Rozdział 6 - Ochrona powietrza atmosferycznego
Transkrypt
Rozdział 6 - Ochrona powietrza atmosferycznego
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” II. POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO 6. OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO 6.1. Ogólna charakterystyka i ocena stanu aktualnego Ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości, w szczególności przez: utrzymanie poziomów substancji szkodliwych w powietrzu poniżej dopuszczalnych norm, zmniejszanie poziomów substancji szkodliwych w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane. Za zanieczyszczenia powietrza uważa się obecność w dolnej warstwie atmosfery substancji stałych, ciekłych i gazowych, obcych naturalnemu jej składowi oraz występujących w ilościach zagrażających zdrowiu człowieka oraz szkodliwych dla roślin i zwierząt. Zanieczyszczenia powietrza występują w dwóch podstawowych grupach: zanieczyszczenia substancjami pyłowymi, zanieczyszczenia substancjami gazowymi pochodzenia nieorganicznego i organicznego. Podstawową ilość zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery stanowią zanieczyszczenia powstające w trakcie wszelkiego typu procesów spalania paliw, w tym: w procesach energetycznego spalania węgla, gazu ziemnego, paliw płynnych, przy pracy silników spalinowych pojazdów mechanicznych. Zanieczyszczenia energetyczne to: tlenek węgla (IV), tlenek węgla (II), dwutlenek siarki (IV), tlenki azotu, pyły, benzo(a)piren. Głównymi związkami wpływającymi na powstawanie efektu cieplarnianego są tlenek węgla (IV) odpowiadający w 55% za efekt cieplarniany oraz metan w 20%. Tlenek siarki (IV) i tlenki azotu niezależnie od szkodliwości związanej z bezpośrednim oddziaływaniem na organizmy żywe są równocześnie źródłem kwaśnych deszczy. Zanieczyszczeniami widocznymi, uciążliwymi i odczuwalnymi bezpośrednio są pyły. Najbardziej toksycznymi związkami są wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA). Najbardziej znany wśród nich jest benzo(a)piren, którego emisja związana jest z procesem spalania węgla zwłaszcza w niskosprawnych paleniskach indywidualnych. Jednym z elementów mających również istotny wpływ na stan jakości powietrza są warunki klimatyczne obszaru, a w szczególności warunki anemologiczne (kierunek i prędkość wiatru). Kierunek i prędkość wiatru decydują o napływie zanieczyszczeń z zewnątrz, natomiast cisze niekorzystnie wpływają na przewietrzanie terenu i powodują lokalne wzrosty koncentracji zanieczyszczeń. Na terenie gminy Trzebinia w ciągu roku występuje około 42 dni bezwietrznych. Przez pozostałe dni wieją wiatry z różnych kierunków z wyraźną przewagą wiatrów wiejących z sektora zachodniego i wschodniego. Prędkość wiatrów oraz częstotliwość ich występowania z poszczególnych kierunków są ważnymi czynnikami pozwalającymi określić tereny 92 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” najbardziej zagrożone zanieczyszczeniami z atmosfery. Stopień zanieczyszczenia na danym terenie jest wprost proporcjonalny do częstotliwości występowania wiatrów i odwrotnie proporcjonalny do ich prędkości. Na stronie internetowej Urzędu Marszałkowskiego w Krakowie zamieszczono projekt „Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego”. 6.1.1. Źródła zanieczyszczeń Do głównych źródeł zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy Trzebinia zaliczyć można: źródła energetyczne i przemysłowe, niską emisję (emisja pyłów i gazów ze spalania energetycznego paliw), komunikacyjne źródła zanieczyszczeń (emisja ze źródeł liniowych i powierzchniowych, tj. – drogi i parkingi), emisję niezorganizowaną, emisję transgraniczną. Źródła energetyczne i przemysłowe Do największych emitorów zanieczyszczeń do atmosfery, ze źródeł energetycznych i przemysłowych, na terenie gminy Trzebini zalicza się: Grupę Kapitałową Rafinerii Trzebinia, Elektrownię „Siersza” w Trzebini, Zakłady Górnicze „Trzebionka” S.A (w likwidacji), PCC Rail „Szczakowa” S.A. (Kopalnia Piasku „Szczakowa) oraz: składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, hałda pokutnicza Zakładów Metalurgicznych „Trzebinia”, składowisko odpadów poflotacyjnych Zakładów Górniczych „Trzebionka”. W tabeli 6-1 podano wykaz zakładów na terenie gminy Trzebinia posiadających decyzje na wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza (wg informacji Starostwa Powiatowego w Chrzanowie). Tabela 6-1 Lp. 1. 