report on the exchange and summary

Transkrypt

Réseau Européen de Formation Judiciaire
European Judicial Training Network
Avec le soutien de l’Union européenne
With the support of the European Union
REPORT ON THE EXCHANGE AND SUMMARY
Instructions:
1. The report must be sent to the EJTN ([email protected]) within one month after the exchange.
2. Please use the template below to write your report (at least 4 pages).
3. The report must be filled in English or French. If not possible, the report could be written in another
language but the summary must be in English or French.
4. Please read the guidelines for drafting the report (in Annex). Feel free to add any other relevant information
in your report.
5. The summary (1-2 pages) shall contain a synthesis of the most important information of the report.
6. If you agree for your report and/or summary to be published on the EJTN website, please tick the relevant
box below.
Identification of the participant
Name:
First name:
Nationality: Polish
Functions: civil judge
Length of service: 7 years 5 months
Identification of the exchange
Hosting jurisdiction/institution: Audiencia Provincial de Leon
City: Leon
Country: Spain
Dates of the exchange: 12/10/2009 – 23/10/2009
Type of exchange:
one to one exchange
group exchange
general exchange
specialized exchange (please specify :
)
Authorization of publication
I undersigned hereby authorize the publication of this report and/or summary on the website of the
European Judicial Training Network.
In Gdynia
On 20th of November 2009
Signature
Réseau Européen de Formation Judiciaire/European Judicial Training Network (aisbl)
Rue du Luxembourg 16B, B-1000 Bruxelles; Tel: +32 2 280 22 42; Fax: + 32 2 280 22 36;
E-mail: [email protected]
REPORT
NOTE :
I wrote the report in Polish first, and then I asked one of my friends who speaks English very well
help me with translating it, but anyway I‟m not sure of English legal vocabulary and some expresions
used in the English version. That‟s why I decided to attach also the Polish version, such in case.
ENGLISH VERSION :
Due to my advanced level of Spanish language I had chosen Spain as the place of the exchange. I
was directed to Leon, the capital of the province of the same name. Leon is situated on the North East of
Spain, about 350 km from Madrid. My tutor was Mrs. a civil judge like me, though in the court of the
second instance ( I work in the first instance court) – Audiencia Provincial de Leon.
My training took place from 12.10.2009 to 23.10.2009. During that short (too short in my opinion,
considering that it was only ten working days) period of time I had an opportunity to get familiar not only
with the organisation and functioning of the court mentioned above, but also the courts of the first
instance and the prison nearby, although I was formally assigned to Audiencia Provincial. I was also
given an opportunity to participate in the lecturers delivered as a content of the training for the judges,
that was held in the second week of my training and was participated by my tutor.
On the very first day I took part in a deliberation of judges of the second instance court. The
deliberation concerned the substantial cognisance of the number of appeals against the verdict of the first
instance court. Those were civil cases of a different kind, among others concerning compensations,
maintenances, disputes between co-owners on the administration of the common property. In the
following days I was observing civil cases (among others, compensation cases resulting from illicit acts)
and criminal proceedings (among others, drug trade and frauds) in both instances. I was enabled to look
through the act of the cases mentioned and others as well. It let me get familiar with the substantive law
and its proceedings, I also learned a lot about the rules of forming verdicts and other judgements.
Besides I got to know the case register system, as well as data bases, legal information system
(CENDOJ, Minevra etc.) and the system of sending/receiving correspondence and judicial enforcements
in civil cases and criminal judgements (Oficina del Servicio Comun).
During inspection in the prison (I accompanied a penitentiary judge in a periodic inspection) I
participated in the questionings of the prisoners (the questionings were connected with sentence
suspension or conditional release from serving the full sentence). Next, accompanied by the director, I
visited all the prison including utility rooms, cells and thus; I learned about their penitentiary system by
observing it functioning.
On the very first day my tutor introduced me to the present judges and employees; they were not
only from her department but also from the others. In the following days I met another people (judges,
public prosecutors, secretaries). All of them were very helpful and patiently explained me all complexities
of their system. The substantive law since based on the Roman law doesn't differ from the Polish model
in a high degree and there can be found some similarities in the proceedings, nevertheless the system and
organisation of the courts, at lest in the courts of first instance, is completely different from the Polish
model. Before coming to Spain I bought a course book “Español - lenguaje jurídico” that provided me,
apart from legal terminology (that I hadn't known before), with knowledge of the Spanish legal and
juridical systems. However only after my training did I manage to work out the rules of that system.
If I am to discuss the Spanish model, I can quote a clear explanation of Ricardo (one of the judges
of Audiencia Provincial): "imagine a beehive, and now think of all cells of this beehive”. Actually, while
in Poland the organisation of the courts of first and second instance is in fact the same - departments
(civil, penal and so on) managed by the chairman, and the whole court subject to the chairman in respect
of administration – the courts in Spain follow this model only in the second instance courts. The first
instance courts consist of one judge and the department subject to them and each of the courts (as far as I
remember there are 25 courts in Leon) have a certain scope of cases issued by the superior (e.g. juzgado
no.8 in Leone managed by, they deal with economic cases) as well as assigned territory (local
specification).
Thus, in the first instance there are neither departments concentrating a few judges dealing with
the same kind of cases nor one common chairman in charge of administration. A kind of an equivalent to
this post may be so called juez decano (literary: senior judge). El decano is one of the first instance
judges, that apart from presiding their department, performs additional duties similar to the duties of
Polish chairmen of departments or the president of the court. Thus, the senior judge is in charge of
distribution of incoming cases between particular courts. The senior judge apart from their own office is
in charge of the senior court office (el Decanato), where takes place mentioned above preliminary
selection and distribution of the cases.
Interestingly,
the
case
register
system
is
centralised
–
after
introducing data of a new case into the system, it is that central system (localized in Madrid) not
el decano or any other employee that automatically assigns the case to a
particular first instance court, basing on statistics (it means, the system takes under consideretion a
present charge of every court), which are the only criterion.
Thus, the senior court office can be recognised as a common institution for all juzgados.
Another institution of that kind is Oficina del Servicio Comun (literary translation: The Common Service
Office). This office receives all correspondence coming from all courts (summons, notifications, copies of
decisions to be delivered to the parties and so on) and sends it forward. The correspondence is mainly
delivered by the employees of the office not by the post office (I mean correspondence delivered in the
traditional, not electronic way that is very common and I‟m going to discuss it further).
