logistyka - maciejczak.pl

Wydział Nauk Ekonomicznych SGGW
Dr Mariusz Maciejczak
www.maciejczak.pl
LOGISTYKA
Podręcznik
Logistyka
Wybrane zagadnienia
Baran Joanna,
Maciejczak Mariusz,
Pietrzak Miachał,
Rokicki Tomasz,
Wicki Ludwik
wydawnictwo SGGW
wydanie 2008 r.
Logistyka
Etymologia słowa logistyka według
niektórych autorów wiąże się z greckimi
słowami logos (sztuka liczenia) i logicos
(prawidłowo myślący, rozsądny), inni zaś
wskazują na francuski źródłosłów: loger
(zakwaterowanie) i logis (kwatera).
Łańcuch logistyczny
detal
hurt
supermarkety
detal
Logistyka
By właściwy produkt (pod względem
rodzaju, jakości i ilości) dostarczony był w
odpowiednim miejscu (użyteczność
miejsca) i we właściwym czasie
(użyteczność czasu) do klienta [sprawność].
Ważne jest, aby cały ten proces odbywał
się przy najniższych kosztach
globalnych [efektywność].
Definicje logistyki
Logistyka to ta część procesu w łańcuchu
dostaw, która planuje, wdraża i steruje
efektywnym i skutecznym,
dwukierunkowym przepływem i
przechowywaniem towarów, usług i
odpowiednich informacji od miejsca
wytworzenia do miejsca wykorzystania w
celu spełnienia wymagań klientów.
Council of Logistics Management – CLM
(USA)
Definicja logistyki
Logistyka jest pojęciem obejmującym
organizację, planowanie, kontrolę i realizację
przepływu towarów od ich wytworzenia i
nabycia, poprzez produkcję i dystrybucję, aż
do finalnego odbiorcy, której celem jest
zaspokojenie wymagań rynku, przy
minimalnych kosztach i minimalnym
zaangażowaniu kapitału.
European Logistics Association – ELA
(UE)
Reguła 7 W
•
•
•
•
•
•
•
right product (właściwy produkt),
right quantity (właściwa ilość),
right condition (właściwy stan),
right place (właściwe miejsce),
right time (właściwy czas),
right customer (właściwy klient),
right price (właściwa cena)
Zadania logistyki
• Koordynacja przepływu surowców,
materiałów do produkcji i wyrobów
gotowych do konsumentów.
• Minimalizację kosztów tego przepływu.
• Podporządkowanie działalności
logistycznej wymogom klienta.
System logistyczny
Fazowe ujęcie logistyki
Poziom operacyjny działania logistyki
Logistyka: wczoraj, dziś i jutro
Łańcuch logistyczny a łańcuch dostaw
• Łańcuch dostaw w odróżnieniu od łańcucha
logistycznego dotyczy integracji
wychodzącej poza obszar przepływów
fizycznych.
• W łańcuchach dostaw głównym celem jest
usprawnienie procesu obsługi klienta, gdzie
w łańcuchach logistycznych punkt
ciężkości skupia się na efektywności
przepływów fizycznych.
