierane będą projekty
z zakresu rekultywacji składowisk odpadów.
Warto zaznaczyć, że wsparciem objęte będą projekty zgodne z Planem Gospodarki Odpadami
Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
W osi priorytetowej 4 Środowisko i czysta energia możliwa jest realizacja projektów z zakresu
gospodarki odpadami (w ramach przedsięwzięć zgodnych z Planem Gospodarki Odpadami dla
Województwa Lubelskiego). Preferowane będą zadania z zakresu selektywnej zbiórki odpadów
oraz ich przetwarzania (recykling).
Nacisk kładzie się na to, aby projekty przyczyniały się do wzrostu atrakcyjności regionu jako
miejsca zamieszkania oraz zwiększały atrakcyjność turystyczną obszaru objętego wsparciem.
W ramach działania 3.1 Infrastruktura ochrony środowiska przyrodniczego wspierane projekty
dotyczące gospodarki odpadami musza być zgodne z Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubuskiego na lata 2003-2010, wśród nich:
– zadania wynikające z realizacji celów Krajowego Planu Gospodarki Odpadami oraz
właściwych gminnych planów gospodarki odpadami dotyczące instalacji i systemów obsługujących średniorocznie maksymalnie 150 tys. użytkowników (mieszkańców stałych
i sezonowych),
– tworzenie kompleksowych systemów gospodarowania odpadami komunalnymi,
– budowa sortowni, kompostowni, obiektów termicznej, termiczno-chemicznej i mechanicznej
utylizacji odpadów,
– modernizacja istniejących składowisk pod katem dostosowania do obowiązujących wymogów,
– rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych,
– rekultywacja terenów zdegradowanych i składowisk.
W zakresie gospodarki odpadami w ramach osi priorytetowej II Ochrona środowiska, zapobieganie
zagrożeniom i energetyka podejmowane będą działania polegające na zorganizowaniu i wdrożeniu
systemów gospodarki odpadami komunalnymi obejmujących selektywną zbiórkę odpadów, ich odzysk i unieszkodliwianie w procesach innych niż składowanie (z wyjątkiem odpadów azbestowych)
oraz rekultywację składowisk odpadów komunalnych wyłączonych z eksploatacji.
Dofinansowanie w ramach działania 7.3 Gospodarka odpadami mogą otrzymać następujące
typy projektów zgodnych z Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami:
1. budowa i rozbudowa sortowni odpadów,
2. budowa i rozbudowa kompostowni odpadów,
3. budowa stacji demontażu odpadów wielkogabarytowych,
4. budowa instalacji do mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów,
5. modernizacja istniejących składowisk odpadów komunalnych,
6. zamykanie i rekultywacja składowisk odpadów komunalnych,
7. organizacja i wdrażanie systemów selektywnej zbiórki odpadów,
8. organizacja gminnych punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych,
9. realizacja gminnych i powiatowych programów usuwania azbestu jako dokumentów odrębnych lub stanowiących część planów gospodarki odpadami,
10. likwidacja dzikich wysypisk i mogilników,
Wartość wsparcia może wynieść pomiędzy 500 000 PLN a 5 000 000 PLN.
Preferowane będą projekty związane z organizacją i wdrażaniem selektywnej zbiórki odpadów,
zagospodarowaniem odpadów ulegających biodegradacji oraz likwidacją mogilników, zlokalizowane
na terenie miejscowości uzdrowiskowych i miejscowości o szczególnych walorach przyrodniczych
(w tym gmin na obszarach, których znajdują się na tereny parków narodowych, krajobrazowych,
obszary Natura 2000). Niestety gminy wiejskie będą miały nieco utrudniony dostęp do tych środków,
ze względu na kryteria oceny dające większe szanse przedsięwzięciom zlokalizowanym na gęściej
zaludnionych obszarach.
Przedsięwzięcia z zakresu gospodarki odpadami realizowane będą w priorytecie IV Środowisko,
zapobieganie zagrożeniom i energetyka. Obejmą one działania zmierzające do zmniejszenia ilości
składowanych odpadów i ograniczenia ich negatywnego wpływu na środowisko, jak również rekultywacji zdegradowanych terenów, w tym przede wszystkim: likwidacji istniejących składowisk wraz
z unieszkodliwianiem ich zawartości; tworzenie i rozwój systemów selektywnej zbiórki odpadów;
budowy rozbudowy, modernizacji instalacji do segregacji odpadów, do termicznego przekształcania
odpadów dla wytwarzania energii i ciepła jako jednego z potencjalnych odnawialnych źródeł energii;
recykling odpadów; budowy składowisk odpadów niebezpiecznych.
W projektach zachowana zostać musi zasada równości szans, w szczególności równego traktowania kobiet i mężczyzn. Wspierane będą przedsięwzięcia mające na celu poprawę dostępności
23
24
infrastruktury dla osób niepełnosprawnych oraz działania mające na celu zapobieganie wykluczeniu
społecznemu
W osi priorytetowej 4 Ochrona środowiska wspierane będą projekty zakładające likwidację,
rekultywację wyeksploatowanych, dzikich składowisk odpadów, wdrożenie segregacji, selekcji
i wtórnego wykorzystania odpadów (recykling), a także działania zmierzające do unieszkodliwiania
i odzysku osadów z komunalnych oczyszczalni ścieków. Finansowane będą działania mające na
celu selekcję i zagospodarowanie odpadów niebezpiecznych. W ramach Osi 4 nie przewiduje się
budowy nowych składowisk odpadów, za wyjątkiem składowisk na wyroby zawierające azbest, zaś
nacisk zostanie położony na zapewnienie wtórnego wykorzystania odpadów. Beneficjenci powinni
mieć na uwadze, że do dofinansowania kwalifikują się tylko projekty zgodne z aktualnym Planem
Gospodarki Odpadami Województwa Opolskiego.
W osi priorytetowej 3 Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom możliwa jest realizacja
projektów z zakresu gospodarki odpadami. Wspierane zatem będą przedsięwzięcia dotyczące m.
in. wdrażania systemowej gospodarki odpadami komunalnymi (w tym selektywnej zbiórki odpadów),
obiektów przekształcania odpadów (w tym odzysku i unieszkodliwiania), modernizacji istniejących
i rekultywacji zamkniętych składowisk, likwidacji „dzikich” wysypisk Przedsięwzięcia powinny być
prowadzone zgodnie z uchwalonym Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Podkarpackiego.
Gminy wiejskie będą miały utrudniony dostęp do środków, ze względu na preferowanie projektów
o charakterze ponadlokalnym.
W działaniu 5.1 Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska wspierane będą pojedyncze projekty oznaczone w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami obsługujące do 150 tys.
mieszkańców. W przypadku projektów grupowych (realizowanych przynajmniej przez 2 gminy)
nie obejmujących zbioru, segregacji i wywozu odpadów nie stosuje się wyłączenia gmin objętych
interwencją PROW. Beneficjenci muszą spełnić kryterium finansowe projektu: minimalna wartość:
4 mln zł, maksymalna: 20 mln zł kosztów kwalifikowalnych.
Z kolei w ramach działania 5.2. Rozwój lokalnej infrastruktury ochrony środowiska w przypadku
projektów zlokalizowanych na obszarach objętych interwencją Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (tj. gminach wiejskich, miejsko-wiejskich z wyłączeniem miast powyżej 5000 mieszkańców
albo miejskich do 5000 mieszkańców) pomoc może być udzielona tylko wtedy, gdy beneficjent nie
może już skorzystać ze wsparcia z PROW na “Podstawowe usługi dla ludności i gospodarki wiejskiej” i spełnione jest kryterium finansowe, tj. minimalna wartość projektu przekracza 200 tys. zł,
zaś maksymalna wynosi nie więcej niż 4 mln zł kosztów kwalifikowalnych.
Wartość dofinansowania w działaniu 5.1 może wynieść 85% kosztów kwalifikowalnych, zaś
w działaniu 5.2 – 90%.
Wsparcie tego typu przewiduje się w działaniu 8.2. Lokalna infrastruktura ochrony środowiska, gdzie m.in. dofinansowane zostaną projekty w zakresie rekultywacji nieczynnych składowisk odpadów (w tym składowisk odpadów niebezpiecznych) oraz likwidacji „dzikich” wysypisk.
Wspierana będzie również budowa i rozbudowa punktów selektywnego zbierania odpadów
komunalnych, a także budowa, rozbudowa lub przebudowa kompostowni odpadów oraz likwidacja mogilników.
Minimalna wartość projektów z zakresu gospodarki odpadami wynosi równowartość w PLN
kwoty 100 000 EUR i nie może być wyższa niż 2 000 000 EUR.
Wsparcie dla projektów tego typu będzie udzielane w działaniu 5.2.Gospodarka odpadami. Może
ono objąć projekty zakładające: rozwój selektywnej zbiórki odpadów, budowę i rozwój zakładów
odzysku i unieszkodliwiania odpadów (za wyjątkiem składowisk odpadów) czy kompleksowe oczyszczanie terenu z odpadów zawierających azbest, a także usuwanie azbestu z budynków użyteczności
publicznej wraz z zapewnieniem bezpiecznego unieszkodliwiania odpadów, a także rekultywację
obszarów zdegradowanych oraz likwidację składowisk odpadów na cele przyrodnicze.
W działaniu 4.2. Rozwój systemów lokalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej
możliwe jest finansowanie projektów, których celem jest modernizacja i rozbudowa zakładów gospodarki odpadami (w tym: instalacji do segregacji, unieszkodliwiania i odzysku odpadów) obsługujących od 80 tys. do 100 tys. mieszkańców. Dopuszcza się także organizowanie akcji promocyjnych
(w ramach szerszego projektu inwestycyjnego).
Podobnie jak w przypadku projektów wodno-kanalizacyjnych większe projekty, zakładające
obsługę od 100 tys. do 150 tys. mieszkańców, finansowane będą w ramach działania 4.1. Rozwój
regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej
W działaniu 6.1 Poprawa i zapobieganie degradacji środowiska poprzez budowę, rozbudowę
i modernizację infrastruktury ochrony środowiska (w ramach poddziałania Gospodarka odpadami
i ochrona powierzchni ziemi) realizowane będą kompleksowe systemy gospodarowania odpadami
komunalnymi w ramach rejonów gospodarki odpadami, wyznaczonych w wojewódzkim programie
gospodarki odpadami (m.in. poprzez wdrażanie segregacji, selekcji i wtórnego wykorzystania odpadów, budowę punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, składowisk jako elementów
zakładu zagospodarowania odpadów, instalacji umożliwiających przygotowanie odpadów do procesów odzysku, instalacji do ich odzysku; instalacji do unieszkodliwiania odpadów komunalnych
w procesach innych niż składowanie itp.
Ponadto przewiduje się działania na rzecz likwidacji zagrożeń wynikających ze składowania
odpadów i dostosowanie istniejących składowisk odpadów do obowiązujących przepisów, o ile
wynika to z WPGO i stanowi element systemu gospodarowania odpadami.
Dopuszczalna jest także budowa i modernizacja instalacji do unieszkodliwiania odpadów komunalnych z odzyskiem energii.
Warto pamiętać, że okres realizacji projektu musi być zgodny z zasadą n+3 (w przypadku projektów złożonych do 2010 r.) oraz zasadą n+2 (w przypadku projektów złożonych po 2010 r.). Co
do zasady 80% środków będzie alokowanych na zidentyfikowanych przez instytucję zarządzającą
obszarach o wysokim lub przeciętnym potencjale rozwojowym.
25
26
Pomoc udzielana będzie w działaniu 3.1. Racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni ziemi. W ramach dostępnej alokacji realizowane będą projekty dotyczące tworzenia
kompleksowych systemów gospodarki odpadami (m.in. budowa sortowni, kompostowni, obiektów
termicznej, termiczno-chemicznej i mechanicznej utylizacji odpadów), a także projekty służące
uzupełnieniu istniejących systemów gospodarki odpadami o wszystkie niezbędne dla osiągnięcia
kompleksowości elementy, w szczególności projekty służące recyklingowi odpadów, dotyczące
selektywnej zbiórki oraz organizacji systemu zbiórki i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych
wyłączonych ze strumienia odpadów komunalnych, a także projekty dotyczące budowy nowych,
modernizacji istniejących i rekultywacji wyeksploatowanych składowisk odpadów.
Finansowane będą tylko projekty zgodne z Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa
Wielkopolskiego oraz zakładające wsparcie systemów i instalacji obsługujących minimum 50 tys.
mieszkańców. Oznacza to, że gminy wiejskie chcąc otrzymać dofinansowanie w ramach tego działania będą musiały aplikować wspólnie z innymi jednostkami samorządu terytorialnego.
W ramach jednego konkursu ogłaszanego przez Instytucję Zarządzającą, dany beneficjent może
aplikować o dofinansowanie tylko jednego projektu.
W ramach działania 4.2 Gospodarka odpadami wspierane będą inwestycje dotyczące gospodarki odpadami zgodne z założeniami Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami. Możliwe jest
dofinansowanie przedsięwzięć z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi obsługujących obszary
do 150 tys. mieszkańców oraz zlokalizowanych w miejscowościach powyżej 5 tys. mieszkańców
(za wyjątkiem projektów dot. wysypisk śmieci), w tym:
− organizacja i wdrażanie systemów selektywnej zbiórki odpadów i recyklingu,
− wdrażanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi (m.in. budowa sortowni, kompostowni, obiektów termicznej, termiczno-chemicznej i mechanicznej utylizacji odpadów),
− budowa nowych, modernizacja istniejących i rekultywacja nieczynnych składowisk,
− likwidacja „dzikich wysypisk”,
− utylizacja odpadów niebezpiecznych, tylko wtedy, gdy inwestycja jest realizowana w ramach
kompleksowego programu gospodarki odpadami komunalnymi (zapewniony odbiór i unieszkodliwienie zgromadzonych odpadów),
− utylizacja odpadów zawierających azbest.
Wszystkie zadania powinny wynikać z aktualnego Programu ochrony środowiska województwa
zachodniopomorskiego. Czas realizacji przedsięwzięcia musi być zgodny z zasadą n+3 (w przypadku
jego przekroczenia konieczne jest odpowiednie uzasadnienie).
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
W działaniu 2.1. Kompleksowe przedsięwzięcia z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi ze
szczególnym uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych budowane będą instalacje umożliwiające
przygotowanie odpadów do procesów odzysku, w tym recyklingu lub unieszkodliwiania poszczególnych rodzajów odpadów komunalnych w procesach innych niż składowanie. Ponadto możliwe
będzie tworzenie kompleksowych systemów selektywnego zbierania odpadów komunalnych,
w szczególności niebezpiecznych, a także odpadów wielkogabarytowych i budowlanych. Będą podejmowane również działania na rzecz likwidacji zagrożeń wynikających ze składowania odpadów
zgodnie z krajowym i wojewódzkimi planami gospodarki odpadami na obszarach obsługujących
minimum 150 tys. mieszkańców.
Podobnie jak w przypadku projektów z zakresu infrastruktury wodno-ściekowej, także
w projektach odpadowych pojedyncze gminy wiejskie nie są uprawnione do ubiegania się
o dofinansowanie w ramach PO IiŚ. Jedyną możliwością jest aplikowanie w ramach dużego
projektu wspólnego z innymi gminami, jednak i w tym przypadku należy mieć świadomość, że
wspierane będą raczej projekty dużych miast.
W ramach programu Polska (województwo zachodniopomorskie) - Niemcy (Meklemburgia/
Pomorze Wschodnie-Brandenburgia) przewiduje się udzielenia pomocy na inwestycje związane
z ochroną środowiska w działaniu 1.3. Działania na rzecz poprawy jakości wody, ochrony środowiska,
zachowania krajobrazu, przeciwdziałanie skutkom zmian klimatycznych, ograniczenie negatywnego
wpływu na środowisko oraz ryzyka związanego ze środowiskiem naturalnym.