Oficina del Servicio Comun is in charge of executive proceedings ordered by the court, e.g.
seizing monetary means (as an anecdote the secretary in charge of this office told me about seizing money
collected in a checkout of a bar in the moment of closing it , at about 3 a.m.) or evictions and so on.
The proceedings mentioned above differ from Polish proceedings, where enforcement
proceedings are carried out not by the court but by the court executive officer, not existing in Spanish
legal system.
Another difference between Polish and Spanish system is that preparatory proceedings
(investigation) in penal proceedings are carried out by the first instance court (so called jugados de
instrución), not by the public prosecutors. The public prosecutor appears in the legal proceedings only in
the phase of the act of accusation and the trial.
As I mentioned above, when it comes to organisation and the role of the second instance courts,
there are actually no differences between Polish and Spanish systems. Every court is divided into
departments subject to the chairman. Audiencia Provincial, as a second instance court deals with appeals
against first instance verdicts. Criminal department is of the first instance when it comes to more serious
crimes. The judges adjudge collectively as three-person board- the difference I observed is that civil cases
verdicts are given during closed sessions, after deliberation (as I mentioned before I participated in such
deliberations), while in Polish legal system (at least in cases concerning the cognisance of means of
appeal against final verdicts) the trial is required.
What I found interesting was the post of Court secretary, that in fact has nothing in common
with Polish definition of that post. Polish secretaries are not required to have diplomas in legal faculties
(the only requirement when it comes to education is bachelor or master degree in any faculty) and they
role is actually similar to the role of any kind of secretary in any company. Thus, generally speaking the
job of secretary consists in fulfilling the judge‟s orders, dealing with paper work, in every department
there are a few secretaries. In Spanish legal system the court secretary (el/la secretario judicial) is a
person with legal education, who, the same as judges, after having graduated was properly trained and
passed the exam (as I was informed – very difficult one). Such a secretary (in every department of
secondary instance court there is only one secretary, just like in the first instance court) is not only in
charge of the office and its employees, but also e.g. certifies every verdict and decision of the judge with
a proper clausule and signature (standard expression is doy fé). Secretario judicial also gives their own
verdicts and decision within their competence. Thus their role and competence go further than in Polish
meaning of this word. After all, Spanish secretario like the judge has an official status of a public servant
(funcionario).
When it comes to substantive and procedural law there are some differences as I mentioned but
they are not very considerable. Both, Polish and Spanish Civil law have their roots in the Roman law,
what explains many similar solutions for example the burden of proof lies on the plaintiff and one of the
basic rules of civil proceedings is flexibility. As a judge specialised in specific civil cases dealt with by
my department (e.g. partition of property between ex-spouses or inheritance proceedings) I can say that
in this field the similarities and proceedings in substantive law are considerable; also the question of last
wills is regulated (their form and rules of issuing), although there are some interesting differences, for
example the time (after the bequeather‟s death) in which the last will is due to be submitted to the court
under the pain of nullity. This attracted my attention as too strict( in my opinion); ratio legis was probably
the security of legal transactions. I believe that fulfilling the last will of the bequeather should be the
priority, independently from the time it is revealed.
Other Spanish solutions like for example the obligation of ex-spouses to reveal the inventory
with valuation of particular contents of their properties I find very useful when simplification and length
of proceedings is considered. In Polish system, although, the parties are obliged to reveal their properties,
it is not formalised in any way and coming to agreement on lists that usually differ in a high degree (when
it comes to contents and values) is often time-taking and difficult.
Also within criminal law there are solutions similar to Polish ones for example voluntary
submission to penalty, there is same rationale for preliminary custody. However obviously there are
differences, e.g. is that it is the court that carries out the investigation (juzgados de instucción), not the
official prosecutor.
A considerable difference in my opinion is the form of verdicts and decisions, it is much more
complicated and formalised than in Polish system. In Polish system the decision on subpoena has a form
of one-line order, very often written by hand and only signature by the judge. In Spanish system even
simple decisions of this kind are more formal, they have headlines with the name of the court, the judge‟s
name and so on, they are also certified by the court secretary. Every final verdict apart from the
conclusion includes (obligatory) justification describing both, the actual state and the legal basis of the
verdict. I assume it is connected to the fact that the verdicts are given during close sessions, and
notification takes place by delivering them to the parties. Whereas in Polish system notification takes
place in a courtroom in presence of the parties of the proceedings which are given oral justification; in
consequence, only if the part asks it, the judge has to write the motivation which incluyes all the parts
mentioned above.
Another interesting difference between Spanish and Polish legal system concerning civil and
penal proceedings is the post of a party representative called procurador. It is a person that the parts that
needs legal help and a representative gets in touch with. It is a procurador not a solicitor that is authorised
to represent a part in a particular case. The procurador is supposed to negotiate between the part and their
solicitor, who is going to represent and speak on behalf of the part during the trial. The procurador signs
letters addressed to the court, and contacts the party in the course of proceedings. It is also procurador,
not the solicitor that receives correspondence connected with the case.
As I was explained the post of procurador dates back to the beginning of XIX century, when a
solicitor needed a kind of assistant and negotiator between him and a party. Nowadays in times of
electronic mailboxes, phones and other technical facilities, the judges believe that solutions are not useful
anymore, nevertheless due to bequests in the acts they still exist.
Talking about technical devices, I was very impressed by modern practical solutions used in
Spanish judiciary and technicalization of the courts. Solutions that are only in the stage of projects with
will not be implemented soon, have been perfectly functioning for many years. The correspondence is
delivered in electronic way and the entire course of trial is recorded. The CDs with the trial records are
attached to the acts. It is also possible to question the witness in form of video-conference. During one
trial I was observing I had an opportunity such a video-conference. In the courtroom there is all necessary
equipment including TV set, where the panel of judges, parties and their representatives can see the
questioned person and have the possibility to ask them questions. It is much more efficient than existent
in Polish system the law court‟s aid consisting in asking in a written form the court where the person to
be questioned lives to question that person. In our system the list of the questions is attached, however it
is difficult to predict the answers of the questioned person and very often new questions result from the
given answers. Whereas a video-conference enables the parties and the judge who is familiar with the
case to ask questions directly. It also allows to significantly shorten the length of the proceedings ( in
case of the law court‟s aid the exchange of documents is obviously time-taking).
