Procedura oceny ryzyka zawodowego - ZSS
Transkrypt
Procedura oceny ryzyka zawodowego - ZSS
Zespół Szkół Samorządowych w Paradyżu ul. Przedborska 29, 26-333 Paradyż Ocena Ryzyka Zawodowego Strona: 1 Stron: 46 AKTUALIZACJA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKACH PRACY W ZESPOLE SZKÓŁ SAMORZĄDOWYCH W PARADYŻU Zredagował: Specjalista ds. bhp Data: 2014.02.03, podpis………………………………………………… Zatwierdził Dyrektor Data: 2014.02.03, podpis………………………………………………… PHOTOVOLT Marcin Sobczyk; Ul. Jana Pawła II 7B/3, 26-300 Opoczno; REGON: 101681795; NIP: 7681041043; Tel. + 48 501 453 086; e-mail: [email protected] Zespół Szkół Samorządowych w Paradyżu ul. Przedborska 29, 26-333 Paradyż Ocena Ryzyka Zawodowego KARTA Strona: 2 Stron: 46 ZMIAN Zmiany wprowadził: Marcin Sobczyk Lp. 1. Opis zmiany Zmiany dotyczą opracowania nowej procedury oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy metodą RISK SCORE jak również identyfikacji nowych zagrożeń w tym wypadku przy pracy. PHOTOVOLT Marcin Sobczyk; Ul. Jana Pawła II 7B/3, 26-300 Opoczno; REGON: 101681795; NIP: 7681041043; Tel. + 48 501 453 086; e-mail: [email protected] Zespół Szkół Samorządowych w Paradyżu ul. Przedborska 29, 26-333 Paradyż Ocena Ryzyka Zawodowego Strona: 3 Stron: 46 1. Przedmiot Przedmiotem procedury jest opracowanie metody rozpoznania i oceny stanu bezpieczeństwa oraz wszystkich elementów środowiska pracy, które na ten stan bezpieczeństwa mogą wpływać. Wynik oceny ryzyka zawodowego umożliwia podjęcie skutecznych środków, niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników. Szczegółowymi celami oceny ryzyka zawodowego są: - sprawdzenie, czy występujące na stanowiskach pracy zagrożenia zostały zidentyfikowane i czy jest znane związane z nimi ryzyko zawodowe, - wykazanie, że zastosowane środki ochrony są odpowiednie do zidentyfikowanych zagrożeń, - wykazanie, że dokonano odpowiedniego wyboru materiałów, wyposażenia stanowisk oraz organizacji pracy, - ustalenie priorytetów w działaniach zmierzających do eliminowania lub ograniczania ryzyka zawodowego, - zbadanie czy ryzyko zawodowe jest na poziomie akceptowalnym i czy zastosowano odpowiednie środki ochrony, - zapewnienie ciągłej poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy, - wykazanie pracownikom oraz organom nadzoru i kontroli, że ryzyko zawodowe jest znane. 2. Zakres obowiązywania Procedura obowiązuje wszystkich pracowników zatrudnionych w Zespole Szkół Samorządowych w Paradyżu. 3. Odpowiedzialności Za nadzór nad działaniami niniejszej procedury – Dyrektor 4. Definicje Ryzyko – kombinacja częstości lub prawdopodobieństwa wystąpienia określonego zdarzenia wywołującego zagrożenie i konsekwencji związanej z tym zagrożeniem. Zagrożenie – stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub chorobę. Ocena ryzyka- proces analizowania ryzyka i wyznaczania dopuszczalności ryzyka, wydawanie opinii o ryzyku obejmujące: - analizę ryzyka, - wartościowanie ryzyka, - decyzję o akceptacji ryzyka lub działaniach w celu zmniejszenia (redukcji) ryzyka. PHOTOVOLT Marcin Sobczyk; Ul. Jana Pawła II 7B/3, 26-300 Opoczno; REGON: 101681795; NIP: 7681041043; Tel. + 48 501 453 086; e-mail: [email protected] Zespół Szkół Samorządowych w Paradyżu ul. Przedborska 29, 26-333 Paradyż Ocena Ryzyka Zawodowego Strona: 4 Stron: 46 Analiza ryzyka- badanie ryzyka obejmujące określenie charakterystyki obiektu, identyfikacji zagrożeń i szacowanie ryzyka. Szacowanie ryzyka- nadanie materialnej cechy elementom ryzyka; przyporządkowanie wartości parametrom ryzyka: - ocenianie prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia niebezpiecznego powodującego określone straty, - określanie stopnia możliwych skutków (strat, konsekwencji związanych ze zdarzeniem). Wartościowanie ryzyka- określenie wartości ryzyka według