SQL - wyklady

BAZY DANYCH - WYKŁADY
POJĘCIA PODSTAWOWE
Dane:
- to fakty
- to reprezentacja o określonej treści i strukturze, nadająca się do przechowywania,
przesyłania oraz wykonania działań logicznych i matematycznych
- to typy proste (bazowe; liczby, teksty, daty) i złożone (masowe; kolekcje, relacje,
wielozbiory) oraz abstrakcyjne typy danych
Baza danych:
- jest logicznie spójnym zestawem danych i metadanych zbudowanych w oparciu o pewien
model danych, na których można wykonywać określone operacje (aspekt składniowy i
operacyjny)
- reprezentuje pewien fragment świata rzeczywistego (aspekt semantyczny)
- jest projektowana, tworzona i utrzymywana z punktu widzenia przydatności dla
określonych zastosowań (aspekt pragmatyczny)
Model danych – pojęcie niezbyt jednoznaczne, którego znaczenie jest wypadkową takich cech:
- metajęzyk (pojęcia, terminologia) do mówienia o danych, systemach baz danych i
przetwarzaniu
- sposób rozumienia organizacji danych
- języki opisu i przetwarzania danych: diagramy struktur danych, języki zapytań
- ogólne założenia dotyczące architektury systemu bazy danych
- ograniczenia ideologiczne lub teorie matematyczne dotyczące struktur danych i dostępu
do danych
Model danych – jako architektura systemu baz danych obejmuje:
- definicję danych
- operowanie danymi
- integralność danych
- można wyróżnić trzy główne typy:
o proste modele danych (system plików)
o klasyczne (hierarchiczne, sieciowe, relacyjne)
o semantyczne (częściowo obiektowe)
Baza danych – w zależności od przyjętego punktu widzenia, może być traktowana co najmniej
jako:
- model świata rzeczywistego
- zasób systemu informacyjnego
- element składowy systemu
- uniwersum interpretacji języka danych
- zbiór struktur danych
Własności baz danych:
- abstrakcja danych
- niezależność
- integralność
- współdzielenie
- integracja
- trwałość
- bezpieczeństwo
1
System zarządzania bazą danych (database management system, DBMS) system
oprogramowania zawierający w szczególności następujące mechanizmy:
- środki do gromadzenia, utrzymywania i administrowania trwałymi i masowymi zasobami
danych
- środki zapewniające spójność i bezpieczeństwo danych
- sprawny dostęp do danych (poprzez język zapytań)
- środki programistyczne (API dla popularnych j. programowania)
- jednoczesny dostęp do danych dla wielu użytkowników
- środki pozwalające na odtwarzanie zawartości baz danych po awarii
- środki optymalizujące pamięć i czas dostępu
- współdziałanie w środowisku rozproszonych
Zestaw narzędzi
Interfejs
Jądro systemu
BAZA
DANYCH
Proces tworzenia bazy danych:
- analiza wymagań dziedziny modelowej
- modelowanie koncepcyjne
- modelowanie logiczne
- modelowanie fizyczne
- implementacja modelu w ramach systemu baz danych
Model encja—związek – zaliczany do modeli pojęciowych; język wizualnych diagramów
- encja – grupa obiektów o podobnych własnościach, którą można i warto wyróżnić w
modelowej rzeczywistości
- związek – grupa powiązań między encjami
- atrybut – cecha charakterystyczna encję lub związek
- generalizacja/specjalizacja – zawieranie się grup obiektów
- liczności – dla danej encji A, określenie minimalnej i maksymalnej liczby obiektów innej
encji
Rys. Przykładowy diagram encja—związek
2
JĘZYK ZAPYTAŃ
-
wysoki poziom konceptualizacji i abstrakcji
deklaracyjny
makroskopowy
naturalny
efektywny (optymalizowany)
uniwersalny
niezależny od dziedziny zastosowań
pozwalający na pracę w trybie interakcyjnym
Podstawowa składnia:
SELECT [DISTINCT] przecinkowa lista wyrażeń
FROM przecinkowa lista tabel
[WHERE warunek logiczny]
[GROUP BY kryterium grupowania[HAVING warunek logiczny]]
[ORDER BY kryterium porządkowania];
Operatory:
- porównań - =, >, <, <=, >=, <> !=
- logiczne – not, and, or
- przynależności – [NOT] IN
- zawierania – [NOT] BETWEEN
- wzorca – [NOT] LIKE
- testujący Null – IS [NOT] NULL
Relacja – to specyficzny rodzaj tablicy, która
- określa pojedynczą jednostkę (entity) świata rzeczywistego
- nie zawiera zduplikowanych wierszy tzn. zawsze istnieje klucz główny
- kolumny i wiersze są nieuporządkowane
ZAPYTANIA
Centralną instrukcją języka SQL jest instrukcja służąca do wydobywania informacji z bazy
danych. Jest nią instrukcja SELECT, określająca, z jakich relacji (tabel) w bazie danych mają być
sprawdzone dane, jakie warunki mają spełniać dane i w jakiej dokładnie postaci mają się pojawić
przed użytkownikiem.
Instrukcja SELECT składa się z kilku części nazywanych klauzulami (frazami). Ogólna postać:
SELECT [DISTINCT] <nazwa atrybutu>./<wyrażenie> [[AS]<alias>],...
FROM <nazwa relacji 1>, <nazwa relacji 2>,...
[WHERE <nazwa warunku>]
[GROUP BY <wyrażenie>/<nazwa atrybutu>,...[HAVING <warunek logiczny>]]
[ORDER BY <wyrażenie>/<nazwa atrybutu> [ASC/DESC],...]
UWAGA!
Powtarzające się krotki (wiersze) relacji nie są automatycznie eliminowane z wyników zapytań.
Słowo DISTINCT oznacza eliminację powtarzających się wierszy.
W miejscu nazwy atrybutu możne wystąpić wyrażenie. Wyrażeniami na liście SELECT mogą
