Spis tresci

Spis treści
Przedmowa autora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
Cze˛ść pierwsza. Bitwa pod Kurskiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
1. Hitler stawia wszystko na jedna˛ karte˛ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Misja w Bukareszcie. Herbaciarnia w „Wilczym Szańcu”. Lasek de˛bowy pod
Obojanem. 5 lipca godzina 3.30: pocza˛tek operacji „Zitadelle” (Cytadela). Olbrzym
„Ferdinand”. Pojedynek przy szkole w m. Ponyri.
13
2. Wielkie kleszcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Generał Kriwoszein czeka. Hoth spuszcza swoje czołgi ze smyczy. „Panie Generale,
gdzie sa˛ Pantery?” Kapłan Ruzek przemierza piekło. Na prawym skrzydle idzie
dobrze. Śniadanie u generała Czistiakowa.
41
3. Bitwa pancerna pod Prochorowka˛ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Koncepcja rosyjska. Niemiecki atut. Bitwa powietrzna o wschodzie słońca. Przestroga Chruszczowa: Naste˛pne trzy dni be˛da˛ straszne. Gdzie sie˛ podziewa Kempf?
Godzina spod Waterloo. Generał Rotmistrow relacjonuje.
53
4. Przerwanie bitwy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Alianci la˛duja˛ na Sycylii. Rosjanie przełamuja˛ sie˛ pod Orłem. „Mnie potrzebne sa˛
dywizje, panie feldmarszałku”. Przepołowiona „Zitadelle”. Podarowane zwycie˛stwo. Zwrot w wojnie.
77
5. Zdrada w kwaterze głównej führera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
W OKW nic nie jest tajemnica˛. „Werter” do „Dyrektora”. Rudolf Rössler nadaje
do Moskwy. Czerwona centrala szpiegowska w Szwajcarii. Zdrajcy nie sa˛ wodzami.
Kim był „Werter”?
85
Cze˛ść druga. Manstein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
105
1. Stalin chciał wie˛cej niż pod Stalingradem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
„Jedźcie, generale Badanow, to jest nasza godzina. Podróż kończy sie˛ pod m.
Tacinskaja. Czołgi przed stanowiskiem dowodzenia Mansteina. Rostów, kryjówka
dla miliona żołnierzy. 1 armia pancerna wycofuje sie˛. Żegnaj, Iszczerkowskaja!
105
5
Czterdzieści dwa kilometry po gładkim lodzie. Z wysokich przełe˛czy w doline˛.
Krasnodar, zwrotnica nad Kubaniem. 400 000 ludzi odkłada karty.
2. Alarm nad Morzem Czarnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tajna narada na Kremlu. Stalin chce rozbić 17 armie˛. Desant w zatoce Ozierejka.
Oddział artylerii. Wypad majora Kunikowa pod Noworosyjskiem. Walka na „Małej
Ziemi”. Komisarz polityczny Breżniew.
141
3. Trzecia bitwa o Charków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Waffen-SS opuszcza miasto. Rozkaz führera nie jest jedenastym przykazaniem.
Stalin wycia˛ga fałszywy wniosek. Rozkaz do Watutina: „Przypraw nogi lewemu
skrzydłu”. Szcze˛śliwa podróż. Popow wpada w pułapke˛. Charków pada po
raz trzeci. Stalin obawia sie˛ katastrofy. Cud nad Marna˛ powtórzony nad
Dońcem.
159
Cze˛ść trzecia. Bitwy na północnym skrzydle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
189
1. Leningrad, tragedia pewnego miasta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Oble˛żenie w XX wieku. Dwie kromki chleba dziennie. Głód zbiera żniwo. Wojna
totalna. Żdanow i komsomolcy. Tajny rozkaz OKW i jego kulisy. Całe miasto ma
być wysadzone w powietrze.
189
2. Na południe od jeziora Ładoga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Taniec śmierci na Newie. Gorodok: elektrownia i szpital. Marynarze Czerwonego
Sztandaru atakuja˛ po lodzie. Walka wre˛cz w labiryncie okopów. Tygrysy na front.