Łańcuch logistyczny
Rynek
Pośrednicy
dostawców dostawców
Łańcuch
logistyczny
zewnętrzny
Producent
Pośrednicy
dystrybucji
Rynek
odbiorców
Montaż
wyrobów
Sprzedaż
(zbyt)
Działalność
Działalność
produkcyjna
produkcyjna
(wytwórcza)
(wytwórcza)
Zaopatrzenie
Łańcuch
logistyczny
wewnętrzny
Przepływ materiałów
Przepływ informacji
Przepływ pieniędzy
Produkcja
elementów
Montaż
zespołów
ETAPY ROZWOJU ZARZĄDZANIA ŁAŃCUCHEM DOSTAW
Koncepcje bazowe zarządzania łańcuchem dostaw
Analiza systemów
Analiza łańcucha wartości
Analiza kosztu całkowitego
Integracja
Zarządzanie procesowe
Etap I: dystrybucja fizyczna (logistyczne systemy dystrybucji)
Etap II: zintegrowane zarządzanie logistyczne
Etap III: zarządzanie łańcuchem dostaw
Etap I: dystrybucja fizyczna (logistyczne systemy dystrybucji)
Systemowe zarządzanie sekwencją powiązanych działań:
manipulacje materiałami, pakowanie, sterowanie przepływami wyrobów
gotowych i poziomem zapasów, magazynowanie, dystrybucja, transport,
aby sprawnie dostarczać wyroby gotowe klientom
Przyczyny:
Rozszerzanie asortymentu produkowanych wyrobów
Wzrost stawek przewozowych
Wytwarzanie produktów o wyższej wartości
Firmy zaczęły dostrzegać zależność między kosztami zapasów a kosztami
transportu z systemowego punktu widzenia, czy też z punktu widzenia kosztu
całkowitego i zaczęły wprowadzać kierowników ds. dystrybucji fizycznej.
Dążyli oni do obniżenia całkowitego kosztu dystrybucji fizycznej przez
zarządzanie systemowymi relacjami trade-off (coś, kosztem innego)
Np. korzystanie z kosztownego transportu lotniczego umożliwiłoby dokonanie radykalnych
oszczędności w zapasach i magazynowaniu przez ograniczenie miejsc składowania. Również,
powiązane działalności takich jak gospodarka opakowaniami, manipulacje materiałami oraz obsługa
klienta oceniano pod kątem potencjalnych oszczędności.
Etap II: zintegrowane zarządzanie logistyczne
Integracja sfery zaopatrzenia i produkcji ze sferą
dystrybucji w jeden system logistyczny
Korzyści:
Możliwość zarządzania całym procesem od materiałów
nabywanych, poprzez produkcję w toku do wyrobów gotowych jako
jedną całością i zastosowanie podejścia systemowego
Efektywniejsze stosowanie takich strategii i metod zarządzania, jak
just in time (JIT), lean production (odchudzona produkcja), oraz
kompleksowe zarządzanie jakością (TQM)
Etap III: zarządzanie łańcuchem dostaw
Rozszerzone podejście do procesów logistycznych uwzględniające wszystkie firmy
uczestniczące w dostarczaniu ostatecznemu klientowi właściwego produktu, po
właściwym koszcie, we właściwym czasie, we właściwym stanie i we właściwej ilości
Koncepcja polegająca na ścisłej współpracy lub aliansach między firmami
produkcyjnymi i ich dostawcami, klientami (kanałami dystrybucji) oraz innymi
uczestnikami, takimi jak firmy przewozowe, magazyny publiczne (centra logistyczne) i
hurtownie
Analiza relacji trade off/kosztu całkowitego i analiza łańcucha wartości mogą być
wykorzystane w łańcuchu dostaw
Cel: realizować optymalną strategię w całym ciągu logistycznym
Problemy: jak podejmować decyzje, aby wszyscy uczestnicy łańcucha dostaw byli
zadowoleni ze swojej pozycji
Np. Zastosowanie ECR (efektywnej obsługi klienta) w przemyśle żywności paczkowanej