zostać nadane nazwy zastępcze, czyli aliasy. Alias może mieć postać prostego identyfikatora,
3
czyli napisu złożonego z liter, cyfr i znaków podkreślenia albo ograniczonego identyfikatora,
czyli dowolnego napisu ograniczonego podwójnym cudzysłowem np. „zarobki pracownika”.
W szczególności w odpowiednikiem identyfikatora mogą występować spacje, które są
niedozwolone w prostym identyfikatorze.
Przykład:
Uporządkować listę nazwisk pracowników wraz z identyfikatorami i okresem zatrudnienia w
pełnych latach
SELECT numer, nazwisko
TRUNC (MONTHS_BETWEEN(SYSDATE, data_zatrudnienia)/12) AS zatrudnienie
FROM pracownik ORDER BY zatrudnienie DESC;
Przy wypisywaniu rezultatów (wyników), jako tytuł kolumny są używane aliasy. Mogą one
występować w klauzuli ORDER BY jak w powyższym przykładzie gdzie porządkujemy dane o
pracownikach wg stażu pracy.
Onie klauzule SELECT i FROM są wymagane w każdym zapytaniu.
Zasady wykonania prostego zapytania:
1.
2.
3.
4.
5.
Weź relację podaną w klauzuli FROM
Jeśli występuje klauzula WHERE, do każdej krotki danej relacji zastosuj warunek
logiczny. Pozostaw krotki dające wartości TRUE (usuwając krotki False oraz Null)
Do każdej pozostającej krotki oblicz wartości wyrażenia na liście SELECT
Jeśli po słowie SELECT występuje DISTINCT usuń duplikaty wśród wynikowych
krotek
Jeśli występuje klauzula ORDER BY, wykonaj porządkowanie zgodnie ze specyfikacją
UWAGA!
Specjalna wartość Null – aby wskazać niepełne lub nieznane informację. Ta wartość różna od
zera i spacji jest szczególnie użyteczna przy powiązaniu kluczy głównego i obcego. Pojęcie Null
nie jest jednak do końca akceptowane. Codd utrzymuje, że wprowadzenie wartości Null do
systemu relacyjnego zmienia konwencjonalną logikę dwuwartościową (True, False) na logikę
trójwartościową (prawda, fałsz, nieznane). Oto tabelki definiujące operatory logiczne w sytuacji
występowania trzech wartości logicznych.
OR
TRUE
FALSE
NULL
TRUE
TRUE
TRUE
TRUE
FALSE
TRUE
FALSE
NULL
NULL
TRUE
NULL
NULL
AND
TRUE
FALSE
NULL
TRUE
TRUE
FALSE
NULL
FALSE
FALSE
FALSE
FALSE
NULL
NULL
FALSE
NULL
NOT
TRUE
FALSE
FALSE
TRUE
NULL
NULL
Przy prezentacji danych użyteczną operacją jest reprezentowanie wartości Null jako konkretnej
wartości. W ORACLE używamy specjalną funkcję NVL(v1, v2), której wartością jest v2, jeśli
v1 jest Null, w przeciwnym razie v1. Np.:
NVL (zarobki,0)
NVL (stopień, ‘brak’)
4
Klauzula ORDER BY
Klauzula ta może występować wyłącznie jako ostatnia klauzula polecenia SELECT. Domyślnie
stosuje się narastający porządek sortowania, co w [przypadku liczb oznacza, że mniejsze
poprzedzają większe, w przypadku dat, że wcześniejsze poprzedzają późniejsze, natomiast w
przypadku łańcuchów znaków, że są one wyświetlane zgodnie z porządkiem alfabetycznym.
Liczba atrybutów porządkowania jest jednak ograniczona liczbą atrybutów relacji. Atrybuty
wymieniamy kolejno w klauzuli ORDER BY oddzielając je przecinkami. Ich kolejność jest
istotna: porządkowanie odbywa się, bowiem najpierw według wartości pierwszego atrybutu,
następnie, jeśli wartości te są równe dla dwóch lub więcej krotek, według drugiego atrybutu, itd.
Ponadto po każdym z atrybutów porządkowania można użyć słowa kluczowego DESC, które
powoduje odwrócenie domyślnego, narastającego porządku na malejący.
Użycie atrybutu w klauzuli ORDER BY nie pociąga za sobą konieczności jego użycia w klauzuli
SELECT.
W klauzuli ORDER BY do wynikowych kolumn można odwołać się używając ich kolejnych
numerów 1,2,...
Funkcje statyczne (agregujące) związane z grupowaniem:
-
AVG ([distinct] wyr_licz) – średnia arytmetyczna (wartość Null nie jest brana pod
uwagę)
COUNT ([distinct] wyr|*) – zliczanie (ile jest wszystkich wierszy w tabeli)
MAX ([distinct] wyr) – wartość maksymalna
MIN ([distinct] wyr) – wartość minimalna
SUM ([distinct] wyr_licz) – suma arytmetyczna
Klauzula GROUP BY
Umożliwia podział krotek relacji na grupy. Krotki tej samej grupy mają identyczną wartość
atrybutu grupowania, który wskazano w klauzuli. Po podziale do każdej z grup można stosować
funkcje agregujące. Klauzula GROUP BY może być stosowana rekurencyjnie, co oznacza, że
można w niej wskazać wiele, atrybutów grupowania. W takim przypadku jest możliwe
wydzielenie podgrupy w ramach wcześniejszej wydzielonej grupy. Kolejność dzielenia relacji na
grupy i podgrupy odpowiada kolejności atrybutów grupowania.
Przed grupowaniem krotek relacji jest możliwe wykonanie na niej projekcji lub selekcji.
Projekcję realizujemy klasycznie – przez wskazanie atrybutów po słowie kluczowym SELECT.
Podobnie jest z selekcją, którą realizujemy przez wskazanie warunku (warunków) w klauzuli
WHERE.
Stosowanie funkcji statycznych w klauzuli SELECT wyklucza możliwość wyprowadzenia
wartości atrybutów pojedynczej krotki chyba, że nazwa atrybutu jest wymieniona w klauzuli
GROUP BY. W konsekwencji każda nazwa atrybutu występująca na liście SELECT musi także
pojawić się w klauzuli GROUP BY, jeśli nie argumentem funkcji statycznych.
W szczególności cała relacja (tablica) jest grupą podstawową.
Poprawne są zapytania postaci:


SELECT COUNT(*) AS „Liczba pracowników” FROM pracownik;
SELECT SUM(płaca) AS „Kwota ogółem” FROM pracownik;

SELECT id_zesp, COUNT(*) FROM pracownik GROUP BY id_zesp;

SELECT etat COUNT(*), AVG(płaca) FROM pracownik
WHERE etat!=’DYREKTOR’ GROUP BY etat;
5

SELECT rok, max(data_urodzenia) FROM student GROUP BY rok;

SELECT to_char(data_urodzenia,’DAY’), COUNT(*) FROM student
GROUP BY to_char(data_urodzenia,’DAY’);

SELECT imiona,COUNT(*) FROM student GROUP BY imiona ORDER BY 2;

SELECT gr_dziekan,COUNT(*) FROM student
WHERE rok=3 and kierunek=’INFORMATYKA’ GROUP BY gr_dziekan;
Klauzula HAVING
Podobnie jak WHERE umożliwia selekcję informacji. Służy do usuwania z wyniku zapytania
nieistotnych grup i na zazwyczaj związek z zastosowaniem wartości funkcji statycznych.
*
SELECT id_zesp,COUNT(*) FROM pracownik
GROUP BY id_zesp HAVING AVG(płaca)>1200;
*
SELECT p.id_zesp, nazwisko, nazwa FROM pracownik p, zespół z
WHERE p.id_zesp=z.id_zesp OTHER BY nazwa, nazwisko;
Można dokonać złączenia relacji z nią samą
*
SELECT p.nazwisko, p.data_zatrudnienia, k.nazwisko, k.data_zatrudnienia
FROM pracownik k, pracownik p
WHERE p.szef=k.numer and p.data_zatrudnienia<k.data_zatrudnienia;
UWAGA!
Pojedyncze polecenie SELECT może służyć do połączenia więcej niż dwóch relacji, które
zgodnie z ogólnym formatem realizacji połączenia, wskazujemy w klauzuli FROM.
Pamiętać należy, że w celu połączenia n relacji jest konieczne określenie, co najmniej n-1
warunków połączenia.
Najbardziej naturalnym rodzajem złączenia jest związek klucz głównyklucz obcy. Jednak w
ogólności warunek złączenia dwóch lub więcej relacji może być zupełnie dowolny.
*
SELECT nazwisko, adres, nazwa FROM pracownik p, zespół z
WHERE p.id_zesp=z.od_zesp and płaca>1500;
*
SELECT nazwisko, adres FROM pracownik p, zespół z
WHERE adres LIKE ‘Armii Krajowej%’ and p.id_zesp=z.od_zesp
ORDER BY nazwisko;
Składnia języka SQL ma odzwierciedlenie w algebrze relacyjnej
Algebra relacyjna – jest zbiorem kilku operatorów. Każdy operator bierze jedną lub więcej
relacji jako argument i produkuje jedną relację jako wynik. Trzema głównymi operatorami
algebry relacji są selekcja (ograniczenia), rzut (projekcja), złączanie.
Selekcja – jest operatorem, który bierze jedną relację jako swój argument i produkuje w wyniku
jedną relację. Składnia operatora selekcji jest następująca:
RESTRICT <nazwa relacji (tabeli)> [WHERE <warunek>] ==> <relacja wynikowa>
6
Rzut operatora rzutu bierze jedną relację jako swój argument i produkuje jedną relację
wynikową. Rzut jest pionowym ograniczeniem. Składnia operatora jest następująca:
PROJECT <nazwa relacji (tabeli)> [<lista kolumn>] ==> <relacja wynikowa>
Złączenia (iloczyn kartezjański) są oparte na relacyjnym operatorze iloczynu kartezjańskiego,
któremu bezpośrednio odpowiada właściwy operator teorii zbiorów. Brane są dwie relacje jako
argumenty i produkowana jedna relacja wynikowa złożona ze wszystkich możliwych kombinacji
wierszy (krotek) z wejściowych tabeli. Iloczyn kartezjański jest w praktyce rzadko używanym
operatorem i w związku z jego możliwością generowania „eksplozji informacji”. Składnia
operatora jest następująca:
PRODUCT <relacja> WITH <relacja2> == <relacja wynikowa>
Równozłączenie jest iloczynem kartezjańskim, po którym jest wykonana selekcja. Mówiąc
dokładnie, łączymy dwie tabele, ale tylko dla wierszy, w których wartości w kolumnach
złączenia są takie same. Zakładamy, że klucz główny jednej relacji i klucz obcy drugiej relacji
tworzą domyślnie kolumny złączenia. Składnia jest następująca:
EQUIJOIN <relacja1> WITH <relacja2> ==> <relacja wynikowa>
Złączenie naturalne można zauważyć, że ono nie usuwa powtórzeń kolumny złączenia.
Operator złączenia naturalnego jest iloczynem kartezjańskim, po którym następuje selekcja (jak
w równozłączeniu) oraz rzut, w którym nie bierze się pod uwagę powtórzeń kolumn złączenia.
Złączenie naturalne jest na pewno najpowszechniej używanym w praktyce typem złączenia.
Składnia jest następująca.
JOIN <relacja1> WITH <relacja2> ON <klucz> == <reacja wynikowa>
Złączenia zewnętrzne stosujemy, gdy chcemy zachować w wyniku wszystkie wiersze z obydwu
relacji bez względu na to, czy mają odpowiadające sobie wiersze w drugiej relacji, czy nie
(wartość NULL). Istnieją trzy typy złączeń zewnętrznych: lewostronne, prawostronne,
obustronne. Lewostronne złączenie zewnętrzne zachowuje nie pasujące wiersze w tabeli będącej
pierwszym argumentem operatora złączenia.
Suma jest operatorem, który bierze dwie zgodne relacje jako swoje argumenty i produkuje jedną
relacje wynikową. Przez zgodne relacje rozumiemy, że tabele mają tą strukturę – te same
kolumny określone na tych samych dziedzinach.
<relacja1> UNION <relacja2> ==> <relacja wynikowa>
Przecięcie ma działanie przeciwne do sumy. Suma uwzględnia wszystkie wiersze z obu zbiorów
lub relacji przecięcie natomiast uwzględnia w relacji wynikowej tylko wiersze wspólne dla obu
tabel.
<relacja1> INTERSECTION <relacja2> ==> <relacja wynikowa>
Różnica w większości argumentów algebry relacyjnej porządek określenia argumentów jest
nieistotny
<relacja1> DIFFERENCE <relacja2> ==> <relacja wynikowa>
7
ŁĄCZENIE RELACJI
W przypadku, gdy relacja zapytania wymaga dostępu do więcej niż jednej relacji istnieje
możliwość połączenia tych relacji z opcjonalnym wykonaniem na nich innych operacji algebry
relacji (np. projekcji).
Relacje mogą być łączone poziomo lub pionowo. Poziome łączenie relacji polega na utworzeniu
relacji wynikowej, której krotki są wynikiem konkatenacji wybranych krotek relacji źródłowych.
Najprostszym sposobem poziomego połączenia relacji jest zastosowanie operatora produktu
kartezjańskiego.
SELECT * FROM pracownik, zespół;
W praktyce takie połączenie relacji jest wykonywane rzadko ze względu na duży rozmiar
wynikowej tabeli (eksplozja informacji). Znacznie częściej jest stosowane tzw. złącze (ang.
JOIN). W tym przypadku krotki jednej relacji są łączone z krotkami innej relacji tylko wtedy,
gdy wartości korespondujących atrybutów tych krotek spełniają
SELECT nazwisko adres FROM pracownik p, zespół z
WHERE adres like ‘Armii Krajowej %’ AND p.id_zesp=z.id_zesp
ORDER BY nazwisko;
Złączenia zewnętrzne rozszerza rezultat prostego złączenia (nazwanego wewnętrznym) o te
krotki a jednej relacji, dla których w trakcie złączenia nie znaleziono odpowiadającym im krotek
w drugiej relacji. Warunek złączenia podaje się w postaci:
atrybut1 = atrybut2
lub
atrybut1 (+)= atrybut2
Przykłady:
* Wypisz wszystkich pracowników podając dla każdego z nich nazwę zespołu, w którym
pracuje:
SELECT numer, nazwisko, nazwa
FROM pracownik p, zespół z
WHERE p.id_zesp=z.id_zesp (+);
*
Otrzymujemy informacje o pracownikach ich działach również, gdy pracownik nie ma
przyporządkowanego zespołu podawana jest wartość NULL reprezentowana na wydruku
przez pusty ciąg znaków.
Wypisz nazwy zespołów, które nie zatrudniają pracowników:
SELECT z.id_zesp, nazwa
FROM pracownik p, zespół z
WHERE p.id_zesp(+)=z.id_zesp AND p.numer IS NULL;
*
Wypisz wszystkie zespoły wraz z sumarycznym wynagrodzeniem(miesięcznie)
SELECT z.id_zesp, nazwa,NUL(SUM(płaca_pod))
FROM pracownik p, zespół z
WHERE p.id_zesp(+)=z.id_zesp
GROUP BY z.id_zesp,nazwa;
8
*
Wypisz pracowników i ich przełożonych (szefów) także tych, którzy nie mają przełożonych:
SELECT p.numer, p.nazwisko, p.szef,k.nazwisko
FROM pracownik p, pracownik k
WHERE p.szef=k.szef(+)
ORDER BY k.nazwisko;
PIONOWE ŁĄCZENIE RELACJI
W pionowym łączeniu relacji stosujemy jeden spośród operatorów zbiorowych: suma, przekrój,
różnica. Operatory te działają na wynikach, co najmniej dwóch operacji selekcji a zatem
zapytanie składa się z dwóch lub więcej poleceń SELECT. Składnia zapytania wykorzystującego
operatory zbiorowe może być postaci:
SELECT <lista atrybutów/wyrażeń>
FROM <nazwa relacji1>
[WHERE <warunek logiczny>]
operator
SELECT <lista atrybutów/wyrażeń>
FROM <nazwa relacji1>
[WHERE <warunek logiczny2>]
[ORDER BY 1,...,n];
gdzie operator przyjmuje jedną z wartości UNION, UNION ALL, INTERSECT, MINUS
UWAGI:
* zastosowanie operatora UNION powoduje wyeliminowanie z wyniku zapytania krotek o
takich samych wartościach atrybutów wyznaczonych przez połączenie tym operatorem
zapytania
* natomiast UNION ALL spowoduje, że w wyniku zapytania pojawią się wszystkie krotki
* w łączonych operatorami zbiorowymi klauzulach SELECT musi występować ta sama
liczba atrybutów oraz typy odpowiadających sobie atrybutów (tj. atrybutów SELECT
różnych klauzul muszą być równe, zgodne)
* w wyniku zapytania pojawiają się nazwy atrybutów wyłącznie z pierwszej klauzuli
SELECT
* połączone operatorami zbiorowymi polecenia SELECT są wykonywane w kolejności ich
występowania (od góry do dołu)
* jeżeli istnieje potrzeba użycia klauzuli ORDER BY bo musi ona występować jako ostatnia
klauzula zapytania
* w klauzuli ORDER BY nie stosujemy nazw atrybutów, lecz ich numery porządkowe
Przykłady:
 SELECT nazwisko || ‘*’ FROM pracownik
WHERE id_zesp=10
UNION
SELECT nazwisko FROM pracownik
WHERE id_zesp<>10
ORDER BY 1;
9

