pobierz PDF - Powiatowa Stacja Sanitarno
Transkrypt
pobierz PDF - Powiatowa Stacja Sanitarno
OCENA STANU SANITARNO – EPIDEMIOLOGICZNEGO DLA MIASTA ZABRZE ZA ROK 2014 Sporządził: Małgorzata Szołkowska Strona 1 z 48 Ocena stanu sanitarno – higienicznego obiektów żywieniowo – żywnościowych na terenie miasta Zabrze za 2014r. Państwowa Inspekcja Sanitarna jako wyspecjalizowana instytucja wykonuje zadania z zakresu zdrowia publicznego, poprzez sprawowanie kontroli i nadzoru nad warunkami higieny w różnych dziedzinach życia. W 2014 r. Sekcja HŻŻiPU Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Gliwicach realizowała zadania w ramach nadzoru bieżącego mając na względzie bezpieczeństwo żywności i żywienia, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa żywnościowego. Polityka bezpieczeństwa żywności opiera się na szeregu zasad stosowanych zgodnie z zintegrowanym podejściem „od producenta do konsumenta”, które obejmują w szczególności analizę zagrożeń i zapobieganie im, ochronę interesów konsumentów. Europejska strategia bezpieczeństwa żywności obejmuje bezpieczeństwo żywności, zdrowie i dobrostan zwierząt oraz zdrowie roślin jak również gwarantuje możliwość śledzenia pochodzenia żywności od momentu jej wyprodukowania, aż do chwili gdy pojawi się na stole konsumenta. Zakłada przestrzeganie norm zarówno w odniesieniu do żywności wyprodukowanej w UE, jak i do żywności importowanej. Podstawowymi aktami prawnymi określającymi wymogi zdrowotne żywności oraz wymagania dotyczące przestrzegania zasad higieny są: ustawa z 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia, która reguluje zagadnienia urzędowej kontroli żywności, a także rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29.04.2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych. Zagrożenia dla żywności występują już na poziomie produkcji podstawowej produktów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, w tym celu podstawowym działaniem służb kontrolnych jest intensyfikacja ich wspólnych działań kontrolnych i szkoleniowych mających na względzie właściwą ochronę zdrowia publicznego. Istotną rolę również odgrywa świadomość przedsiębiorców ponieważ, muszą przestrzegać właściwe wspólnotowe i krajowe przepisy prawne odnoszące się do kontroli zagrożeń w produkcji podstawowej i powiązanych działań. Strona 2 z 48 W związku z powyższym w celu ułatwienia kontaktów z podmiotami opracowano informację skierowaną do producentów sektora spożywczego - w zakresie produkcji podstawowej produktów pochodzenia roślinnego oraz dostaw bezpośrednich środków spożywczych, którą umieszczono na stronie internetowej Powiatowej Stacji Sanitarno –Epidemiologicznej w Gliwicach. W ww. informacji pouczono ww. podmioty działające na rynku spożywczym o konieczności złożenia wniosku o wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Ponadto Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach w 2014 r. przesłał pisma do poszczególnych Urzędów Miast i Gmin przypominające, że z dniem 11.03.2010r. weszła w życie ustawa z dnia 8 stycznia 2010r. o zmianie ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Zgodnie z art.1 pkt 38 lit. d tj w art. 63 ust.3 ww. zmianie do ustawy w przypadku podmiotów ujętych w ust. 2 działających na rynku spożywczym lub na rynku materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością ujęto obowiązek złożenia wniosku o wpis do rejestru zakładów do właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego ze względu na siedzibę zakładu lub miejsce prowadzenia działalności. Powyższy obowiązek dotyczy między innymi podmiotów działających na rynku spożywczym prowadzących produkcję pierwotną produktów pochodzenia roślinnego. W ww. piśmie Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach zwrócił się z ponowną prośbą o udzielanie ww. podmiotom gospodarczym informacji o konieczności dopełnienia formalności tj. złożenia wniosku o wpis do rejestru w Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Gliwicach. Do dnia 31.12.2014r. wnioski o wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej złożyło 38 podmiotów w tym 17 z gminy Gierałtowice. Ponadto w ramach zapewnienia bezpieczeństwa żywności na poziomie wspólnotowym funkcjonuje System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach (RASFF), który został opracowany i wdrożony aby zapobiegać przedostawaniu się niebezpiecznej żywności do konsumenta. Produkcja i obrót środków spożywczych składa się często z wielu procesów odbywających się w różnych miejscach na świecie, w których udział bierze duża liczba podmiotów począwszy od produkcji pierwotnej (rolnej), a skończywszy na różnych kanałach dystrybucji, do których dostęp ma konsument ostateczny. System RASFF działa w sposób skoordynowany i zintegrowany, gdyż swoim działaniem obejmuje drogę „od pola do stołu”. Ponadto zapewnia wczesne przewidywanie zagrożeń i niezwłoczne podejmowanie odpowiednich działań zaradczych. W ramach systemu RASFF w 2014 r. ogółem otrzymano 63 powiadomienia, w tym 33 alarmowe i 30 informacyjne. Dotyczyły one w 60 przypadkach niebezpiecznych produktów Strona 3 z 48 żywnościowych oraz 3 materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością. W związku z powyższym przeprowadzono ogółem 160 kontroli sanitarnych interwencyjnych oraz podczas prowadzonego bieżącego nadzoru sanitarnego. Spośród otrzymanych powiadomień 25 dotyczyło produktów pochodzenia krajowego, 4 z Unii Europejskiej, natomiast 34 pochodzących z „krajów trzecich” . W związku z otrzymaniem ww. powiadomień systemu RASFF w 2014 r. przeprowadzono łącznie 50 kontroli interwencyjnych. Obecność w obrocie niebezpiecznych produktów wymienionych w powiadomieniach RASFF sprawdzana była również podczas pełnienia bieżącego nadzoru podczas przeprowadzanych kontroli sanitarnych. Tabela nr 1 Ilość powiadomień systemu RASFF z podziałem na kategorie artykułów. Ilość powiadomień RASFF Suma powiadomień Żywność Materiały i wyroby do kontaktu z żywnością 63 60 3 Ilość powiadomień systemu RASFF - Żywność / Materiały i wyroby do kontaktu z żywnością 3 5% 60 95% Żywność Materiały i wyroby do kontaktu z żywnością Strona 4 z 48 W roku 2014 w związku z otrzymanymi powiadomieniami systemu RASFF PPIS w Gliwicach prowadził 60 postępowań, z czego 26 dotyczyło suplementów diety i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Najczęściej powiadomienia alarmowe i informacyjne dotyczyły wykrycia obecności nieautoryzowanych substancji czynnych w suplementach diety będących w obrocie w obiektach na obszarze działania PSSE Gliwice. Kontrole sanitarne interwencyjne przeprowadzano zgodnie z listą dystrybucji oraz w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego. Tabela nr 2 Ilość powiadomień systemu RASFF z podziałem na kategorie artykułów. Żywność Suplementy diety i środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego Ilość powiadomień RASFF 34 26 Ilość powiadomień systemu RASFF - Żywność /Suplementy diety i środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego 26 43% 34 57% Żywność Suplementy diety i środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywienowego Strona 5 z 48 Sekcja HŻŻiPU w 2014 r. w ramach urzędowej kontroli żywności sprawowała nadzór nad 4675 obiektami żywieniowo-żywnościowymi w tym 1597 usytuowanych na terenie miasta Zabrze. Tabela nr 3 - Wyniki działalności Sekcji HŻŻiPU na terenie miasta Zabrze Mandaty Lp. Ilość Grupa obiektów zakładów Ilość Decyzje kontroli terminowe Ilość Suma wg/ewidencji 1 Zakłady wytwórcze Zakłady żywienia 2 zbiorowego 59 81 10 4 1000 460 451 33 26 5400 1078 743 61 71 10600 1597 1275 104 101 17000 Miejsca obrotu żywnością materiałami i wyrobami przeznaczonymi do 3 kontaktu z żywnością oraz kosmetykami (sklepy, kioski, hurtownie, środki transportu) RAZEM W 2014 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach wydał w Zabrzu: 311 decyzji - zatwierdzających zakłady żywieniowo-żywnościowe, 23 decyzje - potwierdzające spełnienie wymagań higieniczno – sanitarnych dla środków transportu. Strona 6 z 48 Wyniki działalności Sekcji HŻŻ i PU na terenie Zabrza w 2014r. 1200 1078 1000 800 Zakłady wytwórcze 743 Zakłady żywienia zbiorowego Obrót żywnością 600 460 451 400 200 59 81 71 4 0 Ew ide ncja Kontrole 26 M andaty 61 10 33 De cyzje Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach wydał w Zabrzu 104 decyzji administracyjnych nakazujących usunięcie stwierdzonych uchybień w zakresie stanu technicznego. Natomiast osoby odpowiedzialne za nieprawidłowy stan sanitarny ukarano 101 mandatami na łączną kwotę 17000 zł. W 2014 r. w Zabrzu przeprowadzono 72 kontrole interwencyjne, spośród których w 29 przypadkach przeprowadzone czynności kontrolne potwierdziły wniesione zarzuty. W wyniku podjętych działań wydano 8 decyzji administracyjnych nakazujących usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości a także nałożono 23 mandaty karne na kwotę 4200 zł. W ramach prowadzonych działań urzędowej kontroli żywności Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach wydał 7 zarządzeń nakazujących zabezpieczenie środka spożywczego oraz 7 decyzji o nieprzydatności środka spożywczego dla żywienia ludzi z uwagi na wprowadzanie do obrotu przeterminowanych środków spożywczych oraz nieprawidłowe warunki przechowywania żywności łatwo psującej, a także na produkty bez prawidłowego oznakowania i niewiadomego pochodzenia. Zgodnie z przedłożoną dokumentacją zabezpieczone środki spożywcze zostały przekazane po kontroli do utylizacji. Strona 7 z 48 Ponadto w ramach bieżącego nadzoru pobrano do badań laboratoryjnych 331 próbek, które pobrano w zakładach produkcyjnych 23, zakładach obrotu żywnością 241 oraz zakładach żywienia zbiorowego 1. Próbki pobrano w ramach urzędowej kontroli, monitoringu środków spożywczych, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, próbek sanitarnych typu wytrzepki z koszyczków do garowania pieczywa oraz próbek posiłków obiadowych. Zakres badań obejmował parametry mikrobiologiczne, chemiczne, organoleptyczne, obecność zanieczyszczeń biologicznych i fizycznych, znakowanie a także parametry wartości kalorycznej oraz procentowego udziału energii z białka, tłuszczu i węglowodanów. Próby zbadano w zintegrowanym laboratorium woj. śląskiego oraz w innych akredytowanych laboratoriach na terenie całego kraju. Do najczęściej występujących uchybień w zakresie stanu technicznego w obiektach spożywczych stwierdzanych w 2014 r. należały: nieprawidłowy stan techniczny, czystość i przestrzeń robocza zakładu, zniszczone powierzchnie ścian, podłóg oraz sufitów, nieprawidłowo wyposażone szatnie dla pracowników, ze szczególnym uwzględnieniem braku segregacji odzieży personelu, uszkodzony i zniszczony sprzęt produkcyjny, Do głównych uchybień sanitarnych i nieprawidłowości należą: nieprawidłowe magazynowanie surowców i składników, nieprawidłowa jakość żywności, nieprawidłowe przechowywanie sprzętu i środków używanych do sprzątania, mycia i dezynfekcji, brak ciągłości monitorowania temperatury i dokonywania zapisów z tej czynności, brak możliwości identyfikacji partii, nieprawidłową sprzedaż produktów nieopakowanych niepełne procedury i instrukcje oraz brak systematycznych zapisów z kontroli wewnętrznej prowadzonej w ramach GHP i GMP, opracowane procedury systemu HACCP wymagają weryfikacji i podjęcia działań korygujących, niezachowanie ciągłości łańcucha chłodniczego - przetrzymywanie środków spożywczych łatwo psujących się poza urządzeniem chłodniczym najczęściej na ladach sprzedaży, Strona 8 z 48 brak segregacji w urządzeniach chłodniczych oraz zabezpieczenia niepakownych środków spożywczych przed zanieczyszczeniami. Zakłady