sing

Transkrypt

sing
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
Próba opisu formalnego
polskich konstrukcji komitatywnych
Beata Trawiński
[email protected]
Rygorystyczny opis jezyków
˛
naturalnych
Zakład Jezykoznawstwa
˛
Komputerowego
Instytut Jezyka
˛
Polskiego
Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego
Warszawa, 07.04.2004
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.1
Konstrukcje Komitatywne
konstrukcje komitatywne = CCs (comitative constructions)
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
NP
z NPinstr
Janek z
Maria˛
maż
˛
z
żona˛
my
z
Maria˛
z
Maria˛
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.2
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
Komitatywy Singulatywne i Pluralne
(1)
a. Jan z Maria˛ przyjechałsing do Warszawy.
SC (singular comitative)
b. Jan z Maria˛ przyjechaliplur do Warszawy.
PC (plural comitative)
Ionin and Matushansky (2002)
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.3
Wartość kategorii liczby orzeczenia i podmiotu
Wartość kategorii liczby orzeczenia uzgadnia sie˛ z warto ścia˛
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
kategorii liczby podmiotu mianownikowego.
(2)
a. Dziecinom, plur graja˛plur w piłke.
˛
b. Dzieckonom, sing grasing w piłke.
˛
W przypadku braku podmiotu mianownikowego, orzeczenie
przybiera forme˛ liczby pojedynczej.
(3)
a. Do domu weszłosing [dwóch
meżczyzn]
˛
gen, plur .
b. Byłosing imdat, plur zimno.
c. [Tym chłopcm]dat, plur brakowałosing odwagi.
[Dyła (1988, str. 384)]
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.4
Wartości kategorii liczby podmiotowej CC i orzeczenia
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(4)
a. Jansing z Maria˛sing przyjechałsing do Warszawy.
SC
b. Jansing z Maria˛sing przyjechaliplur do Warszawy.
PC
c. Jansing i Mariasing przyjechaliplur do Warszawy.
COO (coordination)
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.5
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
Wartość kategorii liczby zaimków wzglednych
˛
Wartość kategorii liczby zaimka wzglednego
˛
jest
kontrolowana przez wartość kategorii liczby jego
poprzednika.
(5)
a. Ksiażka
˛ sing , którasing leży na stole,
należy do Piotra.
b. Ksiażki
˛ plur , któreplur leża˛ na stole,
należa˛ do Piotra.
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.6
Wartość kategorii liczby CC i zaimka wzglednego
˛
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(6)
a. Piotr zaprosił Janasing z Maria˛sing , którysing
przyszedł puktualnie.
SC
b. Piotr zaprosił Janasing z Maria˛sing , którzyplur
przyszli puktualnie.
PC
c. Piotr zaprosił Janasing i Marie˛ sing , którzyplur
przyszli punktualnie.
COO
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.7
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
Wartość kategorii liczby przydawek
Wartość kategorii liczby przydawki uzgadnia sie˛
z wartościa˛ kategorii liczby określanego
rzeczownika.
(7)
˛ sing na stole
a. Ksiażka
˛ sing leżaca
należy do Piotra.
b. Ksiażki
˛ plur leżace
˛ plur na stole
należa˛ do Piotra.
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.8
Wartość kategorii liczby CC i przydawki imiesłowowej
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(8)
a. Jansing z Maria˛sing , zaproszonysing przez Piotra,
przyszedł puktualnie.
SC
b. Jansing z Maria˛sing , zaproszeniplur przez Piotra,
przyszli puktualnie.
PC
c. Jansing i Mariasing , zaproszeniplur przez Piotra,
COO
przyszli puktualnie.