SELECT etat FROM pracownik
WHERE id_zesp=30
UNION
SELECT etat FROM pracownik
WHERE id_zesp=10;

SELECT nazwisko, płaca_pod, ‘Powyżej’ PŁACA FROM pracownik
WHERE płaca_pod>1500
UNION
SELECT nazwisko, płaca_pod, ‘1500’ PŁACA FROM pracownik
WHERE płaca_pod=1500
UNION
SELECT nazwisko, płaca_pod, ‘Poniżej’ PŁACA FROM pracownik
płaca_pod<1500
ORDER BY 2;

SELECT id_zesp FROM zespół
MINUS
SELECT id_zesp FROM pracownik;

SELECT z.id_zesp, z.nazwa FROM zespół z, pracownik p
WHERE p.id_zesp(+)=z.id_zesp
MINUS
SELECT z.id_zesp, z.nazwa FROM zespół z, pracownik p
WHERE p.id_zesp=z.id_zesp;
PODZAPYTANIA ZAGNIEŻDŻONE
Wewnątrz klauzuli WHERE, HAVING a także FROM mogą występować podzapytania, mające
taką samą postać jak zapytania, ale ujęte w nawiasy
Ogólna postać zagnieżdżenia zapytań w klauzuli WHERE:
SELECT <lista atrybutów/wyrażeń>
FROM <nazwa relacji1>
WHERE <nazwa atrybutu/lista atrybutów>
<OPERATOR>
(SELECT <lista atrybutów/wyrażeń>
FROM <nazwa relacji2>
WHERE <nazwa atrybutu/lista atrybutów>
<OPERATOR>
(SELECT <lista atrybutów/wyrażeń>
FROM <nazwa relacji3> [...]))
Mamy doczynienia z zapytaniem zewnętrznym i podzapytaniem - zapytaniem wewnętrznym.
W podstawowym trybie zagnieżdżenia (niekorelowanym) podpytanie jest wykonywane jako
pierwsze jednokrotnie a jego wyniki są przekazywane do zapytania zewnętrznego.
Przykłady:
 SELECT * FROM pracownik
WHERE płaca_pod (SELECT MIN(płaca_pod) FROM pracownik);
10

SELECT nazwisko etat FROM pracownik
WHERE etat=(SELECT etat FROM pracownik
WHERE nazwisko=’KOLSKI’);
Wyszukuje pracowników zatrudnioych na tym etacie co KOLSKI
W przypadku gdy podzapytanie wyznacza dokładnie jedną krotkę stosujemy tradycyjne operatory
=,<,>,... gdy podzapytanie wyznacza więcej niż jedną krotkę stosujemy operator IN znany
wcześniej a także nowe operatory ANY, ALL wraz z operatorami porównania.
Operator ANY powoduje porównanie pojedynczej wartości (umieszczonej po jego lewej
stronie) z każdą wartością wyznaczaną przez podzapytanie. Warunek selekcji zapytania
zewnętrznego jest spełniony, jeżeli lista wartości wyznaczonych przez podzapytanie zawiera,
choć jeden element spełniający ten warunek.
Operator ALL powoduje porównanie pojedynczej wartości z każdą wartością wyznaczoną
przez podzapytanie. Warunek selekcji zapytania zewnętrznego jest spełniony, jeżeli wszystkie
wartości listy spełniają ten warunek.
Przykłady:
Podzapytania zwracające wiele krotek.
 Odnalezienie kolegów z danej grupy:
SELECT nazwisko, rok, gr_dziekan FROM student
WHERE (rok,gr_dziekan) IN
(SELECT rok, gr_dziekan FROM student
WHERE nazwisko LIKE upper(‘&wzorzec.nazw’)
AND imiona LIKE upper(‘&wzorzec_im’));

Wyliczamy min płace podstawowe w ramach grup (zespołów)
SELECT * FROM pracownik
WHERE (płaca_pod, id_zesp) IN
(SELECT MIN(płaca_pod), id_zesp FROM pracownik
GROUP BY id_zesp);

Wybieramy płace_pod bez powtórzeń i porównane – dowiadujemy się nazw. Pracownika
który ma płace w zespole 10
SELECT nazwisko, płaca_pod, id_zesp FROM pracownik
WHERE płaca_pod>ANY
(SELECT DISTINCT płaca_pod FROM pracownik
WHERE id_zesp=10);

SELECT nazwisko, płaca_pod, id_zesp FROM pracownik
WHERE płaca_pod>ALL
(SELECT DISTINCT płaca_pod FROM pracownik
WHERE id_zesp=30);

SELECT nazwisko, płaca_pod FROM pracownik
WHERE płaca_pod>ALL
(SELECT płaca_pod FROM pracownik p, zespół z
WHERE nazwa=’ADMINISTRACJA’
AND p.id_zesp=z.id_zesp)
ORDER BY nazwisko;
11
Klauzula HAVING z zagnieżdżonymi zapytaniami
 SELECT etat, AVG (płaca_pod) FROM pracownik
HAVING AVG (płaca_pod)>
(SELECT AVG(płaca_pod) FROM pracownik
WHERE etat=’DYREKTOR’
GROUP BY etat);

SELECT etat, AVG (płaca_pod) FROM pracownik
HAVING AVG (płaca_pod)
(SELECT MIN(AVG(płaca_pod)) FROM pracownik
GROUP BY etat)
GROUP BY etat;

SELECT id_zesp, nazwa FROM zespół
WHERE id_zesp=
(SELECT id_zesp FROM pracownik
GROUP BY id_zesp
HAVING SUM(płaca_pod)=
(SELECT MAX(SUM(płaca_pod))
FROM pracownik
GROUP BY id_zesp));
SELECT mimiona, rok, count(*) FROM student
WHERE rok=&&liczba
GROUP BY imiona,rok
HAVING count(*)=
(SELECT max(count(*)) FROM student
WHERE rok=&&liczba
GROUP BY imiona,rok);
&& - zmienna globalna
SELECT a.id_zesp „Zespół”,
TRUNC (100*a.liczba_płac/b.liczba_płac,1) AS „% Pracowników”,
TRUNC (100*a.suma_wyn/b.liczba_wyn,1) AS „% Wynagrodzenia”
FROM
(SELECT id_zesp, count(*) AS Licdzba_prac, SUM(płaca_pod) AS suma_wyn
FROM pracownik
GROUP BY id_zesp) a,
(SELECT count(*) AS liczba_płac, SUM(płaca_pod) AS suma_wyn FROM pracownik) b;
ZAPYTANIA SKORELOWANE
Zwykłe zapytanie jest wykonywane raz, na samym początku, a do jego wyników odwołuje się
zapytanie zewnętrzne. W przypadku zapytania skorelowanego podzapytanie jest wykonywane
dla każdego wiersza z zapytania zewnętrznego.
Jedynym elementem składowym różniącym zapytane skorelowane od nieskorelowanych jest
konieczność zastosowania aliasów relacji, na których operuje zapytanie zewnętrzne i odwołania
się do nich w podzapytaniu.
12
Przykłady:
 Otrzymamy nazwisko, płace podstawową, etat gdzie płaca_pod jest większa od średniej
arytmetycznej w ramach tego samego etatu
SELECT nazwisko, płaca_pod, etat FROM pracownik p
WHERE praca_pod > (SELECT AVG (płaca_pod) FROM pracownik
WHERE etat=p.etet);
 Nazwiska, które się powtarzają
SELECT nazwisko FROM pracownik p
WHERE 1<(SELECT COUNT (*) FROM pracownik
WHERE nazwisko=p.nazwisko);