Produkcyjne W 2014 r. figurowało w ewidencji 59 zakładów produkcyjnych zlokalizowanych na terenie miasta Zabrze, z których pobrano 23 próbki, w tym w kierunku zanieczyszczeń mikrobiologicznych – 20 próbek, w kierunku stwierdzenia obecności szkodników zbożowo - mącznych – 2 próbki, a także na obecność GMO - 1 próbka. W jednym zakładzie piekarniczym kwestionowano 1 próbkę z uwagi na obecność szkodników zbożowo-mącznych w wytrzepkach. W ramach podjętych działań Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach wydał decyzję nakazującą przeprowadzenie skutecznej dezynsekcji i dezynfekcji pomieszczeń i sprzętu zakładowego udokumentowanej stosownym zaświadczeniem zakładu świadczącego usługi ww. zakresie. Przeprowadzona kontrola sprawdzająca potwierdziła wykonanie zarządzeń. W omawianym okresie do Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gliwicach wpłynęła 1 interwencja na niewłaściwą jakość lodów i została potwierdzona. Podczas przeprowadzonej kontroli interwencyjnej stwierdzono brak zapisów mycia i dezynfekcji, monitoringu temperatur oraz przeterminowane surowce używane do produkcji, za co nałożono mandat karny na kwotę 100 zł. oraz pobrano próbki do badań laboratoryjnych w kierunku oznaczenia zanieczyszczeń mikrobiologicznych. Pobrane próbki zostały zakwestionowane ze względu na obecność w 5 próbkach lodów z automatu wysokiej liczby Enterobacteriaceae. O powyższych wynikach laboratoryjnych niezwłocznie powiadomiono właściciela i zobowiązano do przeprowadzenia skutecznych zabiegów mycia i dezynfekcji sprzętu i urządzeń i zweryfikowania procedur GHP w zakładzie. W wyniku przeprowadzonej kontroli sprawdzającej za stwierdzone kwestionowane ww. wyniki laboratoryjne nałożono 1 mandat karny na kwotę 300 zł oraz ponownie pobrano próbki kontrolne. W pobranych próbkach również stwierdzono Enterobactericeae w 1g w ilościach odpowiednio: 2,5x101; 2,5x101;3,0x101; 3,0x101; 2,5x101 jtk, co świadczyło o nie zachowaniu higieny procesu technologicznego. W związku z powyższym pouczono Stronę o konieczności wzmożenia nadzoru procesu produkcji oraz kontroli wewnętrznej poprzez zweryfikowanie procedur w ramach systemu HACCP. Zobowiązano Stronę do przeprowadzenia badań potwierdzających skuteczne wyeliminowanie potencjalnego zagrożenia Strona 9 z 48 dla zdrowia i życia ludzi oraz poinformowania o sposobie podjętych działań Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gliwicach. Ze względu na prowadzoną działalność o charakterze sezonowym postępowanie w ww. sprawie w toku- w zakładzie zawieszono działalność. W wyniku przeprowadzonych w kontroli w zakładach wytwórczych w Zabrzu nałożono 4 mandaty karne w wysokości 1000 zł i wydano 10 decyzji administracyjnych nakazujących poprawę stanu technicznego. W 2014 roku wydano 13 decyzji zatwierdzających zakłady produkcyjne: 3 zakłady produkcji kanapek oraz 1 zakład produkcji bułki tartej, 4 automaty do lodów, 2 ciastkarnie, 1 browar, 2 wytwórnie wyrobów cukierniczych. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny nadzoruje dwa duże zakłady produkcyjne Browar VAN-PUR S.A. i Zakład Produkcji Spożywczej „Bellako” usytuowane na terenie miasta Zabrze. W browarze Firmy VAN-PUR S.A. prowadzona jest działalność w zakresie produkcji i sprzedaży piwa butelkowego, puszkowego i w pojemnikach ze stali nierdzewnej. W zakładzie zatrudnionych jest 63 pracowników w działach produkcyjnych Proces produkcji piwa prowadzony w zamkniętych zbiornikach – tankofermentorach, cześć asortymentu wytwarzana metodą klasyczną, w której proces fermentacji odbywa się w otwartych zbiornikach, a leżakowanie w zamkniętych tankach leżakowych. Rozlew odbywa się na trzech liniach rozlewniczych: butelek, puszek i kegów. Roczna wielkość produkcji 650 000 hl. W zakładzie wdrożono i utrzymywane są procedury i instrukcje oparte na systemie HACCP. Ponadto zakład produkcyjny posiada własne laboratorium, w którym przeprowadza się analizy fizyko-chemiczne oraz mikrobiologiczne nadzorując prawidłowość prowadzenia procesów technologicznych na każdym etapie produkcji, zapewniając bezpieczeństwo i jakość wyrobów gotowych oraz surowców używanych do produkcji. Zakład znajduje się również po nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej ze względu na przekazywanie produktów odpadowych (gęstwa drożdżowa, wysłodziny, obłuszczany) na cele paszowe. Podczas przeprowadzonych kontroli w 2014 r. nie stwierdzono uchybień w zakresie stanu sanitarno technicznego. Zakładem istniejącym ponad 25 lat na rynku, produkującym koncentraty spożywcze, naturalne kompozycje przypraw z dodatkiem suszy warzywnych oraz produkty białkowe tj.: Belaina i Belaina Extra, usytuowanym na terenie miasta Zabrze-Biskupice jest Zakład Produkcji Spożywczej „Bellako”. Szeroki asortyment naturalnych przypraw i aromatów oraz kompozycji aromatyczno – smakowych firmy „Bellako” stosują najwięksi krajowi producenci żywności jak Strona 10 z 48 i producenci pochodzący z krajów Unii Europejskiej oraz Federacji Rosyjskiej. Wdrożony i utrzymany, podlegający stałej weryfikacji system HACCP oraz zintegrowany system zarządzania jakością ISO 9001:2000 umożliwiają doskonalenie jakości i podnoszenie stopnia bezpieczeństwa produktów firmy. Dlatego też, jednym głównych priorytetów firmy jest bezpieczeństwo oferowanych wyrobów, a co za tym idzie ochrony zdrowia konsumentów. Realizując „Plan pobierania próbek do badania żywności w ramach urzędowych kontroli i monitoringu dla PIS na 2014 r.”, w kierunku GMO w zakładzie pobrano do badań. Wyniki badań nie wykazały w przedmiotowej próbce DNA zawierającego promotor 35S, promotor 34S i terminator NOS stanowiących o obecności organizmów genetycznie modyfikowanych. Na terenie miasta Zabrze prowadzi działalność Firma „Roker”, która prowadzi produkcję na potrzeby własnej sieci handlowej. W siedzibie firmy wydzielono zakłady produkcyjne: piekarnię, ciastkarnię, zakład produkcji żurku, działającą w sezonie letnim wytwórnię lodów tradycyjnych oraz nowo powstałe zakład produkcji bułki tartej i zakład produkcji kanapek (na bazie wyrobów gotowych, półproduktów, z dodatkiem świeżych warzyw). W wyniku przeprowadzonych kontroli w zakładach produkcyjnych Firmy „Roker” wydano 1 decyzję terminową dotyczącą poprawy stanu technicznego pomieszczeń piekarni. W 2014 firma „Bochen” Sp. z o.o. przeniosła produkcję ciastkarską do nowo wybudowanych pomieszczeń produkcyjnych, gdzie wydzielono pomieszczenia obróbki wstępnej warzyw i owoców, jaj wraz z magazynem chłodniczym do przechowywania jaj, pomieszczenia produkcyjne z wydzielonymi strefami produkcyjnymi ciastowni, piecowni i deserowni, oraz magazynami suchymi i komorami chłodniczymi do przechowania surowców, półproduktów i wyrobu gotowego. W obrębie nowo powstałej ciastkarni wydzielono zakład produkcji kanapek, w którym prowadzona jest produkcja kanapek na bazie produktów gotowych oraz dodatków warzywnych poddawanych obróbce wstępnej w pomieszczeniu ciastkarni. Produkcja prowadzona na potrzeby własnej sieci sklepów firmowych. Ponadto w 2014 r. odnowiono i zmodernizowano pomieszczenia produkcyjne piekarni oraz zaplecza socjalnego w tym szatnie oraz łazienki i toalety dla personelu. Firma „Bochen” sp. z o.o. posiada własne laboratorium zakładowe, które przeprowadza analizy fizyko-chemiczne i mikrobiologiczne surowców, wyrobów gotowych. Kontrolują również prawidłowość prowadzonych procesów technologicznych oraz mycia i dezynfekcji. Zakłady produkcyjne tj. piekarnia, ciastkarnia oraz zakład produkcji kanapek posiada wdrożony i utrzymany system HACCP. Strona 11 z 48 Zakłady żywienia zbiorowego typu zamkniętego i otwartego Na terenie miasta Zabrze zlokalizowanych jest 460 zakładów żywienia zbiorowego typu otwartego i zamkniętego, w których przeprowadzono 451 kontroli sanitarnych, nałożono 26 mandatów karnych na kwotę 5400 zł i wydano 34 decyzje represyjne nakazujące wykonanie zaleceń kontroli. Odbioru nowych obiektów zakładów małej gastronomii dokonano w centrach handlowych M1 i Platan oraz Galerii Zabrze. Podczas bieżących kontroli przeprowadzanych w zakładach gastronomicznych znajdujących się w centrach handlowych właścicieli zakładów ukarano mandatami karnymi między innymi za brak segregacji żywności w urządzeniach chłodniczych, niehigieniczne przechowywanie środków spożywczych, przetrzymywanie odzieży ochronnej w przypadkowych miejscach a także nieodpowiednią jakość środków spożywczych. W zakładzie małej gastronomii znajdującym się na pasażu handlowym w Centrum Handlowym Platan stwierdzono znaczne naruszenie warunków sanitarno- higienicznych w tym brak dezynfekcji naczyń stołowych, w związku z powyższym wydano decyzje represyjną z natychmiastowym terminem wykonalności a osobę odpowiedzialną ukarano grzywną w drodze mandatu karnego w wysokości 200 zł. W wyniku toczącego się postępowania administracyjnego po nałożeniu grzywny w celu przymuszenia w wysokości 500 zł w zakładzie usunięto stwierdzone nieprawidłowości. Ponadto w jednej z restauracji na terenie Centrum Handlowego „Platan” po przeprowadzeniu kontroli sanitarnej stwierdzono rażące naruszenie warunków higienicznosanitarnych oraz uchybienia w zakresie stanu technicznego między innymi brak bieżącej ciepłej wody. W związku z powyższym wydano decyzję administracyjną nakazującą usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości z terminem natychmiastowej wykonalności. Osobę odpowiedzialną ukarano grzywną w drodze mandatu karnego w wysokości 300 zł. W czasie przeprowadzonych w zakładzie kontroli sprawdzających stwierdzono usunięcie nieprawidłowości. Na terenie zabytkowego zespołu Szyb Maciej po rewitalizacji i remoncie maszyny wyciągowej oraz wentylatora zmieniono sposób użytkowania budynku nadszybia przeznaczając go do celów turystyki poindustrialnej. Ponadto dopuszczono obiekt w zakresie prowadzenia obsługi ruchu turystycznego z salą wystawienniczo – edukacyjną oraz częścią gastronomiczną w zakresie produkcji i sprzedaży potraw w tym pizzy przygotowywanych od surowca do wyrobu gotowego, napojów gorących i innych w tym alkoholowych podawanych do konsumpcji w naczyniach wielokrotnego użytku. Strona 12 z 48 W 2014 r. otwarto nowy basen „AQUARIUS” na osiedlu Kopernika w Zabrzu. Na terenie kompleksu rekreacyjno –wypoczynkowego powstała restauracja Aqua Bistro prowadząca działalność w zakresie produkcji i sprzedaży potraw przygotowywanych od surowca do wyrobu gotowego przy użyciu jaj dostarczanych do zakładu po dezynfekcji, napojów gorących i zimnych podawanych do konsumpcji w naczyniach wielokrotnego użytku. W 2014 r. na terenie miasta Zabrze działalność cateringową prowadziło 6 zakładów w zakresie produkcji dań od surowca do gotowego wyrobu, w tym usług w zakresie przygotowywania posiłków na zamówienie dla stałych odbiorców i indywidualnych zleceń konsumentów. Posiłki transportowane są przeważnie do wydawalni szkolnych, szpitali oraz innych zakładów pracy. W zależności od odbiorców oraz warunków technicznych panujących w wydawalniach posiłki podawane są w naczyniach wielokrotnego lub jednorazowego użytku. W wyniku przeprowadzonych kontroli sanitarnych w zakładach usług cateringowych wydano 1 decyzję terminową nakazującą trwałe zlikwidowanie przyczyny zawilgocenia ścian oraz odnowienie brudnych, zniszczonych ścian w pomieszczeniach żywnościowych zakładu, usunięcie zbędnego, nieużywanego sprzętu oraz zabezpieczenie opakowań do żywności przechowywanych w zakładzie przed zanieczyszczeniem. Na terenie miasta Zabrze znajduje się Dom Dziennego Pobytu „Rodzina” Caritas Diecezji Gliwickiej, który prowadzi działalność w zakresie żywienia. W 2014 r. po modernizacji wydano decyzję