Spis treści - CONTENtS i streszczenie

SPIS TREŚCI – CONTENTS
Wojciech Radecki: Ochrona prawna walorów turystycznych. Cz. IV. Walory turystyczne
cennych przyrodniczo obszarów specjalnych. B. Parki krajobrazowe i obszary chronionego
krajobrazu — Legal protection of tourism qualities. Part IV Tourism qualities of unique
natural areas. B. Landscape parks and areas of protected landscape. 59
Wojciech Natanek, Andrzej Jarosiński: Ocena składu odpadu pochodzącego ze
zmodyfikowanego procesu otrzymywania chromianu (VI) sodu w aspekcie utylizacji —
Investigation of physicochemical composition of chromium waste deriving from modified
process of sodium(VI) chromate production. 67
Anna Chmielowiec–Korzeniowska, Magdalena Popiołek–Pyrz: Zapylenie powietrza
atmosferycznego na terenie lubelskiej aglomeracji miejskiej i okolic — Atmospheric air
pollution with dust in the urban agglomeration of Lublin and its surroundings. 69
Konferencje — Conferens
J. Krzysztof Lenartowicz, Diana Maciąg: Regentif — sieć dla intensyfikacji innowacji w
dziedzinie regeneracji starych obiektów przemysłowych — Regentif — network for
enhancing innovation in regenerating old industrial facilities. 73
Krzysztof Gasidło: Przekształcenia terenów poprzemysłowych — efekty i perspektywy
badań i działań — Transformation of post–industrial areas and objects — current results and
future perspectives. 76
Zbigniew K. Zuziak: Rewitalizacja a urbanistyka strategiczna — Revitalization and strategic
urbanism. 80
Krzysztof M. Rostański: Natura modelowana — kształtowanie krajobrazu terenu
poprzemysłowego w zaawansowanym stanie sukcesji — Shaping nature — landscape design
of the post–industrial area of highly developed succession status. 84
Anna Agata Kantarek: Obiekty poprzemysłowe jako nowe centra aktywności kulturowej w
strukturze miejskiej Brukseli i Mechelen — Postindustrial buildings as a new cultural activity
centers in urban structure of Brussels and Mechelen. 86
Waldemar Jerzy Affelt: Wartości dziedzictwa techniki w kontekście rozwoju
zrównoważonego — Heritage of Technology Assessment in Context for Sustainable
Development. 90
Adam Rostański, Katarzyna Kordus, Anna Kozłowska: Historyczna analiza przemian
ekologicznych siedlisk — istotne źródło w planowaniu rewitalizacji i zrównoważonego
rozwoju obszarów miejskich o tradycji przemysłowej — The historical analysis of the
ecological changes of habitats as an important source of knowledge in revitalization and
sustainable development planning of post–industrial and urban areas. 93
Jerzy Ziora: Rewitalizacja terenów poprzemysłowych – uwarunkowania prawne i
ekonomiczne — Revitalisation of post-industrial areas - the legal and economic framework.
96
Tadeusz Adamski, Jerzy Ziora: Metodyka waloryzacji terenów poprzemysłowych w
regionalnym Systemie Informacji Przestrzennej woj. śląskiego — Inititiatires undertaken in
the Silesia Voievodeship in the field of degraded areas revitalization. 99
Kantarek Anna Agata: Praca nad wizją. Refleksja nad Założeniami do Lokalnego Programu
Rewitalizacji Miasta na przykładzie Krakowa — Study on the vision. A reflection on the
assumptions to the Local Urban Revitalisation Programme on the example of the Cracow
City. 101
Wojciech Lasek: Kompleksowy recykling poprodukcyjnych odpadów skórzanych i
wszelkich osadów ściekowych zawierających chrom(III) jako warunek rewitalizacji terenów
ze skupiskami wytwórców skór wyprawy chromowej i przedsiębiorstw galwanizerskich na
przykładzie Małopolski — Multi–directional recycling of chrome–leather offal together with
chrome–polluted sewage sludge of any origin as a prerequisite for remediation of areas
exploited by tannery and electroplating in Małopolska. 104
Bogumiła Kowalik, Joanna Jakubowska–Łazęcka: Koncepcja zintegrowanego rozwoju
obszarów poprzemysłowych i powojskowych w Małopolsce — Integrated concepts for post–
industrial and post–military areas in Malopolska region. 107
Elżbieta Pietrzyk–Sokulska, Barbara Syposz–Łuczak, Marek Bogdanowicz: Kryteria i
kierunki adaptacji kamieniołomów w okolicach Krakowa — Criteria and directions of
quarries adaptations in surroundings of the Cracow. 110
Streszczenia — Summaries. 58
Wojciech Radecki: Ochrona prawna walorów turystycznych. Cz. IV. Walory turystyczne
cennych przyrodniczo obszarów specjalnych. B. Parki krajobrazowe i obszary chronionego
krajobrazu. Przedmiotem kolejnego odcinka cyklu jest ochrona prawna walorów
turystycznych w parkach krajobrazowych i na obszarach chronionego krajobrazu. Autor
przedstawia reżim prawny tych obszarów pod kątem ochrony walorów turystycznych, a
szczególną uwagę przywiązuje do ograniczeń inwestycyjnych, jeżeli realizacja inwestycji
mogłaby naruszyć walory turystyczne.