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.9
Ponieważ SCs łacz
˛ a˛ sie˛ konsekwentnie z singulatywnymi
czasownikami, zaimkami wzglednymi
˛
i imiesłowami, same
musza˛ również mieć forme˛ liczby pojedynczej:
[NPsing z NPsing ]sing
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
Podsumowanie 1: Liczba
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.10
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
Podsumowanie 1: Liczba
Ponieważ SCs łacz
˛ a˛ sie˛ konsekwentnie z singulatywnymi
czasownikami, zaimkami wzglednymi
˛
i imiesłowami, same
musza˛ również mieć forme˛ liczby pojedynczej:
[NPsing z NPsing ]sing
Ponieważ PCs łacz
˛ a˛ sie˛ konsekwentnie z pluralnymi
czasownikami, zaimkami wzgledymmi
˛
i imiesłowami, same
również musza˛ mieć forme˛ liczby mnogiej:
[NPsing z NPsing ]plur
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.10
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
Podsumowanie 1: Liczba
Ponieważ SCs łacz
˛ a˛ sie˛ konsekwentnie z singulatywnymi
czasownikami, zaimkami wzglednymi
˛
i imiesłowami, same
musza˛ również mieć forme˛ liczby pojedynczej:
[NPsing z NPsing ]sing
Ponieważ PCs łacz
˛ a˛ sie˛ konsekwentnie z pluralnymi
czasownikami, zaimkami wzgledymmi
˛
i imiesłowami, same
również musza˛ mieć forme˛ liczby mnogiej:
[NPsing z NPsing ]plur
PCs wykazuja˛ cechy właściwe koordynacji:
[NPsing i NPsing ]plur
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.10
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
Podsumowanie 1: Liczba
Ponieważ SCs łacz
˛ a˛ sie˛ konsekwentnie z singulatywnymi
czasownikami, zaimkami wzglednymi
˛
i imiesłowami, same
musza˛ również mieć forme˛ liczby pojedynczej:
[NPsing z NPsing ]sing
Ponieważ PCs łacz
˛ a˛ sie˛ konsekwentnie z pluralnymi
czasownikami, zaimkami wzgledymmi
˛
i imiesłowami, same
również musza˛ mieć forme˛ liczby mnogiej:
[NPsing z NPsing ]plur
PCs wykazuja˛ cechy właściwe koordynacji:
[NPsing i NPsing ]plur
Dyła (1988), Dyła and Feldman (pear), McNally (1993), Vassilieva and Larson (2001), etc.
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.10
Wartość kategorii rodzaju orzeczenia i podmiotu
Wartość kategorii rodzaju orzeczenia uzgadnia sie˛ z warto ścia˛ kategorii rodzaju
podmiotu mianownikowego.
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(9)
a. Chłopaknom, virile wypiłvirile piwo.
b. Dziewczynanom, fem wypiłafem wino.
c. Dzieckonom, neutr wypiłoneutr mleko.
W przypadku braku podmiotu mianownikowego, orzeczenie przybiera forme˛ rodzaju
nijakiego.
(10)
a. Do domu weszłoneutr [dwóch meżczyzn]
˛
gen, virile .
b. Byłoneutr imdat, gend zimno.
c. [Tym chłopcm]dat, virile brakowałoneutr odwagi.
[Dyła (1988, str. 384)]
Jeśli rodzaj osobowego podmiotu w mianowniku jest nieokre ślony, to orzeczenie
wystepuje
˛
w rodzaju meskoosobowym.
˛
(11) Ktonom, gend wypiłvirile piwo?
Wiecej
˛
o rodzaju: Przepiórkowski et al. (2002)
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.11
Wartość kategorii rodzaju koordynacji rzeczownikowej
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(12)
a. [Jurekvirile i Janekvirile ]virile poszlivirile na spacer.
b. [Ewafem i Janekvirile ]virile poszlivirile na spacer.
c. [Ewavirile i Mariafem ]fem poszłyfem na spacer.
[Dyła (1988, str. 385)]
Wartościa˛ kategorii rodzaju koordynacji rzeczownikowej jest
rodzaj meskoosobowy,
˛
jeśli co najmniej jeden ze składników tej
koordynacji jest rodzaju meskoosobowego.
˛
Wartościa˛ kategorii rodzaju koordynacji rzeczownikowej jest
rodzaj żeński, jeśli oba składniki tej koordynacji sa˛ rodzaju
żeńskiego.
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.12
Wartość kategorii rodzaju SCs i PCs
PCs:
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(13)
SCs:
(14)
a. [Jurekvirile z Jankiemvirile ]virile poszlivirile na spacer.
b. [Ewafem z Jankiemvirile ]virile poszlivirile na spacer.
c. [Janekvirile z Ewa˛fem ]virile poszlivirile na spacer.
d. [Ewafem z Maria˛fem ]fem poszłyfem na spacer.
a. [Jurekvirile z Jankiemvirile ]virile poszedłvirile na spacer.
b. [Ewafem z Jankiemvirile ]fem poszłafem na spacer.
c. [Janekvirile z Ewa˛fem ]virile poszedłvirile na spacer.
d. [Ewafem z Maria˛fem ]fem poszłafem na spacer.
PCs wykazuja˛ cechy właściwe koordynacji:
[NPvirile i NP]virile
[NP i NPvirile ]virile
[NPfem i NPfem ]fem
Dyła (1988), Dyła and Feldman (pear)
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.13
Wiazanie
˛
zaimków dzierżawczych zwrotnych
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(15)
a. Dorotai z Mirkiemj wrócili do swego*i/*j/i+j mieszkania.