zatwierdzającą zakład usług cateringowych – kuchnię z wydawalnią posiłków oraz zatwierdzono zakład usług cateringowych- stołówkę szkolną po zmianie właściciela. DDP „Rodzina” posiada 4 zaopiniowane środki transportu, którymi są dostarczane posiłki do wydawalnijadłodajni oraz wydawalni posiłków w 2 żłobkach, 1 przedszkolu i 1 szkole podstawowej. W 2014 r. powstało 5 wydawalni posiłków- jadłodajni prowadzonych przez Caritas. Na obszarze miasta Zabrze zlokalizowane są 62 bloki żywienia w szkołach i przedszkolach prowadzące działalność w kuchniach usytuowanych na terenie placówek, w których prowadzona jest działalność w zakresie produkcji posiłków przygotowywanych od surowca do gotowej potrawy oraz 13 bloków żywienia w formie wydawania posiłków dostarczanych w ramach tzw. usług „cateringowych” przez firmy zewnętrzne. W 2014 roku kontynuowano wojewódzki program „Żywienie na wagę zdrowia” prowadzony dla wybranych placówek oświatowych, w którym wzięło udział 18 jednostek z Zabrza głównie przedszkoli i szkół podstawowych. W ramach programu zorganizowano szkolenie dla intendentów, prowadzono dodatkowe konsultacje z zakresu planowania jadłospisów oraz oceniono jadłospisy pod kątem obowiązujących zaleceń żywieniowych. W ramach urzędowej kontroli Strona 13 z 48 żywności pobrano do badań laboratoryjnych jeden posiłek obiadowy z placówki przedszkolnej w kierunku kaloryczności oraz procentowego udziału energii z białka, tłuszczu i węglowodanównie stwierdzono nieprawidłowości. Miejsca obrotu żywnością Stan sanitarno – higieniczny obiektów obrotu żywnością jest bardzo zróżnicowany. Działają zarówno obiekty wielko powierzchniowe o wysokim standardzie jak i małe obiekty, mieszczące się w budynkach mieszkalnych w zwartych zabudowach. Sklepy wielko powierzchniowe i tzw. „sieciówki” stanową dużą konkurencję dla mniejszych przedsiębiorców, którzy między innymi z powodu trudności ekonomicznych pozbawieni są możliwości rozbudowy swoich obiektów i modernizacji. Jednak dzięki systematycznym kontrolom stan sanitarny i techniczny zakładów ulega poprawie. W 2014 r. pod nadzorem tutejszej stacji na terenie miasta Zabrze znajdowało się 1078 obiektów obrotu żywnością, w których zostało przeprowadzone 743 kontrole. W ramach przeprowadzonych kontroli nałożono 101 mandatów karnych na kwotę 17000 zł. Ponadto zatwierdzenie zakładu w drodze decyzji uzyskało 231 zakładów w tym 23 środki transportu. W 2014 r. sieć sklepów „Społem” Zabrze Sp. z o.o. została przejęta przez firmę „Żabka Polska S.A.” Część sklepów sieci „Społem” prowadzące sprzedaż w systemie tradycyjnym zostały przekształcone w sklepy firmowe Piekarni „Bochen” Sp. z o.o. prowadząc sprzedaż pieczywa i wyrobów ciastkarskich w szerokim asortymencie. Natomiast pozostałe 17 sklepów „LUX” przejęła Żabka Polska S.A., które uruchomiono pod nazwą „Freshmarket”. Przejęte zakłady poddano gruntownym remontom i modernizacji oraz poszerzono działalność zakładów, tak by w każdym obok sprzedaży w systemie samoobsługowym artykułów spożywczych pakowanych, prowadzona była sprzedaż w systemie tradycyjnym mięsa, wędlin, serów, wyrobów garmażeryjnych, odpieku pieczywa z półproduktu mrożonego, oraz produkcji i sprzedaży hot-dogów na bazie wyrobów gotowych, napojów gorących z automatu podawanych do konsumpcji w opakowaniach jednorazowego użytku. Zanim dokonano całkowitego przejęcia i modernizacji sklepów nowi dysponenci wydzierżawiali stoiska sprzedaży napojów alkoholowych z uwagi na uzyskanie koncesji. Ponadto z końcem roku firma „Żabka Polska S.A” przekazała w „Freshmarketach” część spożywczą za wyjątkiem sprzedaży napojów alkoholowych indywidualnym ajentom. Powyższe skutkowało przeprowadzaniem kilkukrotnych ponadplanowych kontroli w tych samych obiektach. Strona 14 z 48 Na terenie miasta Zabrze zlokalizowane są dwa centra handlowe: Centrum Handlowe Platan oraz Centrum Handlowe M1, w których znajdują się dwa wielko powierzchniowe hipermarkety. W Centrum Handlowym M1 w usytuowanych jest 19 obiektów obrotu żywnością, 14 zakładów gastronomicznych, 1 wytwórczy. Z końcem 2014 r. nastąpiła zmiana właściciela hipermarket Real przejął AUCHAN dotyczyło to również usytuowanego w nim, zakładu produkcji bułki tartej oraz punktu gastronomicznego. Na pasażach znajdują się sklepy spożywcze, punkty małej gastronomii, restauracje, kioski oraz wytwórnia lodów. W wytwórni lodów przygotowywane lody smakowe na bazie past z dodatkami. W 2014 roku powstały nowe zakłady na terenie Centrum Handlowego w tym 4 punkty małej gastronomii, 1 restauracja, 1 stoisko sprzedaży i rozlewu win. W jednym punkcie małej gastronomii w ramach kontroli sanitarnej tematycznej sprawdzono jakość tłuszczu smażalniczego używanego do produkcji. Jakość zbadanej frytury półpłynnej była prawidłowa. Ponadto w jednym z punktów małej gastronomii usytuowanym na pasażu toczy się postępowanie administracyjne. Natomiast w drugim punkcie małej gastronomii nałożono mandat karny w wysokości 200 zł za brak zabezpieczenia wyrobów pół cukierniczych drożdżówek, pączków przed wpływem zewnętrznych źródeł zanieczyszczeń. W centrum handlowym PLATAN zlokalizowany jest hipermarket Real z własną piekarnią, zakładem małej gastronomii oraz zakładem produkcji bułki tartej; na pasażu handlowym działają 2 restauracje, 7 zakładów małej gastronomii (bary, kawiarnie), 7 zakładów prowadzących obrót żywnością (sklepy i stoiska). W 2014 r. w centrum handlowym Platan uruchomiono automat do produkcji lodów włoskich oraz drogerię Rossmann, a w nowo wybudowanej części kompleksu handlowego powstały sklepy: Apteka Super - Pharm oraz sklep Pepco prowadzący sprzedaż odzieży, artykułów dekoracyjnych, zabawek, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. W hipermarketach zlokalizowanych w Zabrzu pobrano do badań laboratoryjnych 66 próbek środków spożywczych oraz przedmiotów użytku, które przekazano do laboratorium i zbadano w kierunku 3-MCPD, GMO, PU, metali ciężkich, zanieczyszczeń mikrobiologicznych, oceny organoleptycznej, kwasowości, pH, zanieczyszczeń fizycznych i biologicznych i zawartości substancji dodatkowych. Zakwestionowano 1 próbkę tj. cedzak z poliamidu z uwagi na migrację pierwszorzędowych amin aromatycznych do 3% kwasu octowego. Po dokonaniu analizy ryzyka kwestionowana próbka została zgłoszona do systemu RASFF. Dystrybutora przedmiotowego produktu obciążono kosztami badań laboratoryjnych. Do badań laboratoryjnych w zakładach obrotu żywnością pobrano 241 próbek w kierunku między innymi parametrów mikrobiologicznych (84 próbki), zanieczyszczeń fizycznych i biologicznych (54 próbki), mikotoksyn, oceny organoleptycznej, metali szkodliwych dla zdrowia. Strona 15 z 48 Obrót żywnością na terenie targowisk miejskich W dzielnicach miasta tj. Zaborze, Helenka, Rokitnica, Małe Zabrze zlokalizowane są 4 place targowe, na których usytuowanych jest 61 kiosków spożywczych, w tym 15 kiosków sprzedaży mięsa i jego przetworów - wszystkie podłączone są do sieci wodociągowej i energetycznej. Zakłady obrotu podlegają bieżącemu nadzorowi w ramach urzędowej kontroli żywności. W 2014 roku przeprowadzono 19 kontroli sanitarnych, w wyniku których wydano 4 decyzje administracyjne represyjne. W dzielnicy Zaborze w 2014 r. prowadzony był remont sieci wodociągowej ulic bezpośrednio przyległych do placu targowego, co znacznie utrudniło dojazd oraz dojście do targowiska, w wyniku czego znacząco spadła liczba klientów a większość przedsiębiorców zawiesiła działalność. Nadzór nad obrotem grzybami W Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Gliwicach w Sekcji HŻŻiPU dwóch pracowników posiada uprawnienia klasyfikatorów grzybów świeżych. W 2014 r. na stronie internetowej tutejszej Stacji udostępniono ulotkę pt. „Podstawowe Zasady Bezpiecznego Grzybobrania” opracowaną przez Głównego Inspektora Sanitarnego. W okresie letnio – jesiennym w siedzibie tutejszej Stacji prowadzone były konsultacje dla zainteresowanych osób na temat grzybów. Natomiast dla osób zbierających indywidualnie grzyby rosnące w warunkach naturalnych przeznaczone do celów handlowych w tutejszej stacji na podstawie przeprowadzanej oceny organoleptycznej wydawane były bezpłatnie atesty na grzyby świeże potwierdzające ich zgodność gatunkową. W omawianym okresie klasyfikatorzy grzybów wydali 24 atesty na grzyby świeże rosnące w warunkach naturalnych z gatunku: podgrzybek brunatny, borowik szlachetny pochodzących z lasów Rud Raciborskich, Lublinieckich i Wielowsi. Ponadto udzielono 18 konsultacji prywatnym osobom w sprawie klasyfikacji gatunkowej przyniesionych do oceny grzybów. Najczęstszymi powodami dyskwalifikacji ocenianych grzybów były: grzyby nieujęte w wykazie dopuszczonych do obrotu, zbyt małe owocniki utrudniające właściwą klasyfikację gatunkową, niewłaściwe cechy organoleptyczne widoczne zapleśnienia, przedłożenie do oceny samych kapeluszy grzybów blaszkowatych, zbieranie grzybów w rowach przy drogach komunikacyjnych. W dniu 19.09.2014 r. został udzielony wywiad dla lokalnej telewizji Impuls na temat Strona 16 z 48 „Bezpieczne grzybobranie”. W 2014 r. w ramach współpracy ze Strażą Miejską w Zabrzu przeprowadzono na placu targowym w Zabrzu przy ul. Jagiełły kontrole mające na celu sprawdzenie dokumentacji tj. atestów, oferowanych do sprzedaży grzybów świeżych rosnących w warunkach naturalnych. Ogółem skontrolowano 6 punktów sprzedaży z czego w 4 przypadkach sporządzono protokoły z kontroli sanitarnej tematycznej i nie stwierdzono nieprawidłowości, natomiast w pozostałych 2 przypadkach osób prywatnych (zbierających grzyby) pouczono o konieczności uzyskania stosownego atestu wydanego przez grzyboznawcę lub klasyfikatora grzybów. Ponadto poinformowano, że ww. atesty w PSSE wydawane są nieodpłatnie. W związku z powyższym Strony dopełniły stosownych formalności. Akcje W 2014 r. podejmowano wiele dodatkowych działań wynikających między innymi z sytuacji bieżącej: kontrole w zakładach celem sprawdzenia jakości używanych do produkcji olejów jadalnych (oznak zjełczenia). Ponadto kontroli w zakresie warunków i sposobu przechowywania wskazanych przez producenta wprowadzanych do obrotu ww. produktów, wzmożonego nadzoru w zakładach wprowadzających do obrotu lody nieopakowane tj. z automatów do lodów oraz sprzedaż lodów porcjowanych, kontynuacja „Akcji Mklik próchniczek” w zakładach piekarniczych, kontroli w zakładach żywienia zbiorowego typu zamkniętego w zakresie sposobu żywienia, jakości żywności oraz warunków higieniczno – sanitarnych w zakładach zarówno prowadzących usługi cateringowe, jak i korzystających z tych usług. W ramach prowadzonego nadzoru przeprowadzone zostały kontrole zgodnie z założeniami ,,Akcji Catering’’ Epidemiologiczną zaplanowanej przez Wojewódzką Stację Sanitarno – w Katowicach. Założenia ,,Akcji Catering’’ obejmowały ocenę sanitarną firm cateringowych prowadzących działalność żywieniowo – żywnościową oraz kontrole zakładów korzystających z usług firm w zakresie żywienia. Realizatorem przyjętych zamierzeń w Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej była Sekcja Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku. Powyższą akcję zaplanowano na okres od marca do września 2014 roku Strona 17 z 48 podzielony na II etapy. Kontrole zakładów cateringowych obejmowały następujące zagadnienia: wykaz odbiorców dla których realizowane były zamówienia, występowanie warunków pozwalających na wyprodukowanie udokumentowanej ilości posiłków, przestrzeganie warunków sanitarno - higienicznych przy produkcji posiłków, ocenę systemów GHP, GMP, HACCP, higienę transportu posiłków, ocenę stanu technicznego, ostateczną ocenę posiłków przygotowanych do dystrybucji, realizację