2. 3. Zakłady na terenie gminy Trzebinia posiadające decyzje na wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza (wg informacji Starostwa Powiatowego w Chrzanowie) Zakłady na terenie gminy Trzebinia ORLEN ASFALT ul. Chemików 7 09-411 Płock ENERGOMEDIA Sp.z o.o. ul. Fabryczna 22 32-540 Trzebinia "BUDIMEX-DROMEX" S.A. ul. Stawki 40 01-040 Warszawa Rodzaj decyzji, rok wydania oraz nr sprawy Wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza – 2006r. OŚR.VI7644/11/2005/2006 Pozwolenie zintegrowane2009 r. OŚR.IS.I-7648/1/2008 Pozwolenie zintegrowane - 2006 OŚR.I-7648/1/2006 zmiana 2007 r.- OŚR.I-7648/1/06/1/2007 Wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza – 2008 r. OŚR.VI7644/2/2008 93 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Lp. 4. Zakłady na terenie gminy Trzebinia GÓRKA CEMENT Sp.z o.o. ul. 22 Lipca 58 32-540 Trzebinia Rodzaj decyzji, rok wydania oraz nr sprawy Hałas emitowany do środowiska – 2008 r. OŚR.VI-7645/H/1/2008 W tabeli 6-2 przedstawiono łączną emisję zanieczyszczeń pyłowych i gazowych do powietrza powstających w zakładach szczególnie uciążliwych w 2007 r. (wg „Ochrona środowiska w województwie małopolskim w latach 2006-2007”, WUS, Kraków, 2008). Tabela 6-2 Emisję zanieczyszczeń pyłowych i gazowych do powietrza powstających w zakładach szczególnie uciążliwych w 2007 r. (wg „Województwo małopolskie – podregiony, powiaty, gminy, 2008”, Urząd Statystyczny, Kraków – wersja internetowa) Emisja zanieczyszczeń [Mg/rok] gazowych pyłowych w tym ogółem 916 ze spalania paliw 728 Zanieczyszczenia zatrzymane w urządzeniach do redukcji w % zanieczyszczeń wytworzonych w tym: ogółem 3 094 007 dwutlenek siarki tlenek azotu pyłowych gazowych 9 130 3 506 99,7 70,2 Trzebinia zajmuje drugie miejsce po Krakowie w rankingu 18 miast województwa małopolskiego o dużej skali zagrożenia powietrza. Niska emisja (emisja pyłów i gazów ze spalania energetycznego paliw) Głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń powietrza w gospodarce komunalnej są procesy spalania paliw dla potrzeb ogrzewania budynków oraz produkcji ciepłej wody użytkowej. Na terenie gminy zlokalizowanych jest kilka kotłowni wykorzystujące jako nośniki energii: węgiel, gaz ziemny, olej opałowy lub sporadycznie źródła energii odnawialnej. Kotłownie te zaopatrują w ciepło zakłady przemysłowe, obiekty użyteczności publicznej, obiekty strefy usług oraz szklarnie, tunele foliowe i pieczarkarnie. W zabudowie jednorodzinnej do ogrzewania wykorzystuje się głównie kotły węglowe (sporadycznie gazowe), kominki opalane drewnem oraz systemy olejowe i elektryczne. Ten typ emitorów zaliczany jest do źródeł niskiej emisji. Na terenie gminy Trzebinia w obiektach gminy (przedszkola, szkoły, ośrodki zdrowia, domy kultury) zlokalizowane są 24 kotłownie, w tym w mieście Trzebinia 6 kotłowni opalanych gazem. Znaczna część miasta i wszystkie sołectwa, ze względu na rozproszoną zabudowę, posiadają indywidualne ogrzewanie piecowe. Gmina niemal w 100% jest zgazyfikowana, (gaz ziemny, wysokometanowy GZ–50) mimo to ze względu na wysoką cenę gazu 85% mieszkańców posiada alternatywne ogrzewanie piecowe na węgiel kamienny. Komunikacyjne źródła zanieczyszczeń (emisja ze źródeł liniowych i powierzchniowych) Emisja komunikacyjna ze względu na swój charakter zaliczana jest do tzw. niskiej emisji. Jest to emisja liniowa, o zmiennym natężeniu w danym punkcie trasy. Spowodowane jest to różnym natężeniem ruchu oraz tworzeniem się korków na skrzyżowaniach. Ruch komunikacyjny na terenie gminy Trzebinia jest źródłem emisji głównie tlenku węgla (IV), 94 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” tlenków azotu i węglowodorów lotnych pochodzących ze spalania paliw płynnych w silnikach samochodowych, maszynach rolniczych, budowlanych oraz w kolejnictwie. Ze względu na charakter tego źródła koncentracja zanieczyszczeń występuje głównie w obrębie dróg z dużą nierównomiernością w okresach dobowych. Jednym z głównych parametrów wpływających na wielkość emisji komunikacyjnych jest stan techniczny dróg oraz konstrukcja i stan techniczny silników pojazdów, a także rodzaj paliwa i płynności ruchu komunikacyjnego. Przez teren gminy przebiega granica ważnych regionów: śląskiego i krakowskiego. Gmina