[Dyła (1988, str. 386)]
PCs
b. Dorotai z Mirkiemj wróciła do swegoi/*j/*i+j mieszkania.
SCs
c. Dorotai i Mirekj wrócili do swego*i/*j/i+j mieszkania.
PCs wykazuja˛ cechy właściwe koordynacji:
Dyła (1988),
Dyła and Feldman (pear),
Feldman (2002),
COO
[NPi i NPj ]*i/*j/i+j
Ionin and Matushansky (2002),
Vassilieva and Larson (2001)
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.14
Kontrola podmiotów PRO zdań bezokolicznikowych
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(16)
a. Dorotai z Mirkiemj chcieli PRO*i/*j/i+j kupić samochód.
PCs
b. Dorotai z Mirkiemj chciała PROi/*j/*i+j kupić samochód.
SCs
c. Dorotai i Mirekj chcieli PRO*i/*j/i+j kupić samochód.
COO
PCs wykazuja˛ cechy właściwe koordynacji:
[NPi i NPj ]*i/*j/i+j
Dyła (1988), Dyła and Feldman (pear)
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.15
Kontrola podmiotów PRO zdań imiesłowowych
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(17)
a. PRO*i/*j/i+j przyjechawszy w południe, Kasiai z
Marcinemj zaraz poszli na plaże.
˛
b. PROi/*j/*i+j przyjechawszy w południe, Kasiai z
˛
Marcinemj zaraz poszła na plaże.
PCs
SCs
c. PRO*i/*j/i+j przyjechawszy w południe, Kasiai i Marcinj
zaraz poszli na plaże.
˛
COO
PCs wykazuja˛ cechy właściwe koordynacji:
Dyła (1988)
[NPi i NPj ]*i/*j/i+j
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.16
(18)
a.
Ekstrakcja z+NP z NP +z+NP
* Z kim Janek poszli na spacer?
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
b. Z kim Janek poszedł na spacer?
(19)
SCs
c.
* I kto Janek poszli na spacer?
a.
* Z Ewa˛ Janek poszli na spacer.
COO
b. Z Ewa˛ Janek poszedł na spacer.
c.
(20)
PCs
* I Ewa Janek poszli na spacer.
a. *dziewczyna, z która˛ Janek poszli na spacer
PCs
SCs
COO
PCs
b. dziewczyna, z która˛ Janek poszedł na spacer SCs
c. *dziewczyna, i która Janek poszli na spacer COO
Dyła (1988)
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.17
(21)
a.
Ekstrakcja NP z NP +z+NP
* Kto z Ewa˛ poszli na spacer?
PCs
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
b. Kto z Ewa˛ poszedł na spacer?
(22)
SCs
c.
* Kto i Janek poszli na spacer?
COO
a.
* chłopiec, który z Ewa˛ poszli na spacer
b. chłopiec, który z Ewa˛ poszedł na spacer
c. *chłopiec, który i Ewa poszli na spacer
PCs
SCs
COO
Dyła (1988)
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.18
Sasiedztwo
˛
Parentezy:
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(23)
a.
* Janek, niestety, z Ewa˛ poszli na spacer?
b. Janek, niestety, z Ewa˛ poszedł na spacer?
c.
* Janek, niestety, i Ewa poszli na spacer?
a.
* Janek sie˛ z Ewa˛ spotkali na plaży.
PCs
SCs
COO
Klityki:
(24)
PCs
b. Janek sie˛ z Ewa˛ spotkał na plaży.
SCs
c. *Janek sie˛ i Ewa spotkali na plaży.
COO
Dyła (1988, str. 389)
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.19
Dystrybutywość
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(25)
a. Janek z Ewa˛ wierza˛ w demokracje.
˛
PCs
b.
SCs
* Janek z Ewa˛ wierzy w demokracje.
˛
c. Janek i Ewa wierza˛ w demokracje.
˛
(26)
a. Marcin z Joanna˛ sa˛ wysocy.
PCs
b. *Marcin z Joanna˛ jest wysoki.
SCs
c. Marcin i Joanna sa˛ wysocy.
(27)
COO
COO
a. Marcin z Joanna˛ sa˛ zwolennikami postepu.
˛
PCs
b. *Marcin z Joanna˛ jest zwolennikiem postepu.
˛
SCs
c. Marcin i Joanna sa˛ zwolennikami postepu.
˛
COO
McNally (1993), Dalrymple et al. (1998), Dyła and Feldman (pear)
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.20
Przyimek dystrybutywny po
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(28)
a. Marcin i Tomek zjedli po dwa ciastka.