Wojciech Natanek, Andrzej Jarosiński: Ocena składu odpadu pochodzącego ze
zmodyfikowanego procesu otrzymywania chromianu (VI) sodu w aspekcie utylizacji.
Zastosowanie nowej technologii otrzymywania chromiany (VI) sodu pozwoliło na redukcję
powstających odpadów z 4 ton do 2,5 tony na tonę produktu finalnego. Jednocześnie zmiana
namiaru wpłynęła na zmianę właściwości powstającego odpadu chromowego. Podjęto kroki
w celu określenia właściwości fizykochemicznych powyższego odpadu, co umożliwi wybór
racjonalnych kierunków jego zagospodarowania. W celu określenia składu chemicznego i
mineralnego tych odpadów zastosowano rentgenograficzną analizę scaningową i analizę
mikroskopową. Z otrzymanych danych wynika, że odpady są materiałem o zróżnicowanych
cechach fizykochemicznych. Zawartość chromu w odpadach jest niższa niż w odpadach
pochodzących z klasycznego procesu wytwarzania chromianu (VI) sodu. Dane te
potwierdzają poprawę efektywności wykorzystania rudy chromowej w procesie wytwarzania
chromianu (VI) sodu, Jednocześnie zostaje ograniczona ilość dotychczas stosowanego
wypełniacza jakim jest dolomit.
Anna Chmielowiec–Korzeniowska, Magdalena Popiołek–Pyrz: Zapylenie powietrza
atmosferycznego na terenie lubelskiej aglomeracji miejskiej i okolic. Celem prowadzonych
badań była analiza zanieczyszczeń pyłowych powietrza atmosferycznego na terenach o
różnym nasileniu antropopresji, obejmujących aglomerację miejską i jej okolice. Materiałem
badań było powietrze atmosferyczne miasta Lublina i jego okolic. Wytypowane stanowiska
badawcze miały związek z lokalizacją miejsc o przypuszczalnie największej emisji
zanieczyszczeń pyłowych oraz miejsc o przypuszczalnie najmniejszej emisji zanieczyszczeń
pyłowych (punkty poza granicami miasta. Wartości stężenia pyłu całkowitego w lubelskiej
aglomeracji miejskiej rosły od poziomu 5,93 mg/m3 na obrzeżach, poza granicami miasta, do
wartości maksymalnych w centrum miasta. Najwyższe wartości stężenia w Lublinie wystąpiły
przy arterii komunikacyjnej, gdzie osiągały maksymalny poziom 46,6 mg/m3. Wiosną,
podczas intensywnego pylenia drzew odnotowano największe stężenia pyłu całkowitego na
terenach obficie zadrzewionych. W parku miejskim stężenie pyłu całkowitego sięgało
19,1mg/m3, zaś na terenach rekreacyjnych, zalesionych aż 36.6 mg/m3, podczas gdy w
pozostałych punktach odnotowano bardzo niskie stężenia, kształtujące się na poziomie od
1,60 do 4,10 mg/m3.
