Wykład na temat obiektów systemów informatycznych

Transkrypt

Wykład na temat obiektów systemów informatycznych
1
Cechy i zadania systemu
informatycznego banku
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
2
OBIEKTY SYSTEMU INFORMATYCZNEGO TO:
 klient - możliwość definiowania każdego klienta, przeglądanie
jego rachunków, walut, limitów, usług, z których korzysta klient i
operacji klienta
 konta księgowe – bankowy plan kont, zestaw możliwych do
utworzenia kont
 waluty i relacje między nimi (możliwe waluty, kursy wymiany,
historia walut)
 limity (ograniczenia) – możliwość tworzenia
najróżnorodniejszych limitów, raportowanie
 usługi bankowe – „produkty” – w rozumieniu informatycznym –
to zespół urządzeń i instrumentów finansowych, na przykład
rachunki z limitem kredytowym, rachunki depozytowe, obligacje
jednoroczne
 transakcje – operacje – są to operacje obsługujące inne obiekty
systemu
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
3
Struktura systemu informatycznego całego
banku/ układ przestrzenny
Poziom
centrali
Call
center
Modułowy
System
Informatyczny
(aplikacje
biznesowe)
SMS
Centralna Baza
Danych (rachunki
i operacje)
Centralna Baza ebanki
Klientów
ng
Bramka internetowa
Oddziały
operacyjne
Instalacje
oddziałowe
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
Instalacje
oddziałowe
UMTS
Klienci
Przeglądarki
klientów
4
Poziom
centrali
Struktura systemu informatycznego całego
banku/ układ funkcjonalny
obsługa aplikacji służących zarządzaniu bankiem
gromadzenie i przechowywanie danych oraz ich aktualizacja
przyjmowanie i realizacja zleceń klientów
zapewnienie bezpieczeństwa (firewall)
procedury weryfikacji tożsamości użytkowników
komunikacja z otoczeniem (klienci, oddziały, inne instytucje)
Oddziały
operacyjne
pozyskiwanie
klientów
przeprowadzanie
operacji
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
Klienci
wprowadzanie
zleceń i
automatyczna
ich
realizacja
5
Co zmienił Internet w funkcjonowaniu banków
Nieistotne stały się:
– odległość oddziałów od centrali i centrali od klientów
– liczba oddziałów i liczba klientów (w granicach możliwości
systemów i przepustowości bramek)
– ilość świadczonych usług i wykorzystywane kanały dostępu
 Zyskały na wadze:
– zabezpieczenie informacji przesyłanych siecią
– bezpieczeństwo systemu centralnego
– prawidłowość przeprowadzania procedur aktualizacji i
przetwarzania danych (kopie zapasowe, odtwarzanie operacji)
– kwestia zapewnienia adekwatności procedur finansowych i
informacyjnych realizowanych przez systemy informatyczne
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
6
Nowoczesny system informatyczny uniwersalnego banku
SYSTEM INFORMATYCZNY
„Nakładki” systemowe
SYSTEMY INFORMOWANIA
KIEROWNICTWA
ZARZĄDZANIE SKARBOWOŚCIĄ
HURTOWNIE DANYCH (systemy
zarządzania bazami danych)
Grupy modułów – piony
Bankowość korporacyjna
Bankowość detaliczna
Księgowość
Systemy zewnętrzne
Zintegrowane moduły systemu
Kredyty
Depozyty
Księga główna
KIR SA
Rachunki bieżące
Konta osobiste
Budżetowanie
SWIFT
Rynki finansowe
Kredyty
Sprawozdania
REUTERS
Rozliczenia
Zastrzeżenia
BANKOMATY
Depozyty
Obsługa kasowa
Księgowość
wewnętrzna
Raporty
GIEŁDY
„Bramki” umożliwiające świadczenie usług bankowości elektronicznej
Usługi bankowe w Call Center
Usługi bankowe telefonii komórkowej
Usługi bankowe w Internecie
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
7
Cechy systemu informatycznego banku
 integralność - zapewnienie połączeń pomiędzy
wszystkimi modułami (także następnymi i
przyszłymi elementami systemu) poprzez:
–
–
–
stosowanie wspólnych zbiorów danych,
przeprowadzanie operacji eksportu /importu danych
na poziomie transakcji a nie baz danych,
dbałość o zaplecze operacyjne dla potrzeb bieżącego
zarządzania
 przepustowość systemu zmierzająca do
zapewnienia jego nadążności,
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
8
Cechy systemu informatycznego banku