COO
b. = Marcin zjadł dwa ciastka i Tomek zjadł dwa
ciastka.
(29)
a. Marcin z Tomkiem zjedli po dwa ciastka.
PC
b. = Marcin zjadł dwa ciastka i Tomek zjadł dwa
ciastka.
(30)
a.
* Marcin z Tomkiem zjadł po dwa ciastka.
SC
Dyła and Feldman (pear)
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.21
Podsumowanie 2
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
PCs zachowuja˛ sie˛ jak typowa koordynacja biorac
˛ pod uwage˛
nastepuj
˛ ace
˛ zjawiska:
określanie wartości kategorii liczby,
określanie wartości kategorii rodzaju,
kontrole˛ zaimków i podmiotów PRO,
ekstrakcje,
˛
sasiedztwo,
˛
interpretacje.
˛
PCs stanowia˛ jeden człon zdania i wykazuja˛ cechy obiektów nominalnych.
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.22
Vassilieva i Larson (2001)
DP
DP
C ONJ (i)
DP
DP
P(z)
DP
Problemy:
Nadawanie przypadka DP
(31)
Przestawienie DP i DP :
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
DP
a. Ewa z Jankiem rozmawiaja.
˛
b. *Jankiem z Ewa rozmawiaja.
˛
Obecność spójnika i
(32) Ewa z Maria˛ i z Jankiem pojechali do Reno.
[Dyła (1988, str. 404)]
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.23
Dyła (1988), Dyła i Feldman (w druku)
NP nom, plur, virile
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
H
H
PP sing, virile
NP nom, sing, fem
H
C
PP(z)
NP instr, sing, virile
Problemy:
Przestawienie NP i PP:
(33)
a. Ewa z Jankiem rozmawiaja.
˛
b. *Z Jankiem Ewa rozmawiaja.
˛
Seryjność
(34) *Ewa z Maria˛ z Jankiem z Anna˛ rozmawiaja.
˛
Niekompatybilność konceptualna i formalna z HPSG’94.
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.24
Kategoria gramatyczna składników koordynacji
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(35)
(36)
a. Jan i Maria przyszli.
NPCOO
b. Jan przyszedł, ale już wyszedł.
VPCOO
c. Kupił duży i wygodny rower.
APCOO
a. Kupił ksiażki
˛ i po zeszycie.
NP-PPCOO
b. Doradził mu wyjazd i żeby nie wracał.
NP-SCOO
c. Wie o wypadku i że wszystko sie˛ dobrze skończyło. PP-SCOO
d. Odpowiedział szybko i bez zastanowienia.
AdvP-PPCOO
Kupść et al. (2000), Przepiórkowski et al. (2002)
(37)
a. Jan i Maria przyszli.
NPCOO
b. *Jan przyszedł z wyszedł.
VPCOO
c. *Kupił duży z wygodny rower.
APCOO
d. *Kupił ksiażki
˛ z po zeszycie.
NP-PPCOO
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.25
Przypadek koordynowanych NPs
COO
(38)
a. Jannom i Marianom przyszli.
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
b. Nie zaprosiliśmy Janagen i Mariigen .
c. Janowidat i Mariidat jest zimno.
d. Nie przejmuj sie wcale Janeminstr i Maria˛instr .
e. Rozmawiamy o Janieloc i Mariiloc .
f. Zobaczyliśmy Janaacc i Marie˛ acc .
PC
(39)
a. Jannom z Maria˛instr przyszli.
b. Nie zaprosiliśmy Janagen z Maria˛instr .
c. Janowidat z Maria˛instr jest zimno.
d. Nie przejmuj sie wcale Janeminstr z Maria˛instr .
e. Rozmawiamy o Janieloc z Maria˛instr .
f. Zobaczyliśmy Janaacc z Maria˛instr .
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.26
Definitywność koordynowanych NPs
COO:
(40)
a. Jan i jakaś dziewczyna rozmawiali.
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
b. Jakiś chłopak i ta dziewczyna rozmawiali.
c. Ten meżczyzna
˛
i kobieta rozmawiali.
PC:
(41)
a. *Jan z jakaś
˛ dziewczyna˛ rozmawiali.
b. *Jakiś chłopak z ta˛ dziewczyna˛ rozmawiali.
c. *Ten meżczyzna
˛
z kobieta˛ rozmawiali.
(42)
a. Jan z Maria˛ rozmawiali.
b. Jakiś chłopak z jakaś
˛ dziewczyna˛ rozmawiali.
c. Ten chłopak z ta˛ dziewczyna˛ rozmawiali.
d. Meżczyzna
˛
z kobieta˛ rozmawiali.
