(M_PE_3_s.20_Deloitte_Duże inwestycje energetyki)

Inwestycje w energetyce – prognozy i przeszkody
Autor: Emil Różański
(„Polska Energia” – nr 3/2012)
Aż 25 mld euro planują zainwestować w Polsce do roku 2020 przedsiębiorstwa z sektora
energetycznego. Zdaniem firmy doradczej Deloitte finansowanie tych projektów może napotkać trudności związane z problemami natury politycznej, regulacyjnej i rynkowej.
Przedstawiciele Deloitte oceniają, że w najbliższych latach najważniejszymi wyzwaniami dla
polskiego rynku będzie finansowanie nowych projektów energetycznych, ostateczne określenie ram funkcjonowania projektu jądrowego, scenariusze rozwoju rynku gazowego, rola gospodarek azjatyckich oraz aktywność na rynku fuzji i przejęć. Są to również kluczowe trendy
na światowym rynku energetyczno-surowcowym podsumowane w Raporcie „Energy Predictions 2012” opracowanym przez ekspertów firmy doradczej Deloitte dla sektora energetycznego na świecie.
Wzrośnie rola gazu
Jednym z najważniejszych trendów, zarówno w gospodarce globalnej jak i w Polsce, jest rosnące znaczenie gazu. Analizy oparte na światowych modelach rynku gazu pokazują, że średnia roczna stopa wzrostu popytu na gaz na świecie wyniesie 1,9 proc. do 2030 r. W Unii Europejskiej będzie to wzrost na poziomie ok. 14 proc. (do 2030 r.), natomiast w Polsce w tym
okresie może być jeszcze wyższy – nawet do 37 proc. Pozycja Polski na regionalnej mapie
energetycznej może się zmienić, a istotnym elementem tej przemiany będzie gaz. W związku
z uruchomieniem gazociągu Nord Stream Polska traci status znaczącego kraju tranzytowego
dla rosyjskiego gazu.
Jednocześnie, w długim okresie, układ sił w tym regionie mogą potencjalnie zmienić wyniki
trwających obecnie badań nad polskimi złożami gazu łupkowego. Kluczowe znaczenie dla
kontynuowania poszukiwań będą miały czytelne wytyczne w zakresie zasad przyznawania
potencjalnych koncesji na wydobycie surowca. Niezależnie od łupków, rośnie liczba projektów energetycznych opartych na gazie ziemnym, jednak wiele z nich pozostaje ciągle w fazie
planowania. Zamknięcie projektów inwestycyjnych i pozyskanie finansowania będzie w dużej
mierze zależne od dostępu do sieci gazowej, jego ceny i powiązanej z nim liberalizacji rynku
gazu.
Strategie dużych graczy
– Rynek fuzji i przejęć w sektorze energetycznym w Polsce w najbliższych 2-3 latach może
być zdominowany przez dużych graczy i konsolidatorów – mówi Marcin Sieczyk, dyrektor w
Dziale Doradztwa Finansowego ze Środkowoeuropejskiego Zespołu Energii i Zasobów Deloitte.
Strategie podmiotów międzynarodowych mogą skutkować restrukturyzacją portfeli, co może
polegać na kontynuacji wyprzedaży na rynku polskim lub umacnianiem pozycji na rynku lokalnym. Jest tu miejsce dla graczy strategicznych, jak i w większym niż kiedyś stopniu dla
inwestorów finansowych: funduszy private equity i międzynarodowych funduszy infrastrukturalnych.
– Przedmiotem ich zainteresowania jest m.in. sektor energii odnawialnej oraz – w wybranych
przypadkach – możliwości, które wciąż oferują procesy prywatyzacji. Większej niż dotychczas aktywności należy również spodziewać się ze strony dużych graczy w sektorze paliwowym poszukujących za granicą nowych możliwości w sektorze wydobywczym – dodaje Marcin Sieczyk.
