Het Koninkrijk der Nederlanden - Eskk

Transkrypt

Wstęp
Zjednoczona Europa niesie ze sobą wiele nowych możliwości. Ułatwia nie tylko wymianę handlową czy kontakty zawodowe, ale także podróżowanie i nawiązywanie nowych znajomości. Dziś jesteś w Warszawie, a jutro
w Londynie, Paryżu czy Amsterdamie. Zdobywasz nowe doświadczenia, poznajesz nowych ludzi, a może właśnie rozpoczynasz interesującą pracę. Zamiast paszportu potrzebna jest Ci tylko znajomość języków obcych. Jak
się z pewnością przekonasz, jest to niezbędna inwestycja w przyszłość.
Zacznijmy więc od języka, który już wieki temu pozostawił ślady w polszczyźnie… Czy wiesz, skąd pochodzą słowa: maszt, szyper lub wrak? Na to i wiele innych pytań znajdziesz odpowiedź w naszym kursie języka
niderlandzkiego. Gwarantujemy, że czas przeznaczony na naukę spędzisz w bardzo ciekawy i pożyteczny
sposób.
Kurs ESKK to fascynująca przygoda z językiem niderlandzkim. Będziemy poruszać ciekawe, współczesne tematy, dzięki czemu osiąganie postępów w nauce przyjdzie Ci lekko i niezauważalnie, bez mozołu kojarzonego
z monotonnym wkuwaniem słówek. Opanowanie gramatyki zapewni Ci zestaw różnorodnych ćwiczeń. W ten
sposób sam będziesz mógł odkrywać reguły gramatyczne i przekonasz się, jak są one łatwe i proste!
W sekcji dotyczącej komunikacji poznasz nowe słownictwo z różnych dziedzin i przećwiczysz wszystkie cztery
sprawności językowe – czytanie (lezen), słuchanie (luisteren), mówienie (spreken) i pisanie (schrijven). Nauczymy Cię praktycznych wyrażeń z życia codziennego – będziesz wiedział, jakim niderlandzkim posługiwać
się w pracy, a jakim na spotkaniach towarzyskich. Przedstawimy Ci też kulturę krajów niderlandzkiego obszaru
językowego. Zabierzemy Cię w podróż, w trakcie której poznasz Holandię, Belgię i Surinam.
Chcemy nauczyć Cię języka niderlandzkiego, abyś mógł w pełni uczestniczyć w świecie, w którym znikają granice dzielące ludzi. Cieszymy się, że i Ty zdecydowałeś się poszerzyć swoje życiowe możliwości. Pomożemy
Ci osiągnąć ten cel!
Efektywną naukę na naszym kursie gwarantuje stała struktura zeszytów lekcyjnych – w każdym zeszycie znajdują się dwie lekcje składające się z powtarzalnych sekcji. Na początku pierwszego zeszytu omówiliśmy dodatkowo alfabet i zasady wymowy. Zanim rozpoczniesz naukę, przestudiuj schemat struktury zeszytu zamieszczony na następnej stronie.
Na kursie ESKK sam decydujesz o tym, gdzie i jak często się uczyć. Materiał całego zeszytu zaplanowany jest
na miesiąc pracy. Zamieszczony na marginesie symbol filiżanki
wskazuje moment, w którym możesz odpocząć od nauki i powrócić do niej później, bez uszczerbku dla spójności procesu uczenia się. Aby zwiększyć
skuteczność Twojej nauki, proponujemy, byś materiałowi oddzielonemu symbolem filiżanki poświęcał 30–45
minut. Radzimy także, aby przerwa między kolejnymi sesjami nauki nie była dłuższa niż 2 dni. Jeśli będziesz
systematyczny, efekty Twojej pracy będą znacznie lepsze i szybciej osiągniesz zamierzone cele.
W samodzielnej nauce pomocny będzie załączony do kursu czerwony filtr. Używaj go tam, gdzie spotkasz tekst
na czerwono, np. w komentarzach gramatycznych, niektórych ćwiczeniach lub podczas nauki słówek. Filtrem
zasłaniasz wybrane fragmenty, a po udzieleniu samodzielnej odpowiedzi odkrywasz go i sprawdzasz poprawność swoich rozwiązań.
Każdemu zeszytowi towarzyszy płyta CD, na której nagrane są fragmenty lekcji oraz wybrane
ćwiczenia do
1
pracy domowej i słownik końcowy. Nagrania są w zeszycie oznaczone symbolem słuchawek 1 . Towarzysząca
im liczba odpowiada numeracji kolejnych fragmentów na płycie. Lektor odczytuje taki symbol jako opname
een, twee, drie… (nagranie 1, 2, 3…). Częste słuchanie nagrań i powtarzanie słówek, zwrotów czy pełnych zdań
pozwoli Ci na szybkie oswojenie się z brzmieniem dźwięków i intonacją w języku niderlandzkim.
–1–
Struktura lekcji
Cele edukacyjne
Zanim rozpoczniesz naukę, sprawdź, jakie umiejętności zdobędziesz po przerobieniu
materiału lekcji. Później możesz do nich wrócić i zaznaczyć zagadnienia, które opanowałeś.
Om te beginnen
Każdą lekcję rozpoczynasz „rozgrzewką”, która płynnie wprowadzi Cię w tematykę lekcji.
Grammatica
in het dagelijks leven
Prezentuje elementy gramatyki języka niderlandzkiego, na której bazują następne sekcje lekcji. Zawiera nowe zagadnienia i struktury gramatyczne oraz ćwiczenia utrwalające ich znajomość.
Uitspraak
Podsekcja z informacjami i ćwiczeniami dotyczącymi wymowy.
Communicatie
Sekcja poświęcona komunikacji.
Woordenschat
Wprowadza nowe słownictwo i ćwiczy jego użycie w odpowiednim kontekście.
Taalvaardigheden
Ćwiczenia rozwijające umiejętności językowe: słuchanie, czytanie, mówienie i pisanie,
czyli wykorzystanie poznanych zagadnień w praktyce. Często umiejętności te będą
rozwijane razem, np.: słuchanie i mówienie (luisteren en spreken), czytanie i pisanie
(lezen en schrijven).
De wereld
in het Nederlands
W każdej drugiej lekcji zeszytu. Przedstawia kraje niderlandzkiego obszaru językowego i różnorodne aspekty kulturowe niezbędne do świadomego posługiwania się językiem niderlandzkim.
Grammatica
in het kort
Zestawienie gramatyczne podsumowujące informacje gramatyczne wprowadzone
w danej lekcji.
Huiswerk
Praca domowa pozwalająca na sprawdzenie i utrwalenie wiadomości z obu lekcji,
do wykonania po przerobieniu zeszytu. Odrobioną pracę domową możesz przesłać
swojemu osobistemu nauczycielowi do sprawdzenia. Prace domowe możesz również
odrabiać, korzystając z Internetu.
Antwoorden
Klucz odpowiedzi do ćwiczeń.
Opnamen
Zapis nagrań pozwalający na dokładne prześledzenie wypowiedzi i rozmów, które
nie są zapisane w lekcji, a znajdują się na towarzyszącej zeszytowi płycie CD.
Woordenboek
Słownik zawierający nowe słówka znajdujące się w zeszycie, ich tłumaczenie i transkrypcję fonetyczną zapisaną w Międzynarodowym Alfabecie Fonetycznym (IPA).
W przypadku rzeczowników podajemy rodzajnik (de lub het), rodzaj (tylko przy rodzajniku de – męski [m] lub żeński [v]; rodzajnik het zawsze oznacza rodzaj nijaki), a także
liczbę mnogą (niekiedy dwa obowiązujące warianty). Rzeczowniki oznaczone m/v są
używane zarówno w rodzaju męskim, jak i żeńskim. W przypadku czasowników zamieszczamy odmianę w czasie przeszłym niedokonanym (dwie formy – kolejno dla
liczby pojedynczej i mnogiej) i w czasie przeszłym dokonanym (wraz z czasownikiem
potrzebnym do utworzenia formy osobowej – zijn [z] lub hebben [h]). Ucząc się nowych
słów, postaraj się przyswoić wszystkie te informacje leksykalne, mimo że na początku
nie będziesz ich wykorzystywał. Przydadzą Ci się one na kolejnych etapach nauki, kiedy
poznamy rodzajniki, liczbę mnogą i czasy przeszłe.
Na kartach kursu ESKK spotkasz się także z następującymi oznaczeniami ułatwiającymi przyswajanie wiedzy:
szare tło wyróżnia nowe zagadnienia gramatyczne i leksykalne
!
taka ramka prezentuje szczegóły warte zapamiętania
Studietip
to wskazówki dotyczące technik
uczenia się
Miniwoordenboek
w ramce Miniwoordenboek znajdziesz nowe słówka i wyrażenia
niezbędne do opanowania danego fragmentu lekcji
Życzymy Ci przyjemnej nauki i satysfakcji z poznawania języka niderlandzkiego na kursie ESKK!
–2–
Uitspraak
Alfabet
Wymowa
Alfabet
Naukę języka niderlandzkiego rozpoczniemy od zapoznania się z alfabetem i wymową poszczególnych głosek.
Umiejętność literowania bardzo Ci się przyda na przykład przy podawaniu nazwiska czy też po to, by nie popełniać błędów w zapisywaniu nowych wyrazów.
W tabeli poniżej przedstawiamy alfabet niderlandzki i sposób, w jaki czytamy daną literę. Zapis wymowy podajemy w transkrypcji Międzynarodowego Alfabetu Fonetycznego (International Phonetic Alphabet – IPA),
który szczegółowo poznasz za chwilę.
Teraz wysłuchaj nagrania. Staraj się powtarzać za lektorem każdą głoskę. Przeczytaj alfabet kilkakrotnie na
głos, tak abyś przyzwyczaił się do nowego brzmienia i bez trudu wymawiał poszczególne litery.
1
Aa
[a]
Hh
[ha]
Oo
[o]
Vv
[ve]
Bb
[be]
Ii
[i]
Pp
[pe]
Ww
[Ve]
Cc
[se]
Jj
[je]
Qq
[ky]
Xx
[Áks]
Dd
[de]
Kk
[ka]
Rr
[ër]
Yy
[ëi]
Ee
[e]
Ll
[ël]
Ss
[ës]
Zz
[zët]
Ff
[ëf]
Mm
[ëm]
Tt
[te]
Gg
[Âe]
Nn
[ën]
Uu
[y]
W języku niderlandzkim wymowa niekiedy różni się od zapisu wyrazów i dźwięków, do których przyzwyczaił
nas język polski. Najlepiej zatem uczyć się wymowy, słuchając i wielokrotnie powtarzając nagrane słowa
i zdania. W miarę możliwości słuchaj audycji radiowych i telewizyjnych, żeby osłuchać się z językiem niderlandzkim.
Jeżeli czasami chciałbyś uczyć się tylko z zeszytu, w nauce poprawnej wymowy pomoże Ci transkrypcja fonetyczna. Dzięki niej będziesz mógł samodzielnie odczytać niderlandzkie wyrazy nie tylko w naszych lekcjach,
ale również w różnego rodzaju słownikach. Umiejętność ta przyda Ci się także, jeśli będziesz poznawał inne
języki obce.
Przejdźmy teraz do nauki. Wysłuchaj kolejnych nagrań, śledząc jednocześnie uważnie zapis wymowy. W tabelach poniżej głoski zapisaliśmy alfabetem IPA. W pierwszej z nich znajdziesz niderlandzkie samogłoski,
w drugiej dwugłoski, a w trzeciej spółgłoski. Obok podajemy przykład wyrazu, w którym dany dźwięk występuje, transkrypcję fonetyczną tego wyrazu oraz sposób tworzenia opisywanego dźwięku, często poprzez porównanie do głosek w języku polskim.
Poszczególne dźwięki będziemy omawiać i ćwiczyć w sekcji uitspraak (wymowa) znajdującej się w każdej
lekcji. Nie musisz się teraz uczyć wszystkich zasad na pamięć, z czasem zaczniesz je stosować intuicyjnie.
Jednak zawsze kiedy będziesz mieć wątpliwości związane z wymową, możesz powrócić do prezentowanych
tutaj tabel.
–3–
A oto alfabet fonetyczny IPA z podziałem na samogłoski, dwugłoski i spółgłoski występujące w języku niderlandzkim:
Samogłoski – Klinkers
2
[a]
maken
(robić)
['makE]
Dłuższe od polskiego „a”; usta szeroko otwarte.
[à]
warm
(ciepły, ciepło)
[Vàrm]
Podobne do polskiego „a”.
[e]
leren
(uczyć się)
['lerE]
Podobne do polskiego wąskiego „e” w wyrazie „cień”, ale wymawiane dłużej.
[ë]
bel
(dzwon)
[bël]
Podobne do polskiego „e”.
[E]
vader
(ojciec)
['vadEr]
Nieakcentowane, zanikające „e”.
[i]
zien
(widzieć)
[zin]
Krótkie, nieakcentowane „i” wymawiane jak polskie „i”.
[Á]
zitten
(siedzieć)
['zÁtE]
Dźwięk pośredni pomiędzy polskimi „i” a „y”.
[o]
wonen
(mieszkać)
['VonE]
Dłuższe od polskiego „o”; usta napięte i mocno zaokrąglone.
[O]
sok
(skarpetka)
[sOk]
Podobne do polskiego „o”.
[¸]
deur
(drzwi)
[d¸r]
Dźwięk pośredni pomiędzy polskimi „u” a „e”. Usta układamy
jak do „u” i próbujemy wymówić „e”.
[œ]
oeuvre
(dorobek =
wszystkie dzieła
artysty)
['œvrE]
Dźwięk pośredni między polskimi „o” a „e”.
[u]
boek
(książka)
[buk]
Podobne do polskiego „u”.
[y]
muur
(ściana)
[myr]
Dźwięk pośredni pomiędzy polskimi „u” a „i”. Usta układamy jak
do „u” i próbujemy krótko wymówić „i”.
[Y]
bus
(autobus)
[bYs]
Podobne do polskiego krótkiego „y” w wyrazie „ryt”.
Dwugłoski (dyftongi) – Tweeklanken (diftongen)
3
[àu]
vrouw
(kobieta, żona)
[vràu]
Dźwięk podobny do połączenia polskich „a” i „ł” w wyrazie „stał”.
[ëi]
reizen
(podróżować)
['rëizE]
Dźwięk podobny do połączenia polskich „e” i „j” w wyrazie „kolej”.
[œy]
muis
(mysz)
[mœys]
Dźwięk zaczynający się od [œ], a kończący się krótkim [y].
Spółgłoski – Medeklinkers
4
[b]
[c]
meubel
(mebel)
een beetje
(trochę)
['m¸bEl]
Podobne do polskiego „b”.
[Em'becE]
Odpowiada połączeniu literowemu „tj” oraz „dj” (jeśli „d” występuje na końcu wyrazu lub sylaby). Dźwięk pośredni pomiędzy polskimi „cz” a „ć”.
–4–
[d]
maandag
(poniedziałek)
['mandàx]
Podobne do polskiego „d”.
[f]
forel
(pstrąg)
[fo'rël]
Podobne do polskiego „f”.
[G]
zakdoek
(chusteczka)
['zàGduk]
Podobne do polskiego „g”.
[h]
hand
(ręka)
[hànt]
Artykulacja tej głoski zależy od samogłoski lub dwugłoski, która
po niej następuje; do owej samogłoski lub dwugłoski dodajemy
na początku przydech – podobnie jak to się robi przy chuchaniu
w zimne dłonie.
[x]
lachen
(śmiać się)
['làxE]
Podobne do polskiego „ch”.
[Â]
gaan
(iść)
[Âan]
Dźwięczny odpowiednik niderlandzkiego [x]. Wymawia się gardłowo, „charcząc”.
[j]
jaar
(rok)
[jar]
Podobne do polskiego „j”.
[k]
klok
(zegar)
[klOk]
Podobne do polskiego „k”.
[l]
lente
(wiosna)
['lëntE]
Podobne do polskiego „l”.
[m]
moeder
(matka)
['mudEr]
Podobne do polskiego „m”.
[n]
nacht
(noc)
[nàxt]
Podobne do polskiego „n”.
[ñ]
oranje
(pomarańczowy)
[o'ràñE]
Dźwięk wymawiany tak jak w polskim wyrazie „zadanie”.
[N]
wang
(policzek)
[VàN]
Dźwięk wymawiany tak jak w polskim wyrazie „bank”.
[p]
appel
(jabłko)
['àpEl]
Podobne do polskiego „p”.
[r]
ruzie
(kłótnia)
['ryzi]
Podobne do polskiego „r”. Niektórzy użytkownicy języka niderlandzkiego wymawiają je na końcu sylaby jako [®] (podobne
do angielskiego „r” w wymowie północnoamerykańskiej).
[s]
smaak
(gust, smak)
[smak]
Podobne do polskiego „s”.
[ð]
machine
(maszyna)
[mà'ðinE]
Podobne do polskiego „sz”.
[t]
traan
(łza)
[tran]
Podobne do polskiego „t”.
[v]
vader
(ojciec)
['vadEr]
Głoska dźwięczna. Dźwięk pośredni pomiędzy polskimi „w” i „f”.
Przy wymowie górne siekacze dotykają wewnętrznej krawędzi dolnej wargi.
[V]
water
(woda)
['VatEr]
Głoska dźwięczna podobna do [v], ale przy wymowie górne siekacze
dotykają zewnętrznej krawędzi dolnej wargi.
[z]
zeven
(siedem)
['zevE]
Podobne do polskiego „z”.
[þ]
jury
(jury)
['þyri]
Podobne do polskiego „ż”.
–5–
Zauważ, że niektóre spółgłoski zmieniają swoją dźwięczność „w towarzystwie” innych spółgłosek, np. ik ben
[ÁG'bën], czy staatshoofden ['statshovdE]. Tym procesem rządzą określone reguły, które poznamy na dalszym
etapie nauki.
Z pewnością w zapisie wymowy przykładowych wyrazów zauważyłeś znak ['], który mówi nam, że następna
sylaba jest akcentowana. W transkrypcji spotkasz się również ze znakiem [:], który oznacza, że poprzedzającą go
głoskę trzeba wymawiać dłużej niż normalnie, np. w wyrazie team [ti:m] – zespół, drużyna. Takie „wydłużenie”
głoski występuje wyłącznie w zapożyczeniach.
25. litera niderlandzkiego alfabetu, czyli Y, to ciekawy przypadek. W alfabecie czyta się ją jako
dwugłoskę [ëi]. Y nie spotkamy w żadnym wyrazie pochodzenia niderlandzkiego, ponieważ odpowiadający jej dyftong zapisuje się jako ei lub ij.
!
Y występuje wyłącznie w zapożyczeniach, ale wtedy wymawiane jest jako [i], np. baby ['bebi]
(NIE: ['bebëi]). Literując obce słowo, w którym znajduje się litera Y, nazywamy ją z języka greckiego ypsilon ['YpsilOn].
Dwuznak ij posiada status między samodzielną literą a dwiema odrębnymi literami. Jeśli nazwa
własna lub wyraz stojący na początku zdania zaczynają się od ij, cały dwuznak musimy zapisać
wielkimi literami, np.:
IJsberg is groot.
Góra lodowa jest duża.
Nadszedł czas, by przećwiczyć to, czego dowiedziałeś się do tej pory. Posłuchaj teraz, jak literuje się wyrazy.
Nie zdziw się jednak, że niektóre z nich pochodzą z języka angielskiego; we współczesnym języku niderlandzkim często używane są właśnie angielskie zapożyczenia.
5
Oefening
1
Na początek przeliterujemy skróty z różnych dziedzin życia. Wysłuchaj uważnie nagrania, a następnie powtarzaj
za lektorem:
Świat politykiCDAVVDPvdA
Stacje telewizyjneBVNRTVRTL
6
Oefening
2
A oto inne skróty w języku niderlandzkim. Posłuchaj lektora, a następnie spróbuj podpisać nimi poniższe zdjęcia:
1.
3.
2.
sms
4.
5.
igde
eren
V
=
VS
en
Stat y
an
– St one
o
n cz
Zjed
–6–
7
3
Oefening
Spróbuj teraz zapisać kolejne, literowane przez lektora, skróty:
1.
tv
4.
8
9
2.
3.
5.
6.
Gdy będziesz się przedstawiał, możesz usłyszeć następujące pytania:
Kunt u dat spellen? [kYnt y dàt 'spëlE] Czy może pan/pani to przeliterować?
Hoe schrijf je dat? [hu sxrëif jE dàt] Jak to się pisze?
4
Oefening
a. W języku niderlandzkim nie występują polskie znaki, dlatego też podajemy tylko podstawowe litery, np.
„ś” zapisujemy jako „s”, a „ż” jako „z” itd. Posłuchaj uważnie, jak lektor literuje polskie imiona i nazwiska,
a następnie spróbuj powtórzyć za nim:
Adam Nowak