 modułowość – możliwość dołączania nowych
elementów systemu w przyszłości,
 elastyczność (definiowanie menu na poziomie
użytkownika, tworzenie indeksów dostępów –
niepowtarzalnych numerów klienta, konta),
 bezpieczeństwo (nadawanie haseł blokujących
korzystanie z niektórych funkcji systemu, system
uprawnień dostępu, limity kwotowe dla
pracowników, prowadzenie dziennika wejść do
systemu),
 przyjazność dla użytkownika – dostęp do
informacji w dowolnym przekroju,
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
9
Specyfika i typologie informatycznych
systemów bankowych
polega na występowaniu w systemach bankowych
odrębnych (i nigdzie indziej nie występujących)
cech funkcjonalnych oraz dominujących w trakcie
konstruowania i wykorzystania systemów
bankowych cech technologicznych
 brane są pod uwagę ich dwie charakterystyki:
bankowa i techniczna
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
10
Klasyfikacje systemów informatycznych
w bankowości
kryterium zakresu podmiotowego działalności
kryterium zakresu terytorialnego
kryterium organizacyjne
kryterium rodzaju banku, w którym systemy są stosowane
kryterium wielkości banku i kojarzonych z nim funkcji
kryterium sposobu tworzenia bankowych systemów
informatycznych - projektowo-programistyczne
kryterium rodzaju architektury
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
11
Cechy systemów ze strony ich
charakterystyki bankowej
zorientowanie na klienta
różnorodność i dynamika zmian produktów
scentralizowany charakter przetwarzania
rozproszonych danych
specyfika operacji księgowych
integracja kompleksowych rozwiązań
system obsługi wielu walut i relacje pomiędzy
nimi
obsługa w czasie rzeczywistym operacji klienckich
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
12
Ze strony funkcji technicznych systemy
bankowe muszą zapewnić:
bezpieczeństwo systemu
elastyczność i otwartość na różne formy
bankowości, w tym bankowości elektronicznej
multimedialność danych
wieloformatowość baz danych, wykorzystanie
repozytoriów danych, data-miningu, itp.
łatwość opanowania interfejsów przez
użytkowników
przyjazność systemu
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
13
Zorientowanie na klienta wyraża się
poprzez
utrzymywanie wspólnej bazy danych o klientach,
jednolitej w całym systemie i całym banku
tworzenie hurtowni marketingowo-klientowskich
dla analiz – segmentacji klientów
użycie elastycznych technik definiowania
produktów dostosowanych do potrzeb klienta
rozszerzenie kanałów dystrybucji produktów na
rozwiązania elektronicznej bankowości
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
14
Zorientowanie na klienta wyraża się
poprzez
prowadzenie wieloproduktowych stanowisk
dysponenckich eliminujących potrzebę stania w
kilku kolejkach
możliwości indywidualnego negocjowania
kontraktów dla każdego z klientów
doradztwo bankowe dla klientów indywidualnych
otrzymywanie informacji o pozycji klienta w
trybie on-line
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
15
Różnorodność i dynamika zmian
produktów
przejawia się poprzez ..
wdrażanie „gotowych” pakietów zawierających
skumulowaną i zweryfikowaną wiedzę ekspertów i
poprzednich użytkowników
wysoką modyfikowalność rozwiązań „gotowych”
parametryzację oraz nadmiarowość, z której wybierane
są moduły potrzebne użytkownikowi
parametryzację – definiowanie różnych produktów i
transakcji, planów kont i księgowań automatycznych,
rodzajów użytkowników i transakcji im przypisanych
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
16
Różnorodność i dynamika zmian
produktów
przejawia się poprzez
generowanie ekranów, różnych przekrojów raportów,
nagłówków, zawartości katalogów, odwzorowań
graficznych itp.
określanie zakresu typów transakcji odpowiednich dla
klienta, waluty, banku
powstanie mechanizmów interfejsów do innych,
zewnętrznych aplikacji – systemów rozliczeń
międzybankowych, systemów bankowości internetowej itp.