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.27
Kontrola zaimków wewnatrz
˛ SCs, PCs i COOs
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(43)
a.
* Janeki ze swoja˛i żona˛ poszli na spacer.
b. Janeki ze swoja˛i żona˛ poszedł na spacer.
c.
* Janeki i swojai żona poszli na spacer.
(44)
a.
* Janeki z jegoi żona˛ poszli na spacer.
b. Janeki z jegoi żona˛ poszedł na spacer.
c. Janeki i jegoi żona poszli na spacer.
PCs
SCs
COO
PCs
SCs
COO
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.28
Koordynacja zaimków
COO:
(45)
a. On i ona rozmawiaja˛ przy winie.
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
b. Ja i wy rozmawiamy przy winie.
c. Ty i on rozmawiacie przy winie.
PC:
(46)
a. *On z nia˛ rozmawiaja˛ przy winie.
b. *Ja z wami rozmawiamy przy winie.
c. *Ty z nim rozmawiacie przy winie.
SC:
(47)
a. On z nia˛ rozmawia przy winie.
b. Ja z wami rozmawiam przy winie.
c. Ty z nim rozmawiasz przy winie.
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.29
(48)
a.
* Janek z Maria˛ z Piotrem poszli do kina.
b. Janek i Maria i Piotr poszli do kina.
c. Janek z Maria˛ i z Piotrem poszli do kina.
PC
COO
PC
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
Seryjność
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.30
Podsumowanie 3
nadawanie przypadka,
szyk składników,
kategorie˛ gramatyczna˛ składników,
definitywność fraz rzeczownikowych,
kontrole˛ zaimków wewnatrz
˛ ciagów
˛
NP + z + NP ,
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
PCs nie zachowuja˛ sie˛ jak typowa koordynacja biorac
˛ pod uwage˛
nastepuj
˛ ace
˛ zjawiska:
użycia zaimków,
seryjności.
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.31
Feldman (2002), Dyła i Feldman (w druku)
NP
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
C
H
N’
NPcase
H
C
N(z)
NPinstr
Problem:
Nadawanie przypadka pierwszej NP
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.32
McNally (1993)
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
NP
H
A
PP
NP
H
C
P(z)
NPinstr
Brak opisu:
określania wartości kategorii liczby i rodzaju,
wymagań dotyczacych
˛
niezaimkowości i definitywności obu NPs.
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.33
Nasze założenia
PPs w PCs sa˛ modyfikatorami rzeczownikowymi.
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
PPs w SCs sa˛ modyfikatorami czasownikowymi.
NP
VP
H
A
H
A
NP
PP
VP
PP
H
C
H
C
P(z)
NPinstr
P(z)
NPinstr
VP
A
H
PP
VP
H
C
P(z)
NPinstr
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.34
Modyfikatory rzeczownikowe i czasownikowe a sasiedztwo
˛
Parentezy:
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(49)
a. *Chłopak, niestety, z tatuażem wypił piwo.
NPAdj
b. Chłopak, niestety, z kufla wypił piwo.
VPAdj
c. *Janek, niestety, z Ewa˛ poszli na spacer?
PCs
d. Janek, niestety, z Ewa˛ poszedł na spacer?
SCs
Klityki:
(50)
a. *Chłopak sie˛ z tatuażem napił piwa.
NPAdj
b. Chłopak sie˛ z kufla napił piwa.
VPAdj
c.
* Janek sie˛ z Ewa˛ spotkali na plaży.
d. Janek sie˛ z Ewa˛ spotkał na plaży.
PCs
SCs
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.35
Modyfikatory rzeczownikowe i czasownikowe a ekstrakcja 1
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(51)
(52)
a.
* Z czym chłopak napił sie˛ piwa?
b.
* Z kim Janek poszli na spacer?
NPAdj
PC
c. Z czego chłopak napił sie˛ piwa?
VPAdj
d. Z kim Janek poszedł na spacer?
SC
a.
* Z tatuażem chłopak napił sie˛ piwa.
b.
* Z Ewa˛ Janek poszli na spacer.
c. Z kufla chłopal napił sie˛ piwa.
NPAdj
PC
SCs
d. Z Ewa˛ Janek poszedł na spacer.
SC
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.36
Modyfikatory rzeczownikowe i czasownikowe a ekstrakcja 2
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(53)
a.
* Kto z tatuażem napił sie˛ piwa?
b.
* Kto z Ewa˛ poszli na spacer?