Zgodnie z zapisami programu Polska (województwo lubuskie) - Niemcy (Brandenburgia)
w działaniu 1.2: Ochrona i gospodarowanie zasobami naturalnymi i kulturowymi oraz ochrona
przeciwpożarowa i usuwanie skutków katastrof oraz zapobieganie im, istnieje możliwość realizacji
projektu zakładającego usprawnienie gospodarki odpadami na terenie pogranicza w kontekście
transgranicznego, pozytywnego oddziaływania na środowisko w celu minimalizacji negatywnego
wpływu na środowisko.
W ramach programu Polska (województwo lubuskie i województwo dolnośląskie) - Niemcy (Saksonia) w działaniu 1.4. Środowisko naturalne wspierane będą przedsięwzięcia z zakresu ochrony
i poprawy stanu środowiska naturalnego oraz wspierania współpracy w dziedzinie ekologii.
Program Polska – Republika Czeska przewiduje możliwość finansowania w ramach działania
1.2. Ochrona środowiska projektów przyczyniających się do poprawy stanu i jakości środowiska
przyrodniczego w obszarze pogranicza polsko-czeskiego.
W ramach programu Polska – Republika Słowacka w temacie współpracy 1.2: Infrastruktura
ochrony środowiska planuje się budowy transgranicznej infrastruktury środowiska w zakresie ochrony
przyrody.
W programie Polska – Litwa projekty z zakresu ochrony środowiska będą finansowane w priorytecie 1 Wzrost konkurencyjności i produktywności regionu przygranicznego (w kontekście modernizacji infrastruktury) oraz w priorytecie 2 Spójność transgraniczna oraz ogólna poprawa jakości
obszaru przygranicznego.
Program Współpracy Transgranicznej Południowy Bałtyk 2007-2013 przewiduje w osi priorytetowej 2 Atrakcyjność oraz wspólna tożsamość działania na małą skalę z zakresu nowoczesnego
gospodarowania zasobami wodnymi oraz zarządzania odpadami.
27
28
Drogi gminne
Jedynie w ramach regionalnych programów operacyjnych (oraz w dużo mniejszym stopniu
w programach współpracy przygranicznej) możliwe jest finansowanie budowy, rozbudowy i modernizacji dróg gminnych. W Programie Operacyjnym Infrastruktura i środowisko możliwa jest realizacja
projektów dotyczących jedynie dróg krajowych, zaś w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich
co do zasady nie przewidziano możliwości realizacji odrębnych projektów z zakresu infrastruktury
drogowej.
Beneficjenci powinni mieć na uwadze, że głównym celem priorytetu 3 Rozwój infrastruktury
transportowej na Dolnym Śląsku jest modernizacja i rozbudowa istniejącej infrastruktury transportowej w taki sposób, aby zmodernizować sieć połączeń transportowych z sąsiednimi regionami
oraz połączeń wewnętrznych przyczyniających się do rozwoju obszarów aktywności gospodarczej,
w tym turystycznej.
W związku z powyższym jedynie w uzasadnionych przypadkach możliwa będzie realizacja projektów z zakresu połączenia dróg gminnych (przede wszystkim o dużym natężeniu ruchu) z drogami
krajowymi. Ponadto wspierane będą projekty poprawy dostępności ośrodków rozwoju gospodarczego zarówno o znaczeniu regionalnym (np. specjalne strefy ekonomiczne, parki technologiczne
i przemysłowe) oraz lokalnych centrów aktywności gospodarczej w tym, szczególnie na terenach
o wysokim bezrobociu. Preferowane będą także projekty z zakresu ułatwienia dojazdu do miejsc
atrakcyjnych turystycznie.
Udział w budżecie priorytetu projektów dotowanych na obszarach wiejskich i małych miast
wynosić będzie nie mniej niż 38%.
Zgodnie z zapisami programu operacyjnego, w ramach osi priorytetowej 1 Rozwój infrastruktury technicznej wspierane będą działania ukierunkowane na budowę i przebudowę infrastruktury
transportu drogowego, w tym szczególnie na zintegrowanie regionalnego układu komunikacyjnego
i zespolenie go z krajowym oraz europejskim systemem komunikacyjnym. Z punktu widzenia gmin
wiejskich wsparcie objąć może:
– budowę i przebudowę układu komunikacyjnego dla powiązania terenów włączonych do
Pomorskiej SSE z krajowym systemem drogowym oraz innych ciągów komunikacyjnych
(w tym dróg gminnych) dla skomunikowania terenów przeznaczonych pod inwestycje (strefy
ekonomiczne, parki przemysłowe itp.)
– budowę i przebudowę sieci dróg gminnych (z wyłączeniem dróg osiedlowych i wewnętrznych),
w pierwszej kolejności zapewniających dostępność do lokalnych ośrodków wzrostu, powiązanie z drogami wyższej kategorii.
W ramach Osi Priorytetowej III Transport zakres przewidywanego wsparcia dla obszarów
wiejskich obejmuje przede wszystkim usprawnienie powiązań wewnątrzregionalnych pomiędzy
miejscowościami, ułatwiających m. in. dostęp do planowanych obiektów przemysłowych, centrów i stref gospodarczych (w tym: terenów inwestycyjnych, parków naukowo-technologicznych
i przemysłowych, inkubatorów przedsiębiorczości, itp.), a także do obszarów atrakcyjnych turystycznie.
Godne podkreślenia jest, że projekty beneficjentów powinny przyczyniać się do poprawy warunków inwestowania oraz zwiększenie spójności terytorialnej województwa.
W ramach działania 5.1 Rozwój i modernizacja lokalnej infrastruktury transportowej planowane jest dofinansowanie projektów mających ulepszenie funkcjonowania i podniesienie poziomu
technicznego infrastruktury drogowej oraz zapewnienie wysokiej jakości usług transportowych.
W szczególności realizowane będą działania dotyczące poprawy funkcjonowania oraz budowy
i modernizacji lokalnej infrastruktury transportowej oraz drogi gminne i powiatowe o znaczeniu lokalnym wraz z towarzyszącą infrastrukturą.
Preferowane będą projekty przeciwdziałające marginalizacji ekonomicznej i społecznej, które
przyczynią się do zwiększenia poziomu inwestycji lokalnych i zewnętrznych, a także dywersyfikacji
źródeł zatrudnienia i podniesienia poziomu cywilizacyjnego mieszkańców tych obszarów.
Projekty lokalne realizowane w ramach osi priorytetowej 1 Infrastruktura transportowa będą
musiały wykazywać wyraźny wpływ na rozwój regionalny i związane z tym tworzenie miejsc pracy
(priorytetowo traktowane będą drogi regionalne łączące aglomerację łódzką z głównymi ośrodkami
regionalnymi, lokalnymi i ponadlokalnymi). Ponadto w ramach programu przewiduje się dofinansowanie przedsięwzięć z zakresu budowy lub przebudowy ciągów pieszo-rowerowych oraz ścieżek
rowerowych przyczyniających się nie tylko do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, ale
także do zwiększenia atrakcyjności turystycznej regionu. W przypadku projektów ukierunkowanych
na cele turystyczne preferowane będą projekty kompleksowe, realizowane w ramach partnerstwa
(bądź współpracy) kilku gmin.
Gminy wiejskie z terenu województwa małopolskiego mogą ubiegać się o wsparcie na drogi
gminne w jedynie w ramach działania 6.2 Rozwój obszarów wiejskich, gdzie możliwa jest realizacja
projektów drogowych wyłącznie w zakresie niezbędnym dla zapewnienia lub poprawy dostępu do
obiektów infrastruktury społecznej oraz w ramach kompleksowej odnowy centrów wsi. Wartość
dofinansowania tego typu projektów może wynieść do 70% wydatków kwalifikowalnych.
Jednym z obszarów wsparcia w priorytet III Regionalny system transportowy będą drogi o charakterze lokalnym (powiatowe i gminne). Przewiduje się, że ok. 20% środków z alokacji w ramach
priorytetu przeznaczonych zostanie na wsparcie infrastruktury drogowej o charakterze lokalnym.
Priorytetowo traktowane będą te drogi lokalne, które przyniosą najwięcej korzyści w zakresie
rozwoju społeczno - gospodarczego i przyczynią się do powstania nowych miejsc pracy oraz poprawią spójność komunikacyjną województwa.
Oś 3 Transport dedykowana jest projektom zmierzającym do rozwoju infrastruktury drogowej
o znaczeniu regionalnym i lokalnym, gdzie priorytetowo realizowane będą zadania przyczyniające się
29
30
do poprawy dostępu do węzłów autostrady A4 i dróg do nich prowadzących, przejść granicznych,
terenów inwestycyjnych oraz ośrodków miejskich z uwzględnieniem kwestii bezpieczeństwa (co
ma ograniczyć negatywny wpływ na konkurencyjność regionu i jego atrakcyjność dla potencjalnych
inwestorów). W związku z tym, wsparcie uzyskają inwestycje na rzecz rozbudowy i unowocześniania
sieci dróg powiatowych i gminnych o znaczeniu gospodarczym. Preferowane będą przedsięwzięcia
zapewniające dostępność komunikacyjną do terenów inwestycyjnych między innymi celem doprowadzenia do uzbrojenia tych terenów pod inwestycje gospodarcze, zabezpieczające kluczowe dla
danego obszaru powiązanie z drogami krajowymi i regionalnymi, obiektami o dużym znaczeniu dla
rozwoju gospodarki oraz ośrodkami miejskimi.
W osi priorytetowej 2 Infrastruktura techniczna przede wszystkim planuje się poprawę powiązań
komunikacyjnych, jak również zapewnienie komplementarności i spójności regionalnego układu
komunikacyjnego z istniejącymi oraz nowymi szlakami transportowymi (w szczególności autostradą
A4 i drogami ekspresowymi S19 i S74). Ponadto wspierane będą te powiązania komunikacyjne,
które będą zmniejszać wewnętrzne zróżnicowania regionalne.
W poddziałaniu 2.1.2 Lokalna infrastruktura drogowa planuje się udzielanie wsparcia dla projektów dotyczących m.in.:
– dróg gminnych publicznych w gminach: wiejskich, miejsko-wiejskich, i miejskich z wyłączeniem
miast powyżej 20 tys. mieszkańców,
– budowy, przebudowy, remontów publicznych dróg/ulic w gminach miejskich z wyłączeniem
miast powyżej 20 tys. mieszkańców,
– budowy, przebudowy, remontu węzłów, skrzyżowań, a także mostów, estakad, wiaduktów
i innych obiektów inżynieryjnych w ciągach ww. dróg.
Realizowane będą projekty o wartości od 500 tys. do 4 mln zł kosztów kwalifikowalnych. Jednocześnie przewidziano, że maksymalny poziom dofinansowania może wynieść 90%.
W ramach poddziałania 8.1.1. Lokalna infrastruktura drogowa realizowane będą projekty służące
poprawie jakości lokalnej sieci drogowej oraz usprawnieniu jej powiązań z regionalnym i krajowym
układem drogowym. Wspierana będzie budowa, przebudowa i rozbudowa dróg oraz obiektów
inżynierskich, wraz z wyposażeniem technicznym i infrastrukturą towarzyszącą. Projekty powinny
koncentrować się na poprawie dostępności ośrodków stanowiących lokalne bieguny wzrostu gospodarczego na obszarze uprawnionym (informacje nt. zasięgu obszaru zawarte są w programie
operacyjnym).
Maksymalna wartość projektu, co do zasady, nie może przekroczyć równowartości w PLN kwoty
1 000 000 EUR.
Właściwym miejscem do składania projektów drogowych jest poddziałanie 7.1.2. Modernizacja
i rozbudowa infrastruktury uzupełniającej kluczową sieć drogową. Przewiduje ono m. in. wsparcie
dla projektów z zakresu budowy i przebudowy dróg powiatowych i gminnych (minimalna wartość
całkowita projektu 500 000 PLN), obiektów poprawiających bezpieczeństwo ruchu drogowego
oraz ruchu pieszych, a także projektów dotyczących drogowych obiektów inżynierskich (w obu
przypadkach wynosi ona minimum 300 000 PLN). Jednocześnie maksymalna wartość całkowita
składanego projektu wynosi 15 000 000 PLN.
W ramach alokacji dla działania 3.2. Rozwój systemów lokalnej infrastruktury komunikacyjnej
realizowane będą małe projektów o charakterze lokalnym, służące rozwojowi układu transportowego
województwa. Możliwa będzie budowa, przebudowa, rozbudowa i modernizacja dróg gminnych
i powiatowych nie zaliczonych w „Programie rozwoju infrastruktury transportowej województwa
świętokrzyskiego na lata 2007-2013” do sieci dróg o znaczeniu regionalnym oraz ulic w miastach
do 20 tys.mieszkańców wraz z towarzyszącą infrastrukturą drogową. Ponadto planuje się budowę,
rozbudowę i modernizację ścieżek rowerowych, w tym przy drogach gminnych oraz drogach powiatowych (projekty kwalifikujące się do wsparcia w ramach tego działania dotyczą ciągów drogowych
posiadających status dróg publicznych, zgodnie z ustawą o drogach publicznych i muszą spełniać
warunki określone w „Programie rozwoju infrastruktury transportowej…”).
Lokalnej infrastrukturze transportowej dedykowane jest działanie 5.2. Budowa, rozbudowa
i modernizacja infrastruktury transportowej służącej rozwojowi lokalnemu, gdzie m. in. planowana jest
budowa, rozbudowa i modernizacja dróg gminnych stanowiących dostęp do terenów przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego pod inwestycje lub umożliwiających bezpośredni
dostęp do obszarów stanowiących kompleksy turystyczne lub/i usługowe. Ponadto możliwa jest
budowa, rozbudowa i modernizacja dróg publicznych na obszarach przemysłowych.
Maksymalny poziom dofinansowania środkami EFRR wynosi 80% kosztów kwalifikowalnych.
Tak jak w innych działaniach warmińsko-mazurskiego RPO założono, że okres realizacji projektu musi
być zgodny z zasadą n+3 (w przypadku projektów złożonych do 2010 r.) oraz zasadą n+2 (w przypadku
projektów złożonych po 2010 r.). Co do zasady 80% środków będzie alokowanych zidentyfikowanych
przez instytucję zarządzającą obszarach o wysokim lub przeciętnym potencjale rozwojowym.
W działaniu 2.2. Poprawa dostępności do regionalnego i ponadregionalnego układu drogowego
(drogi powiatowe i gminne) wspierane będą projekty, które przyczynią się do poprawy dostępności
komunikacyjnej regionu m. in. poprzez rozwój infrastruktury dróg gminnych. Obejmować mogą np.
budowę, przebudowę, rozbudowę, wykonywanie robót remontowych lub modernizację odcinków dróg
i skrzyżowań czy też obiektów inżynierskich. Gminy wiejskie będą ubiegały się o wsparcie w trzecim
schemacie, gdzie wspierane będą drogi w miastach poniżej 20 tys. mieszkańców (z wyłączeniem
siedzib powiatów) oraz na obszarach wiejskich. W ramach kategorii preferowane będą projekty
łączące siedziby gmin i siedziby powiatów. Zakładana jest realizacja projektów kompleksowych,
w sposób ewidentny zwiększających dostępność komunikacyjną dla mieszkańców i podmiotów
gospodarczych oraz poprawiających połączenia z innymi ośrodkami. Rozwój obszarów poza centrami rozwoju lokalnego winien skupiać się na uzyskiwaniu efektów komunikacyjnych – ciągów
komunikacyjnych. Preferowane będą projekty realizowane we współpracy jednostek samorządu
terytorialnego, służące zwiększaniu spójności komunikacyjnej danego obszaru.
Ze względu na niewielką alokację dofinansowanie może wynieść maksymalnie 50% kosztów
kwalifikowalnych inwestycji. Z tego samego powodu w ramach jednego konkursu dany beneficjent
może aplikować o dofinansowanie tylko jednego projektu.