posiada dogodne warunki komunikacyjne. Przebiega przez nią linia kolejowa Kraków Katowice, z odgałęzieniem do Chrzanowa oraz z bocznicami do miejscowych zakładów przemysłowych. Dobrą komunikację zapewnia rozbudowany układ dróg, droga krajowa nr 79 oraz autostrada A4 stanowiące główne arterie komunikacyjne Polski południowej, łączące Górny Śląsk z Małopolską. Ponadto wsie położone w gminie połączone są siecią dróg lokalnych o nawierzchni asfaltowej. Trzebinia jest również położona w stosunkowo niewielkiej odległości od dużych ośrodków gospodarczych: Krakowa – 37 km oraz Katowic – 36 km oraz portów lotniczych (odległość do Balic wynosi ok. 30 km, a do Pyrzowic – ok. 60 km). Gwałtowny wzrost liczby pojazdów powoduje przeciążenie dróg lokalnych i przelotowych głównie w godzinach szczytu na ulicach: Kościuszki, Krakowskiej i Piłsudskiego. Łączna długość sieci drogowo–ulicznej na terenie gminy Trzebinia wynosi 228,07 km, w tym: droga krajowa DK nr 79 relacji Kraków-Trzebinia-Chrzanów na długości 9,15 km (od km 373+880 do km 382+920), droga wojewódzka nr 791 relacji Wanaty-Zawiercie-Ogrodzieniec-Olkusz-Trzebinia na długości 10,64 km, drogi powiatowe – całkowita długość dróg powiatowych wynosi 74,28 km, z czego ciągi miejskie stanowią ok. 32,49 km, drogi gminne – długość dróg wynosi 134 km. Przez teren gminy Trzebinia przebiega 6 km fragment odcinka autostrady A-4 KatowiceKraków. Biegnie on przez miasto Trzebinia oraz wsie Młoszowa i Bolęcin. Ten odcinek autostrady przebiega głównie przez lasy zlokalizowane w południowej części gminy a tylko na niewielkim odcinku autostrada przebiega przez teren zabudowy miasta Trzebinia. Gmina sukcesywnie w ramach możliwości, na jakie pozwala stan budżetu prowadzi działania zmierzające do podniesienia stanu technicznego dróg gminnych poprzez prowadzenie remontów i modernizacji. W latach 2005 – 2008 zmodernizowano łącznie ok. 17,5 km dróg gminnych. Są to następujące ulice: 2005 r. ul. Młoszowska w Trzebini – etap II ul. Mickiewicza w Trzebini droga dojazdowa do garaży Os. Gaj ul. 11 Listopada w Trzebini ul. Rolna w Trzebini ul. Brata Alberta w Dulowej- etap I ul. Komornicka w Bolęcinie ul. Słoneczna w Lgocie ul. Zielona i Jaworowa w Karniowicach 95 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” ul. Spacerowa w Karniowicach ul. Spacery w Młoszowej ul. Złotnicza w Płokach ul. Grzybowa w Myślachowicach droga gminna do kąpieliska Balaton w Trzebini – etap I ul. Piaskowa w Czyżówce – etap I 2006 r. ul. Piaskowa w Sierszy ul. Akacjowa w Sierszy ul. Kraszewskiego w Trzebini ul. Szpitalna w Trzebini droga dojazdowa do OZ w Sierszy przy ul. Grunwaldzkiej ul. Kolejowa w Bolęcinie ul. Leśna w Bolęcinie ul. Brata Alberta w Dulowej – etap II ul. Kochanowskiego w Dulowej ul. Skalnej w Bolęcinie ul. Słoneczna w Bolęcinie ul. Spokojna w Myślachowicach droga dojazdowa do kąpieliska Balaton – etap II przebudowa mostku na potoku Kozi Bród ul. Polna w Myślachowicach ul. Piaskowa w Czyżówce – etap II 2007 r. ul. Kruczkowskiego w Trzebini ul. 1000-Lecia w Trzebini droga dojazdowa do bloków przy ul. Św. Stanisława w Trzebini – etap I droga osiedlowa przy blokach nr 29-31 na os. Gaj w Trzebini – etap I łącznik ul. Kopalnianej z drogą do Czyżówki droga boczna od ul. Piaskowej Os. Siersza w Trzebini ul. boczna od ul. Matejki Os. Gaj w Trzebini ul. Miła w Trzebini ul. Podleśna i ul. Pustki w Bolęcinie ul. boczna od ul. Piaski w Myślachowicach ul. Zielona w Pile Kościeleckiej ul. Słoneczna w Psarach 2008 r. droga dojazdowa do bloków przy ul. Św. Stanisława w Trzebini – etap II droga osiedlowa przy blokach nr 29-31 na os. Gaj w Trzebini – etap II droga dojazdowa do działek przy ul. Kochanowskiego w Trzebini ul. Głowackiego w Trzebini ul. Robotnicza w Trzebini ul. Parkowa w Trzebini łącznik ul. Targowej z ul. Wiśniową w Trzebini 96 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” uliczki na os. Wodna w Trzebini ul. Wesoła w Trzebini ul. Kopernika w Trzebini ul. Piła Myślachowicka w Trzebini ul. Piaskowa w Bolęcinie ul. Słoneczna w Bolęcinie ul. 15-Lecia i ul. Leśna w Myślachowicach ul. Rzeczna w Płokach. Pomimo prac remontowych dających w efekcie poprawę warunków komunikacyjnych, a tym samym obniżenie emisji, na szeregu odcinkach dróg występuje nakładanie się ruchu tranzytowego z ruchem lokalnym, co stwarza znaczne