PCs
c. Kto z kufla napił sie˛ piwa?
VPAdj
d. Kto z Ewa˛ poszedł na spacer?
(54)
NPAdj
SC
a.
* Chłopal napił sie˛ piwa z tatuażem.
b.
* Jan poszli na spacer z Ewa.
˛
NPAdj
PCs
c. Chłopak napił sie˛ piwa z kufla.
VPAdj
d. Jan poszedł na spacer z Ewa.
˛
SC
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.37
Modyfikatory rzeczownikowe i czasownikowe a ekstrakcja 3
(55)
a. *tatuaż, z którym chłopak napił sie˛ piwa
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
b. *dziewczyna, z która˛ Janek poszli na spacer
c. kufel, z którego chłopak napił sie˛ piwa
NPAdj
PC
VPAdj
d. dziewczyna, z która˛ Janek poszedł an spacer SCs
(56)
a.
* chłopak, który z tatuażem napił sie˛ piwa NPAdj
b.
* chłopiec, który z Ewa˛ poszli na spacer
c. chłopiec, który z kufla napił sie˛ piwa
d. chłopiec, który z Ewa˛ poszedł na spacer
PC
VPAdj
SC
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.38
Modyfikatory rzeczownikowe i czasownikowe a kontrola zaimków
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(57)
(58)
a.
* Chłopaki ze swoimi tatuażem wypił piwo. NPAdj
b.
* Janeki ze swoja˛i żona˛ poszli na spacer.
PC
c. Chłopaki ze swojegoi kufla wypił piwo.
d. Janeki ze swoja˛i żona˛ poszedł na spacer.
VPAdj
a.
* Chłopaki z jegoi tatuażem wypił piwo.
NPAdj
b.
* Janeki z jegoi żona˛ poszli na spacer.
c. Chłopaki z jegoi kufla napił sie˛ piwa.
d. Janeki z jegoi żona˛ poszedł na spacer.
SC
PC
VPAdj
SC
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.39
Podsumowanie 4
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
Biorac
˛ pod uwage˛
sasiedztwo,
˛
ekstrakcje,
˛
kontrole˛ zaimków,
PPs w PCs zachowuja˛ sie˛ jak modyfikatory rzeczownikowe,
natomiast PPs w SCs jak modyfikatory czasownikowe.
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.40
PHON
SYNS
LOC
CAT
VAL
list
HEAD
head
ARG - ST
CONT
content
CONX
context
list
SPR
list
SUBJ
list
COMPS
list
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
Seminar für Sprachwissenschaft
sign
Zarys struktury znaków jezykowych
˛
w stylu HPSG
Pollard and Sag (1994)
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.41
DET
10
10
BACKGR
COMITANT
COMITER
9
10
LOC
Definicja RSRL relacji member/2, Richter (2000):
CONT
SPR
LOC CONT INDEX
CONX
virile
fem
10
quant
6
RESTR
CONT INDEX
RESTR
COL
GENDER
BACKGR
animate
z
CAT CASE
HEAD
noun
instr
ARG - ST 7
npro
5
BACKGR
1 fem
INSTANCE
6
GENDER
1
animate
INSTANCE
1 virile
CAT
DET
5
9
member 10 , 7
member
,
2
VAL
+>
GENDER
noun
RS
CONT
INDEX
HEAD
OPA N
C
JQ
LK
RESTR
LOC
(
CONX
COMPS
M
CAT PFORM
8
+ > =,
CONX
LJK
CAT
( CONT
MOD:
7
HEAD
6
HI
8
LOC
VAL
5
CG
SYNS LOC
4
<
PHON
3
=,
8
2
DA
;
word
prep
npro
&
76205
0 432010/ .
(
('
#:7205
0 " " 49200 !8 ) )
,
$ " !
$ #
*
+ -,+
#"
" !
#
"
"
!
#
'
!
"
"
"
"
&
!
#""" """
! !
#"% """""" """""
" ! ##""% """"""""""""""""""
"
"""!! "
##""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""#"""""""""""""""" """""""""""""""""""""""""""""""""""""" """"""""""""""""""""
"
" !
,
1
AB@
CB@
FED
; ;
<
?) ;
< =
)
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
Seminar für Sprachwissenschaft
Fragment hasła słownikowego przyimka z 1
9
z
8
4
3
, ...
2
, ...
PERSON 3rd
NUMBER plur
3 virile
3 fem
comit-rel
4
6
5
member 10 , 7
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.42
SYNS LOC
|
CONT
CONX
HEAD
|
3
1 noun
INDEX
6
animate
INSTANCE
6
PHON
CAT
VAL
SYNS LOC
CONT
CONX
HEAD
|
2 |
5
HEAD
SYNS LOC CONT
CONX
COMPS
2
"
#X #" """"""
"""! ! " !