31
32
W działaniu 2.1.2. Lokalna infrastruktura drogowa planowana jest budowa, przebudowa
i modernizacja dróg powiatowych i gminnych (w tym budowa obwodnic miejscowościach), a także
obiektów inżynieryjnych (mosty i wiadukty) na drogach i lokalnych.
Istotnym warunkiem jest wykazanie wpływu projektu na rozwój gospodarczy, np. poprzez dostęp
do sieci dróg krajowych lub międzynarodowych, istniejących lub planowanych miejsc lokalizacji
inwestycji (np. parki przemysłowe), lotnisk, regionalnych portów morskich i rzecznych, obiektów
transportu publicznego (np. zintegrowanych centrów przesiadkowych), regionalnej infrastruktury
turystycznej itp. Ponadto zgłaszane projekty powinny charakteryzować się spójnością rzeczową
i przestrzenną.
Wymaga się, aby okres realizacji projektu był zgodny z zasadą n+3 (w razie jego przekroczenia
konieczne jest odpowiednie uzasadnienie).
W ramach programu Polska (województwo zachodniopomorskie) - Niemcy (Meklemburgia/Pomorze Wschodnie-Brandenburgia) projekty z obszaru transportu / drogownictwa będą realizowane
w działaniu 1.1. Poprawa transgranicznych połączeń komunikacyjnych (drogi, linie kolejowe, tory
wodne, ścieżki rowerowe).
Program Polska (województwo lubuskie) - Niemcy (Brandenburgia) zakłada, że przedmiotem
wsparcia w działaniu 1.1 Budowa i poprawa infrastruktury może być rozbudowa transgranicznych
połączeń transportowych (drogi, mosty, kolej, szlaki wodne, ścieżki rowerowe), w szczególności
tych służących skomunikowaniu z Sieciami Transeuropejskimi, łącznie z projektami dotyczącymi
bezpieczeństwa ruchu drogowego.
W ramach programu Polska (województwo lubuskie i województwo dolnośląskie) - Niemcy
(Saksonia) w działaniu 1.3. Transport i komunikacja realizowane będą inwestycje w zakresie infrastruktury transportowo-komunikacyjnej.
W programie Polska – Republika Czeska realizowane będą projekty, których celem jest poprawa
stanu infrastruktury komunikacyjnej i stanu obsługi transportowej w obszarze pogranicza polskoczeskiego (w działaniu 1.1 Wzmacnianie dostępności komunikacyjnej.
Z kolei w programie Polska – Republika Słowacka priorytet 1: Rozwój infrastruktury transgranicznej przewiduje się usprawnienie połączeń bezpośrednich w ramach transportu i komunikacji
w regionie pogranicza polsko-słowackiego.
Program Polska – Litwa przewiduje finansowanie projektów z zakresu infrastruktury transgranicznej w priorytecie 1 Wzrost konkurencyjności i produktywności regionu przygranicznego.
W programie Współpracy Transgranicznej Południowy Bałtyk 2007-2013 część alokacji poświęcona zostanie w osi priorytetowej 1 Konkurencyjność gospodarcza projektom z zakresu dostępności
transportowej.
Infrastruktura szkolna
Jednym z obszarów funkcjonowania samorządu gminnego wspieranych w ramach RPO będzie
szkolnictwo na poziomie podstawowym oraz gimnazjalnym, a także wychowanie przedszkolne.
W programach przewidziano możliwość wsparcia projektów infrastrukturalnych dotyczących budowy,
rozbudowy bądź modernizacji oraz wyposażenia obiektów edukacyjnych.
W Priorytecie 7 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury edukacyjnej na Dolnym Śląsku („Edukacja”) przewiduje się wsparcie inwestycji dotyczące obiektów przedszkolnych oraz szkolnych obiektów
dydaktycznych i socjalnych, a także bibliotek. Istotne znaczenie będzie miało wyposażenie wyżej
wymienionych obiektów w nowoczesny sprzęt (w tym: komputerowy i stosowne oprogramowanie)
oraz pomoce dydaktyczne. W ramach priorytetu będą także realizowane działania z zakresu efektywności energetycznej, dotyczące termomodernizacji oraz wykorzystania energii słonecznej.
Należy pamiętać, aby projekty realizowane w ramach priorytetu uwzględniały działania mające
na celu poprawę dostępu dla osób niepełnosprawnych.
W ramach priorytetu preferowane będą projekty realizowane na tych terenach na obszarach
wiejskich i w małych miastach. Wyrównywaniu szans młodzieży ze wskazanych obszarów sprzyjać
będzie także wsparcie rozwoju bazy socjalnej (np. internatów, stołówek, itp.). Udział w budżecie
priorytetu projektów dotowanych na obszarach wiejskich i w małych miastach wynosić będzie nie
mniej niż 15%.
Możliwość realizacji projektów z zakresu infrastruktury szkolnej przewidziano w osi priorytetowej
3 Rozwój infrastruktury społecznej, gdzie zakłada się m. in. wspieranie przedsięwzięć skierowanych
na rozbudowę i unowocześnienie obiektów oraz poprawę wyposażenia placówek oświatowych
i wychowawczych, w tym ich uzupełnianie o brakujące dziś elementy takie jak np.: pracownie
przedmiotowe, specjalistyczne oraz warsztaty nauki zawodu.
Z punktu widzenia gmin wiejskich zakres wsparcia w ramach Osi Priorytetowej VI Infrastruktura
społeczna obejmie projekty polegające na wykonaniu robót budowlanych wraz z modernizacją i wyposażeniem infrastruktury dydaktycznej i społeczno-edukacyjnej wszystkich szczebli (w tym nauczania
i opieki nad dziećmi na poziomie przedszkolnym oraz rozwijania kształcenia ustawicznego).
Zagadnieniem horyzontalnym projektów infrastrukturalnych będzie dostosowanie obiektów do
potrzeb osób niepełnosprawnych.
W poddziałaniu 4.2.2 Rozwój i modernizacja lokalnej infrastruktury edukacyjnej realizowane będą
następujące projekty z zakresu infrastruktury szkół podstawowych i gimnazjalnych:
– budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury placówek edukacyjnych (w tym przedszkoli),
33
34
– doposażenie placówek edukacyjnych oraz sieci placówek służących wyrównywaniu szans
w nowoczesny sprzęt dydaktyczny,
– wyposażenie warsztatowe oraz zaplecze socjalno – bytowe,
– rozbudowa i modernizacja szkolnych stołówek, internatów i burs.
W ramach V osi priorytetowej Infrastruktura społeczna wsparcie ukierunkowane będzie na
przedsięwzięcia, których realizacja zorientowana jest na podniesienie wiedzy, poprawę kwalifikacji
oraz zdolności szybkiego dostosowywania umiejętności do zmieniających się potrzeb pracodawców.
W szczególności nacisk położony zostanie na inwestycje w placówkach kształcenia ustawicznego
i zawodowego, jednak ze względu na wieloetapowy charakter procesu kształcenia, dofinansowaniem zostaną objęte także inne przedsięwzięcia, które dotyczyć będą wcześniejszych etapów nauki
w tym edukacji przedszkolnej. Wszystkie przedsięwzięcia będą musiały wykazać pozytywny wpływ
planowanych efektów realizowanej inwestycji z koncepcją rozwoju regionu w zakresie edukacji przedstawionej w Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007 -2020 (obszar priorytetowy
Wiedza i kompetencje). Priorytetowo traktowane będą projekty, których realizacja wpłynie na rozwój
gospodarczy regionu, jak również zrównoważenie społeczno-ekonomicznych dysproporcji w regionie
(tj. na przykład różnic w wysokości stopy bezrobocia w regionie, ubóstwa i innych). Przedsięwzięcia
dla zachowania trwałości projektów powinny, tam gdzie jest to możliwe, zakładać wzmocnienie
roli placówki świadczącej usługi edukacyjne poprzez włączenie („otworzenie”) jej infrastruktury
w działalność z zakresu polityki społecznej, zatrudnienia i rozwoju.
Wsparcie udzielane będzie w działaniu 6.2 Rozwój obszarów wiejskich schemat B Infrastruktura społeczna – w tym edukacyjna i sportowa. W jego ramach możliwa będzie realizacja projektów
z zakresu budowy, rozbudowy lub modernizacji przedszkoli, które będą miały istotne znaczenie
w procesie wyrównywania szanse edukacyjnych wśród dzieci mieszkających na tych terenach.
Ponadto w ramach działania realizowane będą projekty w zakresie rozwoju infrastruktury społecznej
– zwłaszcza szkół i przedszkoli, która przyczyni się do wzmocnienia ich gospodarczego i społecznego
potencjału. Największe szanse na uzyskanie dofinansowania mają projekty realizowane na terenie gmin
o najniższym wskaźniku poziomu zamożności gminy. Oceniane będą projekty o wartości od 500 tys.
do 3 mln zł. Wartość dofinansowania może wynieść do 70% wydatków kwalifikowalnych.
W priorytecie VII Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego zaplanowano
udzielanie dofinansowania na realizację projektów dotyczących budowy, rozbudowy, modernizacji
(w tym dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych) placówek systemu oświaty. Wyrównywaniu szans młodzieży (głównie z obszarów wiejskich) sprzyjać będą działania związane z rozwojem
bazy socjalnej, towarzyszącej obiektom dydaktycznym (np. internaty, akademiki, stołówki, itp.).
W celu zapewnienia równego startu edukacyjnego dzieciom ze wsi, planuje się szczególne
wsparcie placówek przedszkolnych zlokalizowanych na obszarach wiejskich.
W ramach Osi 5 Infrastruktura społeczna i szkolnictwo wyższe przygotowywane projekty powinny
przyczyniać się do ograniczania barier w dostępie do edukacji dzieci, w tym z terenów wiejskich
i zmarginalizowanych, tj. o szczególnie trudnej sytuacji w tym obszarze. Ponadto wspierane będą
projekty mające na celu podniesienie standardu infrastruktury placówek edukacyjnych na poziomie
podstawowym i gimnazjalnym, w celu dostosowania ich do współczesnych wymagań i nowych
metod nauczania, głównie poprzez zakup wyposażenia inwestycyjnego przeznaczonego dla celów
dydaktycznych, w tym narzędzi ICT.
Projekty z zakresu wsparcia szkół i placówek tworzących system oświaty realizowane będą
w osi priorytetowej 4 Infrastruktura publiczna. Silny nacisk zostanie położony m. in. na projekty,
które zmierzać będą m. in. do zmniejszenia występujących dysproporcji w dostępie do edukacji
pomiędzy obszarami wiejskimi, a miastami, a także do silniejszego powiązania systemu oświaty
z przedsiębiorczością.
W miarę możliwości, infrastruktura edukacyjna wspierana w ramach niniejszej osi priorytetowej
powinna być otwarta dla szerszego użytkowania przez ogół społeczeństwa (w tym osób niepełnosprawnych), w celu zwiększenia wielofunkcyjności jej wykorzystania oraz efektywności użytkowania.
Ponadto, w ramach niniejszej osi priorytetowej wsparcie udzielane będzie także placówkom
opieki przedszkolnej i innym formom organizacji opieki nad dziećmi, których opiekunowie są czynni
zawodowo.
Wsparcie można uzyskać w działaniu 6.1. Rozwój infrastruktury z zakresu edukacji Projekty
realizowane przez przedszkola, szkoły podstawowe i gimnazja mogą dotyczyć następującego
zakresu:
– budowa, rozbudowa i przebudowa obiektów dydaktycznych, w tym przedszkoli i obiektów
szkolnych,
– budowa, rozbudowa i przebudowa bibliotek,
– budowa, rozbudowa i przebudowa obiektów infrastruktury socjalnej, w tym burs, internatów
i stołówek,
– budowa, rozbudowa i przebudowa infrastruktury technicznej i sanitarnej w wyżej wymienionych
obiektach.
Maksymalna wartość projektu polegającego na zakupie wyposażenia wynosić może 400 tys. zł.
W ramach Działania 9.1. Lokalna infrastruktura edukacyjna, sportowa i kultury realizowane
będą przedsięwzięcia zmierzające do lepszego wyposażenia obszarów uprawnionych, w szczególności słabych strukturalnie (obszary te zostały wskazane w programie operacyjnym), m. in.
w niezbędną lokalną infrastrukturę edukacyjną (w tym przedszkolną). Projekty powinny prowadzić do poprawy jakości, zakresu i dostępności usług świadczonych za pośrednictwem lokalnej
infrastruktury społecznej, przede wszystkim poprzez jej modernizację i podniesienie poziomu
wyposażenia.
Wspierane będą projekty w zakresie lokalnej infrastruktury edukacyjnej (na poziomie przedszkolnym, podstawowym, gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym). Wspierana będzie także przebudowa,
35
36
rozbudowa i wyposażenie obiektów infrastruktury edukacyjnej lub placówek kultury w związku
z rozszerzeniem ich funkcji o edukację przedszkolną.
Minimalna wartość projektów, co do zasady, wynosi równowartość w PLN kwoty 100 000 EUR.
Celem działanie 8.2 Infrastruktura placówek oświaty jest m. in. poprawa warunków kształcenia
na poziomie przedszkolnym, podstawowym i gimnazjalnym.
W ramach tego działania wsparcie udzielane będzie dla placówek oświatowych w zakresie poprawy jakości obiektów dydaktycznych, obiektów sportowych, infrastruktury technicznej
i sanitarnej. W szczególności nacisk zostanie położony na dostosowywanie placówek dydaktycznych do potrzeb nowoczesnych programów nauczania. W programie zastrzeżono, że minimalna
wartość całkowita projektu kwalifikującego się do dofinansowania w ramach działania wynosi
100 000 PLN, zaś maksymalna wartość dofinansowania dla szkół artystycznych wynosić będzie
1 000 000 EUR.
W działaniu 5.2. Podniesienie jakości usług publicznych poprzez wspieranie placówek edukacyjnych i kulturalnych przewidziano realizację m. in. projektów polegających na budowie, rozbudowie,
przebudowie, modernizacji i wyposażeniu obiektów pełniących funkcje edukacyjne. Planuje się
także udzielenie wsparcia projektom mających na celu poprawę jakości infrastruktury oraz zakup
wyposażania na potrzeby jednostek kształcenia i doskonalenia zawodowego oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych (przedszkola). Maksymalna wartość projektu tego typu może wynieść
20 mln zł.
W ramach działania 3.1. Inwestycje w infrastrukturę edukacyjną przewiduje się dofinansowanie projektów, których celem jest unowocześnienie szkół wszystkich typów poprzez wyposażenie
w sprzęt i pomoce naukowe optymalizujące procesy kształcenia.
Okres realizacji projektu musi być zgodny z zasadą n+3 (w przypadku projektów złożonych do
2010 r.) oraz zasadą n+2 (w przypadku projektów złożonych po 2010 r.). Przyjęto, że 80% środków
będzie alokowanych zidentyfikowanych przez instytucję zarządzającą obszarach o wysokim lub
przeciętnym potencjale rozwojowym.
Celem działania 5.2. Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego jest
poprawa warunków kształcenia, unowocześnienie i wzbogacenie bazy regionalnych placówek
oświatowych, w tym na poziomie podstawowym oraz wyrównanie szans w dostępie do edukacji
podstawowej i średniej uczniów, szczególnie pomiędzy terenami wiejskimi i miejskimi. Przede wszystkim będzie to możliwe poprzez budowę nowych, remont, rozbudowę i przebudowę istniejących
obiektów dydaktycznych, w szczególności budynków szkolnych.
Wartość minimalna projektów inwestycyjnych wynosi 250 tys. PLN, zaś projektów obejmujących
zakup wyposażenia – 30 tys. PLN. Podobnie jak w innych działaniach programu, w ramach jednego
konkursu dany beneficjent może aplikować o dofinansowanie tylko jednego projektu.
Projekty szkolne będą realizowane w poddziałaniu 8.1.2 Lokalna infrastruktura edukacyjna. Ich
głównym celem będzie poprawa warunków kształcenia i jakości bazy szkolnej oraz opiekuńczowychowawczej w szczególności poprzez budowę, rozbudowę, modernizację i wyposażenie lokalnej
infrastruktury edukacyjnej: przedszkoli, szkół i placówek edukacyjnych działających w systemie
oświaty na szczeblu podstawowym oraz gimnazjalnym.
Główny nacisk w działaniu jest położony na wyrównanie szans w dostępie do edukacji pomiędzy
uczniami z obszarów wiejskich i miejskich oraz wzmocnienie integracji społeczności lokalnej poprzez
ułatwienie dostępu społeczności lokalnej do podstawowej infrastruktury edukacyjnej oraz sportowej.
Maksymalny poziom dofinansowania wynosi 1 mln PLN. Okres realizacji projektu musi być zgodny
z zasadą n+3, w innym przypadku należy przedstawić odpowiednie uzasadnienie.
W programach EWT co do zasady nie przewiduje się finansowania projektów z zakresu infrastruktury szkolnictwa na poziomie podstawowym i gimnazjalnym (wspierane natomiast będą projekty
z zakresu szkolnictwa wyższego i dokształcania ustawicznego).
Infrastruktura sportowa
Projekty z zakresu infrastruktury sportowej, takie jak sale gimnastyczne, baseny, boiska sportowe, stadiony czy hale sportowe mogą być realizowane w osiach priorytetowych poświęconych
edukacji (jako element infrastruktury przyszkolnej) bądź turystyki i kultury. Sposób klasyfikacji tego
typu projektów jest różny w poszczególnych regionalnych programach operacyjnych.
W Priorytecie 7 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury edukacyjnej na Dolnym Śląsku („Edukacja”) planuje się udzielenie dotacji na inwestycje dotyczące m. in. obiektów sportowych wykorzystywanych w systemie edukacyjnym.
Projekty realizowane w ramach priorytetu muszą uwzględniać działania mające na celu poprawę
dostępu dla osób niepełnosprawnych.
W ramach priorytetu preferowane będą projekty realizowane na tych terenach na obszarach wiejskich
i w małych miastach. Wyrównywaniu szans młodzieży ze wskazanych obszarów sprzyjać będzie także
wsparcie rozwoju bazy socjalnej (np. internatów, stołówek, itp.). Udział w budżecie priorytetu projektów
dotowanych na obszarach wiejskich i w małych miastach wynosić będzie nie mniej niż 15%.
Projekty z zakresu infrastruktury sportowej będą mogły być realizowane w osi priorytetowej
3 Rozwój infrastruktury społecznej, gdzie przewiduje się m. in. dofinansowanie obiektów dla szkolnego sportu, rekreacji i kultury.
37
38
W ramach Osi Priorytetowej VI Infrastruktura społeczna przewiduje się realizację projektów mających na celu podnoszenie jakości i zwiększanie dostępności do obiektów sportowych poprzez
roboty budowlane, modernizację i wyposażenie ww. obiektów.
Priorytetowo traktowane będą projekty dotyczące infrastruktury sportowej, zapewniającej możliwość spełniania funkcji rekreacyjno-widowiskowej.
Zagadnieniem horyzontalnym projektów infrastrukturalnych będzie dostosowanie obiektów do
potrzeb osób niepełnosprawnych.
W poddziałaniu 4.2.2 Rozwój i modernizacja lokalnej infrastruktury edukacyjnej przewiduje się
m. in. dofinansowanie projektów z zakresu wyposażenia obiektów sportowych (należących do
placówek edukacyjnych), dydaktycznych i społeczno-edukacyjnych. Preferowane będą projekty
mające na celu stworzenie odpowiednich warunków do poprawy pracy placówek edukacyjnych
i naukowych oraz do podniesienia poziomu kształcenia, jak również zapewnienia tym placówkom
nowoczesnego sprzętu dydaktycznego i warsztatowego.
W osi priorytetowej V Infrastruktura społeczna możliwe jest ubieganie się o dofinansowanie
infrastruktury sportowej jedynie w przypadku, gdy wykazane zostanie, że nie istnieje inna, bardziej efektywna metoda zapewnienia wychowankom szkół możliwości podnoszenia sprawności
fizycznej.
Projekty będą mogły być składane w działaniu 6.2 Rozwój obszarów wiejskich schemat B Infrastruktura społeczna – w tym edukacyjna i sportowa. Ich zakres może w szczególności dotyczyć
budowy, przebudowy, rozbudowy i modernizacji sal gimnastycznych (obok szkół i przedszkoli) oraz
obiektów sportowych i rekreacyjnych, a także obiektów wielofunkcyjnych, w których łączone są różne
funkcje z zakresu infrastruktury społecznej. Największe szanse na uzyskanie dofinansowania mają
projekty realizowane na terenie gmin o najniższym wskaźniku poziomu zamożności gminy. Oceniane
będą projekty o wartości od 500 tys. do 3 mln zł. Wartość dofinansowania może wynieść do 70%
wydatków kwalifikowalnych.
W ramach alokacji dla priorytetu VII Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego
zaplanowano udzielania dofinansowania na realizację projektów dotyczących budowy, rozbudowy
i modernizacji przyszkolnej infrastruktury sportowej.
W ramach opolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego planuje się jedynie wsparcie
obiektów sportowych o charakterze regionalnym (w ramach osi 1 Wzmocnienie atrakcyjności gospodarczej regionu).
Przewidywane w ramach osi priorytetowej 4 Infrastruktura publiczna inwestycje prowadzić
będą do tworzenia nowych oraz poprawy jakości istniejących obiektów o charakterze sportowym
i rekreacyjnym. Wspierane będą inwestycje służące mieszkańcom regionu, w których możliwa będzie
także organizacja imprez sportowych i rekreacyjnych.
Realizowane będą przedsięwzięcia, które w największym stopniu przyczyniają się do rozwoju
gospodarczego i tworzenia miejsc pracy. Rozwój ww. infrastruktury powinien mieć także pozytywny
wpływ na kształtowanie nawyków zdrowego trybu życia i poprawę zdrowotności w społeczeństwie.
O dofinansowanie gminy mogą ubiegać się również w działaniu 6.1. Rozwój infrastruktury
z zakresu edukacji, gdzie możliwa jest realizacja projektów, których celem jest budowa, rozbudowa
i przebudowa obiektów sportowych, w tym sal gimnastycznych, boisk i hal sportowych przy placówkach edukacyjnych, a także wyposażenie obiektów sportowych, dydaktycznych i socjalnych.
Maksymalna wartość projektu polegającego na zakupie wyposażenia wynosić może 400 tys. zł.
Planuje się, aby w ramach Działania 9.1. Lokalna infrastruktura edukacyjna, sportowa i kultury wspierać przedsięwzięcia zmierzające do lepszego wyposażenia obszarów uprawnionych,
w szczególności słabych strukturalnie (obszary te zostały wskazane w programie operacyjnym), m. in.
w niezbędną lokalną infrastrukturę edukacyjną sportową. Projekty powinny prowadzić do poprawy
jakości, zakresu i dostępności usług świadczonych za pośrednictwem lokalnej infrastruktury społecznej, przede wszystkim poprzez jej modernizację i podniesienie poziomu wyposażenia.
Wspierane będą projekty budowy nowych oraz przebudowy, rozbudowy i remontów istniejących
obiektów sportowych, w tym m.in. sal / hal sportowych, basenów / pływalni, boisk sportowych, placów
zabaw, infrastruktury do sportów letnich i zimowych, wraz z wyposażeniem i zagospodarowaniem
otoczenia.
Minimalna wartość projektów, co do zasady, wynosi równowartość w PLN kwoty 100 000 EUR.
W działaniu 8.2 Infrastruktura placówek oświaty dofinansowanie uzyskają przedsięwzięcia
obejmujące budowę (w tym rozbudowę, nadbudowę, odbudowę) lub przebudowę i wyposażenie
przyszkolnych obiektów sportowych (wyposażenie stanowić może tylko integralną część projektu),
W przypadku tego typu projektów minimalna wartość całkowita projektu kwalifikującego się do
dofinansowania w ramach działania wynosi 100 000 PLN.
Działanie 5.3. Inwestycje w sferę dziedzictwa kulturowego, turystyki i sportu jest dedykowane
m. in. inwestycjom sportowym, które mają na celu tworzenie warunków dla aktywności społecznej,
poprawę infrastruktury aktywnego wypoczynku oraz zwiększenie atrakcyjności turystycznej obszaru,
na którym będzie realizowany projekt.
39
40
Maksymalna wartość projektu z zakresu infrastruktury sportowej i rekreacyjnej, wynosi 20 mln PLN.
Projekty sportowe mogą być finansowane w działaniu 2.1. Wzrost potencjału turystycznego.
W związku z tym wspierana będzie budowa, rozbudowa, modernizacja (w tym przebudowa) i zakup
wyposażenia do wielofunkcyjnej infrastruktury sportowo-rekreacyjnej oferującej w jednym kompleksie
różne możliwości aktywności i wypoczynku (np. parki wodne).
Projekty będą musiały być realizowane zgodnie z zasadą n+3 (w przypadku projektów złożonych
do 2010 r.) oraz zasadą n+2 (w przypadku projektów złożonych po 2010 r.). Przyjęto, że 80% środków będzie alokowanych zidentyfikowanych przez instytucję zarządzającą obszarach o wysokim
lub przeciętnym potencjale rozwojowym.
W działaniu 5.2. Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego przewidziano możliwość budowy nowych, remontu, rozbudowy i przebudowy istniejących obiektów sportowych. Finansowane mogą być następujące rodzaje obiektów o standardowych wymiarach: hale
widowiskowo – sportowe (44 x 22m), hale sportowe (36 x 18/19m), sale gimnastyczne (24 x 12m).
W ramach działania nie przewiduje się dofinansowania pływalni, lodowisk i stadionów.
Wartość minimalna projektów inwestycyjnych wynosi 250 tys. PLN. W ramach jednego konkursu
dany beneficjent może aplikować o dofinansowanie tylko jednego projektu.
W poddziałaniu 8.1.2 Lokalna infrastruktura edukacyjna planuje się m. in. budowę, rozbudowę,
modernizację i wyposażenie obiektów sportowych (w szczególności sal gimnastycznych, basenów,
boisk sportowych, stadionów, hal sportowych wraz z zapleczem socjalnym).
W działaniu położono nacisk na wyrównanie szans w dostępie do edukacji pomiędzy uczniami
z obszarów wiejskich i miejskich oraz wzmocnienie integracji społeczności lokalnej poprzez ułatwienie
dostępu społeczności lokalnej do podstawowej infrastruktury edukacyjnej oraz sportowej.
Maksymalny poziom dofinansowania dla projektu wynosi 1 mln PLN. Okres realizacji projektu
musi być zgodny z zasadą n+3 (w innym przypadku należy przedstawić odpowiednie uzasadnienie).
W programie Polska – Republika Słowacka w temacie współpracy 2.1: Rozwój współpracy
transgranicznej w zakresie turystyki przewidywana jest współpraca w dziedzinie turystyki, sportu
i rekreacji.
W pozostałych programach nie znalazły się komponenty poświęcone tematyce sportowej.
Infrastruktura kultury i turystyki
Projekty tego typu najczęściej obejmują działania związane z modernizacją czy też renowacją
obiektów zabytkowych oraz tworzenie i rozwój produktów turystycznych, w tym związanych z turystyką kulturową (wykorzystanie obiektów kulturalnych do zwiększenia atrakcyjności turystycznej).
Szczególnie silnie akcentowany jest wpływ projektów na tworzenie warunków do wzrostu gospodarczego obszaru objętego interwencją.
W ramach priorytetu 6 Wykorzystanie i promocja potencjału turystycznego i kulturowego Dolnego Śląska („Turystyka i Kultura”) finansowane będą projekty z zakresu zwiększania potencjału
ekonomicznego regionu w oparciu o walory turystyczne i kulturowe (preferowane będą projekty,
wykazujące wyraźny wpływ na gospodarkę regionu). Istotne będą przede wszystkim te przedsięwzięcia, które przyciągną turystów spoza regionu. Realizowane projekty powinny wpisywać się
w założenia Programu Rozwoju Turystyki dla Województwa Dolnośląskiego
Planuje się wsparcie projektów wpisujących się w następujące produkty turystyczne:
– produkt „Turystyka uzdrowiskowa”: projekty z zakresu odbudowy i renowacji architektury zdrojowej,
w tym m.in. pijalni wód oraz rewitalizacji parków, promowania dolnośląskiego produktu uzdrowiskowego w kraju i za granicą poprzez przygotowanie materiałów promocyjnych i ich rozpowszechnianie
z wykorzystaniem skutecznych kanałów dystrybucji i narzędzi marketingowych,
– produkt „Turystyka aktywna”: kompleksowe przedsięwzięcia dotyczące opracowywania
i wdrażania koncepcji z zakresu rozwoju infrastruktury (w tym modernizacji i budowy obiektów
rekreacyjnych i sportowych) niezbędnej do uprawiania aktywnych form turystyki, między innymi: narciarskiej, górskiej, rowerowej, pieszej i wodnej. W niniejszym obszarze będą wspierane
także przedsięwzięcia promujące infrastrukturę związaną z uprawianiem turystyki aktywnej,
– produkt „Turystyka biznesowa”: tworzenie nowych oraz rozwój istniejących centrów wystawienniczych i kongresowych zdolnych obsłużyć imprezy o charakterze co najmniej regionalnym,
a ponadto promocja i marketing regionu jako atrakcyjnego miejsca dla organizacji kongresów,
konferencji, wystaw gospodarczych oraz innych imprez biznesowych,
– produkt „Turystyka kulturowa”: preferowane będą projekty będące impulsem do podejmowania
kolejnych przedsięwzięć (np. związanych z adaptacją i wykorzystaniem zabytków do pełnienia
nowych funkcji mających pozytywny wpływ na rozwój gospodarczy regionu), które przyczynią
się do tworzenia nowych miejsc pracy; przewidziane do realizacji na szlakach turystycznych
o znaczeniu regionalnym oraz umożliwiające jak najszersze udostępnienie obiektów dziedzictwa kulturowego.
Ponadto wzmocnione zostaną inne elementy infrastruktury turystycznej, takie jak informacja turystyczna. Dlatego też w ramach priorytetu preferowane będą projekty związane z miejscowościami,
obiektami i imprezami o znaczeniu regionalnym, zlokalizowanymi w otoczeniu szlaków, takich jak np.:
szlak zabytków Światowego Dziedzictwa UNESCO, szlak cysterski, szlak zamków piastowskich,
szlak rzeki Odry.
W ramach produktu „turystyka kulturowa” na projekty realizowane przez instytucje kultury, które
nie mają bezpośredniego wpływu na rozwój gospodarczy Dolnego Śląska, zostanie przeznaczonych
maksymalnie 15% alokacji środków EFRR na priorytet.
41
42
Przedsięwzięcia realizowane w ramach priorytetu „Turystyka i Kultura” powinny także w jak
najszerszym aspekcie uwzględniać poprawę dostępu osób niepełnosprawnych do infrastruktury
turystycznej oraz do obiektów dziedzictwa kulturowego i instytucji kultury.
W programie województwa kujawsko-pomorskiego przewiduje się w osi priorytetowej 3 Rozwój
infrastruktury społecznej wspieranie inwestycji ukierunkowanych na poprawę stanu technicznego
obiektów i zespołów zabytkowych, ich przystosowanie do świadczenia nowych funkcji, na przykład
aktywności kulturalnej (w szczególności dotyczy to unikalnych zabytków architektury romańskiej
i gotyckiej czy przykładów historycznej urbanistyki). Z tego względu duże szanse na otrzymanie dofinansowania będą miały te gminy wiejskie, które planują realizację projektów obejmujących obiekty
atrakcyjne pod względem historycznym i turystycznym.
Zakres wsparcia w ramach Osi Priorytetowej V Kultura, turystyka i współpraca międzyregionalna
obejmuje następujące kierunki:
– utrzymanie i ochrona dziedzictwa kulturowego poprawiające dostępność do obiektów i dóbr
kultury oraz miejsc atrakcyjnych turystycznie, a także służące rozwojowi aktywnych form
turystyki;
– przystosowanie zabytków do potrzeb turystyki i/lub kultury oraz rozwijanie i wspieranie infrastruktury kultury o znaczeniu regionalnym i lokalnym (m.in. sale koncertowe, ośrodki kultury,
itd.);
– łączenie funkcji turystycznych z rekreacyjnymi, edukacyjnymi, ekologicznymi i kulturalnymi;
– tworzenie i rozwijanie kompleksowego systemu informacji i promocji turystycznej i kulturalnej;
– przygotowanie i realizację programów rozwoju i promocji regionalnych lub lokalnych produktów
kulturowych i/lub turystycznych;
– tworzenie efektywnych powiązań międzyregionalnych w układzie bilateralnym i sieciowym
w różnych obszarach życia społecznego i gospodarczego.
Preferowane będą projekty nawiązujące do tradycji wielokulturowego dziedzictwa oraz walorów
przyrodniczych województwa.
Należy wspomnieć, że realizowane inwestycje muszą być dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych.
W poddziałaniu 4.3.2 Rozwój i modernizacja lokalnej infrastruktury kulturowej, turystycznej i sportowej możliwa będzie realizacja inwestycji lokalnych z zakresu kultury zlokalizowanych na obszarze
od 5 tys. do 20 tys. mieszkańców (ograniczenie to nie dotyczy projektów z obszaru turystyki).
Realizacja inwestycji powinna odbywać się na zasadzie spójnych i komplementarnych wobec
siebie przedsięwzięć, które w efekcie doprowadzą do powstania atrakcyjnego produktu turystycznego. Maksymalna dopuszczalna wartość projektu wynosi 5 mln euro.
W ramach działania będą wspierane przede wszystkim inwestycje dotyczące infrastruktury
turystycznej, zgodnie z zapisami dotyczącymi obszarów turystycznych wskazanych w „Lubuskiej
Strategii Rozwoju Turystyki na lata 2006-2013”.
Przedsięwzięcia tego typu będą finansowane w osi priorytetowej V Infrastruktura społeczna gdzie
planuje się realizację kompleksowych projektów zakładających wykorzystanie elementów dziedzictwa
kulturowego oraz środowiska przyrodniczego podnoszących atrakcyjność i umacniających wizerunek regionu jako dobrego miejsca do lokowania inwestycji. Wiązać się to będzie z powstaniem
szerokiej oferty spędzania wolnego czasu i rekreacji. Realizowane będą działania w zakresie budowy,
przebudowy lub wyposażenia obiektów kultury, umożliwiające mobilizację aktywności kulturalnej
mieszkańców. Ze względu na liczne zabytki oraz obiekty historyczne, w ramach osi priorytetowej
wspierana będzie także ochrona oraz zachowanie architektonicznego dziedzictwa kulturowego regionu, z zachowaniem pełnionych przez nie dotychczas funkcji kulturalnych bądź nadaniem takich
funkcji. Realizowane będą również projekty związane z podniesieniem bezpieczeństwa zasobów
instytucji kultury. W ramach osi priorytetowej wspierane będą też inwestycje z zakresu infrastruktury
informacyjnej oraz tworzenia centrów informacji w obszarze kultury. Kształtowanie i rozwijanie kulturowej tożsamości regionalnej zostanie również wsparte poprzez realizację działań promocyjnych
z zakresu kultury, w ramach promocji imprez kulturalnych albo rozwoju i promocji lokalnych lub
regionalnych produktów kulturowych.
Projekty z zakresu lokalnej infrastruktury kulturalnej będą mogły być składane w działaniu 6.2
Rozwój obszarów wiejskich schemat B Infrastruktura społeczna – w tym edukacyjna i sportowa.
Największe szanse na uzyskanie dofinansowania mają projekty realizowane na terenie gmin o najniższym wskaźniku poziomu zamożności gminy W ramach tego działania możliwe jest dofinansowanie
inwestycji o wartości nie większej niż 1 000 000 zł. Wartość dofinansowania może wynieść do 70%
wydatków kwalifikowalnych.
Turystyce i kulturze na obszarach wiejskich poświęcono priorytet VI Wykorzystanie walorów
naturalnych i kulturowych dla rozwoju turystyki i rekreacji. Projekty z zakresu kultury oraz turystyki
wspierane w ramach priorytetu powinny wykazywać bezpośredni lub pośredni wpływ na rozwój
gospodarczy regionu.
Priorytetowo traktowane będą przedsięwzięcia skierowane do turystów spoza regionu realizowane
w ramach planów rozwoju turystyki w regionie. Jednocześnie planuje się wykorzystanie walorów
przyrodniczych regionu dla rozwoju turystyki i wypoczynku sobotnio-niedzielnego mieszkańców
warszawskiego obszaru metropolitalnego.
W osi 5 Infrastruktura społeczna i szkolnictwo wyższe ze względu na pogarszający się stan
zabytków, podejmowane będą działania zmierzające do zatrzymania postępującej degradacji
i niszczenia obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz ich pełnego wykorzystania do prowadzenia działalności kulturowej. Ponadto wspierane będą również projekty konserwacji muzealiów,
archiwaliów, starodruków, księgozbiorów oraz innych zabytków ruchomych.
Dofinansowanie może być również udzielone na projekty powiązane ze stanowiskiem dokumentacyjnym przyrody nieożywionej „Trias” w Krasiejowie.
43
44
W programie podkarpackim obszarowi turystyki i kultury poświęcono oś priorytetową 5 Turystyka
i kultura, gdzie planuje się wsparcie:
– gmin uzdrowiskowych (projekty dotyczące architektury zdrojowej, parków zdrojowych, pijalni
wód, domów zdrojowych oraz promocji produktu uzdrowiskowego),
– przedsięwzięć związanych z poprawą bazy lokalowej i wyposażenia podmiotów prowadzących
działalność kulturalną, takich jak m.in. teatry, biblioteki, ogniska artystyczne, muzea, domy
kultury, galerie sztuki,
– przedsięwzięć w zakresie cyfrowej archiwizacji zasobów bibliotek, muzeów i innych placówek,
w szczególności pod kątem publicznego udostępnienia tych zasobów w formie cyfrowej
i ułatwienia tym samym możliwości korzystania z nich,
– w tworzeniu centrów i punktów informacji kulturalnej.
Pierwszeństwo uzyskają te projekty, które przede wszystkim przyciągają turystów spoza regionu. Projekty turystyczne oraz kulturalne, wspierane w ramach niniejszego priorytetu, będą musiały
wykazywać wyraźne oddziaływanie gospodarcze, a także wykazywać korelację ze Strategią rozwoju
turystyki dla województwa podkarpackiego na lata 2007-2013. Z punktu widzenia gmin wiejskich
ważne jest, że priorytetowo traktowane będą projekty sieciowe przyczyniające się m.in. do rozwoju
turystyki na obszarach wiejskich
W ramach działania 6.3. Infrastruktura z zakresu kultury i ochrony dziedzictwa historycznego
i kulturowego przewiduje się realizację projektów zapewniających odpowiedniej jakości infrastrukturę z zakresu kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego przy wykorzystaniu bogactwa dziedzictwa
historycznego i zróżnicowania kulturowego, etnicznego i wyznaniowego województwa.
W ramach działania realizowane będą między innymi inwestycje mające na celu ochronę
i konserwację obiektów dziedzictwa kulturowego, konserwację zabytków ruchomych, księgozbiorów, archiwów, rewaloryzację i rewitalizację historycznych zespołów miejskich, poprzemysłowych
i powojskowych o wartości historycznej na cele kulturalne, budowę centrów i punktów informacji
kulturalnej.
Dopuszcza się, aby projekty miały wartość maksymalną 4 mln zł kosztów kwalifikowanych
(dla projektów dotyczących konserwacji zabytków ruchomych, zabezpieczenia zabytków przed
kradzieżą i zniszczeniem) oraz maksymalną 20 mln zł kosztów kwalifikowalnych dla pozostałych
projektów.
W działaniu 9.1. Lokalna infrastruktura edukacyjna, sportowa i kultury realizowane będą przedsięwzięcia zmierzające do lepszego wyposażenia obszarów uprawnionych, w szczególności słabych strukturalnie (obszary te zostały wskazane w programie operacyjnym), w niezbędną lokalną
infrastrukturę edukacyjną kultury. Wspierane będą projekty, których celem jest budowa, rozbudowa
i modernizacja oraz wyposażenie obiektów infrastruktury kulturalnej, w tym gminnych ośrodków kultury, bibliotek gminnych, amfiteatrów, sal wystawowych i koncertowych, wraz z zagospodarowaniem
otoczenia.
Minimalna wartość zgłaszanych projektów, co do zasady, wynosi równowartość w PLN kwoty
100 000 EUR.
Ponadto w działaniu 6.1. Infrastruktura wzmacniająca potencjał turystyczny wspierane będą
projekty, które obejmą:
– budowę, przebudowę i rozbudowę publicznej infrastruktury turystycznej (m.in. porty, przystanie i pomosty służące turystyce wodnej, szlaki turystyczne: trasy rowerowe, szlaki piesze,
oznakowanie tras i szlaków, parkingi);
– budowę, przebudowę i rozbudowę infrastruktury oraz obiektów o znaczeniu regionalnym lub
ponadregionalnym służących rozwojowi specyficznych form turystyki (np. turystyka wodna,
turystyka zimowa, turystyka konna);
– budowę, przebudowę i rozbudowę urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego (m.in. parki i urządzone ścieżki ruchowe, urządzone odcinki wybrzeża morskiego, tężnie, grzybki inhalacyjne,
pijalnie uzdrowiskowe, lecznicze i rehabilitacyjne baseny uzdrowiskowe) oraz ujęcia wód
leczniczych i termalnych.
Poziom dofinansowania tego typu projektów ze środków EFRR wynosi maksymalnie 75%.
Jednocześnie minimalna wartość projektu, co do zasady, wynosi równowartość w PLN kwoty
1 000 000 EUR, zatem gminom wiejskim trudno będzie raczej ubiegać się samodzielnie o wsparcie
w ramach tego działania.
Planuje się wsparcie dla tego typu projektów w ramach priorytetu III Turystyka oraz priorytetu
IV Kultura.
W priorytecie III wspierane działania z zakresu infrastruktury zaplecza turystycznego, infrastruktury
okołoturystycznej, systemu informacji turystycznej oraz promocji turystyki. Preferowane będą inwestycje kompleksowe, o zasięgu ponadlokalnym, przyczyniające się wprost do wzrostu gospodarczego,
tworzące nowe produkty turystyczne, kulturowe i tradycyjne, wykorzystujące elementy regionalnego
i lokalnego dziedzictwa kulturowego, a także realizujące założenia wynikające ze Strategii Rozwoju
Turystyki w Województwie Śląskim na lata 2004-2013.
Z kolei w priorytecie IV dofinansowane będą działania z zakresu infrastruktury kultury, systemu
informacji kulturalnej i promocji kultury. Dofinansowanie będzie obejmować projekty wpływające na
wzbogacenie i podniesienie jakości oferty kulturalnej, a przez to również turystycznej województwa.
Priorytetowo traktowane będą projekty o znaczeniu ponadlokalnym, realizujące cele i założenia
regionalnych oraz krajowych dokumentów strategicznych, wpływające na wzrost gospodarczy
i ekonomiczny regionu oraz będące impulsem dla wzrostu potencjału turystycznego regionu.
Wsparcie skierowane zostanie na projekty o charakterze kulturalnym przyczyniające się do wzrostu
zatrudnienia.
Z tego względu beneficjenci powinni przygotowywać projekty o ponadlokalnej skali oddziaływania
oraz przyczyniające się do przyspieszenia tempa wzrostu gospodarczego.
W ramach działania 5.3. Inwestycje w sferę dziedzictwa kulturowego, turystyki i sportu przewiduje się realizację inwestycji z zakresu ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego oraz przy-
45
46
rodniczego. Wspierane będą również projekty związane z przystosowaniem obiektów zabytkowych
i poprzemysłowych na cele turystyczne. Wsparcie skierowane będzie także na inwestycje służące
rozwojowi i poprawie publicznej infrastruktury turystycznej. Ponadto w działaniu przewidziana jest
budowa, rozbudowa, przebudowa, modernizacja i wyposażenie obiektów pełniących funkcje edukacyjne i kulturalne. Przykładowe typy projektów to:
– adaptacja obiektów zabytkowych i poprzemysłowych na cele kulturalne,
– budowa, rozbudowa, przebudowa, modernizacja i wyposażenie obiektów publicznej infrastruktury kulturalnej oraz zagospodarowanie ich otoczenia,
– tworzenie systemów i centrów informacji kulturalnej,
– wyposażenie obiektów pełniących funkcje kulturalne,
– zagospodarowanie otoczenia obiektów pełniących funkcje kulturalne.
Maksymalna wartość projektów obu typów może wynieść 20 mln zł.
Wsparcie w działaniu 2.1 Wzrost potencjału turystycznego poprzez ochronę i zachowanie dziedzictwa kulturowego może np. objąć następujące typy projektów:
– renowacja (w tym rewaloryzacja, konserwacja), odbudowa obiektów dziedzictwa kulturowego
o potencjale turystycznym wraz z zagospodarowaniem terenów je otaczających;
– adaptacja obiektów dziedzictwa kulturowego o potencjale turystycznym polegająca na unowocześnianiu form ich wykorzystania wraz z zagospodarowaniem terenów je otaczających;
– projekty polegające na zabezpieczeniu przed zagrożeniami obiektów dziedzictwa kulturowego;
W przypadku ww. typów projektu maksymalna wartość projektu – do 20 mln PLN, zaś dla projektów dotyczących konserwacji zabytków ruchomych i zabezpieczenia zabytków – do 4 mln PLN.
Ponadto w działaniu wspierane będą projekty obejmujące inwestycje w publiczną infrastrukturę
turystyczną, polegające na:
– zagospodarowaniu i oznakowaniu szlaków i atrakcji turystycznych (np. trasy kajakowe, narciarskie, jeździeckie, punkty i wieże widokowe wraz z infrastrukturą towarzyszącą), stanic
wodnych (wraz z obiektami małej architektury, itp.), a także pomostów służących turystyce
wodnej, parkingów, itp.;
– zagospodarowanie nieczynnych linii kolejowych na potrzeby turystyki,
– zagospodarowanie brzegów jezior (mola, promenady, urządzanie plaż oraz parkingi).
Jak w innych działaniach programu, przedsięwzięcia będą musiały być realizowane zgodnie
z zasadą n+3 (w przypadku projektów złożonych do 2010 r.) oraz zasadą n+2 (w przypadku projektów złożonych po 2010 r.). Przyjęto, że 80% środków będzie alokowanych na zidentyfikowanych
przez instytucję zarządzającą obszarach o wysokim lub przeciętnym potencjale rozwojowym.
W działaniu 4.4. Infrastruktura na terenach turystycznych wsparte zostaną projekty przyczyniające się do wzrostu konkurencyjności sektora turystycznego w wyniku efektywnego wykorzystania
walorów turystycznych regionu. Możliwe to będzie dzięki dofinansowaniu projektów, których głównym celem jest:
– budowa, rozbudowa i modernizacja publicznej infrastruktury turystycznej, m.in.: szlaki turystyczne, ścieżki rowerowe, porty i przystanie oraz stanice wodne służące turystyce wodnej,
– renowacja i rozbudowa urządzeń rekreacyjno sportowych: plaż, kąpielisk, przystani wodnych,
ścieżek sportowych i innych obiektów w nadjeziornych ośrodkach wypoczynkowych,
– budowa nowoczesnych ośrodków rekreacyjno-rozrywkowych o bogatym programie wielofunkcyjnym (wioski wakacyjne, parki wypoczynku i sportu), z wykorzystaniem wód termalnych,
– turystyczno-rekreacyjne zagospodarowanie obszarów leśnych,
– budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury oraz obiektów służących rozwojowi specyficznych form turystyki,
– rozwój i promocja regionalnych i lokalnych produktów turystycznych.