Otrzymamy nazwiska i płace, którego płaca jest największa i druga w kolejności
SELECT nazwisko, płaca_pod FROM pracownik p
WHERE 1<(SELECT COUNT (DISTINCT płaca_pod) FROM pracownik
WHERE płaca_pod>p.płaca_pod);

SELECT nazwisko, id_zesp FROM pracownik p
WHERE EXISTS (SELECT mumer FROM pracownik
WHERE pracownik.szef=p.numer);

SELECT numer, nazwisko, etat FROM pracownik p
WHERE NOT EXISTS
(SELECT numer FROM pracownik
WHERE etat=p.etat AND numer!=p.numer);

SELECT nazwisko, id_zesp FROM zespół z
WHERE NOT EXISTS
(SELECT 1 FROM pracownik p
WHERE p.id_zesp=z.id_zesp);
NIEKTÓRE SPOTYKANE TYPY DANYCH
 znakowe typy danych – character lub char (typ o stałej długości); variable character lub
varchar (typ o zmiennej długości)
 całkowitoliczbowe typy danych – numer, integer, int, smallint, tinyint
 dziesiętne typy danych – decimal, numeric, real, double, double precision, float, smallfloat
 datowy I czasowy typ danych – służą do przechowywania daty, czasu oraz kombinacji daty
i czasu; (niekiedy jest dostępny typ przedział czasu); date, time, datetime, interval
 binarne typy danych – służą do przechowywania kodu, obrazów: text, blob, longblob
 pseudoatrybuty – rowid (fizyczny adres wiersza w tabeli), rownum (ilość zwracanych
wierszy z zapytania)
JĘZYK DEFINIOWANIA DANYCH
TWORZENIE RELACJI
Polecenie CREATE TABLE o następującym formacie ogólnym:
CREATE TABLE <nazwa relacji>
(<nazwa atrybutu 1><typ atrybutu 1>(<rozmiar>)
[DEFAULT <wartość domyśłna>]
13
[[CONSTRAINT <nazwa ograniczenia 1>]
<ograniczenie atrybutu 1>], ...,
<nazwa atrybutu k><typ atrybutu k>(<rozmiar>)
[DEFAULT <wartość domyśłna>]
[[CONSTRAINT <nazwa ograniczenia k>]
<ograniczenie atrybutu k>], ...
[[CONSTRAINT <nazwa ograniczenia>]
<ograniczenie relacji>]);
W języku SQL wyróżniamy następujące typy atrybutów:
NUMBER – liczby zapisane za pomocą cyfr (0-9), opcjonalnego znaku (+,-) oraz opcjonalnej
kropki dziesiętnej. Rozmiar liczby nie może być większy od 38 cyfr.
NUMBER (r) – j.w., z zastrzeżeniem, że rozmiar liczby nie może być większy od r znaków
NUMBER (r,n) – j.w., dodatkowo n określa liczbę cyfr po przecinku. Jeśli n jest liczbą ujemną,
wówczas wartość atrybutu jest zaokrąglona do n miejsc po przecinku
CHAR (r) – łańcuchy znakowe, składające się z dużych i małych liter, cyfr, znaków specjalnych
(+,-,%,$,&, etc.) r może przyjmować wartości całkowite od 1 do 255
VARCHAR2 (r) – łańcuchy znakowe, składające się z dużych i małych liter, cyfr, znaków
specjalnych, r oznacza maksymalną długość łańcucha i może przyjmować wartości
całkowite od 1 do 2000. Ten typ danych umożliwia przechowywanie łańcuchów
znakowych z zmiennej długości. Oznacza to, że wartości tego atrybutu zajmują w bazie
danych tyle miejsca, ile faktycznie wynosi ich długość.
VARCHAR (r) – podobnie jak VARCHAR2. Zaleca się stosowanie VARCHAR2 dla atrybutów
o zmiennej długości, ponieważ w kolejnych wersjach ORACLE semantyka tego typu
może się zmienić.
DATE – data z przedziału od 1 stycznia 4712 p.n.e. do 31 grudnia 4712 n.e.
LONG – tak jak char, przy czym maksymalna długość łańcucha wynosi 2 GB. Wykorzystanie
atrybutów tego typu w poleceniach SQL podlega pewnym ograniczeniom
LONG RAW – tak jak LONG, ale wykonywany do przechowywania danych dowolnego typu (tj.
nie tylko znaków) np. dźwięków, obrazów.
Opcjonalnie po typie atrybutu podajemy ograniczenie integralnościowe atrybutu:
NULL – umożliwia nadawanie atrybutowi wartości pustych
NOT NULL –uniemożliwia nadawanie atrybutowi wartości pustych
UNQUE – definiuje atrybut, który pełni rolę klucza unikalnego relacji. Wartość tak
zdefiniowanego atrybutu jest unikalna dla wszystkich krotek relacji
PRIMARY KEY – definiuje atrybut, który pełni rolę klucza podstawowego relacji
Jeżeli dla atrybutu zdefiniować UNIQUE, to nie można dla tego atrybutu zdefiniować
równocześnie ograniczenia PRIMARY KEY i odwrotnie. Zdefiniowanie ograniczenia UNIQUE
lub PRIMARY KEY uniemożliwia nadanie atrybutowi wartości pustych
REFERENCES – określa tzw. ograniczenie referencyjne tj. referencję do klucza podstawowego
lub unikalnego innej relacji. Ograniczenie to jest wykorzystywane do definiowania tzw.
klucza obcego relacji. Atrybut będący kluczem obcym nie może przyjmować wartości,
których nie przyjmuje odpowiedni mu klucz.
14
ON DELETE CASCADE – ograniczenie to definiuje się dla klucza obcego. Działanie tego
ograniczenia jest następujące: jeśli zostanie usunięta krotka z relacji z kluczem
podstawowym, to automatycznie są usuwane te krotki z relacji z kluczem obcym, dla
których wartości klucza obcego jest równa wartości klucza podstawowego usuwanej
krotki.
CHECK – określa warunek, który musi być spełniony przez wszystkie wartości atrybutu. W
definicji tego ograniczenia można wykorzystać operatory =,>,<,!=, IS NOT NULL, LIKE
BETWEEN, ..AND..IN oraz operatory logiczne AND, OR, NOT
Opcjonalnie jako ostatni element definicji relacji określa się ograniczenia integralnościowe
relacji. Różnią się one od ograniczeń atrybutów tym, że mogą odwoływać się do więcej niż
jednego atrybutu relacji. Można zdefiniować następujące ograniczenia tego typu: UNIQUE,
PRIMARY KEY, REFERENCE, ON DELETE CASCADE, CHECK ich znaczenie jest takie
samo jak znaczenie odpowiadających im ograniczeń integralonościowych atrybutu. Dodatkowo
dla relacji istnieje ograniczenie FOREIGN KEY, umożliwiające zdefiniowanie klucza obcego
relacji złożonego z wielu sygn?
Każdemu z ograniczeń można opcjonalnie przypisać nazwę poprzedzając ją słowem kluczowym
CONSTRAINT. Jeśli nazwa nie zostanie jawnie nadana ograniczeniu, to SLBD określi ją dla
niego domyślnie nazwę SYS_cn gdzie n oznacza numer ograniczenia.
Przykłady:
 CREATE TABLE dydaktycy (id_dydakt NUMBER(2)
CONSTRAINT id_dydakt_pk PRIMARY KEY,
nazwisko VARCHAR (15) NOT NULL,
tytuł VARCHAR2 (10) NOT NULL);