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
17
Scentralizowany charakter
przetwarzania rozproszonych
danych jest immanentną cechą
większości informacyjnych
systemów bankowych
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
18
System informatyczny banku wymaga
 uniezależnienia obsługi klienta od lokalizacji rachunku,
ujednolicenia reguł postępowania w skali całego systemu
bankowego (i banku)
 powstania centralnej bazy danych zawierającej definicje
produktów, baz operacyjnych, komplet informacji o rachunkach i
klientach do których sięgać może zarówno bank, jak i klienci (np.
przez home banking)
 utrzymywania wysokiej niezawodności sieci, zrównoleglenia
działań, duplikacji urządzeń centrali, częściowej autonomizacji
oddziałów,
 wirtualizacji działalności – przedsięwzięcia internetowe
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
19
Specyfika informatyzacji operacji
księgowych wyraża się poprzez ..
występowanie specyficznego, charakterystycznego, nie
spotykanego w innych organizacjach gospodarczych
planu kont; jest on przystosowany dokładnie do operacji
wykonywanych w banku
bankowy plan kont zapewnia porównywalność w czasie i
w przestrzeni (porównania międzybankowe), a jego
podstawowym celem jest zaprezentowanie w
znormalizowanej formie sytuacji finansowej banków,
zarówno dla odbiorców zewnętrznych, jak i
wewnętrznych
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
20
Specyfika informatyzacji operacji
księgowych wyraża się poprzez c.d.
w świetle bankowego planu kont podmiotami
finansowymi są te jednostki organizacyjne (spółki lub
przedsiębiorcy indywidualni), których głównym
przedmiotem działalności jest zarządzanie depozytami,
udzielanie kredytów oraz pośrednictwo w emisji i
wymianie środków płatniczych
w doskonały sposób łączy się dwa obiekty -
klienta i
jego rachunki wraz z kontami, które je obsługują
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
21
Integracja kompleksowych rozwiązań
polega na ..
kompleksowości banku uniwersalnego – prowadzi usługi
w zakresie bankowości komercyjnej i detalicznej,
systemy muszą więc obejmować jednocześnie:
– usługi komercyjne: kredyty i linie kredytowe dla firm, operacje
międzybankowe, inwestowanie w akcje i ich odsprzedaż
detalistom, obsługa papierów wartościowych, akredytywy,
płatności zagraniczne itp. operacje dotyczące rynku pieniężnego
i kapitałowego),
– usługi detaliczne: obsługa kont osobistych, depozytów
terminowych, kredytów i pożyczek dla osób fizycznych..
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
22
Integracja kompleksowych rozwiązań
polega na c.d.
występowaniu różnic w oprogramowaniu sfer: hurtowa złożona algorytmizacja, zmienność instrumentów
finansowych, mała liczba transakcji i klientów; detaliczna
– proste algorytmy, olbrzymia ilość klientów i transakcji
– występują więc trudności w konstruowaniu wspólnego
oprogramowania,
tworzeniu hurtowni danych – poprzez odciążenie
operacyjnego przetwarzania danych dzięki utrzymywaniu
repozytorium danych w różnych agregacjach i
przekrojach, co przyspiesza procesy wyszukiwawcze
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
23
System obsługi wielu walut wymusza ..
 prowadzenie odrębnych ksiąg dla każdej waluty, w dowolnym
formacie
 księgowaniem wg kursów bieżących walut
 księgowania przeszacowywane stosownie do zmian kursów walut
oraz prowadzone są odpowiednie konta przychodów i rozchodów z
tego tytułu
 zawieranie transakcji z klientami w wielu walutach
 transakcje mogą występować w innych walutach niż rachunek, do
którego się odnoszą
 limity i zabezpieczenia, opłaty i prowizje, mogą być w innej
walucie niż rachunki i transakcje
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
24
System obsługi wielu walut wymusza c.d.