As I mentioned before, apart from visiting courts of first and second instance I also visited the
prison nearby. As a civil judge giving verdicts only in civil cases from the very beginning of my career I
am not a specialist in crime and penal issues. Nevertheless I have to admit that I was very impressed by
the modernity and of the Mansilla de las Mulas prison and solutions applied there. Although armed
guards are not seen on the territory of the prison, I was said that the rate of escape tries was unusually low
and in last few year it had been below 1%. The prison is divided into modules, the cells are open during
the day and the prisoners freely move within their module. They have actual possibility of work (with a
wage of about one hundred and several dozen Euro), upgrading their skills and qualifications on different
kind of courses (for example IT, bakery, cooking). After completing the courses they receive certificates
that may be useful in their future life outside the prison (especially that it is not indicated that the course
was completed in prison). The prisoner have also opportunities to participate in diverse classes from
sports through sculpting and pottery to quite professional prison TV and their own quarterly magazine.
From the reclamation and economical point of view it is a very good solution to fulfil the needs within the
prison, as long as it is possible , the people who conduct mentioned courses are recruited from among the
prisoners.
During the training for the judges mentioned in the beginning and participated by my tutor, I
listened to a lecture on applying The European Union Law (especially European Conventions such us
Convention on the Rights of the Child) and actual problems connected with it, possible conflicts of norms
between Spanish legal system and legal systems of other countries. The lecturer also introduced the
question of recognising and carrying out decisions of foreign courts within issues concerning the underage and relations between parents and children, child support and the custody.
Of course during 10 days it impossible to get familiar with the legal and judiciary systems of a
particular country in a high degree (that is why I recommend that the organizers should consider longer
exchanges in the future, at least of one month). Nevertheless, I did benefit from this training a lot. Many
solutions applied in Spanish system were completely new to me and, because of that, very intersting.
Some of them, like e.g. the post of procurador I found quite useless. But, in my opinion, solutions like
video-conferences and delivering the correspondence in an electronic way are worth introducing into
Polish system, considering efficiency and quickness of proceeding. I also really liked the centralised
system
of
registering
new
coming
cases,
that
due
to
it
automatism
is
always
fair;
and
the
existence
of central register of all cases makes the transfer of information much easier – e.g. being in Leon, you can
find in a few minutes any case from any Spanish court of any instance.
If I am to say how I benefited from the exchange, I have to indicate that I improved my
knowledge and I my point of the law itself, what will be undoubtedly useful in my further judicial work.
On my return from the training I shared my experiences and gained knowledge with my colleagues, I also
showed them sample documents (verdicts, decisions, accusation acts). My co-workers showed a big
interest in the Exchange Programme itself, many of them had not even heard of it.
All in all, I am very satisfied with my participation in the Programme and I believe that
benefited from it in many ways, I improved my legal knowledge and learned legal specific legal terms of
the „legal language‟.
I did like my tutor‟s idea of the form of my stay, she scheduled my training in the way that
allowed me to learn about not only Audiencia Provincial., but also about the functioning of the first
instance courts that are more related to my work, I even visited a prison. I was given a complex picture of
Spanish legal system. I think, that such a form of training considering short (as I mentioned before, in my
opinion too short) is optimal and I highly recommend it.
When it comes to possible suggestions concerning improvement of the functioning and
development of the Programme, I believe that it will be useful to precede the exchange with a short
course of legal terminology in a particular country. My level of Spanish language is indeed advanced and
during the practice I did not have any lingual problems (this opinion was supported by my tutor, other
judges and the employees of the court I met), however, as I have already mentioned before the exchange
I bought a proper course book and studied legal vocabulary on my own. But for this, I could have had
problems with understanding written letters or verdicts and with conversations on professional issues as
well. Thus, I do recommend the preceding courses.
POLISH VERSION :
Z uwagi na biegłą znajomość języka hiszpańskiego, jako miejsce wymiany wybrałam Hiszpanię.
Przydział otrzymałam do Leonu, stolicy prowincji o tej samej nazwie, położonej na północnym
wschodzie Hiszpanii, około 350 kilometrów od Madrytu. Moją opiekunką była pani, podobnie jak ja
sędzia cywilista, orzekająca jednak w sądzie drugiej instancji (ja pracuję w pierwszej) – Audiencia
Provincial de Leon.
Praktyki miały miejsce w dniach 12.10.2009 – 23.10.2009. W tym krótkim – zbyt krótkim moim
zdaniem, biorąc pod uwagę, że obejmuje tylko 10 dni roboczych – okresie, mimo, że oficjalnie byłam
przydzielona do Audiencia Provincial, to jednak, w ramach praktyk, zdołałam poznać nie tylko
organizację i funkcjonowanie tego sądu, ale także sądów pierwszej instancji i pobliskiego więzienia.
Miałam też okazję wysłuchać wykładów prowadzonych w ramach szkolenia sędziów, które odbywało się
w drugim tygodniu moich praktyk, a w którym uczestniczyła moja opiekunka.
Już pierwszego dnia praktyk uczestniczyłam w naradzie sędziów drugiej instancji dotyczącej
merytorycznego rozpoznania szeregu apelacji od wyroków pierwszej instancji. Były to różnego rodzaju
sprawy cywilne, m.in. z zakresu odszkodowań, alimentów, sporów pomiędzy współwłaścicielami na tle
zarządu rzeczą wspólną, naruszenia posiadania. W kolejnych dniach obserwowałam rozprawy zarówno
cywilne (m.in. sprawy odszkodowawcze z tytułu czynu niedozwolonego), jak i karne (m.in. handel
narkotykami, oszustwa), w obu instancjach, przy czym oczywiście miałam też możliwość swobodnego
przeglądania akt zarówno tych spraw, jak i innych. Przy tej okazji oczywiście zorientowałam się w
procedurze i prawie materialnym i zapoznałam z zasadami sporządzania wyroków i innych orzeczeń.
Zapoznałam się także z systemem rejestracji spraw, a także z bazami danych i systemem informacji
prawnej (CENDOJ, Minerva etc.), jak również systemem wysyłania/przyjmowania korespondencji oraz
egzekucji zapadłych w sprawach cywilnych i karnych orzeczeń (Oficina del Servicio Común).