Rosjanie dokonuja˛ przełamania. Niszczyciele czołgów pułkownika Andoya zatrzymuja˛ Rosjan.
198
3. Pomie˛dzy Wołchowem a Szlisselburgiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Blok Wenglera. 122 brygada pancerna atakuje. Batalion majora Zieglera przechodzi
przez pozycje nieprzyjacielskie. Niegościnne Wzgórza Sinjawińskie. Zmagania
o Posiołok 5. Jedna bateria w lesie Szajdy. „Błe˛kitna Dywizja” pod Krasnym
Borem. Groby w bagnie.
212
4. Diemjansk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kocioł na Wyżynie Wałdajskiej. 100 000 ludzi na wysunie˛tych posterunkach.
Dźwignia radzieckiej strategii. Major Rosenthal płata figla Timoszence. Odmarsz
przez „Kudamm”. Ewakuacja w cia˛gu dziesie˛ciu dni. Dwanaście uratowanych
dywizji. Timoszenko zostaje zganiony.
231
5. Operacja „Büffel” (Bawół) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rżew – łamacz fal. Cztery bitwy letnie i cztery zimowe. Front jest o trzysta
kilometrów za długi. Odwrót dla 250 000. Wezwanie od Iwana: „Wasi oficerowie
pakuja˛ walizki!”. Diabelskie ogrody saperów. Wysadzanie mostu w powietrze
przez telefon. Fantastyczny odwrót. Uwolnienie dwudziestu dwóch dywizji.
248
6
6. Wielkie Łuki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Twierdza na bagnach. Trzy dywizje przeciwko jednemu pułkowi. Aleksander
Matrosow z Gwardii Strzelców. W cytadeli nie rośnie trawa. Nieudana próba
odsieczy. Pie˛tnaście czołgów z turkotem wpełza na podwórze cytadeli. Dyfteryt
w punkcie oparcia „Budapest”. Z jedna˛ pie˛tka˛ chleba i ośmioma nabojami w pistolecie. „Przychodze˛ z Wielkich Łuków”. Z każdej rangi jeden zostanie powieszony.
257
Cze˛ść czwarta. Ostatnia szansa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
271
1. Co dalej? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11,2 miliona ludzi pod bronia˛. Defensywa czy ofensywa? Bić z rozmachu. Błe˛dna
decyzja.
271
2. Spuścizna po Kursku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czerwoni wsze˛dzie atakuja˛. Utrata Biełgorodu i Orła. Dramat pod Achtyrka˛. „Czy
twój generał jest jeszcze w lesie?”
277
Cze˛ść pia˛ta. Do Dniepru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
281
1. Czwarta bitwa o Charków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11 korpus na straconej pozycji. Panika w 282 dywizji. Radzieckie czołgi wtaczaja˛ sie˛
do miasta. 6 dywizja pancerna ratuje sytuacje˛. T 34 Rotmistrowa wpadaja˛ w zasadzke˛.
Dramat na skraju słonecznikowego morza. Hitler: Charków musi być utrzymany.
Manstein: Utrace˛ raczej miasto niż armie˛. „Mój Wodzu, prosze˛ o swobode˛ działania”.
281
2. Zmagania nad rzeka˛ Mius . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Konferencja w Winnicy. Chodzi o Zagłe˛bie Donieckie. Rosyjskie przełamanie pod
m. Kujbyszewo. 6 armia Hollidta nie może już dłużej powstrzymywać nieprzyjaciela. 29 korpus zostaje okra˛żony. „Bagnet na broń!” Ratunek w „Schildkrötenstellung” (pozycja „Żółw”). Radziecki atak na szerokim froncie. Manstein i Kluge
ża˛daja˛ powołania dowódcy frontu wschodniego. Całe południowe skrzydło znajduje
sie˛ w niebezpieczeństwie. „Dajcie Mansteinowi «jedna˛ rzecz»”! Wreszcie przyzwolenie na odwrót za Dniepr.
