Wykład na temat obiektów systemów informatycznych
Transkrypt
Wykład na temat obiektów systemów informatycznych
1 Cechy i zadania systemu informatycznego banku Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 2 OBIEKTY SYSTEMU INFORMATYCZNEGO TO: klient - możliwość definiowania każdego klienta, przeglądanie jego rachunków, walut, limitów, usług, z których korzysta klient i operacji klienta konta księgowe – bankowy plan kont, zestaw możliwych do utworzenia kont waluty i relacje między nimi (możliwe waluty, kursy wymiany, historia walut) limity (ograniczenia) – możliwość tworzenia najróżnorodniejszych limitów, raportowanie usługi bankowe – „produkty” – w rozumieniu informatycznym – to zespół urządzeń i instrumentów finansowych, na przykład rachunki z limitem kredytowym, rachunki depozytowe, obligacje jednoroczne transakcje – operacje – są to operacje obsługujące inne obiekty systemu Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 3 Struktura systemu informatycznego całego banku/ układ przestrzenny Poziom centrali Call center Modułowy System Informatyczny (aplikacje biznesowe) SMS Centralna Baza Danych (rachunki i operacje) Centralna Baza ebanki Klientów ng Bramka internetowa Oddziały operacyjne Instalacje oddziałowe Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński Instalacje oddziałowe UMTS Klienci Przeglądarki klientów 4 Poziom centrali Struktura systemu informatycznego całego banku/ układ funkcjonalny obsługa aplikacji służących zarządzaniu bankiem gromadzenie i przechowywanie danych oraz ich aktualizacja przyjmowanie i realizacja zleceń klientów zapewnienie bezpieczeństwa (firewall) procedury weryfikacji tożsamości użytkowników komunikacja z otoczeniem (klienci, oddziały, inne instytucje) Oddziały operacyjne pozyskiwanie klientów przeprowadzanie operacji Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński Klienci wprowadzanie zleceń i automatyczna ich realizacja 5 Co zmienił Internet w funkcjonowaniu banków Nieistotne stały się: – odległość oddziałów od centrali i centrali od klientów – liczba oddziałów i liczba klientów (w granicach możliwości systemów i przepustowości bramek) – ilość świadczonych usług i wykorzystywane kanały dostępu Zyskały na wadze: – zabezpieczenie informacji przesyłanych siecią – bezpieczeństwo systemu centralnego – prawidłowość przeprowadzania procedur aktualizacji i przetwarzania danych (kopie zapasowe, odtwarzanie operacji) – kwestia zapewnienia adekwatności procedur finansowych i informacyjnych realizowanych przez systemy informatyczne Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 6 Nowoczesny system informatyczny uniwersalnego banku SYSTEM INFORMATYCZNY „Nakładki” systemowe SYSTEMY INFORMOWANIA KIEROWNICTWA ZARZĄDZANIE SKARBOWOŚCIĄ HURTOWNIE DANYCH (systemy zarządzania bazami danych) Grupy modułów – piony Bankowość korporacyjna Bankowość detaliczna Księgowość Systemy zewnętrzne Zintegrowane moduły systemu Kredyty Depozyty Księga główna KIR SA Rachunki bieżące Konta osobiste Budżetowanie SWIFT Rynki finansowe Kredyty Sprawozdania REUTERS Rozliczenia Zastrzeżenia BANKOMATY Depozyty Obsługa kasowa Księgowość wewnętrzna Raporty GIEŁDY „Bramki” umożliwiające świadczenie usług bankowości elektronicznej Usługi bankowe w Call Center Usługi bankowe telefonii komórkowej Usługi bankowe w Internecie Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 7 Cechy systemu informatycznego banku integralność - zapewnienie połączeń pomiędzy wszystkimi modułami (także następnymi i przyszłymi elementami systemu) poprzez: – – – stosowanie wspólnych zbiorów danych, przeprowadzanie operacji eksportu /importu danych na poziomie transakcji a nie baz danych, dbałość o zaplecze operacyjne dla potrzeb bieżącego zarządzania przepustowość systemu zmierzająca do zapewnienia jego nadążności, Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 8 Cechy systemu informatycznego banku modułowość – możliwość dołączania nowych elementów systemu w przyszłości, elastyczność (definiowanie menu na poziomie użytkownika, tworzenie indeksów dostępów – niepowtarzalnych numerów klienta, konta), bezpieczeństwo (nadawanie haseł blokujących korzystanie z niektórych funkcji systemu, system uprawnień dostępu, limity kwotowe dla pracowników, prowadzenie dziennika wejść do systemu), przyjazność dla użytkownika – dostęp do informacji w dowolnym przekroju, Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 9 Specyfika i typologie informatycznych systemów bankowych polega na występowaniu w systemach bankowych odrębnych (i nigdzie indziej nie występujących) cech funkcjonalnych oraz dominujących w trakcie konstruowania i wykorzystania systemów bankowych cech technologicznych brane są pod uwagę ich dwie charakterystyki: bankowa i techniczna Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 10 Klasyfikacje systemów informatycznych w bankowości kryterium zakresu podmiotowego działalności kryterium zakresu terytorialnego kryterium organizacyjne kryterium rodzaju banku, w którym