Podczas wizyty w więzieniu (przy okazji okresowej inspekcji wykonywanej przez nadzorującego
więzienie sędziego penitencjarnego, któremu towarzyszyłam) uczestniczyłam w przesłuchaniach
osadzonych (w sprawach dotyczących przerwy w karze czy przedterminowego zwolnienia), a następnie w
towarzystwie dyrektora zwiedziłam całe więzienie, włącznie z pomieszczeniami gospodarczymi i celami,
i tym samym zapoznałam się w praktyce z tamtejszym systemem penitencjarnym, obserwując go w
działaniu.
Już pierwszego dnia moja opiekunka przedstawiła mnie tym sędziom i pracownikom, którzy byli
akurat obecni, nie tylko z jej wydziału, ale także z innych. W kolejnych dniach poznałam kolejne osoby
(sędziów, prokuratorów, sekretarzy). Wszyscy byli bardzo pomocni, cierpliwie tłumacząc mi zawiłości
tamtejszego systemu – o ile prawo materialne, jako również oparte na prawie rzymskim, na ile się
zorientowałam, nie odbiega bardzo od polskiego modelu, a w procedurze można także znaleźć wiele
podobieństw, o tyle ustrój i organizacja sądów jest, przynajmniej w pierwszej instancji, całkiem inna, niż
w modelu polskim. Przed przyjazdem do Hiszpanii kupiłam podręcznik „Español – lenguaje jurídico” w
którym, oprócz (nieznanego mi wcześniej) słownictwa prawniczego, znalazłam też informacje dotyczące
prawa i modelu sądownictwa hiszpańskiego, niemniej jednak dopiero dzięki praktykom zdołałam
zrozumieć rządzące nim zasady.
Przechodząc do bliższego opisu modelu hiszpańskiego, można zacytować obrazowe wyjaśnienie
Ricarda, jednego z sędziów Audiencia Provincial: „wyobraź sobie ul; a teraz wyobraź sobie poszczególne
komórki tego ula”. Faktycznie, o ile w Polsce organizacja sądów pierwszej i drugiej instancji jest w
zasadzie taka sama – wydziały (cywilny, karny itd.), na których czele stoją przewodniczący, a cały sąd
administracyjnie podlega prezesowi – o tyle w Hiszpanii ten model organizacyjny jest zachowany jedynie
w sądach drugiej instancji. Sądy pierwszej instancji natomiast składają się z jednego sędziego i
podległego mu biura, przy czym każdy z tych sądów (w Leonie, o ile dobrze pamiętam, jest ich 25), ma
przypisany odgórnie pewien zakres spraw (np. juzgado numer 8 w Leonie, prowadzone przez sędziego
Pabla Arraiza, zajmuje się sprawami gospodarczymi), jak też określony zakres terytorialny (właściwość
miejscowa).
W pierwszej instancji nie ma zatem ani wydziałów skupiających po kilku sędziów zajmujących się
tym samym rodzajem spraw, ani jednego wspólnego prezesa pełniącego funkcje administracyjne.
Pewnym, dalekim odpowiednikiem tego ostatniego jest tzw. sędzia dziekan (juez decano). Jest nim jeden
z sędziów pierwszoinstancyjnych, który, oprócz prowadzenia własnego referatu, pełni też dodatkowe
funkcje analogiczne do funkcji polskich przewodniczących wydziałów czy prezesa sądu. Do niego należy
więc np. podział nowo wpływających spraw pomiędzy poszczególne sądy. Dziekanowi, oprócz jego
własnego biura podlegającego mu jako sędziemu pierwszoinstancyjnemu, podlega także biuro dziekana
(el decanato), w którym odbywa się właśnie wspomniana wyżej wstępna rejestracja i podział spraw.
Stamtąd są one kierowane do poszczególnych sądów.
Ciekawostką jest, że system rejestracji spraw jest scentralizowany – po wprowadzeniu danych
nowej sprawy do komputera, to centralny system (na poziomie Madrytu), a nie el decano czy
którykolwiek z pracowników biura automatycznie, w oparciu o zasady statystyki (aktualne obciążenie
każdego sądu), które są jedynym kryterium, przydziela ją do konkretnego sądu pierwszej instancji.
Biuro dziekana można zatem uznać za instytucję wspólną dla wszystkich juzgados. Drugą taką
instytucją jest Oficina del Servicio Común (dosłownie należałoby to tłumaczyć jako Wspólne Biuro
Usług). Do tego biura spływa wszelka korespondencja wychodząca ze wszystkich sądów (wezwania na
rozprawy, zawiadomienia, odpisy postanowień, które należy doręczyć stronom itd.), i za jego
pośrednictwem odbywają się doręczenia. Doręczenia te są przy tym wykonywane w dużej mierze nie
przez pocztę, a przez pracowników tego właśnie biura (mowa tu oczywiście o doręczeniach
dokonywanych drogą tradycyjną, nie mailową – ta ostatnia jest także powszechnie wykorzystywana, o
czym niżej).
Oficina del Sevicio Común zajmuje się też wykonywaniem czynności egzekucyjnych zleconych
przez sąd, jak np. zajęcia środków pieniężnych (w ramach anegdoty sekretarz sądowy kierujący tym
biurem opowiadał mi o zajęciu pieniędzy zgromadzonych w kasie pewnego baru, przeprowadzonym w
godzinie zamknięcia lokalu, tj. około 3 w nocy) czy eksmisje itp.
To ostatnie (czynności w postępowaniu egzekucyjnym) stanowi zresztą znaczącą różnicę w
stosunku do systemu polskiego, w którym postępowanie egzekucyjne jest prowadzone nie przez sąd (ten
sam, który wcześniej wydał orzeczenie będące tytułem wykonawczym), a przez odrębny, nie istniejący w
systemie hiszpańskim, organ (komornika).
Kolejną różnicą pomiędzy systemem polskim a hiszpańskim jest to, że postępowanie przygotowawcze
(śledztwo) w postępowaniu karnym prowadzą sądy pierwszej instancji (tzw. juzgados de insturcción), a
nie prokuratorzy. Prokurator zaś wchodzi do procesu dopiero na etapie aktu oskarżenia i rozprawy.