[a de a ëm ën o Ve a ka]
Mścisław Woźniak

[ëm ës se i ës ël a Ve Ve o zët ën i a ka]
Bożena Skrzynecka

[be o zët e ën a ës ka ër zët 'YpsilOn ën e se ka a]
Bartłomiej Pięcioch

[be a ër te ël o ëm i e je pe i e se i o se ha]
Żaneta Warmińska

[zët a ën e te a Ve a ër ëm i ën ës ka a]
b. Przykryj transkrypcję przedstawionych powyżej imion i nazwisk czerwonym filtrem i przeliteruj je samodzielnie.
Oefening
5
Zapisz teraz, a następnie przeliteruj na głos:
• swoje imię:
• imię brata lub siostry:
• imię przyjaciela lub przyjaciółki:
• nazwę miejscowości, w której mieszkasz:
–7–
LES 1
LEKCJA 1
Goedendag!
Dzień dobry!
Zaznacz , kiedy nauczysz się:

podstawowych zwrotów powitania i pożegnania,
przedstawiać siebie i innych oraz formułować krótkie wypowiedzi
na własny temat,

zadawać proste pytania oraz udzielać krótkich odpowiedzi twierdzących,

wypełniać krótkie formularze osobowe,

nazw krajów.
Om te beginnen
10
Oefening
Na początek
6
Wysłuchaj trzech dialogów. Spróbuj rozpoznać, kto mówi. Zaznacz , które z podanych osób występują
w dialogach. Skoncentruj się tylko na usłyszanych imionach i nazwiskach:
Monika Graja
Pieter Werkman
Theo Treur
Nick Peterson
Margreet de Winter
Fernando Eco
Saskia Brouwers
Esther Hering
–8–
Grammatica in het dagelijks leven
Gramatyka na co dzień
Oefening
10
7
Wysłuchaj dialogów jeszcze raz, śledząc jednocześnie tekst:
1.
A: Goedendag, ik ben Esther
Hering.
B: En mijn naam is Monika
Graja.
[ÂujE(n)'dàx ÁG'bën 'ëstër 'hërÁN]
A:
B:
A:
B:
['sOri]
['Âraja 'mOnika 'Âraja]
[Var kOmt y vàn'dan]
[Á'kOm œyt 'polE œyt 'Vàrðàu ën y]
[ën 'mëinam Ás 'mOnika 'Âraja]
Sorry?
Graja. Monika Graja.
Waar komt u vandaan?
Ik kom uit Polen. Uit Warschau. En u?
A: Ik kom uit Nederland. Ik ben
uit Rotterdam.
2.
A: Goedemiddag, wat is uw naam? [ÂujE'mÁdàx Vàt Ás yV nam]
B: Mijn naam is Margreet
de Winter. En wat is uw naam?
[mëi'nam Ás màr'ÂredE 'VÁntEr
ën Vàt Ás yV nam]
A:
B:
A:
B:
A:
[ÁG'bën fër'nàndO 'ëkO]
[Var kOmt y vàn'dan]
[Á'kOm œyt 'spàñE]
[Var Vont y]
[Ák Von Án màd'rit]
Ik ben Fernando Eco.
Ik kom uit Spanje.
Waar woont u?
Ik woon in Madrid.
A: Hallo! Ik ben Esther. Hoe heet
jij?
B: Ik ben Nick. Nick Peterson.
A: Waar kom je vandaan?
B: Uit Engeland. En waar kom jij
vandaan?
A: Ik kom uit Nederland. Uit
Rotterdam.
3.
11
[Á'kOm œyt 'nedErlànt ÁG'bën
œyt rOtër'dàm]
Dzień dobry, jestem Esther
Hering.
A ja nazywam się Monika
Graja. (dosł.: A moje imię i nazwisko jest Monika Graja.)
Przepraszam?
Graja. Monika Graja.
Skąd pani pochodzi?
Pochodzę z Polski. Z Warszawy.
A pani?
Ja pochodzę z Holandii. Jestem
z Rotterdamu.
Dzień dobry, jak się pani nazywa
(dosł.: jakie jest pani imię i nazwisko)?
Nazywam się Margreet de Winter.
(dosł.: Moje imię i nazwisko jest
Margreet de Winter.) A jak się pan
nazywa?
Jestem Fernando Eco.
Skąd pan pochodzi?
Pochodzę z Hiszpanii.
Gdzie pan mieszka?
Mieszkam w Madrycie.
Cześć! Jestem Esther. Jak się
nazywasz?
Jestem Nick. Nick Peterson.
[ÁG'bën nik nik 'pitërsO]
Skąd pochodzisz?
[Var kOm jE vàn'dan]
[œyt 'ëNElànt ën Var kOm jëi vàn'dan] Z Anglii. A skąd ty pochodzisz?
['hàlo ÁG'bën 'ëstër hu het jëi]
[Á'kOm œyt 'nedErlànt œyt rOtër'dàm]
Pochodzę z Holandii. Z Rotterdamu.
Zacznijmy od powitania. W zależności od pory dnia mówimy:
pomiędzy godziną 7.00 a 12.00
goedendag / goedemorgen
[ÂujE(n)'dàx] [ÂujE'mOrÂE]1
dzień dobry
goedendag / goedemiddag
[ÂujE(n)'dàx] [ÂujE'mÁdàx]
dzień dobry
goedenavond
[ÂujE(n)'àvOnt]
dobry wieczór
Jeśli dobrze znamy naszego rozmówcę, mówimy po prostu:
['hàlo]
hallo
cześć
[hOj]
hoi
[dàx]
dag
}
Oficjalna wymowa wyrazu składowego goede(n)... w słowach takich jak goedendag czy goedenacht to ['ÂudE(n)...], uchodzi ona jednak za bardzo formalną,
a niekiedy i przestarzałą. W języku potocznym goede(n)… wymawiamy raczej jako ['ÂujE(n)...].
1
W kontaktach formalnych, zarówno przy powitaniu, jak i pożegnaniu, również możemy powiedzieć dag, dodając słowo meneer lub mevrouw:
Dag meneer/mevrouw!
Dzień dobry / do widzenia panu/pani!
[dàx mE'ner mE'vràu]
Żegnamy się natomiast w następujący sposób:
Tot ziens!
Dag!
Goedenacht!
Welterusten!
Fijne dag!
Fijne avond!
Prettig weekend!
Oefening
Do widzenia!
Do widzenia! / Cześć!
Dobranoc!
Dobranoc! (idąc spać)
Miłego dnia!
Miłego wieczoru!
Miłego weekendu!
[tOt'sins]
[dàx]
[ÂujE'nàxt] [VëltE'rYstE]
['fëinE dàx]
['fëinE 'àvOnt]
['prëtEx 'Vikënt]
8
Uzupełnij brakujące zwroty powitania i pożegnania stosownie do pory dnia i okazji:
1.
3.
2.
D_ _!
_ e
_ d
_ _e m
_ _o _r _g _e n!
Go
5.
H_ _ _ _!
4.
G _ _ _ _ _ a _ _ _ d!
12
Oefening
W _ _ _ _ r _ _ _ _ n!
9
Posłuchaj nagrania i zaznacz  zwroty, które się w nim pojawiają:
1.
Goedemorgen!
Goedenavond!
2.
Tot ziens!
Hoi!
3.
Goedemiddag!
Dag!
4.
Hallo!
Goedendag!
5.
Goedenacht!
Welterusten!
Studietip
Ucząc się nowych słówek, staraj się
zapamiętać ich pisownię.
– 10 –
Oefening
10
W podanym poniżej ciągu liter wydziel wyrazy i zdania; zapisz je:
Goedendag !
goedendagmijnnaamiscarolijnleeuwenikkomuit
nederlandikwooninutrechtenwatis
uwnaamwaarwoontu
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
13
Oefening
11
Posłuchaj kolejnych dialogów. Spróbuj przeczytać tekst razem z lektorem:
1. A: Willem Kuyper.
B: Nieuwkerk.
['VÁlëm 'kœypEr]
['niVkërk]
Willem Kuyper.
A: Sorry, wat is uw naam?
['sOri 'VàtÁs yV nam]
Przepraszam, jak się pani
nazywa?
B: Nieuwkerk, Marga Nieuwkerk.
En dat is mevrouw Zand.
['niVkërk 'màrÂa 'niVkërk
ën dàt Ás mE'vràu zànt]
Nieuwkerk, Marga Nieuwkerk.
A to jest pani Zand.
A: Dag, mevrouw Nieuwkerk.
Dag, mevrouw Zand.
[dàx mE'vràu 'niVkërk
dàx mE'vràu 'zànt]
Dzień dobry, pani Nieuwkerk.
Dzień dobry, pani Zand.
B: Dag, meneer Kuyper.
[dàx mE'ner 'kœypEr]
Dzień dobry, panie Kuyper.
2. A: Hallo, ik ben Annette. Hoe
heet jij?
['hàlo ÁG'bën à'nëtE hu het jëi] Cześć, jestem Annette.
Jak się nazywasz?
B: Hallo, Annette. Ik ben Nick. ['hàlo à'nëtE ÁG'bën nik]
Cześć, Annette. Jestem
Nick.
A: Waar kom je vandaan?
[Var kOm jE vàn'dan]
Skąd pochodzisz?
B: Uit Engeland.
[œyt 'ëNElànt]
[Var 'VoñE]
Z Anglii?
[Án 'lOndE Ák Von Án 'lOndE]
W Londynie. Mieszkam
w Londynie.
A: Waar woon je?
B: In Londen. Ik woon in
Londen.
14
Nieuwkerk.
Gdzie mieszkasz?
Jeżeli zwracamy się bezpośrednio do naszego rozmówcy, to używamy formy u – pan, pani, państwo (zaimkiem
dzierżawczym od u jest uw). Jest to forma oficjalna i grzecznościowa, którą stosujemy w kontaktach służbowych,
w rozmowach w urzędach, w sklepach, wobec osób starszych, nieznajomych itp. Jako uzupełnienia używamy
słówka mevrouw lub meneer i nazwiska danej osoby, np.:
Waar komt u vandaan, mevrouw Nieuwkerk? Waar komt u vandaan, meneer Kuyper?
Skąd pani pochodzi, pani Nieuwkerk?
Skąd pan pochodzi, panie Kuyper?
– 11 –
W rodzinie, wśród przyjaciół, znajomych, rówieśników czy kolegów z pracy zwracamy się do rozmówcy
w 2. osobie liczby pojedynczej je/jij – ty (zaimkiem dzierżawczym od je jest je/jouw). Dodajmy, że zaimki jij
i jouw to formy akcentowane, stosowane po to, by coś podkreślić lub pokazać kontrast. W kolejnych ćwiczeniach możesz zamiennie używać obu tych form.
Zwróć uwagę na podział na zwroty formalne i nieformalne:
Formalnie
A: Wat is uw naam?
B: Mijn naam is Willem Kuyper.
Jak się pan nazywa? (dosł.: Jakie jest pana imię i nazwisko?)
Nazywam się Willem Kuyper. (dosł.: Moje imię i nazwisko jest
Willem Kuyper.)
Nieformalnie
A: Hoe heet je/jij?
B: Ik heet Annette.
A: Wie ben je/jij?
B: Ik ben Annette (Molen).
A: Wat is je/jouw naam?
B: Mijn naam is Annette Molen.
Oefening
Jak się nazywasz?
Nazywam się Annette.
A ty jak masz na imię? (dosł.: Kim ty jesteś?)
Jestem Annette (Molen).
Jak się nazywasz? (dosł.: Jakie jest twoje imię i nazwisko?)
Nazywam się Annette Molen. (dosł.: Moje imię i nazwisko jest
Annette Molen.)
12
Wiesz już, w jaki sposób możesz się zwracać do swojego rozmówcy. Zbierzmy jeszcze raz te informacje. Uzupełnij zaimki je/jij lub u/uw:
1.
2.
er
Esth
k
c
i
N
e Annett
__?
t _____
hee
a. Hoe
oficjalnie
meneer Kuyper
mevrouw Nieuwkerk
?
ndaan
___ va
_
_
_
_
m
a. Wat is _______ naam?
r ko
b. Waa
___?
n ____
o
o
w
r
c. Waa
b. Waar komt _______ vandaan?
c. Waar woont _______?
prywatnie
Oefening
13
Przyporządkuj poniższe zdania do odpowiedniej kolumny w tabeli zgodnie z podanym przykładem:
Waar komt u vandaan? Goedendag, meneer Simons. Hallo, Anna!
Dag, mevrouw van Rhijn! Hoe heet je? Waar woon je?
je
u
– 12 –
Oefening
14
A teraz do podanych pytań dopasuj odpowiedzi:
15
1. Wat is uw naam?
a. Ik kom uit Spanje. En u?
2. Waar kom je vandaan?
b. Uit Nederland.
3. Waar woon je?
c. Ik ben Monika.
4. Hoe heet je?
d. Mijn naam is Steen. Maya Steen.
5. Waar komt u vandaan?
e. Ik woon in Amsterdam.
Oefening
15
Połącz w pary poniższe zdania, tak aby tworzyły minidialogi:
Ik ben Barbara. Hallo, Fernando!
Ik kom uit Polen. Ik woon in Warschau.
Mijn naam is Nick Peterson.
1.
16
Hallo, Fernando!
B: __________________________
A: Goedendag!
2. A: Waar komt u vandaan?
B: __________________________
3. A: Hoe heet je?
B: __________________________
4. A: Mijn naam is van den Berg. En wat is uw naam?
B: __________________________
5. A: Waar woont u?
B: __________________________
Oefening
16
Przećwiczmy jeszcze formułowanie pytań do podanych odpowiedzi. Wybierz i zapisz właściwą wersję pytania,
a następnie posłuchaj nagrania:
Waar kom je vandaan?
Hoe heet je?
Wat is uw naam?
Waar woon je?
Hoe heet je?
1. A: _______________________
B: Ik ben Saskia.
2. A: _______________________
B: Mijn naam is Herman Blokker.
3. A: _______________________
B: Ik kom uit Spanje. En u, mevrouw
Rutte?
4. A: _______________________
B: Ik kom uit Engeland. En jij?
5. A: _______________________
B: Ik woon in Leiden.
– 13 –
17
W języku niderlandzkim bardzo ważna jest kolejność wyrazów w zdaniu. Zapamiętaj, że w zdaniach twierdzących i pytających rozpoczynających się zaimkiem pytającym (np. hoe?, waar?, wat?) czasownik zawsze
znajduje się na drugim miejscu, np.:
Ik heet Saskia. Nazywam się Saskia.
Hoe heet jij?
Jak się nazywasz?
Ik woon in Londen. Mieszkam w Londynie.
Waar woont u?
Gdzie pan/pani mieszka?
Ik kom uit Polen.
Pochodzę z Polski.
Waar kom jij vandaan?
Skąd pochodzisz?
Oefening
17
Kierując się podanym przykładem, uzupełnij poniższą tabelę zdaniami z ćwiczenia 16:
Zdania pytające rozpoczynające się
zaimkiem pytającym
2. miejsce
1. miejsce
3. miejsce
w zdaniu
w zdaniu
w zdaniu
– czasownik
1.
2.
18
Hoe
heet
Zdania twierdzące
je?
1.
2.
3.
3.
4.
4.
5.
5.
Oefening
1. miejsce
w zdaniu
2. miejsce
w zdaniu
– czasownik
3. miejsce
w zdaniu
Ik
ben
Saskia.
18
Poznałeś już pierwsze struktury zdaniowe w języku niderlandzkim. Sprawdź swoje wiadomości; spróbuj ułożyć
zdania z poniższych wyrazów:
19
Hoe heet je?
1.
heet/je/hoe/?
2.
in/ik/Londen/woon/.
3.
uit/ik/Polen/kom/.
4.
u/waar/woont/?
5.
Els/ben/ik/,/hallo/.
Oefening
19
A teraz lektor przywita się z Tobą i zada Ci kilka pytań. Posłuchaj nagrania i udziel odpowiedzi, podając stosowne informacje o sobie:
1. Goedendag!
Nu jij: (Teraz Ty)
2. Hoe heet je?
Nu jij:
3. Sorry, hoe heet je?
Nu jij:
4. En waar kom je vandaan? Nu jij:
5. Waar woon je?
Nu jij:
6. Sorry, waar woon je?
Nu jij:
– 14 –
20
Oefening
20
?
1. Waar woont u?
– Ik woon in Groningen.
2. Hoe heet je?
– Ik ben Monika.
3. Waar kom je vandaan?
– Uit Nederland.
– Ik kom uit Polen.
5. Wat is uw naam?
– Ik ben Adriaan Driehuis.
6. Waar woon je?
– In Den Haag.
?
wat
hoe
a. Zakryj czerwonym filtrem poniższe pytania i uzupełnij ustnie
brakujące pytajniki waar?, hoe?, wat?:
?
?
r
waa
r
waa
?
hoe
?
wat
?
r
waa