obowiązku z art. 19 ust.1 rozporządzenia 178/2002. Podczas dwóch etapów akcji przeprowadzono kontrole sanitarne w 12 zakładach prowadzących usługi cateringowe zlokalizowanych na podległym terenie 2 w Gliwicach, 8 w Zabrzu oraz 2 z powiatu gliwickiego . Skontrolowano również 33 wydawalnie posiłków w przedszkolach, szkołach oraz w szpitalach. Łącznie skontrolowano 45 placówek. W nadzorowanych zakładach cateringowych ilość produkowanych posiłków w ciągu dnia była zróżnicowana i tak najmniej wyprodukowano 10 posiłków, natomiast największą ilość w granicach 551 porcji. Kontrole wykazały, że każda z firm cateringowych posiadała warunki, pozwalające na wyprodukowanie udokumentowanej ilości posiłków. Natomiast w 7 przypadkach stwierdzono nieprawidłowości sanitarno – techniczne, w związku z czym wydano 3 decyzje administracyjne oraz nałożono 3 mandaty karne na łączną kwotę 800 zł. W jednym z zakładów nie prowadzono zapisów dotyczących ostatecznej oceny posiłków przeznaczonych do dystrybucji. W skontrolowanych zakładach nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie transportu dostarczanych posiłków do odbiorców. Posiłki dostarczane były w przystosowanych środkach transportu posiadających stosowną dokumentację w zakresie dobrej praktyki higienicznej oraz dokumentu potwierdzającego spełnienie warunków techniczno – sanitarnych do przewozu żywności. Wszystkie zakłady posiadały odpowiednie pojemniki do transportu posiłków w tym izotermiczne w odpowiedniej ilości i o prawidłowym stanie technicznym. W zakładach korzystających z usług zakładów przygotowujących posiłki ramach „Akcji catering” skontrolowano 33 wydawalnie posiłków usytuowanych w żłobkach, przedszkolach, szkołach oraz w szpitalach. Strona 18 z 48 Wydawalnia posiłków Szkoła Przedszkole Żłobek Szpital Razem Gliwice Zabrze Powiat gliwicki Razem 1 3 3 7 10 2 1 4 17 5 2 2 9 16 7 1 9 33 Kontrole zakładów korzystających z usług cateringowych obejmowały następujące zagadnienia: nazwę zakładu dostarczającego posiłki, ocenę systemów GHP, GMP, HACCP, przestrzeganie warunków sanitarno - higienicznych, zapewnienia prawidłowego procesu mycia i dezynfekcji naczyń, sprzętu, sposobu odbioru i porcjowania posiłków, spełnienia wymagań dla środka transportu określonych w rozporządzeniu (WE) nr 852/2004 oraz daty ostatniej kontroli, procedur w zakładzie w zakresie prowadzenia kontroli czystości środka transportu, temperatury dostarczonych posiłków, ostatecznego etapu oceny posiłków wjeżdżających do odbiorcy, procedur reklamacji dostarczonej żywności i działań zastępczych, uzgodnień pomiędzy zakładem cateringowym, a odbiorcą dotyczących informowania o wadliwości partii posiłków. W skontrolowanych wydawalniach dysponenci opracowali i wdrożyli zakładowy program GHP i GMP oraz zasady oparte na systemie HACCP uwzględniając strukturę organizacyjną jak i specyfikę działania zakładu. Wzięto także pod uwagę metody pracy, zalecenia dotyczące higieny pracy, jak również zdrowia pracowników. W ww. zakładach prowadzona była stosowana dokumentacja wraz z zapisami prowadzącymi na bieżąco. W toku kontroli stwierdzono nieprawidłowości dotyczące stanu technicznego: uszkodzony sufit w wydawalni potraw oraz trudną do utrzymania w czystości podłogę w sali konsumpcyjnej. W związku z tym została wydana decyzja terminowa. Natomiast z powodu braku warunków higienicznych i nieprawidłowych opakowań do transportu żywności nałożono mandat karny na kwotę 100 zł . W 2011 r. z powodu braku wózków do transportu posiłków w bloku żywienia w szpitalu oraz braku strefy przyjęcia i dystrybucji została wydana decyzja administracyjna Strona 19 z 48 w której przedłużono termin realizacji do 30.06.2015. W obiektach w momencie odbierania posiłków sprawdzano, zgodnie z istniejącą w zakładzie procedurą, spełnienie wymagań sanitarno - higienicznych środka transportu takie jak: czystość środka transportu, odzież robocza kierowcy, stan opakowań zbiorczych gotowych potraw (transportery, pojemniki), temperatura gotowych potraw, ocena organoleptyczna posiłków oraz ich zgodność z jadłospisem. Dostarczaną żywność porcjowano we własnym zakresie z zachowaniem zasad higieny, przy użyciu odpowiedniego sprzętu, środków ochrony indywidualnej (rękawiczki, czepki) oraz zabezpieczeniem wydawanych potraw oraz naczyń stołowych przed wtórnym zanieczyszczeniem. W dokumentacji zakładowej prowadzone były zapisy wewnętrznej kontroli dostaw, które dotyczyły: daty i godziny przyjęcia posiłków, temperatury oraz oceny organoleptycznej potraw, oceny transportu przywożonych dań, działań korygujących. W przypadku wadliwej partii posiłku odbiorcy zobowiązani byli do poinformowania dostawcy o zaistniałej sytuacji. Firmy cateringowe w przypadku reklamacji posiłków przez zamawiającego z powodu złej jakości zobowiązane były do dostarczenia w określonym czasie posiłku o dobrej jakości zdrowotnej. Koszt i ryzyko związane z dostarczeniem nowego, odpowiedniego posiłku ponoszony był przez wykonawcę bez obciążenia zamawiającego dodatkowymi kosztami. W zakresie dokonanych ocen sporządzane były protokoły zwrotu posiłków do wytwórcy. W ramach zawartych umów reklamowany posiłek był wymieniany na nowy i dostarczany do odbiorcy w czasie nieprzekraczającym 2 godzin. W niektórych przypadkach zabezpieczono wyżywienie poprzez suchy prowiant. Istniała również możliwość zamówienia posiłku w innym zakładzie, a kosztem posiłku obciążony był wykonawca, który nie wywiązał się z zawartej umowy. W ocenianych zakładach gospodarka opadami pokonsumpcyjnymi prowadzona była prawidłowo i polegała na przekazywaniu ww. odpadów bezpośrednio przez wydawalnię lub przez zakład przygotowujący posiłki do zakładu utylizacji. Strona 20 z 48 Współpraca z innymi służbami kontroli W 2014 r. Sekcja HŻŻiPU kontynuowała realizację porozumienia ramowego zawartego w 2008 r. pomiędzy Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Gliwicach i Powiatowym Lekarzem Weterynarii. Ponadto prowadziła współpracę z Inspekcja Farmaceutyczną, Policją, Inspekcją Handlową, Strażą Miejską. Skargi i wnioski W Sekcji Higieny Żywności i Żywienia w 2014 r. ogółem zgłoszono 209 w tym w Zabrzu 72 kontrole interwencyjne, spośród których w 29 przypadkach przeprowadzone czynności kontrolne potwierdziły wniesione zarzuty. W wyniku podjętych działań wydano 8 decyzji administracyjnych nakazujących usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości a także nałożono 23 mandaty karne na kwotę 4200 zł. Interwencje zgłaszane w Sekcji HŻŻiPU w 2014 r. dotyczyły głównie: sprzedaży środków spożywczych niewłaściwej jakości w tym mięsa i wędlin o nieprawidłowych cechach organoleptycznych tj. nieświeży zapach oraz nietypowa konsystencja, niewłaściwą jakość produktów oraz potraw w zakładach żywienia zbiorowego otwartego np. o niewłaściwych cechach sensorycznych, wprowadzania do obrotu przeterminowanych środków spożywczych, niehigieniczną sprzedaż środków spożywczych, niewłaściwy stan higieniczno - sanitarny pomieszczeń zakładu. Strona 21 z 48 Ocena i wnioski końcowe Działalność Sekcji HŻŻiPU Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Gliwicach w 2014 r. miała za zadanie sprawowania nadzoru nad bezpieczeństwem żywności i żywienia, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością produkowanych i wprowadzanych do obrotu, poprzez prowadzenie efektywnej działalności kontrolnej w podległych zakładach, zmierzającej do wyegzekwowania przestrzegania obowiązujących przepisów prawa krajowego i europejskiego w zakresie bezpieczeństwa żywności i żywienia. W wyniku prowadzonego bieżącego nadzoru stwierdzono, że stan sanitarny zakładów uległ poprawie w stosunku do 2013 r. Potwierdzeniem powyższego faktu jest porównanie wynikowości kontroli w stosunku do roku ubiegłego. W 2013 r. wynikowość wynosiła 37,8 %. natomiast w ocenianym okresie 27,6%. Wynikowość kontroli jest rezultatem prowadzonych intensywnych działań kontrolnych w latach ubiegłych. Natomiast procent próbek kwestionowanych z 1,2 % uległ nieznacznemu zwiększeniu do 1,7 %. Przyczyną powyższego było stwierdzenie obecności szkodników zbożowo mącznych w 4 próbkach sanitarnych (zmiotki z podłogi oraz wytrzepki z koszyczków do garowania pieczywa) pobranych w zakładach piekarniczych, ponadnormatywna liczba Enterobacteriaceae w 5 próbkach lodów z automatu oraz migracja pierwszorzędowych amin aromatycznych w próbce cedzaka z poliamidu. W 2014 r. ilość zgłoszonych interwencji wynosiła 209 natomiast w ubiegłym roku wynosiła 212 tak więc utrzymuje się na porównywalnym poziomie. Nadal ekspansja handlu elektronicznego stwarza nadal realne zagrożenie w zakresie zachowania bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. Potwierdzeniem powyższego jest wzrastająca ilość oferowanych przez Internet środków spożywczych w tym suplementów diety i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Oferenci ww. produktów mając na względzie korzyści finansowe często poprzez reklamę i ich opisy wprowadzają w błąd konsumentów, co do ich właściwości przypisując im działanie lecznicze. Od wielu lat problem stanowi brak uregulowań prawnych w zakresie wymagań obowiązujących przy prowadzeniu żywienia zbiorowego typu zamkniętego, norm żywienia i wymagań zdrowotnych ze szczególnym uwzględnieniem ocenianych jadłospisów dzieci i młodzieży. Nadal w przypadku stwierdzenia błędów żywieniowych wydawane są jedynie zalecenia żywieniowe w celu ich wyeliminowania. Pomimo prowadzonych programów oświatowych ww. zakresie stwierdzane są nieprawidłowości, które dotyczą w szczególności dysponentów zakładów żywienia zbiorowego korzystających z tzw. usług „cateringowych”. Strona 22 z 48 Analiza chorób zakaźnych dla miasta Zabrze za rok 2014 Analizę sytuacji epidemiologicznej w zakresie chorób zakaźnych i pasożytniczych w mieście Zabrze przeprowadzono w oparciu o roczne sprawozdania o zachorowaniach na choroby zakaźne, zakażenia i zatrucia Mz-56. Stale obserwuje się kontynuację korzystnych tendencji zapadalności na te choroby zakaźne, którym można zapobiegać przez szczepienia w tym objęte programem szczepień obowiązkowych. Nadzór nad ta grupą chorób jest szczególnie ważny ze względu na to, iż dane o zapadalności na te choroby mają bezpośrednie przełożenie na politykę szczepień. Systematyczna analiza zgłoszeń zachorowań na choroby zakaźne umożliwiła wdrożenie działań przeciwepidemicznych i zwiększenia zdrowotnego bezpieczeństwa mieszkańców. Ogółem w mieście Zabrze w 2014r odnotowano 3881 zachorowań na choroby zakaźne z czego 46% stanowiły zachorowania na ospę wietrzną. Natomiast w mieście Zabrze w 2013r ogółem odnotowano 2626 zachorowań na choroby zakaźne. W porównaniu z rokiem 2013r nastąpił wzrost liczby zachorowań o ok. 48%. Powodem takiego stanu był wzrost zachorowań na ospę wietrzną. Liczba osób hospitalizowanych w stosunku ogólnej liczby zachorowań pozostaje na podobnym poziomie. W 2014r hospitalizowano 376 stanowiło ogółu zachorowań co stanowiło ok. 10% wszystkich zachorowań. W 2013r spośród ogółu zachorowań hospitalizowano 263 osoby W 2014r przeprowadzono 728 wywiadów epidemiologicznych, nadzorem epidemiologicznym objęto 197 osoby z kontaktu z chorymi. W 2013r przeprowadzono 523 wywiady epidemiologicznych, nadzorem epidemiologicznym objęto 144 osoby z kontaktu z chorymi. Podobnie jak w roku ubiegłym w 2014 roku dominowały zachorowania na grypę i grypopodobne, wirusowe zakażenia jelitowe oraz biegunki i zapalenie żołądkowo jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu a także choroby wieku dziecięcego tj., ospa wietrzna, płonica. Choroby wieku dziecięcego cechują się cyklicznością wzrostu zachorowań i występowaniem cyklicznych epidemii