290
3. Wał wschodni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dniepr, rzeka losów wojny. Wał chronia˛cy skarby wieku techniki. Zapora wodna
w Zaporożu. Rozkaz o dziewie˛ćdziesie˛ciu wierszach. Tysia˛ckilometrowy pas
ziemi zostanie opuszczony. Niekończa˛cy sie˛ pochód. Spalona ziemia.
301
4. Wyścig do rzeki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przez deszcz i błoto. Kto be˛dzie szybszy? Grupa partyzancka „Czapajew” nadaje
radiogram do Watutina. Alarm dla Kaniowa. Trzykrotne wołanie puszczyka.
Łodzie noca˛ na rzece. Radziecka przeprawa pod Hryhoriwka˛. Rosjanie sa˛ także
w trójka˛cie nad Prypecia˛. Most pod Kaniowem.
311
7
5. Przyczółek mostowy Bukryn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rosjanie sa˛ za rzeka˛. Zewsza˛d hiobowe wieści. Przy wiatraku pod Kolesiszcze.
„Uwaga spadochroniarze!” Dramat trzech czerwonych brygad spadochronowych.
323
Cze˛ść szósta. Pomie˛dzy Kijowem a Melitopolem . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
333
1. Wieś o nazwie Ljutiż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sierżant Niefiedow i dwudziestu dwóch ludzi. Kawałek brzegu Dniepru ma znaczenie decyduja˛ce. Czołgi Krawczenki przejechały Desne˛ w bród. STAWKA
zmienia swój plan. Nocne przegrupowanie.
333
2. Celem jest Kijów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
W piwnicy szkoły w m. Petriwci. Gwardia szturmuje. Hanzeaci i Brandenburczycy
ida˛ w wyłom. Czołgi z wyja˛cymi syrenami i zapalonymi reflektorami. Kijowa nie
da sie˛ już uratować. 88 DP ginie. Tragedia 25 dywizji pancernej. Nieudane
niemieckie kontruderzenie. Hoth musi odejść.
341
3. Zaporoże . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Skrzydłowa twierdza nad Dnieprem. Sześć dywizji i jeden cie˛żki pułk niszczycieli
czołgów. Malinowski atakuje trzema armiami. Zalakowany list w torbie pilota.
Czarno-biało-czerwony legion Stalina. Kryzys nad zapora˛ wodna˛. „Henrici, Pan
igra ze swoja˛ głowa˛!” Dwieście ton dynamitu. Brzemienne w naste˛pstwa zwycie˛stwo Rosjan.
349
4. Bitwa o „Wotanstellung” (pozycja „Wotan”) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Walec parowy Tołbuchina toczy sie˛ na Melitopol. Rosjanie atakuja˛ trzydziestokrotnie i tyleż razy sa˛ odrzucani. 6 armia ma jeszcze dwadzieścia pie˛ć czołgów.
Jeden korpus sie˛ przebija. Jedna armia uratowana. Krym odcie˛ty.
355
5. Na zachód od Nikopola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kałmucy przeciw partyzantom. Operacja „Damenwahl” Grupy Armijnej Schörnera.
Gwardia Czujkowa chce zwycie˛stwa. Walka wre˛cz. Burza śnieżna pod m. Marinskoje. Pie˛ć metrów słomy pomie˛dzy pokojem a wojna˛. Szesnaście dywizji ratuje
tylko swoje życie. Kocioł pod Nikopolem zostaje rozerwany.
360
6. Zimowy dramat nad środkowym Dnieprem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kirowohrad punktem krytycznym. Generał na patrolu. Cztery dywizje okra˛żone.
„Wyrywam sie˛ z okra˛żenia”. Czołgi w szerokim klinie. Wzorowy manewr 3 DPanc.
Wielkie kleszcze. Hasse, olimpijski zwycie˛zca, poświe˛ca swoje życie. 67 brygada
pancerna Koniewa zostaje zatrzymana. Bezlitosny pościg Rudela.
366
Cze˛ść siódma. Katastrofy na południowym skrzydle . . . . . . . . . . . . . . . . .