b. Jeszcze raz przyjrzyj się zdaniom, które właśnie przećwiczyłeś. Zwróć uwagę na użyte w odpowiedziach przyimki.
Oefening
21
Spróbuj teraz uzupełnić następujące odpowiedzi właściwym przyimkiem:
1.
2.
Ik kom ___ Polen,
___ Warschau.
21
Waar woon je?
Ik woon ___ Polen,
___ Zakopane.
Na pytanie:
Skąd pochodzisz?
odpowiadamy przyimkiem uit – z w połączeniu z nazwą kraju lub miejscowości, np.:
Ik kom uit Polen.
Pochodzę z Polski.
Natomiast pytanie waar? – gdzie? wymaga odpowiedzi z przyimkiem in – w, jeśli chcemy podać nazwę kraju
lub miejscowości, np.:
Ik woon in Zakopane.
22
Oefening
Mieszkam w Zakopanem.
22
Spróbuj odpowiedzieć na poniższe pytania, używając odpowiednich przyimków.
Następnie posłuchaj nagrania:
1. Waar is Eindhoven?
In Nederland.
– ____
2. Waar komt koffie vandaan?
– ____ Brazilië.
3. Waar is Japan?
– ____ Azië.
– ____ Polen.
5. Waar komt meneer Stegeman vandaan?
– ____ Leeuwarden.
6. Waar is Het Anne Frank Huis?
– ____ Amsterdam.
– 15 –
Het Anne Frank Huis – Dom Anny Frank
(muzeum w Amsterdamie)
Uitspraak
Wymowa
W tej części lekcji zajmiemy się niderlandzką wymową. Jednym z trudniejszych jej aspektów jest różnica
pomiędzy trzema głoskami: [x], [Â] i [h]. Przypomnijmy i uzupełnijmy informacje z tabeli alfabetu fonetycznego
IPA zamieszczonej na początku tego zeszytu.
1. [x] to głoska bezdźwięczna podobna do polskiego „ch”. W zapisie ortograficznym odpowiada jej:
a) litera ch, np. wachten ['VàxtE];
b) litera g na końcu wyrazu i wyrazu składowego w wyrazie złożonym, np. dag [dàx], dagorde ['dàxOrdE];
c) litera g przed spółgłoską, np. begrijpen [bE'xrëipE] – oprócz przypadków wymienionych w punktach
2c i 2d.
2. [Â] to dźwięczny odpowiednik głoski [x]. Głoskę tę wymawia się twardo, „charcząc”. W zapisie
ortograficznym odpowiada jej:
a) litera g, np. gaan [Âan];
b) połączenie literowe gg wymawiane pojedynczo, np. liggen ['lÁÂE];
c) litera g przed spółgłoskami b i d, np. waagde ['VaÂdE];
d) litera g na początku wyrazu i wyrazu składowego w wyrazie złożonym, także przed spółgłoską,
np. grond [ÂrOnt], tuingrond ['tœyNÂrOnt].
Uwaga: w niektórych częściach Holandii głoski [x] i [Â] są wymawiane tak samo, przy czym w zależności
od regionu może to być upodobnienie na rzecz głoski dźwięcznej lub bezdźwięcznej.
Artykulacja głoski [h] zależy od samogłoski lub dwugłoski, która po niej następuje. Do owej samogłoski
lub dwugłoski dodajemy na początku przydech. Ortograficznym odpowiednikiem [h] jest litera h, np. hebben
['hëbE].
23
Oefening
23
Posłuchaj lektora i powtórz na głos poniższe pary wyrazów. Postaraj się bardzo mocno akcentować różnice
w wymowie [x], [Â] i [h]. Z czasem zaczniesz naturalnie rozróżniać te głoski. Spróbujmy:
!
blaag
blagen
[blax]
['blaÂE]
ligt
liggen
[lÁxt]
['lÁÂE]
haas
gaas
[has]
[Âas]
hoed
goed
[hut]
[Âut]
beug
beugen
[b¸x]
['b¸ÂE]
maag
magen
[max]
['maÂE]
heen
geen
[hen]
[Âen]
hooi
gooi
[hoj]
[Âoj]
draagt
dragen
[draxt]
['dràÂE]
[vlàx]
vlag
vlaggen ['vlàÂE]
hek
gek
[hëk]
[Âëk]
hout
goud
[hàut]
[Âàut]
laag
lagen
[lax]
['laÂE]
zag
zagen
held
geld
[hëlt]
[Âëlt]
huur
guur
[hyr]
[Âyr]
[zàx]
['zaÂE]
Korzystaj z ćwiczeń z sekcji Uitspraak (Wymowa)
na każdym etapie nauki, aż do momentu, kiedy
poczujesz, że Twoja wymowa jest zgodna z nagraniem. W kolejnych zeszytach przećwiczymy
wszystkie głoski, które mogą sprawiać Ci problemy.
– 16 –
Communicatie
Komunikacja
W tej części lekcji zajmiemy się ćwiczeniem poznanego materiału i jego praktycznym zastosowaniem oraz
poszerzeniem słownictwa.
Woordenschat
24
Słownictwo
Poznaliśmy już kilka nazw różnych krajów. Teraz pora na następne. Tym razem przy okazji powtórzymy alfabet.
W ten sposób nabierzesz również wprawy w literowaniu. Powtarzaj za lektorem:
Land
Kraj
Land
Kraj
A
van Australië
Australia
M
van Marokko
Maroko
B
van Brazilië
Brazylia
N
van Nigeria
Nigeria
C
van China
Chiny
O
van Oman
Oman
D
van Duitsland
Niemcy
P
van Polen
Polska
E
van Engeland
Anglia
Q
van Quatar
Katar
F
van Frankrijk
Francja
R
van Rusland
Rosja
G
van Ghana
Ghana
S
van Spanje
Hiszpania
H
van Holland
Holandia
T
van Tsjechië
Czechy
I
van Italië
Włochy
U
van Uruguay
Urugwaj
J
van Japan
Japonia
V
van Venezuela
Wenezuela
K
van Kroatië
Chorwacja
W
van Wit-Rusland
Białoruś
L
van Litouwen
Litwa
Z
van Zweden
Szwecja
Z pewnością pamiętasz też, że w alfabecie niderlandzkim występują ponadto litery X i Y. Nie zapomnij również
o nich!
Oefening
24
Zakryj kolumny z nazwami krajów czerwonym filtrem. Teraz spróbuj nazwać kraje po niderlandzku. Zwróć
uwagę na poprawną wymowę. W razie potrzeby posłuchaj nagrania nr 24 jeszcze raz.
25
Oefening
25
Oto relacja z losowania międzynarodowego turnieju piłki nożnej. Posłuchaj nagrania i zaznacz , z jakimi
przeciwnikami grają poszczególne kraje:
A.
Polen tegen
Nederland
Duitsland
Litouwen
B.
Brazilië tegen
Kroatië
Ghana
Marokko
C.
Frankrijk tegen
Spanje
Tsjechië
Australië
D.
Engeland tegen
Rusland
Wit-Rusland
Uruguay
E.
Australië tegen
China
Nigeria
Nederland
F.
Italië tegen
Frankrijk
Ghana
Zweden
G.
Spanje tegen
Venezuela
Oman
Uruguay
– 17 –
26
Jeżeli chcemy zapytać kogoś, jaki zna język, mówimy:
Welke taal spreekt u?
['VëlkE tal sprekt y]
Jakim językiem pan/pani mówi?
Welke taal spreek je?
['VëlkE tal sprek jE]
Jakim językiem mówisz?
Na tak postawione pytanie odpowiadamy na przykład:
Ik spreek Pools en een beetje
Nederlands.
Oefening
[Ák sprek pols ën Em'becE
'nedErlànts]
Mówię po polsku i trochę
po niderlandzku.
26
Spróbuj teraz przyporządkować do poszczególnych krajów nazwy języków:
27
Oefening
27
A teraz posłuchaj nagrania i sprawdź, czy poprawnie wykonałeś ćwiczenie 26. Powtarzaj za lektorem, zwracając uwagę na wymowę.
28
Potrafisz już przywitać się po niderlandzku, zapytać rozmówcę,
jak się nazywa, gdzie mieszka, skąd pochodzi i w jakim języku mówi,
a zatem przypomnijmy sobie:
Wat is uw naam?
Waar woont u?
Jak się pan/pani nazywa?
Gdzie pan/pani mieszka?
Skąd pan/pani pochodzi?
Jakim językiem pan/pani mówi?
– 18 –
29
Pora, żeby zapytać naszego rozmówcę o adres i numer telefonu. Najpierw musimy
się jednak nauczyć liczyć po niderlandzku. Powtarzaj za lektorem:
0 nul
[nYl]
7
zeven
['zevE]
14 veertien
['vertin]
1 een
[en]
8
acht
[àxt]
15 vijftien
['vëiftin]
2 twee
[tVe]
9
negen
['neÂE]
16 zestien
['zëstin]
3 drie
[dri]
10 tien
[tin]
17 zeventien ['zevE(n)tin]
4 vier
[vir]
11 elf
[ëlf]
18 achttien
5 vijf
[vëif]
12 twaalf
[tValf]
19 negentien ['neÂE(n)tin]
6 zes
[zës]
13 dertien ['dërtin]
20 twintig
['àxtin]
['tVÁntEx]
Teraz przykryj liczebniki czerwonym filtrem i spróbuj policzyć samodzielnie.
30
Oefening
28
Wysłuchaj kilku numerów telefonów. Ułóż je w kolejności, w której są one wymienione. Spróbuj powtórzyć za
lektorem. Jeden z podanych numerów nie pojawia się w nagraniu:
Oefening
29
Rozwiąż poniższe zadania. Wyniki zapisz słownie:
1. twee + vijf = zeven
______________________
2. elf + negen =
______________________
3. negentien – acht = ______________________
4. drie + twaalf =
______________________
5. zeventien – vijf =
______________________
6. tien + vier =
______________________
7. zes + dertien =
______________________
8. twee + zestien =
______________________
– 19 –
Luisteren en spreken
Słuchanie i mówienie
Poznaliśmy już liczebniki oraz nazwy niektórych państw i języków. Potrafisz
również zadać wiele pytań i odpowiednio na nie zareagować. Pora na wykorzystanie tej wiedzy w praktyce.
Jakub zgłosił się na kurs języka niderlandzkiego. Jak każdy uczestnik kursu
musi podać swoje dane osobowe i wypełnić stosowny kwestionariusz.
31
Oefening
30
Posłuchaj rozmowy Jakuba w biurze organizatora kursu:
A: Goedendag. Wat is uw naam?
[ÂujE(n)'dàx Vàt Ás yV nam]
Dzień dobry. Jak się pan nazywa?
B: Mijn naam is Przybylski.
[mëi'nam Ás pðY'bYlski]
Nazywam się Przybylski.
A: Sorry? Kunt u dat spellen,
alstublieft?
['sOri kYnt y dàt 'spëlE àlsty'blift]
Słucham? Czy może pan to,
proszę, przeliterować?
B: P-r-z-y-b-y-l-s-k-i.
[pe ër zët 'YpsilOn be 'YpsilOn ël ës ka i]
P-r-z-y-b-y-l-s-k-i.
A: Uw voornaam, alstublieft.
[yV 'vornam àlsty'blift]
Pańskie imię poproszę.
B: Jakub.
['jakup]
Jakub.
A: Hoe oud bent u?
[hu 'àudbënt y]
Ile ma pan lat?
B: Ik ben 20.
[ÁG'bën 'tVÁntEx]
Mam 20 lat.
A: Waar woont u?
[Var Vont y]
Gdzie pan mieszka?
B: In Polen.
[Ám'polE]
W Polsce.
A: Hoe heet de stad?
[hu het dE stàt]
Jak nazywa się miasto?
B: Poznań.
['pOznàñ]
Poznań.
A: En de straat?
[ën dE strat]
A ulica?
B: Mokra 7.
['mOkra 'zevE]
Mokra 7.
A: Wat is uw telefoonnummer?
[Vàt Ás yV telE'fonYmEr]
Jaki jest pański numer telefonu?
B: 0048 618330925.
[nYl nYl vir àxt zës en àxt dri dri nYl
'neÂE tVe vëif]
0048 618330925.
Oefening
31
Zakryj czerwony tekst filtrem i uzupełnij ustnie
zamieszczony obok kwestionariusz osobowy
Jakuba. Dodatkowo przeliteruj jego imię i nazwisko:
Studietip
Ucząc się, powtarzaj na głos słówka i całe
zdania. Nie bój się mówić sam do siebie.
– 20 –
Lezen en schrijven
Oefening
Czytanie i pisanie
32
A teraz spójrz na poniższą wizytówkę. Korzystając z ćwiczenia 30 i 31, wpisz odpowiednie określenia w luki,
a następnie uzupełnij pytania:
Oefening
32
33
Mariëlle i Raul chcą zapisać się do fitness clubu. Posłuchaj nagrania, śledząc jednocześnie teksty. Przeczytaj
następnie jeszcze raz podane informacje i uzupełnij kwestionariusze:
2.
1.
Raul Garcia komt uit Spanje,
maar hij woont in Nederland.
Zijn adres is Groenstraat 7,
Venlo. Zijn telefoonnummer
is 159260371. Hij is negentien.
Mariëlle Storms komt uit
Nederland. Ze is twintig. Ze
woont in Maastricht, Keizerlaan 14. Haar telefoonnummer is 147258369.
– 21 –
Oefening
34
Kolejny kwestionariusz uzupełnij informacjami o sobie:
Oefening
33
35
Uzupełnij dialogi podanymi poniżej pytaniami:
1.
Waar kom jij vandaan?
Hoe heet jij?
Wat is uw naam? Welke taal spreek je?
A:
Goedendag! Mijn naam is Verhoeven.
B:
Wat is uw naam?
Sorry! ___________________
A:
Verhoeven. Willem Verhoeven.
B:
________________________________
A:
Uit Nederland.
B:
________________________________
A:
Nederlands en een beetje Duits.
Studietip
Sporządź plan nauki. Określ dokładnie,
w jakie dni tygodnia i o której godzinie
chcesz się uczyć. Pamiętaj, że większe
efekty daje nauka mniejszych partii,
ale możliwie często. Nie zapominaj też
o powtórkach!
2.
A:
Hallo! Ik ben Anna, en jij? __________________
B:
Ik ben Sophie. Ik kom uit Frankrijk.
_______________________________________
A:
Uit Polen.
B:
_______________________________________
A:
Ik spreek Pools en een beetje Nederlands.
– 22 –
Grammatica in het kort
1.
2.
3.
Gramatyka w pigułce
Miejsce czasownika w zdaniu
W języku niderlandzkim bardzo ważna jest kolejność wyrazów w zdaniu. W zdaniach twierdzących i pytających rozpoczynających się zaimkiem pytającym (np. hoe?, wat?, waar?) czasownik zawsze znajduje się
na drugim miejscu, np.:
Zdanie twierdzące:
Ik kom uit Polen.
Zdanie pytające z zaimkiem pytającym:
Pytania waar? i waar… vandaan? oraz przyimki uit, in w połączeniu z nazwą kraju lub miejscowości
Skąd pochodzisz?
Ik kom uit Engeland.
Pochodzę z Anglii.
Waar woon je?
Gdzie mieszkasz?
Ik woon in Apeldoorn.
Mieszkam w Apeldoorn.
Forma grzecznościowa u – pan, pani, państwo
Wyraz u jest formą grzecznościową i oznacza pan, pani, państwo. Jako uzupełnienia możemy używać słówka mevrouw – pani lub meneer – pan i ewentualnie nazwiska danej osoby, np.:
Waar woont u, meneer (Vermeulen)?
Gdzie pan mieszka (panie Vermeulen)?
Waar komt u vandaan, mevrouw (Winkelmolen) ?
Skąd pani pochodzi (pani Winkelmolen)?
– 23 –
Pochodzę z Polski.
Skąd pan/pani pochodzi?
LES 2
Mensen leren kennen
Poznawanie ludzi
Zaznacz , kiedy nauczysz się:

formułować pytania rozpoczynające się od czasownika,

reagować, jeżeli nie zrozumiesz wypowiedzi,

liczyć od 21 do 100,

odczytywać ceny towarów.
Om te beginnen
34
Oefening
36
a. Na początek wysłuchaj nagrania, w którym przedstawiamy trzy osoby.
b. Teraz zaznacz, które informacje o tych osobach są prawdziwe:
1.
2.
3.
– 24 –
Grammatica in het dagelijks leven
Oefening
34
37
Wysłuchałeś już wypowiedzi, teraz możesz je odczytać:
1.
Dag! Mijn naam is Igor Weinberger. Ik kom uit Rusland, uit Moskou, maar nu woon ik
in Nederland, in Breda. Breda ligt in het zuiden. Ik leer Nederlands. Ik spreek drie talen:
Russisch, Engels en een beetje Nederlands.
2.
Dit is Jan. Hij komt uit Tsjechië. Hij woont nu in Nederland en hij leert Nederlands. Hij
begrijpt veel. Is Nederlands moeilijk? Hij zegt: “Nee, het is makkelijk”. Hij speelt graag
voetbal.
3.
Claudia is twintig jaar oud. Ze komt uit Rome. Rome ligt in Italië. Claudia is op vakantie
in Nederland. Ze lacht vaak. Ze praat ook veel. Ze spreekt Italiaans en Nederlands.
Zanim zajmiemy się gramatyką, zapoznaj się z nowymi słówkami. Aby lepiej zapamiętać te słówka, po dwukrotnym przeczytaniu zakryj je czerwonym filtrem i spróbuj powtórzyć.
35
Miniwoordenboek
maar
[mar]
ale
nu
[ny]
teraz
graag [Ârax]
chętnie
vaak [vak]
często
ook
[ok]
też
veel
[vel]
dużo
moeilijk
['mujlEk]
trudny
(ge)makkelijk
[ÂE'màkElEk]
leven, leefde, leefden, (h) geleefd
['levE 'levdE 'levdE ÂE'left]
praten, praatte, praatten, (h) gepraat
['pratE 'pratE 'pratE ÂE'prat]
liggen, lag, lagen, (h) gelegen
['lÁÂE làx 'laÂE ÂE'leÂE]
leren, leerde, leerden, (h) geleerd
['lerE 'lerdE 'lerdE ÂE'lert]
uczyć się
begrijpen, begreep, begrepen, (h) begrepen
[bE'xrëipE bE'xrep bE'xrepE bE'xrepE]
rozumieć
zeggen, zei, zeiden, (h) gezegd
['zëÂE zëi 'zëidE ÂE'zëxt]
powiedzieć
werken, werkte, werkten, (h) gewerkt
['VërkE 'VërktE 'VërktE ÂE'Vërkt]
pracować
spelen, speelde, speelden, (h) gespeeld
['spelE 'speldE 'speldE ÂE'spelt]
grać, bawić się
lachen, lachte, lachten, (h) gelachen
['làxE 'làxtE 'làxtE ÂE'làxE] śmiać się
voetbal, het ['vudbàl]
piłka nożna
op vakantie zijn
[Opfa'kànsi zëin]
być na wakacjach
zuiden, het ['zœydE]
południe (strona świata)
– 25 –
łatwy, prosty
żyć, mieszkać
rozmawiać
leżeć, być położonym
!
W języku niderlandzkim czasownik rozumieć tłumaczy się na dwa sposoby: begrijpen (rozumieć, czyli pojmować, np. język, wykład, książkę) i verstaan (rozumieć, czyli dobrze słyszeć,
rozpoznawać). Jeśli ktoś mówi niewyraźnie lub za cicho, odpowiadamy wtedy:
Ik versta je niet.
ale jeśli ktoś mówi w języku, którego nie znamy, odpowiadamy:
Ik begrijp je niet.
36
Nie rozumiem cię. (nie rozpoznaję)
Nie rozumiem cię. (nie pojmuję)
W naszych tekstach i dialogach pojawiło się następujące pytanie o wiek:
Hoe oud ben je?
[hu 'àudbëñE]
Ile masz lat?
na które odpowiadamy w taki oto sposób:
Ik ben 20 (jaar oud).
[ÁG'bën 'tVÁntEx jar àut] Mam 20 lat.
W dosłownym tłumaczeniu pytanie to brzmi: Jak jesteś stary?, a odpowiedź na nie: Jestem 20 lat stary.
W mowie potocznej pomija się wyrażenie jaar oud i poprzestaje na sformułowaniu Ik ben 20.
Kolej na porcję nowych zagadnień gramatycznych. Poznałeś już sporo czasowników. Teraz przyjrzymy się tzw.
długim samogłoskom, które występują w języku niderlandzkim. Ich znajomość będzie nam potrzebna, aby móc
odmieniać czasowniki w czasie teraźniejszym.
Długie samogłoski [aa], [ee], [oo] i [uu] zapisuje się na dwa sposoby:
• za pomocą dwóch identycznych liter – jeśli stoi po nich jedna lub więcej spółgłosek (tzw. sylaba zamk nięta), np.:
vaak [vak]
veel [vel]
ook [ok]
muur [myr]
• za pomocą jednej litery – jeśli znajdują się na końcu sylaby (tzw. sylaba otwarta)*, np.:
pra|ten ['pratE]
le|ren ['lerE]
wo|nen ['wonE]
nu [ny]
*Wyjątkiem jest samogłoska e (ze, we, je) – jeśli stoi na końcu wyrazu, wymawiamy ją bardzo krótko [E].
Wiesz już, jak stosuje się długie samogłoski. Teraz możesz nauczyć się odmiany czasowników.
!
W języku niderlandzkim czasowniki w bezokoliczniku zakończone są na -en lub -n, np: lachen
– śmiać się, leren – uczyć się, wonen – mieszkać, gaan – iść, doen – robić. W takiej formie
pojawiają się one w każdym słowniku. Odmieniając dany czasownik w czasie teraźniejszym,
najpierw określamy temat czasownika, a następnie dodajemy odpowiednią końcówkę w zależności od osoby. W tej lekcji zajmiemy się tylko czasownikami regularnymi, tzn. takimi, które są
zakończone na -en.
Aby móc odmienić dany czasownik, najpierw trzeba określić jego temat, który można ustalić, postępując
zgodnie z następującymi regułami:
•
od formy bezokolicznikowej odejmij końcówkę -en;
•
jeśli w pozostałej części wyrazu znajduje się długa samogłoska zapisana za pomocą jednej litery, trzeba
ją podwoić;
– 26 –
37
•
jeśli na końcu znajdują się dwie takie same spółgłoski, usuń jedną z nich;
•
jeśli na końcu stoi litera z, zamień ją na s;
•
jeśli na końcu stoi litera v, zamień ją na f.
38
Oefening
Prześledźmy cały proces odmiany czasowników w czasie teraźniejszym na przykładzie siedmiu różnych czasowników:
odejmij -en
wonen
liggen
(mieszkać) (leżeć)
werken
(pracować)
reizen
(podróżować)
leven
(żyć)
praten
(rozmawiać)
voeden
(karmić)
zmodyfikuj głoskę won
(jeśli to konieczne)
ligg
werk
reiz
lev
prat
voed
otrzymany temat
lig
werk
reis
leef
praat
voed
woon
Teraz wystarczy już tylko dodać do tematu odpowiednie końcówki, aby odmienić czasownik przez osoby:
wonen
praten
voeden
końcówki
ik
[Ák]
ja
woon
praat
voed
je/jij
[jE jëi]
ty
woon-t
praat
voed-t
-t
u
[y]
pan, pani, panowie,
panie, państwo
woon-t
praat
voed-t
-t
hij
[hëi]
on
woon-t
praat
voed-t
-t
ze/zij
[zE zëi]
ona
woon-t
praat
voed-t
-t
het
[hEt]
ono
woon-t
praat
voed-t
-t
we/wij
[wE wëi]
my
wonen
praten
voeden
jullie
['jYli]
wy
wonen
praten
voeden
ze/zij
[zE zëi]
oni, one
wonen
praten
voeden
Jeśli temat czasownika kończy się na -t, w odmianie nie dodajemy dodatkowej końcówki -t. Z kolei temat zakończony na -d otrzymuje tę końcówkę, ale zbitkę dt czytamy jako [t], np.:
Je voedt.
[jE vut]
Karmisz.
Zauważ, że forma czasownika dla liczby mnogiej jest dokładnie taka sama jak bezokolicznik. Nie trzeba w tym
przypadku szukać tematu ani odmieniać czasownika. Prosta jest również forma dla pierwszej osoby liczby pojedynczej – to sam temat bez końcówki.
!
Czasownik komen ['komE] – przychodzić, przyjeżdżać, pochodzić jest wyjątkiem; chociaż bezokolicznik posiada długie o [o], to tematem tego wyrazu jest kom [kOm] z krótkim o [O].
Postaraj się również zapamiętać, że samogłoska przed ch zawsze jest krótka (także w bezokoliczniku), mimo że znajduje się w sylabie otwartej, np. lachen ['làxE], ik lach [Ák làx].
– 27 –
Oefening
39
Aby utrwalić zaimki osobowe i odmianę czasowników, wykonaj kolejne ćwiczenie. Zakryj napisy czerwonym
filtrem i uzupełnij ustnie brakujące zaimki. Kieruj się przy tym formą czasownika:
Ik speel graag voetbal.
We wonen in Den Haag.
2.
Mevrouw Steen, waar werkt u?
1.
4.
3.
5.
Hij heet Jelle.
Oefening
Ze leren Nederlands.
6.
Ze lacht.
40
Sprawdź, jak opanowałeś końcówki osobowe czasowników w czasie teraźniejszym. Wybierz poprawną formę:
– 28 –
1.
Stefan en Antoon speelt spelen
speel voetbal.
2.
Waar woont woon wonen u?
3.
Claudia lacht lach lachen veel.
4.
We leer leert leren Nederlands.
5.
Je begrijp begrijpt begrijpen
veel.
Oefening
41
A teraz zastąp imiona odpowiednim zaimkiem osobowym:
Ze/Zij komt uit Nederland.
1. Saskia komt uit Nederland. _______
2. Robbert en Claudia leren Nederlands. ______
leren Nederlands.
3. Joop zegt: “Goedendag!”. ______ zegt: “Goedendag!”.
4. Peter en ik werken veel. ______ werken veel.
Oefening
42
Zaznacz krzyżykiem, któremu zaimkowi osobowemu odpowiada podana forma czasownika. Zwróć uwagę, że
w niektórych przypadkach należy wskazać kilka zaimków:
ik
begrijpt
je/jij
hij
ze/zij (lp.)
het
u
we/wij
jullie
ze/zij (lm.)
X
kom
ligt
spelen
werken
woon
38
Aby w języku niderlandzkim utworzyć pytanie, które w języku polskim zaczyna się od słowa czy, stosujemy
szyk przestawny – tzw. inwersję, tzn. zamieniamy miejscami podmiot i orzeczenie, np.:
Nederlands is makkelijk.
Język niderlandzki jest łatwy.
Is Nederlands makkelijk?
Czy język niderlandzki jest łatwy?
Jullie komen uit Polen.
Pochodzicie z Polski.
Komen jullie uit Polen?
Czy pochodzicie z Polski?
Je begrijpt Nederlands.
Rozumiesz po niderlandzku.
Begrijp je Nederlands?
Czy rozumiesz po niderlandzku?
– 29 –
Na pytania utworzone za pomocą inwersji możemy udzielić tylko odpowiedzi ja/nee – tak/nie, np.:
A: Komen jullie uit Polen?
Czy pochodzicie z Polski?
B: Nee. We komen uit Nederland.
Nie. Pochodzimy z Holandii.
A: Begrijp je Nederlands?
Czy rozumiesz po niderlandzku?
B: Ja. Ik begrijp Nederlands.
Tak. Rozumiem po niderlandzku.
Czy zauważyłeś coś szczególnego w pytaniu Begrijp je Nederlands?. Czasownik begrijpen odmieniony
w 2. osobie liczby pojedynczej stracił końcówkę, kiedy przesunęliśmy go przed zaimek osobowy je. Takie
zjawisko występuje przy inwersji wyłącznie w przypadku 2. osoby liczby pojedynczej. Dzieje się tak nie tylko
w pytaniach, ale i zdaniach twierdzących.
Jeśli zamiast od podmiotu (rzeczownika lub zaimka osobowego) zdanie twierdzące rozpoczyna się od innej
części zdania, wtedy podmiot przesuwamy na trzecie miejsce, a przed nim stawiamy orzeczenie (osobową formę
czasownika), np.:
(1) Igor (2) komt (3) uit Rusland.
(1) Nu (2) woont (3) hij (4) in Nederland.
Igor pochodzi z Rosji.
Teraz mieszka w Holandii.
W przypadku inwersji czasownik z reguły zachowuje swoją formę osobową, z jednym wyjątkiem – jeśli jest on
odmieniany w 2. osobie liczby pojedynczej, traci końcówkę -t (podobnie jak w pytaniach), np.:
Je woont in Rusland.
Nu woon je in Rusland.
39
Oefening
Mieszkasz w Rosji.
Teraz mieszkasz w Rosji.
43
Stosując zasadę inwersji, spróbuj teraz samodzielnie ułożyć pytania do podanych zdań twierdzących:
1. Jullie spreken een beetje Nederlands.
Spreken jullie een beetje Nederlands?
2. Je bent uit Brazilië.
3. Hij werkt veel.
4. Ze lacht vaak.
Uitspraak
Czas na ćwiczenie wymowy.
40
Oefening
44
Posłuchaj nagrania i zwróć uwagę, jak lektor wymawia zaznaczone samogłoski:
makkelijk
spel
ze
wil
bom
pur
maak
speel
zee
wiel
boom
puur
maken
spelen
reizen
wie
bomen
