Zasady przygotowywania prac dyplomowych

WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA
POLITECHNIKA LUBELSKA
20-618 Lublin, ul. Nadbystrzycka 38
tel. 538-41-92, 538-44-63, fax 538-46-71
e-mail:[email protected]
Prof. dr hab. inż. Włodzimierz Sitko
Dr hab. inż. Jerzy Lipski, prof. PL
Ogólne uwagi do przygotowywania prac inżynierskich i magisterskich
na Wydziale Zarządzania Politechniki Lubelskiej
Naukę buduje się z faktów, tak jak dom buduje się z cegieł,
ale samo nagromadzenie faktów nie jest jeszcze nauką,
podobnie jak kupa cegieł nie jest domem.
Henri Poincare – matematyk, fizyk francuski, prekursor
teorii względności
Część I. Praca inżynierska
Inżynier (inż.) to tytuł zawodowy nadawany przez wyższe uczelnie po ukończeniu studiów
inżynierskich. Osoba po uzyskaniu tytułu inżyniera jest profesjonalistą zajmującym się
tworzeniem lub wykorzystaniem wiedzy inżynierskiej. Warunkiem uzyskania statusu
inżyniera jest ukończenie odpowiedniego (kończącego się tytułem inżyniera) kierunku
w szkole wyższej, w Polsce najczęściej politechniki, a także przygotowanie i złożenie pracy
inżynierskiej.
Zgodnie z projektem Księgi Jakości Kształcenia (przygotowanym na podstawie Zarządzenia Nr
R-20/2009 Rektora Politechniki Lubelskiej w Lublinie z dnia 27 lutego 2009 r.) praca inżynierska
posiada następujące cechy:
– jest to praca dyplomowa przygotowywana na studiach I stopnia,
– powinna wykazać posiadanie przez dyplomanta umiejętności rozwiązywania problemów
technicznych i technologicznych, opartych na znajomości podstaw teoretycznych lub
empirycznych oraz wykorzystywania znanych metod, analiz i/lub programów
komputerowych dotyczących rozpatrywanego problemu,
– powinna stanowić rozwiązanie zadania na podstawie informacji znajdujących się
w dostępnym piśmiennictwie,
– powinna dotyczyć procesów i urządzeń technicznych lub technologicznych albo
problematyki materiałowej,
– powinna koncentrować się na części praktycznej w stosunku 2:1 do części teoretycznej,
– jej szacunkowa objętość powinna oscylować wokół 40-50 stron.
Przedmiotem pracy dyplomowej inżynierskiej może być w szczególności:
– rozwiązanie zadania z zakresu projektowania, wytwarzania lub eksploatacji urządzeń
technicznych i obiektów,
1
– realizacja programu badawczego lub jego części wraz z analizą uzyskanych wyników,
– opracowanie programu komputerowego lub wykorzystanie zaawansowanych technologii
komputerowych,
– opracowanie programu działań organizacyjnych i technologicznych zmierzających do
usprawnienia działania przedsiębiorstwa lub innej organizacji biznesowej.
Praca inżynierska nie powinna:
– ukazywać, przybliżać, charakteryzować jakiś obiekt np. technologię, metodę, organizację lub
przedsiębiorstwo na podstawie źródeł literaturowych,
– zawierać:
•
analizy jako jedynego celu pracy – analiza powinna poprzedzać propozycje konkretnych
działań zmierzających do usprawnień lub rozwiązania problemów wykrytych w ramach
analizy,
•
cytowań literatury niezwiązanej
podręcznikowe definicje,
•
dużej liczby odwołań do źródeł internetowych, ze względu na ich podawanie bez
autoryzacji i brak możliwości weryfikacji,
•
ilustracji w formie skanowanej bez powołania na źródło,
•
nieprzetłumaczonych tekstów na ilustracjach z literatury obcojęzycznej, ze względu na
obowiązujący język pracy – polski,
•
wykresów bez oznaczenia osi oraz jednostek wielkości przypisanych do nich.
tematycznie
z
celem
pracy
a
przywołującej
Pracę dyplomową inżynierską musi cechować:
– jasne, precyzyjne, ścisłe i obiektywne przedstawienie przedmiotu pracy z wyraźnym
zaznaczeniem wyników własnych autora na tle opublikowanych materiałów źródłowych,
– przejrzysty układ treści pracy,
– kompletność opracowania,
– poprawność i płynność języka oraz stylu wypowiedzi.
