Autoreferat - WNE UW - Uniwersytet Warszawski

Transkrypt

Autoreferat przedstawiający opis dorobku
i osiągnięć naukowych w języku polskim
[Załącznik 2 do wniosku o wszczęcie postępowania habilitacyjnego]
dr Katarzyna Kopczewska
Warszawa, wrzesień 2016
1
Spis treści
1. WSTĘP…………………………………………………………………………………………….3
2. PODSTAWOWE INFORMACJE O KANDYDATCE………………………………………...3
2.1 Posiadane dyplomy, stopnie naukowe, wykształcenie…………………………………….3
2.2 Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu……………………………………………....3
3. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA DOROBKU NAUKOWEGO……………………………4
3.1 Zainteresowania naukowe………………………………………………………………….4
3.2 Zestawienie ilościowe publikacji naukowych z lat 2007-2016……………………………5
3.3 Wykaz realizowanych i zakończonych projektów naukowo-badawczych………………...6
3.4 Nagrody i wyróżnienia za osiągnięcia naukowe…………………………………………...7
3.5 Wystąpienia na krajowych i międzynarodowych konferencjach oraz seminariach
naukowych……………………………………………………………………………………...7
4. INFORMACJE O WSPÓŁPRACY MIĘDZYNARODOWEJ…………..……………………10
5. OMÓWIENIE OSIĄGNIĘĆ WYNIKAJĄCYCH Z ART.16 UST. 2 USTAWY Z DNIA 14
MARCA 2003 R. O STOPNIACH NAUKOWYCH I TYTULE NAUKOWYM ORAZ O
STOPNIACH I TYTULE W ZAKRESIE SZTUKI (DZ.U. NR 65, POZ. 595 Z PÓŹN.
ZM.)……………………………………………………………………………………………………10
5.1 Ewolucja zainteresowań naukowych oraz uzasadnienie wyboru problematyki
badawczej……………………………………………………………………………..……….10
5.2 Cykl publikacji powiązany tematycznie pt. Metodologia modelowania zjawisk
gospodarczo-społecznych w ujęciu regionalnym ……………………………………………..15
5.2.1 Wykaz publikacji wchodzący w skład cyklu…………………………………...16
5.2.2 Granty i projekty realizowane w ramach prac nad cyklem publikacji…………17
5.2.3 Omówienie publikacji wchodzących w skład powiązanego tematycznie cyklu
publikacji…………………………………………………………………………...…17
5.3 Prezentacja pozostałych publikacji stanowiących osiągnięcia naukowe……………...…..26
5.3.1 Badania nad ekonomią sektora publicznego……………………………………26
5.3.2 Badania z zakresu modelowania ekonomicznego………………………………26
5.3.3 Badania z zakresu metod ilościowych wykorzystywanych w finansach i
ekonomii………………………………………………………………………………27
5.3.4 Badania z zakresu specjalizacji regionalnej……………………………………27
6. PODSUMOWANIE………………………………………………………………………………..27
Bibliografia…………………………………………………………………………………………….29
2
1. WSTĘP
W związku ze złożeniem wniosku o przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego w obszarze
nauk społecznych w dziedzinie nauk ekonomicznych w dyscyplinie ekonomia przedkładam
autoreferat zawierający opis dorobku i osiągnięć naukowych.
Pełna lista publikacji oraz innych osiągnięć dydaktycznych, współpracy naukowej i popularyzacji
nauki, do których się odwołuję w poniższym autoreferacie, znajdują się w kolejnych załącznikach
(por. zał. 3 i 4).
2. PODSTAWOWE INFORMACJE O KANDYDATCE
Imię i nazwisko:
Data i miejsce urodzenia:
Adres korespondencyjny:
e-mail:
telefon:
Katarzyna Magdalena Kopczewska
09 grudnia 1979 r., Olsztyn
Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet Warszawski
Ul. Długa 44/50
00-241 Warszawa
[email protected]
+48 509 01 97 92
ORCID:
orcid.org/0000-0003-1065-1790
Ukończyłam studia magisterskie jednolite na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu
Warszawskiego (VI’2003) na kierunku informatyka i ekonometria. W okresie X’2003-I’2007 byłam
doktorantką na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie w I’2007
uzyskałam stopień doktora nauk ekonomicznych. Od III’2007 pracuję jako adiunkt na Wydziale Nauk
Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.
2.1 Posiadane dyplomy, stopnie naukowe, wykształcenie
2007
doktor nauk ekonomicznych
praca pt. Rozwój społeczno-gospodarczy a renta geograficzna, promotor: prof. Jerzy Kleer,
recenzenci; prof. Jerzy Wilkin (WNE UW), Prof. Roger Bivand (Bergen, Norwegia)
2003
magister, studia jednolite na kierunku informatyka i ekonometria
praca pt. Analiza pierwotnych emisji akcji na Warszawskiej Giełdzie Papierów
Wartościowych w latach 1992-2001, promotor: dr Wojciech Grabowski
Wykształcenie uzupełniające
2012
Zakopane, udział w szkoleniu pt. „Prodziekan ds. studenckich – pozycja prawno-statutowa.
Decyzje w „reżimie” kodeksu postępowania administracyjnego w świetle aktualnego
orzecznictwa sądów administracyjnych”, Agencja Szkolenia i Promocji Kadr
2007
Bratysława, Udział w szkole letniej w Bratysławie (Słowacja) nt. The Modelling of (Spatial)
Interaction, organizowanej przez ERSA (European Regional Science Association) /
PREPARE w ramach europejskiego programu Marie Curie
2.2 Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu
Od czasu uzyskania stopnia doktora pracuję jako adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych
Uniwersytetu Warszawskiego. Pełniłam i pełnię także funkcje organizacyjne, im. Koordynatora
programu Erasmus oraz prodziekana ds. studenckich (por. zał. 4 pkt F). Przez dwanaście miesięcy
pracowałam dla samorządu regionalnego (biuro w strukturach Urzędu Marszałkowskiego
3
Województwa Mazowieckiego), gdzie zajmowałam się praktycznie przedmiotem swoich badań
teoretycznych, głównie kierowaniem pracami nad Strategią Województwa Mazowieckiego do 2020
(2030) r.
2016 – obecnie
Prodziekan ds. studenckich (II kadencja)
2012 – 2016
Prodziekan ds. studenckich (I kadencja)
2011 – 2012
Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
Kierownik Zespołu Rozwoju Regionalnego
2008 – 2012
wydziałowy koordynator programu LLP ERASMUS
2007 - obecnie
adiunkt w Katedrze Ekonomii Sfery Publicznej / Zakładzie Ekonomii Sfery
Publicznej / Katedrze Ekonomii Politycznej
3. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA DOROBKU NAUKOWEGO
3.1 Zainteresowania naukowe
Moje zainteresowania naukowe koncentrują się wokół dwóch relatywnie odległych obszarów
ekonomii: i) ekonomii sektora publicznego oraz polityki gospodarczej, ii) metod ilościowych, a w
szczególności metod przestrzennych. Mimo nieoczywistych związków, jest to dość rzadkie połączenie
tematyczne, tak wśród polskich, jak i europejskich ekonomistów. W procesie badań udało mi się
wypracować autorskie instrumentarium badań ilościowych, z zastosowaniem statystyki i ekonometrii
(głównie przestrzennej), macierzy wag przestrzennych, określenia rozumienia lokalizacji i odległości
(lokalizacja względna i absolutna) oraz modelowania specyficznych efektów: renty geograficznej,
renty instytucjonalnej, dyfuzji, spillover, a także krańcowych efektów inwestycji czy nasycenia
gospodarki lokalnej inwestycjami. Zjawiska te i procesy badam w odniesieniu do szeroko
rozumianego wzrostu i rozwoju gospodarczo-społecznego, a także efektów implementacji różnych
polityk publicznych. Publikacje z tego obszaru mają często charakter metodologiczny, lecz pokazują
także praktyczne przykłady wykorzystania proponowanej metodologii badawczej. Ze względu na
wykorzystanie nowej metodologii badań, wyniki uzyskiwane w analizach są unikatowe. W
publikacjach staram się pokazywać implikacje ekonomiczne badanych zjawisk oraz efekty
przestrzenne w polityce gospodarczej i sektorze publicznym.
Badania regionalne rozumiem szeroko. Dotychczas koncentrowałam się przede wszystkim na
badaniach dotyczących obszarów, od najniższego poziomu agregacji (gminy w Polsce, NTS5 / LAU2)
przez kolejne poziomy administracyjne, po rozumienie kraju (NTS0) jako regionu w układzie
ponadnarodowym. W takich badaniach wykorzystywane są dane zagregowane do poziomu badanego
terytorium. Obecnie zaczynam prowadzić badania na indywidualnych danych punktowych geolokalizowanych. Wiąże się to z dużymi wyzwaniami dotyczącymi wypracowania metodologii analiz
takich danych. Dotyczą one zjawisk m.in. aglomeracji firm w przestrzeni, pomiaru i konsekwencji dla
specjalizacji regionalnej. Sektor publiczny staram się widzieć przez pryzmat przestrzeni w jakiej
oddziałuje na gospodarkę i społeczeństwo. Staram się modelować zarówno jego aktywną rolę, jak i
pasywne oddziaływanie, próbować oceniać efekty polityki regionalnej i lokalnej, jak również fiskalnej
narodowej w układzie ponadnarodowym.
Prowadzone badania uzupełniają się w różnych przekrojach. Po pierwsze odnoszę się do
sytuacji w Polsce i w układzie międzynarodowym. Po drugie, staram się publikować zarówno w
języku polskim, jak i angielskim, co zwiększa oddziaływanie prac badawczych. Po trzecie, potrafię
zarówno prowadzić samodzielne zaawansowane kompleksowe badania, jak i budować i pracować w
zespołach badawczych, często interdyscyplinarnych. Po czwarte, opublikowane teksty można
4
podzielić na teoretyczne w sensie metodologicznym, jak i stosowane (applied) do konkretnych
rozwiązań. Mam także w dorobku publikacje eksperckie oraz popularyzatorskie.
3.2 Zestawienie ilościowe publikacji naukowych z lat 2007-2016
Baza Google Scholar1 wskazuje 292 cytowania moich prac, zaś indeks Hirscha wynosi 6.
Baza Publish or Perish 4 wskazuje 296 cytowań moich prac, a indeks Hirscha także wynosi 6. W
bazie Web of Science znajduje się 1 cytowanie, a indeks Hirscha wynosi także 1.
Sumaryczny pięcioletni impact factor dla moich publikacji naukowych wg listy JCR wynosi 5,891, a
po uwzględnieniu korekty związanej ze współautorstwem mój pięcioletni impact factor wynosi 5,348.
Sumaryczny jednoroczny impact factor dla moich publikacji naukowych wg listy JCR wynosi 4,431, a
po uwzględnieniu korekty związanej ze współautorstwem mój jednoroczny impact factor wynosi
3,904. Łączna liczba punktów MNiSW2 wynosi 349, a po uwzględnieniu korekty związanej ze
współautorstwem 249,65.
Poniższa tabela (por. Tabela 1) przedstawia sumaryczne zestawienie mojego dorobku naukowego,
opublikowanego po uzyskaniu stopnia doktora.
Tabela 1: Sumaryczne zestawienie dorobku po uzyskaniu stopnia doktora
Lp.
Typ publikacji
Liczba
Liczba punktów Liczba punktów
publikacji
MNiSW
MNiSW
bez
z
uwzględnienia
uwzględnieniem
współautorstwa
współautorstwa
Artykuły w czasopismach z
6
140
122
1
tzw. listy A MNISW
Artykuły w czasopismach z
10
85
47,4
2
tzw. listy B MNISW
3
Pozostałe artykuły
1
4
4
3* (oraz 1 w
65+(25)
33,75+(12,5)
4
Monografie
recenzji)
=90
=46,25
5
Rozdziały w monografiach
7
30
30
6
Working Papers
2
0
0
29 (+1)
324 (+25)
237+(12,5)
7
Razem
= 30
= 349
=249,65
3
*Ta liczba nie uwzględnia wydanej książkowo pracy doktorskiej , oraz monografii wydanej przed
uzyskaniem stopnia doktora4.
Poniższa tabela (por. Tabela 2) przedstawia liczbę sprzedanych książek (wg danych wydawnictwa).
Od daty wydania do końca drugiego kwartału 2016 roku sprzedano 2517 egzemplarzy.
1
https://scholar.google.pl/citations?user=iTq62wYAAAAJ&hl=pl
Liczba punktów z roku publikacji. Liczba punktów w publikacjach wieloautorskich wyznaczona została jako
liczba punktów ogółem ważona udziałem wg oświadczenia
3
Kopczewska K., 2008, Renta geograficzna a rozwój społeczno-gospodarczy, CeDeWu, Warszawa
4
Kopczewska K., 2006, Ekonometria i statystyka przestrzenna z wykorzystaniem programu R CRAN, CeDeWu,
Warszawa
2
5
Tabela 2: Liczba sprzedanych egzemplarzy książek
Lp Tytuł i rok wydania
1
2
3
4
5
6
Kopczewska K., 2006, Ekonometria i statystyka przestrzenna z
wykorzystaniem programu R CRAN, CeDeWu, Warszawa
Kopczewska K., 2008, Renta geograficzna a rozwój społecznogospodarczy, CeDeWu, Warszawa
Kopczewska K., Kopczewski T., Wójcik P., 2009, Metody ilościowe w R.
Aplikacje ekonomiczne i finansowe, CeDeWu, Warszawa
Kopczewska K., 2011, Rola sektora publicznego w przestrzennym
rozwoju państwa, CeDeWu, Warszawa
Kudła J., Kruszewski R., Kopczewska K., Walczyk K., Kocia A., 2015,
Modeling fiscal policy in the European Union, Warszawa: Peter Lang,
Frankfurt am Main
Kopczewska K., Churski P., Ochojski A., Polko A., 2017, Measuring
Regional Specialization – A New Approach, Palgrave Macmillan /
Springer
RAZEM
Liczba
sprzedanych
egzemplarzy (od
daty wydania do
końca
czerwca’2016)
826
310
1159
222
bez danych
w recenzji
wydawniczej
2517
3.3 Wykaz realizowanych i zakończonych projektów naukowo-badawczych
Od czasu uzyskania stopnia doktora brałam udział w 5 projektach badawczych, z czego 1 był
finansowany ze środków europejskich (POKL), a pozostałe 4 ze środków krajowych (NCN i KBN).
Pełniłam w nich różne funkcje, w jednym byłam kierownikiem [2], w jednym głównym wykonawcą
[3], w jednym badaczem [5], w jednym ekspertem wyłonionym konkursowo [1], w jednym członkiem
Rady Programowej czuwającym nad poprawnością i kompletnością procesu badawczego
realizowanego przez zespół wykonawców [4].
Wykaz projektów naukowych
[1] 2015 – 2016
Badacz / ekspert – ekonometryk w projekcie SONATA 6 NCN pt. Handel
zagraniczny w Specjalnych Strefach Ekonomicznych w Polsce, kierownik dr
Jarosław Nazarczuk (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski), projekt realizowany
w zespole międzyuczelnianym
[2] 2014 – 2016
Kierownik projektu w ramach OPUS 6 NCN: „Modele statystyczne w
identyfikacji specjalizacji regionalnej z uwzględnieniem składnika
heterogeniczności przestrzennej”, grant nr DEC-2013/11/B/HS4/01098,
projekt realizowany w zespole międzyuczelnianym
[3] 2012 – 2014
Główny wykonawca w grancie „Analiza modelowa integracji polityki
fiskalnej w Unii Europejskiej w warunkach kryzysu zadłużenia” (NCN 58
OPUS2 Panel HS4) grant realizowany na WNE UW, kierownik prof. Janusz
Kudła, grant nr 2011/03/B/HS4/05552, projekt realizowany w zespole
międzyuczelnianym
[4] 2011 – 2014
Członek Rady Programowej z zadaniu „Opracowanie zintegrowanego
systemu prognostycznego informacyjnego umożliwiającego prognozowanie
zatrudnienia”, części projektu „Analiza procesów zachodzących na polskim