utrudnienia dla uczestników ruchu drogowego i uciążliwość dla terenów otaczających. W ramach „walki” z tego rodzaju zanieczyszczeniami prowadzona jest akcja zachęcająca do korzystania z alternatywnego środka transportu, jakim jest rower. Działania w tym kierunku polegają głównie na organizacji tras rowerowych po najciekawszych zakątkach Trzebini. Łącznie przez gminę przebiega 116 km atrakcyjnych tras o walorach nie tylko krajobrazowych, ale również przyrodniczych i poznawczych. Przez teren gminy przebiegają następujące trasy rowerowe: szlak czerwony z Trzebini PKP49,1 km, szlak niebieski z Trzebini 11,1 km, szlak czarny z Trzebini 3,8 km, szlak czarny z Płok 4,7 km, szlak niebieski z Lgoty 3,8 km, szlak zielony z Lgoty 4,0 km oraz szlaki rowerowo - pieszo – konne: szlak pomarańczowy z Młoszowej ok.15 km, niebieski szlak z Piły Kościeleckiej ok. 10 km, zielony szlak z Myślachowic ok. 15 km. Emisja niezorganizowana Do emisji niezorganizowanej zalicza się emisję zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza z obiektów powierzchniowych (tj. hałdy, wysypiska, oczyszczalnie ścieków, wypalanie traw), jak również emisję zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza bez pośrednictwa przeznaczonych do tego celu środków technicznych. Szkodliwe działanie włókien azbestowych jest również przyczyną emisji niezorganizowanej. Odpady zawierające azbest powstają przy demontażu wyrobów azbestowo-cementowych lub wyrobów izolacyjnych zawierających azbest. W trakcie prowadzenia prac demontażowych, podczas szlifowania wyrobów, cięcia czy łamania płyt elewacyjnych powstaje pył, zawierający włókna respirabilne zawieszone w powietrzu, które mają właściwości rakotwórcze. Z tego względu odpady zawierające azbest zaklasyfikowano jako odpady niebezpieczne. Z uwagi na to, że wyroby zawierające azbest stwarzają szczególne zagrożenie dla środowiska i zdrowia ludzkiego powinny podlegać sukcesywnej eliminacji przy zachowywaniu specjalistycznych procedur prowadzenia prac. Demontażu elementów izolacyjnych i budowlanych zawierających azbest mogą dokonać tylko specjalistyczne firmy posiadające stosowne decyzje administracyjne na wytwarzanie 97 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” odpadów niebezpiecznych oraz potwierdzone stosownymi zaświadczeniami kwalifikacje w zakresie bezpiecznego zabezpieczania i usuwania wyrobów zawierających azbest. W latach 2006-2008 z Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dofinansowano 674 wniosków dotyczących usuwania wyrobów azbestowych powstałych przy likwidacji pokryć dachowych i elewacji budynków mieszkalnych i gospodarczych. W tym okresie zdemontowano 1 874 Mg odpadów azbestowo-cementowych. Łącznie wydatkowano 542,7 tys. PLN. W 2006-2007 usuwanie azbestu było współfinansowane ze środków Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w wysokości 140 tys. PLN. Emisja transgraniczna Na stan atmosfery w gminie Trzebinia ma również wpływ emisja zanieczyszczeń spoza granic gminy (tzw. emisja transgraniczna) przy odpowiednim kierunku wiatru. W odległości ok. 20 km od gminy znajduje się Elektrownia „Jaworzno III” (spala 4 mln Mg węgla/rok, 100 m chłodnie kominowe). 6.1.2. Pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych System kolektorów słonecznych oraz pomp ciepła stanowi instalację, która umożliwia wykorzystanie nieograniczonych zasobów energii odnawialnej. System ten jest ekologiczny, nie wydziela żadnych substancji zanieczyszczających środowisko. Ponadto nie wymaga doprowadzania i składowania paliwa. Praca tej instalacji nie wywołuje hałasu. Urząd Miasta Trzebinia od 2005 r. udziela dofinansowania dla osób fizycznych ze środków GFOŚiGW do ekologicznych urządzeń grzewczych. Dopłata przyznawana jest użytkownikom (osobom fizycznym), u których funkcjonuje wyłącznie ekologiczne urządzenie grzewcze z atestem, przy jednoczesnym spełnieniu warunku, że istniejący piec węglowy lub węglowo-koksowy został fizycznie zlikwidowany (warunek ten nie dotyczy kolektorów słonecznych). Dopłata obejmuje wyłącznie urządzenia wykorzystujące energię elektryczną pobraną z sieci, gaz z sieci miejskiej, gazy płynne, olej opałowy; urządzenia, w których spalane jest drewno, słoma czy też wierzba energetyczna (za wyjątkiem urządzeń uniwersalnych, w których można również spalać np. węgiel), oraz