Jak już wspomniałam, w zakresie organizacji, jak i roli sądów drugiej instancji nie ma w zasadzie
różnic w stosunku do systemu polskiego. Każdy sąd składa się z wydziałów, na czele zaś stoi prezes.
Audiencia Provincial, jako sąd drugiej instancji, zajmuje się rozpatrywaniem apelacji od orzeczeń
pierwszoinstancyjnych. Wydział karny pełni też rolę sądu pierwszej instancji w zakresie poważniejszych
przestępstw. Sędziowie orzekają kolegialnie, w składzie trzyosobowym – różnicą, którą zaobserwowałam
jest to, że w sprawach cywilnych orzeczenia są wydawane na posiedzeniu niejawnym, po naradzie (jak
wspomniałam, wraz z moją opiekunką brałam udział w takich naradach), podczas gdy w polskim
systemie wymagana jest (przynajmniej w sprawach dotyczących rozpoznania środków odwoławczych od
orzeczeń kończących postępowanie) rozprawa.
Interesującą nowością była dla mnie instytucja sekretarza sądowego, który w zasadzie nie ma nic
wspólnego z sekretarzem sądowym w polskim rozumieniu tego słowa. Polscy sekretarze to osoby o
wykształceniu niekoniecznie prawniczym (jedyne wymaganie w zakresie wykształcenia to tytuł licencjata
lub magistra dowolnego kierunku), których rola jest w zasadzie podobna do roli dowolnej sekretarki w
dowolnym przedsiębiorstwie, zatem, w najszerszym tego słowa znaczeniu, polega na wykonywaniu
poleceń sędziego i tzw. papierowej roboty, przy czym oczywiście w każdym wydziale i sądzie jest wielu
takich sekretarzy. W systemie hiszpańskim sekretarz sądowy (secretario judicial) to osoba o
wykształceniu prawniczym, która, podobnie jak sędziowie, po ukończeniu studiów odbyła stosowne
szkolenie i zdała (bardzo trudny, z tego, co mi mówiono) egzamin. Funkcją zaś takiego sekretarza (w
każdym wydziale sądu drugiej instancji jest tylko jeden, podobnie tylko jeden sekretarz jest w każdym z
sądów pierwszej instancji) jest nie tylko kierowanie biurem i pracownikami, ale także np. poświadczanie
każdego z orzeczeń i zarządzeń sędziego stosowną adnotacją i podpisem (standardowa formułka to doy
fé). Secretario judicial wydaje też, w pewnym zakresie, własne orzeczenia i zarządzenia. Jego rola i
kompetencje są zatem znacznie szersze, niż sekretarza w polskim znaczeniu tego słowa. Secretario
hiszpański ma zresztą, podobnie jak sędzia, oficjalny status funkcjonariusza państwowego (funcionario).
Jeśli chodzi o prawo materialne i procesowe to, jak już wspomniałam, różnice w stosunku do
prawa polskiego, jakkolwiek oczywiście istnieją, nie są aż tak znaczące. Zarówno prawo cywilne polskie,
jak i hiszpańskie ma swoje korzenie w prawie rzymskim. Stąd zapewne bierze się wiele podobnych
rozwiązań: np. tak samo, jak w prawie polskim ciężar dowodu spoczywa na stronie, która wywodzi dla
siebie z danej okoliczności skutki prawne, a jedną z podstawowych zasad procesu cywilnego jest
dyspozycyjność. Jako sędzia specjalizujący się w specyficznych sprawach cywilnych, którymi zajmuje
się mój wydział (np. podziały majątków byłych małżonków czy sprawy spadkowe) mogę ocenić, że
również w tym zakresie podobieństwa procedury i prawa materialnego są znaczne; podobnie np.
rozwiązana jest kwestia testamentów (ich forma, zasady sporządzania), choć oczywiście istnieje też
szereg ciekawych różnic, jak chociażby określenie czasu, w jakim należy (po śmierci spadkodawcy)
złożyć testament w sądzie, pod rygorem utraty ważności przez testament. To rozwiązanie zwróciło
zresztą moją uwagę jako zbyt (w mojej ocenie) rygorystyczne; ratio legis było zapewne zabezpieczenie
obrotu, jednak wydaje mi się, że priorytetem winna być realizacja woli spadkodawcy, niezależnie od
tego, w jakim czasie zostaje ona ujawniona.
Inne z rozwiązań hiszpańskich, jak np. obowiązek przedstawienia przez byłych małżonków już na
początku postępowania spisu inwentarza z wyceną poszczególnych składników ich majątku, oceniam z
kolei jako bardzo użyteczne z punktu widzenia uproszczenia i szybkości postępowania – w systemie
polskim, jakkolwiek strony są obowiązane wskazać skład majątku, nie jest to w żaden sposób
sformalizowane i uzgadnianie, z zasady rozbieżnych co do treści i wyceny, list przedstawionych przez
byłych małżonków jest często żmudne i czasochłonne.
Również w zakresie prawa karnego jest szereg rozwiązań analogicznych do polskich, jak np.
możliwość dobrowolnego poddania się karze, takie same są też przesłanki tymczasowego aresztowania.
Różnicą jest zaś chociażby wspomniana już wcześniej zasada, że to sądy (tzw. juzgados de instrucción), a
nie prokuratorzy, prowadzą śledztwo.
Znaczącą różnicą jest w mojej ocenie forma orzeczeń i zarządzeń, znaczenie bardziej
skomplikowana i sformalizowana, niż w systemie polskim. W systemie polskim zarządzenie np. o
wezwaniu świadka na rozprawę ma postać jednolinijkowego polecenia, napisanego często odręcznie i
jedynie parafowanego przez sędziego. W systemie hiszpańskim nawet proste zarządzenia tego typu mają
postać znacznie bardziej formalną, opatrzone są nagłówkiem zawierającym nazwę sądu, nazwisko
sędziego itd., są też poświadczane przez sekretarza. Każde orzeczenie kończące postępowanie, poza
sentencją, zawiera też – obligatoryjnie – uzasadnienie, opisujące zarówno stan faktyczny, jak i podstawę
prawną rozstrzygnięcia. Jest to zapewne pochodną zasady, że orzeczenia te są wydawane poza rozprawą,
a notyfikacja odbywa się poprzez doręczenie stronom – a nie, jak w systemie polskim, poprzez ogłoszenie
wyroku czy postanowienia na sali rozpraw, w obecności stron postępowania, którym przedstawiane jest
wówczas ustne uzasadnienie; w konsekwencji, jedynie na wniosek strony sędzia obowiązany jest napisać
uzasadnienie orzeczenia, zawierające wyżej wymienione elementy.