rynku pracy w obszarze integracji społecznej w kontekście prowadzonej
6
polityki gospodarczej”, realizowanym przez IPiSS w Warszawie jako partnera
CRZL. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach
Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.
[5] 2007 – 2009
Badacz w grancie KBN (nr N11201432/0569) pt. „Sektor publiczny w
układzie lokalnym”, realizowanym na Wydziale Nauk Ekonomicznych,
Uniwersytet Warszawski, kierownik prof. Jerzy Kleer
3.4 Nagrody i wyróżnienia za osiągnięcia naukowe
W latach 2007-2016 otrzymałam dwie nagrody i jedną nominację do nagrody.
2014
Nagroda II stopnia Rektora Uniwersytetu Warszawskiego dla młodych pracowników i
doktorantów za osiągnięcia publikacyjne na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW
2012
Nominacja Uniwersytetu Warszawskiego do nagrody II stopnia Ministra Nauki i Szkolnictwa
Wyższego za dla nauczycieli akademickich za osiągnięcia naukowe (Uchwała Senatu
Uniwersytetu Warszawskiego nr 484 z dnia 14 marca 2012 w sprawie nagród Ministra Nauki i
Szkolnictwa Wyższego, Monitor UW nr 3 z 2012 r., poz. 59)
2008
Pierwsze miejsce w XV edycji konkursu im. prof. W.Kuli na prace doktorskie poświęcone
tematyce badań historycznych, społecznych, ekonomicznych i prawniczych nad szeroko
pojętymi inicjatywami społeczno-ekonomicznymi. Organizator: Bank DnB NORD (przedtem
Bank Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych)
3.5 Wystąpienia na krajowych i międzynarodowych konferencjach oraz seminariach naukowych
Wygłosiłam referaty na 26 konferencjach i kongresach, w tym 9 zagranicznych. Niektóre z
konferencji organizowanych w Polsce miały charakter międzynarodowy (7). Łącznie 17 wystąpień
było w języku angielskim.
Wydana książka z metod ilościowych w R i która została sprzedana w 1159 egzemplarzach
spowodowała, że jestem rozpoznawalna w środowisku programistów programu R (statystyków,
ekonometryków etc.). Z tego względu dwa razy zostałam zaproszona do wygłoszenia referatu
wprowadzającego (w charakterze key-note speakera) na konferencje naukowe poświęcone
wykorzystaniu programu R w modelowaniu [1] i [13].
Działając w ramach międzynarodowej organizacji naukowej (ERSA, European Regional
Science Association – sekcja polska) organizowałam lub współorganizowałam trzy konferencje /
warsztaty naukowe o charakterze międzynarodowym [2], [8], [10], na których występowali
zagraniczni goście o znaczącym dorobku naukowym (por. zał. 4 pkt A).
Udział w konferencjach naukowych traktuję jako ważny element rozwoju zawodowego oraz
popularyzacji prowadzonych badań. Staram się brać udział zarówno w konferencjach i kongresach
zagranicznych, jak i spotkaniach krajowych. Regularny udział w międzynarodowych kongresach
ERSA (spotkania naukowe ok. 800-1000 osób) [3], [7], [17], [19] pozwala stopniowo budować relacje
z innymi regionalistami z Europy i świata. Wystąpienia konferencyjne traktuję jako możliwość
zbierania opinii odnośnie prezentowanego tekstu. Z tego powodu na części konferencji tematy
wystąpień są zbliżone – w szczególności, gdy prowadzone prace badawcze są w toku.
Lista wystąpień na konferencjach (od najświeższych)
[1] 2016’10 - Poznań – eRUM2016 European R users meeting, main speaker, referat: Geo-located
point data: measurement of agglomeration and concentration, http://erum.ue.poznan.pl/
[2] 2016’09 - Warszawa – doroczne spotkanie polskiej sekcji ERSA, konferencja pt. From regional
specialization to smart specialization – theory, practice, policy, organizator ERSA PL i WNE UW,
7
organizator, referat: Index of Agglomeration SPAG – case study for Polish NTS2 regions, warsztaty
na temat pomiaru specjalizacji, koncentracji i aglomeracji (lab)
[3] 2016’08 - Wiedeń – międzynarodowy kongres ERSA, 56th ERSA congress, 23-26.08.2016, referat
pt., Specialization, concentration and agglomeration measurement: distance-based vs. cluster based
oraz Spatial aggergation index SPAG - empirical study for business location in Wielkopolska region,
organizacja sesji specjalnej pt. Regional specialization – concepts and measures
[4] 2016’06 - Rzym – X kongres światowy ekonometrii przestrzennej, Spatial Econometric
Association (X World Conference SEA2016), referat pt. Modelling of local public investment –
application of spatial dynamic panel model
[5] 2015’11 - Ustroń – XVIII konferencja Ustrońska pt. Specjalizacja Regionalna – Współczesne
Podejścia, PAN, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Górnośląska Wyższa Szkoła
Przedsiębiorczości; referat pt: Wskaźnik aglomeracji przestrzennej SPAG w badaniu specjalizacji
regionalnej
[6] 2015’09 - Łódź – konferencja pt. Gospodarka i Społeczeństwo, Uniwersytet Łódzki, Wydział
Ekonomiczno-Socjologiczny, referat pt. SPAG - The index of spatial agglomeration
[7] 2015’08 - Lizbona – międzynarodow kongres ERSA, 55th ERSA congress pt. World Renaissance:
Changing roles for people and places, referat: The index of spatial agglomeration
[8] 2015’07 - Międzyzdroje – warsztat międzynarodowy organizowany przez ERSA sekcja Polska, pt.
Summer International Workshop on regional and spatial specialization, referat pt. Critical review of
agglomeration measures
[9] 2015’06 - Toruń – konferencja międzynarodowa, VIIIth International Conference On Applied
Economics & Contemporary Issues In Economy, Market Or Government?, Członek Rady
Programowej, referat pt. NPV-based econometric modelling in assessment of public intervention
efficiency: case of Special Economic Zones, PTE Toruń, WNE UMK
[10] 2015’06 - Katowice – konferencja międzynarodowa 3rd International Conference On „Urban And
Regional Economics”, The Annual Meeting Of European Regional Science Association – Polish
Section, referat: The index of spatial agglomeration
[11] 2015’04 - Warszawa – konferencja międzynarodowa pt. The Political-Economy of Place-Based
Policies with a Focus on Special Economic Zones, organizator: CASE - Center for Social and
Economic Research, Referat: NPV-based econometric modelling in assessment of public intervention
efficiency: case of Special Economic Zones http://www.case-research.eu/sez-conference
[12] 2014’11 - Saragossa – międzynarodowe warsztaty pt. 7th edition of the Seminar of Spatial
Econometrics in honour of Professor Jean Paelinck pt. The Weighting Matrix: from social interaction
to spatial and regional models, referat: Spatial panel estimation strategies in macroeconomic data
http://www.upct.es/~metodos/7JP/
[13] 2014’10 - Poznań - Polski Akademicki Zlot Użytkowników R, wykład inauguracyjny:
Przestrzenne modelowanie zjawisk ekonomicznych w R, Organizatorzy: Uniwersytet Ekonomiczny w
Poznaniu (Katedra Statystyki), Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu (Katedra Metod
Matematycznych i Statystycznych), SKN Estymator
[14] 2014’09 - Pułtusk – XXIV Konferencja Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu
Warszawskiego, uczestnictwo z referatem, organizator WNE UW, Referat pt.: Wpływ SSE na lokalny
rozwój gospodarczy w długim okresie. Przestrzenne modelowanie panelowe
8
[15] 2014’09 - Lisbona – międzynarodowa konferencja pt. Econometric Methods for Banking and
Finance Conference, organizowana przez Bank Centralny Portugalii (Banco de Portugal), referat: The
spillover impact of tax rates on government debt: spatial panel approach
[16] 2014’06 - Łódź – III konferencja Naukowa pt. Ekonometria przestrzenna i regionalne analizy
ekonomiczne, Uniwersytet Łódzki; referat pt. Fiscal Policy and GDP growth. Evidence from spatial
panel
estimation
for
2002-2011
European
34
countries
http://www.kep.uni.lodz.pl/KonfMMXIV/Konferencja_pl/index.html
[17] 2013’08 - Palermo – międzynarodowy kongres ERSA pt. Regional Integration: Europe, the
Mediterranean and the World Economy, referat pt. Countries, regions and local communities –
structural business specialization. Industry coming back. Prowadzenie sesji specjalnych: Spatial
distribution of economic activity oraz Regional specialization
[18] 2012’05 - Cagliari – konferencja międzynarodowa INPUT 2012 pt. Informatics and Urban and
Regional Planning www.input2012.it, referat: Tracking the spatial development patterns in polarised
region. Quantitative tools for efficient strategic development planning. Case of Poland
[19] 2011’08 - Barcelona – międzynarodow kongres ERSA pt. New Challenges for European Regions
and Urban Areas in a Globalised World, 51st European Congress of the Regional Science Association
International, ERSA, referat: Roads as Channel of Centrifugal Policy Transfer. Spatial Interactions
Model Revised.
[20] 2010’03 - Katowice – I Śląska Ekonomiczna Konferencja Naukowa pt. Kierunki rozwoju
gospodarczego - Polska 2020; organizator: Akademia Ekonomiczna w Katowicach, referat pt. Rola
renty instytucjonalnej w rozwoju przestrzennym
[21] 2010’09 - Toruń - konferencja naukowa SKAD 2010 pt. Klasyfikacja i analiza danych – teoria i
zastosowania, Organizator: Polskie Towarzystwo Statystyczne, referat pt. Modelowanie interakcji
przestrzennych z wykorzystaniem programu R
[22] 2010’06 - Kielce – konferencja naukowa pt. XX lat samorządu terytorialnego w Polsce
doświadczenia – problemy – perspektywy, Organizator: Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Jana
Kochanowskiego w Kielcach i Wyższa Szkoła Administracji Publicznej w Kielcach, referat pt.
Konsekwencje relatywnej peryferyzacji gmin
[23] 2010’05 - Wrocław - IV Konferencja Naukowa z cyklu Społeczeństwo i Gospodarka w XXI
wieku, „Zawodność państwa – Zawodność rynku”, Organizator: Wyższa Szkoła Handlowa we
Wrocławiu, patronat prezesa PTE, referat pt. Rola państwa w realizacji modeli rozwoju
przestrzennego
[24] 2009’10 - Kosice – konferencja międzynarodowa 3rd Central European Conference in Regional
Science, uczestnictwo z referatem, Organizator: Technical University of Košice, University of
Economics in Bratislava, European Regional Science Association (Slovak and German section).
Referat: The Spatial Range of Local Governments
[25] 2009’09 - Kazimierz Dolny – Konferencja Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu
Warszawskiego, uczestnictwo z referatem, organizator WNE UW, Referat pt.: Zasięg przestrzenny
samorządów
[26] 2009’06 - Wrocław – III Konferencja Naukowa z cyklu „Społeczeństwo i gospodarka w Europie
w XXI wieku” - konferencja międzynarodowa pt. Spójność społeczna i ekonomiczna UE,
uczestnictwo z referatem, Organizator: Wyższa Szkoła Handlowa we Wrocławiu, Referat: Projekty
unijne samorządów lokalnych – samotnie czy wspólnie?
9
4. INFORMACJE O WSPÓŁPRACY MIĘDZYNARODOWEJ
Od początku studiów doktoranckich staram się realizować swoją ścieżkę rozwoju we
współpracy zagranicznej. Przed uzyskaniem stopnia doktora było to miesięczne stypendium na
Uniwersytecie w Leuven, Belgia (Katholieke Universiteit Leuven) w ramach umowy bilateralnej z
Uniwersytetem Warszawskim, jak również zagraniczny recenzent mojej pracy doktorskiej (prof.
Roger Bivand, Norwegian School of Economics and Business Administration, Bergen, Norwegia).
Po uzyskaniu stopnia doktora moja współpraca zagraniczna, poza wyjazdami na konferencje
zagraniczne (por. zał.3 pkt 2.5), była budowana poprzez pełnienie funkcji wydziałowego koordynatora
Erasmus (por zał. 4 pkt G), dwanaście wyjazdów na wykłady na uczelniach partnerskich w ramach
programu Erasmus (por. zał.4 pkt E), tworzenie i animowanie jako prezes zarządu sekcji polskiej
międzynarodowego towarzystwa naukowego ERSA (European Regional Science Association5) (por.
zał. 4 pkt H), udział w szkole letniej dla młodych naukowców organizowanej przez ERSA (por. pkt
2.1), zaproszenia do grona recenzentów w uznanych czasopismach z Impact Factor i wydawnictwach
naukowych (cztery razy) (por. zał.4 pkt B), zaproszenie przez Komisję Europejską w charakterze
recenzenta wniosków złożonych w programie Horyzont 2020 (por. zał. 4 pkt F), zaproszenie do grona
organizatorów konferencji międzynarodowych zagranicznych i recenzentów zgłoszeń na te
konferencje (trzy razy) (por. zał.4 pkt A), zaproszenie do prowadzenia zajęć w ramach szkoły letniej
dla młodych naukowców (por. zał. 4 pkt E), wyboru do Komitetu Wykonawczego zarządu
międzynarodowego (europejskiego) towarzystwa naukowego ERSA (por. zał.4 pkt H).
5. OMÓWIENIE OSIĄGNIĘĆ WYNIKAJĄCYCH Z ART.16 UST. 2 USTAWY Z DNIA 14
MARCA 2003 R. O STOPNIACH NAUKOWYCH I TYTULE NAUKOWYM ORAZ O
STOPNIACH I TYTULE W ZAKRESIE SZTUKI (DZ.U. NR 65, POZ. 595 Z PÓŹN. ZM.)
Poniżej omawiam ewolucję moich badań naukowych oraz szczegóły cyklu publikacji
powiązanych tematycznie i pozostałego dorobku naukowego. Odwołania do moich prac oznaczone są
nawiasem klamrowym [], zaś szczegóły bibliograficzne tych prac znajdują się w załączniku 3.
5.1 Ewolucja zainteresowań naukowych oraz uzasadnienie wyboru problematyki badawczej
Tematyka mojej pracy badawczej, związana z modelowaniem przestrzennym i regionalnym
zjawisk gospodarczo-społecznych, często w kontekście sektora publicznego, pojawiła się od początku
studiów doktoranckich. Wynikała z ukończonego kierunku studiów magisterskich (informatyka i
ekonometria) oraz współpracy z promotorem pracy doktorskiej z Katery Ekonomii Sektora
Publicznego, prof. J. Kleerem. W trakcie studiów doktoranckich (od r. ak. 2003/2004), w pracach nad
warsztatem badawczym dla potrzeb pracy doktorskiej poznałam fundamenty statystyki i ekonometrii
przestrzennej, które zaimplementowane były w programie R. Samodzielna nauka tego zagadnienia i
oprogramowania od podstaw (bez udziału w kursach z zakresu zarówno programu R, jak i ilościowych