 operacje wymiany walut powinny być realizowane automatycznie
 prowadzenie rachunku strat i zysków w operacjach
międzynarodowych
 prowadzenie wielowalutowego budżetowania
 zawarcie w tablicy kursów kilku ich rodzajów (np. średni, bieżący,
kantorowy itp.)
 definiowanie marż dla przedziałów kwotowych oraz specjalnych
dla klientów uprzywilejowanych
 występowanie w systemie tablic nominałów dla poszczególnych
walut
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
25
Obsługa w czasie rzeczywistym operacji
klienckich polega na ..
 w przypadku bankowości hurtowej uzyskanie informacji o pozycji
finansowej banku – niezbędne dla operacji dealerskich, wymaga
zaawansowanej technologii, pełnej integracji systemu,
umożliwiającej bez zamknięcia dnia (na bieżąco) przepływ danych
z wszelkich transakcji finansowych (zagranicznych też)
 uzyskiwaniu informacji pochodzącej zarówno bankowości
hurtowej jak i detalicznej niezbędnych dla obliczenia pozycji
klienta, ryzyka itp., stosuje się do tego przeważnie hurtownie
danych, żeby nie przetwarzać księgi głównej w trybie
rzeczywistym (co przyspiesza przetwarzanie, ponieważ hurtownia
może się rozliczać z księgą główną w postaci sald rozliczeń
częściowo partiowo)
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
Obsługa w czasie rzeczywistym operacji
klienckich polega na c. d.
stosowaniu „mieszanki” przetwarzania –
część w czasie rzeczywistym, część
wsadowo w trakcie zamykania dnia w
stosunku do księgi głównej, mającej
hierarchiczną strukturę kont księgowych
(niższe poziomy jako źródłowe powinny być
zasilane w czasie rzeczywistym).
26
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
27
Od strony technicznej-bezpieczeństwo
operacji bankowych polega na ..
na poziomie systemu operacyjnego – hasło, prawa
pisania, czytania, kopiowania, usuwania plików;
częsta zmiana haseł przez zaufanych
administratorów, automatyczne rozpoznawanie
klienta
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
28
Od strony technicznej-bezpieczeństwo
operacji bankowych polega na
na poziomie aplikacji – stosowanie dodatkowego hasła
lub kart magnetycznych, przypisaniu opcji menu
poszczególnym użytkownikom, wprowadzenie zakazu
modyfikacji pól systemowych, przydziale limitów
kwotowych na poziomie typów transakcji
zróżnicowanych dla typów personelu, zabezpieczenie
przed nieuprawnionymi zmianami informacji wg danych,
wykluczenie możliwości usunięcia transakcji (zamiast
tego transakcja stornująca), rejestracja śladów
audytowych, wiarygodna identyfikacja klienta
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
29
Struktura systemu obsługi banku v. B.
Pilawski
WAP
JOLT
INTERNET
FIREWALL
INTERNET
BANKING
CERTYFIKACJA
ZORBA
CBD
NBC
MINIBANK
TUXEDO
SEZAM
CEKE - Centralna
Ewidencja Klientów
Elektronicznych
ICBS
TUXEDO
PRIME
MODEM
TELE
KONTO
GSM
Banking
TELEFON
PLUS
ERA
IDEA
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
Struktura systemu informatycznego całego
banku/ układ przestrzenny
Poziom
centrali
Klienci
Modułowy
System
Informatyczny
(aplikacje
biznesowe)
Centralna Baza
Danych (rachunki
i operacje)
Centralna Baza
Klientów
Bramka internetowa
Oddziały
operacyjne
Instalacje
oddziałowe
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
Instalacje
oddziałowe
Bramka internetowa
30
Przeglądarki
klientów
31
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński
Literatura
32
Dziękuję za uwagę!
Informatyka bankowa, WSB w Poznaniu, dr Grzegorz Kotliński