Ponadto w działaniu 5.5. Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego możliwe jest
udzielenie wsparcia dla projektów polegających na rewitalizacji, rewaloryzacji, konserwacji, renowacji,
restauracji, zachowania, a także adaptacji na cele kulturalne obiektów historycznych i zabytkowych
(w takim przypadku maksymalna wartość projektu wynosi 20 mln PLN, zaś maksymalna wartość
dofinansowania 10 mln PLN). Z kolei dla projektów dotyczących budowy, rozbudowy, przebudowy
oraz remontów publicznej infrastruktury kultury wartość projektu musi mieścić się pomiędzy 2 a 20
mln PLN, zaś maksymalna wartość dofinansowania 10 mln PLN.,W przypadku projektów promocyjnych możliwa jest organizacja wydarzeń kulturalnych, mających wpływ na wzrost znaczenia
kultury jako czynnika stymulującego rozwój społeczno – gospodarczy, a także organizacja kampanii
promocyjnych w kraju i za granicą, których celem jest promocja kultury regionu (w takim przypadku
wartość projektu musi wynosić pomiędzy 200 – 700 tys. PLN).
W ramach jednej rundy aplikacyjnej dany beneficjent może złożyć tylko jeden wniosek o dofinansowanie.
W osi priorytetowej 5 Turystyka, kultura i rewitalizacja planowane jest podniesienie atrakcyjności
województwa poprzez m. in. rozwój turystyki i kultury, w szczególności poprzez rozwój regionalnych
i ponadregionalnych produktów turystycznych wpływających na wydłużenie sezonu turystycznego
oraz poprawę stanu i rozbudowę infrastruktury kulturalnej.
W ramach osi priorytetowej wspierane będą projekty związane z budową oraz rozbudową
infrastruktury turystycznej, m.in. w zakresie: turystyki wodnej, golfowej, biznesowej oraz infrastruktury służącej rozwojowi aktywnych form turystyki, turystycznej bazy uzupełniającej oraz bazy
noclegowej.
Priorytetowo będą traktowane programy budowy i rozwoju markowych produktów turystycznych regionu. Projekty turystyczne, które będą wspierane w ramach tej osi priorytetowej, muszą
wykazać wyraźny ekonomiczny efekt. Priorytetowo będą traktowane projekty, które przyczyniają
47
48
się zwiększenia ilości turystów przyjeżdżających spoza regionu i które wpisują się w szersze ramy
planów rozwoju turystyki.
W zakresie kultury planowane są działania w zakresie przebudowy i budowy placówek kulturalnych w regionie, przedsięwzięcia zmierzające do poprawy stanu nieruchomości oraz obiektów
ruchomych (np. wyposażenie kościołów, dzieła sztuki, itp.) wpisanych do rejestru wojewódzkiego
konserwatora zabytków czy też adaptacji do pełnienia innych funkcji niż pierwotnie przewidziane.
Konieczne jest zapewnienie właściwego okres realizacji projektu zgodnego z zasadą n+3 (bądź
przedstawienie uzasadnienia w razie jego przekroczenia).
Przewiduje się, że w programie Polska (województwo zachodniopomorskie) - Niemcy (Meklemburgia/Pomorze Wschodnie-Brandenburgia) projekty turystyczne będą realizowane w działaniu
2.2. Działania na rzecz transgranicznego marketingu turystycznego.
Program Polska (województwo lubuskie) - Niemcy (Brandenburgia) przewiduje w działaniu 1.1: Budowa i poprawa infrastruktury wspieranie transgranicznej infrastruktury turystycznej,
w szczególności turystyki wodnej i rowerowej, jak również sieci szlaków pieszych i konnych, a także
działania inwestycyjne na rzecz dalszego poszerzania oferty turystycznej i stworzenia nowych
atrakcji turystycznych, w szczególności zmierzające do podniesienia jakości istniejącej infrastruktury turystycznej (turystyka rowerowa, wodna, konna i kulturalna, systemy drogowskazów, tablic
informacyjnych, itd.).
Podobne projekty w programie Polska (województwo lubuskie i województwo dolnośląskie)
- Niemcy (Saksonia) mogą być finansowane w działaniu 1.2. Turystyka, kultura i rekreacja, gdzie
planuje się wsparcie dla inwestycji w zakresie turystyki, kultury i rekreacji, a także realizację projektów
z zakresu promocji i informacji.
W ramach programu Polska – Republika Czeska w działaniu 3.1. Współpraca terytorialna instytucji świadczących usługi publiczne dofinansowanie otrzymają placówki edukacyjne i kulturalne,
które są niezbędne dla realizacji współpracy społeczności lokalnych.
W programie Polska – Republika Słowacka w temacie współpracy 2.1. Rozwój współpracy
transgranicznej w zakresie turystyki przewiduje się wsparcie projektów mających na celu zwiększenie
atrakcyjności turystycznej pogranicza.
W programie Polska – Litwa przewidziano możliwość realizacji projektów dotyczących promocji
turystyki, zachowania dziedzictwa kulturowego/historycznego oraz wdrażania wspólnych inicjatyw
mających na celu promocję w ramach priorytetu 1 Wzrost konkurencyjności i produktywności
regionu przygranicznego
W programie Współpracy Transgranicznej Południowy Bałtyk 2007-2013 zakładane jest
udzielanie wsparcia w ramach osi priorytetowej 2. Atrakcyjność oraz wspólna tożsamość na
projekty z zakresu zrównoważonego wykorzystania dziedzictwa kulturowego dla rozwoju regionalnego.
Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego
Projekty dotyczące rozwoju społeczeństwa informacyjnego można podzielić na kategorię projektów infrastrukturalnych – dotyczących rozwoju sieci szkieletowych czy zakupu odpowiedniego
sprzętu – oraz projektów z zakresu e-usług. Głównym zamysłem takiego podziału jest uzyskanie
komplementarności poprzez zapewnienie fizycznej możliwości dostępu do technologii informacyjnych
i komunikacyjnych (ICT) oraz dostarczenie usług na bazie wybudowanej (zakupionej) infrastruktury.
Warte podkreślenia jest akcentowana w większości programów operacyjnych preferencja dla obszarów wiejskich przy wyborze projektów do dofinansowania.
W ramach programu preferowane będą przedsięwzięcia o charakterze ponadlokalnym i zmierzające do integracji systemów informacyjnych na poziomie regionalnym i krajowym. Jednocześnie
w programie podkreśla się rolę projektów mających na celu zmniejszenie różnic w zakresie dostępu
do społeczeństwa informacyjnego występujących wewnątrz regionu, zwłaszcza pomiędzy ośrodkami
miejskimi a obszarami wiejskimi. Z tego względu udział w budżecie priorytetu projektów dotowanych
na obszarach wiejskich i małych miast wynosił będzie nie mniej niż 38%.
Preferencyjnie oceniane będą projekty przyczyniające się do rozwoju „społeczeństwa partycypacyjnego”, np. poprawiające dostępność do technologii informacyjnych i komunikacyjnych dla osób
niepełnosprawnych i starszych.
W ramach osi priorytetowej 4. Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego zamierza się
wspierać kontynuację budowy regionalnej, szerokopasmowej sieci teleinformatycznej, poprzez jej
uzupełnianie sieciami lokalnymi, udostępnianie publicznych punktów dostępu do Internetu (PIAP)
czy wsparcie projektów uruchamiania systemów niezbędnych dla funkcjonowania tej sieci. Ponadto
planuje się wsparcie dla uruchamiania e-usług dla ludności i MŚP (wspierane będą projekty uruchamiania specjalistycznych systemów informatycznych przez podmioty świadczące usługi publiczne
dla ludności jak np.: GIS, SIT itp.).
Wsparcie uzyskają również projekty tworzenia cyfrowych zbiorów informacji (baz danych),
w szczególności dotyczących dziedzictwa kulturowego.
Wsparcie dla projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego przewiduje się w ramach osi
priorytetowej II Infrastruktura ekonomiczna. W ramach tej osi planuje się rozbudowę infrastruktury
teleinformatycznej i powiązanej z nią usług na poziomie lokalnym i regionalnym (m.in. usług publicznych, edukacyjnych). Oznacza to, że gminy wiejskie mogą ubiegać się o wsparcie zarówno dla
projektów infrastrukturalnych, jak też z zakresu e-usług.
W działaniu 1.3 Rozwój społeczeństwa informacyjnego planuje się wsparcie obu typów (infrastruktura i e-usługi) projektów z zakresu rozwoju społeczeństwa informacyjnego, w tym także
realizowanych przez gminy wiejskie. Ze względu na różnice w zakresie dostępności do sieci szerokopasmowych, a także w stopniu pozyskiwania i wykorzystywania nowych technologii informacyj-
49
50
nych i komunikacyjnych, w programie podkreślana jest preferencja dla projektów zlokalizowanych
na obszarach wiejskich i małych miast.
W ramach środków dostępnych w osi priorytetowej IV Społeczeństwo informacyjne udzielane
będą dotacje na realizację projektów polegających m. in. na budowie, rozbudowie lokalnych bezpiecznych sieci szerokopasmowych współdziałających ze szkieletowymi sieciami regionalnymi Dla
poszerzenia możliwości informatycznych beneficjentów programu wsparcie otrzymają projekty związane z budową, przebudową lub wyposażeniem inwestycyjnym (w tym oprogramowaniem) centrów
zarządzania i przetwarzania danych elektronicznych, ze szczególnym uwzględnieniem hurtowni danych
i nowoczesnych narzędzi analitycznych. Poza tym wsparcie uzyskają projekty mające na celu budowę
systemów teleinformatycznych wraz z niezbędną infrastrukturą dla potrzeb elektronicznego obiegu
dokumentów wraz z obiegiem spraw i pracy (workflow) oraz modelowania i optymalizacji procesów
w administracji publicznej. Przewiduje się budowę szeroko dostępnych platform umożliwiających
dostęp przez Internet do elektronicznych usług publicznych, wdrażanie infrastruktury bezpiecznego
podpisu elektronicznego (PKI) i elektronicznej pieczątki oraz innych sposobów uwierzytelniania form
elektronicznych oraz tworzenie i rozwijanie geograficznych systemów informacji przestrzennej.
Projekty informatyczne w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego mogą
być realizowane w działaniu 1.2 Rozwój społeczeństwa informacyjnego. Projektodawcy pragnący
uzyskać dofinansowanie powinni pamiętać, że najwyżej oceniane będą te projekty, które obejmą
swoim zasięgiem 8 lub więcej podmiotów (np. gmin) lub więcej niż 40 tys. mieszkańców (odbiorców). Z tego powodu gminy chcące uzyskać dofinansowanie powinny rozważyć realizację projektu
wspólnie z innymi jednostkami samorządu terytorialnego.
W ramach priorytetu II Przyspieszenie e-Rozwoju Mazowsza planowane jest udzielanie wsparcia,
które koncentrować się będzie się na niwelowaniu dysproporcji w rozwoju technologii informacyjno
komunikacyjnych, szczególnie na obszarach o niskim wskaźniku potencjału e-Rozwoju.
Należy mieć na uwadze, że w ramach planowanych działań zostanie zachowana zasada równości
szans, w szczególności równego traktowania kobiet i mężczyzn. Wspierane będą przedsięwzięcia
mające na celu poprawę dostępności infrastruktury dla osób niepełnosprawnych oraz działania
mające na celu zapobieganiu wykluczeniu społecznemu.
W ramach Osi 2 Społeczeństwo informacyjne podejmowane będą działania ukierunkowane na
budowę nowych oraz modernizację istniejących lokalnych i rozległych sieci teleinformatycznych
lub innych adekwatnych narzędzi, w tym połączeń bezprzewodowych. Projekty dotyczące budowy
podstaw technicznych szeroko pojętych systemów wykorzystujących narzędzia ICT, w tym związane z tworzeniem systemów bezpiecznego gromadzenia, przechowywania i przetwarzania danych
będą musiały wykazywać charakter lokalny lub regionalny. Wspierane w ramach Osi 2 zadania
z zakresu zwiększania dostępu do informacji tematycznych oraz baz danych stwarzać ma warunki
rozwoju przedsiębiorczości w regionie oraz sprzyjać integracji i poprawie jakości życia mieszkańców
województwa opolskiego. Działania tego rodzaju mają spowodować, aby technologie informacyjne
i komunikacyjne stały się źródłem nowych szans rozwoju społeczno-gospodarczego województwa
opolskiego oraz czynnikiem podnoszącym jego konkurencyjność, poprzez aktywizację podmiotów
gospodarczych w zakresie powszechnego stosowania, wykorzystania narzędzi ICT.
Planowane w programie działania zmierzać będą do poprawy poziomu dostępu do Internetu oraz
nowoczesnych technologii teleinformatycznych i komunikacyjnych, w tym z zakresu bezpieczeństwa
publicznego, administracji, opieki medycznej i edukacji oraz kultury. Przewiduje się udzielanie wsparcia
na uruchamianie specjalistycznych systemów informatycznych. Gminy wiejskie i wiejsko-miejskie
powinny wykorzystać fakt, że pomoc udzielana będzie również obszarom peryferyjnym i wiejskim,
jako mającym istotny czynnik rozwoju regionu.
W ramach Osi Priorytetowej IV Społeczeństwo Informacyjne wsparcie otrzymają inwestycje
koncentrujące się na poprawie warunków dostępu do Internetu, rozwoju komunikacji i poprawie dostępu do informacji publicznej, gospodarki elektronicznej (e-biznes) oraz publicznych i komercyjnych
e-usług (w tym m.in. e-administracji, e-edukacji, e-zdrowia, e-bezpieczeństwa),.
W ramach Priorytetu możliwa będzie również m. in. budowa i rozwój lokalnych platform elektronicznych, rozwój lokalnych zasobów cyfrowych, tworzenie Publicznych Punktów Dostępu do Internetu
oraz budowa i rozwój Geograficznych Systemów Informacji Przestrzennej dla poziomu lokalnego.
Szczególny nacisk położony zostanie na wyrównywanie dysproporcji w dostępie do sieci i usług
na obszarach wiejskich i w małych miastach.
W ramach poddziałania 2.2.1. Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego realizowane
będą przedsięwzięcia mające na celu zapewnienie powszechnego, szybkiego i bezpiecznego dostępu do wiedzy, usług elektronicznych oraz informacji oferowanych poprzez Internet dla mieszkańców, przedsiębiorców, inwestorów, turystów, a także instytucji życia publicznego po jak najniższych
kosztach. Ponadto realizowane projekty powinny przyczyniać się do zmniejszenia dysproporcji
w zakresie dostępu i wykorzystania Internetu oraz innych technik informacyjnych, w szczególności
pomiędzy dużymi ośrodkami a obszarami wiejskimi i małymi miastami. Przedmiotem wsparcia będzie kompleksowa rozbudowa oraz modernizacja infrastruktury regionalnych oraz miejskich sieci
szkieletowych, lokalnych sieci dostępowych oraz kanałów alternatywnych zapewniających publiczny,
szerokopasmowy dostęp do usług elektronicznych i Internetu.
Ponadto w poddziałaniu 2.2.2. Rozwój usług społeczeństwa informacyjnego będą wspierane
projekty, które przyczynią się do wdrożenia zintegrowanych i interaktywnych publicznych usług
elektronicznych dla mieszkańców, przedsiębiorców, inwestorów oraz turystów, przy jednoczesnym
zapewnieniu bezpieczeństwa świadczonych usług. Wszystkie realizowane przedsięwzięcia powinny
zapewnić integrację i standaryzację istniejących oraz nowotworzonych systemów informatycznych.