wyrównawczych. W odniesieniu do roku ubiegłego największe spadki zapadalności w stosunku do roku poprzedniego odnotowano m.in. w przypadku zachorowań na grypę i zachorowania grypopodobne i różyczkę Śmiertelność postaje na podobnym poziomie jak w roku ubiegłym z powodu chorób zakaźnych zmarło 5 osób. Główną przyczyną zgonów zarówno w 2014 jak i 2013 była gruźlica płuc Strona 23 z 48 i jej późne następstwa. Grypa i jej powikłania w układzie krążenia i oddychania stanowią poważny problem zdrowia publicznego. Powoduje ona również duże straty ekonomiczne, związane z absencją chorobową. Walka z grypą nie jest łatwa z uwagi na rozsianie źródeł zakażenia, występowanie postaci poronnych choroby oraz wysokiej zjadliwości wirusa. Szczepienia przeciw grypie zmniejszają prawdopodobieństwo zachorowania, hospitalizacji i zgonu z powodu tej choroby. Szczepienia przeciwko grypie nie tylko zmniejszają koszty ponoszone na jej leczenie ale także korzystnie wpływają na zdrowie całej populacji. Stosunkowo szybko odnotowano upowszechnienie się szczepień przeciw tej chorobie. Sezon grypowy 2014r był porównywalny z rokiem ubiegłym. Na terenie miasta Zabrze odnotowano 977 zachorowań na grypę i grypopodobne w tym 61 dzieci do lat 14. Grupą chorób, które również stanowią problem dla zdrowia publicznego i nad którą należy wzmóc nadzór na terenie miasta Zabrze jest gruźlica. Obserwowany jest relatywny wzrost zapadalności na przestrzeni ostatnich lat. Pomimo obserwowanej wysokiej zapadalności osób starszych o niskim statusie społecznym i niedostatecznych warunkach bytowych obserwuje się również zachorowania wśród osób młodych pracujących zawodowo. Osoby te często lekceważą swój stan zdrowia, nie korzystają z porad lekarskich i zwolnienia lekarskiego w obawie przed utratą pracy. Kolejnym problemem zdrowia publicznego są wirusowe zapalenia wątroby typu B i C, przenoszone poprzez naruszenie ciągłości tkanek. Spośród nich najpoważniejszy problem epidemiologiczny stanowi wirusowe zapalenia wątroby WZW typu C, przeciw któremu nie ma skutecznej szczepionki. Ze względu na przewlekły charakter tych zakażeń oraz narastający problem związany z leczeniem powikłań WZW typu C stanowi nadal zagrożenie dla zdrowia publicznego. Sytuacja epidemiologiczna zakażeń WZW typu B jest kształtowana przede wszystkim przez możliwość czynnego uodpornienia, gdzie istotną sprawą jest utrzymanie wysokiego poziomu zaszczepienia przeciwko WZW typu B. Problemy związane zakażeniami wirusami hepatotropowymi wymagają usprawnienia działań profilaktycznych zmierzających do poprawy bezpieczeństwa procedur medycznych i poprawy wykrywania wcześniej nabytych zakażeń. W ramach działań edukacyjnych PPIS w Gliwicach bierze udział w realizacji programu „Edukacja pracowników wybranych zawodów zwiększonego ryzyka transmisji zakażeń krwiopochodnych i ogółu społeczeństwa w zakresie prewencji HCV, HBV, HIV -„Zapobieganie Strona 24 z 48 zakażeniom HCV”. W listopadzie 2014 roku ruszyła również kampania edukacyjna „Mam świadomość jak być zdrowym” skierowana do właścicieli i pracowników gabinetów pielęgnacji urody. W zakresie zatruć pokarmowych i zakażeń pokarmowych w 2014r obserwowany jest nieznaczny wzrost zapadalności. Spośród wszystkich zatruć i zakażeń pokarmowych dominującymi są zakażenia o etiologii wirusowej przede wszystkim zachorowania wywołane przez rotawirusy. Natomiast w zakresie bakteryjnych zatruć i zakażeń pokarmowych dominowały zakażenia wywołane przez odzwierzęce pałeczki Salmonella oraz Clostridium difficile. Niepokój budzi utrzymywanie się stosunkowo wysokiej zapadalności na biegunki i zapalenia żołądkowko-jelitowe u dzieci do lat dwóch, a więc w przedziale wieku, w którym biegunki mogą mieć groźny przebieg prowadząc do ciężkiego odwodnienia. Zachorowania występowały w środowiskach domowych, na które organy władzy państwowej mają niewielki wpływ. W kształtowaniu zachowań prozdrowotnych na rzecz zwiększania higieny osobistej, otoczenia oraz higieny przygotowania posiłków ma oświata zdrowotna. Pomimo obserwowanego spadku zapadalności na biegunki i zapalenia żołądkowo-jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu nie potwierdzone badaniami bakteriologicznymi stanowią one nadal poważną słabość nadzoru epidemiologicznego. Świadczy to o niedostatecznej diagnostyce w tym zakresie a lekarze coraz częściej odstępują od poszukiwania przyczyny zachorowania. Opóźnienia i niedostatki w zakresie diagnostyki mikrobiologicznej zatruć pokarmowych i zakażeń żołądkowo-jelitowych stanowią poważny mankament systemu nadzoru epidemiologicznego szczególnie wobec faktu, że kontrola chorób przenoszonych przez żywność i ich zwalczanie jest jednym z priorytetów nadzoru nad chorobami zakaźnymi prowadzonymi w ramach Unii Europejskiej. Zbiorowy wysiłek Państwowej Inspekcji Sanitarnej, ale w wielkim stopniu również dociekliwość diagnostyczna lekarzy w imię dobrej praktyki medycznej mogłaby wpłynąć na poprawę jakości nadzoru i zbliżyć nas do współczesnych standardów europejskich. W zwalczaniu zatruć i zakażeń pokarmowych oraz chorób przeciw którym nie ma szczepień ochronnych ważne są działania profilaktyczne szczególnie te, które dotyczą bezpieczeństwa żywności. Na terenie miasta Zabrze stale prowadzony jest aktywny nadzór nad OPV. Nadzór polega na telefonicznym, cotygodniowym kontakcie z oddziałami neurologii ze szczególnym uwzględnieniem oddziałów neurologii dziecięcej a w przypadku podejrzenia zachorowania pobierania i przesyłania Strona 25 z 48 do badań laboratoryjnych w NIZP-PZH próbek kału. Od lat nie odnotowano żadnego przypadku zachorowania na OPV. Na poprawę zgłaszalności chorób zakaźnych niewątpliwie ma wpływ porozumienie ramowe zawarte pomiędzy Śląskim Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym w Katowicach i Narodowym Funduszem Zdrowia. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach co kwartał otrzymuje informacje, dotyczące liczby chorób zakaźnych zgłaszanych przez zakłady opieki zdrowotnej do Narodowego Funduszu Zdrowia. Powyższe dane są wnikliwie analizowane i porównywane z liczbą chorób zakaźnych zgłaszanych przez poszczególne zakłady opieki zdrowotnej do Powiatowej Stacji Sanitarno –Epidemiologicznej w Gliwicach. W związku z powyższym, do kierowników poszczególnych zakładów opieki zdrowotnej w których stwierdzono niezgodności w liczbie chorób zakaźnych zgłoszonych do Narodowego Funduszu Zdrowia i Powiatowej Stacji Sanitarno –Epidemiologicznej w Gliwicach, wysyła się pisma wnoszące o sprostowanie powstałych nieścisłości. Na poprawę zgłaszalności zachorowań na choroby zakaźne niewątpliwe ma wpływ ukazanie się w kwietniu 2014 roku Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie biologicznych czynników chorobotwórczych podlegających zgłoszeniu, wzorów formularzy zgłoszeń dodatnich wyników badań w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych oraz okoliczności dokonywania zgłoszeń (Dz.U. z 2014 poz. 459). Rozporządzenie to określa nowy wykaz oraz nowe zasady zgłaszania dodatnich wyników badań w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych. Ponadto cytowane rozporządzenie określa wzory formularzy zgłoszeń dodatnich wyników badań w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych oraz podmioty, którym są przekazywane zgłoszenia dodatnich wyników badań w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych. Spowodowało to zgłaszanie dodatnich wyników badań laboratoryjnych do Państwowej Inspekcji Sanitarnej a nie tylko przypadków zdiagnozowanych przez lekarzy jako zachorowania. Tym samym spowodowało to zintensyfikowanie działań przeciwepidemicznych. W związku z wystąpieniem epidemii gorączki krwotocznej Ebola w krajach Afryki Zachodniej Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny przekazywał do wszystkich zakładów opieki zdrowotnej znajdujących się na obszarze działania aktualne informacje dotyczące sytuacji epidemiologicznej oraz procedur i sposobów postępowania w przypadku pojawienia się osoby Strona 26 z 48 podejrzanej o zakażenie wirusem Ebola. W ramach zabezpieczenia epidemiologicznego nawiązano współpracę z uczelniami wyższymi oraz zakładami pracy w celu pozyskiwania informacji o osobach przyjeżdżających z krajów endemicznego występowania zachorowań na wirusowe gorączki krwotoczne. Osoby przyjeżdżające z krajów zagrożonych były obejmowane 21 dniowym, biernym nadzorem epidemiologicznym. Ponadto przeprowadzono 4 kontrole w szpitalach oraz 28 kontroli w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej dotyczące przygotowania personelu podmiotów leczniczych w zakresie posiadania i wdrożenia procedur postępowania z osobami podejrzanymi o choroby wysoce zakaźne- gorączka krwotoczna wywołana wirusem Ebola oraz zapewnienia środków ochrony osobistej dla personelu oraz innych niezbędnych środków do działania w razie zagrożenia. Przeprowadzając czynności kontrolne stwierdzono, iż każda izba przyjęć szpitala oraz każdy gabinet diagnostyczno – zabiegowy lub lekarski podstawowej opieki zdrowotnej zostały wyposażone w indywidualne zestawy ochrony biologicznej. Ponadto przedsiębiorstwa podmiotów leczniczych zabezpieczone zostały w środki ochrony osobistej jednorazowego użycia: maseczki, rękawiczki, fartuchy jednorazowego użycia oraz właściwe środki do dekontaminacji powierzchni i skóry. Przedstawiciele podmiotów uczestniczyli w szkoleniach zewnętrznych dotyczących postępowania na wypadek pojawienia się pacjenta podejrzanego lub chorego na chorobę wysoce zakaźną, następnie przeprowadzili szkolenia wewnętrzne, podczas których przekazali schematy postępowania dotyczące wirusa Ebola oraz, w razie konieczności, dokonali aktualizacji posiadanych procedur. W trakcie przeprowadzonych kontroli stwierdzono prawidłowy nadzór oraz przestrzeganie opracowanych i wdrożonych przez kierowników wszystkich skontrolowanych podmiotów leczniczych procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami. Ponadto nie stwierdzono nieprawidłowości w przedmiocie kontroli. Strona 27 z 48 Podsumowując Z grupy chorób zakaźnych objętych w Polsce zgłaszaniem należy przede wszystkim zwrócić uwagę na sytuację epidemiologiczną chorób podlegających obowiązkowym szczepieniom ochronnym oraz chorób przenoszonych poprzez naruszenie ciągłości tkanek. Korzystna sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych nie zwalnia z konieczności systematycznego monitorowania zachorowań i prowadzenia aktywnego nadzoru epidemiologicznego nad tymi chorobami. Pomyślna sytuacja epidemiologiczna może być utrzymana w przyszłości pod warunkiem: kontynuowania szczepień ochronnych realizacji programu eradykacji poliomyelitis i eliminacji odry zwrócenia uwagi na wczesne wykrywanie chorych i zakażonych, ich zgłaszanie i rejestracje umożliwiające szybkie podjecie postępowania leczniczego i przeciw epidemicznego – zwłaszcza dotyczy to chorób rzadko występujących lub tych które mogą być zawleczone do Polski zwiększenie dostępu do badań diagnostycznych – określenie czynnika etiologicznego choroby ma wpływ nie tylko na postępowanie terapeutyczne ale także na profilaktykę przeciwepidemiczną. Dane epidemiologiczne dotyczące występowania wybranych chorób zakaźnych na terenie miasta Zabrze zostały przedstawione w formie tabelarycznej (tab.1). Strona 28 z 48 Tab. 1 Liczba zachorowań oraz zapadalność na choroby zakaźne podlegających zgłoszeniom w ramach nadzoru epidemiologicznego w 2014r i 2013r w Zabrzu Jednostka chorobowa Liczba zachorowań w 2014r Zapadalność Zapadalność na 1000 00 Liczba na 1000 00 ludności w zachorowań ludności w Spadek/wzrost 2014r w 2013r 2013r zapadalności Ospa wietrzna Wirusowe zakażenia jelitowe Biegunki