J. Krzysztof Lenartowicz, Diana Maciąg: Regentif — sieć dla intensyfikacji innowacji w
dziedzinie regeneracji starych obiektów przemysłowych. Przedstawiono zarys problematyki
terenów poprzemysłowych, ze zwróceniem uwagi na zagadnienia świadomości społecznej i
partycypacji interesariuszy w procesie regeneracji tych terenów. Zagadnienia te wiążą się z
istnieniem lub brakiem społeczeństwa obywatelskiego. Projekt Regentif, realizowany przez
Politechnikę Krakowską jako partnera 6 innych jednostek badawczych i wdrożeniowych z
Unii Europejskiej, wskazał istotną rolę czynników nietechnicznych, a wśród nich właśnie
wymiaru obywatelskiego (Civicware) w prawidłowym przebiegu regeneracji. Zgodnie z
doświadczeniami wdrożenia projektu, 2. Konferencji Regentif (Politechnika Krakowska,
Kraków 31 maja — 1 czerwca 2007 r.) towarzyszyły warsztaty mające za zadanie
wypracowanie wizji przyszłego użytkowania terenów poprzemysłowych w okolicach
Olkusza. Artykuł jest zarazem wprowadzeniem do wyboru artykułów zamieszczonych w tym
numerze „Problemów Ekologii”, a stanowiących rozwinięcie referatów przedstawionych na
konferencji. Zebrane artykuły poruszają niektóre problemy regeneracji terenów
poprzemysłowych, a to: tworzenie koncepcji programów rozwoju, miejsce rewitalizacji
terenów poprzemysłowych w urbanistyce strategicznej, wizja miasta a rewitalizacja terenów
poprzemysłowych, inwentaryzacja i waloryzacja terenów zdegradowanych, adaptacja
nieużytków poeksploatacyjnych, braki w prawodawstwie, skażenia gleby a możliwości
rozwojowe miast i wsi, przekształcenia środowiska przyrodniczego w następstwie
działalności przemysłowej, wartości przyrodnicze będące wynikiem sukcesji naturalnej.
Krzysztof Gasidło: Przekształcenia terenów poprzemysłowych — efekty i perspektywy
badań i działań. Przekształcenie terenów i obiektów poprzemysłowych stało się jednym z
ważniejszych problemów jakie muszą rozwiązywać miasta na przełomie er: industrialnej i
postindustrialnej. W ciągu ostatnich 20 lat wypracowano podstawy teoretyczne oraz narzędzia
praktyczne prowadzenia przekształceń i obecnie obserwuje się w Polsce wiele ciekawych
przedsięwzięć realizowanych w dużych miastach. Dalsze działania powinny objąć również
mniejsze ośrodki a prowadzone badania dostarczać wiedzy na temat potencjalnych
przekształceń obiektów dopiero dzisiaj powstających.
Zbigniew K. Zuziak: Rewitalizacja a urbanistyka strategiczna. Jest to próba
usystematyzowania problemów rewitalizacji terenów poprzemysłowych w ujęciu urbanistyki
strategicznej. Wiąże ono racjonalność strategii z jej wpływem na logikę struktury. Oznacza to,
że w tego rodzaju strategicznym procesie decyzyjnym akcentuje się znaczenie pytań o
strukturalne uwarunkowania strategii i strategiczne uwarunkowania działań poprawiających
formę przestrzenną przez wzmocnienie powiązań strukturalnych i miejsc węzłowych. Zasady
urbanistyki strategicznej objaśniono na tle trzech podejść, które interpretują ideę ładu
przestrzennego w sposób „klasyczny”, „innowacyjny” i „pragmatyczny”. Rozważając
potencjalne związki między projektami rewitalizacji a porządkowaniem formy przestrzennej
miasta wyróżniono podstawowe rodzaje strategii urbanistycznych sektora publicznego i
cztery główne typy sytuacji strategicznych.
Krzysztof M. Rostański: Natura modelowana — kształtowanie krajobrazu terenu
poprzemysłowego w zaawansowanym stanie sukcesji. Nadawanie wartości użytkowej
terenom poprzemysłowym może nie kończyć się na jednorazowym akcie zagospodarowania.
