Gotycki kościół Św. Bartłomieja w Koninie z XIV i XV wieku Gothic St

Gotycki kościół Św. Bartłomieja w Koninie z XIV i XV wieku
Gothic St. Bartholomew’s Church in Konin (14–15th centuries)
zdjęcie/photo: RAi Konin/M. Jurgielewicz
Chopin’s Poland
Meeting Frederic in Konin
Spotkanie
z Fryderykiem
pod Koninem
102
Film, Art & Tourism 2010 – Special Edition
Jestem w Żychlinie pod Koninem, dokładnie –
przed pałacem Bronikowskich. Siedzę na ławeczce obok Fryderyka Chopina. Przyglądam
się młodzieży: jedni właśnie wychodzą z budynku, drudzy pośpiesznie podążają do niego.
Grupka młodych stoi niedaleko i o czymś rozprawia. To uczniowie Zespołu Szkół EkonomicznoUsługowych im. Fryderyka Chopina w Żychlinie,
którego siedzibą jest zabytkowy pałac. Spoglądam na siedzącego obok mnie Chopina. Wydaje się, że jest jednym z uczniów, że właśnie na
chwilę od nich odszedł i usiadł tu, koło mnie.
Tak, to bardzo niezwykłe, że w Wielkim Roku
Chopinowskim powstał pomnik przedstawiający kompozytora w konkretnym momencie jego
życia – właśnie, gdy bawił tutaj z przyjaciółmi
na weselu, które ze względu na obecność Chopina przeszło do historii tych okolic. Pomnik wyrzeźbił Marcin Mielczarek, zwycięzca konkursu
ogłoszonego przez Starostę Konińskiego. Młody artysta wykonał to niezwykłe dzieło w sposób odważny, jako jedyny ukazał przecież inny
wizerunek kompozytora, niż ten, do którego
przywykliśmy. Przedstawił go jako „sam kwiat
młodości”, czyniąc tę ławeczkę kultowym miejscem spotkań młodzieży z naszym Wielkim Rodakiem.
Kościół w Żychlinie został wybudowany w latach 1821–1822 i zastąpił
poprzednią, drewnianą świątynię
zdjęcie Archiwum Starostwa Powiatowego w Koninie/W.N.
The church in Żychlin was built in 1821–1822, replacing a wooden temple
photo County Archives in Konin/W.N.
Jaki był ten młody Chopin? Przyglądam się
kompozytorowi – jego smukłej sylwetce, pięknej twarzy, młodzieńczej pozie. Był wrzesień
1829 roku. Fryderyk, wracając do Warszawy ze
swych udanych, artystycznych wojaży po Wiedniu, wraz z przyjaciółmi: Alfonsem Brandtem
i Ignacym Maciejowskim zatrzymał się jak zwykle
w Kaliszu, w domu przyjaciela rodziny Chopinów
– doktora Adama Bogumiła Helbicha. Gospodarz
wybierał się w tym czasie do Żychlina, na wesele swojej uczennicy – Melanii Bronikowskej. Fryderyk poznał rodzinę Bronikowskich w czasie
ich pobytu w Warszawie, więc z przyjemnością,
wraz z przyjaciółmi, dołączył do grona gości weselnych. Trzydniowe wesele, na którym bawił się
sam kwiat okolicznego ziemiaństwa, wywarło
na 19-letnim Fryderyku wielkie wrażenie. Miał
okazję, jak się potem okazało, tylko jeden raz
uczestniczyć w ziemiańskim weselu, posłuchać
muzyki i poznać tamtejsze zwyczaje. Biesiadnicy
docenili udział Fryderyka w tej uroczystości: wuj
panny młodej opowiedział wszystkim o charytatywnym koncercie Chopina w Dusznikach Zdroju,
a i tu, na weselu nie obyło się bez chopinowskiego koncertowania. Wszyscy byli zauroczeni jego
wielką wrażliwością i geniuszem, a także urokiem kompozycji, której mieli okazję posłuchać.
I’m in a little town called Żychlin, near Konin. Sitting on a bench by the statute of Chopin in front
of the Bronikowski Palace, I look at the young
people going in and out of the building. There is
a group of youngsters standing and talking nearby. They are the students of the economic school
in Żychlin, located at the palace. I look at the
statue of the sitting Chopin. He seems to be one
of the students, who left his friends for a moment in order to sit on the bench next to me. It
is unusual that the statute unveiled in the Year
of Chopin depicts the composer when he was in
Konin with his friends at a wedding, which, because of his presence, remained in the memories of the local people ever since. The statue
was made by Marcin Mielczrek, winner of a Konin County Council competition. This young artist
has created a brave piece of art that shows the
composer in the way that is unusual, namely, as
a young man sitting on the bench at a very popular spot, which is a gathering place for many
young people, who now have a chance to meet
their great compatriot.
