streszczenie

Internetowy System Monitoringu Suszy Rolniczej
Andrzej Doroszewski
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach
[email protected]
Susza w Polsce występuje w ostatnich latach coraz częściej. Jest bardzo ważnym problemem gospodarczym dla całego kraju z powodu dużych
strat w plonach. Większa częstotliwość występowania suszy jest niewątpliwie wynikiem obserwowanych w ostatnich latach zmian klimatycznych.
Dlatego bardzo ważnym zadaniem było opracowanie systemu pozwalającego na szeroką ocenę zagrożenia suszą wielu upraw polowych z uwzględnieniem stanu zróżnicowania warunków glebowych.
W Systemie Monitoringu Suszy Rolniczej (SMSR) warunki meteorologiczne powodujące suszę określane są za pomocą Klimatycznego Bilansu
Wodnego (KBW). Szczególnie w ostatnich latach wartości KBW są coraz
niższe, co oznacza, że występujące okresy suszy są coraz bardziej dotkliwe.
SMSR w Polsce został opracowany i uruchomiony przez IUNG-PIB na
wniosek Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
System składa się z bazy danych pogodowych, glebowych, modeli
prognostycznych strat plonów w wyniku suszy, aplikacji GIS do przetwarzania i integracji danych przestrzennych oraz internetowego systemu prezentacji wyników. System zawiera aplikacje komputerowe integrujące dane
meteorologiczne potrzebne do obliczenia KBW oraz dane z cyfrowej mapy
glebowo-rolniczej obrazującej przestrzenne zróżnicowanie retencji wodnej
różnych kategorii agronomicznych gleb.
Wyniki analiz prezentowane są na stronie internetowej w postaci map
jak też w formie tabelarycznej (http://www.susza.iung.pulawy.pl). Zawierają one informacje o zagrożeniu suszą dla 14 grup i gatunków roślin.
Dla wszystkich monitorowanych upraw opracowywane są co dekadę
mapy zasięgu suszy, które prezentowane są na stronie internetowej.
W oparciu o zintegrowane dane przestrzenne obliczana jest dla każdego
okresu sześciodekadowego aktualna wartość KBW dla każdej gminy
w Polsce (3064 gmin) w okresie wegetacyjnym. Obszary o wartościach
niższych od wartości krytycznych z uwzględnieniem kategorii glebowych
i rodzaju upraw określane są jako potencjalnie zagrożone suszą.
Rezultaty prac otrzymanych w wyniku SMSR w Polsce skierowane są
do: firm ubezpieczeniowych, organów administracji państwowej i samorządowej, służb doradztwa rolniczego, rolników, pracowników naukowych
różnych ośrodków oraz do zainteresowanych problematyką suszy rolniczej.