urządzenia wykorzystujące m.in. energię ziemi (pompy ciepła, energię słoneczną – kolektory). Dopłaty nie przewiduje się w przypadku zastosowania przenośnych źródeł energii, podgrzewaczy przepływowych i podgrzewaczy pojemnościowych elektrycznych czy gazowych nie współpracujących z kotłami centralnego ogrzewania oraz do tradycyjnych kotłów rusztowych, również tych z atestem, których nośnikiem energii jest węgiel, koks lub miał (kotły ze spalaniem górnym, ze spalaniem dolnym, miałowe). Wyjątek stanowią urządzenia grzewcze bezrusztowe z tzw. paleniskiem retortowym, w których spalany jest „eko - groszek” oraz urządzenia zbudowane podobnie jak retortowe, wyposażone w podajnik szufladowy, w których spalany jest miał węglowy. Dla obu tych urządzeń warunkiem przyznania dopłaty jest brak dodatkowego stałego rusztu, na którym w tradycyjny sposób można spalać paliwa gorszej jakości, w tym również śmieci. Dopłata przyznawana jest jednorazowo. Kwotę dofinansowania została ustalona w wysokości 20% poniesionych kosztów zakupu i montażu urządzenia grzewczego. Natomiast w przypadku zainstalowania urządzeń ekologicznych wykorzystujących alternatywne źródła energii, tj. pomp ciepła i kolektorów słonecznych, ustalono stałą wysokość dopłaty w kwocie 1,5 tys. PLN (brutto). W tabeli 6-3 przedstawiono Ilość przyznanych dotacji do ekologicznych urządzeń grzewczych w latach 2005-2008. 98 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Tabela 6-3 Ilość przyznanych dotacji do ekologicznych urządzeń grzewczych w latach 2005-2008 (wg danych Urzędu Miasta Trzebinia) 27 Liczba systemów, które zastąpiły stare piece. 79 olej opałowy - - - - 3. energia elektryczna 1 1 2 1 042,80 4. biomasa - - 5. drewno 4 2 6 12 741,99 6. energia wiatru - - - - 7. energia słoneczna (kolektory) 5 10 15 22 500,00 8. energia z otoczenia (pompa ciepła) 1 1 1 500,00 9. węgiel (eko-groszek) 17 121 138 218.466,97 10. inne (wymienić) - - - - 55 213 268 383 102,52 Rodzaj ekologicznego systemu grzewczego (wg wykorzystywanego paliwa) Lp. 1. gaz 2. Liczba nowych systemów Razem: Ilość przyznanych dotacji Kwota przyznanych dotacji [PLN] 106 126 850,76 Ponadto na terenie gminy Trzebinia zainstalowane zostały urządzenia grzewcze, wykorzystujące energię odnawialną w następujących budynkach: Parafia Rzymsko-Katolicka w Trzebini-Sierszy Zastosowano pompę ciepła firmy HIBERNATUS W18W3x2 o mocy 91 kW typu wodawoda. Dolnym źródłem ciepła dla pompy jest potok „Kozi Bród”. Przedsięwzięcie to zostało zrealizowane w ramach środków własnych Parafii oraz dotacji z WFOŚiGW i PFOŚiGW. Blok mieszkalny przy ul. Grunwaldzkiej w Trzebini-Sierszy W bloku mieszkalnym administrowanym przez Miejski Zarząd Nieruchomości Sp. z o.o. ul. Matejki 1, 32 - 541 Trzebinia zainstalowanych zostało 30 szt. kolektorów słonecznych płaskich firmy De Dietrich, typ DIETRISOL PRO 3P PRO . Urządzenie służy do podgrzewania wody użytkowej. W skład instalacji wchodzi 4 szt. zasobników c.w.u. firmy Galmet, o poj. 1000 l każdy. Moc zainstalowanego urządzenia to ok. 2,85 kW. Przedsięwzięcie to zostało zrealizowane w ramach środków własnych Gminy oraz dotacji z Banku Gospodarstwa Krajowego. Dom Zakonny ks. Salwatorianów w Trzebini Zainstalowane zostały kolektory: - płaskie w ilości 50 szt. firmy WATT Sp. z o.o., typ WATT 3000 SU - kolektory próżniowe w ilości 25 szt. firmy WATT Sp. z o.o., w tym 10 szt. typu VATT CPC 15 (1,93 m2), oraz 15 szt. typu WATT CPC 9 (3,21 m2). Powyższe urządzenia służą wyłącznie do podgrzania wody użytkowej i obsługują one stołówkę parafialną, dom mieszkalny oraz dom pielgrzyma. W skład zestawu solarnego wchodzi 13 podgrzewaczy płaszczowych c.w.u. firmy WATT, w tym 4 obsługujące kolektory próżniowe. Pojemność każdego z podgrzewaczy wynosi 300 l Przedsięwzięcie to zostało zrealizowane poprzez dotację z NFOŚiGW oraz fundacji Eko-Fundusz. 99 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Wierzba energetyczna Pomimo zainteresowania rolników uprawą wierzby energetycznej w 2004 r. rolnicy, którzy nabyli sadzonki, na dzień dzisiejszy zrezygnowali z uprawy ww. rośliny. Powodem takiej sytuacji są warunki glebowe panujące na terenie założonych poletek. Zbyt mała wilgotność gleby była powodem niewielkich przyrostów rośliny co z kolei przełożyło się na małe plony i w konsekwencji na zaprzestaniu produkcji. 