Koszty hospitalizacji chorych z padaczką w

5
Epileptologia, 2009, 17: 5-25
Koszty hospitalizacji chorych z padaczką
w okresie rocznej obserwacji w Polsce.
Wieloośrodkowe prospektywne badania 772 chorych
Cost of hospitalizations of patients with epilepsy
within one-year observation period in Poland.
Multicenter prospective study of 772 patients
1
Beata Majkowska-Zwolińska, 1 Jerzy Majkowski,
2
Krzysztof Owczarek, 3 Jacek Gawłowicz
Centrum Diagnostyki i Leczenia Padaczki, Fundacja Epileptologii, Warszawa
2
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
3
Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, Lublin
Streszczenie
Wprowadzenie. Hospitalizacje stanowią istotną część
medycznych bezpośrednich kosztów związanych z padaczką.
Cel. 1. Określenie kosztów hospitalizacji chorych z padaczką związanych: a) z napadami; b) z diagnostyką
i leczeniem; c) z przyczynami niezależnymi od padaczki. 2. Ocena wpływu wieku, płci, czasu trwania choroby,
częstości napadów, występowania innych przewlekłych
schorzeń i pór roku na koszty hospitalizacji.
Materiał i metoda. Prospektywne badanie przeprowadzono w 19 ośrodkach, u 1019 chorych z padaczką
w wieku od 3. mż. do 82. rż. (średnia wieku 27,8 r.). Do
analizy włączono 772 chorych z rocznym okresem obserwacji. Koszt hospitalizacji ustalano w PLN na podstawie wartości punktu rozliczeniowego za świadczenie,
zgodnie z umową szpitala z NFZ. Do oceny statystycznych znamienności zastosowano testy χ2, test U Manna-Whitneya oraz analizę wariancji.
Wyniki. Ogółem roczny koszt 215 hospitalizacji u 150
z 772 chorych z padaczką wynosił 492 054,30 PLN (średnio na chorego 3280,4 PLN i na hospitalizację 2288,6
PLN). Koszty pobytów szpitalnych związanych z padaczką były znamiennie wyższe od kosztów spowodowanych
pozostałymi przyczynami (koszty niezwiązane z padaczką – p < 0,025, oraz koszty związane z napadami padaczkowymi – p < 0,035). Pobyty w oddziałach neurologicznych stanowiły 32,1% wszystkich kosztów. Największy
średni koszt hospitalizacji przypadał na pobyty w oddziałach OIOM – 7333,33 PLN. Średni koszt w grupie kobiet był większy niż u mężczyzn (p < 0,025), natomiast
nie było różnic zależnych od wieku. Średni koszt hospitalizacji u pacjentów, u których padaczka trwała < 5 lat,
był mniejszy niż u pacjentów z czasem trwania padaczki
od 5 do 15 lat (p = 0,04) i > 15 lat (p < < 0,045). Najwięk-
Summary
Introduction. Hospitalizations are a major part of the
direct medical costs of epilepsy.
Objective. 1. To determine the costs of hospitalization
of patients with epilepsy relating to: a) seizures, b) diagnosis and treatment of epilepsy, c) reasons unrelated
to epilepsy. 2. To determine the effects of age, sex, duration of illness, seizure frequency, co-morbidity, and season of the year on the costs of hospitalization.
Material and method. A prospective study conducted
in 19 centres on 1019 patients with epilepsy aged from
3 months to 82 years (mean age 27.8 yrs.) The analysis was conducted on 772 patients who were observed
for one year. The cost of hospitalization was calculated
in Polish currency (PLN) basing on the value of the service clearance point, according to the hospital’s contract with the National Health Fund. Statistical significance was tested with the χ2 test, the Mann-Whitney U
test and analysis of variance.
Results. All in all, the annual cost of 215 hospitalizations
of 150 of the 772 patients with epilepsy was 492 054.30
PLN (average cost per patient 3280.40 PLN, average cost
per hospitalization 2288.60 PLN). The cost of hospitalizations relating to epilepsy was significantly higher than
the costs generated by other causes (costs unrelated to
epilepsy – p < 0.025; costs related to epileptic seizures
– p < 0.035). Hospitalizations on neurological wards accounted for 32.1% of all the costs. The highest mean cost
was generated by hospitalizations at intensive care units
(7333.33 PLN). The mean costs were higher for women
than for men (p < 0.025). Age had no significant effect.
The mean cost of hospitalization of patients with epilepsy lasting < 5 years was lower than the cost of patients
who had been ill for from 5 to 15 years (p = 0.04) and
> 15 years (p < 0.045). The highest costs of were generat-
Praca wpłynęła 15.03.2009 r.