systemy są stosowane kryterium wielkości banku i kojarzonych z nim funkcji kryterium sposobu tworzenia bankowych systemów informatycznych - projektowo-programistyczne kryterium rodzaju architektury Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 11 Cechy systemów ze strony ich charakterystyki bankowej zorientowanie na klienta różnorodność i dynamika zmian produktów scentralizowany charakter przetwarzania rozproszonych danych specyfika operacji księgowych integracja kompleksowych rozwiązań system obsługi wielu walut i relacje pomiędzy nimi obsługa w czasie rzeczywistym operacji klienckich Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 12 Ze strony funkcji technicznych systemy bankowe muszą zapewnić: bezpieczeństwo systemu elastyczność i otwartość na różne formy bankowości, w tym bankowości elektronicznej multimedialność danych wieloformatowość baz danych, wykorzystanie repozytoriów danych, data-miningu, itp. łatwość opanowania interfejsów przez użytkowników przyjazność systemu Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 13 Zorientowanie na klienta wyraża się poprzez utrzymywanie wspólnej bazy danych o klientach, jednolitej w całym systemie i całym banku tworzenie hurtowni marketingowo-klientowskich dla analiz – segmentacji klientów użycie elastycznych technik definiowania produktów dostosowanych do potrzeb klienta rozszerzenie kanałów dystrybucji produktów na rozwiązania elektronicznej bankowości Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 14 Zorientowanie na klienta wyraża się poprzez prowadzenie wieloproduktowych stanowisk dysponenckich eliminujących potrzebę stania w kilku kolejkach możliwości indywidualnego negocjowania kontraktów dla każdego z klientów doradztwo bankowe dla klientów indywidualnych otrzymywanie informacji o pozycji klienta w trybie on-line Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 15 Różnorodność i dynamika zmian produktów przejawia się poprzez .. wdrażanie „gotowych” pakietów zawierających skumulowaną i zweryfikowaną wiedzę ekspertów i poprzednich użytkowników wysoką modyfikowalność rozwiązań „gotowych” parametryzację oraz nadmiarowość, z której wybierane są moduły potrzebne użytkownikowi parametryzację – definiowanie różnych produktów i transakcji, planów kont i księgowań automatycznych, rodzajów użytkowników i transakcji im przypisanych Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 16 Różnorodność i dynamika zmian produktów przejawia się poprzez generowanie ekranów, różnych przekrojów raportów, nagłówków, zawartości katalogów, odwzorowań graficznych itp. określanie zakresu typów transakcji odpowiednich dla klienta, waluty, banku powstanie mechanizmów interfejsów do innych, zewnętrznych aplikacji – systemów rozliczeń międzybankowych, systemów bankowości internetowej itp. Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 17 Scentralizowany charakter przetwarzania rozproszonych danych jest immanentną cechą większości informacyjnych systemów bankowych Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 18 System informatyczny banku wymaga uniezależnienia obsługi klienta od lokalizacji rachunku, ujednolicenia reguł postępowania w skali całego systemu bankowego (i banku) powstania centralnej bazy danych zawierającej definicje produktów, baz operacyjnych, komplet informacji o rachunkach i klientach do których sięgać może zarówno bank, jak i klienci (np. przez home banking) utrzymywania wysokiej niezawodności sieci, zrównoleglenia działań, duplikacji urządzeń centrali, częściowej autonomizacji oddziałów, wirtualizacji działalności – przedsięwzięcia internetowe Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 19 Specyfika informatyzacji operacji księgowych wyraża się poprzez .. występowanie specyficznego, charakterystycznego, nie spotykanego w innych organizacjach gospodarczych planu kont; jest on przystosowany dokładnie do operacji wykonywanych w banku bankowy plan kont zapewnia porównywalność w czasie i w przestrzeni (porównania międzybankowe), a jego podstawowym celem jest zaprezentowanie w znormalizowanej formie sytuacji finansowej banków, zarówno dla odbiorców zewnętrznych, jak i wewnętrznych Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 20 Specyfika informatyzacji operacji księgowych wyraża się poprzez c.d. w świetle bankowego planu kont podmiotami finansowymi są te jednostki organizacyjne (spółki lub przedsiębiorcy indywidualni), których głównym przedmiotem działalności jest zarządzanie depozytami, udzielanie kredytów oraz pośrednictwo w emisji i wymianie środków płatniczych w doskonały sposób łączy się dwa obiekty - klienta i jego rachunki wraz z kontami, które je obsługują Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 21 Integracja kompleksowych rozwiązań polega na .. kompleksowości banku uniwersalnego – prowadzi usługi w zakresie bankowości komercyjnej i detalicznej, systemy muszą więc obejmować jednocześnie: – usługi komercyjne: kredyty i linie kredytowe dla firm, operacje międzybankowe, inwestowanie w akcje i ich odsprzedaż detalistom, obsługa papierów wartościowych, akredytywy, płatności zagraniczne itp. operacje dotyczące rynku pieniężnego i kapitałowego), – usługi detaliczne: obsługa kont osobistych, depozytów terminowych, kredytów i pożyczek dla osób fizycznych.. Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 22 Integracja kompleksowych rozwiązań polega na c.d. występowaniu różnic w oprogramowaniu sfer: hurtowa złożona algorytmizacja, zmienność instrumentów finansowych, mała liczba transakcji i klientów; detaliczna – proste algorytmy, olbrzymia ilość klientów i transakcji – występują więc trudności w konstruowaniu wspólnego oprogramowania, tworzeniu hurtowni danych – poprzez odciążenie operacyjnego przetwarzania danych dzięki utrzymywaniu repozytorium danych w różnych agregacjach i przekrojach, co przyspiesza procesy wyszukiwawcze Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 23 System obsługi wielu walut wymusza .. prowadzenie odrębnych ksiąg dla każdej waluty, w dowolnym formacie księgowaniem wg kursów bieżących walut księgowania przeszacowywane stosownie do zmian kursów walut oraz prowadzone są odpowiednie konta przychodów i rozchodów z tego tytułu zawieranie transakcji z klientami w wielu walutach transakcje mogą występować w innych walutach niż rachunek, do którego się odnoszą limity i zabezpieczenia, opłaty i prowizje, mogą być w innej walucie niż rachunki i transakcje Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 24 System obsługi wielu walut wymusza c.d. operacje wymiany walut powinny być realizowane automatycznie prowadzenie rachunku strat i zysków w operacjach międzynarodowych prowadzenie wielowalutowego budżetowania zawarcie w tablicy kursów kilku ich rodzajów (np. średni, bieżący, kantorowy itp.) definiowanie marż dla przedziałów kwotowych oraz specjalnych dla klientów uprzywilejowanych występowanie w systemie tablic nominałów dla poszczególnych walut Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 25 Obsługa w czasie rzeczywistym operacji klienckich polega na .. w przypadku bankowości hurtowej uzyskanie informacji o pozycji finansowej banku – niezbędne dla operacji dealerskich, wymaga zaawansowanej technologii, pełnej integracji systemu, umożliwiającej bez zamknięcia dnia (na bieżąco) przepływ danych z wszelkich transakcji finansowych (zagranicznych też) uzyskiwaniu informacji pochodzącej zarówno bankowości hurtowej jak i detalicznej niezbędnych dla obliczenia pozycji klienta, ryzyka itp., stosuje się do tego przeważnie hurtownie danych, żeby nie przetwarzać księgi głównej w trybie rzeczywistym (co przyspiesza przetwarzanie, ponieważ hurtownia może się rozliczać z księgą główną w postaci sald rozliczeń częściowo partiowo) Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński Obsługa w czasie rzeczywistym operacji klienckich polega na c. d. stosowaniu „mieszanki” przetwarzania – część w czasie rzeczywistym, część wsadowo w trakcie zamykania dnia w stosunku do księgi głównej, mającej hierarchiczną strukturę kont księgowych (niższe poziomy jako źródłowe powinny być zasilane w czasie rzeczywistym). 26 Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 27 Od strony technicznej-bezpieczeństwo operacji bankowych polega na .. na poziomie systemu operacyjnego – hasło, prawa pisania, czytania, kopiowania, usuwania plików; częsta zmiana haseł przez zaufanych administratorów, automatyczne rozpoznawanie klienta Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 28 Od strony technicznej-bezpieczeństwo operacji bankowych polega na na poziomie aplikacji – stosowanie dodatkowego hasła lub kart magnetycznych, przypisaniu opcji menu poszczególnym użytkownikom, wprowadzenie zakazu modyfikacji pól systemowych, przydziale limitów kwotowych na poziomie typów transakcji zróżnicowanych dla typów personelu, zabezpieczenie przed nieuprawnionymi zmianami informacji wg danych, wykluczenie możliwości usunięcia transakcji (zamiast tego transakcja stornująca), rejestracja śladów audytowych, wiarygodna identyfikacja klienta Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński 29 Struktura systemu obsługi banku v. B. Pilawski WAP JOLT INTERNET FIREWALL INTERNET BANKING CERTYFIKACJA ZORBA CBD NBC MINIBANK TUXEDO SEZAM CEKE - Centralna Ewidencja Klientów Elektronicznych ICBS TUXEDO PRIME MODEM TELE KONTO GSM Banking TELEFON PLUS ERA IDEA Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński Struktura systemu informatycznego całego banku/ układ przestrzenny Poziom centrali Klienci Modułowy System Informatyczny (aplikacje biznesowe) Centralna Baza Danych (rachunki i operacje) Centralna Baza Klientów Bramka internetowa Oddziały operacyjne Instalacje oddziałowe Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński Instalacje oddziałowe Bramka internetowa 30 Przeglądarki klientów 31 Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński Literatura 32 Dziękuję za uwagę! Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński