Poradnik - KAN

SYSTEM KAN-therm
OGRZEWANIE POD£OGOWE
UK£ADANE METOD¥ MOKR¥
instrukcja monta¿u
Przedruk i kopiowanie bez zgody firmy KAN Sp. z o.o.
ZABRONIONE!
Spis treœci instrukcji monta¿u ogrzewania
pod³ogowego uk³adanego metod¹ mokr¹.
Wstêp ............................................................................................................................................................................ 2
1.
Informacje podstawowe .................................................................................................................................... 3
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
Komfort cieplny ....................................................................................................................................................
Oszczêdnoœæ energii ............................................................................................................................................
Temperatury powierzchni pod³ogi i wydajnoœci ogrzewania pod³ogowego ....................................................
Systemy zasilania ogrzewania pod³ogowego i wspó³praca z grzejnikami ......................................................
1.4.1. Centralne uk³ady mieszaj¹ce ....................................................................................................................
1.4.2. Miejscowe uk³ady mieszaj¹ce ..................................................................................................................
2.
Konstrukcja grzejnika pod³ogowego uk³adanego metod¹ mokr¹ ............................................................ 8
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
GruboϾ grzejnika i wymagania dla izolacji cieplnej .......................................................................................... 8
Wylewka betonowa - jastrych .............................................................................................................................. 9
Izolacja brzegowa i szczeliny dylatacyjne ..........................................................................................................10
Wyk³adziny pod³ogowe ........................................................................................................................................11
Rury przeznaczone do ogrzewania pod³ogowego i typy wê¿ownic ................................................................11
3.
Monta¿ i uruchomienie grzejnika pod³ogowego uk³adanego metoda mokr¹ ........................................13
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
3.5.
3.6.
3.7.
3.8.
Uk³adanie warstw izolacji, taœmy brzegowej ......................................................................................................13
Monta¿ rozdzielaczy i szafek ..............................................................................................................................14
Uk³adanie rur ........................................................................................................................................................15
Próby szczelnoœci ................................................................................................................................................16
Wykonanie wylewki betonowej - jastrychu ..........................................................................................................16
Rozruch ogrzewania pod³ogowego i uk³adanie wyk³adzin pod³ogowych ........................................................16
Regulacja ogrzewania pod³ogowego ..................................................................................................................16
Regulacja uk³adu mieszaj¹cego zbudowanego na rozdzielaczu serii 73 ........................................................18
1
3
4
4
5
5
7
Wstêp.
S
ystem instalacyjny KAN-therm oferuj¹cy miêdzy innymi rury PE-RT, PE-Xc, daje szerokie mo¿liwoœci
zastosowania w ogrzewaniach typu p³aszczyznowego, w których odpowiednio zabudowane rury stanowi¹
bezpoœrednio element grzejny.
Do ogrzewañ p³aszczyznowych mo¿na zaliczyæ:
ogrzewania powierzchni stykaj¹cych siê z powietrzem zewnêtrznym (p³yty boisk i stadionów, ci¹gi
komunikacyjne, podjazdy do gara¿y, zewnêtrzne schody i tarasy).
„ ogrzewania wewn¹trz budynków typu pod³ogowego, sufitowego, œciennego.
„
W przypadku ogrzewañ wewn¹trz budynków mo¿na stosowaæ ró¿ne konstrukcje grzejników p³aszczyznowych
w zale¿noœci od uwarunkowañ architektonicznych oraz przeznaczenia obiektów np:
„ hale sportowe z ogrzewanymi pod³ogami typu elastycznego,
„ pod³ogi o konstrukcji drewnianej z pustk¹ powietrzn¹,
„ konstrukcje ogrzewañ pod³ogowych wylewanych - wykonywane tzw. metodami mokrymi,
„ konstrukcje ogrzewañ pod³ogowych wykonywane metodami suchymi - szczególnie przydatne w przypadku
remontów i adaptacji obiektów.
Celem niniejszego opracowania jest zapoznanie inwestora, wykonawcy i projektanta ze specyfik¹ wykonywania
ogrzewañ pod³ogowych wewn¹trz budynków uk³adanych metod¹ mokr¹.
Mamy nadziejê, ¿e niniejsze opracowanie sprosta ci¹gle rosn¹cemu zainteresowaniu tego typu ogrzewaniami
i poszerzy Pañstwa wiedzê w zakresie mo¿liwoœci stosowania systemu KAN-therm.
Firma KAN dostarcza równie¿ program KAN co-Graf posiadaj¹cy opcjê projektowania ogrzewañ
pod³ogowych, program doboru wydajnoœci ogrzewañ pod³ogowych w konstrukcjach z pustk¹ powietrzn¹ (pod³ogi elastyczne).
Dostêpne s¹ programy KAN ozc (obliczanie strat ciep³a budynków) i KAN H2O (instalacji wody ciep³ej,
zimnej i cyrkulacji). Programy mozna zainstalowaæ ze strony internetowej www.kan.com.pl.
Zasady projektowania, wykonywania i monta¿u instalacji zosta³y podane w Poradniku Projektanta i Wykonawcy
wydanym przez KAN, który stanowi kompendium wiedzy o systemie KAN-therm, a przestrzeganie
zasad w nim podanych jest podstawowym warunkiem udzielania gwarancji.
2
Informacje podstawowe
1. Informacje podstawowe.
Ogrzewanie pod³ogowe uk³adane metod¹ mokr¹ polega na bezpoœrednim zalaniu rur w warstwie jastrychu
(wylewki pod³ogi). W ten sposób otrzymuje sie grzejnik, którym jest posadzka pod³ogi.
Ogrzewania tego typu s¹ bardzo rozpowszechnione (szczególnie w krajach Europy Zachodniej) i z powodzeniem
stosowane w budownictwie jednorodzinnym, jak równie¿ wielorodzinnym o wysokim standardzie.
System ogrzewania pod³ogowego okaza³ siê równie¿ optymalnym rozwi¹zaniem dla utrzymania odpowiedniego
komfortu cieplnego w budownictwie:
„ sakralnym (koœcio³y),
„ u¿ytecznoœci publicznej (hale sportowe, sale wystawowe),
„ przemys³owym.
Rys. 1. Ogrzewanie pod³ogowe uk³adane metod¹ mokr¹ - rury grzejne zalane jastrychem.
1.1. Komfort cieplny.
Ogrzewanie pod³ogowe jest systemem grzewczym w którym przewa¿aj¹ca iloœæ ciep³a oddawana jest na drodze promieniowania.
Strumieñ cieplny przewodzony jest przez rurê, a nastêpnie warstwê
betonu stanowi¹c¹ p³ytê grzejn¹ oraz wyk³adzinê pod³ogow¹
i oddawany do otoczenia.
Pod³ogê cechuje podwy¿szona temperatura dziêki czemu nie jest ju¿
przegrod¹ zimn¹ (nie wych³adza stóp), a jednoczeœnie nie wp³ywa ujemnie na tzw. temperaturê odczuwaln¹ (wypadkowa temperatury powietrza,
temperatur œcian i pod³óg w pomieszczeniu), która decyduje o poczuciu
komfortu cieplnego.
Rys. 2. Idealny rozk³ad temperatury.
W zwi¹zku z powy¿szym temperatura powietrza w pomieszczeniu 20°C
zapewnia taki sam komfort cieplny jak temperatura 21°C do 22°C,
któr¹ uzyskujemy stosuj¹c tradycyjne grzejniki i konwektory, natomiast
wahania temperatury wewnêtrznej o 1°C nie s¹ praktycznie odczuwalne
przez ludzki organizm.
Ogrzewanie pod³ogowe cechuje najbardziej zbli¿ony do idealnego
dla cz³owieka rozk³ad temperatury w pomieszczeniu.
Niebagatelne znaczenie przy ogrzewaniu pod³ogowym ma znacznie
zredukowany ruch konwekcyjny powietrza w stosunku do ogrzewañ
grzejnikowych (konwekcyjnych) mog¹cy powodowaæ unoszonie kurzu itp.
3
Rys. 3. Przyk³adowy rozk³ad
temperatury przy ogrzewaniu
pod³ogowym.
Informacje podstawowe
1.2. Oszczêdnoœæ energii.
Ogrzewanie pod³ogowe jest oszczêdnym systemem grzewczym.