Często za wstępną rekultywacją podąża kolejna zmiana, która również nie musi być
ostateczna. Obiekty rekultywowane po pewnym czasie zyskują walory rekreacyjne. Może
pojawić się wtedy potrzeba podkreślenia tych walorów, wymaga ona jednak poszanowania
powstałych wartości przyrodniczych. Podobne wyzwanie pojawia się też, gdy teren
zdegradowany pozostawiono na tyle długo bez ingerencji, że wystąpiły już na nim
wartościowe procesy sukcesji naturalnej. Referat przedstawia w tym względzie przykłady
kształtowania terenów otwartych z wykorzystaniem roślinności rodzimej i zachowaniem
wysokich walorów estetycznych. Projekt modernizacji parku Tysiąclecia w Sosnowcu,
próbuje utrzymać się w duchu Konwencji o Różnorodności Biologicznej oraz Europejskiej
Konwencji Krajobrazowej. Podkreślane są tu wartości ekologiczne i estetyczne jakie może
posiadać roślinność synantropijna, która w naturalnym procesie zasiedla teren. Idea ochrony
biologicznej różnorodności sugeruje zmiany w szacie roślinnej podążające za naturalnymi
warunkami siedliskowymi. Kwestia stosunku do elementów zastanych w terenie opracowania
może przybierać formę maksymalnego zachowania, modelowania z poszanowaniem wartości,
malowniczego upiększania i swobodnej kreacji. Wskazywana jest waga trwałości obiektu w
czasie. W sferze wartości krajobrazowych ważne jest podkreślanie cech decydujących o
tożsamości miejsca. Bez względu na przyjętą formę estetyczną obiektu zawsze istnieje
możliwość włączenia roślinności rodzimej do jego kompozycji. Powinno to stawać się wręcz
elementem codziennej praktyki projektowej a nie tylko rodzajem mody na ekologię.
Anna Agata Kantarek: Obiekty poprzemysłowe jako nowe centra aktywności kulturowej w
strukturze miejskiej Brukseli i Mechelen. Artykuł przedstawia dwa przykłady rewitalizacji
obiektów poprzemysłowych na funkcje związane z kulturą. Przykład pierwszy to adaptacja
zabudowy na działce w śródmiejskiej zabudowie centrum Brukseli. Dawna szlifiernia
kryształu została przebudowana na potrzeby lokalnego centrum kultury i wpłynęła na
uatrakcyjnienie istniejącego układu przestrzeni publicznej. Przykład drugi dotyczy Mechelen,
dawnej stolicy Belgii, gdzie budynek browaru Lamot i sąsiadujący z nim obszar, położony w
centrum miasta przekształcono tak, że oprócz nowego centrum kultury w starym browarze,
miasto wzbogaciło się o istotną sekwencję przestrzeni publicznych (place, ulice, most, ciągi
spacerowe).
Waldemar Jerzy Affelt: Wartości dziedzictwa techniki w kontekście rozwoju
zrównoważonego. Zabytkowe obiekty przemysłu i inżynierii stanowią integralny składnik
zasobów dziedzictwa i krajobrazu kulturowego, będąc czynnikiem ich różnorodności.
Zaprezentowano zabytkoznawczą analizę wartościującą, szczególnie przydatną do
waloryzacji zasobów dziedzictwa techniki, zgodną z paradygmatem rozwoju
zrównoważonego oraz z zaleceniami stosownych dokumentów międzynarodowych.
Omówiono 10 kryteriów takiej oceny, tworzących dwie grupy, które dzieli moment
temporalny jej sporządzenia.
Adam Rostański, Katarzyna Kordus, Anna Kozłowska: Historyczna analiza przemian
ekologicznych siedlisk — istotne źródło w planowaniu rewitalizacji i zrównoważonego
rozwoju obszarów miejskich o tradycji przemysłowej. Prezentowana praca ma na celu
ukazanie przekształceń środowiska przyrodniczego, na terenie dwóch dzielnic
przemysłowych miast Górnego Śląska, zachodzących w okresie od XVIII wieku do przełomu
XX i XXI wieku. Były to dzielnice: Wełnowiec–Józefowiec w Katowicach (związana z
działalnością hutnictwa metali nieżelaznych) oraz dzielnica Wirek w Rudzie Śląskiej
(związana głównie z rozwojem górnictwa węgla kamiennego). Analizom poddano przemiany
biotopów miejskich, występujących dawniej i aktualnie, w celu właściwego wnioskowania
m.in. o potencjalnych możliwościach obszarów w planowaniu ich optymalnej funkcji.
Waloryzacja przyrodnicza, oparta m.in. o aktualny stan szaty roślinnej siedlisk, wykazała
występowanie terenów o zróżnicowanej wartości przyrodniczej: od biotopów o najniższej
wartości (np. tereny przemysłowe, tereny zurbanizowane), do biotopów o najwyższej wartości
waloru (np. lasy, tereny rolne czy też trwale zazielenione nieużytki poprzemysłowe),
mających duże znaczenie w planowaniu rewitalizacji i zrównoważonego rozwoju miast.