Tabela składająca się z 3 kolumn, pierwsza kolumna typu liczb, druga i trzecia typu tekst.
Pierwszy atrybut to klucz główny (wartości nie mogą być puste), nazwisko i tytuł nie
mogą być puste.
CREATE TABLE przedmioty (
id_przedm NUMBER(2)
CONSTRAINT id_przedm_pk PRIMARY KEY,
nazwa VARCHAR2 (15) NOT NULL);
CREATE TABLE zajęcia (
id_zajęć NUMBER (2)
CONSTRAINT id_zajęc_pk PRIMARY KEY,
Rodzaj_zaj VARCHAR2 (15)
CONSTRAINT rodzaj_zaj_chk CHECK
(rodzaj_zaj [‘WYKŁAD’, ’LABORATORIUM’, ’PROJEKT’]),
id_dydakt NUMBER (2) NOT NULL
id_przedm NUMBER (2) NOT NULL,
FOREIGN KEY (id_dydakt +)
REFERENCES dydaktycy (id_dydakt)
ON DELETE CASCADE,
FOREIGN KEY (id_przedm)
REFERENCES przedmiot (id_przedm));
4 kolumny: 1 – identyfikator zajęć (klucz główny), 2 – rodzaj zajęć typu tekst 15 znaków
jeszcze określony CONSTRAINT i warunek CHECK dotyczy rodzaju zajęć IN
(przynależy) do zbioru wartości (wykład, lab, projekt) wpisując nie przyjmie innego
tekstu, 3 – klucz obcy z tabeli dydaktycy, 4 – klucz obcy z tabeli przedmiot (identyfikator
15
przedmiotu) Na końcu określamy, że są to klucze obce i warunek, że jeśli usuwamy z
pierwszej tabeli automatycznie usuwane są odnośniki z drugiej tabeli. Przy tworzeniu
najpierw musi zaistnieć tabela, do której będą odniesienia.

CREATE TABLE działy (
id_działu NUMBER (3) PRIMARY KEY,
nazwa_działu VARCHAR2 (20) NOT NULL
UNIQUE
Miejsce VARCHAR2 (50));
Jawnie nie ma żadnych kontrastów, są ograniczenia. Nazwa działy nie może być pusta i
nie może się powtarzać.

CREATE TABLE pracownicy (
Id_pracownika NUMBER (10) PRIMARY KEY,
Nazwisko VARCHAR2 (20) NOT NULL,
Stanowisko VARCHAR2 (9),
Kierownik NUMBER (6) REFERENCES pracownicy,
Data_zatrudnienia DATE,
Zarobki NUMBER (8,2),
Premia NUMBER (8,2),
Id_działu NUMBER (3) PEFERENCES działy,
CHECK (premia<zarobki));
Jeśli wartość zależy od dwóch pół to musi być umieszczona po zdefiniowaniu obu tabel.
Tabela ta połączona jest sama ze sobą

CREATE TABLE zaszeregowanie (
Grupa NUMBER (2) PRIMARY KEY,
Dolne NUMBER (8,2) NOT NULL,
Górne NUMBER (8,2) NOT NULL,
CHECK (dolne<górne));
WYPEŁNIENIE TABEL
W celu utworzenia relacji i jednoczesnego wypełnienia jej danymi zawartymi w innych już
istniejących relacjach, udostępniono alternatywny format polecenia CREATE TABLE.
CREATE TABLE <nazwa relacji>
[(<nazwa atrybutu 1>[DEFAULT <wartość domyślna>]
[NULL/NOT NULL]...)]
AS SELECT <klauzula select>
Opcjonalny fragment polecenia umożliwia nadanie nazw atrybutom nowej relacji. W przypadku
jego pominięcia przyjmowane są nazwy zgodne z nazwami zawartymi w klauzuli SELECT.

CREATE TABLE lista_płac (
Id_pracownika NOT NULL nazwisko NOT NULL,
Pensje DEFAULT 750 NOT NULL)
AS SELECT id_pracownika, nazwisko, zarobki+pensja FROM pracownik;
16
Automatycznie zostanie utworzona tabela o 3 atryn. o danych nazwach i wypełniona
danymi.
PRZYKŁADY POZWALAJĄCE ZMIENIĆ SCHEMAT TABELI
AKTUALIZACJA SCHEMATU RELACJI
1. Dodanie nowego atrybutu:
ALTER TABLE <nazwa relacji>
ADD (<nazwa atrybutu> <typ atrybutu> (<rozmiar>)
[DEFAULT <wartość domyślna>]
[[CONSTRAINT <nazwa ograniczenia>] <ograniczenie atrybutu>]);
2. Zmodyfikowanie istniejącego atrybutu:
ALTER TABLE <nazwa relacji>
MODIFY (<nazwa atrybutu> <typ atrybutu> (<rozmiar>)
[DEFAULT <wartość domyślna>]
[NULL / NOT NULL]);
3. Dodanie ograniczenia integralnego:
ALTER TABLE <nazwa relacji>
ADD [CONSTRAINT <nazwa ograniczenia>] <ograniczenie relacji>;
4. Kasowanie kolumn:
ALERT TABLE <nazwa relacji>
DROP <nazwa kolumny>
Przykłady
 ALERT TABLE moja DROP (k1);

ALERT TABLE moja DROP COLUMN k1;

ALERT TABLE pracownik
ADD (tytuł_naukowy VARCHAR2(10));

ALERT TABLE pracownik
MODIFY (tytuł_naukowy VARCHAR2 (15)
DEFAULT ‘mgr inż.’ NOT NULL);

ALERT TABLE pracownik
ADD (CONSTRAINT etat_chk CHECK (etat IN
(‘DYREKTOR’, ’PROFESOR’, ’ADIUNKT’, ’STAŻYSTA’, ’SEKRETARKA’)));

ALERT TABLE pracownik
ADD (CONSTRAINT prac_fk FOREIGN KEY
(Id_działu) REFERENCES dział (id_działu));
17
Możliwe jest czasowe wyłączenie lub uaktywnianie ograniczenia integralnościowego stosując
klauzulę DISABLE lub ENABLE
ALERT TABLE <nazwa relacji>
DISABLE/ ENABLE <rodzaj ograniczenia>
/CONSTRAINT <nazwa ograniczenia> [CASCADE];
- gdzie rodzaj ograniczenia przyjmuje jedną z trzech wartości: INIQUE, PRIMARY
KEY, ALL TIGGERS
- opcjonalne słowo CASCADE powoduje odpowiednio wyłączenie lub uaktualnienie
wszystkich pozostałych ograniczeń, których działanie zależy od wyłączonego lub
uaktywnionego ograniczenia
- ALL TIGGERS powoduje czasowe wyłączenie lub uaktywnienie wszystkich
wyzwalaczy zdefiniowanych dla relacji
Ograniczenie integralnościowe może również zostać usunięte z bazy danych
ALERT TABLE <nazwa relacji>
DROP <rodzaj ograniczenia>/
CONSTRAINT <nazwa ograniczenia> [CASCADE];
-
gdzie rodzaj ograniczenia przyjmuje jedną z dwóch wartości PRIMARY KEY, UNIQUE
opcjonalne słowo CASCADE umożliwia usunięcie wszystkich pozostałych ograniczeń,
których działanie zależy od usuwanego ograniczenia
Przykłądy
 ALERT TABLE zajęcia DISABLE CONSTRAINT rodzaj_zaj_chk;