Dziêki mo¿liwoœci obni¿enia temperatury powietrza w pomieszczeniu o 1÷2°C w stosunku do ogrzewañ grzejnikowych bez efektu pogorszenia komfortu cieplnego mo¿na zaoszczêdziæ oko³o 5-10% energii cieplnej (obni¿enie temperatury powoduje zmniejszenie strat ciep³a pomieszczenia, a zatem energii, któr¹ nale¿y dostarczyæ).
Dodatkow¹ zalet¹ ogrzewania pod³ogowego jest niska temperatura wody zasilaj¹cej (max. 55°C).
Pozwala to zastosowaæ oszczêdne niekonwencjonalne Ÿród³a ciep³a typu:
„ kolektory s³oneczne i pompy ciep³a,
„ kot³y kondensacyjne.
Ogrzewanie pod³ogowe oddaje ciep³o równomiernie w strefie przebywania ludzi. Cecha ta ma szczególne znaczenie przy ogrzewaniu pomieszczeñ wysokich. W przypadku ogrzewañ konwekcyjnych w pomieszczeniach takich
ciep³e powietrze gromadzi siê w ich górnej czêœci i aby utrzymaæ temperaturê w strefie przebywania ludzi nale¿y
dostarczyæ wiêcej energii.
Ogrzewanie pod³ogowe wykazuje silne w³aœciwoœci samoregulacyjne. Cecha ta wynika z niskiej ró¿nicy
temperatury (oko³o 9°C) posadzki i powietrza wewnêtrznego przy której nastêpuje wymiana ciep³a.
Ka¿dy wzrost temperatury powietrza wewnêtrznego (spowodowany np. zyskami ciep³a) powoduje spadek wydajnoœci ogrzewania pod³ogowego (mniejsza ró¿nica temperatur), a zatem reakcjê przeciwdzia³aj¹c¹ wzrostowi
temperatury. Przy sta³ym przep³ywie wody w wê¿ownicach powoduje to wzrost temperatury wody powracaj¹cej
i oszczêdnoœæ energii w Ÿródle ciep³a wyposa¿onym w automatykê steruj¹c¹ temperatur¹ wody zasilaj¹cej.
W systemie ogrzewania pod³ogowego stropy s¹ dobrze docieplone, co w naturalny sposób zmniejsza zapotrzebowanie na ciep³o do ogrzania pomieszczeñ.
1.3. Temperatury powierzchni pod³ogi i wydajnoœci ogrzewania
pod³ogowego.
Ze wzglêdu na komfort cieplny temperatura powierzchni pod³ogi nie powinna przekraczaæ:
„ 29°C w strefach ci¹g³ego przebywania ludzi (pomieszczenia mieszkalne),
„ 35°C w strefach brzegowych (pas szerokoœci 0,5 m wzd³u¿ œcian zewnêtrznych o podwy¿szonej
wydajnoœci, stosowany w przypadkach k³opotów z pokryciem strat ciep³a pomieszczenia),
„ 33°C w strefach okresowego przebywania ludzi - ³azienki, gdzie równie¿ wystêpuje podwy¿szona temperatura
powietrza wewnêtrznego (25°C).
Powy¿sze powoduje ograniczenie maksymalnej wydajnoœci ogrzewania pod³ogowego do:
oko³o 100 W/m2 dla pomieszczeñ mieszkalnych o temperaturze wewnêtrznej 20°C,
„ oko³o 170 W/m2 dla stref brzegowych w pomieszczeniach mieszkalnych o temperaturze wewnêtrznej 20°C,
„ oko³o 90 W/m2 dla ³azienek o temperaturze wewnêtrznej 25°C,
„
Warto zwróciæ uwagê, ¿e dodatkowym ograniczeniem jest maksymalna temperatura wody zasilaj¹ca ogrzewanie
pod³ogowe na poziomie 55°C, dlatego przytoczone wy¿ej wartoœci wydajnoœci cieplnych osi¹gane s¹ tylko przy
wyk³adzinie pod³ogowej typu ceramika, kamieñ, cienkie tworzywa sztuczne.
Opór cieplny wyk³adziny ma istotny wp³yw na wydajnoœæ ogrzewania pod³ogowego i przy tej samej temperaturze
wody dla uzyskania podobnych wydajnoœci nale¿y znacznie zagêszczaæ rozstaw rur w przypadku wyk³adzin
o du¿ym oporze cieplnym. Przy wstêpnym planowaniu ogrzewania pod³ogowego nale¿y zwróciæ uwagê na efektywn¹ powierzchniê podlogi, któr¹ mo¿emy wykorzystaæ - nie uwzglednia siê miejsc zabudowanych szafkami,
szafami lub w inny sposób ograniczaj¹cy wymianê ciep³a.
Rur nie uk³ada siê równie¿ pod wannami, brodzikami - mo¿liwoœæ wysuszania syfonów.
W przypadku pomieszczeñ o du¿ym wskaŸniku strat ciep³a [W/m2] mog¹ wyst¹piæ problemy z ich pokryciem przy
stosowaniu ogrzewania pod³ogowego. W tych przypadkach mo¿na:
„ wprowadzaæ strefy brzegowe o podwy¿szonej wydajnoœci cieplnej (zagêszczony rozstaw rur),
„ wprowadzaæ dodatkowe grzejniki pracuj¹ce na parametrach temperaturowych ogrzewania pod³ogowego.
4
Informacje podstawowe
1.4. Systemy zasilania ogrzewania pod³ogowego i wspó³praca
z grzejnikami.
Ogrzewanie pod³ogowe jest niskoparametrowym systemem grzewczym. Maksymalna temperatura zasilania wody
grzewczej wynosi 55°C, a przeciêtny spadek temperatury wody w wê¿ownicach kszta³tuje siê na poziomie 10°C
(dopuszczalny zakres 5÷15°C).
Parametry wody zasilaj¹cej i powracaj¹cej z wê¿ownic wynosz¹:
„ 55°C/45°C
„ 50°C/40°C
„ 45°C/35°C
W przypadku wspó³pracy z ogrzewaniem grzejnikowym pracuj¹cym na
parametrach wy¿szych stosuje siê
uk³ady zmieszania pompowego
w celu obni¿enia temperatury do
zasilenia ogrzewania pod³ogowego.
Istotnym zagadnieniem jest wybór
parametrów temperaturowych dla
Ÿród³a ciep³a, gdy¿ ma to zasadniczy
wp³yw na:
„ rodzaj Ÿród³a ciep³a,
„ konfiguracjê instalacji,
„ koszty inwestycyjne,
„ koszty eksploatacyjne.
Poni¿ej podamy kilka wskazówek,
które przybli¿¹ t¹ problematykê.
Rys. 4. Przyk³adowe rozwi¹zanie instalacji c.o z ogrzewaniem pod³ogowym
i grzejnikami w domku jednorodzinnym.
Wybór niskich parametrów temperaturowych dla Ÿródla ciep³a:
„ umo¿liwia wykorzystanie pomp ciep³a (mo¿na uzyskaæ oko³o 3 kW energii cieplnej z 1 kW energii elektrycznej),
„ umo¿liwia wykorzystanie kot³ów kondensacyjnych (odzysk ciep³a z pary zawartej w spalinach),
„ brak koniecznoœci stosowania uk³adów mieszaj¹cych (obni¿enie kosztów inwestycyjnych),
„ powoduje wzrost wymaganej powierzchni grzejników konwekcyjnych wystêpujacych w instalacji (o oko³o 40%
w stosunku do parametrów zasilania Ÿród³a ciep³a 80/60°C),
Mo¿na uzyskaæ znacz¹c¹ redukcjê kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych je¿eli system ogrzewania pod³ogowego jest dominuj¹cym w budynku (grzejniki konwekcyjne wystêpuj¹ sporadycznie).
W przypadku wyboru wysokich parametrów temperaturowych dla Ÿród³a ciep³a zawsze stoimy przed koniecznoœci¹ stosowania uk³adów mieszaj¹cych dla obni¿enia temperatury do zasilenia ogrzewania pod³ogowego.
1.4.1. Centralne uk³ady mieszaj¹ce.
Stosowane s¹ w przypadku, gdy ogrzewanie pod³ogowe planowane jest na ró¿nych kondygnacjach budynku.