1
H
PHON
z
7 prep
8
NUM
INDEX PER
COMITER
plur
3rd
GEND
COMINANT
z, Maria˛
CAT
HEAD
SYNS LOC
VAL
CONT
CONX
2
|
7
COMPS
#
##""" "" """""""" "'
"""! !! " !
|
X
'
W
W
CAT
H
PHON
SYNS
Maria˛
CAT
8
|
CONT
CONX
HEAD
LOC
|
4
noun
INDEX
9
animate
INSTANCE
##"9 "!8""""
:5'
#""""""""""! " !
CAT
Jan, z, Maria˛
65V3/
'
Jan
# #"9 "!8 """"&
:5#'
"""! ! """""""" " !
PHON
PHON
26204025
0 234072010/
&
T
#U " !
#:2204025
0 " ""29
"407200 !8
"" """"!"""""""""
" """! ##""""""""""""""""""""#"""" &
" !
&
6513/
'
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
Seminar für Sprachwissenschaft
Struktura PC
3 , 4 , 5
A
4 , 5
C
9
virile
comit-rel
6
9
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.43
]\\\\\
\ [
7
CONT
LOC
CONX
CONT ARG 1
3
ARG 2
2
npro
INDEX
INDEX
8
BACKGR
8
BACKGR
we
HEAD
CASE
CONX
ppro
NUMBER plur
SPEAKER index
noun
instr
npro
LOC CONT INDEX
RESTR
OTHER - INDIVIDUALS
9
3
LOC CONT
GENDER
5
BACKGR
animate
INSTANCE
z-rel
animate
, ...
INDEX
8
3
ppro
NUMBER
sing
member 7 , 1
member 7 , 1
L OC
CONX
L OC
BACKGR
CONX
COMITANT
COMITER
BACKGR
8
3
COMITANT
COMITER
comit-rel
LOC
CONX
BACKGR
c
aa>a
babaaa
a` `
COMPS
2
, ^_ =
CONX
z
comit-rel
"
:4205
0 ##b""a
2a 9 40 !8!`
"
,
SYNS LOC
1
46205
0 2340V/
CONT
verb
"
:4205
0 ##""* " 49200 8!!
<;
CAT
ARG - ST
+
)
CAT
HEAD
(
prep
#"
" !
#"% """"" """"
" !
#
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"&
##""" """""""" """" """"""""""""""""""""""""""""""""""""
" ""! ! "
" !
,
z
ba, a `
PFORM
LOC
CAT
8
46205
0 432010/
CONT
MOD:
7
+
)]\
\ [
HEAD
6
VAL
5
(
L OC
4
_ #
" !
*
PHON
3
#
" !
4:0'#"79"0 ",8""
" !
7
2
^
word
&
#"
" !
&
&
Y
"""
$ Z ##""&
"! !
1
46'
0 7310/ ]\
\ [
]\
\ [
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
Seminar für Sprachwissenschaft
Fragment hasła słownikowego przyimka z 2
9
4
, ...
8
3
9
3
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.44
Plural pronoun construction (PPC)
(59)
a. My z Manfredem przyjechaliśmy do Warszawy.
b. = My (ja i Frank) przyjechaliśmy do Warszawy z Manfredem.
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
c. = Ja i Manfred przyjechaliśmy do Warszawy.
Vassilieva and Larson (2001), Feldman (2002)
VP
NP
H
A
VP
PP
H
z
H
C
my
C
NPinstr
PP
H
z
C
NPinstr
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.45
‚
2 virile
2 fem
M
LOC
CONX
3 fem
r
3 virile
CAT
BACKGROUND
SPEAKER
NUM
1st
sing
GEND 3
pkp q o o
my
noun
we
OTHER - INDIVIDUALS
GEND
{vvtvtnpPtnpnpvttgqgqgqiqgqgqgqiqiqgqvzgqgqvtqPtiqiqvtvtgqgqt gqgqoyiqiqgqgqiqiqgqgqgqgqiqiqqq oo
kpnpiqgqgqgqgqiqiqgqgqiqiqgqgqgqgqiqiqgqgq| iqiqgqgqgqgqiqiqq gqiqhqo gqq o
p o
PER
r
I NDEX
plur
1st
1
GEND 2
PER
j e
NUM
j e
HEAD
vxvtvtnjPtvttgfifgfgfvwvtfPtvtvtutse
CONT
kjf e
d
d
3
4 virile
‚
|
i…g„„ ƒ
d
2
|
SYNS
jngfgfifgfifgfgfifgfifgfgfiff e l
jngfgfifgfifgfgfifgfifgfgfiff e m
jngfgfifgfifgfgfifgfifgfgfiff e
PHON

word
kjifgfgfifgfifgfgfifgfifgfgfifgfifhfgff e d
1

€ig~~ }€
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
Seminar für Sprachwissenschaft
Fragment hasła słownikowego zaimka my
4
4
4 fem
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.46
Verb-Coded Coordination (VCC)
a. pro Z Manfredem przyjechaliśmy do Warszawy.