ALERT TABLE zajęcia DISABLE PRIMARY KEY;

ALERT TABLE pracownik DROP CONSTRAINT etst_chk;

ALERT TABLE zajęcia DROP PRIMARY KEY;
Uwagi!
Modyfikacja schematu relacji jest jednak bardzo ograniczona. Nie dopuszcza się zmiany
atrybutu, który wcześniej został zadeklarowany jako atrybut mogący przyjmować wartości puste
tj. atrybut z ograniczeniem (NULL), na atrybut nie pusty (NOT NULL), jeśli w relacji istnieje, co
najmniej jedna krotka o pustej wartości tego atrybutu. Ponadto, bardzo ograniczone jest
zmniejszenie rozmiaru atrybutu (a dokładniej rozmiaru jego typu), które jest dopuszczalne
jedynie w przypadku, gdy wszystkie krotki zawarte w relacji o modyfikowanym schemacie
przyjmują wartości tego atrybutu.
Polecenie
DESCRIBE <nazwa relacji>;
Zmiana nazwy relacji:
RENAME <strata nazwa relacji> TO <nowa nazwa relacji>
Usuwanie relacji:
DROP TABLE <nazwa relacji> [CASCADE CONTRAINT];
18
-
gdzie CASCADE CONSTRAINT jest opcjonalną klauzulą umożliwiającą usunięcie
ograniczeń integralnościowych w innych relacjach, które w swojej definicji wykorzystują
atrybuty kluczowe i unikalne usuwanej relacji
usunąć relację może wyłącznie jej właściciel, tzn. użytkownik który ją utworzył
operacje usuwania relacji w ogólności może doprowadzić do błędów w sesjach
użytkowników odwołujących się do niej w późniejszym czasie, w sposób bezpośredni lub
przez bazujące na niej perspektywy
-
AKTUALIZACJA ZAWARTOŚCI RELACJI TABELI
DML – język poleceń manipulowania danymi
Dopisywanie nowych krotek
Wstawiane krotki mogą być wynikiem zapytania SELECT, a więc w ogólności mogą pochodzić
z innych relacji. Postać polecenia będzie miała postać:
INSERT INTO <nazwa relacji> [(lista atrybutów)]
SELECT <lista atrybutów> FROM ...;
Dopisanie jednej krotki to postać:
INSERT INTO <nazwa relacji> [(lista atrybutów)]
VALUES (wartość 1, wartość 2...);
Opcjonalna lista atrybutów jest zbędna w przypadku wprowadzenia wszystkich atrybutów danej
relacji.
Modyfikowanie istniejących krotek:
UPDATE <nazwa relacji> [alias]
SET <nazwa atrybutu 1> [, nazwa atrybutu 2] =
{wyrażenie podzapytanie} [WHERE <warunek logiczny>];
Usuwanie krotek z relacji:
DELETE FROM <nazwa relacji>
[WHERE <warunek ligiczny>];
Przykłady:
 INSERT INTO zajęcia
VALUES (5,’LABORATORIUM’,10,12);

INSERT INTO pracownik
SELECT * FROM pracownik@ baza.zgoda.bytom.pl;

UPDATE pracownik SET
płaca_pod = (SELECT płaca_pod FROM dodatki d
WHERE d.numer=pracownik.numer)
WHERE numer IN (SELECT numer FROM dodatki);

UPDATE pracownik SET
19
płaca_pod = (SELECT avg(płaca_pod) FROM pracownik
WHERE numer IN (SELECT numer FROM pracownik
WHERE płaca_pod= (SELECT min(płaca_pod) FROM pracownik)));

UPDATE pracownik a SET
(a.płaca_pod, a.płaca_dod)=
(SELECT avg(płaca_pod)*1.2 max(nvl(płaca_dod,0)) FROM pracownik
WHERE id_zesp=a.id.zesp)
WHERE a.pracuje_od>’89/12/31’;

DELETE FROM pracownik WHERE stanowisko IS NULL;
Dostęp do perspektywy odbywa się zgodnie z ogólnymi zasadami dostępu do relacji wa więc:
- za pomocą polecenia SELECT, w którego klauzuli FROM użyto nazwę perspektywy
- poleceń INSERT UPDATE DELETE jeżeli perspektywa umożliwia modyfikowanie
zawartości relacji na których bazuje
W zależności od sposobu zdefiniowania perspektywy zwykle wyróżnia się perspektywy proste i
złożone. Perspektywa prosta charakteryzuje się tym, że udostępnia dane z pojedynczej relacji, a
w jej definicji nie stosuje się operacji na zbiorach funkcji ani też grupowania krotek.
Ogólny format jest postaci:
CREATE [OR REPLACE] VIEW <nazwa perspektywy>
[(lista atrybutów)] AS SELECT …
[WITH CHECK OPTION];
-
opcjolnalna klauzula OR REPLACE zastępuje istniejącą perspektywę nową definicją
dla wyrażeń wykorzystanych w poleceniu SELECT (np. sum(płaca_pod), nvl
(płaca_dod,0)) należy określić aliasy lub nazwy odpowiadających im atrybutów
perspektywy.
Usunięcie perspektywy
DROP VIEW <nazwa perspektywy>
Przykłady:
 CREATE VIEW asystenci
AS SELECT numer, nazwisko FROM pracownik
WHERE etat=’ASYSTENT’;

CREATE VIEW klientki
AS SELECT * FROM klient
WHERE płeć=’kobieta’;

CREAT VIEW stat_zespół
(nazwa, płaca_min, płaca_max, płaca_przec)
AS
SELECT nazwa MIN(płaca_pod), MAX(płaca_pod), AVG(płaca_pod)
FROM pracownik, zespół
WHERE pracownik.id_zesp=zsespół.id_zesp
GROUP BY nazwa;

CREAT VIEW ed
20
AS
SELECT numer, nazwisko, p.id_zesp, adres
FROM pracownik p, zespół z
WHERE p.id_zesp=z.id_zesp;
Możliwe są zmiany (INSERT, DELETE, UPDATE) w odniesieniu do tabeli pracownik, ale nie
w odniesieniu do tabeli zespół

CREATE OR REPLACE VIEW adiunkci
AS
SELECT numer, nazwisko, etat FROM pracownik
WHERE etat=’ADIUNKT’
WITH CHECK OPTION;

CREATE VIEW szefowie
AS
SELECT nazwisko, nazwa FROM pracownik p, zespół z
WHERE numer IN
(SELECT DISTINCT szef FROM pracownik )
AND p.id_zesp=z.id_zesp;