375
1. Czerkasy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
56 000 ludzi na straconych posterunkach. Pod Zwenyhorodka˛ zamyka sie˛ pułapka.
Brzemienna w skutki pomyłka generała armii Koniewa. Ida˛ca z odsiecza˛ grupa
375
8
Westa zdobywa Lisjanke˛. Fatalne wzgórze 239. Jeszcze dziewie˛ć kilometrów do
skraju kotła. „Hasło wolność, cel Lisjanka, godzina 23.00”. Pomie˛dzy Żurżynci
a Poczapywci czeka piekło. Masakra pod wzgórzem 222. Dramat nad rzeka˛
Hnyłyj Tikycz. Śmierć dowódcy korpusu. Bilans pewnej bitwy.
2. Kocioł Hubego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Oddział sztabu generalnego „Obce Wojska Wschód” melduje. Zeitzler próbuje
stosować triki. Pomie˛dzy Prypecia˛ a Karpatami. 1 armia pancerna okra˛żona.
Ultimatum Mansteina dla Hitlera. Starcie w Berghofie. Telefoniczna wiadomość
od Hubego. Hitler uste˛puje. Rozwia˛zanie: Przebijać sie˛ na zachód; rozkaz nadejdzie.
Żukow czeka na próżno. Przez cztery rzeki i przez dwie armie nieprzyjacielskie.
Naprzeciw we˛druja˛cego kotła. Punkt spotkania Buczacz. Wielka pułapka Stalina
jest rozbita. Wybawca musi odejść.
406
3. Bitwa na Krymie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Polityka i strategia. Zabroniona ewakuacja. Marynarka wojenna gwarantuje 50 000
ton. Strach Stalina przed samolotami Stuka. 17 armia czeka. Zaczyna sie˛ przy
„Wale Tatarskim”. Hasło „Adler” (Orzeł). Udany odwrót do Sewastopola. „Twierdza zostanie utrzymana”. Utrata Wzgórz Sapuńskich. Ostatnia obrona na półwyspie
Chersones. Wszyscy czekaja˛ na flote˛. Ostatnie 10 000 ludzi. Krwawy koniec.
425
Cze˛ść ósma. Cannae Grupy Wojsk „Środek” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
447
1. Rozwinie˛cie operacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Historyczny przykład. Hitler czeka na ofensywe˛ galicyjska˛. Stalin poszukuje
najsłabszego punktu. Dziesie˛ciokrotna przewaga. Spór na Kremlu. Rokossowski
stawia na swoim.
447
2. Atak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
„Szturm pie˛ć, pie˛ć, pie˛ć”. Fatalne zwlekanie. Bobrujska pułapka. Ża˛dna krwi
Berezyna. Witebsk w kleszczach. „Przyrzekam walczyć do ostatniego”. Rozwia˛zanie zagadki: radzieckie panowanie w powietrzu.
458
3. Przełamanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mapa sytuacyjna w sztabie Grupy Wojsk „Środek” w Mińsku. Model ma ratować.
Olbrzymi kocioł. Żukow ruga swoich generałów. „Przebijać sie˛ na własna˛ re˛ke˛”.
Trzydziestu jeden generałów poległo lub dostało sie˛ do niewoli. Wojna stoi na
granicy Prus Wschodnich. Grupa Diercksa przebija sie˛.
470
Dodatek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
480
Podzie˛kowanie dla współpracowników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
480
Dokumenty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozkaz operacyjny nr 6 („Zitadelle”) z 15.04.1943 r. Rozważania prowadzone
w Grupie Wojsk „Południe” w sierpniu 1943 r., dotycza˛ce utrzymania ducha
481
9
bojowego. Meldunki dowództwa 8 armii z 22.08. i 2.09.1943 r. o stanie wojsk.
Dot. „Spalonej ziemi”; Dot. „Rejonów umocnionych”.
Wykaz map w tekście . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
491
Wykaz skrótów i skrótowców używanych w tekście i na mapach . . . . . . . . . .
493
Wykaz źródeł . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
495