Kolejną ciekawą różnicą w stosunku do systemu polskiego, dotyczącą zarówno procedury
cywilnej, jak i karnej, jest instytucja reprezentanta stron zwanego procurador. Jest to osoba, z którą
kontaktuje się strona poszukująca pomocy prawnej i reprezentanta, i to procurador, nie adwokat, jest
tym, który otrzymuje pełnomocnictwo do reprezentacji pana/pani X w danej sprawie. Zadaniem
procuradora jest pośrednictwo pomiędzy stroną i adwokatem, który będzie reprezentował jego
mocodawcę przed sądem i występował w jego imieniu w czasie rozprawy. Procurador podpisuje pisma
kierowane do sądu, on też kontaktuje się ze stroną w toku procesu. Również do niego, a nie do adwokata,
kierowana jest korespondencja w sprawie
Jak mi wyjaśniono, instytucja procuradora ma swoje początki w wieku XIX, kiedy to adwokatowi
potrzebny był rodzaj pomocnika i pośrednika pomiędzy nim a mocodawcą. Obecnie, w dobie poczty
elektronicznej, telefonów i tym podobnych ułatwień technicznych, zdaniem sędziów rozwiązanie to nie
ma już racji bytu, tym niemniej jednak, z uwagi na stosowne zapisy w ustawach, nadal funkcjonuje.
Przy tej okazji, jeśli mowa o ułatwieniach technicznych, duże wrażenie zrobiła na mnie
nowoczesność rozwiązań praktycznych stosowanych w sądownictwie hiszpańskim i technicyzacja sądów.
To, co w Polsce jest dopiero na etapie projektów, których chwila wejścia w życie jest jeszcze raczej
odległa, w Hiszpanii funkcjonuje (i to sprawnie) już od kilku lat – korespondencja w większość
doręczana jest drogą mailową, a przebieg rozpraw jest nagrywany w całości. Do akt dołączane są płyty
CD z zapisem rozprawy. Możliwe jest też przesłuchanie świadka czy strony w drodze videokonferencji.
W czasie jednej z rozpraw, które obserwowałam, miałam okazję obejrzeć tę ostatnią w praktyce – na sali
znajduje się cały potrzebny sprzęt, w tym telewizor, w którym skład sędziowski i strony oraz ich
reprezentanci widzą osobę przesłuchiwaną i mają możliwość zadawania jej pytań. Jest to rozwiązanie o
wiele lepsze od stosowanej w Polsce zasady pomocy sądowej, polegającej na pisemnym zwracaniu się do
sądu miejsca zamieszkania osoby, która ma być przesłuchana, o przesłuchanie jej. W naszym systemie
załącza się wprawdzie listę pytań, tym niemniej nie można oczywiście przewidzieć odpowiedzi
przesłuchiwanego, z odpowiedzi zaś często wynikają kolejne pytania, itd. Możliwość taką –
bezpośredniego zadawania wszelkich pytań zarówno przez strony, jak i sędziego prowadzącego sprawę, a
zatem dobrze z nią zaznajomionego – daje natomiast videokonferencja. Pozwala to też znacząco skrócić
czas trwania procesu (w wypadku pomocy sądowej obrót dokumentów jest oczywiście dość długi).
Jak już wspomniałam, oprócz sądów pierwszej i drugiej instancji, odwiedziłam też pobliskie
więzienie. Jako sędzia cywilista, od początku kariery zawodowej orzekająca wyłącznie w sprawach
cywilnych, nie jestem oczywiście specjalistką w zakresie kwestii karnych, a tym mniej penitencjarnych,
tym niemniej jednak muszę stwierdzić, że byłam pod wrażeniem nowoczesności więzienia w Mansilla de
las Mulas i stosowanych w nim rozwiązań. Mimo, że na terenie nie widać uzbrojonych strażników, jak mi
powiedziano, procent prób ucieczek jest niezwykle niski, w skali ostatnich lat wynosił poniżej 1%.
Więzienie jest podzielone na moduły, cele w ciągu dnia są otwarte, a więźniowie swobodnie poruszają się
po terenie swojego modułu. Mają realną możliwość pracy (z wynagrodzeniem około sto kilkadziesiąt
euro), podnoszenia kwalifikacji na różnego rodzaju kursach (np. informatyczny, piekarski, kucharski), po
ukończeniu których otrzymują certyfikaty mogące być użyteczne w późniejszym życiu na wolności (tym
bardziej, że nie jest tam zaznaczone, że kurs skończyli w więzieniu) czy uczestniczeniu w zajęciach, od
sportów poczynając, poprzez modelarstwo i warsztaty ceramiczne, na całkiem profesjonalnie
prowadzonej więziennej telewizji i własnym kwartalniku kończąc. Bardzo dobrym z punktu widzenia
zarówno resocjalizacyjnego, jak i ekonomicznego rozwiązaniem jest też zasada zaspokajania potrzeb, w
miarę możliwości, w ramach więzienia, zgodnie z którą osoby prowadzące wzmiankowane kursy są
rekrutowane spomiędzy samych więźniów.
W ramach wspomnianego przeze mnie na wstępie kursu dla sędziów, w którym brała udział moja
opiekunka, wysłuchałam wykładu na temat stosowania prawa unijnego (w szczególności konwencji
europejskich, takich jak np. konwencja praw dziecka) oraz problemów praktycznych z tym związanych,
ewentualnych kolizji pomiędzy systemem prawnym hiszpańskim oraz systemami innych krajów, a także
uznawania i wykonywania orzeczeń sądów zagranicznych – wszystko w kontekście spraw dotyczących
małoletnich oraz stosunków między rodzicami a dziećmi, w szczególności alimentów i władzy
rodzicielskiej.
Oczywiście, w ciągu 10 dni nie jest możliwe dogłębne i dokładne poznanie systemu prawnego i
sądowniczego danego kraju (stąd mój postulat skierowany do organizatorów, aby przyszłe wymiany
trwały dłużej, w mojej ocenie powinien to być przynajmniej miesiąc), niemniej jednak dowiedziałam się i
skorzystałam bardzo dużo. Wiele rozwiązań stosowanych w systemie hiszpańskim było dla mnie
całkowitą nowością. Niektóre, jak na przykład instytucja procuradora, wydają mi się niezbyt użyteczne.