Jerzy Ziora: Rewitalizacja terenów poprzemysłowych – uwarunkowania prawne i
ekonomiczne. W polskim ustawodawstwie brak jest przepisów odnoszących się bezpośrednio
do terenów poprzemysłowych. Powoduje to konieczność korzystania z obowiązujących norm
prawnych odnoszących się w sposób bezpośredni bądź pośredni do problemów
zanieczyszczenia gleb i gruntów oraz przeznaczenia terenów na określone. Stan taki znacznie
odbiega od standardów obowiązujących w innych krajach Unii Europejskiej, co w sposób
istotny wpływa na możliwości podejmowania skutecznych działań w dziedzinie przywracania
terenom zdegradowanym zdolności do pełnienia nowych funkcji gospodarczych lub
przyrodniczych.
Tadeusz Adamski, Jerzy Ziora: Metodyka waloryzacji terenów poprzemysłowych w
regionalnym Systemie Informacji Przestrzennej woj. śląskiego. Samorząd Województwa
Śląskiego, w wyniku zapoznania się z doświadczeniami niektórych regionów Unii
Europejskiej, podjął działania zmierzające do tworzenia rozwiązań systemowych,
umożliwiających skuteczne przywracanie terenom poprzemysłowym i degradowanym
zdolności do pełnienia nowych funkcji gospodarczych lub przyrodniczych. Przeprowadzona
została wstępna inwentaryzacja terenów zdegradowanych oraz opracowana metodyka ich
wstępnej waloryzacji. Przystąpiono do budowy wojewódzkiego programu przekształceń
terenów zdegradowanych.
Kantarek Anna Agata: Praca nad wizją. Refleksja nad Założeniami do Lokalnego Programu
Rewitalizacji Miasta na przykładzie Krakowa. Artykuł zawiera refleksję na temat relacji wizji
miasta oraz problemów rewitalizacji na przykładzie przestrzeni miejskiej Krakowa w oparciu
o dokument, który wygrał konkurs na „założenia do lokalnego programu rewitalizacji
Krakowa” oraz przedstawia niektóre założenia ideowe dotyczące pojęcia wizji.
Wojciech Lasek: Kompleksowy recykling poprodukcyjnych odpadów skórzanych i
wszelkich osadów ściekowych zawierających chrom(III) jako warunek rewitalizacji terenów
ze skupiskami wytwórców skór wyprawy chromowej i przedsiębiorstw galwanizerskich na
przykładzie Małopolski. Przedstawiono zależność rozwoju miast od dostępności okolicznych
poprzemysłowych terenów wiejskich. Pokazano dwa przykłady ekologicznych ograniczeń i
zagrożeń dla ekspansji miast na takie tereny skażone chromem. Problem skażeń licznych
miejsc Małopolski przez odpady chromowe pochodzące głównie z garbarstwa i ich wpływ na
jakość wód, powietrza oraz gleb zilustrowano na przykładzie Podhala i rzeki Dunajec. Na tym
tle przedstawiono skrótowo technologię oraz system, które w Małopolsce umożliwią
opanowanie skażeń chromem zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. W podsumowaniu
przedstawiono dwie próby likwidacji problemu odpadów i osadów ścieków chromowych
powstających przy produkcji skór, które w ostatnich latach podjęto w Regionie.
Bogumiła Kowalik, Joanna Jakubowska–Łazęcka: Koncepcja zintegrowanego rozwoju
obszarów poprzemysłowych i powojskowych w Małopolsce. W Małopolsce istnieje wiele
niezrewitalizowanych obszarów poprzemysłowych i powojskowych. Dynamiczny rozwój
gospodarczy i zapotrzebowanie na tereny pod inwestycje sprzyjają działaniom związanym z
odzyskiwaniem uzbrojonych terenów i przywracaniem ich do użytku czy też nadawaniem im
nowych przeznaczeń. Celem projektu INCORD, realizowanego przez MARR S.A. w ramach
Programu INTERREG IIIC we współpracy z partnerami z Niemiec, Czech, Słowacji i Estonii
był rozwój ukierunkowanej współpracy międzyregionalnej poprzez wymianę doświadczeń w
zakresie Zintegrowanych Koncepcja Rozwoju. Głównym celem opracowanego w ramach
projektu IDC jest ożywienie gospodarcze i społeczne Małopolski oraz wzrost potencjału
turystycznego i kulturalnego regionu poprzez nadanie obiektom i terenom zdegradowanym
nowych funkcji społeczno–gospodarczych. Dlatego w ramach Programu do realizacji zostały
określone następujące zadania: 1) zagospodarowanie obiektów poprzemysłowych i
powojskowych na cele przemysłowe, 2) zagospodarowanie terenów poprzemysłowych na
cele rekreacji.
