więcej - Centrum dietetyki

wpływ na organizm
Jednym z największych zagrożeń współczesnej cywilizacji,
dającym coraz częściej o sobie
znać w postaci przewlekłych
schorzeń oraz zatruć są metale ciężkie. Każdy pierwiastek
znajdujący się w przyrodzie
w dużej dawce działa na nasz
organizm niekorzystnie.
N
ajsilniejsze właściwości toksyczne mają nieorganiczne
związki metali, łatwo rozpuszczalne i silnie dysocjujące, gdyż łatwo przenikają
przez błony komórkowe i dostają się
do narządów wewnętrznych. Do najbardziej toksycznych pierwiastków
występujących w naszym środowisku
w dawkach wyższych niż najwyższe,
dopuszczalne stężenie, powodujących
wiele problemów zdrowotnych, możemy zaliczyć: kadm, rtęć, ołów, glin.
Metale te gromadzą się głównie w nerkach, wątrobie, nadnerczach, płucach,
włosach, skórze, kościach i mogą powodować choroby, tj.: nadciśnienie,
zmiany nowotworowe, uszkodzenie
nerek, wątroby, mózgu, zaburzenia
w funkcjonowaniu układu rozrodczego, w niektórych przypadkach mogą
doprowadzić do ciężkich zaburzeń
psychicznych, a także do porażenia
mózgowego oraz autyzmu.
Dzisiejszy styl życia związany jest
coraz bardziej z degradacją środowiska
naturalnego oraz spożywaniem wysokoprzetworzonej żywności, pozbawio-
nej minerałów działających antagonistycznie w stosunku do pierwiastków
toksycznych, czyli chroniących nas
przed ich szkodliwym działaniem,
stwarza to możliwość jeszcze większego kontaktu organizmu z tymi związkami.
Głównymi źródłami skażenia środowiska metalami ciężkimi są różne
gałęzie przemysłu, tj.: energetyka, komunikacja, gospodarka komunalna,
wysypiska odpadów, nawozy i odpady
stosowane do nawożenia. Metale ciężkie z tych źródeł ulegają rozproszeniu
w środowisku i zanieczyszczają gleby,
wody, powietrze i bezpośrednio lub
poprzez rośliny dostają się do organizmu zwierząt i człowieka.
Dużą zawartość pierwiastków toksycznych odnotowano u zwierząt, które były wypasane w miejscach zagrożonych, oraz miały podawane pasze zawierające metale ciężkie przekraczające
dopuszczalne normy. Na ich szkodliwe
działanie narażone są również rośliny
uprawiane na terenach uprzemysłowionych, w pobliżu dróg o dużym natężeniu ruchu.
Glin (Al)
Do niedawna uważano, że związki
zawierające glin są nieszkodliwe dla
zdrowia. Alkaliczne związki aluminium znalazły zastosowanie w leczeniu stanów nadkwaśności, szczególnie
w chorobie wrzodowej. Glin wchłania
się z przewodu pokarmowego i ulega
kumulacji w tkankach. Zwiększona
zawartość glinu w tkankach organizmu jest niekorzystna dla zdrowia.
Objawy nadmiernej kumulacji glinu
w tkance mózgowej mogą prowadzić
do zaburzenia pamięci i równowagi.
Glin zmniejsza aktywność centralnego
układu nerwowego, wiąże się z DNA
komórek nerwowych, blokuje ważne
enzymy centralnego układu nerwowego, jak: ATP-azę oraz heksokinazę,
zmniejsza wchłanianie zwrotne podstawowych neurotransmiterów mózgu
– dopaminy, nor adrenaliny, serotoniny. Badania wskazują na związek kumulacji glinu z chorobą Alzheimera
oraz z chorobą Parkinsona.
Źródłami glinu są warzywa pochodzące z gleb zakwaszonych (w Polsce
ok. 60% gleb jest zakwaszonych). Dodatkowo proces ten jest nasilony przy
niedoborach glebowych magnezu
i potasu. Glin występuje w lekach alkalizujących zawierających związki
glinu, w wodzie z wodociągów (jeśli zawiera zwiększone ilości glinu),
w pieczywie z przedłużonym terminem trwałości. Źródłem glinu są także
naczynia aluminiowe. Dawka z pożywieniem 2-45 mg/dzień, dopuszczalna
60 mg/dzień. Średnia dzienna ilość glinu pobierana przez dorosłego człowieka wynosi średnio około 45 mg.
Niektóre organiczne połączenia
glinu wykazują zwiększoną zdolność
do przenikania przez błony biologiczne, stanowiąc zagrożenie dla organizmu. Glin jest szybko wydalany ze
zdrowego organizmu. Nadmiar glinu
powoduje zaburzenia procesów metabolicznych związanych z enzymami zależnymi od wapnia, magnezu
i żelaza. Glin łatwo wchłaniany w prze
11
Pierwiastki toksyczne
w Analizie Pierwiastkowej Włosów
Jedną z metod oceny zawartości pierwiastków toksycznych w tkankach organizmu jest
ocena składu mineralnego włosów. Analiza Pierwiastkowa Włosów pozwala nie tylko
na ocenę zawartości pierwiastka toksycznego w tkance włosa, ale także pozwala ocenić
jego wzajemne proporcje z pierwiastkami, które działają na niego antagonistycznie.