przyjętych kryteriów. Czynnik niebezpieczny- czynnik, którego oddziaływanie na pracownika przebywającego na terenie szkoły prowadzi lub może prowadzić do urazu. Czynnik szkodliwy- czynnik, którego oddziaływanie na pracownika przebywającego na terenie szkoły prowadzi lub może prowadzić do schorzenia. Czynnik uciążliwy- czynnik, którego oddziaływanie na pracownika przebywającego na terenie szkoły może spowodować złe samopoczucie lub nadmierne zmęczenie, nie powodujące jednak trwałego pogorszenia stanu zdrowia człowieka. Ekspozycja- wystawienie pracownika przebywającego na terenie szkoły w określonym czasie na oddziaływanie czynników środowiska pracy, w wyniku którego pracownik jest narażony na utratę zdrowia. Identyfikacja zagrożeń- proces rozpoznawania tego, czy zagrożenie istnieje oraz określania jego charakterystyk; stwierdzanie, ustalanie zagrożeń występujących w środowisku pracy. Środki ochrony indywidualnej – rozumie się przez to wszelkie środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym również wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu. Środki ochrony zbiorowej – rozumie się przez to środki przeznaczone do jednoczesnej ochrony grupy ludzi, w tym i pojedynczych osób, przed niebezpiecznymi i szkodliwymi czynnikami występującymi pojedynczo lub łącznie w środowisku pracy, będące rozwiązaniami technicznymi stosowanymi w pomieszczeniach pracy, maszynach i innych urządzeniach. Miejsce pracy – rozumie się przez to miejsce wyznaczone przez pracodawcę, do którego pracownik ma dostęp w związku z wykonywaniem pracy. Stanowisko pracy – rozumie się przez to przestrzeń pracy, wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, w której pracownik lub zespół pracowników wykonuje pracę. PHOTOVOLT Marcin Sobczyk; Ul. Jana Pawła II 7B/3, 26-300 Opoczno; REGON: 101681795; NIP: 7681041043; Tel. + 48 501 453 086; e-mail: [email protected] Zespół Szkół Samorządowych w Paradyżu ul. Przedborska 29, 26-333 Paradyż Ocena Ryzyka Zawodowego Strona: 5 Stron: 46 5. Dokumenty związane Kodeks Pracy. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej - „w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy”. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu - „w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach”. 6. Opis postępowania 6.1. Warunki dokonywania oceny ryzyka zawodowego 1) Ocenę ryzyka zawodowego należy wykonywać dla wszystkich stanowisk pracy, dla których ocena nie była wykonywana oraz wtedy, kiedy w miejscu pracy została wprowadzona zmiana, która mogła spowodować zmianę poziomu ryzyka lub zmianę jego oceny oraz przestrzegania. Ocenę ryzyka zawodowego należy przeprowadzić zawsze gdy: - tworzone są nowe stanowiska pracy, - wprowadzane są zmiany na stanowiskach pracy, - wprowadzono zmiany związane z zastosowaniem środków ochrony, - wystąpiło zdarzenie wypadkowego lub awaria, które uwidoczniły nowe zagrożenia, - zmiana w przepisach prawnych. Przy tworzeniu nowych stanowisk pracy należy uwzględnić wymagania związane z warunkami materialnego środowiska pracy – z pomieszczeniem pracy, zastosowaniem materiałów, narzędzi oraz organizacji. Wprowadzenie zmian na stanowisku pracy wiąże się z zastosowaniem nowych materiałów, narzędzi i organizacji. Każda taka zmiana może spowodować wystąpienie innych czynników środowiska pracy będących źródłem nowych zagrożeń. Zmiana na stanowisku prac, przy występowaniu tych samych czynników i wynikających z nich zagrożeń, spowodować może zmianę poziomu ryzyka. Opracowywanie nowych standardów w dziedzinie bhp – nowe przepisy, normy, oraz zasady obowiązujące na stanowiskach pracy; powodują konieczność weryfikacji oceny stanu bezpieczeństwa oraz wykonanie ponownie oceny ryzyka zawodowego, zgodnie z nowymi wymaganiami. Wprowadzenie nowych zasad ochrony lub zastosowanie