Struktura pracy dyplomowej inżynierskiej:
Spis treści
I. Wstęp
II. Teoria
III. Opis części doświadczalnej lub projektowej (Implementacja)
IV Uwagi końcowe
Literatura
Spisy rysunków
Spisy tabel
Załączniki
Oświadczenie o samodzielności przygotowania pracy
Wersja elektroniczna wydrukowanych egzemplarzy pracy na płycie CD
2
Wstęp w pracy inżynierskiej powinien:
– stanowić nie więcej niż 5% całości treści pracy,
– obejmować wskazanie i omówienie genezy pracy, jej celów i przedmiotu.
Część teoretyczna pracy inżynierskiej powinna:
– stanowić nie więcej w pracy 15-20 % całości treści pracy,
– obejmować charakterystykę problemów, narzędzi i metod, które zostały przez autora
zastosowane do osiągnięcia celu pracy, przygotowaną na podstawie literatury.
Opis części doświadczalnej lub projektowej (implementacja) – najważniejsza część pracy
dyplomowej o charakterze inżynierskim, która powinna stanowić ok. 70 % całości treści pracy.
Uwagi końcowe:
– stanowią omówienie wyników wykonanej pracy w kontekście założonych celów oraz
spodziewanych efektów,
– nie powinny przekraczać 5% całości treści pracy.
Literatura wykorzystana do przygotowania pracy:
– powinna być możliwie najnowsza, tematycznie związana z pracą,
– należy wykorzystywać bazy publikacji periodycznych, również obcojęzycznych,
– w mniejszym stopniu powinna obejmować wydawnictwa encyklopedyczne i książkowe,
– wykaz literatury wykorzystanej w pracy powinien być przygotowany zgodnie ze
wskazówkami edytorskimi (część III uwag).
Część II. Praca magisterska
Praca magisterska:
– praca dyplomowa przygotowywana na studiach II stopnia – magisterskich uzupełniających,
– ma charakter pracy naukowej,
– przy jej przygotowywaniu nie obowiązuje wymóg rozwijania nauki, ale – w przypadku
kierunku studiów: Zarządzanie – musi być zgodna z metodami przynależnymi do nauki
zarządzania.
Praca magisterska powinna potwierdzić następujące umiejętności studenta:
– opanowanie wiedzy zdobytej w czasie studiów,
– korzystanie z literatury, doniesień naukowych i innych źródeł,
– samodzielne myślenie,
– logiczne wyszukiwanie i formułowanie problemów,
– wykorzystanie zdobytej wiedzy w praktyce,
– stosowanie odpowiednich metod badawczych,
3
– dowodzenie tez,
– przeprowadzenie analizy oraz formułowanie syntezy,
– właściwa interpretacja zjawisk i uzyskanych wyników,
– opracowanie materiału na odpowiednim poziomie edytorskim.
Praca magisterska nie powinna zawierać:
–
analizy jako jedynego celu pracy – analiza powinna poprzedzać propozycje konkretnych
działań zmierzających do usprawnień lub rozwiązania problemów wykrytych w ramach
analizy,
–
cytowań literatury niezwiązanej tematycznie z celem pracy a przywołującej podręcznikowe
definicje,
–
dużej liczby odwołań do źródeł internetowych, ze względu na ich podawanie bez
autoryzacji i brak możliwości weryfikacji,
–
ilustracji w formie skanowanej bez powołania na źródło,
–
nieprzetłumaczonych tekstów na ilustracjach z literatury obcojęzycznej, ze względu na
obowiązujący język pracy – polski,
–
wykresów bez oznaczenia osi oraz jednostek wielkości przypisanych do nich.