Umieszczane s¹ z regu³y przy Ÿródle ciep³a (w kot³owni) i instalacja ogrzewania pod³ogowego posiada w³asny
uk³ad doprowadzenia wody grzewczej (piony, zasilenia rozdzielaczy).
Mog¹ byæ sterowane automatycznie (np. w funkcji temperatury zewnêtrznej tzw. regulacja pogodowa) lub pó³automatycznie (mieszacze sta³owartoœciowe w których rêcznie ustawia siê temperaturê zasilania ogrzewania
pod³ogowego).
5
Informacje podstawowe
Przyk³adowe schematy instalacji z centralnymi pó³automatycznymi uk³admi mieszaj¹cymi przedstawia rys. 6.
Podstawowy modu³ uk³adu stanowi mieszacz z zaworem czterodrogowym o rêcznie ustawianym stopniu zmieszania. Opcjonalne zamontowanie zaworu termostatycznego wyposa¿onego w g³owicê
z czujnikiem przylgowym, zabezpiecza uk³ad przed przebiciami termicznymi i pozwala na precyzyjne
ustawienie i utrzymywanie zadanego na g³owicy
poziomu temperatury zasilania (zakres regulacji
50÷20°C) ogrzewania pod³ogowego realizuj¹c regulacjê
pó³automatyczn¹.
Rys. 5. Mieszacz do ogrzewania pod³ogowego
wyposa¿ony dodatkowo w zawór termostatyczny
z g³owic¹ z czujnikiem przylgowym realizuje
regulacjê pó³automatyczn¹.
Rys. 6. Schemta uk³adu mieszaj¹cego z regulacj¹
pó³automatyczn¹:
OK - ogrzewanie konwekcyjne
OP - ogrzewanie pod³ogowe
P - pompa
ZT - zawór termostatyczny
ZTR - zawór czterodrogowy
Przyk³adowe schematy instalacji z centralnymi automatycznymi uk³admi mieszaj¹cymi przedstawia rys. 8.
Rys. 8. Uk³ad z regulatorem pogodowym i zaworem czterodrogowym.
Rys. 7. Mieszacz do ogrzewania pod³ogowego,
si³ownik SM4 i regulator pogodowy realizuj¹
regulacjê automatyczn¹.
6
Informacje podstawowe
Centralne automatyczne uk³ady mieszaj¹ce (Rys.7.) nale¿y wyposa¿yæ w si³ownik SM4, który powinien byæ
sterowany automatyk¹ zamontowan¹ na Ÿródle ciep³a (automatyka steruj¹ca wolnym obiegiem c.o. z mieszaczem). W przypadku braku takiej automatyki system KAN-therm dostarcza regulator pogodowy (steruj¹cy jednym obiegiem z mieszaczem). Regulator w komplecie zawiera czujnik temperatury zewnêtrznej (AFS), przylgowy czujnik temperatury zasilania (VFAS), listwê przy³¹czeniow¹ do regulatora (monta¿ œcienny). Opcjonalnie regulator mo¿na wyposa¿yæ w czujnik temperatury pokojowej (FBR1) ze zdaln¹ regulacj¹ i mo¿liwoœci¹ wyboru trybu
pracy. Centralne uk³ady mieszaj¹ce mo¿na zbudowaæ równie¿ wykorzystuj¹c zawór cztetodrogowy H6 Ms lub
grupê Wita-Bloc (Rys. 7a i b). Je¿eli wymagana jest regulacja automatyczna nale¿y wyposa¿yæ je w si³ownik SM4
i regulator opisany powy¿ej, je¿eli pó³automatyczna w zawór z g³owic¹ i czujnikiem pokazane na Rys. 5.
Rys. 7a. Zawór czterodrogowy.
Rys. 7b. Grupa Wita-Bloc.
1.4.2. Miejscowe uk³ady mieszaj¹ce.
Stosowane s¹ w przypadku, gdy ogrzewanie pod³ogowe planowane jest w obrêbie jednej kondygnacji.
Umieszczane s¹ z regu³y w szafkach instalacyjnych przy rozdzielaczach i zasilane bezpoœrednio z instalacji
grzejnikowej.
Miejscowe uk³ady mieszaj¹ce sterowane s¹ pó³automatycznie.
Rys. 10. Mieszacz zbudowany na rozdzielaczu ogrzewania pod³ogowego serii 73.
Rys. 9. Schemat miejscowego uk³adu mieszaj¹cego
zbudowanego na rozdzielaczu ogrzewania
pod³ogowego:
P - pompa
W - wê¿ownica ogrzewania pod³ogowego
1 - rozdzielacz
2 - zawór termostatyczny z czujnikiem temperatury
5 - zawór odcinaj¹co-regulacyjny
7
Konstrukcja grzejnika pod³ogowego uk³adanego metad¹ mokr¹
2. Konstrukcja grzejnika pod³ogowego
uk³adanego metod¹ mokr¹.
1. Konstrukcja stropu.
2. Izolacja cieplna.
3. Taœma brzegowa.
4. Izolacja przeciwwilgociowa
(folia PE).
5. Wylewka betonowa- jastrych.
6. Wyk³adzina pod³ogowa.
7. Rura.
Rys. 11. Schemat konstrukcji ogrzewania pod³ogowego uk³adanego metod¹ mokr¹.
Zasad¹ kostrukcji ogrzewania pod³ogowego jest to, ¿e jastrych stanowi tzw. p³ytê p³ywaj¹c¹ tzn. ma mo¿liwoœæ
swobodnych wyd³u¿eñ termicznych we wszystkich kierunkach. Od stropu oddzielony jest warstw¹ izolacji cieplnej
i przeciwwilgociowej, od œcian budynku i elementów konstrukcyjnych typu filary taœm¹ brzegow¹ zabezpieczon¹
izolacj¹ przeciwwilgociow¹ (foli¹ PE). Izolacja przeciwwilgociowa zbezpiecza izolacjê ciepln¹ (równie¿ taœmê brzegow¹ i szczelinê miêdzy taœm¹ brzegow¹ a izolacj¹ ciepln¹) przed wnikaniem wilgoci. W przypadku gdy strop
mo¿e ulec zawilgoceniu od spodu izolacjê przeciwwilgociow¹ uk³ada siê równie¿ pod izolacj¹ ciepln¹.
Je¿eli izolacja cieplna w postaci p³yt styropianowych ma zostaæ u³o¿ona na podk³adzie bitumicznym to nale¿y
stosowaæ foliê rozdzielaj¹c¹ z PE pod styropianem. Rury zalewane s¹ bezpoœrednio betonem.
2.1. GruboϾ grzejnka i wymagania dla izolacji cieplnej.
£¹czna gruboœæ wszystkich warstw grzejnika pod³ogowego uwarunkowana jest wymagan¹ gruboœci¹ izolacji
cieplnej w zale¿noœci od usytuowania stropu.
W celu ograniczenia strat ciep³a opór izolacji cieplnej powinnien spe³niaæ nastêpuj¹ce wymagania:
2
„ R
min=0,75 m K/W dla stropów nad pomieszczeniami ogrzewanymi,
2
„ R
min=2,0 m K/W dla stropów nad nie ogrzewanymi piwnicami,
2
„ R
min=2,25 m K/W dla stropów na gruncie.
Przy za³o¿eniu minimalnej gruboœci jastrychu 6,5 cm oraz zastosowaniu jako izolacji styropianu
(wspó³czynnik przewodzenia 0,04 W/mK ) otrzymamy nastêpuj¹ce gruboœci grzejnika pod³ogowego:
„ oko³o 9,5 cm (3 cm styropianu) dla stropów nad pomieszczeniami ogrzewanymi,
„ oko³o 14,5 cm (8 cm styropianu) dla stropów nad nie ogrzewanymi piwnicami,
„ oko³o 15,5 cm (9 cm styropianu) dla stropów na gruncie.
Podane wymagane gruboœci grzejnika pod³ogowego mo¿na zredukowaæ stosuj¹c izolacjê o mniejszym
wspó³czynniku przewodzenia, a gruboœæ izolacji d [m] mo¿na obliczyæ ze wzoru:
d = a x Rmin [m] gdzie:
a
Rmin
- wspó³czynnik przewodzenia izolacji [W/mK]
- wymagany opor izolacji [m2K/W]
Na izolacjê ciepln¹ nale¿y stosowaæ styropian co najmniej klasy PS-E FS M 20.