nowych środków ochrony zmienia najczęściej charakterystykę środowiska pracy, a zatem również ryzyko związane z pracą. PHOTOVOLT Marcin Sobczyk; Ul. Jana Pawła II 7B/3, 26-300 Opoczno; REGON: 101681795; NIP: 7681041043; Tel. + 48 501 453 086; e-mail: [email protected] Zespół Szkół Samorządowych w Paradyżu ul. Przedborska 29, 26-333 Paradyż Strona: 6 Stron: 46 Ocena Ryzyka Zawodowego 6.2. Algorytm oceny ryzyka zawodowego Algorytm zarządzania ryzykiem zawodowym przedstawiono na rys. 1. W algorytmie tym proces oceny ryzyka poddaje się krokowemu powtarzania badania. Następnie zagrożenia są likwidowane bądź ograniczane przez podjęcie działań ograniczających lub eliminujących ryzyko. Algorytm ten obejmuje: - analizę ryzyka: określenie charakterystyki obiektu oceny ryzyka (stanowiska pracy), identyfikację zagrożeń, szacowanie ryzyka, - wartościowanie ryzyka (określenie wartości ryzyka), - ograniczanie lub eliminowanie ryzyka: wybór działań ograniczających lub eliminujących ryzyko, realizację działań ograniczających lub eliminujących ryzyko Analiza ryzyka Udział pracowników w procesie oceny ryzyka zawodowego Charakterystyka obiektu/stanowiska Identyfikacja zagrożeń OKRESOWA OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO Czy wymagane są działania ograniczające lub eliminujące ryzyko? Wartościowanie ryzyka NIE Szacowanie ryzyka TAK Eliminowanie lub ograniczanie ryzyka Wybór działań ograniczających lub eliminujących ryzyko Realizacja działań ograniczających lub eliminujących ryzyko Rys. nr 1. Algorytm zarządzania ryzykiem zawodowym. PHOTOVOLT Marcin Sobczyk; Ul. Jana Pawła II 7B/3, 26-300 Opoczno; REGON: 101681795; NIP: 7681041043; Tel. + 48 501 453 086; e-mail: [email protected] Zespół Szkół Samorządowych w Paradyżu ul. Przedborska 29, 26-333 Paradyż Ocena Ryzyka Zawodowego Strona: 7 Stron: 46 Identyfikacja i charakterystyka zagrożeń na stanowiskach pracy przekazywana jest przez pracowników na organizowanych spotkaniach z Dyrektorem szkoły lub też w postaci wypełniania przez pracowników stosownych ankiet. Analiza ryzyka kończy się podaniem wymaganej informacji potrzebnej do określenia wartości ryzyka. Na podstawie tych informacji przeprowadza się wartościowanie ryzyka, tzn. określa się poziom (wartość ryzyka). Podejmowana jest decyzja o poziomie bezpieczeństwa badanego obiektu (stanowiska pracy, procesu lub urządzenia) oraz o podjęciu odpowiednich działań profilaktycznych. Po wprowadzeniu działań profilaktycznych w celu sprawdzenia ich skuteczności należy przeprowadzić powtórnie ocenę ryzyka uwzględniając wszystkie jej kroki. Działania ograniczające lub eliminujące ryzyko mogą spowodować zmianę charakterystyki obiektu oraz rodzaj i wielkość zagrożeń. 6.3. Dokumentowanie oceny ryzyka zawodowego Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego powinna zawierać następujące grupy informacyjne: - ankiety wypełniane przez pracowników bezpośrednio narażonych na oceniane zagrożenia występujące na stanowisku pracy, - charakterystykę stanowiska pracy, - informacje dotyczące identyfikacji zagrożeń, - szacowanie parametrów ryzyka i jego wartościowanie, - informacje dotyczące kryteriów akceptacji oraz poziomu ryzyka akceptowalnego, - środki ochrony konieczne do zlikwidowania zagrożeń lub zmniejszenia ryzyka, - wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników środowiska pracy oraz niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko, - wynik końcowy oceny ryzyka oraz zalecenia dotyczące monitorowania ryzyka i jego okresowej oceny, - wytyczne stosowane przy ocenie ryzyka (metoda oceny ryzyka zawodowego). 