Zwiększenie szybkości przepływu produktów żywności paczkowanej począwszy od hurtowników,
dystrybutorów do ostatecznego klienta
Konieczność wyeliminowania praktyk zakupów na zapas stosowanych przez dużych hurtowników i detalistów,
którzy przywykli do promocyjnych rabatów cenowych na koniec kwartału, co zwiększało ich marże
Integracja procesów logistycznych w łańcuchach dostaw
Poziom
integracji
procesów
logistycznych
0
I
ZAOPATRZENIE
D
O
S
T
A
W
C
Y
II
(I)
Zakupy
Kontrola
materiałów
Zarządzanie
zaopatrzeniem
PRODUKCJA
Produkcja
Zarządzanie
produkcją
Zarządzanie materiałami
Materials Management
DYSTRYBUCJA
Sprzedaż
Spedycja
Zarządzanie
dystrybucją
Zarządzanie
dystrybucją
III
Zarządzanie logistyczne wewnętrzne
(Internal Logistics Management)
IV
Zarządzanie logistyczne zewnętrzne (External Logistics Management)
V
Zarządzanie łańcuchem dostaw (Supply Chain Management)
O
D
B
I
O
R
C
Y
(I)
Integracja procesów logistycznych - poziom 0
IZOLACJA FUNKCJONALNA
Przepływ surowców i materiałów
(obsługa dostawców)
Przepływ
półfabrykatów
Przepływ towarów
(obsługa klientów)
ZAOPATRZENIE
PRODUKCJA
DYSTRYBUCJA
Zakupy
Kontrola
materiałów
Produkcja
Sprzedaż
Spedycja
Niezależność poszczególnych działów realizujących własne cele i zadania
Brak kompleksowej koordynacji działalności wyróżnionych działów
Własna obsługa informatyczna poszczególnych działów (własne bazy danych)
Integracja procesów logistycznych - poziom I
INTEGRACJA INTRAFUNKCJONALNA
ZAOPATRZENIE
Zakupy
Kontrola
materiałów
Zarządzanie zaopatrzeniem
Purchasing Management
PRODUKCJA
Produkcja
Zarządzanie produkcją
Production Management
DYSTRYBUCJA
Sprzedaż
Spedycja
Zarządzanie dystrybucją
Distribution Management
Integracja wewnętrzna procesów logistycznych w podsystemach
zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji (wyspy automatyzacji)
Własna obsługa informatyczna wyróżnionych faz przepływu materiałowego
Integracja procesów logistycznych - poziom II
INTEGRACJA INTERFUNKCJONALNA 1
ZAOPATRZENIE + PRODUKCJA
Zarządzanie
zaopatrzeniem
Zarządzanie
produkcją
Zarządzanie materiałami
Materials Management
DYSTRYBUCJA
Zarządzanie
dystrybucją
Zarządzanie dystrybucją
Distribution Management
Integracja procesów logistycznych podsystemów zaopatrzenia i produkcji
(tradycyjne podsystemy gospodarki materiałowej lub administracji materiałowej)
Własna obsługa informatyczna wyróżnionych faz przepływu materiałowego
Integracja procesów logistycznych - poziom III
INTEGRACJA INTERFUNKCJONALNA 2 (INTEGRACJA WEWNĘTRZNA)
ZAOPATRZENIE + PRODUKCJA + DYSTRYBUCJA
Zarządzanie materiałami
Zarządzanie dystrybucją
Zarządzanie logistyczne wewnętrzne
Internal Logistics Management
Integracja procesów logistycznych podsystemów gospodarki materiałowej i dystrybucji
(integracja wszystkich faz wewnętrznego przepływu materiałowego)
Kompleksowa obsługa informatyczna zintegrowanego wewnętrznego łańcucha dostaw
Integracja procesów logistycznych - poziom IV
INTEGRACJA ZEWNĘTRZNA 1 (OTOCZENIE LOGISTYCZNE BLIŻSZE)
ZAOPATRZENIE + PRODUKCJA + DYSTRYBUCJA
Dostawcy
I rzędu
Zarządzanie logistyczne wewnętrzne
Odbiorcy
I rzędu
Zarządzanie logistyczne zewnętrzne
External Logistics Management