metod przestrzennych), zaowocowały wydaniem książki pt. Statystyka i ekonometria przestrzenna w
programie R CRAN (Kopczewska K., 2006, CeDeWu, Warszawa), recenzowanej przez twórcę
oprogramowania, prof. Rogera Bivanda (Norwegian School of Economics and Business
Administration, Bergen, Norwegia). Temat pracy doktorskiej, Rozwój społeczno-gospodarczy a renta
geograficzna, łączył problemy rozwoju i ekonometrię przestrzenną6. Prace nad doktoratem pokazały,
5
www.ersa.org oraz www.ersa.org.pl
W pracy doktorskiej postawiłam hipotezy, że i) w krajach Europy Środkowo-Wschodniej następuje
konwergencja ekonomiczna i społeczna; procesy konwergencji w tych sferach zależne są od położenia danego
obszaru – są to procesy przestrzenne, ii) szybsze zmiany w sferze społecznej przekładają się na szybsze zmiany
w sferze ekonomicznej, iii) ze względu na proces imitacji konwergencja w obszarach granicznych powinna być
szybsza-powinna występować dodania renta geograficzna. W pracy poruszam teoretyczne problemy rozwoju
(kwestie imitacji, bodźców wewnętrznych i zewnętrznych, globalizację, typy kapitalizmu etc), jak również
tworzę teorię powstania renty geograficznej (wynikającą z bliskości, jakości sąsiedztwa, granic, czynników
społeczno-kulturowych). W oparciu o modele społeczno-kulturowe (teoria kapitału społecznego, model
Hofstede, teza Ingleharta, model Kochanowicza-Marody, model Portera czy teoria modernizacji),
6
10
że istnieje olbrzymia luka w tym obszarze badawczym, którą powoli zaczęłam zagospodarowywać
naukowo. Pracę doktorską obroniłam w styczniu 2007 r. Główne tezy pracy doktorskiej opublikowane
zostały w rozdziale w książce wydanej w Cambridge Scholars Press [25].
Po uzyskaniu stopnia doktora, od marca 2007 r. podjęłam pracę na moim macierzystym
Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Ze względów rodzinnych nie mogłam
pozwolić sobie na wyjazdy na stypendia zagraniczne. Naukowo rozwijałam zapoczątkowane
wcześniej badania nad rozwojem gospodarczo-społecznym, ekonomią sektora publicznego i
przestrzennymi metodami ilościowymi. Zakres tych badań został znacząco poszerzony względem
moich badań we wcześniejszym okresie. Prowadzone prace badawcze w okresie od uzyskania stopnia
doktora do teraz można podzielić na dwie główne grupy:
- prace metodologiczne, zajmujące się metodologią modelowania zjawisk gospodarczospołecznych w ujęciu regionalnym,
- prace tematyczne, zajmujące się reformą terytorialno-administracyjną w Polsce z 1999 r.,
konwergencją regionalną i rozwojem lokalnym, analizą makro-regionalnej polityki fiskalnej na
poziomie narodowym w UE, specjalizacją, koncentracją i aglomeracją przestrzenną czy wreszcie
wynikające z dydaktyki akademickiej.
Publikacje można podzielić na te związane z głównym nurtem metodologicznym modelowaniem zjawisk gospodarczo-społecznych w ujęciu regionalnym oraz pozostałe, dotyczące
obszaru ekonomii sektora publicznego, modelowania ekonomicznego, metod ilościowych
wykorzystywanych w finansach i ekonomii czy specjalizacji regionalnej. Prace metodologiczne
zostały szczegółowo opisane w pkt 5.2. Pozostałe prace, głównie prace tematyczne niemetodologiczne
omawiam w pkt. 5.3
Poszukiwanie wyzwań badawczych i rozwiązań dla nich prowadziłam w wielu przypadkach
samodzielnie, m.in. ze względu na inne zainteresowania badawcze kolegów i koleżanek pracujących w
moim otoczeniu. Samodzielna droga badawcza jest zwykle trudniejsza i powolniejsza, lecz dająca nie
mniej satysfakcji naukowej i pozwala na dość nieskrępowany wybór tematyki i metody badawczej.
Inspiracją do badań regionalnych była także bogata i stale rozwijająca się polska literatura z
zakresu szeroko rozumianej regionalistyki. Pośród prac stricte ilościowych należy tu wymienić cykl
książek nt. ekonometrii i statystyki przestrzennej (por. Suchecki, 2010; Suchecki 2012; Suchecka,
2014). Warto wskazać badania mniej ilościowe, a koncentrujące się na procesach, politykach i teorii,
dotykające aspektów rozwoju i wzrostu regionalnego (m.in. Markowski, 2008; Zaucha et al., 2015;
Szlachta, 2014), polaryzacji i zróżnicowań wewnątrzregionalnych (m.in. Churski, 2014, Tokarski,
2010), roli samorządów lokalnych w kształtowaniu konkurencyjności JST (m.in. Dziemianowicz,
2008), powiązań funkcjonalnych i transportowych pomiędzy metropoliami, gminami, terytoriami
(m.in. Komornicki i Siłka, 2011; Komornicki et.al, 2015; Stępniak i Rosik, 2013; Zaucha, 2011),
terytorialnego wymiaru polityki spójności (m.in. Zaucha et al., 2015; Markowski, 2013; Pielesiak,
2013; Gorzelak i Zawalińska, 2013; Lackowska i Swianiewicz, 2013) czy problematyki dyfuzji (m.in.
Herbst i Wójcik, 2013).
Tak jak wspominałam wcześniej, zdiagnozowana luka w literaturze w zakresie
przestrzennych badań ilościowych i szeroko rozumianego rozwoju gospodarczo-społecznego stały się
wyzwaniem badawczym na wiele lat. Znając i rozumiejąc potencjał informacyjny danych o
charakterze przestrzennym, chciałam rozwinąć metodologię tych badań. Jednak jej rozwój nie jest
możliwy w izolacji od tematów badawczych o charakterze ekonomicznym. O ile teoria ekonometrii
może rozwijać się prawie bez kontaktu ze badaniami nad zjawiskami realnymi, o tyle metody
ilościowe stosowane potrzebują kontekstu badawczego. Stąd świadomie wybraną a priori ścieżką
rozwoju było poznawanie dogłębne zjawisk ekonomicznych o charakterze przestrzennym i dalej
rozwijanie metodologii badań tych zjawisk z pozycji eksperta w dziedzinie tematycznej. Metoda ta
wypracowałam metodologię modelowania renty geograficznej w rozwoju społeczno-gospodarczym, pokazując
równolegle wzajemne oddziaływanie czynników społecznych i ekonomicznych.
Za pracę doktorską zdobyłam w 2008 r. pierwsze miejsce w XV edycji konkursu im. prof. W.Kuli na prace
doktorskie poświęcone tematyce badań historycznych, społecznych, ekonomicznych i prawniczych nad szeroko
pojętymi inicjatywami społeczno-ekonomicznymi, organizowanego przez Bank DnB NORD (przedtem Bank
Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych).
11
pozwala rozumieć niuanse i mechanizmy w danym procesie, a także stawiać pytania badawcze, na
które dotąd nie udzielono odpowiedzi. Jest to formuła innowacji przez specjalizację, którą przyjęłam
w pracy badawczej. Poniżej porządkuję tabelarycznie obszary moich badań, wątki metodologiczne i
tematyczne, które omawiam dalej (por. Tabela 3)
Tabela 3: Wątki badań metodologicznych i tematycznych
Wątki badań metodologicznych
Modelowanie zjawisk gospodarczo-społecznych w
ujęciu regionalnym
- dyfuzja polityki rozwojowej i szoków
gospodarczych
- konwergencja modelowana w sposób statystyczny
- modelowanie zjawisk przekrojowych czasowoprzestrzennych
- modelowanie procesów aglomeracyjnych
Wątki badań tematycznych
- reforma terytorialno-administracyjna w Polsce z
1999 r.
- konwergencja regionalna i rozwój lokalny
- analizy makro-regionalne polityki fiskalnej na
poziomie narodowym w UE
- specjalizacja, koncentracja i aglomeracja
przestrzenna
- wynikające z dydaktyki akademickiej
Dobór ekonomicznych tematów badawczych wynikał z wizji rozwinięcia metodologii
modelowania zjawisk gospodarczo-społecznych w ujęciu regionalnym, która pojawiła się już na
etapie powstawania doktoratu. Jednym z głównych wątków metodologicznych był pomiar dyfuzji
polityki rozwojowej i szoków gospodarczych. Jest to zjawisko dość trudne do badania, gdyż
niemierzalne i trudno obserwowalne, zaś widoczne są tylko jego efekty pośrednie. W literaturze było
dotychczas traktowane dość marginalnie pod względem aplikacji ilościowych, choć często omawiane
teoretycznie. Drugim była ocena konwergencji w sposób statystyczny, dotychczas zupełnie
nieobecna w literaturze zdominowanej przez ekonometryczne modele tłumaczące zjawisko
konwergencji określonymi czynnikami. Trzecim wątkiem było modelowanie zjawisk przekrojowych
czasowo-przestrzennych, głównie przy użyciu przestrzennych modeli panelowych. Jest to temat dość
nowy, ze względu na zwiększenie dostępności adekwatnych dla tych modeli danych oraz relatywnie
krótką historię wypracowania i implementacji tej klasy modeli (Millo i Piras, 2012). Duża popularność
modeli panelowych przekłada się na wysoką atrakcyjność badawczą przestrzennych modeli
panelowych, jednak ich użycie nie jest proste. Jak wspominałam wcześniej, powyższe wątki
metodologiczne pojawiły się już na etapie pracy doktorskiej, lecz z braku odstępnego instrumentarium
były one wskazane jako pożądane rozwinięcie mojej pracy badawczej. Czwartym, ostatnim wątkiem
jest modelowanie procesów aglomeracyjnych, w odniesieniu do danych indywidualnych
punktowych. Wątek ten jest wynikiem włączenia się w globalną dyskusję nad modelowaniem zjawisk
przestrzennych, gdzie to zagadnienie traktowane jest ostatnio jako wyzwanie dla środowiska
międzynarodowego. Odpowiedzią na wyzwania związane z modelowaniem zagadnień opisanych
powyżej są moje prace przedstawione szczegółowo w załączniku 3 pkt 1 określone jako cykl
publikacji powiązany tematycznie, stanowiący istotny wkład w rozwój dziedziny.
Patrząc na ewolucję moich zainteresowań naukowych można wyodrębnić kilka faz
badawczych, w których koncentrowałam się na określonej tematyce ekonomicznej, co było po części
pochodną wypracowanej przeze mnie metodologii badawczej.
Bezpośrednią kontynuacją prac badawczych po doktoracie [20] i [28] była tematyka reformy
terytorialno-administracyjnej w Polsce, wprowadzonej w 1999 r. Przecinały się tam zagadnienia
zarówno lokalizacji relatywnej i absolutnej jak i renty instytucjonalnej, roli państwa w
kształtowaniu polityki rozwojowej jak i odpowiedź na nią ze strony samorządów lokalnych.
Efektem tych prac był szereg tekstów [15], [23] i [24] dotyczących renty geograficznej,
instytucjonalnej w rozwoju przestrzennym, konsekwencji relatywnej peryferyzacji gmin czy roli
państwa w zakresie realizacji modeli rozwoju przestrzennego i przedstawianych na konferencjach o tej
tematyce [19], [20], [21], [22], [23], [24], [25], [26] (por. zał.3 pkt 2.5). Powstała także monografia
[18] dotycząca roli sektora publicznego w przestrzennym rozwoju państwa (por. zał.3 pkt 2.4), za
którą otrzymałam nominację Uniwersytetu Warszawskiego do nagrody II stopnia Ministra Nauki i
12
Szkolnictwa Wyższego za dla nauczycieli akademickich za osiągnięcia naukowe7. Monografia
sprzedała się dotąd w 222 egzemplarzach (por. pkt 3.2). Prace te zasadzają się na politycznych
uwarunkowaniach rozwoju (z perspektywy krajowych strategii, planów i programów rozwoju),
konfrontując bodźce rozwojowe odgórne i oddolne. Pokazują, jak układy polityczny, administracyjny,
instytucjonalny i geograficzny oraz polityki i interwencje publiczne determinują rozwój gospodarczy i
społeczny na poziomie regionalnym i lokalnym. Prace te stanowią pewne novum w literaturze, z jednej
strony ze względu na tematykę i perspektywę, a z drugiej strony ze względu na wypracowany
(ilościowy) sposób badania. Powyższe badania nad zagadnieniem lokalizacji absolutnej i relatywnej
przełożyły się na wypracowanie metodologii badania zasięgu dyfuzji polityki regionalnej i lokalnej
przez wykorzystanie modeli interakcji przestrzennych. Sposób modelowania tego zjawiska
przedstawiam w artykule dotyczącym zasięgu samorządów lokalnych i wpływu odległości
geograficznej na zarządzanie i świadczenie usług publicznych [7] opublikowanym w czasopiśmie z
listy A MNiSW, oraz w artykułach w języku polskim [8], [29] pokazujących znaczenie kanałów
transportowych w dyfuzji bodźców polityki czy technicznych aspektów modelowania interakcji
przestrzennych. Szczegółowy opis artykułu [7] znajduje się w pkt 5.2.3. W ramach tej tematyki
badawczej powstał także artykuł [9] nt. przestrzennego modelowania transmisji szoków
gospodarczych, dyfuzji i zarażania się regionów w odniesieniu do stopy bezrobocia. Do grupy tych
badań należy także rozdział w książce zagranicznej [22], który przedstawia instrumentarium badania
dynamiki zmian regionalnych. W tamtym okresie równolegle prowadziłam badania jako badacz w
grancie finansowanym przez KBN pt. Sektor publiczny w układzie lokalnym, kierowanym przez prof.
J.Kleera. W ramach tych badań powstały prace [25], [26] i [27] dotyczące współpracy samorządów
lokalnych i ich inwestycji infrastrukturalnych, a także stało się to inspiracją to badań nad innymi
dobrami publicznymi dostarczanymi przez samorządu lokalne, m.in. turystyką [16].
Pośrednią kontynuacją prac badawczych nad doktoratem [20] i [28], a bezpośrednim
następstwem badań nad rolą państwa w kształtowaniu polityki rozwojowej [18] były także studia nad
konwergencją regionalną i rozwojem lokalnym, a także rolą Specjalnych Stref Ekonomicznych w
animowaniu rozwoju lokalnego. O ile w pracy doktorskiej przedstawiałam sposób przestrzennego
ekonometrycznego modelowania konwergencji na poziomie regionalnym lub krajowym, o tyle
długookresowym programem badawczym było wypracowanie metodologii takich badań
ekonometrycznych na poziomie lokalnym, a także w ujęciu statystycznym (a nie ekonometrycznym).
Efektem tych prac są artykuły [1] i [6] opublikowane w czasopismach z listy A MNiSW omówione
szerzej w pkt 5.2.3. Artykuł [1] przedstawia nowatorski zaawansowany ekonometryczny sposób
modelowania rozwoju lokalnego przez pryzmat decyzji budżetowych samorządów lokalnych i
pokazuje, jak oceniać nasycenie inwestycjami oraz lokalne mnożniki inwestycyjne, porównując
efektywność dynamicznych przestrzennych modeli panelowych z autorskim przestrzennym modelem
kumulatywnym opartym na finansowej koncepcji NPV (Net Present Value). Artykuł [6] rozwija
metodologię statystyczną do oceny międzyokresowych rozkładów gęstości zjawisk rozwojowych,