Wiele jednak, chociażby system doręczeń pocztą elektroniczną czy videokonferencje, uważam za bardzo
dobre z punktu widzenia szybkości i sprawności postępowania i warte wprowadzenia w systemie
polskim. Bardzo podobał mi się też system centralnej rejestracji nowo wpływających spraw, który, z
uwagi na całkowitą automatyzację przydziału jest siłą rzeczy sprawiedliwy, a istnienie centralnego
rejestru wszystkich spraw prowadzonych we wszystkich sądach bardzo ułatwia przepływ informacji –
będąc np. w Leonie, w ciągu kilku minut można znaleźć w systemie jakąkolwiek sprawę z dowolnego
sądu hiszpańskiego dowolnej instancji.
Jeśli chodzi o korzyści, jakie odniosłam, z całą pewnością poszerzyła się nie tylko moja wiedza,
ale też spojrzenie na prawo jako takie, co będzie niewątpliwie użyteczne w mojej dalszej praktyce
sądowej. Po powrocie z praktyk podzieliłam się oczywiście wrażeniami i nowo nabytymi wiadomościami
z kolegami z pracy, pokazałam też otrzymane w Hiszpanii przykładowe dokumenty (wyroki,
postanowienia, akty oskarżenia). Zainteresowanie było duże, podobnie, jak zainteresowanie samym
Programem Wymiany, o którym sporo osób dotąd nawet nie słyszało.
Podsumowując, jestem bardzo zadowolona z mojego udziału w Programie i uważam, że
skorzystałam bardzo dużo, zarówno jeśli chodzi o moją wiedzę prawniczą, jak i – przy okazji –
opanowanie specjalistycznego słownictwa hiszpańskiego w zakresie języka prawnego.
Bardzo podobała formuła zastosowana przez moją opiekunkę, która, jak wspomniałam, tak
zorganizowała moje praktyki, że mogłam zapoznać się nie tylko z pracą Audiencia Provincial, ale także z
pracą bliższych mi zawodowo sądów pierwszej instancji, a nawet zwiedzić więzienie. Dało mi to
kompleksowy ogląd systemu hiszpańskiego. Wydaje mi się, że ta formuła, zwłaszcza przy uwzględnieniu
krótkiego (jak już wskazywałam, zbyt krótkiego w mojej ocenie) okresu praktyk, jest optymalna i godna
polecenia.
Jeśli chodzi o ewentualne postulaty co do poprawy funkcjonowania i rozwoju Programu, myślę,
że przydatne byłoby poprzedzenie praktyk krótkim kursem słownictwa prawniczego kraju, w którym
dany uczestnik będzie odbywał wymianę. Mówię po hiszpańsku naprawdę dobrze i w czasie praktyk nie
miałam żadnych problemów językowych (taka była też opinia mojej opiekunki i pozostałych sędziów
oraz pracowników sądu, z którymi miałam styczność), tym niemniej, jak wspomniałam, przed wymianą
nabyłam stosowny podręcznik i studiowałam we własnym zakresie słownictwo prawnicze; gdyby nie to,
mogłabym mieć problemy z rozumieniem zarówno tekstów pism czy orzeczeń, jak i rozmową na tematy
zawodowe. Stąd propozycja stosownych kursów.
SUMMARY
My exchange took place in Leon, Spain. The period of the exchange was two weeks, from
12/10/2009 to 23/10/2009. My tutor was Mrs., a civil judge like me, though in the court of the second
instance (I work in the first instance court) – Audiencia Provincial de Leon.
During the exchange I got familiar with the organisation and functioning of the court mentioned
above, and also the courts of the first instance and the prison nearby. I also participated in the lecturers
delivered as a content of the training for the judges.
I took part in deliberations of judges of the second instance court, concerned the substantial
cognisance of the number of appeals against the verdict of the first instance court (civil cases of a
different kind, e.g. maintenances, disputes between co-owners on the administration of the common
property). Also I was observing civil cases (e.g. compensation cases resulting from illicit acts) and
criminal proceedings (e.g. drug trade, frauds) in both instances. I was enabled to look through the act of
the cases mentioned and others as well. It let me get familiar with the substantive law and its proceedings.
I also learned a lot about the rules of forming verdicts and other judgements. Besides, I got to know the
case register system, as well as data bases (CENDOJ, Minevra etc.) and the system of sending/receiving
correspondence and judicial enforcements (Oficina del Servicio Comun).
Visiting the prision, I participated in the questionings of the prisoners (the questionings were
connected with sentence suspension or conditional release from serving the full sentence). Next,
accompanied by the director, I visited all the prison including utility rooms, cells and thus; I learned about
their penitentiary system by observing it functioning.
My tutor introduced me the judges, prosecutors and employees from Audiencia Provincial and
from the courts of first resort. All these people were very nice and helpful and patiently explained me all
complexities of their system which is very different to the Polish one.
The substantive law since based on the Roman law doesn't differ from the Polish model in a high
degree and there can be found some similarities in the proceedings, nevertheless the system and
organisation of the courts, at lest in the courts of first instance, is completely different from the Polish
model. While in Poland the organisation of the courts of first and second instance is in fact the same –
departments (civil, penal and so on) managed by the chairman, and the whole court subject to the
chairman in respect of administration – the courts in Spain follow this model only in the second instance
courts. The first instance courts consist of one judge and the department subject to them and each of the
courts have a certain scope of cases issued by the superior, as well as assigned territory (local
specification).
Thus, in the first instance there are neither departments concentrating a few judges dealing with
the same kind of cases nor one common chairman in charge of administration. A kind of an equivalent to
this post may be so called juez decano (literary: senior judge) who is one of the first instance judges, that
apart from presiding their department, performs additional duties similar to the duties of Polish chairmen
of departments or the president of the court. Thus, the senior judge is in charge of distribution of
incoming cases between particular courts. The senior judge apart from their own office is in charge of the
senior court office (el Decanato), where takes place mentioned above preliminary selection and
distribution of the cases.
Thus, the senior court office can be recognised as a common institution for all juzgados.