Elżbieta Pietrzyk–Sokulska, Barbara Syposz–Łuczak, Marek Bogdanowicz: Kryteria i
kierunki adaptacji kamieniołomów w okolicach Krakowa. Wydobycie surowców skalnych
związane jest z ingerencją w środowisko i przekształceniem jego komponentów.
Wielowiekowa ingerencja w środowisko otaczające złoża surowców skalnych doprowadziła
do powstania nieużytków poeksploatacyjnych, zajmujących znaczną powierzchnię. W dobie
nasilającej się urbanizacji i industrializacji oraz stałego zmniejszania obszarów nie
przekształconych działalnością człowieka zwrócono uwagę na możliwość ich odzyskania
dzięki różnokierunkowej adaptacji. Pozwala ona nadać im nowe funkcje użytkowe poprzez
wykorzystanie potencjału istniejących w nich zasobów naturalnych i antropogenicznych.
SUMMARY
Wojciech Radecki: Legal protection of tourism qualities. Part IV Tourism qualities of unique
natural areas. B. Landscape parks and areas of protected landscape. The subsequent article
from the series is devoted to the legal protection of tourism qualities in landscape parks and
areas of protected landscape. The legal regime of these areas in presented from the viewpoint
of tourism qualities protection. Special attention is paid to limitations of developing
investment projects especially in the cases when the project could have a negative impact ion
the tourism qualities.
Wojciech Natanek, Andrzej Jarosiński: Investigation of physicochemical composition of
chromium waste deriving from modified process of sodium(VI) chromate production.
Chromium waste, a by–product of sodium chromate(VI) production is produced in large
quantities worldwide. These waste contain impurities of environmental concern such as
water–soluble compounds of Cr(VI) and other chromium compounds. This study was
undertaken to obtain detailed information on the physicochemical properties of chromium
waste deriving from the modified process of sodium chromate obtaining, the basic
intermediate product from which other chromium compounds are obtained. Acquaintance of
physicochemical characteristics of tested waste material should allow choice of rational way
of its utilization and determination of possibilities of chromium concentrate obtaining from
initial waste material. The microscopic and electron microscope were applied to determine the
phase composition. On the basis of the chemical composition and quantitative results of the
phase analysis the quantitative composition of discussed material was determined. It was
found that the chromium waste from modified process of sodium chromate(VI) obtaining
differs in physicochemical properties in relation to these waste deriving from the dolomite
metod.
Anna Chmielowiec–Korzeniowska, Magdalena Popiołek–Pyrz: Atmospheric air pollution
with dust in the urban agglomeration of Lublin and its surroundings. The conducted research
was aimed at analyzing the dust pollutants of the atmospheric air in areas under different
anthropopressure including an urban agglomeration and its surroundings. The material for
studies was atmospheric air of Lubin and its vicinity. The selected research points were
determined in locations recognized as having the highest and the lowest emission level of dust
pollutants (located outside the city borders). The concentration values of total particulate
matter within the Lublin agglomeration ranged from 5,93mg/m3 at the city outskirts to
maximum values in the city center. The highest PM concentrations on the level of 46,6
mg/m3 were observed by the main communication route. In spring, during intensive tree
pollination, the highest PM concentrations were noted in areas with dense tree cover. In a
municipal park, the total PM concentration reached 19,1 mg/m3, and in an afforested
recreation area: as much as 36,6 mg/m3 while in other points very low concentrations were
observed, on the level of 1,60 do 4,10 mg/m3.
J. Krzysztof Lenartowicz, Diana Maciąg: Regentif — network for enhancing innovation in
regenerating old industrial facilities. An overview of issues related to post industrial issues
was presented with focus on public awareness and participation of stakeholders in the
regeneration of the facilities. These issues are related to the existence or non — existence of
the civic society. The Regentif project in which the Cracow University of Technology takes
part as a consortium partner among other organisations from the EU, proved an important role
of the non — technical factors including civicware in a successful regeneration process. The
2.Regentif Conference was hold in Cracow in the days of 31 May — 1 June 2007, it was
accompanied by a workshop aimed at developing the strategic vision for the future use of the
post — industrial sites in the vicinity of Olkusz. The hereby article serves as an introduction
to a selection of papers issued in this volume which are an extended version of the
presentations delivered during the Regentif Conference. The articles discuss some of the
problems related to the post — industrial facilities regeneration including: development
concepts, role of the post — industrial facilities in strategic urban planning, vision of cities
and revitalisation of post industrial sites, inventory and valorisation of degraded areas,
adaptation of idle post — exploitation sites, gaps in legal system, soil contamination and
development potential of urban and rural areas, transformations of the natural environment as
a consequence of industrial activity, natural values resulting from natural succession.