6.3.1. Charakterystyka stanowiska pracy W charakterystyce stanowiska pracy powinny być umieszczone informacje mające istotny wpływ na bezpieczeństwo prac. Informacje te powinny zawierać: - rodzaj stanowiska pracy, wykonywane na nim czynności, jeżeli jest to istotne dla bezpieczeństwa, - wyposażenie stanowiska w narzędzia, materiały, urządzenia oraz środki ochrony, - podstawowe wskaźniki bezpieczeństwa, takie jak, np. temperatura, ciśnienie, rodzaj wentylacji i oświetlenia itp., - lokalizację stanowiska pracy oraz ewentualnie powiązania z innymi stanowiskami, PHOTOVOLT Marcin Sobczyk; Ul. Jana Pawła II 7B/3, 26-300 Opoczno; REGON: 101681795; NIP: 7681041043; Tel. + 48 501 453 086; e-mail: [email protected] Zespół Szkół Samorządowych w Paradyżu ul. Przedborska 29, 26-333 Paradyż - Ocena Ryzyka Zawodowego Strona: 8 Stron: 46 występujące na stanowisku niebezpieczne, szkodliwe lub uciążliwe czynniki środowiska pracy, stosowane środki ochrony zbiorowej i indywidualnej, osoby pracujące na stanowisku, wymagany oraz posiadany przez te osoby poziom wykształcenia, wiedzy, zdolności i uprawnienia, zarejestrowane informacje o niebezpiecznych zdarzeniach i niedogodnościach, jakie miały miejsce w przeszłości (min. wypadki przy pracy). 6.3.2. Informacje dotyczące identyfikacji zagrożeń W procesie identyfikacji zagrożeń biorą udział pracownicy bezpośrednio narażeni na działanie zagrożenia występującego na danym stanowisku lub ich przedstawiciele. Pracownicy wypełniają ankiety, w których charakteryzują swoje warunki pracy, sygnalizują nieprawidłowości zauważone na stanowisku pracy lub mające związek z danym stanowiskiem oraz wskazują między innymi zauważone zagrożenia występujące na stanowisku pracy. Informacje dotyczące identyfikacji zagrożeń powinny zawierać typ zagrożenia, metodę identyfikacji lub źródło, na podstawie którego zidentyfikowano zagrożenie. Krótką charakterystykę zagrożenia, sposób, w jaki może dojść do kontaktu (np. kiedy może być narażony pracownik), stosowane środki ochrony. Przy identyfikacji zagrożeń należy wykorzystać informacje spływające z poszczególnych obszarów dotyczące zdarzeń potencjalnie wypadkowych, zarejestrowanych wypadków przy pracy i awarii. 6.3.3. Szacowanie parametrów ryzyka i jego wartościowanie W części dotyczącej szacowania i wartościowania ryzyka zawodowego należy wykorzystać metodę podaną w pt 6.3.7. Zależnie od stosowanej metody należy także podać charakterystykę parametrów ryzyka. 6.3.4. Informacje dotyczące kryteriów akceptacji oraz poziom ryzyka akceptowalnego Wymagane jest, by kryteria akceptacji ryzyka zawodowego były podawane dla stanowisk pracy o dużym i bardzo dużym ryzyku. Akceptowanie ryzyka dużego wymaga uzasadnienia ze szczególnym wskazaniem zasad postępowania lub wykonywania pracy. Powinny się tu znaleźć również informacje o szczególnych, bądź rzadko spotykanych zagrożeniach i związanym z nim ryzykiem. PHOTOVOLT Marcin Sobczyk; Ul. Jana Pawła II 7B/3, 26-300 Opoczno; REGON: 101681795; NIP: 7681041043; Tel. + 48 501 453 086; e-mail: [email protected] Zespół Szkół Samorządowych w Paradyżu ul. Przedborska 29, 26-333 Paradyż Ocena Ryzyka Zawodowego Strona: 9 Stron: 46 6.3.5. Środki ochrony konieczne do zlikwidowania zagrożeń lub zmniejszenia ryzyka Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego powinna zawierać sposoby uniknięcia skutków ryzyka. Należy podać konieczne do zastosowania rodzaje środków ochrony oraz konsekwencje, jakie mogą mieć miejsce, gdy nie będą stosowane. 