m.in. konwergencji8. Oba artykuły u podstawy zasadzają się na znajomości istniejących rozwiązań w
literaturze nt. konwergencji oraz świadomości ich niedoskonałości, czym wpisują się w ustalony
schemat badawczy, tj. poznania obszaru tematycznego oraz dalej proponowania innowacyjnych
rozwiązań.
Kolejnym tematem badawczym były analizy makro-regionalnej polityki fiskalnej na
poziomie narodowym w UE. Tematyka wynikała z prac w grancie finansowanym przez NCN pt.
Analiza modelowa integracji polityki fiskalnej w Unii Europejskiej w warunkach kryzysu zadłużenia,
w którym pełniłam rolę głównego wykonawcy. W tych badaniach, poza procesami makroekonomicznymi i politycznymi tematyka badawcza obejmowała problematykę dyfuzji polityki
fiskalnej, znaczenia podatkowych klastrów ponadregionalnych czy efektów ponad-graniczne zmian
stóp podatkowych. Ze względu na układ dynamiczny wielookresowy procesów transmisyjnych ta
tematyka badawcza pozwoliła na rozwinięcie metodologii modelowania zjawisk przekrojowych
czasowo-przestrzennych przy użyciu przestrzennych modeli panelowych, co wpisywało się w
7
Uchwała Senatu Uniwersytetu Warszawskiego nr 484 z dnia 14 marca 2012 w sprawie nagród Ministra Nauki i
Szkolnictwa Wyższego, Monitor UW nr 3 z 2012 r., poz. 59
8
W ramach tej tematyki badawczej powstał tekst pt. Assessment of public intervention efficiency: The case of
Special Economic Zones (autor K.Kopczewska), będący obecnie w rencenzji w czasopiśmie z listy A MNiSW
13
długookresowy program badawczy nad metodologią modelowania takich procesów. W ramach tego
nurtu prac poza artykułami modelowymi [11], [14] i [17], powstały teksty metodologiczne [4] i [5],
oba opublikowane w czasopismach z listy A MNiSW, omówione szerzej w pkt 5.2.3 (oba teksty
dotyczą sposobu wykorzystania modeli panelowych przestrzennych do modelowania polityki
fiskalnej). Prace z tego zakresu były prezentowane na konferencjach w Saragossie, Lizbonie, Łodzi.
Czwartym nurtem badawczym stała się tematyka związana ze specjalizacją, koncentracją i
aglomeracją przestrzenną, w szczególności ukierunkowana na pomiar zjawisk. Jest to tematyka
badawcza absorbująca wielu badaczy, w Polsce i zagranicą, stająca się osią konferencji naukowych
(por. konferencje [2] i [5]). Badania znajdują wyraźny oddźwięk w polityce regionalnej, krajowej i
europejskiej. W zakresie metodologicznym, obecne badania przesuwają się wyraźnie z danych
zagregowanych regionalnie do danych indywidualnych, geo-lokalizowanych. Badania w tym obszarze
prowadziłam głównie w ramach grantu finansowanego przez NCN pt. Modele statystyczne w
identyfikacji specjalizacji regionalnej z uwzględnieniem składnika heterogeniczności przestrzennej,
którego byłam kierownikiem. W ramach tej tematyki wypracowałam wraz z zespołem klasyfikację
porządkującą pojęcia specjalizacji, koncentracji i aglomeracji regionalnej, oraz miary ilościowe tych
pojęć [29]. Stało się to dobrą bazą do wypracowania własnych rozwiązań. Są to dwie propozycje
autorskie wskaźników: wskaźnika ko-aglomeracji [2] i wskaźnika aglomeracji przestrzennej [3].
Artykuł [2] został opublikowany w czasopiśmie z listy A MNiSW, zaś tekst [3] w czasopiśmie z listy
B MNiSW. Oba są omówione szerzej w pkt. 5.2.39. Podjęta tematyka i zaproponowane podejście do
badań są na tyle innowacyjne i atrakcyjne dla odbiorców, że książkę na ten temat zamówiło w naszym
zespole grantowym wydawnictwo Palgrave MacMillan / Springer10 [21]. Książka obecnie jest w
recenzji wydawniczej.
Piąty wymieniany tu nurt tematyczny moich prac wynika z dydaktyki akademickiej. Prace
naukowe w tej kategorii powstawały poza głównym programem badawczym, z jednej strony wynikały
z doświadczeń dydaktycznych, pytań i potrzeb, na które prowadzone zajęcia miały odpowiadać, a
także z tematyki badawczej podejmowanej przez magistrantów. Pierwsza z prac, książka
metodologiczna [19] (monografia recenzowana, 646 stron z CD) pokazuje, jak prowadzić badania
ilościowe w obszarze ekonomii i finansów, wykorzystując oprogramowanie R (software statystyczny
bazujący na obiektowym języku programowania). Jest to zaawansowany przewodnik po metodach
statystycznych i ekonometrycznych, obejmujący zasady i sposoby planowania, prowadzenia i
interpretowania badań ilościowych. Książka ta wyraźnie odpowiedziała na potrzeby polskich
studentów, doktorantów i badaczy ilościowych. Do końca 06’2016 sprzedana została w ilości 1159
egzemplarzy. Druga z prac [13], artykuł opublikowany w czasopiśmie z listy B MNiSW, stanowi
rozwinięcie naukowe popularnych modeli wyceny rynkowej patentów i innych wartości
niematerialnych i prawnych. Tekst wprowadza i uzasadnia korektę nieliniową współczynników
korygujących w wycenie. Jest to tekst o charakterze metodologicznym z zakresu finansów
ilościowych. Trzecia z prac [12], artykuł opublikowany w czasopiśmie z listy B MNiSW, wynika z
prowadzonego seminarium magisterskiego. Dotyczy prognozowania cen nieruchomości w oparciu o
historyczne dane punktowe geo-lokalizowane dla indywidualnych transakcji. Jest to także praca
metodologiczna, porównująca jakość predykcji różnych klas modeli przestrzennych. Efektem
prowadzonego seminarium magisterskiego jest także tekst w recenzji11 (w czasopiśmie z listy A
MNiSW) dotyczący wyceny lokalizacji powierzchni biurowych w Londynie, w szczególności ze
względu na odległość do stacji metra.
Reasumując, większość moich badań po uzyskaniu stopnia doktora dotyczyła metodologii
badań ilościowych lub badań tematycznych wokół prowadzonych badań ilościowych. Zajmuję się
9
W ramach tej tematyki badawczej powstały dodatkowo dwa teksty będące obecnie w recenzji w czasopismach
z listy A MNiSW:
- Kopczewska K., Churski P., Ochojski A., Polko A., SPAG – Index of spatial agglomeration
- Churski P., Ochojski A., Polko A., Kopczewska K., What Have We Already Learned On Regional
Specialization? Regional Science and Economics Perspective
10
Zespół w składzie Katarzyna Kopczewska, Paweł Churski, Artur Ochojski, Adam Polko podpisał w XII’2015
z wydawnictwem Palgrave MacMillan / Springer umowę na napisanie książki pt. Measuring Regional
Specialization – A New Approach, planowanej do dystrybucji światowej w 2017 r.
11
Lewandowska A., Kopczewska K., Spatial modelling of office rental rates in London. The price for subway
14
przede wszystkim problematyką rozwoju gospodarczo-społecznego na poziomie lokalnym i
regionalnym, i uzupełniająco kwestiami działania sektora publicznego, znaczenia lokalizacji firm czy
transakcji w wycenie i ocenie zjawisk z nimi związanych. Wypracowana metodologia badań, która
stanowi główny wkład w rozwój dyscypliny, dotyczy zjawisk o charakterze przestrzennym i obejmuje
prace badawcze z zakresu ekonometrii i statystyki przestrzennej. Realizowany długookresowy
program badawczy zaowocował łącznie 30 publikacjami, w tym 6 artykułami z Impact Factor, w
czasopismach z listy A MNiSW.
5.2 Cykl publikacji powiązany tematycznie pt. Metodologia modelowania zjawisk gospodarczospołecznych w ujęciu regionalnym
Poniżej przedstawiam cykl publikacji powiązanych tematycznie, które można objąć wspólnym
tytułem „Metodologia modelowania zjawisk gospodarczo-społecznych w ujęciu regionalnym”.
Spoiwem cyklu są metody ilościowe o charakterze regionalnym lub przestrzennym. W toku badań
wypracowałam nowatorskie rozwiązania metodologiczne, które zastosowane do danych dotyczących
zjawisk gospodarczo-społecznych pozwalają lepiej analizować problemy dotyczące rozwoju
regionalnego. Staram się, aby moje prace łączyły dwa środowiska badawcze: i) badaczy
koncentrujących się na tworzeniu teoretycznych podstaw modelowania ekonometrycznego i
statystycznego, ii) regionalistów poszukujących narzędzi badawczych, dzięki którym będą mogli
pełnej i bardziej precyzyjne odpowiedzieć na nurtujące ich pytania. Pomimo dynamicznego rozwoju
metod ilościowych, ich aplikacja nie jest równie szybka. Problemem jest komunikacja. Moja
dotychczasowa praca naukowa dała mi podstawy do bycia łącznikiem tymi środowiskami.
Bazą moich badań jest ekonometria i statystyka przestrzenna. Specjalizuję się w tym obszarze
od czasu studiów doktoranckich, czego wynikiem jest m.in. książka mojego autorstwa pt. Ekonometria
i statystyka przestrzenna z wykorzystaniem programu R CRAN, wydana w 2006 r. (przed uzyskaniem
stopnia doktora) w CeDeWu, Warszawa. Swoje zainteresowania badawcze rozwijałam w katedrze
(później zakładzie) Ekonomii Sfery Publicznej i po połączeniu w katedrze Ekonomii Politycznej.
Poniżej przedstawiony cykl publikacji łączy te zainteresowania ekonomiczne i ilościowe.
Dynamiczny rozwój statystyki i ekonometrii przestrzennej, pomimo solidnych podwalin od lat
’40 XX w. na dobre rozpoczął się po 2000 r. Jest to wynikiem zarówno rozwoju oprogramowania jak i
poprawy dostępności baz danych o charakterze regionalnym, lokalnym, przestrzennym. Rozwój ten
nie był równomierne rozłożony w obszarach: instrumentarium teoretyczne / oprogramowanie /
metodologia stosowania / empiryczne wykorzystanie. W zakresie instrumentarium teoretycznego
regionaliści ilościowi dzielą czas na przed i po publikacji książki „Introduction to Spatial
Econometrics” (LeSage & Pace, 2009)12 oraz artykułu „Applied Spatial Econometrics: Raising the
Bar” (Elhorst, 2010). Obie te pozycje definiują nowoczesny sposób myślenia o klasach modeli
przestrzennych. Istnieje stały trend wypracowywania kolejnych klas modeli i estymatorów
przestrzennych.
Kolejnym krokiem w rozwoju metod ilościowych przestrzennych jest tworzenie pakietów
statystycznych i ekonometrycznych, które pozwalają na implementację rozwiązań teoretycznych. W
zakresie oprogramowania, najbardziej rozbudowany jest program R i jego pakiety do metod
przestrzennych (opisane w sekcji Spatial w Task Views na stronie programu13) tworzone i
koordynowane przez prof. Rogera Bivanda, w dalszej kolejności są programy MATLAB i ostatnio
STATA). W ślad za rozwojem instrumentarium idą badania naukowe. Niestety duża część z nich w
najprostszy sposób i często bezrefleksyjnie implementuje dostępne kody metod statystycznych czy
ekonometrycznych do istniejących danych. Istnieje wyraźna luka w pracach metodologicznych, które
pokazują pułapki pochopnego stosowania tych zaawansowanych metod. Niewiele jest też prac, które
stawiają pytania: i) jaka jest ich potencjalna wartość dodana, ii) jaki jest trade off między
skomplikowaniem klas modeli a użyteczną i interpretowalną informacją pozyskaną dzięki ich użyciu,
iii) co badacze chcą, a co mogą dowieść przez stosowanie nowych metod przestrzennych.
Moje badania starają się wypełnić tę lukę. Mają one charakter metodologiczny, wychodząc z
problemów badawczych i stosując dostępne instrumentarium ilościowe przestrzenne. W tych
12
13
Wielu regionalistów uważa, że tytuł książki, a w szczególności słowo „introduction” jest nad wyraz przekorne.
www.r-project.org
15
badaniach [1], [4], [5], [6], [7], [8], [9] staram się pokazać na jakie pytania badawcze można
odpowiedzieć przy użyciu tych metod, jak specyfikacja modeli może wpłynąć na wynik i jego
interpretację, jaka jest dodatkowa informacja uzyskana dzięki tym metodom. Jest to ważny element
procesu badawczego, gdyż tworzy pomost pomiędzy ekonometrykami teoretycznymi i programistami
oraz badaczami regionalnymi, chcącymi odpowiedzialnie stosować te metody. Wraz z pogłębianiem
umiejętności w zakresie tych analiz, stopniowo proponuję w literaturze własne rozwiązania
teoretyczne [2], [3]. Swoją aktywność naukową definiuję w obszarze stosowanych metod ilościowych,
które zasadzam na gruncie ekonomii, w szczególności sektora publicznego.
5.2.1 Wykaz publikacji wchodzący w skład cyklu
Jako osiągnięcie naukowe (w rozumieniu Ustawy z dnia 14 marca 2003 r. z późn.zm. o
stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, Art. 16 ust. 2 pkt
1), które uznaję za znaczący wkład w rozwój nauk ekonomicznych, chciałabym wskazać cykl
publikacji powiązanych tematycznie, pt.
„Metodologia modelowania zjawisk gospodarczo-społecznych w ujęciu regionalnym”
Cykl publikacji wskazanych jako podstawa habilitacji stanowi 9 artykułów.
Prace zostały uszeregowane w porządku chronologicznym (od najnowszej). W nawiasach podano
punkty MNiSW za całą publikację (bez rozbicia na współautorów) oraz impact factor pięcioletni i
jednoroczny wg daty publikacji. Oświadczenia współautorów dotyczące wkładu znajdują się w
załączniku nr 5 do wniosku. Przy publikacjach podano także linki ułatwiające dostęp do artykułów online.
[1] Kopczewska K., 2016, Efficiency of Regional Public Investment: NPV-based spatial Econometric
Approach, Spatial Economic Analysis (lista A, 30 pkt, IF(1)=0.786), IF(5)=1,588), str.1-19 +
załącznik on-line, http://dx.doi.org/10.1080/17421772.2016.1217346
[2] Kopczewska K., 2016, Coagglomeration index XCL – distance weighted improvement, Papers in
Regional
Science
(lista
A,
25
pkt,
IF(1)=1.012,
IF(5)=1,425),
str.1-8,
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/pirs.12247/abstract
[3] Kopczewska K., Churski P., Ochojski A., Polko A., 2016, Specjalizacja regionalna –
systematyzacja pojęć i metod pomiaru, Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju
PAN (lista B, 9 pkt), str.8-2514
http://skpzk.czasopisma.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1478:no-1702016&catid=84&Itemid=191
[4] Kopczewska K., Kudła J., Walczyk K., Kruszewski R., Kocia A., 2016, Spillover effects of taxes
on government debt: A spatial panel approach, Policy Studies Volume: 37, Issue: 03, (lista A, 20 pkt,