6.1.3. Stan zanieczyszczenia powietrza Celem badań i oceny jakości powietrza jest uzyskanie dla wszystkich stref w kraju informacji o poziomach substancji w powietrzu w odniesieniu do standardów jakości powietrza, identyfikacja obszarów wymagających poprawy jakości powietrza (co najmniej do dopuszczalnych poziomów substancji) a następnie monitorowanie skuteczności programów naprawczych. Realizowany jest „Program monitoringu jakości powietrza w województwie małopolskim obejmujący lata 2007– 2009”. Zadania realizowane są w oparciu o pomiary wykonywane w sieci punktów pomiarowych metodami: automatycznymi i pasywnymi przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ) oraz manualnymi przez Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną (WSSE). Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ) w Krakowie w marcu 2009 r. opracował „Ocenę jakości powietrza w województwie małopolskim w 2008 r.” Działania podejmowane w ramach ochrony powietrza wynikają z wymagań zawartych w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150 z późń. zm.) wraz z aktami wykonawczymi i ustawie o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska , ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 100 poz. 1085). Ponadto uwzględniają programy nadrzędne oraz uwarunkowania związane z akcesją do Unii Europejskiej Wielkości dopuszczalnych poziomów stężeń niektórych substancji zanieczyszczających w powietrzu określone są w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. (Dz. U. z 2008 r. nr 47 poz. 281). Dotyczy to wielkości dopuszczalnych poziomów stężeń niektórych substancji zanieczyszczających w powietrzu dla lat 2007-2010 i po 2010 r. Dopuszczalne stężenia zanieczyszczeń, zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem, przedstawia tabela 6-4. 100 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Tabela 6-4 Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Wielkości dopuszczalnych poziomów stężeń niektórych substancji zanieczyszczających w powietrzu wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r . (Dz. U. z 2008 r. Nr 47 poz. 281) Poziom Okres uśredniania dopuszczalny Nazwa substancji substancji w wyników (numer CAS) pomiarów powietrzu [µg/m3] Benzen (71-43-2) Dwutlenek azotu (10102-44-0) Tlenki azotu (10102-44-0, 10102-43-9) Dwutlenek siarki (7446-09-5) Ołów 7439-92-1) Pył zawieszony PM10 Tlenek węgla (630-08-0) rok kalendarzowy Dopuszczalna częstość przekraczania poziomu dopuszczalnego w roku kalendarzowym % Termin osiągnięcia poziomów dopuszczalnych g / m 3 2008 r. 40 2 10 20 10 4 0 2009r. 20 1 5 10 5 2 0 od 2010 r. 0 2010 r. 0 2010 r. 0 2010 r. - 2007 r. 60 3 15 30 15 6 0 0 2010 r. 350 125 20 24 razy 3 razy - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2005 r. 2005 r. 2005 r. 0,5 - 0 0 0 0 2005 r. 50 40 10000 35 razy - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2005 r. 2005 r. 2005 r. 5 - jedna godzina 200 18 razy rok kalendarzowy 40 - rok kalendarzowy 30 jedna godzina 24 godziny rok kalendarzowy i pora zimowa (okres od 01 października do 31 grudnia ) rok kalendarzowy 24 godzinny rok kalendarzowy osiem godzin Margines tolerancji 101 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Na terenie gminy Trzebinia jest zlokalizowany 1 punkt pomiarowy jakości powietrza przy ul. Piłsudskiego. (strefa chrzanowsko-olkuska, kod strefy: 10.z.06.03). W tabeli 6-5 przedstawiono wyniki monitoringu powietrza (wg „Monitoringu Powietrza”, 2008 r., strona internetowa WIOŚ, Kraków). Tabela 6-5 Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Wyniki monitoringu powietrza (wg „Monitoringu Powietrza”, 2008 r., strona internetowa WIOŚ, Kraków) Parametr Dwutlenek siarki (SO2) Tlenek azotu (NO) Dwutlenek azotu (NO2) Tlenek węgla (CO) Tlenki azotu (NOx) Pył zawieszony (PM10) Jednostka Norma Wynik monitoringu (średnia 12-miesięczna) µg/m3 µg/m3 µg/m3 µg/m3 µg/m3 µg/m3 20 40 30 40 19 5 20 0,59 28 43 W „Ocenie jakości powietrza w województwie małopolskim w 2008 r.” (WIOŚ, Kraków 2009) przedstawiono następujące informacje: 1. zgodnie z wykonaną klasyfikacją biorąc pod uwagę kryterium ochrony zdrowia strefa chrzanowsko-olkuska została zakwalifikowana do opracowania programów ochrony powietrza (POP) z uwagi na (rozdział 4: Strefy zakwalifikowane do programów ochrony środowiska): przekroczenie dopuszczalnej częstości przekraczania poziomu dopuszczalnego 24-godzinnych stężeń pyłu zawieszonego PM10 w roku kalendarzowym, przekroczenie dopuszczalnego poziomu pyłu zawieszonego PM10 w roku kalendarzowym, przekroczenie poziomu docelowego benzo(a)pirenu w roku kalendarzowym (dotyczy punktu pomiarowego w Chrzanowie). 