8
Konstrukcja grzejnika pod³ogowego uk³adanego metad¹ mokr¹
Zawsze przy wyborze rodzaju izolacji nale¿y zwróciæ uwgê na obci¹¿enia pod³ogi (i dopuszczalne dla materia³u
izolacji), które przyjmuje siê:
„ dla pomieszczeñ mieszkalnych
- 1,5 kN/m2,
„ dla pomieszczeñ biurowych i lekcyjnych
- 2 kN/m2,
„ dla sal wyk³adowych, restauracji
- 3 kN/m2,
„ dla sal sportowych, dworców i obiektów handlowych
- 5 kN/m2,
Ugiêcie izolacji pod wp³ywem obci¹¿enia nie mo¿e przekroczyæ 5 mm.
2.2. Wylewka betonowa - jastrych.
Wymagania dla p³yt betonowych:
minimalna gruboœæ wylewki nad rur¹ 4,5 cm (6,5 cm gruboœci nad izolacj¹ ciepln¹),
„ wylewane du¿e powierzchnie nale¿y dzieliæ na mniejsze szczelinami dylatacyjnymi (min. gruboœæ 0,5 cm profil dylatacyjny lub taœma brzegowa) tak aby d³ugoœæ jednorodnej p³yty nie przekracza³a 8 m, jej powierzchnia
30 m2, a stosunek d³ugoœci jej boków nie przekracza³ 1:2,
„ w przypadku wyk³adzin pod³ogowych ceramicznych lub kamiennych, stropów przenosz¹cych du¿e obci¹¿enia
zaleca siê zbrojenie p³yt poprzez u³o¿enie na rurach siatek z drutu stalowego o gruboœci 3÷6 mm o oczkach
10 x10 cm. Stosowanie zbrojenia nie ma zasadniczego wp³ywu na wytrzyma³oœæ stropu jednak w przypadku
powstania pêkniêæ i rys w p³ycie ogranicza ich wysokoœæ i szerokoœæ. Zbrojenie to musi byæ przerwane
w obszarze szczelin dylatacyjnych. Dla stropów przenosz¹cych du¿e obci¹¿enia (wiêksze ni¿ dla budownictwa
mieszkalnego) nale¿y odpowiednio dobraæ wysokoœæ wylewki betonowej i rodzaj izolacji, tak aby jej ugiêcie nie
przekracza³o 5 mm.
„ stosowaæ betony klasy B20 z dodatkiem plastyfikatora BETOKAN,
„ p³yta betonowa w wyniku pracy termicznej nie mo¿e wywieraæ nacisków na elementy konstrukcyjne budynków
(stosowaæ dylatacje).
„
Sk³adniki zaprawy cementowej:
cement CEMI 32.5 R (wg DIN 1164),
„ kruszywo (60% piasku o ziarnistoœci od 0 do 4mm i 40% ¿wiru o ziarnistoœci od 4 do 8 mm),
„ woda,
„ dodatek do betonu BETOKAN.
„
Proporcje innych sk³adników w stosunku do cementu 4,5 do 1 wartoœci wagowej:
50 kg cementu,
„ 225 kg kruszywa,
„ 16 -18 litrów wody,
„ 0,5 l (600 g) dodatku BETOKAN.
Œrednie zu¿ycie dodatku do betonu wynosi 1 kg na 5 m2 pod³ogi, co daje 3 do 3,5 kg na m3 betonu.
„
9
Konstrukcja grzejnika pod³ogowego uk³adanego metad¹ mokr¹
2.3. Izolacja brzegowa i szczeliny dylatacyjne.
Izolacja brzegowa:
ogranicza straty ciep³a przez œciany,
„ stanowi dylatacje p³yty betonowej grzejnej od œcian
zewnêtrznych, flilarów, innych elementów konstrukcyjnych,
„ uk³adana jest do wysokoœci wylewki betonowej
i wyk³adziny pod³ogowej.
„
Materia³y izolacji brzegowej:
taœma brzegowa systemu KAN-therm.
„
Izolacjê brzegow¹ uk³ada siê wzd³u¿ œcian zewnêtrznych,
filarów i innych elementów kostrukcyjnych budynku, tak
aby przejmowa³a wyd³u¿enia p³yty betonowej i zapobiega³a jej naciskom na te elementy.
Rys.12. Taœma brzegowa
systemu KAN-therm.
Szczeliny dylatacyjne:
dziel¹ wylewkê betonow¹ tak, aby d³ugoœæ jednorodnej
p³yty nie przekracza³a 8 m, jej powierzchnia 30 m2,
a stosunek d³ugoœci jej boków 1:2,
„ wykonuje siê je tak¿e w otworach drzwiowych,
„ przez szczeliny dylatacyjne rurami wolno przechodziæ
tylko w rurach os³onowych (peszel na d³ugoœci 50 cm),
„
Rys.13. Profil dylatacyjny
systemu KAN-therm.
1. Podk³ad.
2. Warstwa izolacji termiczno - akustycznej.
3. Folia ochronna.
4. Jastrych grzejny.
5. Szczelina dylatacyjna.
6. Wyk³adzina miêkka np. dywanowa.
Rys.14. Wykonanie szczeliny dylatacyjnej w przypadku posadzki z miêkkiej wyk³adziny.
1. Strop.
2. Warstwa izolacji termiczno - akustycznej.
3. Folia ochronna.
4. Jastrych grzejny.
5. Szczelina dylatacyjna zakoñczona mas¹ eleastyczn¹
do fugowania.
6. Fuga.
7. Zaprawa klej¹ca.
8. P³ytki.
Rys.15. Wykonanie szczeliny dylatacyjnej w przypadku posadzki kamiennej.
10
Konstrukcja grzejnika pod³ogowego uk³adanego metad¹ mokr¹
„
„
„
szczeliny dylatacyjne powinny pokrywaæ siê z fugami wyk³adzin ceramicznych i byæ wype³nione materia³em
trwale elastycznym,
minimalna gruboœæ szczeliny dylatacyjnej wype³nionej materia³em elastycznym powinna wynosiæ 5 mm w celu
zapewnienia przejmowania ruchów termicznych wylewki betonowej.
stosuje sie profil dylatacyjny systemu KAN-therm.
2.4. Wyk³adziny pod³ogowe.
Wyk³adziny pod³ogowe, oraz kleje i zaprawy wi¹¿¹ce powinny posiadaæ atest producenta do stosowania w ogrzewaniu pod³ogowym.
Rodzaj wyk³adziny ma istotny wp³yw na wydajnoœæ ogrzewania pod³ogowego, przyjmuje siê nastêpuj¹ce opory
cieplne dla wyk³adzin pod³ogowych:
„ ceramika, glazura, kamieñ R= 0,02 m2K/W,
„ wyk³adziny z tworzyw sztucznych R= 0,075 m2K/W,
„ parkiet, œredni dywan R= 0,1 m2K/W,
„ gruby parkiet, gruby dywan R= 0,15 m2K/W.
Opór cieplny wyk³adziny pod³ogowej nie mo¿e przekraczaæ R= 0,15 m2K/W.
W przypadku parkietu lub klepki wilgotnoœæ drewna nie powinna przekraczaæ 9% zaœ temperatura eksploatacyjna
powierzchni pod³ogi 28°C.
Wyk³adziny nale¿y uk³adaæ po wygrzaniu jastrychu, które ma na celu pozbawienie go nadmiaru wilgoci.
Zawartoœæ wilgoci w jastrychu cementowym nie powinna przekraczaæ 2% (2,5% przy wyk³adzinach typu dywan,
PVC) oraz 0,5% w jastrychu anhydrytowym (1% przy wyk³adzinach typu dywan, PVC).
2.5. Rury przeznaczone do ogrzewania pod³ogowego
i typy wê¿ownic.
Do ogrzewania pod³ogowego system KAN-therm oferuje rury wysokiej jakoœci, odporne na ciœnienie
i temperaturê, gwarantuj¹ce ponad 50-letni¹ bezawaryjn¹ eksploatacjê:
„ PE-RT ( polietylen Dowlex) z os³on¹ antydyfuzyjn¹ wg DIN 4726 o œrednicy 18x2 mm,
„ PE-Xc (polietylen sieciowany strumieniem elektronów) z os³on¹ antydyfuzyjn¹ wg DIN 4726 o œrednicy 18x2 mm,
„ PE-RT/Al/PE-HD (wielowarstwowe) o œrednicy 16x2 mm.