Received March 15, 2009.
Prace oryginalne • Original papers
1
6
Prace oryginalne • Original papers
Beata Majkowska-Zwolińska i wsp.
sze koszty stwierdzono u chorych, u których liczba napadów była większa niż 6 w roku, a najmniejsze u osób
bez napadów (p < 0,027). Jesienią średni koszt hospitalizacji był większy (2672,71 PLN) niż latem (2046,16)
(p < 0,013) i zimą (1971,11 PLN) (p < 0,008).
Wnioski. Około 2/3 kosztów hospitalizacji stanowiły
przyjęcia z powodu padaczki i napadów, a 1/3 z powo
dów niezależnych od padaczki. Czynnikami, które znacząco wpływają na koszty hospitalizacji, były: częstość
napadów, współwystępowanie innych schorzeń, czas
trwania padaczki, płeć żeńska i pora roku hospitalizacji (jesień).
Słowa kluczowe: Koszty – Hospitalizacje – Padaczka
– Wpływ liczby napadów – Wpływ pór roku
ed by patients who had more than 6 seizures a year and
the lowest cost by patients without seizures (p < 0.027).
The mean cost of hospitalization was higher in autumn
(2672.71 PLN) than in summer (2046.16) (p < 0.013) or
winter (1971.11 PLN) (p < 0.008).
Conclusions. Cost of hospitalizations related to seizures and epilepsy accounted for about 2/3 of all costs
and of hospitalization not related to epilepsy for about
1/3.The following factors contributed significantly to
the costs of hospitalization: seizure frequency, co-morbidity, duration of epilepsy, female sex and season of
the year (autumn).
Key words: Costs – Hospitalizations – Epilepsy – Effect
of seizure number – Effect of season of the year
Wprowadzenie
H
ospitalizacje są wyrazem ciężkości
schorzenia i wskazują na stopień wykorzystania systemu opieki zdrowotnej przez
chorych. Pacjenci z padaczką częściej korzystają z usług medycznych, w tym leczenia
szpitalnego, niż osoby w populacji ogólnej
(Wiebe i wsp., 1999; Majkowska-Zwolińska
i Majkowski, 2008), a nawet według niektórych autorów częściej niż chorzy z innymi
przewlekłymi schorzeniami (Wiebe i wsp.,
1999; Gaitatzis i wsp., 2004).
Hospitalizacje stanowią istotną część kosztów związanych z padaczką. Większość badań wskazuje, że największą część globalnych kosztów stanowią koszty pośrednie
(Hamer i wsp., 2006; Pugliatti i wsp., 2007),
a więc związane ze zmniejszeniem wydajności pracy, nieobecnością w pracy, rentami zdrowotnymi i socjalnymi, wcześniejszymi emeryturami itd. Natomiast w obrębie kosztów bezpośrednich medycznych,
które obejmują między innymi koszty leków, badań diagnostycznych, wizyt lekarskich ambulatoryjnych i hospitalizacji, uważa się, że koszty hospitalizacji stanowią największą ich część, a dopiero w dalszej kolejności leki przeciwpadaczkowe i inne czyn-
niki (Jacoby i wsp., 1998; Berto i wsp., 2000;
Guerrini i wsp., 2001; Tetto i wsp., 2002; Beghi i wsp., 2004; Beghi i wsp., 2005; Pugliatti i wsp., 2007).
Zważywszy na heterogenność etiologii,
przebiegu klinicznego, leczenia i rokowania w padaczce, wpływ choroby na życie pacjenta i jego rodziny jest różnorodny. Dotyczy to również korzystania z systemu opieki
zdrowotnej. Pomimo indywidualnych różnic ogólne koszty, jakie ponoszą zarówno
pacjenci z padaczką, jak i całe społeczeństwo, są bardzo wysokie w porównaniu z innymi przewlekłymi schorzeniami (Wiebe,
1999; Andlin-Sobocki i wsp., 2005).
W ostatnim dziesięcioleciu obserwuje się
zwiększenie liczby publikacji dotyczących
ekonomicznych aspektów padaczki. Wraz
z udoskonalaniem technik diagnostycznych,
pojawianiem się nowych leków przeciwpadaczkowych i nowych metod leczenia istnieje potrzeba lepszego zrozumienia ekonomicznych następstw tych zmian i ich analiza
w aspekcie ponoszonych kosztów. Jednak ze
względu na znaczące różnice między systemami opieki zdrowotnej w różnych krajach,
a także różną metodologię badań w porów-