6.3.6. Wynik końcowy oceny ryzyka Wynik końcowy oceny ryzyka zawodowego jest sporządzany wg kryteriów zawartych w poniższej tabeli oraz zapisywany na formularzu Karta informacyjna o ryzyku zawodowym. Osobą akceptującą kartę informacyjną o ryzyku zawodowym jest Dyrektor szkoły. Wynik końcowy oceny ryzyka zawodowego AKCEPTOWALNE NIE AKCEPTOWALNE Metoda RISK SCORE Bardzo małe (R ≤ 20) Małe (20 < R ≤ 70) Średnie (70 < R ≤ 200) Duże (200 < R ≤ 400) Bardzo duże (R > 400) Informując o ryzyku zawodowym należy: - poinformować o ryzyku zawodowym wszystkich pracowników, otrzymują oni kopię karty oceny ryzyka zawodowego, - pracownicy powinni potwierdzić swoim podpisem fakt poinformowania ich o ryzyku zawodowym, - informacja o ryzyku zawodowym powinna zawierać objaśnienia, - treść informacji powinna zawierać co najmniej: informację o zagrożeniach, skalę ryzyka- wynik wartościowania ryzyka, zasady ochrony przed zagrożeniami. Wynik ten jest przekazywany dla pracowników w następujący sposób: - przyjęcie nowego pracownika; informacja o ryzyku zawodowym jest podawana na szkoleniu wstępnym bhp, - pracownicy obecnie zatrudnieni; organizowane jest spotkanie z pracownikami z udziałem Dyrektora szkoły (lub osoby przez niego upoważnionej) lub podczas prowadzenia szkoleń okresowych bhp. 6.3.7. Metoda oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy W celu oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy należy stosować METODĘ – WSKAŹNIK RYZYKA RISK SCORE. Metoda RISK SCORE jest jakościową, wskaźnikową metodą oceny ryzyka, w której określane w definicji ryzyka prawdopodobieństwo skutków zdarzenia jest PHOTOVOLT Marcin Sobczyk; Ul. Jana Pawła II 7B/3, 26-300 Opoczno; REGON: 101681795; NIP: 7681041043; Tel. + 48 501 453 086; e-mail: [email protected] Zespół Szkół Samorządowych w Paradyżu ul. Przedborska 29, 26-333 Paradyż Strona: 10 Stron: 46 Ocena Ryzyka Zawodowego uszczegółowione i przedstawione przez dwa parametry ryzyka, tj. ekspozycję na zagrożenie i prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia. W metodzie tej wartościowanie ryzyka opisuje wyrażenie: R= S*E*P gdzie: S – możliwe skutki zdarzenia (straty spowodowane przez zdarzenie), E – ekspozycja na zagrożenie, P- prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia. Szacowanie wartości poszczególnych parametrów ryzyka przedstawiono poniżej: S – skutki zdarzenia Wartość S 100 40 15 7 3 1 Szacowanie strat Straty ludzkie Poważna katastrofa Katastrofa Bardzo duża Duża Średnia Mała Wiele ofiar śmiertelnych Kilka ofiar śmiertelnych Jedna ofiara śmiertelna Ciężkie uszkodzenie ciała Absencja Udzielenie pierwszej pomocy Straty materialne > 30 mln zł 10-30 mln zł 0,3-1 mln zł 30-300 tys zł 3-30 tys zł < 3 tys zł E – ekspozycja na zagrożenie Wartość E 6 3 2 1 0,5 Charakterystyka Częsta (codzienna) Sporadyczna (raz na tydzień) Okazyjna (raz w miesiącu) Minimalna (kilka razy w roku) Znikoma (raz w roku) PHOTOVOLT Marcin Sobczyk; Ul. Jana Pawła II 7B/3, 26-300 Opoczno; REGON: 101681795; NIP: 7681041043; Tel. + 48 501 453 086; e-mail: [email protected] Zespół Szkół Samorządowych w Paradyżu ul. Przedborska 29, 26-333 Paradyż Strona: 11 Stron: 46 Ocena Ryzyka Zawodowego P – prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia Wartość P 10 6 3 1 Charakterystyka Bardzo prawdopodobne Całkiem możliwe Praktycznie możliwe Mało prawdopodobne, możliwe Tylko sporadycznie możliwe Możliwe do pomyślenia Teoretycznie możliwe 0,5 0,2 0,1 Szansa w % Prawdopodobieństwo 50 10 1 10-1 0,5 0,1 0,01 0,001 10-2 10-3 10-4 0,0001 0,00001 0,000001 5*10-1 10-1 10-2 10-3 10-4 10-5 10-6 Po określeniu wskaźnika ryzyka R , wartościowanie ryzyka odbywa się wg poniżej przyjętej w metodzie skali. R – ryzyko Wartość R Kategoria ryzyka R ≤ 20 20 < R ≤ 70 70 < R ≤ 200 200 < R ≤ 400 Bardzo małe Małe Średnie Duże R > 400 Bardzo duże Wynik końcowy oceny ryzyka zawodowego Działania zapobiegawcze Wskazana kontrola Potrzebna kontrola Potrzebna poprawa Potrzebna natychmiastowa poprawa Wskazane wstrzymanie pracy Metoda RISK SCORE Bardzo małe (R ≤ 20) AKCEPTOWALNE Małe (20 < R ≤ 70) Średnie (70 < R ≤ 200) Duże (200 < R ≤ 400) NIE AKCEPTOWALNE Bardzo duże (R > 400) PHOTOVOLT Marcin Sobczyk; Ul. Jana Pawła II 7B/3, 26-300 Opoczno; REGON: 101681795; NIP: 7681041043; Tel. + 48 501 453 086; e-mail: [email protected]