Rury dostarczane s¹ w zwojach do 200 mb lub na bêbnach do 600 mb (PE-Xc i PE-RT).
Rury mocuje siê do izolacji cieplnej spinkami do mat w formie wê¿ownic:
meandrowych (Rys.16.) - du¿y gradient rozk³adu temperatury powierzchni posadzki,
„ spiralnych (Rys.17 i 17a.) - równomierny rozk³ad temperatury powierzchni posadzki,
„ spiralnych ze stref¹ brzegow¹ wykonan¹ na oddzielnym obwodzie (Rys.18.),
„ spiralnych ze stref¹ brzegow¹ wykonan¹ na jednym obwodzie (Rys.19.).
„
11
Konstrukcja grzejnika pod³ogowego uk³adanego metad¹ mokr¹
Rys. 16.
Rys. 17.
Rys. 18.
Rys. 17a. Wê¿ownica spiralna
w formie meandru stosowana
w przypadku d³ugich i w¹skich
pól z licznymi szczelinami
dylatacyjnymi.
Rys. 19.
Kryteria dla wê¿ownic:
maksymalna d³ugoœæ jednego obwodu 120 m,
„ strata ciœnienia w obwodzie nie wiêksza ni¿ 20 kPa,
„ rozstaw rur zale¿ny od wymaganej wydajnoœci q [W/m2] (dla ustalonych parametrów zasilania i rodzaju
wyk³adziny pod³ogowej oraz temperatury w pomieszczeniu).
„
W trakcie wylewania jastrychu wê¿ownice nale¿y pozostawiæ pod ciœnieniem min 3 bar w celu szybkiej lokalizacji
ewentualnych mechanicznych uszkodzeñ rur mog¹cych powstaæ w trakcie wykonywania prac budowlanych.
12
Monta¿ i uruchomienie
3. Monta¿ i uruchomienie grzejnika
pod³ogowego uk³adanego metod¹
mokr¹.
3.1. Uk³adanie warstw izolacji i taœmy brzegowej.
Przed u³o¿eniem taœmy brzegowej i izolacji nale¿y odpowiednio wyrównaæ pod³o¿e noœne.
Nale¿y pamiêtaæ, ¿e je¿eli izolacja cieplna mo¿e ulec zawilgoceniu od spodu (np. pod³oga na gruncie) nale¿y pod
izolacj¹ ciepln¹ wykonaæ izolacjê przeciwwilgociow¹.
Rys.20. Roz³o¿yæ podœcienn¹ taœmê brzegow¹.
Rys. 21. Roz³o¿yæ styropian z wierzchni¹ warstw¹ folii PE.
Styropian musi byæ oddzielony od podk³adu bitumicznego stanowi¹cego izolacjê przeciwwilgociow¹ np.
foli¹ z PE.
Monta¿ ogrzewania rozpoczyna siê od u³o¿enia taœmy
brzegowej wzd³u¿ œcian zewnêtrznych i wewnêtrznych
pomieszczeñ.
Taœma brzegowa powinna byæ u³o¿ona w taki sposób,
aby po wykonaniu wylewki betonowej i wyk³adziny pod³ogowej wystawa³a ponad jej krawêdŸ. Nadmiar taœmy
brzegowej obcinany jest po zakoñczeniu prac
budowlanych. W przypadku wyk³adzin pod³ogowych
ceramicznych i kamiennych obciêty koniec taœmy brzegowej przykrywany jest fug¹ trwale elastyczn¹.
W przypadku wyk³adzin typu dywanowego, parkietów
maskowany jest przez listwê coko³ow¹.
Nastêpnie na przygotowane pod³o¿e rozk³adane s¹ p³yty
styropianowe.
W zale¿noœci od wymaganej gruboœci izolacji p³yty styropianowe mog¹ byæ uk³adane jako jedna lub kilka
warstw.
Styropian systemowy KAN-therm ma gruboϾ
3 cm, naklejona folia PE pe³ni rolê izolacji przeciwwilgociowej, oraz posiada nadruk u³atwiaj¹cy monta¿
rur z wymaganym rozstawem. Pas folii wystaj¹cy poza
obrys p³yty styropianowej nale¿y wy³o¿yæ na s¹siedni¹
p³ytê “na zak³adkê” tak aby uzyskaæ szczeln¹ izolacjê
przeciwwilgociow¹ od strony jastrychu.
Do uszczelnienia miejsc ³¹czenia p³yt styropianowych
mo¿na wykorzystaæ tworzywow¹ taœmê samoprzylepn¹.
Izolacja brzegowa posiada równie¿ fartuch z folii PE,
który nale¿y wywin¹æ na foliê styropianu.
Natêpnie rozk³adany jest profil dylatacyjny w otworach drzwiowych oraz zgodnie z podzia³em pól szczelinami
dylatacyjnymi wg wykonanego projektu.
13
Monta¿ i uruchomienie
3.2. Monta¿ rozdzielaczy i szafek.
Zgodnie z projektem instalacji nale¿y przewidzieæ rozmieszczenie szafek instalacyjnych wraz z rozdzielaczami.
Szafki instalacyjne wystêpuj¹ w wersjach do zabudowy natynkowej (modele SWN i SWNE) oraz podtynkowej (modele SWPS i SWPSE). Modele podtynkowe posiadaj¹ regulowan¹ g³êbokoœæ,
dlatego mo¿na w nich instalowaæ rozdzielacze
zblokowane z uk³adem mieszaj¹cym serii 73.
W przypadku koniecznoœci monta¿u rozdzielacza
zblokowanego z uk³adem mieszaj¹cym w szafkach
Rys. 22. Modele SWN i SWNE szafek.
natynkowych nale¿y stosowaæ model SWNU
o powiêkszonej g³ebokoœci.
Do wykoñczenia p³ytkami ceramicznymi przystosowany jest model SWPG szafki podtynkowej.
Nale¿y odpowiednio dobraæ wielkoœæ szafki
w zale¿noœci od iloœci obwodów rozdzielacza
wed³ug danych podanych w katalogu
systemu KAN-therm.
Szafki podtynkowe instaluje siê we wczeœniej przyRys. 23. Modele SWPS i SWPG szafek.
gotowanych bruzdach œciennych. Utwierdzenie
szafki do œciany mo¿na uzyskaæ stosuj¹c ko³ki rozporowe lub poprzez wype³nienie piank¹ poliuretanow¹ szczeliny miêdzy krawêdzi¹ bruzdy
i bocznej œcianki szafki. Szafki nale¿y montowaæ na
odpowiedniej wysokoœci uwzglêdniaj¹c przewidywan¹ wysokoœæ grzejnika ³¹cznie z wyk³adzin¹
pod³ogow¹ tak, aby zapewniæ odpowiednie
maskowanie wyjϾ rur z posadzki (model SWPS
szafki posiada regulowan¹ doln¹ listwê maskuRys. 24. Rozdzielacz i œrubunek przy³¹czny.
j¹c¹). Szafki wyposa¿one s¹ w regulowane
prowadnice wraz ze œrubami s³u¿¹ce do mocowania rozdzielaczy.
Rys. 25. Trójnik
odpowietrzaj¹co-spustowy.
Rys. 26. Wykorzystanie
³uków tworzywowych
profiluj¹cych wyjœcia rur
z posadzki.
Rozdzielacze posiadaj¹ obejmy, które przesuwaj¹ oœ pionow¹ belki górnej i dolnej
pozwalaj¹c na ³atwe przy³¹czanie rur za pomoc¹ œrubunków przy³¹cznych
(rury PE-Xc i PE-RT) oraz przy³¹czek (rury PE-RT/Al/PE-HD) poprzez skrêcenie
kluczem p³askim. Rozdzielacze nale¿y wyposa¿yæ w odpowietrzniki automatyczne
i zawory spustowo-nape³niaj¹ce. Po wykrêceniu korka G1” mo¿na rozdzielacz
uzbroiæ w trójnik odpowietrzaj¹co-spustowy. Zalecane jest na wejœciu rozdzielaczy
(gwint wewnêtrzny G1”) zainstalowanie zaworów odcinaj¹cych.
W przypadku monta¿u si³owników elektrycznych na zaworach górnej belki
rozdzielacza nale¿y umieœciæ rozdzielacz w szafce na odpowiedniej wysokoœci aby
pozostawiæ odpowiedni¹ przestrzeñ.