IF(1)=0,486, IF(5)=0,835), str. 274 – 29315, http://dx.doi.org/10.1080/01442872.2016.1146246
[5] Kopczewska K., Kudła J., Walczyk K., 2015, Strategy of spatial panel estimation: Spatial
spillovers between taxation and economic growth, Applied Spatial Analysis and Policy (lista A, 20
pkt, IF(1)=0,844, IF(5)=NA), str.1-26, DOI 10.1007/s12061-015-9170-216,
http://link.springer.com/article/10.1007/s12061-015-9170-2/fulltext.html
14
Mój wkład w tej pracy (35%) polegał na wyprowadzeniu wskaźnika aglomeracji przestrzennej SPAG oraz
opracowanie części związanej z pomiarem specjalizacji regionalnej
15
Mój wkład w tej pracy (35%) polegał na przygotowaniu i opisie modelu ekonometrycznego, pracy na danych
i kalibracji modelu, przygotowaniu fragmentów dyskusji wyników i konkluzji
16
Mój wkład w tej pracy (75%) polegał na opracowaniu części ekonometrycznej i metodologicznej, współpracy
ze współautorami przy doborze zmiennych do modelu i formułowaniu konkluzji
16
[6] Kopczewska K., 2014, Skewness, Kurtosis and L-moments in measuring regional convergence and
cohesion, Statistica Neerlandica vol. 68, nr 4, (lista A, 20 pkt, IF(1)=0,564, IF(5)=0,764), str. 251-266,
DOI: 10.1111/stan.12031, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/stan.12031/abstract
[7] Kopczewska K., 2013, The spatial range of local governments: does geographical distance affect
governance and public service?, Annals of Regional Science, Volume 51, Issue 3 (2013), (lista A, 25
pkt, IF(1)=0,739, IF(5)=1,279), str.793-810, DOI: 10.1007/s00168-013-0567-z
http://link.springer.com/article/10.1007/s00168-013-0567-z
[8] Kopczewska K., 2013, Roads as channel of centrifugal policy transfer. Spatial interactions model
revised, Contemporary Economics vol. 7 issue 3 (September 2013) (lista B, 10 pkt), str. 39-49, DOI:
10.5709/ce.1897-9254.88, http://we.vizja.pl/en/search/q/kopczewska#art289
[9] Kopczewska K., 2010, Przestrzenne modelowanie zmian stopy bezrobocia, Wiadomości
Statystyczne Maj(5)/2010 (lista B, 7 pkt), str.26-40
http://stat.gov.pl/czasopisma/wiadomosci-statystyczne/archiwum/
5.2.2 Granty i projekty realizowane w ramach prac nad cyklem publikacji
Poniżej przedstawiam listę projektów badawczych, w których brałam udział, a w ramach których
powstały prace badawcze wymienione jako składowe cyklu publikacji powiązanych tematycznie
zgłaszanych jako osiągnięcie naukowe.
2014 – 2016
Kierownik projektu w ramach OPUS 6 NCN: „Modele statystyczne w identyfikacji
specjalizacji regionalnej z uwzględnieniem składnika heterogeniczności
przestrzennej”, grant nr DEC-2013/11/B/HS4/01098
2012 – 2014
Główny wykonawca w grancie „Analiza modelowa integracji polityki fiskalnej w
Unii Europejskiej w warunkach kryzysu zadłużenia” (NCN 58 OPUS2 Panel HS4)
grant realizowany na WNE UW, kierownik prof. Janusz Kudła, grant nr
2011/03/B/HS4/05552
5.2.3 Omówienie publikacji wchodzących w skład powiązanego tematycznie cyklu publikacji
Poniżej szczegółowo omawiam publikacje wchodzące w skład cyklu powiązanego
tematycznie pt. „Metodologia modelowania zjawisk gospodarczo-społecznych w ujęciu regionalnym”.
Zestawienie jest w dwóch przekrojach: a) według pytań badawczych, b) według publikacji. Taki układ
umożliwia pokazanie znaczenia poszczególnych prac dla rozwoju dziedziny nauki, ale przede
wszystkim pozwala szerzej widzieć mój długookresowy program badawczy polegający na rozwoju
metodologii modelowania zjawisk gospodarczo-społecznych w ujęciu regionalnym.
Jak przedstawiłam powyżej w pkt. 5.1, prace nad pracą doktorską ujawniły istnienie znaczącej
luki metodologicznej w literaturze w zakresu modelowania przestrzennego procesów rozwojowych, co
stało się podstawą mojego długookresowego programu badawczego. Zasadniczym celem badawczym
stała odpowiedź na szczegółowe pytania badawczo-metodologiczne:
1) Czy i jak można modelować dynamicznie i statycznie szoki gospodarcze o charakterze
przestrzennym?
2) Czy struktura administracyjna, terytorialna i de facto instytucjonalna, mają znaczenie dla
lokalnego rozwoju społeczno-gospodarczego?
3) Czy lokalizacja absolutna i relatywna jednostek terytorialnych mają znaczenie dla ich rozwoju
społeczno-gospodarczego?
4) Czy drogowa infrastruktura transportowa ma znaczenie dla prowadzenia polityki rozwojowej
na poziomie lokalnym?
5) Czy i jak można modelować zjawisko konwergencji (oraz dywergencji i tzw. global shift) w
ujęciu statystycznym, abstrahując od jego determinant?
17
6) Jak porównywać statystyki empirycznych rozkładów gęstości bez odwoływania się do
rozkładów teoretycznych?
7) Jak modelować dyfuzję polityki gospodarczej (w tym fiskalnej), rozróżniając efekty lokalne i
globalne, pośrednie i bezpośrednie?
8) Jak modelować zjawisko nasycenia gospodarek lokalnych (m.in. inwestycjami) oraz otrzymać
krańcowe mnożniki inwestycyjne?
9) Czy istnieje dobra alternatywa dla przestrzennych dynamicznych modeli panelowych, w
szczególności pozwalająca uwzględnić zmienność wartości i istotności współczynników
kierunkowych regresji?
10) Jak, rozwijając teorię point pattern, modelować zjawiska aglomeracji przestrzennej (np. firm)
w oparciu o dane jednostkowe, otrzymując syntetyczny wskaźnik aglomeracji przestrzennej,
który może być dalej wykorzystany w modelowaniu ekonometrycznym?
Prace należące do omówionego poniżej cyklu powiązanego tematycznie odpowiadają na powyżej
postawione pytania badawcze, przedstawiając metodologię badawczą oraz przykłady jej zastosowania.
Odpowiedź na pierwsze pytanie o sposoby modelowania dynamicznego i statycznego szoków
gospodarczych o charakterze przestrzennym można znaleźć w tekstach [1], [4], [5], [6], [7], [8], [9].
Teksty analizują różne szoki gospodarcze: kryzys globalny [9], politykę gospodarczą regionalną [8],
[6], reforma administracyjno-terytorialna [7], polityka fiskalna [4], [5], inwestycje lokalne oraz
istnienie Specjalnych Stref Ekonomicznych [1]. Odpowiedź na pytanie jest zawsze twierdząca, lecz
podejście zawsze inne, w zależności od problemu badawczego i charakteru badanych procesów oraz
dostępnych danych. Rekomenduję różne podejścia: od modeli zależności przestrzennej zawierających
opóźnienia przestrzenne, czasowe i czasowo-przestrzenne [9], przez modele interakcji przestrzennych
[8], [7], przestrzenne modele panelowe z różnymi macierzami wag przestrzennych (macierze prostej i
kwadratowej odwrotnej odległości, macierze wspólnej granicy) [4], [5], przestrzenne modele
kumulatywne [1], czy wreszcie statystyki oparte na l-momentach (w szczególności l-kurtozie i lskośności) [6].
Odpowiedź na drugie pytanie badawcze o znaczenie struktury administracyjnej, terytorialnej i
instytucjonalnej dla lokalnego rozwoju społeczno-gospodarczego poszukiwana jest w tekstach [8], [7]
i [1]. Badania [8] i [7] nad wynikami samorządów lokalnych uwzględniają różną przynależność
administracyjną przed i po reformie administracyjno-terytorialnej i oceniają zmianę z powodu tych
zmian, kontrolując inne czynniki. Artykuł [1] kontroluje znaczenie renty instytucjonalnej w
efektywności inwestycyjnej JST. Badania wyraźnie wskazują, że istnieje istotna renta instytucjonalna,
wynikająca z istnienia w jednostce terytorialnej siedzib władz lokalnych lub regionalnych.
Odpowiedź na trzecie pytanie badawcze o znaczenie lokalizacji absolutnej i relatywnej JST
dla ich rozwoju społeczno-gospodarczego jest poszukiwana w tekstach [8], [7]. Lokalizacja absolutna
jest traktowana jako położenie w układzie współrzędnych i jest niezmienna. Lokalizacja relatywna
rozumiana jest jako odległość od centrum regionalnego (np. od miasta wojewódzkiego), a także jako
efekt sąsiedztwa z innymi JST, podobnymi lub odmiennymi. Lokalizacja relatywna jest zmienna i
wynika z układu administracyjno-terytorialnego. Po reformie administracyjno-terytorialnej z 1999 r.
większość gmin (NTS5) oddaliła się od miast wojewódzkich, gdyż zredukowano liczbę ośrodków
wojewódzkich. Odległość relatywna ma kluczowe znaczenie dla wielu procesów ekonomicznych i jest
znaczącym czynnikiem wyników gospodarczych samorządów lokalnych.
Odpowiedź na czwarte pytanie badawcze o znaczenie drogowej infrastruktury transportowej
dla prowadzenia polityki rozwojowej na poziomie lokalnym jest poszukiwana w tekście [8]. Artykuł
bada znaczenie korytarzy transportowych dla transmisji odśrodkowej polityki
regionalnej,
wykorzystując model interakcji przestrzennych. Pokazuje wyraźnie, że lokalizacja względna bliżej
dróg krajowych poprawia transmisję bodźców rozwojowych o ok. 20 km, tj. drogi krajowe przenoszą
naturalną dyfuzję odśrodkową o 20 km dalej od centrum rozwojowego.
Odpowiedź na piąte pytanie o sposoby modelowania zjawiska konwergencji (oraz
dywergencji i tzw. global shift) w ujęciu statystycznym, abstrahując od jego determinant zrealizowana
została w artykule [6]. Artykuł pokazuje teoretycznie i empirycznie jak wykorzystywać l-momenty do
interpretacji zmian w rozkładach gęstości zjawiska badanego w populacji (np. liczba firm per capita w
gminach). Jak udowadniam, ocena statystyk – momentów centralnych (od pierwszego do czwartego)
18
pozwala ocenić przesunięcia w rozkładach gęstości, a co za tym idzie wnioskować o zmianach
gospodarczych.
Odpowiedź na pytanie szóste o sposoby porównywania statystyk empirycznych rozkładów
gęstości bez odwoływania się do rozkładów teoretycznych jest także w artykule [6]. Artykuł bazuje na
l-momentach, i udowadnia, że korzystanie z tradycyjnych statystyk może prowadzić do znaczących
błędów interpretacyjnych ze względu na różne benchmarki kurtozy oraz skośności dla różnych
rozkładów teoretycznych.
Odpowiedź na siódme pytanie o sposoby modelowania dyfuzji polityki gospodarczej (w tym
fiskalnej), rozróżniając efekty lokalne i globalne, pośrednie i bezpośrednie jest w artykułach [1], [4],
[5], [6], [7], [8], [9]. Sama dyfuzja jest zjawiskiem niemierzalnym i możliwe są tylko aproksymacje w
oparciu o różne podejścia metodologiczne. Na przestrzeni lat 2010-2016 (okres publikacji) zmieniało
się podejście do tego zagadnienia. Artykuł [5] przedstawia przegląd podejść do modelowania dyfuzji
procesów gospodarczych istniejący w literaturze, proponując także autorskie rozwiązanie. Obecnie
najbardziej popularnym podejściem jest wykorzystywanie modeli klasy SDEM lub SDM (LeSage,
2014) zawierających tzw. komponent Durbina (opóźnienie przestrzenne zmiennych objaśniających)
oraz jedno z dwóch opóźnień przestrzennych (odpowiednio błędu lub zmiennej objaśnianej). Pozwala
to oceniać tzw. efekty pośrednie i bezpośrednie (indirect and direct impacts), które tłumaczą wpływ
zmiennych w badanej lokalizacji na objaśniane procesy w badanym regionie oraz regionach
sąsiedzkich. Rozróżnienie charakteru dyfuzji, globalnej lub lokalnej jest możliwe przez wykorzystanie
macierzy wag odwrotnej odległości, gdzie odległość jest prosta lub kwadratowa. Artykuły [1], [4], [5]
badają dyfuzję w oparciu właśnie o efekty pośrednie i bezpośrednie z uwzględnieniem właściwej
macierzy wag przestrzennych W. Artykuł [9] bada dyfuzję w ujęciu dynamicznym, teksty [7] i [8]
widzą dyfuzję poprzez modele interakcji przestrzennych, gdzie zmienną objaśniającą jest relatywna
odległość. Tekst [6] postrzega dyfuzję poprzez zmianę parametrów rozkładów gęstości.
Odpowiedź na pytanie ósme o sposób modelowania zjawisk nasycenia gospodarek lokalnych
oraz uzyskiwanie krańcowych mnożników inwestycyjnych została zawarta w artykule [1], który
proponuje nietypową specyfikację modelu ekonometrycznego, która jest w stanie te zjawiska mierzyć.
Zaprezentowany model oparty na kumulatywnych zmiennych szacowany w narastającym oknie
czasowym uzasadnia taki wybór.
Odpowiedź na pytanie dziewiąte o alternatywę dla przestrzennych dynamicznych modeli
panelowych zawarta jest także w artykule [1]. Tekst pokazuje sytuację, kiedy przestrzenne
dynamiczne modele panelowe są dużo mniej efektywne niż zaproponowana specyfikacja. Nie jest
jednak tak, że przestrzenne modele panelowe są zawsze gorsze – ich dużą siłę objaśniania procesów
udowadniają teksty [4] i [5].
Odpowiedź na dziesiąte pytanie sposoby modelowania zjawiska aglomeracji przestrzennej,
zawarta została w tekstach [2] i [3]. Są to autorskie propozycje badawcze w zdaje się dość nonowym
obszarze tematycznym w ujęciu światowym. Jest to także dla mnie otwarcie nowych obszarów
badawczych na nadchodzący okres.
Poniżej przedstawiam publikacje wchodzące w skład cyklu powiązanego tematycznie według
publikacji. Zestawienie zawiera szczegóły przeprowadzonych badań, które pozwoliły syntetycznie
odpowiedzieć na pytania badawcze powyżej.
[1] Kopczewska K., 2016, Efficiency of Regional Public Investment: NPV-based spatial
Econometric Approach, Spatial Economic Analysis (30 pkt, IF=0.786),
http://dx.doi.org/10.1080/17421772.2016.1217346
Jest to zaawansowany teoretycznie i metodologicznie artykuł, w którym proponuję nową
metodologię badania efektów lokalnych inwestycji publicznych. Od strony teoretycznej, po raz
pierwszy wprowadzam do literatury badanie efektywności inwestycji, które nie bazuje na modelach
wzrostu, a wykorzystuje relacje przychodowo-wydatkowe budżetów samorządów lokalnych.
Udowadniam tam, że wydatki inwestycyjne sektora publicznego można oceniać stosując kryterium
dochodowe, w szczególności dochodów własnych oraz uwzględniając specyficzne cechy samorządu i
warunki jego funkcjonowania. Od strony metodologicznej wprowadzam do modelowania
ekonometrycznego po raz pierwszy nowy typ specyfikacji modelu, polegający na szacowaniu modeli
dla określonych okresów, na danych skumulowanych od momentu początkowego do badanego okresu.