i zapalenie żołądkowo-jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu WZW C Gruźlica ICh wywołana przez Streptococcus pyogenes WZW B Borelioza Bakteryjne zakażenia jelitowe Salmonelozy Płonica 1781 149 1002,96 83,91 644 83 375,44 48,38 + 627,52 + 35,53 245 48 73 137,97 27,03 41,11 201 24 51 117,17 14,00 29,73 + 20,80 + 13,03 + 11,38 100 33 86 56,31 18,58 48,43 79 16 73 46,05 9,33 42,55 + 10,26 + 9,25 + 5,88 16 14 239 9,01 7,88 134,59 10 9 227 5,82 5,24 132,33 + 3,19 + 2,64 + 2,26 Krztusiec Świnka ICh wywołana przez Streptococcus pneumoniae Neuroinfekcje Grypa Różyczka 8 12 4,50 6,76 8 12 4,66 6,99 - 0,16 - 0,23 2 12 977 23 1,13 6,76 550,20 12,95 4 17 984 131 2,33 9,57 573,6 76,37 - 1,20 - 2,81 - 23,40 - 63,42 Ocena nadzoru sanitarnego nad placówkami ochrony zdrowia Strona 29 z 48 W roku 2014 na terenie miasta Zabrze sprawowano nadzór sanitarny nad (rys.1): rys. 1 Placówki ochrony zdrowia działające na terenie miasta Zabrze 5 18 10 89 287 lecznictwo zamknięte lecznictwo ambulatoryjne praktyki lekarskie praktyki pielęgniarskie placówki świadczące usługi w zakresie protetyki stomatologicznej oraz analityki medycznej - 10 zakładami lecznictwa zamkniętego tj. 4 szpitalami z 2 obiektami, 6 szpitalami jednego dnia z jednym obiektem oraz filią zakładu opiekuńczo leczniczego i szpitala jednego dnia, których dyrekcja mieści się poza terenem działalności PSSE Gliwice, - 89 zakładami lecznictwa ambulatoryjnego z 64 obiektami i 27 filiami, których dyrekcja mieści się poza terenem działalności PSSE Gliwice, w tym 4 zakłady oraz 1 obiekt i 2 filie posiadają status publicznego zakładu opieki zdrowotnej, natomiast 85 zakładów, 63 obiekty oraz 25 filii są niepublicznymi zakładami opieki zdrowotnej (rys.2), Strona 30 z 48 rys. 2 Zakłady lecznictwa ambulatoryjnego miasta Zabrze 4 85 samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej niepubliczne zakłady opieki zdrowotneij - 287 praktykami lekarskimi, w tym 66 indywidualnymi praktykami lekarskimi, 208 indywidualnymi specjalistycznymi praktykami lekarskimi, 13 grupowymi praktykami lekarskimi, - 3 indywidualnymi praktykami pielęgniarek, 2 grupowymi praktykami pielęgniarskimi, - 18 placówkami świadczącymi usługi w zakresie protetyki stomatologicznej oraz analityki medycznej. Lecznictwo zamknięte W placówkach lecznictwa zamkniętego przeprowadzono 27 kontroli, w tym skontrolowano 4 szpitale wraz z obiektami oraz 3 szpitale jednodniowe. W trakcie kontroli w dwóch szpitalach stwierdzono naruszenia wymagań higieniczno-sanitarnych dotyczących m.in. brudnych powierzchni ściennych i sufitowych. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości wydano decyzje administracyjne, które są w toku realizacji. W pozostałych podmiotach leczniczych stwierdzono wystarczającą ilość sprzętu jednorazowego użycia, indywidualnych środków ochrony osobistej, preparatów dezynfekcyjnych wykorzystywanych zgodnie z zaleceniami producenta. Postępowanie z narzędziami i materiałami sterylnymi, bielizną czystą i brudną oraz odpadami medycznymi zgodne z wdrożonymi i obowiązującymi w zakładzie procedurami. Dokumentacja z prowadzonych wewnętrznych kontroli procesów sterylizacji prowadzona jest prawidłowo i na Strona 31 z 48 bieżąco. W ramach przeprowadzonych kontroli działalności zespołów i komitetów ds. zakażeń szpitalnych stwierdzono, że prowadzone jest monitorowanie i rejestracja zakażeń zakładowych oraz drobnoustrojów alarmowych. Personel medyczny wchodzący w skład zespołu podnosi swoje kwalifikacje w ramach specjalistycznych kursów i szkoleń zewnętrznych, prowadzi szkolenia wewnętrzne dla pracowników poszczególnych komórek organizacyjnych zakładu w zakresie zasad, praktyki i metod kontroli zakażeń zakładowych oraz nadzoruje przestrzeganie opracowanych i wdrożonych procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami. Skontrolowano 2 szpitale wraz z obiektami pod kątem przygotowania do powszechnych akcji deratyzacyjnych, kontrole potwierdziły prawidłowe przygotowanie szpitali. Przeprowadzono także celowane kontrole w oddziałach kardiologii inwazyjnej zlokalizowanych w dwóch szpitalach. W trakcie kontroli sprawdzano m.in. zaopatrzenie w materiały i sprzęt sterylny, ilość środków dezynfekcyjnych, dostępność środków ochrony osobistej, postępowanie personelu medycznego z obowiązującymi i wdrożonymi procedurami oraz wykonywanie mikrobiologicznych badań przesiewowych u nowoprzyjętych pacjentów lub pacjentów przenoszonych z innego szpitala. Kontrole nie wykazały nieprawidłowości w przedmiocie sprawy. Przeprowadzono również kontrole dotyczące przygotowania personelu szpitali w zakresie posiadania i wdrożenia procedur postępowania z osobami podejrzanymi o choroby wysoce zakaźne- gorączka krwotoczna wywołana wirusem Ebola oraz zapewnienia środków ochrony osobistej dla personelu oraz innych niezbędnych środków do działania w razie zagrożenia. W trakcie kontroli stwierdzono, iż każda izba przyjęć szpitala została wyposażona w indywidualne zestawy ochrony biologicznej oraz właściwe środki do dekontaminacji powierzchni i skóry, natomiast personel posiadał wiedzę na temat sposobu postępowania na wypadek kontaktu z osobą podejrzaną lub chorą. W jednym szpitalu funkcjonuje centralna sterylizatornia, która nie spełnia wymagań określonych rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. poz. 739), natomiast dwa szpitale posiadają certyfikat stwierdzający, iż ich system zarządzania jakością jest zgodny z wymogami ISO w zakresie świadczenia usług sterylizacji wyrobów medycznych. Jeden szpital ma podpisaną umowę na sterylizację z zakładem posiadającym system zarządzania jakością ISO. W zakładach opieki zdrowotnej zamkniętej zainstalowane są 24 autoklawy parowe, 2 urządzenia na tlenek etylenu, 2 urządzenia sterylizacyjne na suche gorące powietrze. Strona 32 z 48 Dokumentacja z prowadzonych wewnętrznych kontroli procesów sterylizacji prowadzona jest prawidłowo i na bieżąco. W placówkach lecznictwa zamkniętego prowadzone są prace remontowo-modernizacyjne związane z dostosowaniem pomieszczeń do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. z 2012r. poz. 739). Przyjęto i rozpatrzono jedną interwencję dotyczącą braku zachowania zasad higieny na oddziale, nieprawidłowej dekontaminacji dłoni oraz nieprawidłowego stosowania sprzętu jednorazowego użycia przez personel. Przeprowadzona kontrola nie wykazała zasadności wniesionej interwencji. Osoba wnosząca interwencję została poinformowana pisemnie o wynikach przeprowadzonej kontroli. Lecznictwo ambulatoryjne W 2014r. objęte nadzorem były 84 przychodnie wraz z 62 obiektami, medycznym laboratorium diagnostycznym wraz z obiektem, 2 zakładami rehabilitacji leczniczej wraz z obiektem oraz inne 2 podmioty lecznicze, a także 27 fili, których dyrekcja mieści się poza terenem działalności PSSE Gliwice. W przedsiębiorstwach podmiotów leczniczych przeprowadzono 157 kontroli, w tym 2 kontrole wynikowe. Wydano 2 decyzje administracyjne, które nakazywały poprawę stanu sanitarno - higienicznego pomieszczeń zakładu oraz przeprowadzenie szkolenia personelu w zakresie realizacji programu szczepień. W toku realizacji pozostała 1 decyzja administracyjna. Przeprowadzono także celowane kontrole dotyczące przygotowania personelu podstawowej opieki zdrowotnej w zakresie posiadania i wdrożenia procedur postępowania z osobami podejrzanymi o choroby wysoce zakaźne- gorączka krwotoczna wywołana wirusem Ebola oraz zapewnienia środków ochrony osobistej dla personelu oraz innych niezbędnych środków do działania w razie zagrożenia. W trakcie kontroli stwierdzono, iż każda poradnia podstawowej opieki zdrowotnej została wyposażona w indywidualne zestawy ochrony biologicznej oraz właściwe środki do dekontaminacji powierzchni i skóry, natomiast personel posiadał wiedzę na temat sposobu postępowania na wypadek kontaktu z osobą podejrzaną lub chorą. W ramach prowadzonego nadzoru PPIS w Gliwicach wydał 26 opinii o spełnieniu wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. poz. 739). W placówkach leczniczych prowadzone są prace remontowo-modernizacyjne Strona 33 z 48 związane z dostosowaniem pomieszczeń do wymagań wyżej cytowanego rozporządzenia. W zakładach było zainstalowanych 69 autoklawów parowych, 1 urządzenie na suche gorące powietrze, 1 urządzenie na tlenek etylenu, 13 zakładów posiada podpisaną umowę z jednostką świadczącą usługi w zakresie sterylizacji, natomiast w pozostałych zakładach używany jest sprzęt jednorazowego użycia. W 2014r. w zakładach lecznictwa ambulatoryjnego przeprowadzono kontrole dokumentacji z prowadzonych wewnętrznych kontroli procesów sterylizacji. Dokumentacja prowadzona jest prawidłowo i na bieżąco. Zakłady dysponowały wystarczającą ilością środków dezynfekcyjnych stosowanych zgodnie z zaleceniami producenta, sprzętu jednorazowego użycia oraz środków ochrony osobistej. Przyjęto trzy interwencje. Rozpatrzono dwie interwencje dotyczące złego stanu sanitarno - technicznego pomieszczeń higieniczno - sanitarnych. Przeprowadzone kontrole nie wykazały zasadności wniesionych interwencji. Interwencja dotycząca nieprawidłowego stosowania sprzętu jednorazowego użycia przez personel nie została rozpatrzona ze względu na brak danych adresowych przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego. Praktyki lekarskie, pielęgniarskie oraz inne usługowe obiekty medyczne W 2014r. nadzorem objętych było 66 indywidualnych praktyk lekarskich, 208 indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarskich, 13 grupowych praktyk lekarskich, 3 indywidualne praktyki pielęgniarek, 2 grupowe praktyki pielęgniarek oraz 18 innych podmiotów leczniczych. Przeprowadzono 31 kontroli, w wyniku których wydano jedną decyzję administracyjną nakazującą odmalowanie powierzchni ściennych i sufitowych w pomieszczeniach praktyki. W praktykach lekarskich zabiegowych zainstalowanych było 56 autoklawów parowych, 43 praktyki mają podpisaną umowę w zakresie sterylizacji z innym podmiotem świadczącym usługi w tym zakresie, a pozostałe praktyki korzystają ze sprzętu jednorazowego użycia. Dokumentacja w zakresie wewnętrznych kontroli procesów sterylizacji prowadzona jest prawidłowo i na bieżąco. Zaopatrzenie w sprzęt jednorazowego użycia w ilości i asortymencie pokrywającym zapotrzebowanie gabinetów. Stwierdzono dostateczną ilość i rodzaj preparatów dezynfekcyjnych. Strona 34 z 48 Ocena w zakresie szczepień ochronnych W 2014 roku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach na terenie miasta Zabrze prowadził nadzór nad 53 punktami szczepień. Przeprowadzono 51 kontroli w zakresie realizacji szczepień ochronnych. Kontrole sanitarne w większości nie wykazały nieprawidłowości w przedmiocie kontroli. Jedynie w 1 zakładzie opieki zdrowotnej na terenie Zabrza stwierdzono uchybienia i wydano decyzję administracyjną dotyczącą przeszkolenia pracowników merytorycznych ds. szczepień. Przeprowadzono rekontrolę, która wykazała wykonanie zaleceń w/w decyzji. Szczepienia wykonywane są przez pielęgniarki posiadające kurs kwalifikacyjny w zakresie szczepień ochronnych. Przed szczepieniem badanie przeprowadza lekarz w punkcie szczepień i odnotowuje ten fakt w stosownej dokumentacji pacjenta. Dokumentacja medyczna prowadzona prawidłowo (karta uodpornienia, książeczka szczepień, historia choroby). Szczepienia wykonywane są wyłącznie sprzętem jednorazowego użytku, który przechowywany jest w sposób prawidłowy i zapewnia potrzeby zakładu opieki zdrowotnej. Wyposażenie punktu szczepień jest zgodne z obowiązującymi przepisami w tym zakresie. Po zużyciu sprzęt jest zabezpieczany i przekazywany do utylizacji firmie, z którą zakład opieki zdrowotnej