Wybór tematu pracy i promotora:
– wybór tematu powinien wynikać z osobistych zainteresowań, potrzeb studenta, lub
z inspiracji promotora,
– tytuł powinien zwięźle, a przy tym trafnie i jednoznacznie określać temat,
– tytuł nie może być rozwlekły, ani zbyt ogólny, „książkowy”,
– treść pracy powinna być zgodna z tytułem.
Struktura pracy:
Wstęp
1.
Część teoretyczna – badania studialno-literaturowe.
2.
Część metodologiczna – cel, teza, hipotezy, metody, obiekt badań.
3. Część praktyczna – prezentacja wyników badań, przeprowadzonych analiz, synteza
wyników, wnioski, propozycje usprawnień.
Zakończenie (autorefleksja)
Literatura
Spisy rysunków
Spisy tabel
Załączniki
Oświadczenie o samodzielności przygotowania pracy
Wersja elektroniczna wydrukowanych egzemplarzy pracy na płycie CD
Wstęp:
– powinien być zwięzły (2-3 strony),
4
– powinien zawierać:
•
uzasadnienie wyboru tematu,
•
opis rangi znaczenia i aktualności tematu dla teorii i/lub praktyki zarządzania,
•
cel pracy,
•
krótki opis struktury pracy.
Część teoretyczna:
– obejmuje badania studialno-literaturowe, przygotowane zgodnie z następującymi zasadami:
•
skupienie uwagi na analizie dorobku i stanu wiedzy,
•
nie powinna być to prosta wyliczanka tego, co inni zrobili,
•
badania literaturowe powinny stanowić próbę usystematyzowania, uporządkowania
wiedzy,
•
należy przede wszystkim wskazać luki, białe plamy, nasuwające się problemy,
•
należy sformułować przesłanki (wnioski), uzasadniające celowość podjętych badań,
– kolejność badań literaturowych:
1. Podręczniki akademickie.
2. Książki, monografie naukowe.
3. Wydawnictwa ciągłe, czasopisma naukowe i techniczne.
4. Materiały konferencyjne, raporty z prac naukowych i innych.
5. Internet.
Część metodologiczna obejmuje:
1. Sformułowanie problemu badawczego:
– problem to stan naszej niewiedzy w obszarze danej wiedzy, która ma charakter obiektywny,
lub inaczej: niewiedza, którą usuwamy za pomocą badań naukowych.
2. Sformułowanie tezy:
– pytanie kluczowe, któremu nadajemy formę twierdzenia,
– założenie, konkluzja lub twierdzenie, które w procesie badawczym w oparciu o przyjęte
przesłanki należy udowodnić.
3. Sformułowanie hipotez:
– hipotezy badawcze wyprowadza się z tezy (stanowią jej uszczegółowienie),
– przygotowywane na podstawie wskazanych, szczegółowych problemów badawczych.
4. Opis metod i technik badawczych:
– wybór metod powinien wynikać z celu badań i być podporządkowany weryfikacji tezy
i hipotez badawczych.
5. Opis obiektu badań:
– charakterystyka obiektu badań (grupy badawczej),
– opis problemów badanego obiektu.
5
Rodzaje tez:
– opisowe, dotyczące stwierdzenia faktów, zjawisk, rzeczy itp. (jaki, który, dlaczego),
– przyczynowo-skutkowe, stanowiące o zależnościach między różnymi zjawiskami lub
procesami,
– utylitarne, związane z zastosowaniem w praktyce.
Hipoteza:
– gr. hipothesis – podkład, przypuszczenie,
– szczegółowe pytania wyznaczające kierunki badań,
– prawdopodobieństwo istnienia lub nie danej rzeczy, zdarzenia i zjawiska w określonym
miejscu lub czasie,
– to nieprzyjęta jeszcze racja.