W celu poprawienia pracy odpowietrzników rozdzielacz mo¿na zamontowaæ
w szafce z lekkim spadkiem (odpowietrzniki wy¿ej).
Rozdzielaczy nie mo¿na montowaæ zbyt nisko, nale¿y uwzglêdniæ koniecznoœæ
wygiêcia rur przy ich wejœciu do szafki z posadzki.
Do profilowania wyjœæ rur nale¿y u¿ywaæ tworzywowych ³uków. Na rury
wprowadzane do szafki nale¿y za³o¿yæ rurê os³onow¹ peszel na d³ugoœci oko³o 1m,
co z jednej strony zabezpiecza rury, z drugiej pozwala unikn¹æ strefy silnego przegrzewania posadzki w obrêbie szafki instalacyjnej z uwagi na zagêszczenie rur
(mo¿na równie¿ stosowaæ izolacjê ze spienionego polietylenu).
14
Monta¿ i uruchomienie
3.3. Uk³adanie rur.
Uk³adanie rur powinno byæ wykonywane przez dwie osoby, jedna rozwija rury ze zwoju, druga mocuje je do styropianu. Rury powinny byæ uk³adane z rozstawem (odstêp miêdzy osiami rur) zgodnym z dokumentacj¹ projektow¹. Rozstaw rur powinien zawieraæ siê w przedziale
10 - 30 cm, przy czym stosuje siê wartoœci rozstawu 10, 15, 20, 25, 30 cm (tzn. zmieniaj¹ce siê stopniowo co 5 cm). Stosowanie rozstawów wiêkszych ni¿ 30 cm
powoduje znaczne zró¿nicowanie rozk³adu temperatury posadzki, co mo¿e byæ
wyczuwalne jako “miejsca ciep³e i zimne”.
Folia na styropianie systemowym posiada nadrukowan¹ siatkê o oczkach 5 x 5 cm,
co u³atwia uk³adanie rur z ¿¹danym rozstawem.
Rys.27. Spinka do
Rury mocowane s¹ za pomoc¹ spinek wbijanych w styropian.
W celu usprawnienia monta¿u rur do wbijania spinek mo¿na stosowaæ specjalne
mocowania rur.
narzêdzie - taker, posiadaj¹ce magazynek na spinki.
Istotne jest, aby przy uk³adaniu rur nie skrêcaæ ich wokó³ osi, gdy¿ powoduje to tendencje do ich odstawania od styropianu, co wymusza gêste rozmieszczenie spinek.
Œrednia odleg³oœæ mocowania spinek wynosi oko³o 0,75 m przy czym na odcinkach
prostych rur odleg³oœæ ta ulega wyd³u¿eniu i skróceniu na ³ukach.
Istotne jest aby rura dobrze przylega³a do styropianu i nie by³o miejsc jej wyraŸnego
odstawania. Mo¿e to spowodowaæ problem przy zalewaniu rur betonem
i koniecznoœæ zastosowania wiêkszej jego gruboœci.
Najczêœciej stosowanym typem u³o¿enia rur jest wê¿ownica spiralna.
Jej wykonanie polega na naprzemiennym u³o¿eniu odcinków pocz¹tkowych
Rys.28. Taker do wbijania
wê¿ownicy transportuj¹cych wodê o najwy¿szej temperaturze tzw. rura dop³ywowa
(woda ulega sch³odzeniu wzd³u¿ wê¿ownicy) i odcinków koñcowych z wod¹
spinek.
o najni¿szej temperaturze tzw. rura odp³ywowa. Taki sposób uk³adania rur pozwala
na osi¹gniêcie równomiernego rozk³adu temperatury posadzki.
W praktyce wykonanie tego typu wê¿ownicy polega na rozpoczêciu uk³adania rur wzd³u¿ œcian (po obwodzie
pomieszczenia) w kierunku œrodka pomieszczenia z zachowaniem podwójnego rozstawu. W momencie dojœcia
rurami do œrodka pomieszczenia wykonuje siê ³uk zawracaj¹c o 180° i uk³adaj¹c rury miêdzy wszeœniej zamocowanymi w kierunku od œrodka do œcian pomieszczenia. Odmian¹ wê¿ownicy spiralnej jest wê¿ownica spiralna
w formie meandru (Rys.17a). Stosuje siê j¹ w przypadku d³ugich i w¹skich pól gêsto podzielonych szczelinami
dylatacyjnymi. Pozwala ona uzyskaæ równomierny rozk³ad temperatury posadzki i jednoczeœnie zredukowaæ iloœæ
przejœæ rur przez szczeliny dylatacyjne. W obrêbie przejœæ przez szczeliny dylatacyjne na rury nale¿y na³o¿yæ rurê
os³onow¹ peszel na d³ugoœci oko³o 50 cm (przeciêty wzd³u¿nie kawa³ek rury peszel). W przypadku uszkodzenia
rur do napraw nale¿y stosowaæ z³¹czki z pierœcieniem nasuwanym prask¹ systemu KAN-therm.
Rys. 29. Rurê dop³ywow¹ pod³¹czyæ do rozdzielacza,
uk³adaæ z wymagan¹ gêstoœci¹ (podwójny rozstaw),
a spinki mocuj¹ce przymocowaæ w odpowiednich
miejscach do rur.
Rys.30. Rurê odp³ywow¹ uk³adaæ „z powrotem”
miêdzy zwojami rury dop³ywowej.
15
Monta¿ i uruchomienie
3.4. Próby szczelnoœci.
Próbê ciœnieniow¹ przeprowadza siê na ciœnienie 1,5 raza ciœnienia roboczego (ciœnienie nie wiêksze
ni¿ dopuszczalne dla najs³abszego punktu instalacji) przy odkrytych przewodach (nie zabetonowanych):
„ wytworzyæ trzykrotnie w odstêpach co 10 minut ciœnienie próbne,
„ po ostatnim osi¹gniêciu ciœnienia próbnego w ci¹gu 30 minut ciœnienie nie powinno obni¿yæ siê o wiêcej
ni¿ 0,6 bara,
„ po dalszych dwóch godzinach ciœnienie nie powinno obni¿yæ siê wiêcej ni¿ o 0,2 bara od wartoœci odczytanej
po 30 minutach,
„ podczas próby szczelnoœci nale¿y wizualnie sprawdziæ szczelnoœæ z³¹cz.
3.5. Wykonywanie wylewki betonowej - jastrychu.
Uk³adanie jastrychu mo¿e nast¹piæ po wykonaniu prób szczelnoœci.
W fazie wylewania posadzek na których roz³o¿ono rury nale¿y utrzymywaæ w rurach ciœnienie min 3 bary
(zalecane 6 bar).
Rury powinny zostaæ zabezpieczone przed mechanicznym uszkodzeniem w fazie robót budowlanych.
Nale¿y wyznaczyæ ci¹gi komunikacyjne np. przez roz³o¿enie desek.
Nale¿y zwróciæ uwagê na prawid³owe u³o¿enie profilu dylatacyjnego w fazie wype³niania pozczególnych pól
betonem. W przypadkach koniecznych (jednostronny nacisk p³ynnej masy betonu na profil dylatacyjny) nale¿y
go odpowiednio zabezpieczyæ np.: przez dodatkowe podparcie (szalunek).
Sposób przygotowania masy betonowej oraz dozowania plastyfikatora BETOKAN opisano w rozdziale 2.2.
Jastrych po wylaniu nale¿y pielêgnowaæ.
3.6. Rozruch ogrzewania pod³ogowego i uk³adanie wyk³adzin
pod³ogowych.
Okres wi¹zania jastrychu cementowego wynosi 21÷28 dni, dopiero po tym okresie mo¿na uruchomiæ ogrzewanie.
Uruchomienie instalacji wykonuje siê z pocz¹tkow¹ temperatur¹ wody 20°C zwiêkszan¹ ka¿dego nastêpnego dnia
o 5°C a¿ do osi¹gniêcia wartoœci projektowanej.
Po okresie rozruchu jastrych powinien zostaæ odpowiednio wygrzany - min przez 4 dni przy wartoœci maksymalnej
(zaprojektowanej) temperatury wody w celu usuniêcia nadmiaru wilgoci.