What was young Chopin like? I look closely at the composer’s slender body, his face and
youthful posture. It was September of 1829. Frederic with his friends, Alfons Brandt and Igna-
103
Film, Art & Tourism 2010 – Special Edition
Pałac Bronikowskich i pomnik Fryderyka Chopina w Żychlinie
zdjęcie. Archiwum Starostwa Powiatowego w Koninie/W.N.
Bronikowski Palace and Frederick Chopin statue at Żychlin
photo County Archives in Konin/W.N.
104
Film, Art & Tourism 2010 – Special Edition
• Styczeń – październik – Wielkopolski Konkurs Poetycki „Fryderyk
Chopin w poezji młodych twórców” (MBP Konin).
• Kwiecień – Chopin i inni... muzyka w medalierstwie z kolekcji
Wojciecha Ogrodowczyka (Warszawa) i Janusza Sobczyńskiego
(Konin) (MBP Konin)
• Marzec – kwiecień 2010 r. – Piramida Chopina – projekt edukacyjny
dla dzieci i młodzieży szkolnej zrealizowany wspólnie z Poznańską
Fabryką Sztuki.
• 19 września 2010 r. – „Mały Chopin” – spektakl teatralny nie tylko
dla dzieci (Dom Kultury OSKARD w Koninie)
• 24 września 2010 – Miejska Inauguracja Roku Kulturalnego –
Koncert Krzysztofa Jabłońskiego (fortepian) i Orkiestry Kolegium „F:”
pod dyrekcją Marcina Sompolińskiego
• 15 października 2010 – XI Dzień Chopinowski Konin–Żychlin
• 19–20 listopada 2010 – VII Ogólnopolski Festiwal Pianistyczny
„Chopinowskie Interpretacje Młodychę
Gotycki kościół Św. Bartłomieja w Koninie
Gothic St. Bartholomew’s Chuch in Konin
zdjęcie/photo: RAi Konin/M. Jurgielewicz
• January – October 2010 – Great Poland Poetry Competition Frederic
Chopin in Poetry of Young Artists (MBP Konin).
• April 2010 – Chopin and the Others… music in art medals from the
collection of Wojciech Ogrodowczyk (Warsaw) & Janusz Sobczyński
(Konin) (MBP Konin)
• March – April 2010 – Chopin’s Pyramid – educational project for
children and youth organized in collaboration with Posen Art Factory.
• 19 September 2010 – Young Chopin – theater play for children and
adults (Cultural Center OSKARD in Konin)
• 24 September 2010 – Municipal Inauguration of Cultural Season –
concert by Krzysztof Jabłoński (piano) and Collegium F Orchestra
conducted by Marcin Sompoliński
• 15 October 2010 – XI Chopin’s Day, Konin–Żychlin
• 19-20 November 2010 – VII National Piano Festival Chopin
Inspirations of the Youth.
Pod koniec wesela, podczas zabawy jeden z gości wzruszył Fryderyka i wszystkich gości do łez,
bowiem w dowód uznania jego wielkiego talentu
i cnoty założył młodzieńcowi na głowę upleciony
z bluszczu wianek mówiąc słowa: „Wieńczę talent i cnotę”. Dla młodego Chopina ten symboliczny gest o antycznych korzeniach był niezwykłym
wydarzeniem, zapamiętał go do końca życia. Długo też wspominano pobyt Chopina w Żychlinie,
jego przepiękną grę i wzruszającą scenę z wiankiem, która przeszła do historii tych okolic, opowiadana podczas wszelkich uroczystości. Wesele
w Żychlinie było ostatnią tradycyjną uroczystością polską, w której uczestniczył.
Przyjrzyjmy się bliżej pałacowi. Został wybudowany na początku lat dwudziestych XIX
wieku (wcześniej w Żychlinie stał dwór drewniany). Brakuje dokumentów dotyczących wyglądu
tego budynku, więc zakłada się, że zewnętrznie był podobny do obecnego, miał jednak inny
układ wewnętrzny. Zbudowany na planie prostokąta, od frontu ma ładny ganek, jest kryty
czterospadowym dachem. Otacza go ogromny
(2,5 ha), zadbany park, z alejkami z imponującą,
nową nawierzchnią i dostojnym starodrzewem:
są tu niezwykłej urody jesiony, lipy i nawet platan. Dobrze, że pałac jest siedzibą zespołu szkół
cy Maciejewski, were returning to Warsaw from
Vienna, where Chopin had given his concerts.
As always, the composer stopped at his family
friend’s home in Kalisz, Dr Adam Bogumił Helblich. Their host was about to leave for the wedding of his student and family friend, Melanie
Bronikowski, which was to take place in Żychlin.