Rodzaje metod badawczych:
– metoda analizy i krytyki piśmiennictwa,
– metoda badania dokumentów,
– metoda obserwacji,
– metoda statystyczna,
– metoda monograficzna,
– metoda indywidualnych przypadków,
– metoda sondażu diagnostycznego,
– metoda eksperymentu,
– metoda analizy i konstrukcji logicznej,
– metody heurystyczne,
– metoda symulacji komputerowej.
Techniki badań naukowych – czynności postępowania przeznaczone do specjalnego celu,
elementu lub okresu.
Czynność
praktyczna
Obserwacja
Techniki badań
naukowych
Techniki
socjometryczne
Wywiad
Gromadzenie
danych
Badanie
dokumentów
Ankietowanie
Rys. 1. Rodzaje technik badawczych
Część praktyczna:
1. Prezentacja wyników badań:
6
– omówienie przeprowadzonych analiz,
– przedstawienie uzyskanych wyników.
2. Synteza wyników w formie wniosków:
– wnioski i podsumowanie części praktycznej tylko wynikające z badań,
– sformułowane jasno i jednoznacznie.
3. Propozycje usprawnień.
Zakończenie:
–
autorefleksja do przeprowadzonych badań i rozważań,
–
ocena jakości badań i przydatności wyników,
–
uwypuklenie najważniejszych cech pracy,
–
krótkie podsumowanie wyników badań.
Do obowiązków promotora pracy dyplomowej (inżynierskiej lub magisterskiej) należy:
– bieżące kontrolowanie postępów pracy i nieprzyjmowanie prac w wersji „gotowej do
obrony” bez śledzenia postępów w jej powstawaniu,
– bieżąca weryfikacja znajomości pojęć i metod zastosowanych w pracy przez dyplomanta,
– wskazywanie źródeł wiedzy zweryfikowanej naukowo,
– mobilizowanie dyplomanta do twórczego rozwiązywania problemów na zasadzie
pokazywania drogi (metody) rozwiązania a nie gotowych rozwiązań.
Część III. Wymogi edytorskie
Uwagi edytorskie:
–
nie drobić spisu treści – powinny być tylko rozdziały i podrozdziały,
–
treść pracy nie powinna być przeładowania zdjęciami lub obrazami, nic nie wnoszącymi do
rozwiązywanego problemu,
–
przy pisaniu stosować metodę zawierania i wynikania,
–
technicznie przestrzegać wytycznych edytorskich,
–
przestrzegać zasady obiektywności i rzetelności,
–
po przekroczeniu ustalonych współczynników systemu Plagiat (wskaźnik zbieżności 1 –
powyżej 50% i/lub wskaźnik zbieżności 2 – powyżej 10%) praca automatycznie zostaje
odrzucona. W przypadku, gdy wskaźnik zbieżności 2 zawiera się w granicach 5,01- 9,99%
praca otrzymuje ocenę dostateczną lub jest kierowana do poprawy.
Wykaz literatury do pracy powinien zostać przedstawiony w następującym układzie
(z uwzględnieniem wyłącznie źródeł przywołanych w treści pracy):
Pozycje książkowe – w układzie alfabetycznym wg nazwiska autora
Artykuły – w układzie alfabetycznym wg nazwiska autora
Akty prawne – wg rangi i dat uchwalenia:
Ustawy
7
Rozporządzenia
Uchwały
Zarządzenia
Pozostałe akty prawne
Strony internetowe – w układzie alfabetycznym
Pozostałe – w tym: wewnętrzne materiały pozyskane z przedsiębiorstw – w układzie
alfabetycznym.
Spisy rysunków, schematów, tabel i wykresów powinny być ułożone wg numerów,
z podaniem tytułów i stron.
Praca dyplomowa powinna uwzględniać następujące wymogi:
Czcionka – 12 Times New Roman,
Marginesy – 2,5 cm,
Margines na oprawę – 0,5 cm,
Interlinia – 1,5,
Wyrównanie – obustronne,
Wydruk obustronny.