Maksymalny poziom dofinansowania ze środków EFRR wynosi 75%. Minimalna wartość projektu wynosi w pierwszym z poddziałań równowartość w PLN kwoty 500 000 EUR, zaś w drugim:
250 000 EUR. Oznacza to, że małe gminy chcąc ubiegać się o dofinansowanie powinny raczej
planować realizację wspólnych przedsięwzięć z innymi samorządami.
W działaniu 2.1. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego planuje się budowę i przebudowę
sieci szkieletowych, sieci dostępowych oraz tworzenie publicznych punktów dostępu do Internetu, a ponadto wyposażenie inwestycyjne centrów zarządzania sieciami regionalnymi i lokalnymi
w infrastrukturę teleinformatyczną.
51
52
W działaniu 2.2 Rozwój elektronicznych usług publicznych dofinansowane będą projekty polegające na tworzeniu i wdrażaniu systemów informatycznych zwiększających zakres oraz dostępność
usług świadczonych drogą elektroniczną, a także na budowie zintegrowanego systemu wspomagania
zarządzania w administracji publicznej.
Maksymalny poziom dofinansowania w obu działaniach może wynieść 95% kosztów kwalifikowalnych.
W działaniu 2.2. Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego przewidziano wspieranie
rozwoju województwa m. in. poprzez rozbudowę lokalnej infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, wyrównanie dysproporcji w zakresie dostępu do Internetu, upowszechnianie wykorzystywania
Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych (ICT).
Wśród przewidywanych typów projektów będą przedsięwzięcia, których celem jest: rozbudowa
infrastruktury teleinformatycznej w regionie mająca na celu upowszechnienie dostępu do bezpiecznego, szerokopasmowego Internetu oraz umożliwiającej wykorzystanie nowoczesnych technologii
informatycznych, czy też rozbudowa i wdrażanie systemów informatycznych.
Celem działania 7.1. Tworzenie infrastruktury społeczeństwa informacyjnego jest zapewnienie
dostępu do szerokopasmowego Internetu zainteresowanym gospodarstwom domowym, przedsiębiorstwom, jednostkom administracji, instytucjom edukacyjnym na obszarze całego województwa,
szczególnie tam gdzie nie są opłacalne inwestycje prywatnych inwestorów. W tym celu finansowana
będzie:
• budowa, rozbudowa i modernizacja publicznych sieci szerokopasmowego dostępu do Internetu na poziomie m. in. sołectwa, miasta/wsi czy gminy a także grup gmin tworzących
wspólne projekty,
• rozbudowa sieci światłowodowej na poziomie lokalnym przy wykorzystaniu synergii z prowadzonymi publicznymi inwestycjami w zakresie budowy, rozbudowy i remontów dróg, wodociągów, kanalizacji, sieci ciepłowniczych, itp.
Drugim filarem rozwoju społeczeństwa informacyjnego jest działanie 7.2. Promocja i ułatwianie
dostępu do usług teleinformatycznych, którego celem jest intensyfikacja rozwoju wysokiej jakości
usług cyfrowych, oraz szybkie powiększenie wartościowych i potrzebnych treści w Internecie, którymi
będą zainteresowani mieszkańcy i przedsiębiorcy Warmii i Mazur
Projekty realizowane w obu działaniach powinny wykazywać zgodność z przygotowywaną Strategią informatyzacji województwa warmińsko-mazurskiego na lata 2007-2015. Ponadto w przypadku
inwestycji infrastrukturalnych muszą stanowić one uzupełnienie regionalnej szerokopasmowej sieci
szkieletowej utworzonej w ramach PO Rozwój Polski Wschodniej
Jak w innych działaniach programu, przedsięwzięcia te będą musiały być realizowane zgodnie
z zasadą n+3 (w przypadku projektów złożonych do 2010 r.) oraz zasadą n+2 (w przypadku projektów złożonych po 2010 r.). Przyjęto, że 80% środków będzie alokowanych zidentyfikowanych przez
instytucję zarządzającą obszarach o wysokim lub przeciętnym potencjale rozwojowym.
Planowane do dofinansowania w działaniu 2.7. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego projekty
mogą dotyczyć m. in. budowy lub rozbudowy lokalnych sieci szerokopasmowych współdziałających ze
szkieletowymi sieciami regionalnymi, budowy lub rozbudowy lokalnych sieci teleinformatycznych służących zapewnieniu dostępu szerokopasmowego, zwłaszcza na terenach wiejskich i małych miast przy
wykorzystaniu nowoczesnych technologii, budowy i wdrażania platform elektronicznych dla zintegrowanego systemu wspomagania zarządzania na poziomie gminnym czy też projektów infrastrukturalnych,
związanych z przygotowaniem instytucji publicznych do elektronicznego obiegu dokumentów, elektronicznej archiwizacji dokumentów oraz rozwoju elektronicznych usług dla ludności, w tym z wykorzystaniem
podpisu elektronicznego. Ponadto możliwe jest tworzenie publicznych punktów dostępu do Internetu,
tworzenie infokiosków dostępnych w miejscach publicznych i innych typów projektów.
Jak w większości działań w programie wielkopolskim, w ramach jednego konkursu dany beneficjent może aplikować o dofinansowanie jednego projektu.
Obszarowi informatyzacji poświęcona będzie oś priorytetowa 3 Rozwój społeczeństwa informacyjnego. W ramach osi planuje się wspieranie projektów, których celem jest rozwój regionalnej
i lokalnej infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, głównie poprzez:
– budowę i rozbudowę infrastruktury sieciowej,
– stworzenie dostępu do usług informacyjnych oraz rozwój infrastruktury komunikacji elektronicznej,
– rozwój e-usług.
Wsparte zostaną także działania, które umożliwią budowę, rozbudowę i wdrożenie publicznych
usług elektronicznych wraz z niezbędną infrastrukturą oraz rozwój zasobów informacyjnych.
Preferencją zostaną objęte projekty, które przyczynią się zintensyfikowania rozwoju społecznego
i gospodarczego województwa zachodniopomorskiego.
Wymagane jest zapewnienie okresu realizacji projektu zgodnego z zasadą n+3 (bądź przedstawienie uzasadnienia w razie jego przekroczenia).
Najbardziej zbliżonym tematycznie do zagadnień związanych z budową społeczeństwa informacyjnego w programie Polska (województwo zachodniopomorskie) - Niemcy (Meklemburgia/Pomorze
Wschodnie-Brandenburgia) jest działanie 2.3. Wspieranie transgranicznej współpracy i sieci ośrodków naukowych, badawczych i technologicznych celem ułatwienia dostępu do wiedzy i transferu
technologicznego.
W ramach programu Polska (województwo lubuskie) - Niemcy (Brandenburgia) przewidywana
jest m. in. promocja innowacyjnych technologii informacyjno-komunikacyjnych, działania na rzecz
tworzenia transgranicznej sieci współpracy mediów i branży IT, a także działania na rzecz wdrożenia transgranicznych platform internetowych, baz danych i e-commerce (w działaniu 2.1. Działania
wpierające gospodarkę).
53
54
Z kolei program Polska (województwo lubuskie i województwo dolnośląskie) - Niemcy (Saksonia) zakłada możliwość dofinansowania inwestycji w zakresie systemów komunikacyjnych / społeczeństwa informacyjne oraz badań w zakresie społeczeństwa informacyjnego i bezpieczeństwa
komunikacyjnego (w działaniu 1.3. Transport i komunikacja).
W programie Polska – Republika Czeska możliwe jest finansowanie w ramach działania 2.1.
Rozwój przedsiębiorczości projektów w zakresie transferu technologii i know-how wspierających
małe i średnie przedsiębiorstwa.
Program Polska – Republika Słowacka w temacie współpracy 1.1. Infrastruktura komunikacyjna
i transportowa przewidywane jest wsparcie projektów z zakresu rozwoju społeczeństwa informacyjnego.
Program Polska – Litwa przewiduje możliwość dofinansowania w ramach priorytetu 1 Wzrost
konkurencyjności i produktywności regionu przygranicznego przedsięwzięć z zakresu rozwoju
nowoczesnych technologii i innowacji.
W ramach programu Współpracy Transgranicznej Południowy Bałtyk 2007-2013 pewne typy
projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego mogą być realizowane w ramach osi priorytetowej 1. Konkurencyjność gospodarcza (obszar rozwój przedsiębiorczości oraz integracja szkolnictwa
wyższego i rynków pracy).
Projekty z zakresu podnoszenia kwalifikacji administracji samorządowej
Projekty z zakresu podnoszenia kwalifikacji administracji samorządowej są możliwe do realizacji w ramach Priorytetu V Dobre rządzenie Programu Operacyjnego Kapitał ludzki, szczególnie
w działaniu 5.2 Wzmocnienie potencjału administracji samorządowej.
W ramach tego działania przewiduje się rozmaite formy wsparcia ukierunkowane na wzrost efektywności funkcjonowania administracji szczebla lokalnego i regionalnego. W dużej mierze realizowane
będą w ramach poddziałania 5.2.1 Modernizacja zarządzania w administracji samorządowej.
W poddziałaniu planuje się wsparcie dla:
1. projektów ukierunkowanych na poprawę obsługi obywateli i modernizację zarządzania
w administracji samorządowej poprzez m.in.:
– podnoszenie jakości oraz zwiększanie dostępności usług publicznych świadczonych przez
urzędy administracji samorządowej,
– wdrażanie usprawnień zarządczych w administracji publicznej na poziomie całej organizacji,
w tym w zakresie zarządzania jakością (np. norma ISO) lub oceny poziomu funkcjonowania
i rozwoju urzędów,
2. projektów ukierunkowanych na podnoszenie kompetencji kadr m.in. poprzez:
– wzmacnianie działów kadrowo – szkoleniowych jako centrów zarządzania zasobami
ludzkimi w urzędach samorządu terytorialnego (np. poprzez szkolenia w zakresie modelu
i narzędzi zarządzania zasobami ludzkimi, dofinansowanie studiów podyplomowych w zakresie zarządzania kadrami, opracowanie modelu i narzędzi zarządzania zasobami ludzkimi
w samorządzie terytorialnym),
– promowanie i wdrażanie zasad, mechanizmów oraz procedur wzmacniających przejrzystość
administracji oraz podnoszących poziom kultury etycznej kadr administracji samorządowej,
– prowadzenie oceny potrzeb szkoleniowych w urzędach administracji samorządowej,
– szkolenia generalne i specjalistyczne dla kadr urzędów zatrudnionych w administracji samorządowej,
– promowanie zasad, mechanizmów, procedur wzmacniających przejrzystość w jednostkach
samorządu terytorialnego,
3. projektów obejmujących wzmacnianie zdolności regulacyjnych i analitycznych w samorządach,
w tym:
– wzmacnianie zdolności jednostek samorządu terytorialnego w zakresie stanowienia aktów
prawa miejscowego oraz aktów administracyjnych,
– wzmacnianie zdolności jednostek samorządu terytorialnego w zakresie opracowywania,
wdrażania i ewaluacji polityk i strategii o zasięgu regionalnym i lokalnym,
– wzmocnienie komórek w urzędach odpowiedzialnych za monitorowanie i ewaluację polityk
i strategii o zasięgu regionalnym lub lokalnym.
Na realizację poddziałania przeznaczona zostanie część z ponad 252 mln euro przeznaczonej
na działanie 5.2 (wersja uszczegółowienia z września nie zawiera dokładnego podziału środków).
Przewidywana minimalna wartość projektu wyniesie co najmniej 50 tys. zł, zaś wysokość dofinansowania z Europejskiego Funduszu Społecznego stanowić będzie do 100% kosztów kwalifikowalnych
projektu.
Projekty wybierane będą w drodze konkursowej. Za ich ocenę odpowiadać będzie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, pełniące funkcję instytucji pośredniczącej II stopnia dla
priorytetu V.
Planuje się, że priorytetowo będą traktowane te przedsięwzięcia, które przyczyniają się do
poprawy obsługi klienta w urzędzie (np. wprowadzenie standardów obsługi klienta, uproszczenie procedur wewnątrz urzędu, skrócenie czasu oczekiwania na rozpatrzenie sprawy).
Pojedyncze gminy wiejskie będą miały raczej niewielką szansę na otrzymanie dofinansowania
w tym poddziałaniu. Wydaje się jednak, że o uzyskanie dotacji mógłby ubiegać się Związek Gmin
Wiejskich RP, poprzez przygotowanie wspólnego projektu dla gmin-członków z zakresu np.:
– kompleksowego programu szkoleniowego z zakresu rozwoju zasobów ludzkich w urzędzie
dla pracowników odpowiedzialnych za sprawy kadrowe,
– kompleksowego programu szkoleniowego z zakresu pozyskiwania środków unijnych przez
pracowników samorządowych,
– szkoleń specjalistycznych z zakresu stanowienia aktów prawa miejscowego (np. miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego).
55
56
Projekty z zakresu podnoszenia jakości edukacji na obszarach wiejskich
Projekty tego typu mogą uzyskać wsparcie w ramach następujących działań współfinansowanych
ze środków Programu Operacyjnego Kapitał ludzki:
– poddziałanie 9.1.1 Zmniejszanie nierówności w stopniu upowszechnienia edukacji przedszkolnej (projekty konkursowe),
– poddziałanie 9.1.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów z grup o utrudnionym dostępie do edukacji oraz zmniejszanie różnic w jakości usług edukacyjnych (projekty konkursowe),
– działanie 9.5 Oddolne inicjatywy edukacyjne na obszarach wiejskich.
W ramach działania 9.1 Wyrównywanie szans edukacyjnych i zapewnienie wysokiej jakości usług
edukacyjnych świadczonych w systemie oświaty możliwa jest realizacja następujących rodzajów
projektów:
1. poddziałanie 9.1.1 Zmniejszanie nierówności w stopniu upowszechnienia edukacji przedszkolnej (projekty konkursowe),
–
tworzenie ośrodków wychowania przedszkolnego (w tym również realizacja alternatywnych form wychowania przedszkolnego) na obszarach i w środowiskach o niskim
stopniu upowszechnienia edukacji przedszkolnej (w szczególności na obszarach wiejskich),
– wsparcie istniejących przedszkoli przyczyniające się do zwiększonego uczestnictwa dzieci
w wychowaniu przedszkolnym np. poprzez wydłużenie godzin pracy przedszkoli, uruchomienie dodatkowego naboru dzieci, zatrudnienie personelu,
– opracowanie i realizacja kampanii informacyjnych promujących edukację przedszkolną.
2. poddziałanie 9.1.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów z grup o utrudnionym dostępie do edukacji oraz zmniejszanie różnic w jakości usług edukacyjnych (projekty konkursowe).
– programy rozwojowe szkół i placówek oświatowych prowadzących kształcenie ogólne
ukierunkowane na wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów i zmniejszanie dysproporcji w ich osiągnięciach edukacyjnych oraz podnoszenie jakości procesu kształcenia,
w szczególności obejmujące:
– dodatkowe zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze oraz specjalistyczne służące wyrównywaniu dysproporcji edukacyjnych w trakcie procesu kształcenia - doradztwo i opiekę pedagogiczno – psychologiczną dla uczniów wykazujących problemy w nauce lub z innych
przyczyn zagrożonych przedwczesnym wypadnięciem z systemu oświaty (np. wsparcie dla
uczniów z obszarów wiejskich, wsparcie dla uczniów niepełnosprawnych, przeciwdziałanie
uzależnieniom, programy prewencyjne, przeciwdziałanie patologiom społecznym),
– programy skierowane do dzieci i młodzieży, które znajdują się poza systemem szkolnictwa
podstawowego, gimnazjalnego i ponadgimnazjalnego (przedwcześnie opuszczający system szkolnictwa) umożliwiające ukończenie danego etapu kształcenia oraz kontynuację
nauki,
– dodatkowe zajęcia (pozalekcyjne i pozaszkolne) dla uczniów ukierunkowane na rozwój
kompetencji kluczowych, ze szczególnym uwzględnieniem ICT (technologie informacyjne
i komunikacyjne), języków obcych, przedsiębiorczości, nauk przyrodniczo – matematycznych,
– rozszerzanie oferty szkół o zagadnienia związane z poradnictwem i doradztwem edukacyjno - zawodowym, informowaniem uczniów o korzyściach płynących z wyboru danej
ścieżki edukacyjnej oraz możliwościach dalszego kształcenia w kontekście uwarunkowań
lokalnego i regionalnego rynku pracy (szkolne ośrodki kariery),
– wdrożenie nowych, innowacyjnych form nauczania i oceniania, cechujących się wyższą
skutecznością niż formy tradycyjne,
– wdrażanie programów i narzędzi efektywnego zarządzania placówką oświatową przyczyniających się do poprawę jakości nauczania.