c.
†
pro = [Ja i Manfred] przyjechaliśmy do Warszawy.
a. pro Z Manfredem przyjechaliście do Warszawy.
b.
c.
pro = Wy przyjechaliście do Warszawy z Manfredem.
†
(61)
pro = My przyjechaliśmy do Warszawy z Manfredem.
†
b.
pro = [Ty i Manfred] przyjechaliście do Warszawy.
†
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
(60)
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.47
Podsumowanie końcowe i perspektywy
Przedyskutowaliśmy cechy syntaktyczne i semantyczne
PCs, SCs, PPCs oraz VCC.
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
Omówiliśmy istniejace
˛ analizy wraz z ich problemami.
Zaproponowaliśmy analize˛ HPSG opisujac
˛ a˛ wszystkie te
konstrukcje w sposób jednolity.
Proponowana analiza uzupełniona badzie
˛
o
bardziej szczegółwy opis określania wartości kategorii
rodzaju PCs oraz PPCs,
opis konstrukcji zawierajacych
˛
elementy dodatkowe,
˛
wespół, wspólnie, włacznie
˛
,
takie jak razem, wraz, łacznie,
bardziej szczegółowa˛ analize˛ semantyczna˛ i
semantyczno-pragmatyczna.
˛
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.48
Literatura
Dalrymple, M., I. Hayrapetian, and T. King (1998). The Semantics of the Russian Comitative Construction. Natural
Language and Linguisitc Theory 16, 597–631.
Seminar für Sprachwissenschaft
E BERHARD K ARLS U NIVERSITÄT T ÜBINGEN
Dyła, S. (1988). Quasi-Comitative Coordination in Polish. Linguistics 26, 383–414.
Dyła, S. (2003). Note on Gender Resolution in the Plural Pronoun Construction in Polish. Glot International 7 (3),
383–414.
Dyła, S. and A. Feldman (to appear). On Comitative Constructions in Polish and Russian. In Proceedings of the Fifth
European Conference on Formal Description of Slavic Languages, Lepizig.
Feldman, A. (2002). On NP-coordination. In M. S. Sergio Baauw, Mike Huiskes (Ed.), Yearbook 2002, pp. 39–67. Utrecht
Institute of Linguistics OTS.
Ionin, T. and O. Matushansky (2002). DPs with a Twist: A Unified Analysis of Russian Comitatives. In Proceedings of
FASL 11, Amherst, MA.
Kupść, A., M. Marciniak, and A. Mykowiecka (2000). Constituent Coordination in Polish: An Attempt at an HPSG
Account. In P. Bański and A. Przepiórkowski (Eds.), Proceedings of the First Generative Linguistics in Poland
Conference, Warsaw, pp. 104–115. Institute of Computer Science, Polish Academy of Sciences.
McNally, L. (1993). Comitative Coordination: A Case Study in Group Formation. Natural Language and Linguisitc
Theory 11, 347–379.
Pollard, C. J. and I. A. Sag (1994). Head-Driven Phrase Structure Grammar. Chicago: The University of Chicago Press.
Przepiórkowski, A., A. Kupść, M. Marciniak, and A. Mykowiecka (2002). Formalny opis jezyka
˛
polskiego: Teoria i
implementacja. Warszawa: Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT.
Richter, F. (2000). A Mathematical Formalism for Linguistic Theories with an Application in Head-Driven Phrase Structure
Grammar. PhD thesis, Eberhard-Karls-Universität Tübingen, Version of April 28th, 2000.
Vassilieva, M. B. and R. K. Larson (2001). The Semantics of the Plural Pronoun Construction. In R. Hastings, B. Jackson,
and Z. Zvolenszky (Eds.), Proceedings of Semantics and Linguistic Theory (SALT) XI, Ithaca. CLC Publications,
Dept. of Linguistics, Cornell University.
Próba opisu formalnego polskich konstrukcji komitatywnych – p.49