Dla tytułów rozdziałów, podrozdziałów, punktów, itp., może być stosowana większa czcionka
z ewentualnym pogrubieniem, podkreśleniem, itp.
Przypisy z literatury lub innych źródeł powinny być podane na dole strony, czcionką 10 Times
New Roman, z ciągłą numeracją w obrębie całej pracy.
Umieszczanie tytułów:
–
w przypadku tabel – nad tabelą, czcionka 12 Times New Roman,
–
w przypadku rysunków, wykresów lub schematów – bezpośrednio pod rysunkiem,
wykresem lub schematem, czcionka 12 Times New Roman.
Umieszczanie źródeł:
–
w przypadku tabel – pod tabelą, czcionka 10 Times New Roman,
–
w przypadku rysunków, wykresów lub schematów – pod tytułem rysunku, wykresu lub
schematu, czcionka 10 Times New Roman.
W przypisach i źródłach należy podać:
–
pozycje książkowe – nazwisko i pierwszą literę imienia autora, tytuł, nazwę wydawnictwa,
miejsce i rok wydania, stronę/y,
–
artykuły – nazwisko i pierwszą literę imienia autora, tytuł artykułu, tytuł, numer i rok
wydania czasopisma, stronę/strony,
–
akty prawne – nazwę aktu, datę uchwalenia, tytuł, źródło publikacji,
8
–
strony internetowe – pełny adres strony wraz z podaniem dnia.
Przy powtórnym przywołaniu tego samego źródła należy podać nazwisko i pierwszą literę
imienia autora oraz fragment tytułu z zaznaczeniem, że pozycja była cytowana (op. cit. albo poz.
cyt. – konsekwentnie w obrębie całej pracy).
Jeżeli dwa (lub więcej) kolejne przypisy podawane są z tego samego źródła, można zastosować
oznaczenie ibidem lub tamże (konsekwentnie w obrębie całej pracy).
Część IV. Wykaz literatury wykorzystanej przy opracowywaniu Uwag
i zalecanej do przeczytania przy przygotowywaniu prac dyplomowych:
1. Apanowicz J., Metodologia nauk, Wyd. Dom Organizatora, Toruń 2003.
2. Frankfort-Nachmias C., Nachmias D., Metody badawcze w naukach społecznych, Wyd. Zysk i
S-ka, Poznań 2001.
3. Kolman R., Zdobywanie wiedzy. Poradnik podnoszenia kwalifikacji (magisteria, doktoraty,
habilitacje), Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Gdańsk 2004.
4. Kozłowski R., Praktyczny sposób pisania prac dyplomowych z wykorzystaniem programu
komputerowego i Internetu, Wyd. Oficyna Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009.
5. Łasiński G., Rozwiązywanie problemów w organizacji. Moderacje w praktyce, PWE, Warszawa
2007.
6. Mikołajczyk Z., Techniki organizatorskie w
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
rozwiązywaniu
problemów
zarządzania,
7. Pietrzak M. (red.), Metody i techniki menedżerskie, Wyd. SGGW, Warszawa 2007.
8. Rawa T., Metodyka wykonywania inżynierskich i magisterskich prac dyplomowych, Wyd.
Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2006.
9. Urban S., Ładoński W., Jak napisać dobrą pracę magisterską, Wyd. Akademii Ekonomicznej,
Wrocław 2006.
10. Węglińska M., Jak pisać pracę magisterską?, Wyd. Impuls, Kraków 2009.
11. Wójcik K., Piszę akademicką pracę promocyjną - licencjacką, magisterską, doktorską, Wyd. Placet,
Warszawa 2005.
12. Wójcik K., Piszę pracę magisterską. Poradnik dla autorów akademickich prac promocyjnych
(licencjackich, magisterskich, doktorskich), Wyd. SGH, Warszawa 2001.
9