zawarł stosowną umowę. Nadzorowane placówki przestrzegają wymagań dotyczących zachowania warunków łańcucha chłodniczego. Transport szczepionek ze stacji sanitarno-epidemiologicznej odbywa się w termotorbach z wkładami chłodzącymi. Każdy punkt szczepień wyposażony jest w lodówkę służącą do przechowywania preparatów szczepionkowych z termometrem do pomiaru temperatury w urządzeniu chłodniczym. W punktach szczepień wykonuje się również szczepienia zalecane, niefinansowane z budżetu państwa szczepionkami sprowadzonymi z hurtowni jak również dostarczonymi przez pacjenta. W takim wypadku osoba wykonująca szczepienie przed podaniem preparatu upewnia się, czy szczepionka była transportowana z zachowaniem łańcucha chłodniczego. Fakt ten odnotowuje się w dokumentacji pacjenta. W placówkach wykonujących sczepienia ochronne opracowane są i stosowane procedury postępowania zapobiegające zakażeniom i chorobom zakaźnym związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych. Zakłady opieki zdrowotnej prowadzą rejestry dzieci i młodzieży przybyłych i wypisanych z punktu szczepień, na podstawie których sporządzane są kwartalne sprawozdania z posiadanych przez świadczeniodawcę kart uodpornienia. Strona 35 z 48 W PSSE Gliwice od 2012r. funkcjonuje Elektroniczny System Nadzoru nad Dystrybucją Szczepionek, który został w 2013r. udoskonalony w celu zapewnienia jednolitego obiegu dokumentacji dotyczącej realizacji szczepień ochronnych, usprawnienia obrotu szczepionkami zakupionymi do realizacji PSO w Polsce. Placówki rozliczają w systemie kwartalnym ilość zużytych szczepionek finansowanych z budżetu państwa, dystrybuowanych przez inspekcję sanitarną, a raz w roku przedkładają sprawozdanie z wykonanych szczepień ochronnych na druku Mz-54. Analiza roczna Mz-54 uwzględnia stan zaszczepienia przeciwko poszczególnym chorobom zakaźnym dzieci i młodzieży w poszczególnych rocznikach oraz szczepienia grup ryzyka i zalecane, nie finansowane z budżetu państwa. W 2014 roku Program Szczepień Ochronnych nie uległ zmianom w stosunku do roku ubiegłego. Wykonawstwo szczepień u dzieci do 2 roku życia objętych opieką poradni dziecięcych na terenie działalności Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gliwicach utrzymuje się na porównywalnym poziomie w stosunku do roku poprzedniego. Szczepienie dzieci przeciwko odrze, śwince i różyczce w 13 miesiącu życia nieznacznie spadło o 1,64% w stosunku do roku ubiegłego. Szczepienie przypominające przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi u dzieci w 6 roku życia uległo spadkowi - o 2,79 % w stosunku do roku ubiegłego (ryc 1). Spadek był spowodowany okresowym brakiem szczepionki żywej p/poliomyelitis, co utrudniało przeprowadzanie szczepień w tej grupie wiekowej Wahania wykonawstwa szczepień u dzieci do 7 roku życia nie są spowodowane nieprawidłowościami w realizacji Programu Szczepień Ochronnych, ale koniecznością podjęcia szczepień w chwili ukończenia przez dziecko wieku przewidzianego dla danego rodzaju szczepienia. Wysokie odsetki zaszczepienia dzieci do 7 roku życia świadczą o akceptowalności szczepień przez rodziców dzieci, którzy w większości terminowo zgłaszają się na szczepienia. Opóźnienia w stosunku do programu szczepień są spowodowane przeważnie czasowymi przeciwwskazaniami lekarskimi. Część z rodziców wyraża jedynie obawy odnośnie dużej ilości szczepień obowiązkowych u dzieci do 2 roku życia. Nie mniej jednak w roku 2013 zaobserwowano pojedyncze przypadki świadomej odmowy wykonania szczepienia u dzieci na oddziale noworodkowym. Rodzice dzieci kwestionują zasadność stosowania szczepień ochronnych, co potwierdzili pisemnie. Wzrasta ilość rodziców uchylających się od szczepień ochronnych na skutek dużej aktywności medialnej ruchów antyszczepionkowych. Do osób uchylających się w 2014r. wysłano 43 wezwania do wykonania szczepień ochronnych. Strona 36 z 48 Wykonawstwo szczepień u dzieci do 7 roku życia 95,63% 100,00% 92,51% 90,00% 74,32% 70,14% 69,55% 68,66% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 37,25% 2013 33,38% 2014 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% DTP+Polio +Hib 2 rok życia p/wzw B 2 rok życia MMR 13 m s c. życia DTaP 6 rok życia ryc. 1 Wykonawstwo szczepień u dzieci do 7 roku życia Od momentu zmiany organizacji szczepień ochronnych polegającej na przeniesieniu realizacji szczepień ze szkół do zakładów opieki zdrowotnej odnotowuje się niezadowalający odsetek zaszczepienia młodzieży (ryc.2). W 2014 roku szczepienie p/błonicy i tężcowi w 19 roku nieznacznie spadło o 2,23%. Wykonawstwo szczepień u dzieci i młodzieży do 19 roku życia 79,19% 80,00% 72,52% 70,43% 78,88% 66,45% 64,22% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 2013 2014 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% MMR 10 rok życia Td 14 rok życia Td 19 rok zycia ryc. 2 Wykonawstwo szczepień u dzieci i młodzieży do 19 roku życia Strona 37 z 48 Szczepienie dzieci w 10 roku życia przeciwko odrze, śwince i różyczce w porównaniu do roku poprzedniego uległo spadkowi– o 2,09%. Szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi młodzieży w 14 roku utrzymuje się na porównywalnym poziomie w stosunku do roku ubiegłego. W 2014 roku uodporniono p/gruźlicy 99,24 % noworodków. Kontynuowano szczepienia p /wzw B pracowników służby zdrowia, osób z otoczenia nosicieli HBV, osób z przewlekłym zakażeniem HCV. W 2014 roku uodporniono p/wzw B 26 pracowników służby zdrowia. Oprócz szczepień obowiązkowych przeprowadzano szczepienia profilaktyczne o charakterze zalecanym, co w znacznym stopniu przyczyniło się do zwiększenia odporności populacji. Uodporniono ogółem: p/grypie 3439 osób p/wzw typu A 124 osoby p/kleszczowemu zapaleniu mózgu 30 osób p/Streptococcus pneumoniae 514 osób p/Neisseria meningitidis 97 osób p/rotawirusom 268 dzieci p/ospie wietrznej 149 osób p/wirusowi brodawczaka ludzkiego 16 osób. Profilaktycznie po zranieniu podano szczepionkę p/tężcowi 2918 osobom. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gliwicach prowadzi rejestr zgłoszeń Niepożądanych Odczynów Poszczepiennych. W 2014 roku do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gliwicach zgłoszono 11 przypadków niepożądanych odczynów poszczepiennego. Odczyny miały przebieg łagodny z pełnym powrotem do zdrowia. Dzieci nie były hospitalizowane w związku z wystąpieniem odczynu poszczepiennego. Żaden niepożądany odczyn poszczepienny nie nastąpił w wyniku nieprawidłowego przechowywania lub błędnego podania szczepionki. W porównaniu do roku ubiegłego ilość zgłoszonych odczynów poszczepiennych wzrosła. Strona 38 z 48 Ocena stanu sanitarno – higienicznego zakładach pracy na terenie miasta Zabrze za 2014r. Człowiek poddany jest ciągłemu działaniu czynników o różnym charakterze i pochodzeniu, nie zawsze korzystnych dla jego zdrowia. Czynności związane z wykonywaniem określonej pracy mogą wpływać na powstanie zagrożeń w środowisku pracy. Higiena Pracy powstaje i rozwija się w celu ochrony zdrowia i dobrego samopoczucia człowieka podczas wykonywanej pracy. Na terenie miasta Zabrze, nadzorem sanitarnym objętych jest 255 zakładów pracy różnych branż w których zatrudnionych jest 28 683 pracowników. W 2014 r. skontrolowano 47 zakładów pracy, zatrudniających 10 129 pracowników Przeprowadzono 57 kontroli. Wydano 14 decyzji administracyjnych, na stwierdzone uchybienia sanitarno-higieniczne. Wystawiono – 16 decyzji płatniczych. Z zakresu Higieny Pracy przeprowadzono kontrole: Lp 1. 2. 3. 4. 5. Zakres kontroli Kontrole warunków pracy i oceny narażenia zawodowego pracowników zatrudnionych w zakładach produkujących artykuły spożywcze Kontrole w zakresie substancji chemicznych i ich mieszanin. Liczba kontroli Decyzje 2 1 12 1 Kontrole w zakresie wprowadzaniem do obrotu produktów biobójczych. Kontrole w zakresie szkodliwych czynników biologicznych Kontrole w zakresie oceny warunków bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy. Strona 39 z 48 1 0 3 1 29 9 6. 7. 8. Kontrola prekursorów narkotyków (substancji sklasyfikowanych) kategorii 2 i 3 w zakresie handlu z państwami trzecimi 1 0 6 0 3 2 Kontrole interwencyjne Kontrole dot. wprowadzania środków zastępczych Sekcja Higieny Pracy prowadzi profilaktykę zdrowotną poprzez udzielanie porad i przeprowadzanie szkoleń w zakresie zapobiegania i eliminowania wpływu czynników fizycznych, chemicznych, biologicznych, o działaniu rakotwórczym i mutagennym na zdrowie pracownika. Wiedza o skutkach zdrowotnych narażenia na czynniki szkodliwe i uciążliwe środowiska pracy stale się rozszerza i pogłębia. Nieustannie zwiększa się świadomość pracodawców odnośnie zagrożeń występujących na stanowiskach pracy w zakładzie, między innymi poprzez wykonywanie poleceń, nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy. W 2014 r. stwierdzono ogółem 33 choroby zawodowe na terenie miasta Zabrze, w tym: - 24 pylic górników kopalń węgla, - 3 pylice krzemowe, - 2 ubytki słuchu, - 2 zespoły wibracyjne, - 1 przewlekłe uszkodzenie łąkotki, - 1 alergiczne kontaktowe zapalenie skóry. Strona 40 z 48 Powyższy wykres przedstawia, że najczęściej stwierdzaną jednostką chorobową jest pylica płuc górników kopalń węgla. W roku 2014 r. stwierdzono ogółem 33 choroby zawodowe w 9 zakładach na terenie miasta Zabrze, z czego 27 przypadków stanowiące 82% ogólnej liczby stwierdzonych chorób dotyczyło pracowników zakładów wydobycia węgla kamiennego lub zakładów zewnętrznych świadczących specjalistyczne roboty pod ziemią na terenie kopalni węgla kamiennego. Sekcja Higieny Pracy współpracuje z Instytutem Medycyny Pracy i Zdrowia Poradniami i Ośrodkami Medycyny Pracy, Środowiskowego w Sosnowcu, a także Instytutem Medycyny Pracy w Łodzi w zakresie stwierdzania chorób zawodowych. Współpracujemy również z Państwową Inspekcją Pracy, Inspekcją Weterynaryjną, Wojewódzką Inspekcją Ochrony Środowiska, Strażą Pożarną, Strażą Miejską oraz Policją. Zdrowie pracujących stało się w ostatnich latach bardzo ważnym elementem polityki zdrowotnej z tego też powodu rola Higieny Pracy w zapobieganiu negatywnym skutkom zagrożeń zawodowych jest niezbędna w obecnej rzeczywistości. Strona 41 z 48 Ocena stanu sanitarno – higienicznego w zakresie higieny komunalnej na terenie miasta Zabrze za 2014r. Ocena obrazuje stan sanitarny miasta Zabrze w zakresie stanu higienicznego nieruchomości, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi i kąpieli. Ponadto wskazuje na problemy mieszkańców dotyczące higieny nieruchomości i pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi na podstawie analizy wnoszonych interwencji. mandaty Ilość decyzji wydanych nałożone ilość ilość w poszczególnych grupach w trakcie obiektów skontrolowanyc ilość kontroli wg h urządzeń i wykonanych ewidencji obiektów ogółem prolongujących kontroli nakazujących na dzień / środków termin na łączną usunięcie ilość 31.12.2014r. transportu wykonania kwotę uchybień decyzji Lp. Grupa obiektów 1 ustępy - ogółem 17 16 16 0 0 0 0 zł 2 pływalnie - ogółem 7 6 9 1 0 0 0 zł 3 domy pomocy społecznej inne jednostki organizacyjne pomocy społecznej noclegownie hotele inne obiekty, w których świadczące są usługi noclegowe zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej i tatuażu 2 2 4 1 0 0 0 zł 1 1 1 0 0 0 0 zł 3 4 1 4 1 5 0 1 0 0 0 0 0 zł 0 zł 8 7 7 0 0 0 0 zł 215 66 78 13 2 4 1 100 zł 1 1 2 0 0 0 0 zł 4 5 6 7 8 dworce kolejowe 9 7 6 6 0 0 0 0 zł 11 zakłady pogrzebowe i domy przedpogrzebowe cmentarze 18 1 1 0 0 0 0 zł 12 tereny rekreacyjne 96 7 7 0 0 0 0 zł 10 2 2 6 1 0 0 0 zł 14 zakłady karne i areszty śledcze apteki 61 27 27 5 1 0 0 zł 15 obiekty sportowe 17 12 16 0 2 0 0 zł 16 6 6 1 1 0 0 zł 14 7 