2. stężenie średnie pyłu zawieszonego PM10 w roku kalendarzowym w gminie Trzebinia zostało przekroczone ze względu na: niekorzystne warunki klimatyczne, oddziaływanie emisji z zakładów przemysłowych, ciepłowni, elektrowni zlokalizowanych w pobliżu stacji, oddziaływanie emisji związanych z indywidualnym ogrzewaniem budynków. 3. stężenie średnie pyłu zawieszonego PM10 (stężenie 24-godzinne) w gminie Trzebinia zostało przekroczone ze względu na: niekorzystne warunki klimatyczne, oddziaływanie emisji z zakładów przemysłowych, ciepłowni, elektrowni zlokalizowanych w pobliżu stacji, oddziaływanie emisji związanych z indywidualnym ogrzewaniem budynków. 102 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Wynikiem rocznej oceny jakości powietrza w województwie małopolskim w 2008 r. jest klasyfikacja stref wykonana dla kryterium zdrowia i kryterium ochrony roślin. Zgodnie z tą klasyfikacją strefę chrzanowsko-olkuską zakwalifikowano dla kryterium: ochrony zdrowia do klasy C (poziom stężeń - powyżej wartości dopuszczalnej o margines tolerancji, wymagane działania: określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych oraz wartości dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji oraz opracowanie programu ochrony powietrza (POP)). ochrony roślin do klasy A (poziom stężeń – nieprzekraczający wartości dopuszczalnej z uwzględnieniem dozwolonych częstości przekroczeń określonych RMŚ w sprawie dopuszczalnych poziomów, wymagane działania - brak). 6.2. Identyfikacja problemów Po przeanalizowaniu stanu aktualnego stanu jakości powietrza atmosferycznego na terenie gminy Trzebinia stwierdzono występowanie następujących zagrożeń: źródła energetyczne i przemysłowe zbyt duża wielkość emisji ze źródeł przemysłowo-energetycznych i źródeł rozproszonych, niska emisja niecałkowite wyeliminowanie niskiej emisji poprzez wymianę starych palenisk węglowych na nowoczesne ekologiczne piece, komunikacyjne źródła zanieczyszczeń przestarzały układ komunikacyjny, zły stan techniczny dróg, brak wystarczającej ilości pasów zieleni wzdłuż pasów drogowych, oraz: zły stan techniczny budynków miejskich (stare niewymienione okna, brak termoizolacji), duża ilość płyt azbestowych na budynkach. 6.3. Cele i kierunki działań Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity (Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości poprzez utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej dopuszczalnych poziomów lub zmniejszanie, jeżeli poziomy te nie są dotrzymane. Obowiązkiem Ministra Środowiska jest ustalenie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz warunków, w jakich ustala się poziomy tych substancji. Oceny jakości powietrza dokonuje się w strefach (rozporządzenie Ministra Środowiska z 6 marca 2008 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. z 2008 r. Nr 52, poz. 310)), którymi są aglomeracje o liczbie mieszkańców powyżej 250 tysięcy oraz obszar powiatu nie wchodzący w skład aglomeracji. W poszczególnych strefach dokonuje się pomiarów jakości powietrza na podstawie których wskazuje się strefy, gdzie następuje przekroczenie dopuszczalnych poziomów poszczególnych substancji. Klasyfikacji stref dokonuje się ze względu na kryterium zdrowia ludzi oraz ochrony roślin. 103 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” W „Programie Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2007-2014” jako cel długoterminowy w zakresie ochrony powietrza przyjęto: „Spełnienie norm jakości powietrza atmosferycznego poprzez sukcesywną redukcję emisji zanieczyszczeń do powietrza” W ramach tego celu, przyjętymi kierunkami działań są: ograniczenie niskiej emisji, ograniczenie emisji z procesów przemysłowych, energetyki i elektrociepłowni, promocja wykorzystania alternatywnych źródeł energii cieplnej. ograniczenie przekroczeń dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń. Natomiast w „Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu Chrzanowskiego” (2005 r.) jako cel przyjęto: „Zapewnienie wysokiej jakości