biuletyn nr 8_12. KOR 05.indd

Komentarz do nowych zaleceń
żywienia niemowląt w Polsce
prof. dr hab. Janusz Książyk
Klinika Pediatrii Centrum Zdrowia Dziecka
Zasady polskich nowych zaleceń żywienia niemowląt,
które wprowadzono w roku 2007, zostały potwierdzone opiniami ESPGHAN Committee on Nutrition
(Komitet Żywienia Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci) oraz AAP
(Amerykańska Akademia Pediatrii) w roku 2008.
Nadal zaleca się w I półroczu karmienie piersią na żądanie, ale – jednocześnie – wprowadzenie nie wcześniej niż
w 5 miesiącu życia „farmakologicznej” dawki glutenu
(2–3 g produktu glutenowego).
Definicja karmienia naturalnego, moim zdaniem, zawiera
w sobie zasadę stopniowego wprowadzenia pokarmów
uzupełniających:
„Karmienie naturalne niemowlęcia oznacza karmienie wyłącznie mlekiem kobiecym przez okres pierwszych sześciu
miesięcy życia, z wprowadzaniem pokarmów uzupełniających po rozpoczęciu siódmego miesiąca życia i z kontynuacją karmienia mlekiem kobiecym do końca pierwszego roku życia.”
Według ESPGHAN (JPGN 2008;46:99-110) preparaty
do początkowego i preparaty do dalszego żywienia niemowląt nie są pokarmami uzupełniającymi, skoro mogą
stanowić wyłączny pokarm niemowlęcia.
W zaleceniach zrezygnowano z restrykcyjnych zasad
wprowadzania nowych produktów: rybę można podać
od 6 miesiąca życia (niemowlęta niekarmione piersią) lub
7 miesiąca (karmione wyłącznie piersią przez 6 miesięcy).
Podobnie ESPGHAN zaleca karmienie piersią przez około
6 miesięcy, a także by pokarmy uzupełniające wprowadzić
nie wcześniej niż przed 17 tygodniem (czyli w 5. miesiącu) i nie później niż w 26 tygodniu (czyli w 7. miesiącu).
AAP (Pediatrics 2008;121:183-191) oraz autorzy australijscy (Pediatr Allergy Immunol 2008), podobnie zalecają,
by pokarmy uzupełniające nie były wprowadzone przed
4–6 miesiącem życia, ale podkreślają, że nie ma dowodów, by dalsze opóźnienie ich wprowadzenia miało korzystny wpływ na rozwój choroby atopowej, niezależnie
od tego czy niemowlę jest karmione preparatem mlecznym lub mlekiem ludzkim. Dotyczy to takich pokarmów
jak ryba, jajka lub orzechy ziemne.
Istnieje powszechna zgoda, że wprowadzenie pokarmów
uzupełniających po 4 miesiącach życia i to w czasie, gdy
trwa karmienie piersią do, przynajmniej, 6 miesięcy życia,
zmniejszyć może ryzyko alergii i – w przypadku glutenu –
choroby trzewnej oraz cukrzycy typu 1 i alergii na pszenicę.
Skoro też brak dowodów, że eliminacja lub opóźnione
wprowadzanie ryb i jajek redukuje ryzyko rozwoju alergii
u niemowląt z grupy ryzyka i bez czynników ryzyka alergii, to pozostaje tylko pamiętać, że nowe pokarmy podaje
się początkowo zawsze osobno i kolejno, rozpoczynając
od bardzo małych ilości.
Okienko indukcji tolerancji immunologicznej w 4–6 miesiącu życia jest prawdopodobną przyczyną, dla której właśnie w tym okresie (w zaleceniach polskich w 5. miesiącu)
i to w czasie karmienia piersią, wprowadzenie małych ilości potencjalnie alergennych produktów jest korzystne.
Przy okazji, warto wspomnieć, że światowe towarzystwa
naukowe wyrażają obecnie pogląd, że ograniczenia dietetyczne w ciąży i laktacji nie mają znaczenia dla rozwoju
choroby atopowej, a u niemowląt z wysokim ryzykiem
zapalenia atopowego skóry, które nie są karmione piersią przez 4–6 miesięcy, można stosować zapobiegawczo
hydrolizaty kazeinowe o znacznym stopniu hydrolizy
i hydrolizaty serwatkowe o niewielkim stopniu hydrolizy
(Cochrane Database of Systematic Reviews 2006, Issue 4.
Art. No.: CD003664), przy czym konieczne są dalsze badania w tym zakresie.
Żywność dla zdrowia
biuletyn nr 8_12. KOR 05.indd 7
7
2008-05-28 13:38:38