puren
poer
– 30 –
Przy okazji odmiany czasowników dowiedziałeś się, że w języku niderlandzkim występują krótkie i długie
samogłoski (np.: a, e, o) oraz że te ostatnie można zapisywać albo dwiema takimi samymi literami, albo
za pomocą tylko jednej litery. Jeśli samogłoska zapisana jest za pomocą jednej litery, trzeba zwrócić uwagę,
w jakim miejscu się ona znajduje – to pomoże Ci określić, czy należy wymawiać ją jako długą, czy krótką.
Przypomnijmy: jeśli samogłoska stoi na końcu sylaby (tzw. sylaba otwarta), wówczas trzeba ją wypowiadać
dłużej. Jeżeli zaś po samogłosce stoi jedna lub więcej spółgłosek (tzw. sylaba zamknięta), wtedy wypowiadamy
ją krócej.
41
Szczególnym przypadkiem jest samogłoska i. O ile krótkie i [Á] zapisuje się jako pojedynczą literę i, to i długie
[i] występuje w pisowni zazwyczaj jako ie – zarówno w sylabach zamkniętych, jak i otwartych, np. jullie, wiel.
Od tej reguły są wyjątki, np. wyraz Afrika ['àfrika], w którym i zapisujemy jako krótkie, a wymawiamy jako
długie.
Odrębnym zagadnieniem jest wymowa wyrazów, w których występuje litera u. W zależności od tego, czy jest
pojedyncza, czy podwójna i w jakim miejscu się znajduje, przypisujemy jej inny dźwięk ([Y] lub [y]). Z kolei
dwuznak oe wymawia się jak polskie u [u]. Różnicę między tymi trzema głoskami przećwiczymy w dalszej
części kursu.
Postaraj się zapamiętać różnicę pomiędzy trzema rodzajami e: krótkim e (spel [spël]), długim e (spelen ['spelE])
i nieakcentowanym, zanikającym e (ze [zE]). To ostatnie słychać wyraźnie przede wszystkim w wyrazach
kończących się na e i en (n wówczas nie wymawiamy, np. wyraz Polen czytamy jako ['polE]). Długie e jest
jedyną samogłoską w języku niderlandzkim, którą w sylabie otwartej (również na końcu wyrazu) zapisujemy
jako dwuznak, aby odróżnić ją od e zanikającego; porównaj: zee [ze] i ze [zE].
Jeśli chodzi o wymowę krótkiego i długiego e, warto zapamiętać jeden ważny wyjątek, który bardzo
często występuje w języku niderlandzkim. Jest to wyraz een oznaczający zarówno liczebnik jeden, jak
i rodzajnik nieokreślony przed rzeczownikiem. W pierwszym przypadku een wymawiamy zgodnie z pisownią,
czyli z długim e [e], natomiast w drugim przypadku e wymawiane jest jako zanikające [E]. Aby nie mylić
liczebnika z rodzajnikiem, liczebnik postawiony przed rzeczownikiem zapisujemy z akcentem nad ee. Porównaj:
een wiel [En Vil] – „jakieś” koło i één wiel [en Vil] – jedno koło.
Wbrew pozorom nie wystarczy wydłużyć dźwięku odpowiadającego krótkiej samogłosce, aby uzyskać długą
samogłoskę. Różnice w ich wymowie są nieco większe; najlepszym sposobem na nauczenie się ich jest
wielokrotne powtarzanie par wyrazów z długimi i krótkimi samogłoskami. Możesz w tym celu wykorzystać
nagrania nr 40, 41 i 42. Musisz wiedzieć, że niepoprawne rozróżnienie krótkich i długich samogłosek może
zmienić sens wyrazu, np.: boom – drzewo i bom – bomba.
42
Oefening
45
Posłuchaj lektora i powtórz na głos poniższe pary wyrazów. Postaraj się bardzo mocno akcentować różnice
w wymowie krótkich i długich samogłosek. Z czasem zaczniesz naturalnie je rozróżniać. Spróbujmy:
[ë] [e]
[à] [a]
[ë] [E]
[Á] [i]
[O] [o]
bal
baal
[bàl]
[bal]
ben
been
[bën]
[ben]
ben
bennen
[bën]
['bënE]
lid
lied
[lÁt]
[lit]
dof
doof
[dOf]
[dof]
kas
kaas
[kàs]
[kas]
hel
heel
[hël]
[hel]
hel
hellen
[hël]
['hëlE]
wig
wieg
[VÁx]
[Vix]
drop
droop
[drOp]
[drop]
lag
laag
[làx]
[lax]
vel
veel
[vël]
[vel]
vel
vellen
[vël]
['vëlE]
wil
wiel
[VÁl]
[Vil]
kol
kool
[kOl]
[kol]
man
maan
[màn]
[man]
wet
weet
[Vët]
[Vet]
wet
wetten
[Vët]
['VëtE]
schip
schiep
[sxÁp]
[sxip]
kon
koon
[kOn]
[kon]
was
waas
[Vàs]
[Vas]
zwem [zVëm]
zweem [zVem]
zin
zien
[zÁn]
[zin]
lot
loot
[lOt]
[lot]
[zVëm]
zwem
zwemmen ['zVëmE]
– 31 –
Communicatie
W tej części lekcji przećwiczymy struktury poznane wcześniej oraz poszerzymy słownictwo.
Woordenschat
43
Spotykając sąsiadów, kolegów z pracy czy znajomych, pytamy o ich samopoczucie. Zadajemy wówczas pytanie:
Jak leci? / Co słychać?, które w języku niderlandzkim można wyrazić na kilka sposobów:
Hoe gaat het (ermee)?
[hu 'ÂatEt ër'me]
Hoe is het (ermee)?
[hu 'ÁsEt ër'me]
Hoe gaat het met je/u?
[hu 'ÂatEt mët jE u]
Hoe is het met je/u?
[hu 'ÁsEt mët jE u]
Możliwych odpowiedzi również jest wiele. Podajemy je w poniższym minisłowniczku.
44
Miniwoordenboek
Prima! / Uitstekend!
['prima œyt'stëkEnt]
Super! / Wspaniale!
Heel goed.
[hel Âut]
Bardzo dobrze.
Goed.
[Âut]
Dobrze.
Het gaat wel.
[hët Âat Vël]
Jakoś idzie.
Niet zo goed.
['nitso Âut]
Nie najlepiej.
Slecht.
[slëxt]
Źle.
Odpowiadając na pytanie o samopoczucie, warto dodać podziękowanie i odpowiedzieć podobnym pytaniem, np.:
!
Hoe gaat het met je/u?
Co (u ciebie/pani/pana) słychać? / Jak leci?
Goed, dank je/u. En met jou/u? Dobrze, dziękuję ci/panu/pani. A co u ciebie/pana/
pani?
Używamy tutaj zaimków osobowych w formie dopełnieniowej, które w pytaniu zwrotnym
są dodatkowo akcentowane. W przypadku 2. osoby liczby pojedynczej takim zaimkiem jest jou.
W dalszej części kursu dowiesz się więcej o zaimkach osobowych – akcentowanych i nieakcentowanych – w formie dopełnieniowej.
Oefening
46
A teraz spójrz na poniższe ilustracje. Kilku osobom zadajemy to samo pytanie: Hoe gaat het? Znajdź dla nich
właściwą odpowiedź, wpisując odpowiedni numer:
e.
1. Prima!
c.
a.
2. Goed, dank je.
b.
d.
3. Heel goed, dank je.
4. Slecht.
2
5. Het gaat.
– 32 –
Zastanówmy się, jakie wyrazy przydadzą się nam, żeby bliżej poznać innych ludzi.
45
46
Miniwoordenboek
herkomst, de (v)
['hërkOmst]
pochodzenie; tu: kraj pochodzenia
burgerlijke staat, de (m)
['bYrÂErlEkE stat]
stan cywilny
vrijgezel, de (m), pl. vrijgezellen
[vrëiÂE'zël vrëiÂE'zëlE]
wolny, stanu wolnego
single, de (m), pl. singles
['sÁNGEl 'sÁNGEls] wolny, stanu wolnego
getrouwd
[ÂE'tràut]
żonaty, zamężna
verweduwd
[vEr'VedyVt]
owdowiały, owdowiała
gescheiden
[ÂE'sxëidE]
rozwiedziony, rozwiedziona
geboorteplaats, de (m)
[ÂE'bortEplats]
miejsce urodzenia
geboren
[ÂE'borE]
urodzony, urodzona
woonplaats, de (m), pl. woonplaatsen
['Vomplats 'VomplatsE]
miejsce zamieszkania
taal, de (m), pl. talen [tal 'talE]
język
Oefening
47
Powtórzmy teraz pytania, z jakimi możemy się spotkać, wypełniając formularze. Użyj czerwonego filtra i ustnie
uzupełnij luki:
47
1. Herkomst:
2. Burgerlijke staat:
Bent u vrijgezel?
3. Talen:
4. Achternaam:
Wat is uw naam?
5. Adres:
Waar woont u?
6. Telefoonnummer:
Wat is uw telefoonnummer?
7. Geboorteplaats:
Waar bent u geboren?
8. Leeftijd:
Hoe oud bent u?
Oefening
48
Posłuchaj nagrania, śledząc uważnie teksty. Następnie uzupełnij tabelkę odpowiednimi informacjami:
1.
2.
Hallo! Mijn naam is Akiro Kobayashi.
Ik ben uit Japan en ik ben geboren in
Tokio. Nu ben ik getrouwd. Ik woon en
werk in Leiden. Ik ben negentien. Ik leer
Nederlands. Ik begrijp het al een beetje.
Ik spreek drie talen: Japans, Engels en
Nederlands.
Dit is Lieke de Winkel. Ze komt uit
Nederland. Ze is geboren in Zwolle, maar ze woont nu in Utrecht. Ze
is twintig en ze is single. Ze spreekt
Nederlands, Engels en een beetje
Pools.
Naam en achternaam
1.
2.
Burgerlijke staat
single
Leeftijd
Herkomst
19
– 33 –
Geboorteplaats
Woonplaats
Taal
Zapoznaj się teraz z nowymi słówkami i wyrażeniami. Pamiętaj o czerwonym filtrze:
Miniwoordenboek
48
herhalen, herhaalde, herhaalden, (h) herhaald
Studietip
[hër'halE hër'haldE hër'haldE hër'halt]
powtarzać,
powtórzyć
langzaam
['làNzam]
powoli
nog een keer['nOxENker]
jeszcze raz
in het Nederlands po niderlandzku
['ÁnEt 'nedErlànts] Nie bój się mówić! Twój rozmówca zrozumie nawet błędnie sformułowane zdania.
Jeżeli brakuje Ci jakiegoś
słowa, wykorzystaj gesty i mimikę. Koncentruj się na treści,
a nie na gramatyce!
A teraz użyjmy nowych słówek i wyrażeń w zdaniach. Powtarzaj za lektorem:
49
Wat zegt u?
[Vàt'sëxt y]
Wat zeg je?
[Vàt'sëx jE]
Co proszę? (dosł.: Co pan/pani
mówi?)
Co proszę? (dosł.: Co mówisz?)
Herhaalt u dat, alstublieft!
Herhaal dat, alsjeblieft!
[hër'halt y dàt àlsty'blift]
[hër'hal dàt alsjE'blift]
Proszę powtórzyć!
Powtórz, proszę!
Langzaam, alstublieft!
Langzaam, alsjeblieft!
['làNzam àlsty'blift]
['làNzam alsjE'blift]
Powoli proszę!
Powoli proszę!
Kunt u dat herhalen?
Kun je dat herhalen?
[kYnt y dàt hër'halE]
[kYn jE dàt hër'halE]
Czy może pan/pani to powtórzyć?
Czy możesz to powtórzyć?
Ik begrijp het niet.
[ÁGbE'xrëipEt nit]
Nie rozumiem.
Hoe zeg je dat in het Nederlands?
[hu zëx jE dàt 'ÁnEt 'nedErlànts]
Jak to się mówi po niderlandzku?
Hoe heet dat in het Nederlands?
[hu het'dàt 'ÁnEt 'nedErlànts]
Jak to się nazywa po niderlandzku?
Oefening
50
49
Nie zrozumiałeś wypowiedzi? Zapytaj więc jeszcze raz według podanego wzoru:
51
1.
Mijn naam is Lisa Hofman. 2.
Hij woont in Przemyśl. 3.
Ik ben Els. 4.
We zijn op vakantie op Texel. 5.
Tokio ligt in Japan. Sorry? Wat is uw naam?
W lekcji pierwszej poznałeś m.in. liczebniki od 0 do 10, pora teraz na kolejne. Powtarzaj za lektorem:
20
twintig
['tVÁntEx]
50
vijftig
['vëiftEx]
80
tachtig
['tàxtEx]
30
dertig
['dërtEx]
60
zestig
['zëstEx]
90
negentig
['neÂE(n)tEx]
40
veertig
['vertEx]
70
zeventig
['zevE(n)tEx]
100 honderd
– 34 –
['hOndErt]
52
Znając powyższe liczebniki, możemy tworzyć kolejne. Powtarzaj za lektorem:
21
eenentwintig
24
vierentwintig
27
zevenentwintig
22
tweeëntwintig
25
vijfentwintig
28
achtentwintig
23
drieëntwintig
26
zesentwintig
29
negenentwintig
Zwróć uwagę, że w języku niderlandzkim liczebniki powyżej dwudziestu aż do stu czytamy „od tyłu” – najpierw
rząd jednostek, a potem dziesiątek, dodając między nimi wyraz en – i:
71  eenenzeventig
Liczebniki te zapisujemy jako jeden wyraz.
UWAGA: Jeśli liczebnik poprzedzający słowo en kończy się na literę e, wówczas en zapisujemy jako ën, np.
tweeëntwintig, drieëntwintig. Dwie kropki nad e to diereza, tzn. znak diakrytyczny, który umieszcza się
nad drugą z sąsiadujących ze sobą samogłosek, aby zaznaczyć, że trzeba je wymawiać oddzielnie. Z dierezą
spotkałeś się już przy takich słowach, jak Brazilië czy Italië.
Oefening
50
Spróbuj sam policzyć do 100.
Oefening
76
51
Zapisz cyframi poniższe liczby:
1.
zesenzeventig
76
______
2.
negenentwintig
______
3.
achtenvijftig
______
4.
eenenveertig
______
5.
zevenendertig