19
Takie kumulatywne ujęcie, wzorowane na koncepcji finansowej Net Present Value, pozwala na
eliminowanie efektów cykliczności gospodarczej, efektów projektów wieloletnich czy bezpośredniego
i pośredniego wpływu na gospodarkę. Pozwala ono także na ocenę nasycenia gospodarki lokalnej
inwestycjami (saturation) oraz wyznaczenie dynamicznych mnożników inwestycyjnych.
Zaproponowany model szacowany jest w ujęciu przestrzennym i porównywany z dynamicznym
przestrzennym modelem panelowym (Elhorst, 2012), który jeszcze nie był przedmiotem porównań w
literaturze17. Oszacowania współczynników beta są uzupełnione o współczynniki efektów pośrednich i
bezpośrednich (direct and indirect impacts) (LeSage & Pace, 2009), co pozwala ocenić siłę dyfuzji
(spillover) międzyregionalnej w odniesieniu do badanych inwestycji lokalnych. Badanie jest
przeprowadzone dla 18 lat na poziomie NTS5 w Polsce, na panelu danych zawierającym blisko
600.000 obserwacji. Wątkiem pobocznym w artykule jest efekt oddziaływania Specjalnych Stref
Ekonomicznych na wyniki budżetowe gmin. Artykuł ukazał się w ważnym dla ekonomistówregionalistów piśmie branżowym ukierunkowanym ilościowo, w którym stopa odrzucenia tekstów
wynosi ok. 80-90%. Ważnym elementem publikacji jest załącznik on-line, pokazujący szczegóły
modelowania przestrzennego.
Wg bazy PBN [stan 09’2016] jest to pierwszy artykuł w tym piśmie od autora afiliowanego w
Polsce. Opublikowanie tego tekstu ma duże znaczenie. Obie nowości, teoretyczna i metodologiczna,
otwierają ścieżkę do szerokich badań na temat inwestycji lokalnych. Jest to obszar bardzo słabo
zbadany, z kilkoma opublikowanymi badaniami. Metoda kumulowania zmiennych o charakterze
pieniężnym jest także novum w modelowaniu ekonometrycznym. Należy podkreślić, że edytor pisma
Spatial Economic Analysis, prof. Elhorst, jest jednym z czołowych ekonometryków przestrzennych, a
zaakceptowana metoda opisana w tym tekście była konsultowana z innymi znakomitymi
ekonometrykami i znalazła wśród nich akceptację.
Tekst może mieć duże znaczenie dla standardów modelowania inwestycji publicznych na
poziomie lokalnym. Jak pokazuję w przeglądzie literatury w tym artykule, stosowane podejścia (m.in.
modele mnożnikowe, IO, szeregów czasowych, panelowe, VAR) są często nieefektywne, ze względu
na wieloletni charakter inwestycji, komplementarność efektów, oddziaływania inwestycji w długim i
krótkim okresie, opóźnienia czasowe czy przestrzenne efekty zewnętrzne. Proponowane podejście
uwidacznia także słabość popularnych modeli panelowych, w tym przypadku przestrzennych
dynamicznych. Według ocen recenzentów w czasopiśmie, jest to ważna praca metodologiczna.
Wpisuje się ona w słabo reprezentowany nurt stosowanej ekonometrii przestrzennej. Jest to praca
stojąca pomiędzy dwoma silnymi nurtami: a) badania właściwości estymatorów i/lub metod estymacji
(najczęściej na przykładach teoretycznych), b) zastosowania znanych metod ilościowych do
konkretnego przypadku i wyprowadzenie w oparciu o to implikacji dla polityki. W tej pracy
poszukiwane jest nowe rozwiązanie metodologiczne dla potrzeb konkretnego problemu teoretycznego,
przy udowodnieniu, że znane metody nawet w ujęciu bardzo zaawansowanym, zawodzą.
[2] Kopczewska K., 2016, Coagglomeration index XCL – distance weighted improvement,
Papers in Regional Science (25 pkt IF=1.144),
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/pirs.12247/abstract
Jest to krótki tekst metodologiczny, stanowiący krytyczno-konstruktywną odpowiedź na
świeżo opublikowany artykuł w Journal of Economic Geography (45 pkt, IF(5)=3,814). Krytykowany
artykuł (Howard, Newman & Tarp, październik’ 2015) prezentuje koncepcję nowego miernika koaglomeracji przestrzennej firm. Niestety autorzy popełnili błędy metodologiczne przy konstrukcji
miary, która w szczególności jest wrażliwa na kwestię agregacji przestrzennej i określania granic
administracyjnych, tzw. problem MAUP (Modifiable Areal Unit Problem) (np. Menon, 2012).
Zaproponowana przez autorów miara może dawać dokładnie przeciwne wyniki niż stan w
rzeczywistości, co udowadniam w tym krytycznym artykule. W tekście proponuję bardziej formalny
pod względem matematycznym zapis krytykowanej miary XCL i procedurę macierzowego (a nie
iteracyjnego) jej wyznaczania. Najważniejszym elementem jest jednak propozycja miary
skorygowanej o odległości między badanymi punktami (moja autorska miara DCL), która jest odporna
na problem MAUP i rzetelnie mierzy zjawisko ko-aglomeracji przestrzennej firm. W artykule
17
Na potrzeby estymacji efektów pośrednich i bezpośrednich z dynamicznego panelu przestrzennego musiałam
zaimplementować samodzielnie w R procedurę istniejącą w MATLAB.
20
uzasadniam konstrukcję wskaźnika, w szczególności rozkładu referencyjnego dla empirycznego.
Pokazuję także odniesienie do mało popularnej metody pomiaru odległości i lokalizacji jaką jest
środek medianowy (median center), powiązany z punktem minimalnej agregowanej podróży (point of
minimum aggregate travel, MAT; Porter 1963). Prowadzę tam także dyskusję, kiedy oryginalna miara
XLC zawodzi, a kiedy ma szanse dać właściwe wyniki, zbieżne z wynikami z DCL.
Ten artykuł został opublikowany w czasopiśmie Papers in Regional Science, które prowadzi
dział komentarzy (niestety Journal of Economic Geography nie publikuje komentarzy). PIRS to
czasopismo bardzo ważne ekonomistów-regionalistów, zaś stopa odrzucenia tam tekstów wynosi ok.
80-90%. Wg bazy PBN [stan 09’2016] jest to pierwszy artykuł w tym piśmie od autora afiliowanego
w Polsce. Obecnie artykuł ma status Early View z pełnym dostępem on-line. Wynika to z blisko
dwuletniej kolejki tekstów do przypisania do konkretnego numeru. Ten stan rzeczy wynika z umowy z
wydawcą na limitowaną ilość tekstów rocznie. Artykuł celowo nie był pisany jako artykuł badawczy,
lecz jako tekst metodologiczny, gdyż zwiększa to jego czytelność i przekaz.
Opublikowanie tego tekstu ma duże znaczenie. Po pierwsze pokazuje, że jestem w stanie
włączyć się w dyskusję globalną nad modelowaniem przestrzennym procesów gospodarczych i mój
głos jest traktowany jako ważny. Po drugie, udowadnia mój stopień znajomości tematyki
modelowania aglomeracji. Tekst powstał jako efekt prac studialnych w projekcie finansowanym przez
NCN, gdzie kierowałam pracami nad wypracowaniem wskaźnika aglomeracji przestrzennej, a także
uzupełnieniem literatury wskaźników koncentracji czy aglomeracji o komponent przestrzenny.
Tekst może mieć duże znaczenie dla standardów modelowania aglomeracji i ko-aglomeracji
na danych indywidualnych geokodowanych. W ostatnich dwóch czy trzech latach środowisko
ekonometryków i statystyków przestrzennych zidentyfikowało jako wyzwanie konieczność
wypracowania metod analiz gospodarczo-społecznych danych punktowych, które w efektywny sposób
będą podążać za potrzebami informacyjnymi18. Istniejące metody stosowane w naukach
przyrodniczych nie są wystarczające. Pomiar aglomeracji przestrzennej (głównie firm) jest jednym z
takich wyzwań. Dlatego można traktować ten artykuł jako ważny.
[3] Kopczewska K., Churski P., Ochojski A., Polko A., 2016, Specjalizacja regionalna –
systematyzacja pojęć i metod pomiaru, Studia KPZK (9 pkt)
http://skpzk.czasopisma.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1478:no-1702016&catid=84&Itemid=191
Jest to krótki tekst metodologiczny wynikający z prac w kierowanym przeze mnie projekcie
badawczym z NCN pt. Modele statystyczne w identyfikacji specjalizacji regionalnej z uwzględnieniem
składnika heterogeniczności przestrzennej. Artykuł powstał jako tekst sygnalny dla środowiska
polskich regionalistów, po konferencji regionalistów w Ustroniu w 2015, gdzie był prezentowany jako
główny tekst konferencji. Jest to z założenia tekst idący śladem artykułu w języku angielskim
wyprowadzającego miarę SPAG – indeks aglomeracji przestrzennej. Tekst bazowy nt. SPAG po
wprowadzeniu korekt w odpowiedzi na uwagi recenzentów został ponownie złożony w czasopiśmie
zagranicznym z IF. Obecnie tekst bazowy nt. SPAG ma charakter Working Paper19.
W warstwie merytorycznej artykuł ma dwa wątki: pierwszy dotyczący definiowania
specjalizacji, koncentracji i aglomeracji, i drugi, dotyczący pomiaru tych zjawisk. Jest to naturalna
logika badawcza. Została ona przyjęta ze względu na chaos definicyjny istniejących w literaturze w
tym zakresie. Głównym przesłaniem pierwszej części artykułu jest definicja specjalizacji regionalnej,
jako wynikającej z koncentracji (geograficznej i sektorowej) oraz aglomeracji przestrzennej. To ważna
systematyzacja pojęć, która po głębokich studiach literaturowych jest konieczna dla pełnego
rozumienia procesów specjalizacji. W drugiej części artykułu przedstawiana jest miara SPAG oraz
uzasadnienie jej wyprowadzenia – tło literaturowe miar opartych na danych zagregowanych (tzw.
cluster-based) i danych geo-lokalizowanych indywidualnych punktowych (tzw. distance-based).
Artykuł pokazuje, że pomimo olbrzymiej liczby istniejących miar, pewne zjawiska, w szczególności
aglomeracja przestrzenna, wciąż nie są właściwie mierzone lub wynik pomiaru jest trudno
18
Przykładem może być specjalny numer pisma Journal of Geographical Systems (30 pkt, IF(5)=1,699) pt. “The
spatial econometrics of geo-located micro-data” po X kongresie światowym Ekonometrii Przestrzennej (Rzym,
2016) http://www.spatialeconometricsassociation.it/
19
Tekst dostępny na http://www.ersa.org.pl/files/1414/5261/0442/ERSA_Working_Papers_Vol2015_No1.pdf
21
interpretowalny (np. funkcja K Ripleya – Marcon i Puech, 2009) Artykuł zawiera także przykład
empiryczny wyznaczenia SPAG na danych dla przykładowych podregionów. Pokazuje to
funkcjonowanie SPAG na rzeczywistych danych i wskazuje na jego przydatność w badaniach
przestrzennych, regionalnych i nad specjalizacją.
Tekst powstał w zespole realizującym projekt naukowy. Moim wkładem w artykule jest część
związana z pomiarem specjalizacji regionalnej (35%) (oświadczenie współautorów w załączniku).
[4] Kopczewska K., Kudła J., Walczyk K., Kruszewski R., Kocia A., 2016, Spillover effects of
taxes on government debt: A spatial panel approach, Policy Studies Volume: 37, Issue: 03, pages
274 – 293, (lista A, 20 pkt, IF=0,486) http://dx.doi.org/10.1080/01442872.2016.1146246
Artykuł miał na celu empiryczną weryfikację przewidywań z modelu teoretycznego w
odniesieniu do oddziaływania polityki fiskalnej na dług publiczny. Artykuł w pierwszej części
przestawia model teoretyczny wiążący badane procesy. W części empirycznej zastosowany został
przestrzenny model panelowy klasy Cliffa-Orda z wykorzystaniem zmiennych statycznych i
dynamicznych. W modelu interpretowane są efekty przestrzenne bezpośrednie i pośrednie z modelu
oraz określany mnożnik dla poszczególnych rodzajów podatków (jest to nowość, wcześniej w
literaturze nie były takie obliczenia prezentowane). Artykuł rozważa także różne typy dyfuzji,
globalną i lokalną, co odzwierciedlone jest w macierzy wag przestrzennych postaci W=1/D lub
W=1/D2.
Artykuł jest przykładem po pierwsze pionierskiego wykorzystania metod przestrzennych do
modelowania polityki fiskalnej i jej oddziaływania na dług, a po drugie pracą, w której autorzy
poprzez wyniki z modelu teoretycznego mają wyraźne oczekiwania co do wyników estymacji i
dokonują weryfikacji zgodności.
Polsce. Tekst powstał w zespole realizującym projekt naukowy. Moim wkładem w artykule jest część
ekonometryczna (35%) (oświadczenie współautorów w załączniku).
[5] Kopczewska K., Kudła J., Walczyk K., 2015, Strategy of spatial panel estimation: Spatial
spillovers between taxation and economic growth, Applied Spatial Analysis and Policy (20 pkt,
IF=0,844), DOI 10.1007/s12061-015-9170-2, http://link.springer.com/article/10.1007/s12061-0159170-2/fulltext.html
Jest to tekst metodologiczny podsumowujący przeglądowo zasady, sposoby i pułapki
modelowania panelowego przestrzennego. Modele tej klasy mają wiele parametrów, które są
dobierane tak, by uzyskać jak najlepsze oszacowanie. Te parametry to 1) komponenty przestrzenne:
opóźnienie przestrzenne zmiennej objaśnianej (rho), zmiennych objaśniających (theta) oraz błędu
(lambda), występujące w układzie trzech komponentów łącznie (tzw. model Manskiego, GNS), dwóch
komponentów łącznie (rho i lambda w modelu SAC, rho i theta w modelu SDM, theta i lambda w
modelu SDEM), lub jednego komponentu (rho w modelu SAR, theta w modelu SLX, lambda w
modelu SEM), 2) każdy z tych komponentów przestrzennych zawiera ważenie określoną macierzą
wag przestrzennych W (macierzy wspólnej granicy, odwrotnej odległości, etc.), 3) typowe dla modeli
panelowych efekty stałe (FE), losowe (RE), jedno-lub dwukierunkowe (one-way i two-way) lub ich
brak, 4) specyfikacja błędu przestrzennego. Do tego dochodzi problem doboru zmiennych w modelu
(5) oraz zmiennych opóźnionych przestrzennie, czasowo i czasowo-przestrzennie (6). Artykuł
przedstawia strategię selekcji i doboru tych komponentów, która jest kluczowa dla wyniku
końcowego.
Artykuł porządkuje dorobek stosowanej przestrzennej ekonometrii panelowej. Należy
podkreślić, że przy pracach nad artykułem i studiach literaturowych była bardzo widoczna dyskusja
dwóch szkół modelowania: zwolenników modeli klasy Cliff-Orda i zwolenników modeli z
komponentem Durbina. Ponieważ jest to wciąż relatywnie nowa klasa modeli, to teksty z obu szkół
modelowania nie chcą się widzieć wzajemnie. Niewprawiony czytelnik może odnieść wrażenie, że w
tym obszarze panuje niezmierny chaos. Celem tego tekstu było niejako pogodzenie obu szkół
