Rak piersi - Centrum Badań Translacyjnych i Biologii Molekularnej

Agata Abramowicz
Centrum Badań Translacyjnych i Biologii Molekularnej Nowotworów
Seminarium magisterskie 2013
Standaryzowane według wieku współczynniki zachorowalności na nowotwory złośliwe piersi w skali świata
(Garcia i inni,2007)
Najwyższa zachorowalność
występuje w: Ameryce
Północnej, Australii oraz
Północnej i Zachodniej
Europie
Najniższa zachorowalność
dotyczy krajów Afryki i Azji
Południowo-Wschodniej
23% ogółu zachorowań
na nowotwory płci żeńskiej
stanowi rak piersi
W 2010 roku zanotowano
ok. 15,8 tyś. zachorowań
i ponad 5,2 tyś. zgonów.
Rak piersi jest najczęstszą
przyczyną zgonów
spowodowanych
nowotworami w Polsce –
codziennie umiera 14 kobiet
Mieszkanki miast chorują 1,5krotnie częściej niż
mieszkanki wsi.
W 2011 roku w Polsce żyło
ok. 55 000 kobiet
z rozpoznaniem raka piersi.
współczynniki standaryzowane
Rak piersi jest najczęstszym
nowotworem złośliwym
u kobiet w Polsce
Zachorowalność na raka piersi u kobiet w podziale na województwa,
Polska 2010, źródło Krajowa Baza Danych Nowotworowych
70
60
50
40
30
20
10
0
58,6 59,1
54,7 55,8
52,7
52,0
51,3
51,1
49,6
45,5 46,6 47,3 47,8
39,4 39,4 42,0 42,4
W 2010 roku zanotowano
ok. 15,8 tyś. zachorowań
i ponad 5,2 tyś. zgonów.
Rak piersi jest najczęstszą
przyczyną zgonów
spowodowanych
nowotworami w Polsce –
codziennie umiera 14 kobiet
Mieszkanki miast chorują 1,5krotnie częściej niż
mieszkanki wsi.
W 2011 roku w Polsce żyło
ok. 55 000 kobiet
z rozpoznaniem raka piersi.
współczynniki standaryzowane
Rak piersi jest najczęstszym
nowotworem złośliwym
u kobiet w Polsce
Umieralność na raka piersi u kobiet w podziale na województwa, Polska
2010, źródło Krajowa Baza Danych Nowotworowych
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
14,8 15,3 15,3
13,9 14,2 14,5 14,6
13,7
13,6
13,6
12,3 13,0
11,3 11,5 11,7 11,9 12,1
Rak piersi wywodzi się z komórek
nabłonka przewodów lub zrazików
gruczołu sutkowego.
żebra
mięsień piersiowy
większy
płaty gruczołu
sutkowego
przewód
mleczny
tkanka
tłuszczowa
http://commons.wikimedia.org
Rak
przedinwazyjny
(in situ)
Rak inwazyjny
Rak
przewodowy
DCIS
Rak
przewodowy
Rak
zrazikowy
LCIS
Rak
zrazikowy
Rak
rdzeniasty
Rak
śluzotwórczy
Rak
cewkowy
> 4,0
• płeć żeńska
• wiek
• mutacje genów BRCA1,
BRCA2
• dwie lub więcej krewne Istopnia z rakiem piersi
rozpoznanym w młodym
wieku
• przebyty rak piersi w
wywiadzie
• atypowa hiperplazja
2,1 - 4,0
• jedna krewna I-stopnia z
rakiem piersi w
wywiadzie
• ekspozycja na
promieniowanie
jonizujące
• pomenopauzalna wysoka
gęstość kości
1,1 - 2,0
• późna pierwsza
donoszona ciąża (>30lat)
• pierwsza miesiączka
przed 12 rokiem życia
• późna menopauza
(>55lat)
• brak donoszonej ciąży
• brak karmienia piersią w
wywiadzie
• długotrwałe stosowanie
doustnych środków
antykoncepcyjnych
i hormonalnej terapii
zastępczej
Grupa I
Grupa II
• stan pachowych węzłów
chłonnych
• stopień ekspresji receptora
c-ErbB-2 (Her2/neu)
• wielkość guza
• obecność zatorów komórek
raka w naczyniach
krwionośnych i chłonnych
w okolicy guza
• stopień złośliwości
histologicznej
• typ histologiczny raka
• stopień ekspresji
receptorów estrogenowych
i progesteronowych
• wiek
• odsetek komórek w fazie S
• markery proliferacji: Ki-67 i
MIB-1
Grupa III
• ocena angiogenezy
• ekspresja receptora
naskórkowego czynnika
wzrostu EGFR
• zawartość
transformującego czynnika
wzrostu alfa TGFα
• zawartość katepsyny D
• zawartość białka pS2
• zawartość DNA
Mammografia
• Zdjęcie radiologiczne piersi. W badaniu tym
wykorzystuje się różnicę w pochłanianiu promieni X
przechodzących przez poszczególne tkanki.