Another institution of that kind is Oficina del Servicio Comun (literary translation: The Common Service
Office). This office receives all correspondence coming from all courts (summons, notifications, copies of
decisions to be delivered to the parties and so on) and sends it forward. The correspondence is mainly
delivered by the employees of the office not by the post office (I mean correspondence delivered in the
traditional, not electronic way). Oficina del Servicio Comun is also in charge of executive proceedings
ordered by the court, e.g. seizing monetary means or evictions and so on.
The proceedings mentioned above differ from Polish proceedings, where enforcement
proceedings are carried out not by the court but by the court executive officer, not existing in Spanish
legal system. Another difference between Polish and Spanish system is that preparatory proceedings
(investigation) in penal proceedings are carried out by the first instance court (so called jugados de
instrución), not by the public prosecutors.
As I mentioned above, when it comes to organisation and the role of the second instance courts,
there are actually no differences between Polish and Spanish systems. Every court is divided into
departments subject to the chairman. Audiencia Provincial, as a second instance court deals with appeals
against first instance verdicts. Criminal department is of the first instance when it comes to more serious
crimes. The judges adjudge collectively as three-person board.
What I found interesting was the post of Court secretary, that in fact has nothing in common
with Polish definition of that post. Polish secretaries are not required to have diplomas in legal faculties
and they role is actually similar to the role of any kind of secretary in any company : fulfilling the judge‟s
orders, dealing with paper work. In every department there are a few secretaries. In Spanish legal system
the court secretary (el/la secretario judicial), like the judge, has an official status of a public servant
(funcionario). Is a person with legal education, who, the same as judges, after having graduated was
properly trained and passed the exam. Such a secretary (in every department of every instance court there
is only one secretary) is not only in charge of the office and its employees, but also e.g. certifies every
verdict and decision of the judge with a proper clausule and signature. Secretario judicial also gives their
own verdicts and decision within their competence.
When it comes to substantive and procedural law there are some differences as I mentioned but
they are not very considerable. Both, Polish and Spanish Civil law have their roots in the Roman law,
what explains many similar solutions for example the burden of proof lies on the plaintiff and one of the
basic rules of civil proceedings is flexibility. Also within criminal law there are solutions similar to Polish
ones for example voluntary submission to penalty, there is same rationale for preliminary custody. The
example of difference is that it is the court that carries out the investigation (juzgados de instucción), not
the official prosecutor.
A considerable difference in my opinion is the form of verdicts and decisions, it is much more
complicated and formalised in Spanish system. E.g., every final verdict apart from the conclusion
includes (obligatory) justification describing both, the actual state and the legal basis of the verdict. I
assume it is connected to the fact that the verdicts are given during close sessions, and notification takes
place by delivering them to the parties. Whereas in Polish system notification takes place in a courtroom
in presence of the parties of the proceedings which are given oral justification ; in consequence, only if
the part asks it, the judge has to write the motivation which incluyes all the parts mentioned above.
Another interesting difference between Spanish and Polish legal system concerning civil and
penal proceedings is the post of a party representative called procurador. It is a person that the part that
needs a representative gets in touch with. It is a procurador not a solicitor that is authorised to represent a
part in a particular case. The procurador is supposed to negotiate between the part and their solicitor, who
is going to represent. The procurador signs letters addressed to the court, and contacts the part in the
course of proceedings. It is also procurador, not the solicitor that receives correspondence from the court.
I was very impressed by modern practical solutions used in Spanish judiciary and
technicalization of the courts. The majority of correspondence is delivered in electronic way. The entire
course of trial is recorded. It is also possible to question the witness in form of video-conference, what
allows to significantly shorten the length of the proceedings.
Of course the period of 10 days is too short to get familiar with the legal and judiciary systems
of a particular country in a high degree. Nevertheless, I did benefit from this training a lot. I improved my
knowledge and I my point of the law itself, what will be undoubtedly useful in my further judicial work.
On my return from the training I shared my experiences and gained knowledge with my colleagues, I also
showed them sample documents (verdicts, decisions, accusation acts). My co-workers showed a big
interest in the Exchange Programme itself, many of them had not even heard of it.
All in all, I am very satisfied with my participation in the Programme and I believe that
benefited from it in many ways. I improved my legal knowledge and learned legal specific legal terms of
the „legal language‟.
I did like my tutor‟s idea of the form of my stay, she scheduled my training in the way that
allowed me to learn about not only Audiencia Provincial., but also about the functioning of the first
instance courts that are more related to my work, I even visited a prison. I was given a complex picture of
Spanish legal system. I think, that such a form of training considering short (as I mentioned before, in my
opinion too short) is optimal and I highly recommend it.
ANNEX
GUIDELINES FOR DRAFTING THE REPORT
I- Programme of the exchange
Institutions you have visited, hearings, seminars/conferences
judges/prosecutors and other judicial staff you have met…
you
have
attended,
The aim here is not to detail each of the activities but to give an overview of the contents of the
exchange.
If you have received a programme from the hosting institution, please provide a copy.
II- The hosting institution
Brief description of the hosting institution, its role within the court organisation of the host
country, how it is functioning…
III- The law of the host country
With regard to the activities you took part in during the exchange, please develop one aspect of the
host country‟s national law that you were particularly interested in.
IV-The comparative law aspect in your exchange
What main similarities and differences could you observe between your own country and your
host country in terms of organisation and judicial practice, substantial law..? Please develop.
V- The European aspect of your exchange
Did you have the opportunity to observe the implementation or references to Community
instruments, the European Convention of Human Rights, judicial cooperation instruments? Please
develop.
VI-The benefits of the exchange
What were the benefits of your exchange? How can these benefits be useful in your judicial
practice? Do you think your colleagues could benefit of the knowledge you acquired during your
exchange? How?
VII-
Suggestions
In your opinion, what aspects of the Exchange Programme could be improved? How?

report on the exchange and summary

Transkrypt

Podobne dokumenty

Proxy draft - Kancelaria Radcy Prawnego Rafał Markiewicz

Tekst listu OSAS do Komisarz Praw Człowieka Rady Europy

Klauzule zabezpieczające i sądownictwo

dział iv wymiar sprawiedliwości. bezpieczeństwo publiczne chapter

Head Maria Sharapova Racquet Court Bag

Babolat Buty tenisowe SFX2 All Court czarno-niebieskie