______
Znajomość liczebników z pewnością przyda Ci się na przykład podczas robienia zakupów w Holandii. Przy
podawaniu cen spotkasz się z oznaczeniem €. Jest to skrót waluty euro – euro ['¸ro]. Jedno euro to 100 centów
– cent [sënt].
53
Oefening
52
Przećwiczymy teraz odczytywanie cen. Zapisz słownie podane ceny:
1.
39 €
negenendertig euro
___________________________
2.
27 €
___________________________
3.
35 €
___________________________
4.
99 €
___________________________
5.
64 €
___________________________
– 35 –
Luisteren en schrijven
54
Oefening
53
Spróbujmy napisać krótkie dyktando w formie listu. Posłuchaj
najpierw nagrania, a następnie
uzupełnij luki w tekście. Jeżeli za pierwszym razem nie uda
Ci się uzupełnić wszystkich luk,
wysłuchaj nagrania jeszcze raz,
aż będziesz pewny, jaki wyraz
masz wpisać:
Beste M
aria!
I_k__ b__
en_ in
Nederla
nd , in
hier o__
Amsterd
_ v______
am. Ik
_______ e
ben
n
i
k
l______ N
Het gaa
__________
t g______
_____.
_. Ik w
______ sa
Ze k____
men m
___ uit
et Jenn
E________
y.
____. Ze
Ze is v__
i
s
__________
vriende
_____. We
lijk .
p________
samen .
veel en
l_________
__
Met vrie
ndelijke
groeten
Sylwia
,
De wereld in het Nederlands
Świat po niderlandzku
Oefening
54
Czy byłeś już kiedyś w Holandii?
A może odwiedziłeś inny kraj, w którym
niderlandzki jest językiem urzędowym?
Zakreśl kraje, w których mówi się po
niderlandzku:
!
België
Aruba Suriname
Luxemburg Curaçao Nederland
Sint Maarten Zwitserland Liechtenstein
Ćwiczenie nr 54 mogło sprawić Ci pewne trudności. Nie wszyscy bowiem
wiedzą, że język niderlandzki jest językiem urzędowym także w krajach
i regionach położonych poza Europą. Holandia (a właściwie Królestwo
Niderlandów) posiada też gminy zamorskie – trzy wyspy leżące na Karaibach: Bonaire, Sint Eustatius i Saba. W tym samym regionie znajdują
się również trzy kraje autonomiczne będące częścią Królestwa Niderlandów:
Aruba, Sint Maarten i Curaçao. Z kolei w północno-wschodniej części
Ameryki Południowej leży Surinam – niepodległe państwo, które kiedyś
było holenderską kolonią. Tam także językiem urzędowym jest niderlandzki.
W Europie język niderlandzki jest językiem urzędowym również w Belgii
(obok francuskiego i niemieckiego).
W Polsce często potocznie język niderlandzki nazywa się „holenderskim”.
Jest to pewne uproszczenie, gdyż język niderlandzki występuje w trzech
odmianach: holenderskiej, belgijskiej i surinamskiej, pomiędzy którymi
istnieją różnice w gramatyce, słownictwie i wymowie. W naszym kursie
skupiamy się na nauce przede wszystkim holenderskiej odmiany języka
niderlandzkiego.
– 36 –
W tym zeszycie zapoznamy się z podstawowymi informacjami o Holandii.
W trakcie całego kursu dowiesz się natomiast wielu ciekawych rzeczy
o wszystkich krajach niderlandzkojęzycznych.
Oefening
55
Najpierw przeczytaj poniższy tekst po polsku. Zwróć uwagę na ważne
informacje o Holandii:
Holandia to europejska część Królestwa Niderlandów. Leży w Europie
Zachodniej, nad Morzem Północnym. Jest członkiem Unii Europejskiej,
ONZ oraz NATO. Graniczy z Niemcami i Belgią.
Holandia to mały, ale gęsto zaludniony kraj. Ma ponad 41,5 tys. km2 powierzchni i ponad 16,5 mln mieszkańców.
Ponad połowa terytorium Holandii leży poniżej poziomu morza. Kraj składa się z dwunastu prowincji.
Polska nazwa tego kraju pochodzi od jednej z prowincji – Holandii, która
była i jest najsilniejszym gospodarczo regionem kraju.
Stolicą Holandii jest Amsterdam, ale siedziba rządu znajduje się w Hadze. Głową państwa jest król/królowa. Językiem urzędowym Holandii
jest język niderlandzki. W prowincji Fryzja obowiązuje także drugi język
urzędowy – fryzyjski. W całym kraju istnieje wiele różnych dialektów.
Walutą jest euro.
55
Oefening
56
a. Teraz posłuchaj przynajmniej dwukrotnie, jak lektor czyta tekst w wersji niderlandzkiej:
Nederland is het Europese deel van het Koninkrijk der Nederlanden.
Het ligt in West-Europa, aan de Noordzee. Het is lid van de Europese
Unie, de VN en de NAVO. Het grenst aan Duitsland en België.
Nederland is een klein maar dichtbevolkt land. Het heeft een oppervlakte van meer dan 41.500 km2 en meer dan 16,5 miljoen inwoners.
Meer dan de helft van Nederland ligt onder de zeespiegel. Het land
bestaat uit twaalf provincies.
De Poolse naam van dit land komt van een van de provincies – Holland, die economisch
de sterkste regio in het land was en is.
De hoofdstad van Nederland is Amsterdam, maar de regeringszetel is in Den Haag.
De koning/koningin is het staatshoofd. De officiële taal van Nederland is het Nederlands. In de provincie Friesland is er ook een tweede officiële taal – het Fries. Er zijn veel
verschillende dialecten in het hele land. De euro is de munteenheid.
b. Jeżeli jesteś gotów, możesz spróbować przeczytać tekst o Holandii samodzielnie.
– 37 –
Oefening
57
Zakryj czerwonym filtrem podpisy do ilustracji, a następnie ustnie uzupełnij luki:
1.
2.
Nederland ligt in West-Europa, aan de Noordzee.
3.
De hoofdstad van Nederland is Amsterdam,
maar de regeringszetel is in Den Haag.
4.
De koning/koningin is het staatshoofd
van Nederland.
Oefening
De euro is de munteenheid.
58
Podsumujmy teraz informacje o Holandii, wykonując ostatnie ćwiczenie w tej lekcji. Uzupełnij dane w formularzu:
ederlanden
der N
Het Koninkrijk
Oppervlakte:
Inwoners:
Hoofdstad:
Regeringszetel:
Staatshoofd:
Munteenheid:
Officiële talen:
nd)
Fries (in Friesla
Nederlands en
– 38 –
Grammatica in het kort
1.
Zestawienie zaimków osobowych
Liczba pojedyncza
2.
ik
ja
we/wij
my
je/jij
ty
jullie
wy
u
pan, pani
u
panowie, panie, państwo
hij
on
ze/zij
oni, one
ze/zij
ona
het
ono
Odmiana czasowników przez osoby w czasie teraźniejszym
leven
3.
4.
Liczba mnoga
praten
reizen
voeden
wonen
końcówki
ik
leef
praat
reis
voed
woon
je/jij
leef-t
praat
reis-t
voed-t
woon-t
-t
u
leef-t
praat
reis-t
voed-t
woon-t
-t
hij
leef-t
praat
reis-t
voed-t
woon-t
-t
ze/zij
leef-t
praat
reis-t
voed-t
woon-t
-t
het
leef-t
praat
reis-t
voed-t
woon-t
-t
we/wij
leven
praten
reizen
voeden
wonen
jullie
leven
praten
reizen
voeden
wonen
ze/zij
leven
praten
reizen
voeden
wonen
Pytania do rozstrzygnięcia
Aby w języku niderlandzkim utworzyć pytanie, które w języku polskim zaczyna się od słowa czy, stosujemy
szyk przestawny – tzw. inwersję, tzn. zamieniamy miejscami podmiot i orzeczenie. Na pytania utworzone
za pomocą inwersji możemy udzielić tylko odpowiedzi ja/nee – tak/nie, np.:
Nederlands is makkelijk.
Niderlandzki jest łatwy.
Is Nederlands makkelijk?
Czy niderlandzki jest łatwy?
Ja, Nederlands is makkelijk.
Tak, niderlandzki jest łatwy.
Inwersja w zdaniach twierdzących
Jeśli zamiast od podmiotu zdanie twierdzące rozpoczyna się od innej części zdania, wtedy podmiot przesuwamy na trzecie miejsce, a przed nim stawiamy orzeczenie. W przypadku inwersji czasownik zachowuje
swoją formę osobową. Wyjątek: traci on końcówkę -t, jeśli jest odmieniany w 2. osobie liczby pojedynczej,
np.:
Hij woont in Polen.
On mieszka w Polsce.
Nu woont hij in Polen.
Teraz mieszka w Polsce.
Je woont in Polen.
Mieszkasz w Polsce.
Nu woon je in Polen.
Teraz mieszkasz w Polsce.
– 39 –
Huiswerk 1–2
Grammatica
Praca domowa 1–2
Gramatyka
I. Wstaw czasowniki w odpowiedniej formie, tak aby pasowały do kontekstu zdania:
spelen begrijpen heten lachen herhalen wonen spreken praten
1. Waar
u? – In Eindhoven.
2. We lachen
3.
vaak samen.
je graag voetbal?
4. Peter en Saskia
5. Hij
over Italië.
goed Nederlands!
6. Kunt u dat nog een keer
7. Ik
?
het niet. Hoe
dat in het Nederlands?
II. Ułóż zdania z poniższych wyrazów. Zwróć uwagę na miejsce czasownika:
1. je/Nederlands/een beetje/begrijp/?
Begrijp je een beetje Nederlands?
2. werkt/Haarlem/nu/in/hij/.
3. waar/nu/u/woont/?
4. kom/Polen/je/uit/?
5. Nederland/ligt/West-Europa/in/.
6. uw/is/wat/naam/?
7. het/goed/gaat/. Lezen
Czytanie
Przeczytaj tekst i zaznacz, czy odnoszące się do niego zdania są prawdziwe (Juist [jœyst]), czy fałszywe
(Niet juist [nit jœyst]):
Anne komt uit Amsterdam, maar nu woont ze en werkt in Antwerpen. Dat ligt in België. Ze
zegt: “Antwerpen is uitstekend! Maar de taal is niet makkelijk. Iedereen spreekt een dialect,
maar ik begrijp veel”. Anne is drieëntwintig. Ze is single. Ze werkt graag en leert veel. In het
weekend speelt ze graag voetbal.
Juist
Niet juist
X
1. Anne komt uit Polen.
2. Ze is 32.
3. Ze is niet getrouwd.
4. Antwerpen ligt in België.
5. Anne begrijpt Nederlands niet.
6. Ze woont nu in Amsterdam.
– 40 –
Spreken
Mówienie
Ułóż pytania do następujących zdań twierdzących:
1. Ik ben zevenentwintig.
2. Uit Nederland.
3. Dank je, goed.
4. Ja, ik begrijp Nederlands.
5. 023 75801.
Luisteren
56
Słuchanie
Pani Praamstra wypełnia formularz. Wysłuchaj nagrania i uzupełnij zdania brakującymi słowami:
A: Wat is
?
B: Carolijn Praamstra.
A: Waar
?
B: Uit Nederland.
A:
geboren?
B: In Groningen.
A: Bent
?
B: Ja, ik ben getrouwd.
A:
?
B: Nederlands en Engels.
A: Waar
?
B: In Venlo, Koninglaan 12.
A: Wat is uw telefoonnummer?
B:
Schrijven
.
Pisanie
Oto krótka notatka o Joopie van Woerdenie. Napisz podobny tekst o sobie:
Dit is Joop van Woerden. Hij komt uit Lelystad. Dit is in
Nederland. Hij woont in Hilversum. Hier werkt hij ook.
Hij is vrijgezel. Hij is eenendertig. Hij spreekt Nederlands,
Engels en een beetje Frans.
– 41 –
Antwoorden 1–2
Odpowiedzi 1–2
Oefening 2
1. sms 2. www 3. cd 4. VS 5. EU
Oefening 3
1. tv 2. PS 3. dvd 4. BMW 5. pc 6. km/h
Oefening 6
Monika Graja, Nick Peterson, Margreet de Winter, Fernando Eco, Esther Hering
Oefening 8
1. Goedemorgen! 2. Dag! 3. Hallo! 4. Goedenavond! 5. Welterusten!
Oefening 9
1. Goedemorgen! 2. Tot ziens! 3. Dag! 4. Hallo! 5. Welterusten!
Oefening 10
Goedendag! Mijn naam is Carolijn Leeuw en ik kom uit Nederland. Ik woon in Utrecht. En wat is uw naam?
Waar woont u?
Oefening 12
1. a. Hoe heet je/jij?
2. a. Wat is uw naam?
b. Waar kom je/jij vandaan?
b. Waar komt u vandaan?
c. Waar woon je/jij?
c. Waar woont u?
Oefening 13
je
Hallo, Anna!
Hoe heet je?
Waar woon je?
u
Goedendag, meneer Simons.
Dag, mevrouw van Rhijn!
Oefening 14
1d 2b 3e 4c 5a
Oefening 15
1. Hallo, Fernando! 2. Ik kom uit Polen. 3. Ik ben Barbara. 4. Mijn naam is Nick Peterson. 5. Ik woon in Warschau.
Oefening 16