• Czułość wynosi 80-90%.
• Guzy o średnicy 2-3mm
• W tym badaniu ultradźwięki odbijają się od tkanek o
różnej gęstości i ich sygnał przetwarzany jest na
obraz.
USG
• Szczególnie cenna w diagnostyce piersi o dużej
zawartości tkanki gruczołowej
• Możliwość różnicowania guzów litych i torbieli
• Zwłaszcza dla kobiet w wieku 20-40 lat
• cienkoigłowa
Biopsja
• gruboigłowa
• próżniowa stereotaktyczna
• chirurgiczna – tzw. otwarta
Leczenie
chirurgiczne
Radioterapia
Leczenie
systemowe
• Mastektomia
• Leczenie oszczędzające
• Limfadenektomia pachowa
• Standardowa
• Śródoperacyjna
• Brachyterapia
• Chemioterapia
• Hormonoterapia
Mężczyźni chorują 100 razy rzadziej niż kobiety, a
rak piersi u mężczyzn stanowi ok. 1% wszystkich
przypadków raka piersi.
Mężczyźni mają mniej tkanki gruczołowej niż
kobiety, dlatego łatwiej dochodzi u nich do
rozprzestrzenienia się nowotworu poprzez
ciągłość w obrębie klatki piersiowej
W chwili rozpoznania zazwyczaj są starsi i mają
wyższy stopień zaawansowania choroby w
porównaniu z kobietami.
W Polsce w 2010 roku zdiagnozowano 107
nowych przypadków, a 45 mężczyzn zmarło.
Szewczyk K. 2011. Epidemiologia i profilaktyka raka piersi. In: Rak piersi. Kornafel J. (Ed.). Centrum Medyczne
Kształcenia Podyplomowego, Warszawa. pp. 5-13
Tarkowski R.. 2011.Czynniki prognostyczne u chorych na raka piersi. In: Rak piersi. Kornafel J. (Ed.). Centrum
Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa. pp. 141-148
Murawa D., Dyzmann-Sroka A., Kycler W., Lamch K., Kubiak A., Jędrzejczak A., Trojanowski M., Szczepański Ł.
2010. ABC Raka Piersi. Wielkopolskie Centrum Onkologii
Opiłka M.N. 2010. LEPetytorium. Chirurgia. Elsever. pp. 39-44
Płużański A. 2010. Słownik terminów onkologicznych. Gastroenterologia Kliniczna 4: 117-120
Mould R.F. 2008. Statystyka zachorowań na nowotwory ze szczególnym uwzględnieniem raka prostaty, okrężnicy
i odbytnicy, płuca oraz piersi i szyjki macicy. Nowotwory Journal of Oncology 3:213-220
Kufel-Grabowska J. 2011. Rak piersi u mężczyzn. Onkol. Pol. 14, 2:80-82
Garcia M., Jemal A., Ward E.M. i inni. 2007. Global Cancer Facts & Figures 2007. America Cancer Society,
Atlanta
http://www.onkologia.org.pl/pl/p/7/
http://www.breastcancer.org/
http://www.rakpiersi.pl/Strona-glowna.html
http://www.who.int/