9 6 9 9 0 3 0 1 0 0 0 zł 0 zł 24 10 10 1 1 0 0 zł 520 190 220 27 8 4 1 100 zł 13 obiekty kulturalnowidowiskoworozrywkowe stacje paliw pralnie pozostałe obiekty użyteczności publicznej 16 17 18 19 RAZEM TABELA 1 Działalność kontrolno represyjna w obiektach użyteczności publicznej na terenie miasta Zabrze Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach prowadzi stały nadzór sanitarny wraz z monitoringiem wody w 6 pływalniach na terenie miasta Zabrze, w tym : Strona 42 z 48 2 basenach szkolnych 2 basenach całorocznych 2 basenach sezonowych odkrytych W 2014 r. PPIS w Gliwicach przeprowadził 5 kontroli planowanych oceny stanu sanitarnohigienicznego i technicznego, 1 kontrolę doraźną związaną z otwarciem nowego obiektu oraz 2 kontrole w związku ze zgłoszoną interwencją. Na początku 2014r. został oddany do użytku nowy basen kryty – Aquarius Kopernik przy Al. Korfantego 18 w Zabrzu. W związku z otwarciem została przeprowadzona kontrola doraźna. Obiekt posiada w pełni zautomatyzowany system uzdatniania wody. Całość utrzymana jest w dobrym stanie sanitarno-higienicznym i technicznym. W miesiącach marcu oraz czerwcu przeprowadzono dodatkowo 2 kontrole doraźne w związku ze zgłoszonymi interwencjami dot. wysokiej zawartości chloru w wodzie basenowej oraz złego stanu sanitarnego pomieszczeń. Żadna z powyższych kontroli nie wykazała uchybień sanitarno- porządkowych w związku z czym nie nałożono mandatów. Postępowanie administracyjne wszczęto w przypadku jednego obiektu. Na kąpielisku WALKA przy ul. Jaskółczej w Zabrzu stwierdzono uchybienia stanu technicznego tj. zniszczone, wyeksploatowane płytki ceramiczne na posadzce wokół niecek basenowych. W związku z czym wydano decyzję terminową nr NS/HK-432-D-105/14 z dn. 12.09.2014r. z terminem realizacji do 30.06.2015r. nakazującą usunięcie ww. uchybień. Poprawę uzyskano na basenie przy Szkole Podstawowej nr 16 przy ul. Lompy w Zabrzu, gdzie w 2013r. stwierdzono zły stan techniczny obiektu, w związku z czym wydano decyzję terminową nr NS/HK-432-D-134/13 z dn. 29.11.2013r. z terminem realizacji do 30.06.2014r. Przeprowadzona kontrola sprawdzająca wykazała wykonanie zarządzeń ww. decyzji tj. odświeżono powłoki malarskie w szatni głównej oraz w chlorowni. W 2014r. obiekt zakwalifikowano jako dobry. Ogółem z niecek basenowych pobrano 109 próbek wody do badań bakteriologicznych, z czego 20 z basenów szkolnych, 7 z basenów sezonowych oraz 82 z basenów całorocznych (w tym 6 poborów związanych ze skargą na złą jakość wody). Niewielkie pogorszenie jakości wody stwierdzono w 2 próbach wody pobranych z basenów sezonowych, w 10 próbkach pobranych z basenów całorocznych oraz w 3 próbkach na basenie szkolnym. Nieprawidłowości te miały charakter krótkotrwały. Po otrzymaniu informacji o przekroczeniach parametrów mikrobiologicznych organizatorzy pływalni podejmowali działania naprawcze polegające m. in. na zwiększeniu ilości środka dezynfekującego w procesie uzdatniania wody, co miało na celu poprawę bezpieczeństwa osób korzystających z basenów. Strona 43 z 48 JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA NA TERENIE MIASTA ZABRZE Mieszkańcy Miasta Zabrze (ok. 178 357 osób) zaopatrywani są w wodę pochodzącą z 2 ujęć wód głębinowych tj. Ujęcia Wody Grzybowice (8 200m3/d) i Stacji Uzdatniania Wody „Leśna” (3 400m3/d) eksploatowanych przez Zabrzańskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o oraz z zakupu od Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S.A. w Katowicach (10 000m3/d). Woda pochodząca z ujęcia w Grzybowicach zasila sieć wodociągową dzielnic: Grzybowice, Rokitnica, osiedle Helenka, Mikulczyce i częściowo Śródmieście. Stacja Uzdatniania Wody „Leśna” zaopatruje natomiast w wodę dzielnice Centrum Północ, Maciejów, os. Kopernika, os. Kotarbińskiego. Woda pochodząca z zakupu od Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S.A. w Katowicach dostarcza jest mieszkańcom Zabrza z dwóch kierunków. Dzielnice Biskupice oraz częściowo Helenka i Rokitnica zaopatrywane są w wodę z ujęcia głębinowego „Zawada” od strony Karchowic. Woda z ujęć powierzchniowych Goczałkowice, Dziećkowice, Czaniec (zbiorniki wyrównawcze „Czarny Las”) dopływa z kierunku Mikołów, zaopatrując mieszkańców dzielnicy Pawłów, Kończyce, Makoszowy, Zaborze, os. Janek oraz częściowo Śródmieście. Lp. Ujęcie wody/ zakup Średnia dobowa produkcja 2014 [m3/d] 1 UW Grzybowice 8 200 2 SUW „Leśna” 3 400 3 Zakup z GPW Zawada 1 500 Rokitnica, Helenka, Biskupice 4 Zakup GPW Goczałkowice 8 500 Śródmieście, Zaborze, Pawłów, Kończyce, Janek, Makoszowy Liczba ludności zaopatrywanej w wodę 178 357 Zaopatrywane dzielnice Grzybowice, Rokitnica, osiedle Helenka, Mikulczyce i częściowo Śródmieście Centrum Północ, Maciejów, Kopernik, os. Kotarbińskiego. TABELA 3 Charakterystyka zaopatrzenia w wodę Miasta Zabrze RYCINA 4 Zestawienie procentowe wielkości produkcji oraz zakupu na terenie Zabrza Prowadzony jest Strona 44 z 48 stały nadzór nad ujęciami wody. Kontrole sanitarne Ujęcia Wody Grzybowice i Stacji Uzdatniania Wody „Leśna”, w trakcie których dokonano oceny urządzeń wodociągowych, nie wykazały uchybień sanitarno-technicznych, a jakość wody podawanej bezpośrednio do sieci spełniała wymagania obowiązujących norm. RYSUNEK 1 Stacja Uzdatniania „Leśna”- hala filtrów (źródło: http://www.wodociagi.zabrze.pl/index.php/obiekty-gg/lesna) W ramach kontroli urzędowej w 2014r. prowadzono stały nadzór nad jakością wody dostarczanej mieszkańcom Zabrza. Upoważnieni Przedstawiciele Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gliwicach w ramach monitoringu kontrolnego, przeglądowego oraz bieżącego nadzoru sanitarnego pobrali z 21 stałych punktów monitoringowych 120 próbek wody do badań mikrobiologicznych oraz 135 próbek do badań fizykochemicznych. Ponadto Zabrzańskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. oraz Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów w Katowicach S.A. prowadziło monitoring jakości wody w ramach kontroli wewnętrznej zgodnie z ustalonym harmonogramem. Strona 45 z 48 RYCINA 5 Średnia twardość wody [CaCO3/l] pochodzącej z ujęć głębinowych oraz z zakupu na terenie miasta Zabrze Mieszkańcy miasta Zabrze zaopatrywani są w wodę do spożycia dobrej jakości, co potwierdzają analizy wyników badań próbek wody w zakresie mikrobiologicznym i fizykochemicznym. Przekroczenie dopuszczalnej wartości parametru fizykochemicznego tj. żelaza stwierdzono jedynie w 2 próbkach wody pobranych z punktu monitoringowego zlokalizowanego w centrum miasta. Nieprawidłowość mogła być spowodowana pracami remontowymi trwającymi w budynku. Po otrzymaniu informacji o przekroczeniu Zabrzańskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. niezwłocznie podjęło działania naprawcze polegające na płukaniu odcinka sieci. Kolejne badania próbek wody nie wykazywały niezgodności badanych parametrów z obowiązującymi normami, co wskazuje na krótkotrwały charakter przekroczenia. RYCINA 6 Porównanie ilości przebadanych próbek wody pod względem parametrów mikrobiologicznych i fizykochemicznych do ilości próbek niespełniających obowiązujących norm (monitoring kontrolny, przeglądowy oraz bieżący nadzór) Strona 46 z 48 PPIS w Gliwicach w oparciu o rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. Nr 61, poz. 417 z późn. zm.) wydał ocenę o przydatności wody do spożycia na terenie Miasta Zabrze w 2014r. W 2014r. wniesiono 7 skarg dotyczących złej jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, w związku tym upoważnieni Przedstawiciele Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gliwicach pobrali dodatkowo 15 próbek wody do badań mikrobiologicznych oraz 22 do badań fizykochemicznych. Dwie skargi uznano za niezasadne. W związku z pisemną skargą dot. złej jakości wody (brudna woda z piaskiem) przy ul. Zapolskiej, przedstawiciel Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gliwicach wraz z przedstawicielem Zabrzańskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. pobrali próbki wody do badań laboratoryjnych z ww. mieszkania oraz ze Stacji Uzdatniania Wody w Grzybowicach. W próbce wody pobranej w mieszkaniu stwierdzono przekroczoną wartość manganu, żelaza oraz mętności, co nie spełnia wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 ze zm.). ZPWiK sp. z o.o. podjęło natychmiast działania naprawcze tj. przepłukano odcinek sieci. Ponowny pobór próbek wody do analizy nie wykazał żadnych uchybień. Wniesiono także skargę dot. złej jakości wody przy ul. Sienkiewicza. Pobrano próbki wody do badań mikrobiologicznych i fizykochemicznych z mieszkania oraz z hydrantu. Analiza laboratoryjna wykazała ponadnormatywne wartości żelaza, manganu, mętności w obu punktach, o czym niezwłocznie poinformowano ZPWiK Sp. z o.o. Przedstawiciele przedsiębiorstwa natychmiast podjęli szereg działań zmierzających do redukcji powyższych przekroczeń tj. sukcesywnie płukano odcinek sieci przez okres całego tygodnia, przeprowadzono dezynfekcję wodociągu oraz dokonano wymiany zasuw oraz hydrantów w rejonie ul. Sienkiewicza/Górnośląskiej. Po zakończeniu działań naprawczych pobrano próbkę wody do analizy. Wyniki badań wykazały, że badane parametry spełniają wymagania ww. rozporządzenia. Kolejna skarga dot. złej jakości wody (żółta barwa) przy ul. Jarzębiej. Upoważniony przedstawiciel PPIS w Gliwicach pobrał próbki wody do badań mikrobiologicznych i fizykochemicznych. Analiza wyników wykazała przekroczenia dopuszczalnych wartości żelaza, manganu oraz mętności w próbce pobranej z zaworu, co nie spełnia wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. Nr 61, poz. 417 ze zm.). W związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach poinformował ZPWiK Sp. z o.o. o jakości wody wnosząc o podanie przyczyny wystąpienia przekroczenia i wskazanie działań zmierzających do jego usunięcia. W ramach odpowiedzi uzyskano informacje, iż wymieniono przyłącze oraz Strona 47 z 48 prowadzono płukanie sieci. Ponowny pobór próbek wody potwierdził skuteczność przeprowadzonych prac. Próbki wody do badań mikrobiologicznych i fizykochemicznych pobrano również z mieszkania oraz z zaworu przy wodomierzu w związku ze skargę dot. złej jakości wody (mętna z białym osadem, nieakceptowany zapach) przy ul. Korzeniowskiego. Analiza laboratoryjna wykazała ponadnormatywne wartości żelaza, manganu oraz mętności w obu próbkach. ZPWiK Sp. z o.o. podjęło działania naprawcze polegające na przepłukaniu odcinka sieci w rejonie zaopatrzenia. Po zakończeniu działań naprawczych pobrano próby do analizy. Wyniki badań wykazały utrzymujące się zbyt wysokie wartości żelaza oraz mętności w wodzie. Przedsiębiorstwo podjęło kolejne prace zmierzające do redukcji powyższych przekroczeń m.in. wymieniono skorodowaną instalację wodociągową. Badania kontrolne wykazały, że wszystkie badane parametry spełniają wymogi zawarte w ww. rozporządzeniu. WNIOSKI: 1. Mieszkańcy miasta Zabrze zaopatrywani są w wodę przeznaczoną do spożycia dobrej jakości. Przekroczenia norm, zwłaszcza mętności, żelaza i manganu stwierdzane w wodzie u odbiorców wynikają głównie z eksploatacji starej skorodowanej instalacji wewnętrznej budynków, za którą opowiada administrator oraz głównych przyłączy doprowadzających wodę do mieszkańców, za które odpowiedzialne jest Zabrzańskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Zabrzu. 2. W porównaniu z rokiem ubiegłym zanotowano o 19,6% mniejszą liczbę wniesionych skarg przez mieszkańców miasta Zabrze dotyczących złego stanu sanitarnego obiektów użyteczności publicznej, budynków mieszkalnych, brudnych, zaniedbanych, zaśmieconych i nieprawidłowo eksploatowanych lokali mieszkalnych. Strona 48 z 48