Krzysztof Gasidło: Transformation of post–industrial areas and objects — current results and
future perspectives. Brownfields transformation and post–industrial objects conversion
became one of important problems to be solved by towns in the time of both — industrial and
post–industrial eras turnover. Within last 20 years there had been theoretical base of such
activity worked out as well as instruments for practical acting. Nowadays we may observe
numerous, interesting transformations of brownfields situated in bigger Polish cities. They
should be followed by smaller towns. Scientific researches will be oriented to provide
knowledge on potential transformation of these objects which are just built up.
Zbigniew K. Zuziak: Revitalization and strategic urbanism. This is an attempt to systematize
urban revitalization problems characteristic for post–industrial areas from the perspective of
strategic urbanism. In this approach, the rationality of urban revitalization strategy is attached
to its impact on the logic of urban structure. It implies that this strategic decision making
process focuses on the structural framework of strategy and strategic setting / situation of
actions taken to improve urban form by strengthening structural linkages and the nodes of
activity. The principles of strategic urbanism are explained in the context of three concepts of
spatial order. They are labelled as “classic”, “innovative” and “pragmatic” approaches.
Discussing potential relations between revitalization projects and the order of spatial form,
basic types of public urban strategies were distinguished and four types of strategic situations
with regard to spatial structure.
Krzysztof M. Rostański: Shaping nature — landscape design of the post–industrial area of
highly developed succession status. Bringing brownfields into cultivation may not finish with
single act of developing. Changes may follow and this process could not be ever stopped. Re–
cultivated areas after some time gain leisure value. Then possibly may appear need of
exposure and underlying rest values, and that require respect for already existing nature there.
Similar challenge we face when the area was abandoned for a long time and succession reach
high level. Some examples of open space design with natural flora of exceptional aesthetic are
given. Conception of re–composition of the Tysiaclecia Park in Sosnowiec is trying to
comprise assignations of Convention on Biological Diversity and European Landscape
Convention. In the paper are emphasised ecological and aesthetic values of synanthropic
vegetation succeeded in natural process. Idea of biodiversity protection suggests activities
enhancing local habitat features by reducing number of introduced plants. That changes
should follow real conditions of the habitat. Proposals according to attitude to existing plant
cover could be divided as follow: maximal conservation, shaping with the respect to existing
flora, picturesque ornamentation, and unconstrained creation. Theymay be either temporal or
permanent. Identity values are of greatest importance. Despite an aesthetic style all greenery
designs could use vernacular plants. That should be designers general custom, not only
ephemeral fashion.
Anna Agata Kantarek: Postindustrial buildings as a new cultural activity centers in urban
structure of Brussels and Mechelen. The article presents two examples of postindustrial
buildings revitalizations for new cultural activities. The first one is an adaptation of built–up
tenatement–Mouse plot in the center of Brussels. The old glass grindery was rebuilt for local,
cultural center and become one more attraction in existing public space system. The second
example is from Mechelen, old Belgium capital, where brewery building — Lamot and
surrounding area, located in town center, were rebuilt. This way a new, attractive sequences
were added to existing public space system — places, streets, bridge, promenade.
Waldemar Jerzy Affelt: Heritage of Technology Assessment in Context for Sustainable
Development. Contemporary concept of cultural heritage includes landscape, tangibles and
intangibles, authenticity, integrity, diversity and sustainable development. Those call for
safeguarding the compound values of resources and passing them to future generations.
Importance of sustainable heritage might be measured in cultural and socio–economic terms
observing good conservation–restoration practice and fulfillment of present social needs or
demands. To avoid devaluation of heritage resources a method for their value assessment has
been developed by means of defined criteria divided in two groups which deal with social
identity, authenticity, artistic and / or historical–technical values, uniqueness, possible income
foreseen, historical function maintained, present purpose use, education, aesthetics, and
political relations. Proposed research requires multidisciplinary cooperation of experts,
stakeholders and public involvement. Results may have considerable impact on regional
development, environment, social wellbeing, economy, tourism, construction industry etc.