Poniżej przedstawione są wykresy z Analizy Pierwiastkowej Włosów (APW) obrazujące
zawartość pierwiastka toksycznego w badanej próbce. Jak pokazuje wykres, zostały
przekroczone dopuszczalne normy na kadm
i ołów. Glin i rtęć mają wartości prawidłowe.
RTĘĆ
GLIN
KADM
OŁÓW
0,0
0,34
10
0,35
0,30
5,20
4
0,5
Jednak nie tylko przekroczona ilość
pierwiastka toksycznego może powodować zatrucie organizmu. Badając stosunek
odżywczych pierwiastków śladowych do
ołowiu, kadmu, rtęci może określać narażenie organizmu na ich przyswajalność
i działanie toksyczne. Określając ilość metali toksycznych w stosunku do ochronnych
pierwiastków odżywczych można ocenić,
w jakim stopniu metale toksyczne
powodują zakłócenia w procesach
chemicznych. Na przykład: Ca/Pb
(wapń/ołów) – niski stosunek
wapnia do ołowiu może
wskazywać
na
wozatrucie
d z i e
pokarmowym szybko dostaje się do krwi, z której
szybko jest wydalany z moczem.
Przy uszkodzeniach funkcji nerek
usuwanie glinu z organizmu jest ograniczone. Następuje wówczas jego nagromadzenie w różnych narządach,
a przede wszystkim w komórkach
mózgowych i w kościach. Przy zatruciu
glinem mogą wystąpić następujące objawy: zaparcia, pocenie się, nudności,
12
ołowiem. Wapń jest niezbędny do zobojętniania nadmiernego stężenia histaminy
w surowicy. Nadmiar ołowiu może być przyczyną powstawania alergii histamino-zależnych poprzez zakłócanie przemiany wapnia
(nawet wtedy, gdy jego stężenie jest w tzw.
zakresie dopuszczalnym). Może także powodować inne zaburzenia, np.: nadaktywność,
kłopoty z pamięcią, schorzenia reumatyczne.
Zn/Cd (cynk/kadm) – niski stosunek
może wskazywać na zatrucie kadmem. Cynk
jest niezbędny do gromadzenia histaminy.
Jeżeli stosunek ten utrzymuje się długotrwale to może to spowodować niedobór histaminy, a w rezultacie skłonność do alergii
pokarmowych.
Inne objawy zatrucia kadmem to zaburzenia czynności nerek, rozedma, bezpłodność, nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemia.
Zn/Hg (cynk/rtęć) – niski stosunek cynku do rtęci może wskazywać na zatrucie rtęcią z następującymi objawami: zaburzenie
widzenia, nerwowość, nagminne zapominanie, dezorientacja.
S/Hg, S/Cd, S/Pb (siarka/rtęć, siarka/
kadm, siarka/ołów) – wchłanianie i zatrzymywanie metali ciężkich jest zwiększone
przy niedoborze białka, szczególnie takiego,
które zawiera związki siarki. Niskie stosunki
siarki do rtęci, kadmu i ołowiu wskazują na
potrzebę zwiększenia spożycia białek.
osłabienie. Niedobór żelaza prowadzi do
odkładania się glinu i wystąpienia swoistej postaci niedokrwistości.
Ołów (Pb)
Zatrucie ołowiem to: brak apetytu,
kolki i skurcze, nadciśnienie tętnicze
Przykady:
Wynik nieprawidłowy – przy ilości kadmu
nie przekraczającej wartości dopuszczalnej,
niska zawartość cynku w organizmie może
wskazywać na zatrucie kadmem.
Kadm
Fe/Pb
1180
4,4
Ca/Pb
5000
84
Zn/Cd
467
500
0,07
0,3
Wynik prawidłowy – wzajemne proporcje
między pierwiastkami są zachowane w sposób właściwy. Prawidłowa zawartość cynku
w organizmie pozwala na ochronę przed
toksycznym działaniem kadmu.
Fe/Pb
1626,7
4,4
Ca/Pb
16800
84
Zn/Cd
1845
500
krwi,
n e rwowość.
Ołów blokuje
enzymy
biorące udział w syntezie
hemoglobiny, przyśpiesza
niszczenie erytrocytów, hamuje
wbudowywanie wapnia w struktury
kości, prowadząc do ich osłabienia.
Blokuje enzymy ośrodkowego układu
nerwowego, biorące udział w syntezie neurotransmiterów (przekaźników
nerwowych), utrudnia wchłanianie
jodu niezbędnego do prawidłowej
czynności tarczycy. Do organizmu
Dziękujemy za zapoznanie się z fragmentem artykułu
z bieżącego wydania miesięcznika:
Jeśli interesuje Cię poruszana przez nas tematyka,
zachęcamy do zakupu pisma. Szczegóły dotyczące tego,
gdzie można zakupić miesięcznik dostępne są
na naszej stronie internetowej pod adresem:
www.GazetaOptymalnik.pl
Oglądany plik jest elektronicznie zabezpieczony przed drukiem
Powyższy artykuł jest fragmentem miesięcznika:
Dziękujemy za jego przeczytanie. Jeśli interesuje Cię poruszana
przez nas tematyka, zachęcamy do zakupu naszego pisma.
Szczegóły dotyczące tego, gdzie można zakupić Optymalnik
dostępne są na stronie internetowej:
www.GazetaOptymalnik.pl
Oglądany plik jest elektronicznie zabezpieczony przed drukiem