1. Hoe heet je? 2. Wat is uw naam? 3. Waar komt u vandaan? 4. Waar kom je vandaan? 5. Waar woon je?
Oefening 17
1.
2.
3.
4.
5.
Zdania pytające rozpoczynające się
zaimkiem pytającym
2. miejsce
1. miejsce
3. miejsce
w zdaniu –
w zdaniu
w zdaniu
czasownik
Hoe
heet
je?
Wat
is
uw naam?
Waar
komt
u vandaan?
Waar
kom
je vandaan?
Waar
woon
je?
Zdania twierdzące
1. miejsce
w zdaniu
1.
2.
3.
4.
5.
Ik
Mijn naam
Ik
Ik
Ik
2. miejsce
w zdaniu –
czasownik
ben
is
kom
kom
woon
3. miejsce w zdaniu
Saskia.
Herman Blokker
uit Spanje. En u, mevrouw Rutte?
uit Engeland. En jij?
in Leiden.
Oefening 18
1. Hoe heet je? 2. Ik woon in Londen. 3. Ik kom uit Polen. 4. Waar woont u? 5. Hallo, ik ben Els.
Oefening 19
Przykładowe rozwiązanie:
1. Goedendag! 2. Ik ben… / Mijn naam is… / Ik heet… 3. Ik heet… / Ik ben… 4. Ik kom uit (Polen). 5. Ik woon
in… 6. Ik woon in…
– 42 –
Oefening 21
1. Ik kom uit Polen, uit Warschau. 2. Ik woon in Polen, in Zakopane.
Oefening 22
1. In 2. Uit 3. In 4. Uit 5. Uit 6. In
Oefening 25
A. Duitsland B. Kroatië C. Tsjechië D. Rusland E. Nederland F. Ghana G. Uruguay
Oefening 26, 27
Polen – Pools Engeland – Engels Italië – Italiaans Rusland – Russisch Nederland – Nederlands Frankrijk – Frans
Spanje – Spaans
Oefening 28
1. 0031 941845726 2. 0031 491505168 3. 145211512 4. 0031 129834765
Oefening 29
1. zeven 2. twintig 3. elf 4. vijftien 5. twaalf 6. veertien 7. negentien 8. achttien
Oefening 32
(1) voornaam
(2) straat
(3) stad
(4) achternaam
(5) telefoonnummer
(6) Wat is uw naam?
Oefening 33
1. Fitnesscentrum Olympia
Naam: Storms
Voornaam: Mariëlle
Afkomst: Nederland
Leeftijd: 20
Adres: Maastricht, Keizerlaan 14
Telefoon: 147258369
(7) Waar woont u?
(8) Wat is uw adres?
(9) Wat is uw telefoonnummer?
2. Fitnesscentrum Olympia
Naam: Garcia
Voornaam: Raul
Afkomst: Spanje
Leeftijd: 19
Adres: Groenstraat 7, Venlo
Telefoon: 159260371
Oefening 35
1. A: Goedendag! Mijn naam is Verhoeven.
B: Sorry! Wat is uw naam?
A: Verhoeven. Willem Verhoeven.
B: Waar komt u vandaan?
A: Uit Nederland.
B: Welke taal spreekt u?
A: Nederlands en een beetje Duits.
2. A: Hallo! Ik ben Anna, en jij? Hoe heet jij?
B: Ik ben Sophie. Ik kom uit Frankrijk. Waar kom jij vandaan?
A: Uit Polen.
B: Welke taal spreek je?
A: Ik spreek Pools en een beetje Nederlands.
Oefening 36
1. Igor: komt uit Rusland, woont in Breda, leert Nederlands 2. Jan: speelt voetbal, zegt: “Nederlands is gemakkelijk” 3. Claudia: is 20, komt uit Italië, spreekt Italiaans en Nederlands
Oefening 40
1. Stefan en Antoon spelen voetbal. 2. Waar woont u? 3. Claudia lacht veel. 4. We leren Nederlands. 5. Je begrijpt veel.
Oefening 41
1. Saskia komt uit Nederland. Ze/Zij (lp.) komt uit Nederland. 2. Robbert en Claudia leren Nederlands. Ze/Zij (lm.) leren
Nederlands. 3. Joop zegt: “Goedendag!”. Hij zegt: “Goedendag!”. 4. Peter en ik werken veel. We/Wij werken veel.
Oefening 42
ik
begrijpt
kom
ligt
spelen
werken
woon
je/jij
hij
u
X
ze/zij (lp.)
X
het
X
X
X
X
X
X
X
X
we/wij
jullie
ze/zij (lm.)
X
X
X
X
X
X
X
X
– 43 –
Oefening 43
1. Spreken jullie een beetje Nederlands? 2. Ben je uit Brazilië? 3. Werkt hij veel? 4. Lacht ze vaak?
Oefening 46
a – 2 b – 4 c – 1 d – 5 e – 3
Oefening 48
Naam en
achternaam
1.
Lieke de Winkel
2. Akiro Kobayashi
Burgerlijke
staat
Leeftijd
Herkomst
Geboorteplaats
Woonplaats
Taal
single
20
Nederland
Zwolle
Utrecht
Nederlands, Engels, Pools
getrouwd
19
Japan
Tokio
Leiden
Japans, Engels, Nederlands
Oefening 49
1. Sorry? Wat is uw naam? 2. Sorry? Waar woont hij? 3. Sorry? Hoe heet je? 4. Sorry? Waar zijn jullie op vakantie?
5. Sorry? Waar ligt Tokio?
Oefening 51
1. 76 2. 29 3. 58 4. 41 5. 37
Oefening 52
1. negenendertig euro 2. zevenentwintig euro 3. vijfendertig euro 4. negenennegentig euro 5. vierenzestig euro
Oefening 53
Beste Maria!
Ik ben in Nederland, in Amsterdam. Ik ben hier op vakantie en ik leer Nederlands. Het gaat goed. Ik woon samen met Jenny.
Ze komt uit Engeland. Ze is vriendelijk. Ze is vierentwintig. We praten veel en lachen samen.
Met vriendelijke groeten,
Sylwia
Oefening 54
Aruba, België, Suriname, Curaçao, Nederland, Sint Maarten
Oefening 58
Het Koninkrijk der Nederlanden
Oppervlakte: 41.500 km2
Inwoners: 16,5 miljoen
Hoofdstad: Amsterdam
Regeringszetel: Den Haag
Staatshoofd: koning/koningin
Munteenheid: euro
Officiële talen: Nederlands en Fries (in Friesland)
Opnamen 1–2
25
Nagrania 1–2
Oefening 25
In juni begint het grote voetbaltoernooi. In zeven groepen spelen teams uit de hele wereld.
Groep A: Polen speelt tegen Duitsland.
Groep B: Brazilië speelt tegen Kroatië.
Groep C: Frankrijk speelt tegen Tsjechië.
Groep D: Engeland speelt tegen Rusland.
Groep E: Australië speelt tegen Nederland.
Groep F: Italië speelt tegen Ghana.
Groep G: Spanje speelt tegen Uruguay.
We verwachten duizenden mensen…
30
Oefening 28
1. Ik ben Fiona de Haas. Ik ben tandarts. Mijn telefoonnummer is: 0031 941845726.
2. Jacob de Groot, monteur, telefoonnummer: 0031 491505168.
3. Mijn naam is Michiel Jonker. Mijn telefoonnummer is: 145211512.
4. Mijn naam is Pauline van Tijn. Ik ben psychiater. Dit is mijn telefoonnummer: 0031 129834765.
– 44 –
57
Woordenboek 1–2
Słownik 1–2
dat [dàt] to (zaimek zastępujący całą wypowiedź lub
jej część, np.: A: Mijn naam is Kowalski. B: Kan je dat
herhalen?)
Den Haag [dEn'ax] Haga
dertien ['dërtin] trzynaście
dertig ['dërtEx] trzydzieści
dialect, het, pl. dialecten [dija'lëkt dija'lëktE] dialekt
dichtbevolkt ['dÁÂdbEvOlkt] gęsto zaludniony
dit [dÁt] to (zaimek wskazujący, np.: Dit is Eva.)
dof [dOf] matowy
doof [dof] głuchy, niesłyszący
dragen, droeg, droegen, (h) gedragen ['draÂE drux 'druÂE
ÂE'draÂE] nosić
drie [dri] trzy
drop, de (m), pl. droppen [drOp 'drOpE] kropla
drop, de (m/v) / het [drOp] słodycze z lukrecji
Duits, het [dœyts] język niemiecki
Duitsland ['dœytslànt] Niemcy (państwo)
duizend ['dœyzEnt] tysiąc
A aanmelding, de (v), pl. aanmeldingen ['amëldÁN
'amëldÁNE] zgłoszenie
acht [àxt] osiem
achternaam, de (m), pl. achternamen ['àxtErnam
'àxtErnamE] nazwisko
achttien ['àxtin] osiemnaście
adres, het, pl. adressen [a'drës a'drësE] adres
afkomst, de (v) ['àfkOmst] pochodzenie
Afrika ['àfrika] Afryka
al [àl] już
alsjeblieft [àlsjE'blift] proszę (nieformalnie)
alstublieft [àlsty'blift] proszę (formalnie)
Amsterdams [àmstEr'dàms] amsterdamski
Antwerpen [ànt'VërpE] Antwerpia
Australië [àu'straliE] Australia
avond, de (m), pl. avonden ['avOnt a'vOndE] wieczór
Azië ['aziE] Azja
E B baal, de (m/v), pl. balen [bal 'balE] worek
bal, de (m), pl. ballen [bàl 'bàlE] piłka; kula
been, het, pl. benen [ben 'benE] noga
beginnen, begon, begonnen, (z) begonnen [bE'ÂÁnE
bE'ÂOn bE'ÂOnE bE'ÂOnE] zaczynać
begrijpen, begreep, begrepen, (h) begrepen [bE'xrëipE
bE'xrep bE'xrepE bE'xrepE] rozumieć, pojmować
België ['bëlÂiE] Belgia
bestaan (uit), bestond, bestonden, (h) bestaan [bE'stan
œyt bE'stOnt bE'stOndE bE'stan] składać się (z)
bibliotheek, de (v), pl. bibliotheken [biblijo'tek
biblijo'tekE] biblioteka
blaag, de (m/v), pl. blagen [blax 'blaÂE] bachor, smarkacz, łobuz
bom, de (m/v), pl. bommen [bOm 'bOmE] bomba
boom, de (m), pl. bomen [bom 'bomE] drzewo
Brazilië [brà'ziliE] Brazylia
burger, de (m), pl. burgers ['bYrÂEr 'bYrÂErs] obywatel
burgerlijke staat, de (m) ['bYrÂErlEkE stat] stan
cywilny
buur, de (m), buren [byr 'byrE] sąsiad
C cent, de (m), pl. cents/centen [sënt sënts 'sëntE] cent
China ['ðina] Chiny
communicatie, de (v), pl. communicaties [kOmyni'kasi
kOmyni'kasis] komunikacja
D dag [dàx] dzień dobry, cześć
dag, de (m), pl. dagen [dàx 'daÂE] dzień
dagelijks ['daÂElEks] codziennie, codzienny
dagorde, de (m/v) ['dàxOrdE] porządek/rozkład dnia
dank, de (m) [dàNk] podziękowanie
economisch [eko'nomis] ekonomiczny, ekonomicznie
een [en] jeden
een beetje [Em'becE] trochę
elf [ëlf] jedenaście
en [ën] i
Engeland ['ëNElànt] Anglia
Engels, het ['ëNEls] język angielski
EU, Europese Unie, de (v), pl. unies [ey ¸ro'pesE 'yni
'ynis] UE, Unia Europejska
euro, de (m/v), pl. euro’s ['¸ro '¸ros] euro
F Fijne avond! ['fëinE 'avOnt] Miłego wieczoru!
Fijne dag! ['fëinE dàx] Miłego dnia!
Frankrijk ['fràNkrëik] Francja
Frans, het [fràns] język francuski
Fries, het [fris] język fryzyjski
Friesland ['frislànt] Fryzja
G gaan, ging, gingen, (h/z) gegaan [Âan ÂÁN 'ÂÁNE ÂE'Âan]
iść
gaas, het, pl. gazen [Âas 'ÂazE] gaza; siatka druciana
geboorteplaats, de (m/v) [ÂE'bortEplats] miejsce
urodzenia
geboren [ÂE'borE] urodzony
gek [Âëk] obłąkany, zwariowany; głupi, głupio, niedorzeczny, niedorzecznie
geld, het [Âëlt] pieniądze
gemakkelijk [ÂE'màkElEk] prosty, łatwy
gescheiden [ÂE'sxëidE] rozwiedziony, rozwiedziona
getrouwd [ÂE'tràut] żonaty, zamężna
Ghana ['Âana] Ghana
goed [Âut] dobry, dobrze
– 45 –
Goedemiddag! [ÂujE'mÁdàx] Dzień dobry! (w południe)
Goedemorgen! [ÂujE'mOrxE] Dzień dobry! (rano)
Goedenavond! [ÂujE(n)'àvOnt] Dobry wieczór!
Goedendag! [ÂujE(n)'dàx] Dzień dobry! (cały dzień)
goud, het [Âàut] złoto
graag [Ârax] chętnie
grammatica, de (v), pl. grammatica’s [Ârà'matika
Ârà'matikas] gramatyka
grenzen (aan), grensde, grensden, (h) gegrensd ['ÂrënzE
an 'ÂrënzdE 'ÂrënzdE ÂE'Ârënst] graniczyć (z)
groep, de (m/v), pl. groepen [Ârup 'ÂrupE] grupa
groet, de (m), pl. groeten [Ârut 'ÂrutE] pozdrowienie
grond, de (m), pl. gronden [ÂrOnt 'ÂrOndE] ziemia
groot [Ârot] duży
guur [Âyr] zimny i wietrzny, zimno i wietrznie
J ja [ja] tak
jaar, het, pl. jaren [jar 'jarE] rok
Japan ['japàn] Japonia
je [jE] ty
jij [jëi] ty (forma akcentowana)
jouw [jàu] twój
juist [jœyst] prawidłowy, poprawny
jullie ['jyli] wy
juni ['jyni] czerwiec
K H haar [har] jej, ją (zaimek od ze/zij – ona)
haas, de (m), pl. hazen [has 'hazE] zając
Hallo! ['hàlo] Cześć!
hebben, had, hadden, (h) gehad ['hëbE hàt 'hàdE ÂE'hàt]
mieć
heel [hel] cały, bardzo
hek, het, pl. hekken [hëk 'hëkE] furtka, bramka;
ogrodzenie, siatka
held, de (m), pl. helden [hëlt 'hëldE] bohater
helft, de (m/v), pl. helften [hëlft 'hëlftE] połowa
herhalen, herhaalde, herhaalden, (h) herhaald [hër'halE
hër'haldE hër'haldE hër'halt] powtarzać, powtórzyć
herkomst, de (v) ['hërkOmst] pochodzenie; tu: kraj
pochodzenia
het [hEt] ono
heten, heette, heetten, (h) geheten ['hetE 'hetE 'hetE
ÂE'hetE] nazywać się
hier [hir] tu, tutaj
hij [hëi] on
hoe [hu] jak