Wyk³adziny pod³ogowe powinny byæ uk³adane przy temperaturze posadzki 18÷20°C po wykonaniu uruchomienia
instalacji i wygrzaniu jastrychu. Nale¿y zwróciæ uwagê na odpowiednie wykonanie fug przy wyk³adzinach ceramicznych (powinny pokrywaæ siê ze szczelinami dylatacyjnymi).
Wszelkie zaprawy, kleje powinny byæ trwale elastyczne w temperaturze 55°C (posiadaæ atesty producentów
do stosowania w ogrzewaniu pod³ogowym).
3.7. Regulacja ogrzewañ pod³ogowych.
Rys. 31. Rozdzielacz 71.
Podstawowa regulacja ogrzewania pod³ogowego polega na wyrównaniu oporów
przep³ywu przez poszczególne wê¿ownice w celu osi¹gniêcia wymaganego rozp³ywu wody. Regulacjê t¹ wykonuje siê na zaworach dolnych wbudowanych
w rozdzielacz serii 71 systemu KAN-therm. Rozdzielacz wyposa¿ony jest
na zasilaniu i powrocie w gwint wewnêtrzny 1”, natomiast wyjœcia z rozdzielacza na
wê¿ownice grzewcze wyposa¿one s¹ w gwint zewnêtrzny 3/4". Pêtle ogrzewania
pod³ogowego pod³¹czane s¹ do rozdzielacza za pomoc¹ œrubunków przy³¹cznych
stosowanych do rur PE-Xc, PE-RT, lub przy³aczek do rur PE-RT/Al/PE-HD.
Po³¹czenia tego typu s¹ samouszczelniaj¹ce, nie wymagaj¹ stosowania
dodatkowego uszczelnienia w postaci paku³, pasty, czy taœmy teflonowej.
16
Monta¿ i uruchomienie
Dolna belka rozdzielacza ogrzewania pod³ogowego posiada wbudowane zawory
regulacyjne.
S³u¿¹ one do zrównowa¿enia hydraulicznego poszczególnych pêtli ogrzewania
pod³ogowego (wyregulowania poszczególnych wê¿ownic do konkretnego
zapotrzebowania ciep³a pomieszczeñ, w których wê¿ownice oddaj¹ ciep³o - dane
okreœlone w projekcie centralnego ogrzewania).
Rys.32. Regulacja wstêpna
na zaworach dolnych
rozdzielacza serii 71 i 51.
Regulacjê wstêpn¹ na rozdzielaczu powrotnym nale¿y przeprowadziæ nastêpuj¹co:
1. Odkrêciæ pokrêt³o zaworu regulacyjnego kluczem imbusowym 6 mm
(Rys. 32. - zdjêcie górne),
2. Dokonaæ regulacji (nastawy) po³o¿enia grzybka d³awi¹cego w gnieŸdzie
zaworu kluczem imbusowym 5 mm. Dokrêciæ maksymalnie (6 Nm) œrubê
nastawcz¹ do gniazda zaworu (brak przep³ywu), a nastêpnie cofn¹æ okreœlon¹
iloœæ obrotów równ¹ nastawie podanej w projekcie (iloœæ obrotów w kierunku
twarcia zaworu powinna odpowiadaæ nastawie). (Rys 32. - zdjêcie dolne).
3. Po ustawieniu odpowiedniej nastawy (charakterystyki podano na Rys. 41.)
za³o¿yæ pokrêt³o zabezpieczaj¹ce.
Rozdzielacz serii 71. umo¿liwia sterowanie temperatur¹ w pomieszczeniach
poprzez termostaty i si³owniki elektryczne montowane na zaworach górnych.
Rys. 33 Monta¿ si³owników
elektrycznych na zaworach
górnych rozdzielacza 71.
Górna belka rozdzielacza wyposa¿ona jest w zawory odcinaj¹ce, przystosowane do
monta¿u si³owników elektrycznych (Rys. 33.).
Si³ownik elektryczny wspó³pracuje z termostatem kod 0.6106, który powinien byæ
zamontowanym w pomieszczeniu, w którym wê¿ownica (lub wê¿ownice) oddaje
ciep³o.
Regulator temperatury (termostat) nale¿y zamontowaæ w miejscu najlepiej odzwierciedlaj¹cym warunki termiczne panuj¹ce w pomieszczeniu (œciana wewnêtrzna).
Do jednego termostatu (ze wzglêdów elektrycznych) mo¿na pod³¹czyæ nawet do
10 si³owników.
Regulacja temperatury polega na zamykaniu zaworu na rozdzielaczu w momencie
przekroczenia zadanej temperatury w pomieszczeniu ogrzewanym - brak przep³ywu
w wê¿ownicy.
Si³ownik elektryczny jest w stanie bezpr¹dowym zamkniêtym. Oznacza to, ¿e przy
przekroczeniu temperatury zadanej na termostacie, termostat rozwiera styki,
powoduj¹c w ten sposób zamykanie zaworu znajduj¹cego siê na górnej belce
rozdzielacza.
Ideowy schemat elektryczny po³¹czenia regulatora temperatury (termostatu)
z si³ownikiem steruj¹cym zamieszczony jest pod obudow¹ termostatu.
Przewody elekryczne musz¹ byæ
prowadzone w rurkach ochronnych,
je¿eli s¹ prowadzone przy rurach
grzewczych w posadzkach musz¹
byæ odporne na temperaturê 55°C.
Z regu³y wszystkie przewody elekSchemat elektryczny pod³¹czenia si³ownika,
tryczne wyprowadza siê do listwy
termostatu i listwy
elektrycznej umieszczanej w szafce
instalacyjnej lub jej pobli¿u i do listwy
doprowadzane jest zasilanie.
Wszystkie prace zwi¹zane z wykonywaniem instalacji elektrycznych musi wykonywaæ osoba wykwalifikowana,
posiadaj¹ca odpowiednie uprawnienia.
17
Monta¿ i uruchomienie
3.8. Regulacja uk³adu mieszaj¹cego zbudowanego
na rozdzielaczu seri 73.
Rozk³ad ciœnienia i jego spadki w rozdzielaczu z uk³adem miesz¹jacym.
P4
P1
dPz1
dPdys
P2
mz
dP pompy
dP z2
P3
P3
P1
P2
mp
P4
mw
wê¿ownice
Rys. 34. Schemat ideowy uk³adu mieszaj¹cego zbudowanego na rozdzielaczu serii 73.
dPpompy
dPdys
dPz1
dPz2
mw
mz
mp
- wysokoœæ podnoszenia pompy, równa spadkowi ciœnienia w najniekorzystniejszej wê¿ownicy (miêdzy punktami P4 i P3),
- ciœnienie dyspozycyjne w miejscu przy³¹czenia uk³adu (miêdzy punktami P1 i P2),
- spadek ciœnienia na zaworze zasilaj¹cym (2) z g³owic¹ i czujnikiem (miêdzy punktami P2 i P3).
- spadek ciœnienia na zaworze regulacyjnym (5), powrotnym (miêdzy punktami P4 i P2),
- suma masy wody p³yn¹cej w wê¿ownicach,
- masa wody wp³ywaj¹cej do uk³adu,
- masa wody t³oczonej przez pompê.
Zachodz¹ zale¿noœci:
dPpompy + dPdys = dPz1 + dPz2
mp = mw + mz
Schemat ideowy uk³adu mieszaj¹cego zbudowanego na rozdzielaczu wraz z rozk³adem ciœnienia podaje Rys.34.
Regulacja tego uk³adu polega na:
„ wyrównaniu oporów przep³ywu przez wê¿ownice poszczególnych obiegów, któr¹ przeprowadza siê na
zaworach wbudowanych w rozdzielacz w sposób opisany w punkcie 3.7.,
„ wyregulowaniu zaworu powrotnego zamontowanego na wyjœciu z uk³adu (spadek ciœnienia dP ), tak aby
z2
uzyskaæ wymagany stopieñ zmieszania wody zasilaj¹cej mz i powracaj¹cej z wê¿ownic mw dla osi¹gniêcia
zaprojektowanych temperatur zasilania i powrotu dla wê¿ownic ogrzewania pod³ogowego,
„ ustaleniu parametrów pracy pompy i wybraniu odpowiedniego po³o¿enia prze³¹cznika biegów (ewentualne
doregulowanie zaworami wbudowanymi w rozdzielacz wg pkt 3.7. w celu wyboru punktu pracy zgodnie
z charakterystyk¹ pompy).
