Żeby w Polsce opłacało się przestrzegać przepisów prawa
Transkrypt
Żeby w Polsce opłacało się przestrzegać przepisów prawa
Region Gda ski NSZZ „Solidarno http://www.solidarnosc.gda.pl Roman Giedroj : przepisów prawa eby w Polsce opłacało si przestrzega Rozmowa z Romanem Giedrojciem, głównym inspektorem pracy ‒ Od wielu lat NSZZ „Solidarno postulował wprowadzenie przepisu, który obligowałby pracodawców do zawierania z pracownikami umowy o prac przed podj ciem przez nich pracy. Regulacja prawna, której nie udało si uchwali za rz dów koalicji PO-PSL, w obecnej kadencji została przyj te przez parlament. Czy to oznacza koniec tzw. syndromu pierwszej dniówki? 1/5 Region Gda ski NSZZ „Solidarno http://www.solidarnosc.gda.pl ‒ Przepis nakładaj cy na pracodawc obowi zek pisemnego zawarcia umowy o prac lub potwierdzenia na pi mie jej warunków przed podj ciem pracy wchodzi w ycie 1 wrze nia 2016 roku. Chciałbym podzi kowa za pomoc i wsparcie przede wszystkim posłowi Januszowi niadkowi, przewodnicz cemu Rady Ochrony Pracy, i Stanisławowi Szwedowi, pierwszemu wiceministrowi pracy, którzy od lat walczyli o zmian przepisów dotycz cych terminu zawierania umów o prac . Tak e Pa stwowa Inspekcja Pracy od wielu lat wskazywała na nieprawidłowo ci 2/5 Region Gda ski NSZZ „Solidarno http://www.solidarnosc.gda.pl w tym zakresie. Nowa regulacja prawna spowoduje, e wiele osób, które do tej pory pracowały na czarno, w ko cu otrzyma umow o prac . Pracodawcy nie b d ju mogli usprawiedliwia si , e nie ma umowy o prac , bo pracownik jest pierwszy dzie w pracy. W trakcie mojej pracy w oddziale słupskim Okr gowego Inspektoratu Pracy w Gda sku niejednokrotnie miałem kontakt z osobami, które były przekonane, e pracuj na podstawie umowy o prac , a dopiero w momencie przej cia na emerytur okazywało si , e tak nie jest. I taki człowiek w wieku 65 lat nie był w stanie zebra 10 lat składkowych. Nieuczciwy pracodawca oszukiwał nie tylko jego, ale i innych pracowników. Nowe przepisy to milowy krok przede wszystkim w kierunku poszanowania godno ci pracownika oraz ograniczenia nielegalnego rynku pracy. ‒ Chyba ka dy z nas zna kogo z czego y . , kto pracuje na czarno, nie z wyboru, ale dlatego, aby mie ‒ Ka dy zdrowo my l cy człowiek chce pracowa , by zarobi na utrzymanie swoje i rodziny, opłaci rachunki, a w przyszło ci dosta emerytur . Pa stwowa Inspekcja Pracy realizuje wiele ró norodnych zada , a jest nas ł cznie z pracownikami administracyjnymi 2768 osób (wg stanu na 31 grudnia 2015 r.). I gdyby nas było nawet stukrotnie wi cej, to je eli pracodawcy nie b d przestrzega przepisów albo przepisy b d dalej tak niejasne jak s , mało precyzyjne, stwarzaj ce liczne mo liwo ci ich interpretowania i omijania, a ponadto niedostosowane do dzisiejszej rzeczywisto ci, bo obecny kodeks pracy pochodzi z 1974 roku, to my sami niewiele b dziemy mogli zrobi . ‒ Było ewidentne przyzwolenie na naginanie prawa. Jest wielu uczciwych pracodawców, którzy zatrudniaj wszystkich na umowach o prac , ale przegrywaj z konkurencj , bo drugi podmiot przedstawia ni sz cen w przetargu, z góry zakładaj c, e b dzie zatrudniał ludzi na umowach mieciowych lub na czarno. W mojej ocenie wi kszo umów cywilnoprawnych to s umowy o prac . ‒ Przez ostatnie lata, a szczególnie w czasie rz dów Platformy Obywatelskiej, nie było dobrych warunków dla uczciwych pracodawców, bardziej opłacało si nie przestrzega przepisów prawa pracy. Z drugiej strony, to czasem mo na było odnie wra enie, e niektórzy inspektorzy boj si pracodawców, których kontroluj , i wol si nie nara a . ‒ Po pierwsze, nie da si poprawia warunków pracy bez samych pracodawców. Pracodawcy musz by w ten cały proces zaanga owani po to, aby w swoim rodowisku eliminowa tych nieuczciwych. Natomiast inspekcja pracy jest silna wtedy, kiedy jej kierownictwo jest silne. W Pa stwowej Inspekcji Pracy pracuj od 1985 roku. Mam t satysfakcj , e moimi nauczycielami były osoby przygotowywane do zawodu przez inspektorów z okresu mi dzywojennego, dla których w centrum uwagi był zawsze człowiek. Niestety, praktyka ostatnich lat sprawiła, e inspektor pracy bał si podj konkretne i stanowcze działania w obawie przed zło eniem na niego skargi przez pracodawc . Bo to mogło oznacza problemy ze strony przeło onych. Ko czymy z tym! Inspektor pracy, na którego pracodawcy b d pisa skargi, a b d one bezpodstawne, zawsze mo e liczy na moje yczliwe wsparcie. Co wi cej, mo e to sta