hoed, de (m), pl. hoeden [hut 'hudE] kapelusz
Hoi! [hOj] Cześć!
honderd ['hOndërt] sto
hoofdstad, de (m/v), pl. hoofdsteden ['hovdstat
'hovdstedE] stolica
hooi, het [hoj] siano
hout, het [hàut] drzewo (materiał), drewno
huis, het, pl. huizen [hœys 'hœyzE] dom
huiswerk, het ['hœysVërk] praca domowa
huur, de (m/v), pl. huren [hyr 'hyrE] czynsz, komorne;
najem
I iedereen ['idEren] każdy
ik [Ák] ja
in [Án] w
in het Nederlands ['ÁnEt 'nedErlànts] po niderlandzku
inwoner, de (m), pl. inwoners ['ÁmVonEr 'ÁmVonErs]
mieszkaniec
Italiaans, het [itàl'jans] język włoski
Italië [i'tàljE] Włochy
kaas, de (m), pl. kazen [kas 'kazE] ser
kas, de (m/v), pl. kassen [kàs 'kàsE] szklarnia; kasa
klein [klëin] mały
klusjesman, de (m), pl. klusjesmannen ['klYðEsmàn
'klYðEsmànE] złota rączka
koffie, de (m) ['kOfi] kawa
kol, de (v), pl. kollen [kOl 'kOlE] wiedźma, czarownica
koning, de (m), pl. koningen ['konÁN 'konÁNE] król
koningin, de (v), pl. koninginnen [konÁ'NÁn konÁ'NÁnE]
królowa
Koninkrijk der Nederlanden ['koniNkrëik dër
'nedErlàndE] Królestwo Niderlandów
kool, de (m/v), pl. kolen [kol 'kolE] kapusta; węgiel
koon, de (m/v), pl. konen [kon 'konE] policzek
Kroatië [kro'atjE] Chorwacja
kunnen, kon, konden, (h) gekund ['kYnE kOn 'kOndE
ÂE'kYnt] móc
L laag [lax] niski, nisko
lachen, lachte, lachten, (h) gelachen ['làxE 'làxtE 'làxtE
ÂE'làxE] śmiać się
land, het, pl. landen [lànt 'làndE] kraj
langzaam ['làNzam] powoli, powolny
leeftijd, de (m), pl. leeftijden ['leftëit 'leftëidE] wiek
leren, leerde, leerden, (h) geleerd ['lerE 'lerdE 'lerdE
ÂE'lert] uczyć się
les, de (m/v), pl. lessen [lës 'lësE] lekcja
leven, het, pl. levens ['levE 'levEns] życie
leven, leefde, leefden, (h) geleefd ['levE 'levdE 'levdE
ÂE'left] żyć, mieszkać
lezen, las, lazen, (h) gelezen ['lezE làs 'lazE ÂE'lezE] czytać
lid, het, pl. leden [lÁt 'ledE] członek
Liechtenstein ['lixtEnðtain ('lixtEnstain)] Liechtenstein
lied, het, pl. liederen [lit 'lidErE] piosenka, pieśń
liggen, lag, lagen, (h) gelegen ['lÁÂE làx 'laÂE ÂE'leÂE] leżeć, być położonym
Litouwen [li'tàuE] Litwa
Londen ['lOndE] Londyn
loot, de (m/v), pl. loten [lot 'lotE] pęd, latorośl
lot, het, pl. loten [lOt 'lotE] los (na loterii); los, traf
luisteren, luisterde, luisterden, (h) geluisterd ['lœystErE
'lœystErdE 'lœystErdE ÂE'lœystErt] słuchać
Luxemburg ['lYksëmbYrx] Luksemburg
– 46 –
M maag, de (m/v), pl. magen [max 'maÂE] żołądek
maan, de (m/v), pl. manen [man 'manE] księżyc
maar [mar] ale
maken, maakte, maakten, (h) gemaakt ['makE 'maktE
'maktE ÂE'makt] robić
makkelijk ['màkElEk] łatwy, łatwo
man, de (m), pl. mannen [màn 'mànE] mężczyzna;
mąż
Marokko [mà'roko] Maroko
meer (dan) [mer dàn] więcej (niż)
meneer [mE'ner] pan
mens, de (m), pl. mensen [mëns 'mënsE] człowiek
met [mët] z (kimś, czymś)
moeilijk ['mujlEk] trudny, trudno
monteur, de (m), pl. monteurs [mOn't¸r mOn't¸rs] mechanik
morgen, de (m), pl. morgens ['mOrÂE 'mOrÂEns] poranek
Moskou ['mOskàu] Moskwa
munteenheid, de (v) ['mYntenhëit] waluta
muur, de (m), pl. muren [myr 'myrE] ściana
N naam, de (m), pl. namen [nam 'namE] imię, imię
i nazwisko
nacht, de (m), pl. nachten [nàxt 'nàxtE] noc
NAVO, Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, de (v)
['navo 'nortàtlàntisE vErdràxs'OrÂanizasi] NATO, Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego
Nederland ['nedErlànt] Holandia
Nederlands ['nedErlànts] niderlandzki (przymiotnik)
Nederlands, het ['nedErlànts] język niderlandzki
nee [ne] nie
negen ['neÂE] dziewięć
negentien ['neÂE(n)tin] dziewiętnaście
negentig ['neÂE(n)tEx] dziewięćdziesiąt
niet [nit] nie
Nigeria [ni'Âeria] Nigeria
nog een keer ['nOxENker] jeszcze raz
Noordzee ['nortse] Morze Północne
nu [ny] teraz
nul [nYl] zero
O oefening, de (v), pl. oefeningen ['ufEnÁN 'ufEnÁNE] ćwiczenie
officieel [Ofi'ðel] oficjalny, oficjalnie
Oman [o'màn] Oman
onder ['OndEr] pod, wśród
ook [ok] także
op [Op] na
oppervlakte, de (v), pl. oppervlakten/oppervlaktes
['OpErvlàktE 'OpErvlàktE 'OpErvlàktEs] powierzchnia
oud [àut] stary, staro
over ['ovEr] o, przez, za
Pools, het [pols] język polski
praten, praatte, praatten, (h) gepraat ['pratE 'pratE 'pratE
ÂE'prat] rozmawiać
prettig ['prëtEx] ładny, ładnie
Prettig weekend! ['prëtEx 'Vikënt] Miłego weekendu!
prima ['prima] w porządku, świetnie
provincie, de (v), pl. provincies [pro'vÁnsi pro'vÁnsis]
prowincja
psychiater, de (m), pl. psychiaters [psixi'jatEr
psixi'jatErs] psychiatra
puren, puurde, puurden, (h) gepuurd ['pyrE 'pyrdE 'pyrdE
ÂE'pyrt] destylować
puur [pyr] czysty
Q Quatar ['katàr] Katar (państwo)
R regeringszetel, de (m), pl. regeringszetels [rE'ÂerÁNsetEl
rE'ÂerÁNsetEls] siedziba rządu
regio, de (m/v), pl. regio’s/regionen ['reÂijo 'reÂijos
'reÂijonE] region
reizen, reisde, reisden, (h/z) gereisd ['rëizE 'rëizdE 'rëizdE
ÂE'rëist] podróżować
Rome ['romE] Rzym Rusland ['rYslànt] Rosja
Russisch, het ['rYsis] język rosyjski
S samen ['samE] razem, wspólnie
schip, het, pl. schepen [sxÁp 'sxepE] statek, okręt
schrijven, schreef, schreven, (h) geschreven ['sxrëivE
sxref 'sxrevE ÂE'sxrevE] pisać
single, de (m), pl. singles ['sÁNGEl 'sÁNGEls] osoba stanu
wolnego
slecht [slëxt] zły, źle; niedobry, niedobrze
sorry ['sOri] przepraszam; w pytaniach: Słucham? / (Co)
Proszę?
Spaans, het [spans] język hiszpański
Spanje ['spàñE] Hiszpania
spel, het, pl. spellen [spël 'spëlE] gra
spelen, speelde, speelden, (h) gespeeld ['spelE 'speldE
'speldE ÂE'spelt] grać
spellen, spelde, spelden, (h) gespeld ['spëlE 'spëldE
'spëldE ÂE'spëlt] przeliterować
spreken, sprak, spraken, (h) gesproken ['sprekE spràk
'sprakE ÂE'sprokE] mówić
staatshoofd, het, pl. staatshoofden ['statshoft
'statshovdE] głowa państwa
stad, de (m/v), pl. steden [stàt 'stedE] miasto
sterk [stërk] silny, mocny, mocno
straat, de (m/v), pl. straten [strat 'stratE] ulica
Suriname [sYri'namE] Surinam
T P Polen ['polE] Polska
politicus, de (m), pl. politici [po'litikYs po'litisi] polityk
taal, de (m/v), pl. talen [tal 'talE] język
taalcursus, de (m), pl. taalcursussen ['talkYrzYs
'talkYrzYsE] kurs językowy
– 47 –
tachtig ['tàxtEx] osiemdziesiąt
tandarts, de (m), pl. tandartsen ['tàndàrts 'tàndàrtsE]
dentysta
team, het, pl. teams [ti:m ti:ms] drużyna, zespół
tegen ['teÂE] przeciwko
telefoon, de (m), pl. telefoons [telE'fon telE'fons] telefon
telefoonnummer, het, pl. telefoonnumers [telE'fonYmEr
telE'fonYmErs] numer telefonu
Texel ['tëksEl] Texel (nazwa holenderskiej wyspy)
tien [tin] dziesięć
toch [tOx] jednak, mimo to, przecież (partykuły toch
używa się także do wzmocnienia wypowiedzi, np.: Dat is
toch mooi! – Ależ to jest piękne!)
tot [tOt] do
Tot ziens! [tOt'sins] Do zobaczenia! / Do widzenia!
Tsjechië ['tðëxijE] Czechy
tuingrond, de (m), pl. tuingronden ['tœyNÂrOnt
'tœyNÂrOndE] ziemia ogrodowa
twaalf [tValf] dwanaście
twee [tVe] dwa
twintig ['tVÁntEx] dwadzieścia
U u [y] pan, pani, panowie, panie, państwo
uit [œyt] z (np. skądś)
uitspraak, de (m/v), pl. uitspraken ['œytsprak
'œytsprakE] wymowa
uitstekend [œyt'stëkEnt] świetny, świetnie
Uruguay [u'ruGVàj] Urugwaj
V vaak [vak] często, częsty
vakantie, de (v), pl. vakanties [va'kànsi va'kànsis] wakacje
van [vàn] Przyimek van pełni wiele funkcji, które determinują jego znaczenie. Zostaną one omówione w dalszej
części kursu.
veel [vel] dużo
veertien ['vertin] czternaście
veertig ['vertEx] czterdzieści
vel, het, pl. vellen [vël 'vëlE] skóra; kartka papieru
Venezuela [vëne'zuela] Wenezuela
verschillend [vEr'sxÁlEnt] różny, różnie
verstaan, verstond, verstonden, (h) verstaan [vEr'stan
vEr'stOnt vEr'stOndE vEr'stan] rozumieć
verwachten, verwachtte, verwachtten, (h) verwacht
[vEr'VàxtE vEr'VàxtE vEr'VàxtE vEr'Vàxt] oczekiwać
verweduwd [vEr'Vedy(V)t] owdowiały
vier [vir] cztery
vijf [vëif] pięć
vijftien ['vëiftin] piętnaście
vijftig ['vëiftEx] pięćdziesiąt
vlag, de (m/v), pl. vlaggen [vlàx 'vlàÂE] flaga
VN, Verenigde Naties, de (pl.) [ve'ën vEr'enEÂdE 'nasis]
ONZ, Organizacja Narodów Zjednoczonych
voeden, voedde, voedden, (h) gevoed ['vudE 'vudE 'vudE
ÂE'vut] karmić
voetbal, het ['vudbàl] piłka nożna
voetbaltoernooi, het, pl. voetbaltoernoien ['vudbàlturnoj
'vudbàlturnojE] mistrzostwa w piłce nożnej
voornaam, de (m) pl. voornamen ['vornam 'vornamE]
imię
vriendelijk ['vrindElEk] miły, serdeczny, przyjazny
vrijgezel, de (m), pl. vrijgezellen [vrëiÂE'zël
vrëiÂE'zëlE] osoba stanu wolnego
VS, Verenigde Staten, de (pl.) [ve'ës vEr'enEÂdE 'statE]
USA, Stany Zjednoczone
W waar [Var] gdzie
waas, het [Vas] mgiełka
wachten, wachtte, wachtten, (h) gewacht ['VàxtE 'VàxtE
'VàxtE ÂE'Vàxt] czekać
Warschau ['Vàrðàu] Warszawa
was, de (m) [Vàs] pranie
was, de (m) / het [Vàs] wosk
wat [Vàt] co
we [VE] my
weekend, het, pl. weekends/weekenden ['Vikënt 'Vikënts
'VikëndE] weekend
Welterusten! [VëltE'rYstE] Dobranoc! (idąc spać)
wereld, de (m/v), pl. werelden ['VerElt 'VerEldE] świat
werken, werkte, werkten, (h) gewerkt ['VërkE 'VërktE
'VërktE ÂE'Vërkt] pracować
West-Europa [Vëst¸'ropa] Europa Zachodnia
wet, de (m/v), pl. wetten [Vët 'VëtE] prawo; ustawa
wie [Vi] kto
wieg, de (m/v), pl. wiegen [Vix 'ViÂE] kołyska, kolebka
wiel, het, pl. wielen [Vil 'VilE] koło
wig, de (m/v), pl. wiggen [VÁx 'VÁÂE] klin
wij [Vëi] my (forma akcentowana)
Wit-Rusland [VÁt'rYslànt] Białoruś
woonplaats, de (m), pl. woonplaatsen ['Vomplats
'VomplatsE] miejsce zamieszkania
woordenschat, de (m) ['VordE(n)sxàt] słownictwo
Z ze [zE] ona, oni, one
zeespiegel, de (m), pl. zeespiegels ['zespiÂEl 'zespiÂEls]
poziom morza
zeggen, zei, zeiden, (h) gezegd ['zëÂE zëi 'zëidE ÂE'zëxt]
powiedzieć
zes [zës] sześć
zestien ['zëstin] szesnaście
zestig ['zëstEx] sześćdziesiąt
zeven ['zevE] siedem
zeventien ['zevE(n)tin] siedemnaście
zeventig ['zevE(n)tEx] siedemdziesiąt
zij [zëi] ona, oni, one, (forma akcentowana)
zijn [zëin] często wymawiane jako [zEn] jego (zaimek
dzierżawczy od hij)
zijn, was, waren, (z) geweest [zëin Vàs 'VarE ÂE'Vest]
być
zuiden, het ['zœydE] południe (strona świata)
Zweden ['zVedE] Szwecja
Zwitserland ['zVÁtsërlànt] Szwajcaria
– 48 –

Het Koninkrijk der Nederlanden - Eskk

Transkrypt

Podobne dokumenty

pobierz pdf

szkoła

Polonia.net

Edukacja

Polonia

Układ pokarmowy cz. 2

HENNLICH Asortyment firmy RGB

MDH_magazyn CnZ_IV 2014.indd