Frederic knew the Bronikowski family, so he accepted the invitation to join the event. The threeday wedding, attended by the local élite, made
a tremendous impression on the young man. As
it would later turn out it was the only country
wedding he had ever attended. It gave him an
opportunity to listen to folk music and learn the
local customs. His presence at the wedding was
greatly appreciated. The uncle of the bride told
the guests about Frederic’s charity concert in
Duszniki Zdrój, which prompted the artist to play
some of his works. Everyone present was captivated by his big heart and especially by music. At
the end of the party one of the guests had deeply moved Frederic to the point of shedding a tear.
In order to honor his great talent and virtues he
crowned Frederic’s head with an ivy wreath. For
the young composer this symbolic gesture having its roots in antiquity was a unique experience, which he would remember for the rest of
105
Film, Art & Tourism 2010 – Special Edition
– cały czas „żyje na najwyższych obrotach”, króluje w nim młodość, z jej wszystkimi atutami,
której idealną cząstkę pozostawił tutaj młody
Fryderyk Chopin. We frontowej ścianie budynku widzimy tablicę z brązu, a na niej napis: Tutaj
w pierwszych dniach września 1829 roku przebywał Fryderyk Chopin.
Przejdźmy do żychlińskiego kościoła, który został wybudowany w latach 1821–1822 i zastąpił
poprzednią, drewnianą świątynię. Pobudowany
w stylu klasycystycznym, urzeka swoim prostym
i ascetycznym wnętrzem. Warto podkreślić, że
znajduje się tutaj cynowa urna i tablica poświęcona pamięci Melanii z Bronikowskich Kurnatowskiej, ufundowana przez jej męża – Wiktora
Adama Kurnatowskiego, którego poślubiła podczas tej słynnej wizyty Chopina.
Żychlin leży kilka kilometrów od Konina, więc
i ja jadę do tego pięknego miasta. Zapewne przejeżdżał tędy także Fryderyk Chopin. Konin należy
przecież do grupy najstarszych miast w Polsce,
prawa lokacyjne otrzymał już w XIII w., trudno
się więc dziwić, że urzeka swoją Starówką. Odwiedzę jeden z najstarszych i najwspanialszych
zabytków tego historycznego miasta – gotycki
kościół św. Bartłomieja z XIV i XV wieku. Pochylę głowę przed dziedzictwem kulturowym tej ko-
his life. His stay in Żychlin, the wedding concert,
and the ivy wreath have become legendary; they
are remembered at every important local event.
The wedding in Żychlin was the last traditional ceremony in Poland, which the composer attended.
I want to have a closer look at the palace. It
was constructed in the 20’s of the nineteenth
century in the place of a former wooden manor
house. There are no historical documents that
show what the palace looked like in the past. It
is assumed that it had the same external layout
but a different interior. The palace has a rectangular shape, front porch, and a hip roof. The palace sits on a 6000-acre lot, surrounded by a park
with impressive alleys, and many old trees including lindens, ashes, and sycamores. It’s great
that the building is home to the school, which
brings it back to life, thanks to the young people and their energy. Frederic Chopin left a small
part of his youth in this place. On the façade
of the building there is a bronze plague which
reads: ‘Frederic Chopin was here at the beginning of September, 1829’.
I decided to visit the church in Żychlino, built
in 1821-1822. It replaced an old wooden church.
Classicistic in style, the fantastic interior of
nińskiej ziemi, gdzie pamięć o naszym Wielkim
Rodaku znalazła godne miejsce. Fryderyk Chopin
był tutaj tylko jeden raz, ale echo tego pobytu nigdy nie przycichło.
Ewa Kotus
the place is very ascetic and simple in nature.
There is a tin urn and a plague to honor Melanie Kurnatowski née Bronikowski, funded by
her husband, Wiktor Adam Kurnatowski, whose
wedding Frederic Chopin attended.
Żychlin is situated a few kilometers off Konin,
which I also decided to visit. Frederic must have
gone the very same route. Konin is one of Poland’s oldest towns that received its municipal
status in the thirteenth century. The oldest part
of the town casts a spell on the visiting tourists.
I will visit this oldest and greatest heritage building the town has to offer, the Gothic Church of
St. Bartholomew dating back to the 14th and
15th centuries to bow before the cultural heritage of the region, in which people have such
a respect for the composer. Frederic Chopin was
here only once, but the memory of that event
has survived for centuries.
Ewa Kotus
Pomnik Fryderyka Chopina
wyrzeźbił Marcin
Mielczarek, zwycięzca
konkursu ogłoszonego
przez Starostę Konińskiego
zdjęcie: Archiwum
Starostwa Powiatowego
w Koninie/W.N.
Frederick Chopin
monument was made
by Marcin Mielczarek,
winner of the competition
organized by the Konin
City Council
photo County Archives
in Konin/W.N.