Integracja procesów logistycznych przedsiębiorstwa z otoczeniem logistycznym bliższym
(integracja wewnętrznego przepływu materiałowego z dostawcami i odbiorcami I rzędu)
Kompleksowa obsługa informatyczna zintegrowanego zewnętrznego łańcucha dostaw
Integracja procesów logistycznych - poziom V
INTEGRACJA ZEWNĘTRZNA 2 (OTOCZENIE LOGISTYCZNE DALSZE)
ZAOPATRZENIE + PRODUKCJA + DYSTRYBUCJA
Rynek
dostawców
Pośrednicy
dostawców
Zarządzanie logistyczne
wewnętrzne
Pośrednicy
odbiorców
Rynek
odbiorców
Zarządzanie łańcuchem dostaw (łańcuchem logistycznym)
Supply Chain Management (Logistics Chain Management)
Integracja procesów logistycznych przedsiębiorstwa z otoczeniem logistycznym dalszym
(integracja wewnętrznego przepływu materiałowego z łańcuchami dostawców i dystrybucji)
Kompleksowa obsługa informatyczna pełnego zintegrowanego łańcucha dostaw
Filary integracji procesów logistycznych
LOGISTYKA
TECHNIKA
INFORMATYKA
ZARZĄDZANIE
INFRASTRUKTURA
TECHNICZNA
PROCESÓW
u transportowa
u magazynowa
u manipulacyjna
u opakowań
INFRASTRUKTURA
INFORMATYCZNA
PROCESÓW
sprzęt
oprogramowanie
środki orgatechniczne
środki komunikacji
INFRASTRUKTURA
BIZNESOWA
PROCESÓW
strategie i metody
skutecznego i efektywnego
zarządzania przepływem
materiałowym
u
u
u
u
ZARZĄDZANIE ŁAŃCUCHEM DOSTAW
Koncepcja planowania, sterowania i kontroli przepływów materiałowych
obejmującego wszystkie fazy tworzenia i dostarczania wartości logistycznych - od miejsca pozyskania surowców, poprzez produkcję do ostatecznego nabywcy
w celu zaoferowania odpowiednich towarów, we właściwej ilości i jakości,
we właściwym miejscu i czasie, przy uzasadnionych kosztach,
z wykorzystaniem nowoczesnej technologii informacyjnej
Logistyczne systemy informacyjne
Poziom integracji procesów logistycznych
I
Zarządzanie zaopatrzeniem
Zarządzanie produkcją
Zarządzanie dystrybucją
SCS - klasyczne systemy sterowania zapasami (Stock Control Systems)
II
Zarządzanie materiałami (Materials Management)
MRP - planowanie potrzeb materiałowych (Material Requirements Planning)
III
Zarządzanie logistyczne wewnętrzne (Internal Logistics Management)
MRP II/ERP - planowanie zasobów przedsiębiorstwa (Enterprise Resource Planning)
IV
Zarządzanie logistyczne zewnętrzne (External Logistics Management)
LRP - planowanie potrzeb logistycznych (Logistics Requirements Planning)
V
Zarządzanie łańcuchem dostaw (Supply Chain Management)
SCMS – system zarządz. łańcuchem dostaw (Supply Chain Management system)
CECHY ŁAŃCUCHA DOSTAW
Cecha
TRADYCYJNY SYSTEM LOGISTYCZNY
ŁAŃCUCH DOSTAW
Zarządzanie zapasami
Lokalne w przedsiębiorstwie
Koordynacja w łańcuchu dostaw
Przepływ materiałów
Stosunkowo wolny, przerywany
Szybki, ciągły/przejrzysty
Informacje
Kontrolowane przez firmę
Wspólne/dzielone
Koszt
Minimalizowany lokalnie w firmie
Koszt całkowity produktu
Ryzyko
Skoncentrowane lokalnie
Wspólne/dzielone
Planowanie
Zorientowane lokalnie
Relacje między
przedsiębiorstwami
Przedsiębiorstwo zorientowane na
minimalizację kosztów
Zgodność kultury
przedsiębiorstw
Nieważna (nieznaczna)
Zorientowane na zasoby łańcucha
dostaw
Relacje partnerskie zorientowane na
minimalizację kosztów całkowitych
Ważna dla podstawowych
związków kooperujących firm