powietrza oraz redukcja emisji pyłów i gazów” W oparciu o cele określone w ww. dokumentach na terenie gminy Trzebinia jako cele w zakresie ochrony powietrza przyjęto: „Polepszenie jakości powietrza atmosferycznego” oraz „Ograniczanie emisji gazów i pyłów” Realizacja tych celów polegać będzie m. in. na: zmniejszeniu niskiej emisji, kontynuowanie pomiarów stężeń zanieczyszczeń powietrza w sieci monitoringu, promowanie kotłów bezresztowych, promowanie odnawialnych źródeł energii (pompy ciepła i kolektory słoneczne), prowadzenie monitoringu meteorologicznego, celem prawidłowej interpretacji wyników pomiarów jakości powietrza, promowaniu zmiany paliwa stosowanego do celów grzewczych na paliwo o parametrach bardziej przyjaznych środowisku np. gaz, wysokiej jakości węgiel, paliwa alternatywne typu wierzba energetyczna, zwiększeniu świadomości społeczeństwa w zakresie potrzeb i możliwości ochrony powietrza, w tym oszczędności energii i stosowania odnawialnych źródeł energii, promowanie właściwych zachowań społeczeństwa poprzez realizację programu edukacji ekologicznej, zwiększeniu wykorzystania paliw alternatywnych (np. biopaliwa). 6.4 Zadania własne i koordynowane. Planowane koszty i źródła finansowania zadań W tabeli 6-6 przedstawiono 11 zadań (w tym 7 zadań własnych) w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego dla gminy Trzebinia. W tabeli tej przedstawiono także planowane nakłady i źródła finansowania wymienionych przedsięwzięć. 104 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Tabela 6-6 Zadania w zakresie ochrony powietrza do realizacji w latach 2010-2013 na terenie gminy Trzebinia wraz planowanymi kosztami i źródłami ich finansowania Planowany termin Lp. Nazwa zadania 1. Wspieranie finansowe indywidualnych, ekologicznych instalacji grzewczych (osoby fizyczne) realizowane zgodnie z zarządzeniem Burmistrza Miasta Trzebini, (kontynuacja) Modernizacja systemów grzewczych stanowiących mienie komunalne (kontynuacja) Kontynuacja budowy ścieżek rowerowych rozpoczęcia zakończenia Jednostka odpowiedzialna Efekt ekologiczny Planowane nakłady [tys. PLN] Źródło finansowania ZADANIA WŁASNE 2. 3. 4. 5. 6. Wymiana okien i termoizolacja budynków gminnych Poprawa stanu technicznego dróg Opracowanie materiałów edukacyjnych w zakresie ochrony powietrza dla mieszkańców gminy Burmistrz Miasta Trzebini 2010 2013 ograniczenie niskiej emisji 2013 Burmistrz Miasta Trzebini 2010 2010 2010 2013 2010 2013 budżet gminy 150,00/rok Burmistrz Miasta Trzebini 2010 ograniczenie niskiej emisji Burmistrz Miasta Trzebini Wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców w zakresie ochrony przyrody, proponowanie alternatywnego transportu (rower) Poprawa stanu techniczniego budynków Burmistrz Miasta Trzebini Burmistrz Miasta Trzebini Poprawa płynności ruchu i ograniczenie emisji spalin Wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców 1 000,00 budżet gminy WFOŚiGW NFOŚiGW 50,00 budżet gminy 500,00/rok 5 000,00 budżet gminy WFOŚiGW NFOŚiGW budżet gminy 15,00 budżet gminy zadanie ciągłe razem I: ZADANIA KOORDYNOWANE 105 8 665,00 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Planowany termin Lp. 1. 2. 3. 4. Nazwa zadania Unowocześnienie układu komunikacyjnego Rozwój sieci monitoringu jakości powietrza przez udział gmin i powiatu w monitoringu regionalnym Systematyczne prowadzenie kontroli dotyczącej przestrzegania zasad ochrony środowiska dla podmiotów gospodarczych Kontynuacja prowadzenia pomiarów zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego na terenie miasta Trzebinia w ramach zadań monitoringowych WIOŚ rozpoczęcia 2010 2010 zakończenia 2013 2013 Jednostka odpowiedzialna Efekt ekologiczny Burmistrz Miasta Trzebini Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych, PZD Burmistrz Miasta Trzebini WIOŚ Kraków Poprawa płynności ruchu i ograniczenie emisji spalin Starosta Powiatu Chrzanowskiego Ograniczenie emisji pyłowej i gazowej WIOŚ Kraków Kontrola stanu jakości powietrza Planowane nakłady [tys. PLN] - Źródło finansowania budżet gminy, WFOŚiGW NFOŚiGW środki unijne - budżet gminy, WFOŚiGW NFOŚiGW środki unijne w ramach obowiązków pracowników budżet gminy WIOŚ ochrona powietrza atmosferycznego poprzez ciągłą kontrolę stanu jakości - WIOŚ budżet gminy razem II: - zadanie ciągłe 2010 2013 razem I+II: 106 8 665,00