Działanie 9.1 ma przypisaną dość znaczną alokację – ponad 756 mln euro, co oznacza, że
zainteresowane gminy mają duże szanse na uzyskanie dofinansowania. Warto jednak zaznaczyć,
że na obecnym etapie wdrażania programu operacyjnego zakłada się, że minimalna wartość projektu będzie wynosiła 50 tys. zł – jednak z zastrzeżeniem, że właściwa instytucja pośrednicząca
(a zatem urząd marszałkowski bądź wojewódzki urząd pracy) będzie mogła ją obniżyć. Także do
tych instytucji należy określenie wysokości wkładu własnego, jaki będzie musiał zapewnić beneficjent. Sugeruje się, aby beneficjenci samodzielnie, ale także poprzez ciała ich zrzeszające (jak
Związek Gmin Wiejskich RP) naciskali na odpowiednie instytucje, aby przyjęto łagodniejsze kryteria.
Wydaje się, że przy tej wysokości alokacji możliwe jest 100% dofinansowanie dla projektu. Z drugiej
strony z tego samego powodu nieco trudniejsze do uzyskania może być ewentualne obniżenie
minimalnej wymaganej wartości projektu (zwłaszcza, jeżeli uwzględni się pewną komplementarność
z działaniem 9.5).
3. Działanie 9.5 Oddolne inicjatywy edukacyjne na obszarach wiejskich
W działaniu planuje się realizację przedsięwzięć mających na celu:
– tworzenie i wsparcie działalności inicjatyw ukierunkowanych na pobudzenie świadomości
środowisk lokalnych i ich zaangażowanie w działania na rzecz rozwoju edukacji na terenach
wiejskich i podnoszenia poziomu wykształcenia mieszkańców obszarów wiejskich,
– projekty przyczyniające się do podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji mieszkańców obszarów wiejskich oraz rozwoju usług edukacyjnych na tych obszarach,
– działania informacyjno – promocyjne, szkoleniowe, doradcze podnoszące świadomość mieszkańców obszarów wiejskich w zakresie korzyści płynących z kształcenia
i szkolenia.
W działaniu przewidziane jest sfinansowanie projektów o łącznej wartości 150 mln euro. Tak
jak w działaniu 9.1 właściwa instytucja pośrednicząca określi wymagany minimalny wkład własny
beneficjenta, natomiast dla całego działania (bez możliwości różnicowania regionalnego) przyjęto,
że maksymalna wartość projektu wyniesie 50 tys. zł.
Wydaje się, że z punktu widzenia gmin wiejskich najbardziej interesującymi typami projektów
są:
– tworzenie ośrodków wychowania przedszkolnego, także poprzez realizację alternatywnych
form wychowania przedszkolnego,
57
58
– organizacja dodatkowych zajęć dla dzieci w przedszkolach,
– dodatkowe zajęcia dla uczniów szkół, szczególnie z zakresu kierunków ścisłych, informatyki, języków obcych czy przedsiębiorczości,
– projekty z zakresu kształcenia i podnoszenia kwalifikacji mieszkańców obszarów wiejskich
(np. nauka języków obcych, obsługa komputerów, itp.).
Projekty rozwoju infrastruktury na obszarach wiejskich (odnowa wsi)
Projekty tego typu będą mogły być realizowane w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich
na lata 2007-2013.
W osi 3 Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej planuje
się wsparcie projektów jednostek samorządu terytorialnego położonych na obszarach wiejskich
w zakresie:
1) budowy, przebudowy, remontu lub wyposażania obiektów publicznych pełniących funkcje
kulturalne (w szczególności świetlic i domów kultury);
2) budowy, przebudowy lub remontu obiektów sportowych, ścieżek rowerowych, szlaków
pieszych, placów zabaw oraz miejsc rekreacji służących do użytku publicznego;
3) zakupu towarów służących przedsięwzięciom związanym z kultywowaniem tradycji społeczności lokalnych oraz tradycyjnych zawodów;
4) kształtowania centrów wsi jako obszaru przestrzeni publicznej, w szczególności poprzez
odnawianie lub budowę placów, parkingów, chodników oraz oświetlenia ulicznego;
5) urządzania i porządkowania terenów zielonych, parków lub innych miejsc wypoczynku;
6) budowy, przebudowy lub remontu małej infrastruktury turystycznej;
7) zagospodarowania zbiorników i cieków wodnych na rzecz rekreacji lub poprawy estetyki
miejscowości;
8) rewitalizacji budynków zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków lub wojewódzkiej
ewidencji zabytków, użytkowanych na cele publiczne, oraz obiektów małej architektury
(w tym odnawiania lub konserwacji lokalnych pomników historycznych i miejsc pamięci);
9) zakupu i odnawiania obiektów charakterystycznych dla danego regionu lub tradycji budownictwa wiejskiego i ich adaptacji na cele publiczne;
10) budowy, przebudowy, remontu lub wyposażania obiektów przeznaczonych na cele promocji lokalnych produktów i usług, w szczególności pawilonów, punktów wystawowych, sal
ekspozycyjnych lub witryn;
11) odnawiania elewacji zewnętrznych i dachów w zabytkowych obiektach architektury sakralnej
wpisanych do rejestru zabytków lub wojewódzkiej ewidencji zabytków.
Warto podkreślić, iż istnieje kilka warunków, które musi spełnić beneficjent chcąc uzyskać dofinansowanie na swój projekt. Przede wszystkim:
– nie może on być finansowany z udziałem innych środków publicznych (jedyny wyjątek
–współfinansowanie ze środków publicznych będących w dyspozycji ministra właściwego
do spraw kultury w ramach Programu Operacyjnego Promesa Ministra Kultury i Dziedzictwa
Narodowego);
– musi być realizowany w miejscowości należącej do gminy wiejskiej, gminy miejsko-wiejskiej
(z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tys. mieszkańców) lub miejscowości położonych
na terenie gmin miejskich (z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tys. mieszkańców;
– realizacja projektu nie została rozpoczęta przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy;
– jako załącznik do wniosku o przyznanie pomocy należy dołączyć m. in. plan odnowy miejscowości (zawierający charakterystykę miejscowości, w której będzie realizowany projekt,
inwentaryzację zasobów oraz ocenę mocnych i słabych stron miejscowości, a także opis
planowanych zadań do realizacji w perspektywie 7 lat od dnia przyjęcia dokumentu) oraz
uchwałę zebrania wiejskiego, rady dzielnicy, rady osiedla lub rady miasta w sprawie przyjęcia
planu odnowy miejscowości, w której będzie realizowany projekt bądź uchwałę rady gminy
lub rady miasta w sprawie zatwierdzenia planu odnowy miejscowości.
Ponadto w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich ustanowiono następujące dodatkowe obostrzenia dla podmiotów ubiegających się o wsparcie:
– w jednym naborze można złożyć jeden wniosek o przyznanie pomocy (poza sytuacją, gdy na
podstawie uprzednio złożonego wniosku o przyznanie dofinansowania odmówiono przyznania
pomocy);
– refundacji podlegają koszty kwalifikowalne poniesione przez beneficjenta, jednak w wysokości nie większej niż 75% kosztów kwalifikowalnych (zatem są to warunki mniej korzystne niż
w przypadku choćby regionalnych programów operacyjnych),
– wsparcie dla jednej miejscowości nie może przekroczyć 500 tys. zł w okresie realizacji programu. W przypadku, gdy projekt będzie realizowany co najmniej na terenie dwóch miejscowości,
maksymalne dofinansowanie dla operacji nie może być wyższe niż 500 tys. zł. Jednocześnie
minimalna wymagana wartość dofinansowania nie może być niższa niż 25 tys. zł.
Do oceny projektów znajdą zastosowanie następujące kryteria:
a) dochód podatkowy gminy, w której planowana jest realizacja projektu w przeliczeniu na
1 mieszkańca, kształtuje się na poziomie:
– średniej krajowej i poniżej - 2 punkty,
– powyżej średniej krajowej - 0 punktów;
b) bezrobocie w powiecie gdzie znajduje się gmina, w której planowana jest realizacja projektu
jest:
– równe lub wyższe od średniej w województwie - 2 punkty,
– niższe od średniej w województwie - 0 punktów;
c) kryterium regionalne – 2 punkty;
59
60
d) wnioskowana kwota dofinansowania operacji wynosząca nie więcej niż 50% kosztów kwalifikowalnych operacji – 1 punkt.
Dodatkowo przyjęto założenie, że do realizacji mogą być przyjęte maksymalnie 3 projekty
z każdej gminy w jednym naborze, które uzyskały największą liczbę punktów oraz takie operacje,
które uzyskały w procesie oceny co najmniej 3 punkty.
Łączna alokacja w ramach osi 3 wynosi ponad 2,57 mld euro, choć część z niej przeznaczona
zostanie także na inne typy projektów niż opisane powyżej.
Zapewne największym zainteresowaniem cieszyć się będą projekty z zakresu zagospodarowania przestrzeni publicznej na obszarach wiejskich i w małych miastach oraz projekty z zakresu
turystyki i kultury (w tym tworzenie świetlic wiejskich i modernizacja obiektów zabytkowych).
Warto pamiętać, że maksymalna wartość dofinansowania dla projektu oraz dla miejscowości
w okresie 2007-2013 nie może przekroczyć 500 tys. zł (choć może zdarzyć się, że z czasem
wartość ta zostanie podniesiona). Ponadto należy mieć na uwadze, że dużo większe szanse na
uzyskanie dofinansowania będą miały gminy biedne oraz znajdujące się w powiecie o znacznym
bezrobociu.
Projekty z zakresu poprawy jakości życia lub zróżnicowania działalności gospodarczej na
obszarze działalności Lokalnej Grupy Działania (Leader+)
Ciekawym rodzajem projektów, których realizacja jest możliwa w ramach osi 4 PROW są projekty z zakresu poprawy jakości życia lub zróżnicowania działalności gospodarczej na obszarze
działalności Lokalnej Grupy Działania (zatem w ramach inicjatywy Leader+).
W ramach tego typu projektów przewiduje się udzielenie pomocy:
1. dla działań mieszczących się w ramach działań osi 3 – a zatem takie, jak opisano w punkcie
Projekty rozwoju infrastruktury na obszarach wiejskich (odnowa wsi),
2. dla małych projektów na realizację projektów z zakresu:
a) organizacji szkoleń i innych przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym i warsztatowym
dla ludności z obszaru objętego Lokalną Strategią Rozwoju;
b) promocji i rozwoju lokalnej aktywności, w tym promocji lokalnej twórczości kulturalnej
i artystycznej, z wykorzystaniem lokalnego dziedzictwa kulturowego, historycznego oraz
przyrodniczego;
c)
rozwoju agroturystyki i turystyki na obszarach wiejskich, w tym: utworzenia lub zmodernizowania elektronicznej bazy informacji turystycznej oraz stron WWW, przygotowania
i wydania folderów i innych publikacji informacyjnych, oznaczenia obiektów ważnych lub
charakterystycznych dla obszaru objętego lokalną strategią rozwoju;
d) inicjowania powstawania, rozwoju, przetwarzania, wprowadzenia na rynek oraz podnoszenia jakości produktów i usług bazujących na lokalnych zasobach, w tym naturalnych
surowcach i produktach rolnych i leśnych oraz tradycyjnych sektorach gospodarki;
e) organizacji imprez kulturalnych, rekreacyjnych, sportowych na obszarze objętym działalnością Lokalnej Grupy Działania;
f)
zakupu i nasadzenia tradycyjnej roślinności oraz starych odmian roślin (nasion, sadzonek,
kłączy, bulw, etc.) w celu wykorzystania lub odnowienia cennego dziedzictwa przyrodniczego lub kulturowego ze szczególnym wskazaniem na obszary chronione w tym obszary
objęte siecią Natura 2000;
g) zakupu oprogramowania, urządzeń i sprzętu komputerowego (w tym urządzeń i sprzętu
umożliwiającego dostęp do Internetu oraz zakup usługi dostępu do Internetu) i ich udostępnianie na potrzeby społeczności wiejskiej w celu podniesienia jakości życia ludności
na obszarze działania LGD;
h) renowacji, zabezpieczenia i oznakowania przydrożnych kapliczek, pomników przyrody,
odkrywek geologicznych i innych miejsc i budowli charakterystycznych dla danej miejscowości i istotnych dla realizacji LSR wraz z uporządkowaniem terenu wokół tych miejsc;
i)
odnawiania elewacji i dachów prywatnych budynków, ogrodzeń, oraz innych obiektów
charakterystycznych dla budownictwa danego regionu;
j)
zakupu strojów, eksponatów i innego wyposażenia dla zespołów artystycznych, zespołów folklorystycznych oraz innych grup i zespołów kultywujących miejscowe tradycje
i zwyczaje;
k)
inwestycji służących utrzymaniu i kultywowaniu tradycyjnych zawodów i rzemiosła oraz
inwestycji służących wspieraniu twórczości lokalnej lub ludowej;
l)
budowy/odbudowy małej infrastruktury turystycznej, w szczególności punktów widokowych, miejsc wypoczynkowych i biwakowych, tras narciarstwa biegowego i zjazdowego,
tras rowerowych;
m) zakupu wyposażenia świetlic wiejskich i ich remont.
Kluczowa rola przypadnie Lokalnym Grupom Działania, które będą odpowiedzialne za ocenę propozycji projektów podjęcie decyzji o wybraniu lub nie wybraniu projektu do finansowania,
w ramach budżetu przewidzianego w Lokalnej Strategii Rozwoju.
Planuje się, że w przypadku małych projektów wysokość pomocy na projekt nie może przekroczyć
70% kosztów kwalifikowanych i wynieść nie więcej niż 25 000 zł, zaś łączny poziom dofinansowania
dla danego beneficjenta nie może przekroczyć w okresie programowania kwoty 100 000 zł.
Łącznie na ten typ projektów zarezerwowano ponad 620 mln euro, co umożliwi sfinansowanie
znacznej liczby projektów.
Rola jednostek samorządu terytorialnego w osi 4 może polegać przede wszystkim na zainicjowaniu działalności Lokalnej Grupy Działania, a następnie na udziale w tworzeniu Lokalnej Strategii
Rozwoju. Utworzenie LGD oraz LSR stwarza podmiotom z terenu gminy szansę na uzyskanie
dodatkowych środków finansowych na realizację małych projektów z zakresu poprawy jakości
życia oraz różnicowaniu działalności gospodarczej na obszarach wiejskich.
61
62

Szansa dla gmin wiejskich. Możliwości aplikowania o Fundusze

Transkrypt

Podobne dokumenty

POZNAŃ DNIA…………………………….. ROCZNY KURS

„Trzeba pracować nad sobą i rozwijać się, żeby móc odnieść sukces

II. Ogólna charakterystyka województwa

Wyniki sprawdzianu po klasie szóstej w roku szkolnym 2015/2016

pobierz

Drugi nabór wniosków Interreg Europa – polscy partnerzy w