Zawór zasilaj¹cy z zamontowan¹ g³owic¹ termostatyczn¹ z czujnikiem pe³ni jedynie rolê zabezpieczenia przed
przekroczeniem zaprojektowanej temperatury zasilania ogrzewania pod³ogowego (umo¿liwia tak¿e jej obni¿enie
poprzez zmianê ustawienia g³owicy).
Wymagany stopieñ zmieszania X zale¿y od poziomu temperatur wody wchodz¹cej do uk³adu Tz, zaprojektowanej
temperatury zasilania i powrotu ogrzewania pod³ogowego (twz i twp) i mo¿e byæ okreœlony z zale¿noœci:
X = (twz - twp ) /( Tz - twz) gdzie:
twz - temperatura zasilania ogrzewnia pod³ogowego [°C]
twp - temperatura powrotu ogrzewnia pod³ogowego [°C]
Tz - temperatura zasilania uk³adu (zasilenia instalacji grzejnikowej - wody wychodz¹cej ze Ÿród³a ciep³a) [°C]
18
Monta¿ i uruchomienie
Wymagany strumieñ masy wody p³yn¹cej przez wê¿ownice ogrzewania pod³ogowego mo¿e byæ okreœlony
z zale¿noœci:
mw = Q / 4190 / (twz - twp) [kg/s]
gdzie:
Q - sumaryczna moc cieplna oddawana przez poszczególne wê¿ownice [W],
Wymagany strumieñ masy wody wp³ywaj¹cej do uk³adu mz, miarodajny do okreœlenia nastawy zaworu powrotnego (dPz2) mo¿e byæ okreœlony z zale¿noœci:
mz = mw x X [kg/s]
Wymagany strumieñ masy wody wp³ywaj¹cej przez pompê mp, miarodajny do okreœlenia punktu jej pracy mo¿e
byæ okreœlony z zale¿noœci:
mp = mw x (X +1) [kg/s]
W celu prawid³owego doboru nastawy zaworu powrotnego, nale¿y okreœliæ wymagany spadek ciœnienia dPz2
z zale¿noœci:
dPz2 = dPdys + dPpompy - dPz1 [Pa] gdzie:
dPdys
dPz1
dPpompy
- ciœnienie dyspozycyjne w miejscu przy³¹czenia uk³adu mieszaj¹cego (pomiêdzy punktami
P1 i P2 - Rys.34.) [Pa],
- spadek ciœnienia na zaworze z g³owic¹ termostatyczn¹ (pomiêdzy punktami P1 i P3 - Rys. 34,
wartoœæ t¹ nale¿y odczytaæ z nomogramu na Rys. 35. dla wartoœci przep³ywu mz) [Pa],
- wymagana wysokoœæ podnoszenia pompy (pomiêdzy punktami P3 i P4 - Rys.34., wartoœæ ta jest
równa spadkowi ciœnienie w najniekorzystniejszym obiegu wê¿ownicy i powinna byæ ustalona jako
rzeczywisty punkt pracy pompy z nomogramu na Rys. 38. dla przep³ywu mp) Pa.
Rys. 35. Nomogram okreœlania dPz1 dla wartoœci
przep³ywu mz.
Rys. 36. Nomogram okreœlania nastawy zaworu
powrotnego dla dPz2 i przep³ywu mz.
19
Monta¿ i uruchomienie
Dla wartoœci dPz 2 i mz z nomogramu na Rys. 35. mo¿na okreœliæ nastawê zaworu powrotnego.
Nastawê t¹ nale¿y wykonaæ nastêpuj¹co (Rys. 37.):
Rys.37. Wykonanie nastawy
na zaworze powrotnym.
1.
Odkrêciæ gwintowan¹ zaœlepkê kluczem p³askim 24 mm.
2.
Wielofunkcyjnym kluczem (kod 6625) zawór zamkn¹æ obracaj¹c w prawo.
Moment obrotowy 4-6 Nm.
3.
Œrubê wstêpnej regulacji obróciæ w prawo œrubokrêtem do oporu.
Poczynaj¹c od tego po³o¿enia obracaj¹c w lewo nastawiæ ¿¹dany stopieñ
wstêpnej nastawy (stopieñ nastawy odpowiada iloœci obrotów).
4.
Wielofunkcyjnym kluczem (kod 6625) zawór otworzyæ do oporu obracaj¹c
w lewo.
5.
Nakrêciæ gwintowan¹ zaœlepkê.
Aby wybraæ bieg pracy pompy nale¿y dla wartoœci dPpompy i mp (przeliczonej
na m3/h) odczytaæ go z nomogramu na Rys. 38.
Rys. 38. Nomogram okreœlania biegu pompy
dla wartoœci dPpompy i przep³ywu mp.
Rys. 39. Obs³uga zaworów
spustowo-odpowietrzaj¹cych.
Na rozdzielaczu zamontowano zawory spustowo-odpowietrzaj¹ce. Do obs³ugi zaworów spustowo-odpowie-trzaj¹cych
s³u¿y klucz wielofunkcyjny kod 6625 (Rys. 39.).
Czujnik przylgowy po³¹czony kapilar¹ z g³owic¹ nale¿y zamontowaæ na dolnej belce rozdzielacza (Rys. 40.).
Po ustawieniu zaworu powrotnego i pompy, pod³¹czeniu wê¿ownic i nape³nieniu wod¹, ustawieniu g³owicy termostatycznej na
okreœlony poziom temperatury mo¿na uruchomiæ uk³ad.
Rys.40. Uk³ad mieszaj¹cy zbudowany
na rozdzielaczu serii 73.
Wbudowany w rozdzielacz termometr umo¿liwia kontrolê temperatury zasilania ogrzewania pod³ogowego.
Je¿eli na zawory w górnej belce rozdzielacza zostan¹ zamontowane si³owniki elektryczne na wszystkich wê¿ownicach istnieje potencjalne ryzyko pracy pompy przy zamkniêtych wszystkich drogach przep³ywu.
W takiej sytuacji nale¿y dobraæ rozdzielacz o jeden obwód wiêkszy ni¿ iloœæ wê¿ownic, a wolny obwód wykorzystaæ do zamontowania zaworu nadmiarowo-upustowego, którego ciœnienie otwarcia powinno zostaæ ustawione
nieco powy¿ej wartoœci ciœnienia podnoszenia pompy dPpompy.
20
Monta¿ i uruchomienie
Uk³ad mieszaj¹cy zbudowany na rozdzielaczu do ogrzewania pod³ogowego mo¿e zasilaæ wê¿ownice o maksymalnej sumarycznej mocy oko³o 20 kW dla du¿ych ró¿nic temperatur zasilania instalacji grzejnikowej i instalacji
ogrzewania pod³ogowego i oko³o 15 kW dla ma³ych ró¿nic temperatur.
Nale¿y pamiêtaæ, ¿e opór najniekorzystniejszej wê¿ownicy (z uwzglêdnieniem oporów zaworów w górnej i dolnej
belce rozdzielacza) powinien byæ równy wysokoœci podnoszenia pompy. Dla najniekorzystniejszego obiegu
wê¿ownicy zawór regulacyjny w dolnej belce rozdzielacza powinien byæ ustawiony na najwiêksz¹ nastawê
(niekiedy nastawa tego zaworu mo¿e wynikaæ z koniecznoœci doregulowania straty ciœnienia tego obiegu do
rzeczywistej wysokoœci podnoszenia pompy przy przep³ywie mp i wybranym biegu pompy).
W celu wyrównania oporów przep³ywu poszczególnych wê¿ownic do oporu najniekorzystniejszego obiegu nale¿y
dokonaæ regulacji zaworów w dolnej belce rozdzielacza wg punktu 3.7.
Poni¿ej na Rys.41. podano charakterystyki zaworów wbudowanych w rozdzielacz.
Charakterystyka zaworu regulacyjno-odcinaj¹cego
w rozdzielaczu do ogrzewania pod³ogowego
(w belce dolnej) firmy KAN.
Charakterystyka zaworu odcinaj¹cego
w rozdzielaczu do ogrzewania pod³ogowego
(w belce górnej) firmy KAN.
Rys. 41. Charakterystyki zaworów wbudowanych w rozdzielacz.
21