si okazj do otrzymania nagrody za szczególne efekty w pracy. Staram si tłumaczy kadrze kierowniczej, e inspektor pracy musi mie zapewnion pomoc od swoich 3/5 Region Gda ski NSZZ „Solidarno http://www.solidarnosc.gda.pl bezpo rednich przeło onych, koordynatorów sekcji ‒ nadinspektorów pracy, inspektorów okr gowych i oczywi cie głównego inspektora pracy. Stoimy na stra y przestrzegania przepisów prawa pracy, i to jest nasza misja. To jest program Prawa i Sprawiedliwo ci, który mam zaszczyt realizowa . ‒ Przykład szedł z góry, od rz dz cych. To politycy propagowali uelastycznienie kodeksu pracy, a urz dy i instytucje pa stwowe zatrudniały pracowników na umowach mieciowych. ‒ Było ewidentne przyzwolenie na naginanie prawa. Jest wielu uczciwych pracodawców, którzy zatrudniaj wszystkich na umowach o prac , ale przegrywaj z konkurencj , bo drugi podmiot przedstawia ni sz cen w przetargu, z góry zakładaj c, e b dzie zatrudniał ludzi na umowach mieciowych lub na czarno. W mojej ocenie wi kszo umów cywilnoprawnych to s umowy o prac . Jako inspektor pracy miałem do czynienia z takimi sytuacjami, gdzie przy jednej ta mie produkcyjnej przy obróbce ryb jedna pani pracowała na podstawie umowy o prac , druga ‒ miała umow zlecenie. Po obj ciu przeze mnie stanowiska głównego inspektora pracy wprowadziłem zasad , e wszyscy ci, którzy pracuj na rzecz inspekcji pracy, musz mie umow o prac . A jak nie chc , to nie b dziemy współpracowa , bo sobie nie wyobra am, eby Pa stwowa Inspekcja Pracy tolerowała stan niezgodny z prawem. Nie jestem przeciwny umowom cywilnoprawnym, bo je li przykładowo malarz maluje na podstawie umowy o dzieło, ma do tego prawo, ale nie osoba sprzedaj ca w sklepie, stoj ca przy ta mie czy buduj ca domy. Nawet mieli my niekorzystne wyroki, bo s d uznał, e praca na budowie mogła by umow o dzieło. Człowiek gin ł, i nie było adnych wiadcze dla rodziny, dzieci nie miały prawa do renty rodzinnej… To sytuacja nie do przyj cia! ‒ Pana poprzedniczka wprowadziła zarz dzenie, zgodnie z którym inspektorzy mog przeprowadza kontrol bez zapowiedzi. ‒ W tej materii przepis si nie zmienił. Ale niektóre z postanowie ustawy o swobodzie działalno ci gospodarczej nie maj zastosowania do kontroli prowadzonych na podstawie ratyfikowanej umowy mi dzynarodowej. Tak umow , w przypadku PIP, jest ratyfikowana w 1997 roku Konwencja nr 81 Mi dzynarodowej Organizacji Pracy dotycz ca inspekcji pracy w przemy le i handlu. Decyzj mojej poprzedniczki wrócili my do praktyki, jak inspekcja stosowała przed 2009 rokiem. Nadal jednak dostrzegam potrzeb wył czenia inspekcji spod rygorów ustawy o swobodzie działalno ci gospodarczej. Problem polega na tym, e du o jest w tej materii dowolno ci, bo połowa wyroków s dów administracyjnych mówi, e ustawa o swobodzie działalno ci gospodarczej nie dotyczy działalno ci Pa stwowej Inspekcji Pracy, a połowa mówi, e dotyczy. Przepisy w tej materii trzeba doprecyzowa . Trzeba wprowadzi do ustawy o Pa stwowej Inspekcji Pracy rozwi zanie dokładnie takie samo, jakie jest we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Polega ono na tym, e inspektor pracy ma tylko legitymacj słu bow zawieraj c upowa nienie do kontroli, a nie tak, jak jest w Polsce, e do kontroli przedsi biorcy potrzebuje osobnego upowa nienia. Jako główny inspektor pracy oczekuj czytelnych i jasnych przepisów. To przyniesie pozytywne skutki dla pracowników i dla pa stwa. ‒ Jak walczy z umowami mieciowymi, je eli pracodawcy wskazuj , e zawarte zostały za zgod pracownika, a przecie pracownik nie ma wyj cia ‒ albo przyjmuje warunki pracodawcy, 4/5 Region Gda ski NSZZ „Solidarno http://www.solidarnosc.gda.pl albo nie ma pracy? ‒ Niesamowicie szkodliwym posuni ciem było wprowadzenie przepisu mówi cego, e zarówno pracodawca, jak i pracobiorca odpowiadaj za nieprawdziwe zeznania podatkowe. Du a cz pracodawców wypłaca oficjalnie minimalne wynagrodzenie, a pozostał cz , nieoficjalnie, pod stołem. I jeszcze upomina pracownika: jak b dziesz podskakiwał, to my doniesiemy, e nie odprowadziłe podatku, wi c sied cicho. Tak nie powinno by . To pracodawca powinien odpowiada za odprowadzenie nale nego podatku. Zmiany w tym obszarze poprawiłyby sytuacj pracowników, tak e pod k tem przyszłej emerytury, jak równie bud etu pa stwa. Rozmawiała: Małgorzata Ku ma Cała rozmowa w najnowszym wydaniu „Magazynu Solidarno , 7/8/2016 5/5 Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)