Atom nie odchodzi do lamusa
Pomimo katastrofy w Fukushimie w marcu 2011 r. kraje Europy Środkowej podtrzymują zainteresowanie energetyką jądrową. Zaawansowane są prace przygotowawcze do budowanej
przez PGE pierwszej polskiej elektrowni jądrowej. Przeprowadzono wstępne analizy prefeasibility study, wybrano trzy potencjalne lokalizacje, trwają prace doradców nad przygotowaniem przetargu na dostawcę technologii. Rozruch inwestycji planowany jest na lata 20202022. Jednakże przyszły sektor jądrowy stoi ciągle przed wieloma wyzwaniami. Do najważniejszych z nich należy ustalenie ostatecznej struktury prawnej i otoczenia regulacyjnego
przedsięwzięcia, zbudowanie odpowiednich zasobów oraz określenie regulatora - Państwowej
Agencji Atomistyki. Potrzebne są ramy prawne i organizacyjne, które zagwarantują najwyższą jakość prac i implementacji projektu. W czasach kryzysu nie mniej ważna jest kwestia
finansowania projektu, w tym określenie możliwości i struktury wsparcia rządowego.
Katastrofa w Fukushimie w marcu 2011 r. doprowadziła do międzynarodowej dyskusji nad
przyszłością energetyki jądrowej. W następstwie referendum Włochy zarzuciły w czerwcu
plany budowy nowych elektrowni. Szwajcaria zdecydowała o wyłączeniu istniejących reaktorów o mocy ponad 3GW do 2034 r. Niemcy postanowiły wyłączyć flotę jądrową (około 20
proc. energii elektrycznej) do 2022 r. Stany Zjednoczone i Wielka Brytania kontynuują realizację programów jądrowych.
Pieniądze są najważniejsze
Według ekspertów Deloitte jednym z najważniejszych wyzwań stojących przed sektorem
energetycznym w Polsce są możliwości pozyskania ich finansowania. Zamierzenia inwestycyjne kluczowych koncernów energetycznych do 2020 r. zakładają realizację inwestycji na
ponad 25 mld euro. Jednakże plany te muszą zostać skonfrontowane z niepewnością w zakresie wsparcia regulacyjnego oraz rosnącą awersją sektora bankowego do przyjmowania ryzyka
politycznego, regulacyjnego i rynkowego w dużych projektach infrastrukturalnych.
– W polskim sektorze energetycznym konieczne są duże i kapitałochłonne inwestycje związane przede wszystkim z odbudową lub gruntowną modernizacją mocy wytwórczych oraz
zdolności przesyłowych i dystrybucyjnych. Pozyskanie środków zewnętrznych na inwestycje
w energetyce jest istotnym czynnikiem niepewności, m.in. z uwagi na ograniczone doświadczenia banków finansujących nowe inwestycje w energetyce w warunkach rynkowych. Byłoby cenne, aby na rynku pojawiły się instrumenty finansowe, których zapadalność odpowiadałaby horyzontowi działania aktywów energetycznych, tj. 20-25 lat zamiast 6-7 – ocenia Wojciech Hann, partner w Dziale Doradztwa Finansowego ze Środkowoeuropejskiego Zespołu
Energii i Zasobów Deloitte.
Eksperci Deloitte zwracają również uwagę na rosnącą rolę Chin na rynku energetycznym. W
Polsce i innych krajach Europy Środkowej – Rumunii, Czechach i na Węgrzech, możemy
spodziewać się wzrostu aktywności chińskich inwestorów w tym sektorze. Obecność koncernów energetycznych z Kraju Środka, takich jak Shanghai Electric, State Grid Corporation of
China, Sepco, China Resources czy China Guodian, może być czynnikiem wspomagającym
realizację nowych inwestycji w Polsce. Inwestorzy z Chin rozważają realizację nowych projektów inwestycyjnych we współpracy z dużymi koncernami energetycznymi. Myślą także o
transakcjach fuzji i przejęć.