modelowania, pokazanie wad i zalet, problemów i konsekwencji stosowania obu podejść. Podobnie,
nie ma jednoznaczności jak modelowany jest spillover, dlatego przedstawiam przegląd podejść do
tego zagadnienia dostępnych w literaturze (m.in. Capello, 2009; Reback, 2007; Anselin, 2003, LeSage
i Pace, 2011, Beer i Riedl, 2012).
22
Tekst powstał jako rozprawa metodologiczna połączona z analizą przypadku, jakim jest
analiza europejskiej polityki fiskalnej i jej wpływu na wzrost. Badany jest wpływ sytuacji i
opodatkowania rynku kapitałowego, rynku pracy oraz konsumentów (przez dobrane zestawy
zmiennych dla tych obszarów) na tempo wzrostu gospodarczego. Kluczowy jest element dyfuzji
podatkowej (fiscal spillover) pomiędzy krajami sąsiedzkimi.
Artykuł, podobnie jak inne moje prace, wpisuje się w nurt stosowanej ekonometrii
przestrzennej. Wypracowanie metodologii badawczej wymaga pracy badawczej i jest niezmiernie
przydatne w kształtowaniu standardów i procedur estymacyjnych do powszechnego użytku w procesie
badawczym, gdzie metoda estymacyjna jest tylko narzędziem, a nie sama w sobie przedmiotem
badania. Pozwala to innym badaczom uniknąć pułapek modelowania ekonometrycznego, które przy
tak złożonych i zaawansowanych klasach modeli mogą prowadzić na manowce pod względem
konkluzji badawczych.
Wg bazy PBN [stan 09’2016] jest to drugi artykuł w tym piśmie od autora afiliowanego w
Polsce. Wg raportu wydawnictwa Springer, w ciągu 9 miesięcy od publikacji, tekst został pobrany 460
razy [stan na koniec 07’2016]. Moim wkładem w tekst jest część ekonometryczna (75%)
(oświadczenie współautorów w załączniku).
[6] Kopczewska K., 2014, Skewness, Kurtosis and L-moments in measuring regional
convergence and cohesion”, Statistica Neerlandica vol. 68, nr 4, pp.251-266, (20 pkt, IF=0,481),
DOI: 10.1111/stan.12031, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/stan.12031/abstract
Artykuł powstał jako odpowiedź metodologiczna na sposób badania procesów (konwergencja
/ dywergencja) w populacji jednostek terytorialnych (np. gmin NTS5). Wychodząc z prostej
obserwacji przesunięć rozkładów gęstości badanego procesu w kolejnych latach poszukiwałam
sposobu porównania rozkładów statystycznych i wnioskowania o zmianach parametrów tych
rozkładów. Choć problem wydawać się może banalny, to jego rozwiązanie takie nie jest. Jak pokazuję
w przeglądzie literatury, teoria statystyki skoncentrowała się na porównywaniu rozkładów
empirycznych i teoretycznych (realizacja vs. benchmark), pozostawiając słabo zbadany obszar
tematyczny porównań rozkładów empirycznych. Problem metodologiczny obserwowany w przypadku
porównania zmiennej „liczba firm per capita” w populacji gmin w kolejnych kilku latach jest taki, że
wraz z rozwojem gospodarczo-społecznym (i procesami dywergencji), obserwacje o najwyższych
wartościach często oddalają się in plus, zaś te o najniższych wartościach są ograniczone z dołu przez
wartość 0. Ze statystycznego punktu widzenia takie „rozciągnięcie” rozkładu gęstości powoduje
zmianę statystyk (głównie klasycznych), jak również możliwa jest zmiana klasy / rodziny / typu
rozkładu gęstości. W przykładzie empirycznym szczególnie obserwowane było „obniżanie
wierzchołka rozkładu”, co powinno być mierzone zmianą kurtozy, oraz oddalanie się prawego końca,
co powinno być mierzone zmianą skośności. Problem metodologiczny jest taki, że kurtoza zależy
zarówno od koncentracji wokół średniej, jak i wartości ekstremalnych. Jej wyznaczona wartość w
sposób klasyczny (jako czwarty moment centralny) jest unormowana względem rozkładu
teoretycznego. Znana powszechnie wartość K=3 (czy K=0 po korekcie) jako benchmark dla rozkładu
mezo-kurtycznego jest prawdziwa tylko dla rozkładu normalnego. W innych rozkładach
asymetrycznych (m.in. z rodziny gamma, log-normalny, wykładniczy, logistyczny etc.), wartości
benchmarkowe są różne (np. K=1.2, K=6, K=95284 etc.). To wszystko powoduje, że użycie kurtozy
liczonej w sposób klasyczny do oceny w zmianach rozkładów empirycznych jest niemożliwe, gdyż są
one nieporównywalne.
W tym artykule proponuję użyć l-momentów (w tym l-kurtozy i l-skośności), które po
pierwsze słabiej reagują na zmiany w wartościach odstających, a po drugie wartości benchmarkowe
dla różnych rozkładów teoretycznych są bardziej zbliżone (pokazane w artykule w symulacji Monte
Carlo). Dzięki zastosowaniu tych miar, w akceptowalny sposób można porównać rozkłady
empiryczne i wnioskować o ich zmianach. Zaletą wykorzystania l-momentów jest większa odporność
na wartości skrajne, które w klasycznym ujęciu mają istotny wpływ na wartość kurtozy. Metodologię
tę wykorzystuję do oceny procesów konwergencji, dywergencji i pełnego przesunięcia (global shift).
Pokazuję, jak interpretować zmiany w statystykach (l-momentach), aby wnioskować o tych procesach.
Artykuł zawiera kilka nowości. Po pierwsze, odświeżając znane od blisko 40 lat l-momenty
(Stigler, 1974; Shorack, 1972), przedstawia ich wartości oczekiwane w różnych rozkładach. Po drugie,
dyskutuje pomiar kurtozy, miary znanej od ponad 100 lat (Pearson, 1895) i niestety błędnie
23
przedstawianej w wielu podręcznikach do statystyki (por. DeCarlo, 1997). Artykuł pokazuje lukę w
literaturze w zakresie interpretowania kurtozy i metod porównania dwóch rozkładów empirycznych
pod względem kurtozy. Po trzecie, wprowadzam sposób porównania statystyk rozkładów
empirycznych przy użyciu l-momentów. Po czwarte, po raz pierwszy wprowadzam modelowanie
konwergencji w sposób statystyczny, a nie ekonometryczny. Pozwala to na pomiar zjawiska (i
wskazanie, czy zachodzi) bez szukania jego determinant (Molle, 2012; Rey, 2001).
Wg bazy PBN [stan 09’2016] jest to czwarty artykuł w tym piśmie (Statistica Neerlandica) od
autora afiliowanego w Polsce. Artykuł wpisuje się w moją filozofię badań nad metodami ilościowymi
stosowanymi. Co może być zaskakujące dla wielu statystyków tradycyjnych, artykuł nie zawiera ani
jednego wzoru matematycznego (recenzenci w czasopiśmie rekomendowali usunięcie części
opisującej l-momenty i zawierającej wzory). Artykuł jest oparty na symulacji Monte Carlo i analizie
teoretyczno – metodologicznej istniejących miar. Jest on łatwy w odbiorze dla osób bez wykształcenia
matematycznego, dzięki czemu jest bardziej dostępny dla wielu ekonomistów.
[7] Kopczewska K., 2013, The spatial range of local governments: does geographical distance
affect governance and public service?, Annals of Regional Science, Volume 51, Issue 3 (2013),
pp. 793-810, DOI: 10.1007/s00168-013-0567-z (25 pkt, IF=0,901)
http://link.springer.com/article/10.1007/s00168-013-0567-z
Celem artykułu jest dyskusja, jak daleko od centrum w układzie regionalnym zaczynają się
peryferia. Poszukiwana jest odpowiedź nt. organizacji przestrzennej samorządu regionalnego oraz
znaczenia lokalizacji relatywnej (np. odległości geograficznej od rdzenia regionu) dla świadczenia
usług publicznych. Artykuł przedstawia teorię sektora publicznego w kontekście przestrzennym i
efektywną lokalizację usług publicznych. W tekście pokazuję teoretycznie i empirycznie znaczenie
ośrodków władzy na sposób zarządzania JST i dostarczania dóbr i usług publicznych. W części
empirycznej artykuł wprowadza do literatury wykresy panelowe obrazujące zmiany w czasie w
grupach terytorialnych.
W warstwie metodologicznej artykuł proponuje sposób pomiaru dyfuzji oddziaływania
centrum w regionie. Zakłada się, że w jednostkach terytorialnych (np. gminach) poziom różnych
wydatków i dochodów budżetowych per capita zależy od odległości od centrum (co zostało wykazane
na wykresach panelowych). Przyjmuje się, że wydatki i dochody budżetowe per capita
odzwierciedlają stan usług publicznych, tj. np. niższe wydatki per capita na ochronę zdrowia
przekładają się na niższy standard lub niższą dostępność publicznych usług zdrowotnych.
Przedstawiam metodologię badania opartą na modelu jednokierunkowych interakcji
przestrzennych, estymowanym przy użyciu funkcji wielomianowej odległości (Taylor, 1975;
Legendre i Legendre, 1998). Jest ona z zasady u-kształtna. Zmienną objaśnianą jest poziom zjawiska
per capita w przeliczeniu Polska=100% - jest to zmienna o charakterze rankingu, pokazuje, o ile
procent zjawisko jest powyżej lub poniżej średniej. Wartość 1 oznacza, że w danej lokalnej jednostce
terytorialnej zjawisko ma średni dla badanego obszaru poziom. W modelu wielomianowym, przy ukształtnej funkcji, krzywa przecina poziomicę y=1 przy określonym x, tu odległości w km między
badaną gminą a miastem wojewódzkim. Do zmiennych objaśniających należą kolejne potęgi
odległości między rdzeniem a badaną lokalizacją oraz zmienne kontrolne. Punkt przecięcia krzywej z
y=1, przy tak zdefiniowanym modelu, oznacza spadek świadczonych usług publicznych poniżej
średniego poziomu i de facto określa zasięg przestrzenny w km rdzenia regionu.
Artykuł zawiera kilka nowości. Po pierwsze, z perspektywy teoretycznej dyskutuje
przestrzenny zasięg samorządów lokalnych, co dotychczas w literaturze było słabo omówione. Po
drugie, wprowadza wspomniany powyżej ilościowy model interakcji przestrzennych do modelowania
dyfuzji odśrodkowej. Po trzecie, potwierdza w nowy sposób wyniki innych badań światowych. W tym
badaniu udało się potwierdzić, że zasięg przestrzenny samorządów regionalnych i lokalnych wynosi
do 25 – 40 km, zaś jednostki terytorialne położone dalej można traktować niestety jako peryferia, z
ograniczoną możliwością świadczenia usług publicznych w tym samym zakresie jak samorządy
rdzeniowe i im sąsiedzkie.
Polsce.
24
[8] Kopczewska K., 2013, Roads as channel of centrifugal policy transfer. Spatial interactions
model revised, Contemporary Economics vol. 7 issue 3 (September 2013) (10 pkt), DOI:
10.5709/ce.1897-9254.88, http://we.vizja.pl/en/search/q/kopczewska#art289
Artykuł przedstawia sposób wykorzystania modeli interakcji przestrzennych do modelowania
dyfuzji odśrodkowej, kierunkowanej od rdzenia na peryferia. Z merytorycznego punktu widzenia
zakłada się istnienie efektów wynikających z pierwszego prawa geografii (Tobler, 1970), jak również
z renty lokalizacyjnej i instytucjonalnej. O ile pierwsze prawo geografii zakłada, że różnicowanie
relacji wynika z odległości geograficznej pomiędzy rdzeniem i peryferiami (lokalizacja relatywna), to
renta lokalizacyjna bierze pod uwagę lokalizację absolutną – położenie przy drogach szybkiego ruchu,
które zwiększa dostępność obszaru i może wpływać korzystnie na dyfuzję odśrodkową bodźców
rozwojowych. Renta instytucjonalna z kolei uwzględnia bodźce instytucjonalne, jakie mogą pojawiać
się w ośrodkach władzy lokalnej, np. w siedzibach powiatów.
Z punktu widzenia metodologicznego, do modelowania takich relacji wykorzystuje się zwykle
modele interakcji przestrzennych. Zwykle wskazuje się na wykorzystanie dwóch możliwych postaci
modelu: potęgowego (power) i wykładniczego (exponential), które po logarytmowaniu dają postać
modelu y~x odpowiednio jako lny~lnx i lny~x, gdzie x jest odległością pomiędzy badanymi
jednostkami. Moją propozycją w artykule jest wykorzystanie rzadko używanej funkcji wielomianowej
(y~x+x2+x3…). W modelowaniu porównano wszystkie trzy specyfikacje dla trzech wskazanych
efektów (dyfuzji, renty lokalizacyjnej i instytucjonalnej). Ocena modeli przez SRMSE pokazała, że
proponowana wielowymiarowa specyfikacja modelu jest najlepsza. Zaproponowany model także
wyraźnie odwzorowuje statystyki grupowe dla tych trzech efektów. Artykuł jako novum wprowadza
metodologię badania dyfuzji przestrzennej w oparciu o klasę modeli interakcji przestrzennych i
niestandardową specyfikację, tj. model wielomianowy.
[9] Kopczewska K., 2010, Przestrzenne modelowanie zmian stopy bezrobocia, Wiadomości
Statystyczne Maj(5)/2010 (7 pkt)
Jest to tekst inspirowany kryzysem ekonomicznym z lat 2008-2009 i miał na celu
wypracowanie metodologii badania dyfuzji szoków zewnętrznych na rynku pracy. Rejestrowana stopa
bezrobocia w Polsce, sprawozdawana co miesiąc dla wszystkich jednostek administracyjnych NTS4
(powiatów i miast na prawach powiatów), ze względu na relatywnie wysoką częstotliwość danych i
relatywnie niski poziom agregacji przestrzennej pozwala badać szoki gospodarcze i ich
rozprzestrzenianie się.
W artykule przestawiony został model przestrzenny, w którym zmiana stopy bezrobocia w
danym powiecie w danym miesiącu jest tłumaczona zmianami stóp bezrobocia w poprzednich
okresach i/lub sąsiednich powiatach (zmienne opóźnione, czasowo, przestrzennie i czasowoprzestrzennie). Zaproponowana metodologia pozwala ocenić efekty dyfuzji w czasie pomiędzy
jednostkami NTS4. Uwzględnienie zmiennej kontrolnej dla dużych miast pozwoliło sprawdzić, na ile
miasta rdzeniowe opierają się one fali bezrobocia.
Artykuł pomimo wykorzystania relatywnie prostej metodologii pokazuje, w jaki sposób
metody przestrzenne mogą być przydatne w badaniu dyfuzji i tzw. „zarażania” się obszarów w
szczególnych sytuacjach gospodarczo-społecznych. Należy podkreślić, że metody ekonometrii
przestrzennej rozwinęły się bardzo silnie w ostatnich kilku latach, a przyrost klas modeli można ocenić
jako bliski wykładniczemu. W momencie publikacji w 2010 r. artykuł wykorzystywał pełne dostępne
instrumentarium modeli przestrzennych.
***
Reasumując, powyżej przedstawione badania pozwoliły odpowiedzieć na wiele pytań
badawczych oraz metodologicznych w zakresie modelowania zjawisk gospodarczo-społecznych w
ujęciu regionalnym. Za najważniejsze osiągnięcia, które w moim przekonaniu mają wpływ na rozwój
dyscypliny naukowej uważam:
25