Adam Rostański, Katarzyna Kordus, Anna Kozłowska: The historical analysis of the
ecological changes of habitats as an important source of knowledge in revitalization and
sustainable development planning of post–industrial and urban areas. The aim of the
presented paper is to show ecological changes of the town–biotops in two industrial towns
(Katowice — Wełnowiec and Ruda Śląska — Wirek) in Upper Silesian Industrial Region
(Southern Poland). The results included historical analysis of this subject in the time period
from XVIII to XXI century. Parallel the ecological value of mentioned town–biotops
dependent on 10 ecological parameters in 4–step scale was performed. Those analyses are
helpful in planning the sustainable development of those sites.
Jerzy Ziora: Revitalisation of post-industrial areas - the legal and economic framework. In
polish legislation there are no regulations concerned directly to postindustrial areas. This fact
causes necessity to use obligatory regulations concerned direvtly or indirectly soil and area
pollutions. This state diverge in much extention from European Union standards and makes
difficult to create the system solutions, that allow effectively to restore postindustrial areas an
ability for performing new economic and natural funcions.
Tadeusz Adamski, Jerzy Ziora: Inititiatires undertaken in the Silesia Voievodeship in the
field of degraded areas revitalization. The Municipal Government of The Silesian
Voivodeship, as a result of taking cognizance with experiences of some European Union
regions, undertaken activities following to creation the system solutions, that allow effectively
to restore postindustrial areas an ability for performing new economic and natural funcions.
The initial cataloguing of degraded areas aws made, as well as preparation a methodology of
their initial valorization. At the moment the Voivodeship Programme for degenerated areas
transformation is in preparation.
Anna Agata Kantarek: Study on the vision. A reflection on the assumptions to the Local
Urban Revitalisation Programme on the example of the Cracow City. It is on relation between
the vision of the city and revitalization problems of Cracow based on the winning document
in a competition for „Foundation of Local Revitalization Program for Cracow”.
Wojciech Lasek: Multi–directional recycling of chrome–leather offal together with chrome–
polluted sewage sludge of any origin as a prerequisite for remediation of areas exploited by
tannery and electroplating in Małopolska. Relation between expansion of cities and
availability of vicinal post–industrial rural areas has been shown. Two examples of ecological
limitations and threats for this expansion onto areas polluted by chromium have been
demonstrated. Typical for Małopolska Region problem of contamination by chromium
resulting from different wastes, mainly of tannery origin, and their influence on quality of
waters, air and soils, has been exemplified by Podhale Region and Dunajec river. This
background served topresent briefly technology and a system, which enable an efficient
struggle against pollution of Małopolska by chromium, in full agreement with principles of
sustainable development. In the final part two attempts, undertaken in Małopolska Region to
eliminate problems arising from pollution by chromium–containing offal and sewage sludge,
coming from leather manufacturing, have been described as a summary of the presentation.
Bogumiła Kowalik, Joanna Jakubowska–Łazęcka: Integrated concepts for post–industrial
and post–military areas in Malopolska region. In Malopolska there are many post–industrial
and post–military areas. The list of areas and objects which still need to be revitalised is long.
As new investments are coming up in the region and there is a need to develop high — tech
and leisure time industry, the pilot project concentrates on reclamation and development of
post–industrial areas and brownfield management. Therefore the main focus of the project
INCORD, realised by MARR S.A. in co–operation with German, Chech, Slovak and Estonian
partners was to develop Integrated Development Concepts on post–industrial and post–
military areas. The main objective of the IDC is economic and social development of
Malopolska and increase in tourist and cultural potential of the region by giving new social
and economic functions to damaged objects and sites conditioning sustainable economic and
social development. In some cases post–industrial areas can still be used for similar purposes
whereas others can undergo smaller scope of revitalisation e.g. for recreational purposes.
Elżbieta Pietrzyk–Sokulska, Barbara Syposz–Łuczak, Marek Bogdanowicz: Criteria and
directions of quarries adaptations in surroundings of the Cracow. Mining influences natural
environment and causes transformation of its components. Centuries of interference in
environment surrounding mineral deposits has driven to forming post–mining sites, which
occupy large areas. In time of growing urbanization, industrialization and permanently
diminishing number of areas not changed by human activity attention is paid to the possibility
of regaining these areas by adaptation in various directions. It allows to introduce new useful
functions by using the potential of existing natural and anthropogenic resources.