pionierski rozwój badań ilościowych nad znaczeniem renty instytucjonalnej, podziału
administracyjno-terytorialnego oraz lokalizacji absolutnej i relatywnej dla rozwoju lokalnego i
regionalnego, w tym ocenę konsekwencji reformy terytorialnej,
rozwój metodologii badań nad dyfuzją polityki rozwojowej oraz szoków gospodarczych i
interwencji publicznych, w tym przy użyciu modeli interakcji przestrzennych,
nowatorski rozwój metodologii statystycznych (nie-ekonometrycznych) badań nad procesami
konwergencji, dywergencji oraz globalnego przesunięcia (global shift),
pionierski rozwój metodologii modelowania publicznych inwestycji lokalnych, w oparciu o
modelowanie przestrzenne kumulatywne, w tym wprowadzenie krańcowego mnożnika
inwestycji oraz pomiaru nasycenia gospodarki inwestycjami,
systematyzacja wykorzystania oraz pionierska strategia estymacyjna wieloparametrowych
przestrzennych modeli panelowych,
pionierski rozwój badań nad pomiarem aglomeracji i ko-aglomeracji przestrzennej dla
indywidualnych danych punktowych geo-lokalizowanych, w tym w oparciu o geometrie
przestrzenne i rozkłady jednostajne przestrzennie
pionierskie badania empiryczne nad polityką fiskalną krajów Europy w ujęciu przestrzennym
– dotychczasowe badania w bardzo słabym stopniu zauważały relacje przestrzenne pomiędzy
krajami i nie zauważały swoistej koordynacji polityki fiskalnej.
innowacyjne wyprowadzenie zależności teoretycznych dla modelowania lokalnych inwestycji
publicznych w oparciu o mechanizmy budżetowe, a nie zjawiska makroekonomiczne
5.3 Prezentacja pozostałych publikacji stanowiących osiągnięcia naukowe
Poza przedstawionym cyklem publikacji powiązanych tematycznie, mój dorobek naukowy
obejmuje inne badania. Są one silniej lub słabiej powiązane z przedstawionym powyżej cyklem, pełnią
rolę uzupełniającą, wynikają z wcześniejszych zainteresowań, realizowanych projektów badawczych
w zespołach, a także dydaktyki.
5.3.1 Badania nad ekonomią sektora publicznego
W pierwszych latach po uzyskaniu stopnia doktora prowadziłam badania silniej skoncentrowane
na ekonomii sektora publicznego, a mniej na metodach ilościowych. W okresie od 2008 do 2011
powstało kilka publikacji w tym zakresie: pięć rozdziałów w monografiach recenzowanych [23], [24],
[25], [26], [27], dwa artykuły w czasopiśmie z listy B [15], [16] oraz jedna monografia recenzowana
[18], za którą otrzymałam nominację Senatu Uniwersytetu Warszawskiego do nagrody Ministra Nauki
i Szkolnictwa Wyższego. Wydałam także jako książkę moją pracę doktorską [20], za którą
otrzymałam nagrodę banku DnB Nord za najlepszą pracę doktorską.
Przedstawione badania koncentrują się na ocenie konsekwencji ekonomicznych reformy
terytorialnej wprowadzonej w 1999 r. Poszukiwałam tam odpowiedzi, jak zmierzyć efekty
relatywnego oddalenia się od ośrodków centralnych (czyli dla większości gmin de facto relatywnej
peryferyzacji), utraty renty instytucjonalnej przez wiele miast wojewódzkich i uzyskania nowej renty
instytucjonalnej przez ośrodki będące siedzibami władz powiatowych, prowadzonej polityki rządowej
polegającej na inwestowaniu w ośrodki miejskie - lokomotywy rozwoju i oczekiwaniu na dyfuzję
rozwoju z rdzeni na peryferia, innych polityk gospodarczych o charakterze przestrzennym jak
lokalizacja Specjalnych Stref Ekonomicznych etc. Prace te mają charakter teoretyczny z elementami
ilościowymi.
5.3.2 Badania z zakresu modelowania ekonomicznego
Prowadziłam także badania wykorzystujące przestrzenne metody ilościowe zarówno jako
wykonawca w projektach, jak i w ramach współpracy nieformalnej. Mój udział w tych
przedsięwzięciach to praca w charakterze ekonometryka. W tym obszarze tematycznym powstały w
ramach grantu nt. polityki fiskalnej książka wydana zagranicą [17] i dwa artykuły na liście B [11],
26
[14]. Każdorazowo moim wkładem było modelowanie ekonometryczne lub inny wkład ilościowy
(udział 10%).
Innym artykułem technicznym jest opublikowany z moim magistrantem tekst [12], gdzie
pokazujemy sposoby modelowania przestrzennego danych indywidualnych dotyczących rynku
nieruchomości i pokazujemy wartość dodaną modelowania z użyciem informacji o lokalizacji. Mój
wkład obejmuje konsultacje merytoryczne, współpracę przy doborze modeli i ich interpretacji oraz
finalną postać artykułu (udział 40%).
Przygotowałam także teksty pokonferencyjne, będące próbą poszukiwania metodologii
modelowania przestrzennego [22], [29]. Jako pokłosie doktoratu opublikowałam rozdział w książce
[28].
5.3.3 Badania z zakresu metod ilościowych wykorzystywanych w finansach i ekonomii
W ramach mojej pracy dydaktycznej oraz promocji nauki powstały dwie publikacje. Pierwsza z
nich to recenzowana monografia - książka (646 stron + płyta CD) do statystyki, ekonometrii i szeroko
rozumianych metod ilościowych w programie R [19]. Książka ta pokazuje jak programować procedurę
obliczeniową i interpretować wynik. Przedstawia podstawowe i zaawansowane metody
wykorzystywane w ekonomii i finansach. Książka była pierwszym podręcznikiem do R na rynku
polskim. O jej popularności świadczy fakt, że sprzedała się dotychczas w liczbie 1159 egzemplarzy i
została zacytowana 51 razy (wg Google Scholar). Jest to praca wspólna. Moim wkładem (50%) jest
pomysł konstrukcji książki, koordynacja innych autorów i napisanie samodzielnie 7 z 17 rozdziałów i
wspólnie 4 z 17 rozdziałów.
Innym efektem pracy dydaktycznej (m.in. prowadzonych zajęć pt. Wykorzystanie Excela w
zarządzaniu finansami firmy) jest wypracowanie metody korekty nieliniowej w modelu wyceny
rynkowej patentów. Pierwsza część artykułu uzasadnia merytorycznie konieczność takiej korekty.
Moim wkładem jest część metodologiczna związana z samą korektą (50%).
5.3.4 Badania z zakresu specjalizacji regionalnej
Do najświeższych prac należą publikacje wynikające z grantu badawczego nt. specjalizacji,
którym kierowałam. Powstała książka [21], obejmuje zagadnienia teoretyczne i praktyczne związane z
definiowaniem, mierzeniem i interpretowaniem specjalizacji regionalnej. Książka ma 5 rozdziałów i
aneksy, łącznie 305 stron. Moim wkładem jest pełen przegląd miar specjalizacji i koncentracji, a także
miar aglomeracji opartych na odległości (50%). Napisałam samodzielnie rozdziały pt. Chapter 2:
Cluster-based measurement of agglomeration, concentration and specialisation, Chapter 3: Distancebased measurement of agglomeration, concentration and specialization, Chapter 4: Toolkit: Empirical
analysis of cluster- and distance-based data. Comparison of efficiency (łącznie ok.120 stron +
załączniki z kodem do R ok. 10 stron).
Inną publikacją z tego zakresu jest [10], która pokazuje zastosowanie miar, a także fundamenty
teorii i polityk regionalnych w kontekście specjalizacji regionalnej. Moim wkładem jest praca nad
koncepcją przedstawianą w tekście (15%).
6. PODSUMOWANIE
Od uzyskania stopnia doktora przeszłam ścieżkę rozwoju naukowego. Rozwinęłam
umiejętności w zakresie prowadzenia badań metodologicznych w zakresie stosowanych
przestrzennych metod ilościowych. Praca naukowa w moim przypadku polega na poszukiwaniu metod
weryfikacji procesów, które często są omawiane w literaturze, lecz rzadko weryfikowane empirycznie.
Wydaje się, że przedstawione publikacje dowodzą, że poszukiwania metodologii są skuteczne.
Nietypowa problematyka badawcza, łącząca przestrzenne metody ilościowe z sektorem publicznym,
daje pewne przewagi publikacyjne, lecz także często utrudnia proces ewaluacji ze względu na
niewielu specjalistów w tej dziedzinie.
Mój dorobek naukowy po uzyskaniu stopnia doktora w 2007 r. obejmuje 30 publikacji (28 nie
licząc Working Papers), które napisałam samodzielnie lub ze współautorami. Dorobek obejmuje 6
publikacji z Impact Factor z listy A MNiSW (z tego 4 samodzielne i 2 w których jestem pierwszym
27
autorem), 10 artykułów w czasopismach z listy B MNiSW, łącznie 4 monografie20 (z tego 1 obecnie w
recenzji), 7 rozdziałów w monografiach, 1 artykuł w pozostałych czasopismach, 2 Working Papers.
Goggle Scholar wskazuje 292 cytowania moich prac i indeks Hirsha równy 6.
Jako osiągnięcie naukowe (zgodnie z art.16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach
naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki - Dz.U. nr 65, poz. 595 z
późn. zm.) wskazuję cykl publikacji powiązanych tematycznie pt. „Metodologia modelowania zjawisk
gospodarczo-społecznych w ujęciu regionalnym”, które opisałam i uzasadniłam jak znaczący wkład w
rozwój nauk ekonomicznych w dyscyplinie ekonomia.
Przedstawiony cykl artykułów powiązanych tematycznie pokazuje moją ścieżkę naukową i
rozwój badawczy. Analiza chronologiczna pokazuje, że stała praca nad tą tematyką badawczą
pozwoliła przesunąć środek ciężkości z publikacji krajowych na publikacje o zasięgu
międzynarodowym. Fakt, że cztery z sześciu publikacji z listy A są samodzielne, a w pozostałych
dwóch jestem pierwszym autorem, dowodzi mojej samodzielności badawczej.
Uczestniczyłam w pięciu projektach naukowych, w tym w jednym jako kierownik zespołu
międzyuczelnianego, oraz jako główny wykonawca, badacz, ekspert wyłoniony konkursowo, a także
jako członek Rady Programowej. Prowadzę zajęcia dydaktyczne zgodne z zainteresowaniami
naukowymi, byłam promotorem prac magisterskich i licencjackich. Brałam udział w kształceniu
polskich i zagranicznych doktorantów, otrzymałam nagrody za działalność naukową i prace naukowe.
Zaangażowanie naukowe przejawia się także w działalności na rzecz towarzystwa naukowego
European Regional Science Association (ERSA). Po trzech latach prowadzenia sekcji polskiej
powierzono mi zadania związane z organizowaniem działań ERSA na arenie międzynarodowej
(europejskiej), co należy traktować jako wyraz zaufania i akceptacji w tym środowisku naukowym.
Należy także podkreślić, że od 2012 r. jestem prodziekanem ds. studenckich na wydziale
kategorii A+ wg MNiSW, na którym studiuje ok. 2000 studentów i wykłada ok. 150 wykładowców.
Jestem także odpowiedzialna za rekrutację (corocznie ok. 6000 kandydatów), obsadę zajęć i politykę
jakości kształcenia. Pomimo dużego zaangażowania czasowego w pracę organizacyjną, staram się
realizować pasje badawcze, które opisałam powyżej.
Biorąc pod uwagę całokształt dorobku, zdecydowałam się ubiegać o nadanie stopnia doktora
habilitowanego.
20
Nie licząc wydanej pracy doktorskiej [20]
28
Bibliografia
Anselin, L. (2003). Spatial externalities, spatial multipliers, and spatial econometrics. International Regional Science Review,
26, 153–166.
Beer, C., & Riedl, A. (2012). Modelling spatial externalities in panel data: the spatial Durbin model revisited. Papers in
Regional Science, 91(2), 299–318.
Capello, R. (2009). Spatial spillovers and regional growth: a cognitive approach. European Planning Studies, 17(5), 639–658.
Churski, P. (2014) Variations in the spatial distribution of areas of economic growth and stagnation in Poland: Determinants
and consequences. Quaestiones Geographicae, vol. 33(2). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, s. 63–77.
DeCarlo, L. (1997), On the meaning and use of kurtosis, Psychological Methods 2, 292–307.
Dziemianowicz, W. (2008) Konkurencyjność gmin w kontekście relacji władze lokalne - inwestorzy zagraniczni. Warszawa:
Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Elhorst J.P., 2010, Applied Spatial Econometrics: Raising the Bar, Spatial Economic Analysis Vol. 5 , Iss. 1, 2010
Elhorst, J. P. (2012). Dynamic spatial panels: models, methods, and inferences. Journal of geographical systems, 14(1), 5-28.
Gorzelak G., Zawalińska K., (eds.) (2013) European Territories: From Cooperation to Integration? Warszawa: Wydawnictwo
Naukowe Scholar, s. 319.
Herbst M., Wójcik P., (2013) Delimitacja dyfuzji rozwoju z miast metropolitalnych z wykorzystaniem korelacji
przestrzennej. Studia Regionalne i Lokalne, Nr 4(54) 2013, ss. 5-21.
Howard, E., Newman, C., & Tarp, F. (2015). Measuring industry coagglomeration and identifying the driving forces. Journal
of Economic Geography, lbv037.
Komornicki, T., Siłka P. (red.) (2011) Functional linkages between Polish metropolises. Studia Regionalia KPZK PAN, vol.
29. Warszawa: KPZK PAN.
Komornicki, T., Wiśniewski, R., Zawiska, I., Baranowski, J., Błażejczyk, K., Degórski, M., Rosik, P., Solon, J., Stępniak, M.
(2015) Wpływ korytarzy drogowych na środowisko przyrodnicze i rozwój społeczno-ekonomiczny, Prace Geograficzne, nr
249, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
Lackowska M., Swianiewicz, P.,(2013). Structures, procedures and social capital: the implementation of EU cohesion
policies by sub-national governments in Poland. INTERNATIONAL JOURNAL OF URBAN AND REGIONAL
RESEARCH. Vol. 37(4). p. 1396-1418
Legendre P, Legendre L (1998) Numerical ecology, 2nd edn. Elsevier Science, Amsterdam
LeSage, J., & Pace, R. K. (2009). Introduction to Spatial Econometrics. CRC Pres
LeSage, J. P., & Pace, R. K. (2011). Pitfalls in higher order model extensions of basic spatial regression methodology. The
Review of Regional Studies, 41(1), 13–26.
LeSage J. (2014). What Regional Scientists Need to Know about Spatial Econometrics, The Review of Regional Studies
(2014) 44, 13–32
Marcon, E., Puech, F. (2009) Measures of the geographic concentration of industries: Improving distance-based methods.
Journal of Economic Geography 10: 745–762
Markowski T., (2013) Territorial Dimension of Integrated Development Policy, „Studia Regionalia”, 2013, vol. 35, nr. 1, s.
51-64.
Markowski, T. (2008) Teoretyczne podstawy rozwoju lokalnego i regionalnego (w:) Z. Strzelecki (red.) Gospodarka
regionalna i lokalna. Warszawa
Menon, C. (2012) The bright side of MAUP: Defining new measures of industrial agglomeration. Papers in Regional Science
91: 3–28
Millo, G., & Piras, G. (2012). Splm: spatial panel data models in R. Journal of Statistical Software, 47(1), 1–38.
29
Molle, W. (2012), European cohesion policy, in: S. N. Durlauf and L. E. Blume, The New Palgrave Dictionary of
Economics. Palgrave Macmillan, 2011. The New Palgrave Dictionary of Economics Online. Palgrave Macmillan. 15
November 2012.
Pearson, K. (1895), Contributions to the mathematical theory of evolution II: skew variation in homogeneous material,
Philosophical Transactions of the Royal Society of London 186, 343–412.
Pielesiak, I. (2013) Spatial Dimension of Cohesion and the Methods of its Assessment. Studia Regionalia, vol. 38, s. 8–21
Porter, P. W. (1963). What Is The Point Of Minimum Aggregate Travel? Annals of the Association of American
Geographers, 53(2), 224-232.
Reback, R. (2007). Fiscal spillovers between local governments: keeping up with the Joneses’ School District, ISERP
Working Papers, No. 07–10.
Rey, S. (2001), Spatial dependence in the evolution of regional income distributions, Working
Paper REAL 01-T-03 University of Illinois.
Shorack, G. (1972), Functions of order statistics, Annals of Mathematical Statistics 43, 41/ 2–427.
Stępniak, M., Rosik, P. (2013) Accessibility improvement, territorial cohesion and spillovers: a multidimensional evaluation
of two motorway sections in Poland. Journal of Transport Geography, vol. 31, s. 154–163.
Stigler, S. (1974), Linear functions of order statistics with smooth weight functions, Annals of Statistics 2, 676–693.
Suchecka J. (red)., 2014, Statystyka przestrzenna. Metody analizy struktur przestrzennych, Wydawnictwo CH Beck
Suchecki B. (red), 2010, Ekonometria przestrzenna. Metody i modele analizy danych przestrzennych, Wydawnictwo CH
Beck
Suchecki B. (red), 2012, Ekonometria przestrzenna II. Modele zaawansowane, Wydawnictwo CH Beck
Szlachta, J., (2014) Nowe uwarunkowania trzeciej generacji strategii rozwoju regionalnego w Polsce (w:) J. Stacewicz (red.)
Polityka rozwoju jako gra w wyzwania i odpowiedzi rozwojowe, Prace i Materiały Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH,
nr 94. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH, s. 243–268.
Taylor, P. (1975), Distance decay models in spatial interactions. CATMOG 2 (Concepts and techniques in modern
geography), Geo Abstracts
Tokarski T., 2010, Regionalne zróżnicowanie bezrobocia, „Wiadomości Statystyczne" nr 5/2010.
Zaucha J., Szlachta J., Brodzicki T., Ciołek D., Komornicki T., Mogiła Z., Zaleski J. (red), 2015, Terytorialny wymiar
wzrostu i rozwoju, Diffin, Warszawa
Zaucha, J. (2011) Spatial functional linkages according to the economist (w:) T. Komornicki , P. Siłka (red.) Functional
Linkages Between Polish Metropolises. Studia Regionalia KPZK PAN, vol. 29, Warszawa: KPZK PAN, s. 130–147.
30

Autoreferat - WNE UW - Uniwersytet Warszawski

Transkrypt

Podobne dokumenty

Wykaz zawodów za które może być dokonywana refundacja

Załącznik mapowy nr2

„ SZANSA NA NOWY START”

"Ośrodek Szkolenia Kursor w Chełmie

Dziennikarzu – jeśli chcesz by Twój artykuł, audycja, informacja lub

Miesięcznik „Materiały Budowlane” RECENZJA ARTYKUŁU

Institute of Economic Research Working Papers No. 12/2014

Najnowsze publikacje w wydawnictwach grupy

Warsztaty 2