CREATE VIEW pr_urlop_bezp
AS
SELECT * FROM pracownik
WHERE płaca_pod=0 OR płaca_pod IS NULL
WITH CHECK OPTION:
LICZNIKI SEKWENCJE
W systemie Oracle jest specjalna sekwencja – sekwencja (przechowywana jako obiekt w bazie
danych), która służy do generowania jednoznacznych wartości dla kluczy głównych i unikalnych.
Składnia jest postaci:
CREATE SEQUENCE [nazwa użytkownika] <nazwa licznika>
[INCREMENT BY <liczba>]
[START WITH <wartość początkowa>]
[CYCLE/NO CYCLE];
-
nazwa użytkownika jest opcjonalnym parametrem określającym użytkownika który
utworzył licznik
INCREMENT BY jest opcjonalnym parametrem określającym wartość, o jaką będzie
zwiększany licznik po każdym odczycie. Liczba może być ujemna
START WITH jest opcjonalnym parametrem określającym początkową wartość
licznika
CYCLE/NO CYCLE jest opcjonalnym parametrem określającym czy po osiągnięciu
wartości maksymalnej licznik rozpocznie zliczanie od wartości początkowej (cycle) czy
też nie; domyślnie jest przyjmowana opcja no cycle.
Sekwencji używa się ze składnią:
<nazwa sekwencji>.NEXTVAL – generowanie kolejnej wartości
<nazwa sekwencji>.CURRVAL – ostatnio wygenerowana wartość
Przykłady:
21

CREATE SEQUENCE prac_seq
INCREMENT BY 10
START WITH 1000;
INSERT INTO pracownik
VALVES (prac_seq.NEXTVAL,’stec’, ’RADCA PRAWNY’,NULL,
‘90/01/20’, 1200, 0, 10);
Instrukcja: DROP SEQUENCE <nazwa sekwencji>;
usuwa sekwencje.
INDEKSY
Tworzenie indeksów:
CREATE [UNIQUE] INDEX <nazwa indeksu>
ON <nazwa relacji> (nazwa atrybutu 1 [nazwa atrybutu 2]...);
Po utworzeniu indeksu jest on stosowany w sposób automatyczny przez SZBD, każdorazowo
wtedy, gdy wymaga tego strategia optymalizacji realizacji zapytań. Oznacza to, że użytkownik
nie musi być świadomy istnienia indeksu, jak również wykorzystania indeksu przy realizacji jego
określonych poleceń.
Uwaga!
- indeksy zajmują miejsce w bazie danych
- kiedy wprowadzamy, modyfikujemy lub usuwamy dane z indeksowanej SZBD musi
aktualizować indeksy może to spowalniać przeprowadzaną operację
- w praktyce nie ma sensu zakładania indeksów na małych relacjach gdyż nie powoduje to
odczuwalnej poprawy efektywności
- dobrą zasadą jest tworzenie indeksów dla kluczy obcych oraz na atrybutach często
stosowanych w klauzulach WHERE zapytań i na atrybutach połączeniowych relacji
- indeksy zdecydowanie przyspieszają dostęp do danych
Przykłady:
 CREATE UNIQUE INDEX idn_zespół
ON pracownik (id_zesp);

CREATE UNIQUE INDEX idn_nazwisko
ON pracownik (nazwisko);
Indeks można usunąć:
DROP INDEX <nazwa indeksu>;
SŁOWNIK DANYCH
Słownik danych jest zbiorem informacji o obiektach bazy danych. Jest używany zarówno przez
system zarządzania baz danych jak i przez użytkowników. Użytkownik ma uprawnienie tylko do
odczytu informacji ze słownika danych.
Słownik danych ma postać zbioru tabel i perspektyw. Oto przykładowe perspektywy słownika
danych Oracle:
1. z przedrostkiem User – informacja o wszystkich obiektach, których dany użytkownik jest
właścicielem: User_Tables, User_Constraint, User_Sequences, User_Views, User_Indexes,
User_Triggers, User_Sources, User_Objects
2. z przedrostkiem All – dotyczy wszystkich obiektów do których użytkownik ma uprawnienia
22
3. z przedrostkiem Dba – informacja o obiektach dostępnych dla administratorów systemu
UŻYTKOWNICY I UPRAWNIENIA
Każdy, kto rozpoczyna pracę z bazą danych, Oracle musi być zdefiniowany poprzez podanie
identyfikatora i hasło, aby móc wykonywać określone czynności (operacje).
Za zarządzanie użytkownikami ich uprawnieniami i zasobami odpowiedzialny jest administrator.
Może on:
- tworzyć i usuwać użytkownika
- definiować uprawnienia
- ograniczać ilościowe zasoby użytkownika
Tworzenie użytkownika:
CREATE USER <nazwa użytkownika>
IDENTIFIED BY <hasło użytkownika>;
Usuwanie użytkownika:
DROP USER <nazwa użytkownika>;
Uprawnienia w bazie danych
W bazie danych Oracle istnieją dwa typy uprawnień:
1. uprawnienia systemowe – prawo do wykonania określonej czynności lub wykonanie
pewnych czynności na określonym typie obiektów
2. uprawniania obiektowe – prawo do wykonywania określonej czynności na konkretnym
obiekcie
Predefiniowane role to:
CONNECT – możność połączenia do systemu Oracle
RESOURCE – możność tworzenia tabel, sekwencji, indeksów i innych obiektów
DBA – możność powołania innych użytkowników, niepełna możność administrowania cudzymi
obiektami
Transakcje – zdarzenia które powodują zmianę stanu są w terminologii baz danych nazywane
transakcjami.
Użytkownik realizuje swoje transakcje albo poprzez polecenia języka SQL. Kierowanie
bezpośrednio albo pośrednio przy użyciu wcześniej przygotowanych aplikacji
bazodaniowych.
Przykłady:
- przelew kwoty z konta na konto
- system rezerwacji biletów lotniczych (połączenia)
- wysyłkowa sprzedaż
Każda transakcja powinna mieć właściwości ACID = atonowość, spójność, izolacyjność i
trwałość.
INTEGRALNOŚĆ
23
Ogólnym celem integralności jest zapewnienie, aby baza danych była dokładnym
odzwierciedleniem świata rzeczywistego, który reprezentuje.
W środowiskach z wieloma użytkownikami zapewnienie integralności jest również sprawą
fizycznego wymiaru systemu baz danych. Jądro systemu SZBD zajmuje się problemami sprzętu i
oprogramowania a także rozdziałem zasobów między wielu użytkowników.
Zarządzanie transakcjami dotyczy współbieżności dostępu do bazy danych i zapewnienie
spójności bazy danych.
WSPÓŁBIEŻNOŚĆ
Jeśli do bazy danych ma jednocześnie dostęp wielu użytkowników lub aplikacji mówi się, iż ich
transakcje są wykonywane współbieżnie.
Transakcje współbieżne mogą być przeprowadzane na jeden z dwóch sposobów: szeregowo lub
równolegle.
Serializowane transakcje
BLOKADY
Blokady (zamki):
- do odczytu
- do zapisu
- wspólne
Blokady mogą być stosowane w różnym stopniu szczegółowości:
- na poziomie tabeli
- stron
- rekordów
- pól w rekordach
ZAKLESZCZANIE
Jest stanem w którym dwie lub więcej transakcji blokuje sobie wzajemnie zasoby. Oznacza to że
żadna z transakcji nie może kontynuować pracy.
POZIOMY IZOLACJI
Efekty:
- fantom
- niepowtarzalny odczyt
- brudny odczyt
TRANSAKCJE W ORACLE
W Oracle 8 transakcja jest logiczną jednostką działania składająca się z jednej lub wielu poleceń
SQL. Każda transakcja rozpoczyna się w momencie wprowadzania pierwszej poprawki
instrukcji SQL:
Kiesy transakcja rozpoczyna się system przypisuje jej segment wycofania. W segmencie tym
zapisane są dane pochodzące z momentu poprzedzającego ich zmianę przez transakcje. Dzięki
tym informacjom transakcje może zostać wycofana a dane znajdujące się w bazie danych przed
rozpoczęciem transakcji odtworzone. Zakończenie transakcji następuje w wyniku:
- wydania polecenia COMMIT lub ROLLBACK
- wykonania jednej z instrukcji CREATE, DROP, ALERT
- zakończenia sesji użytkownika z serwerem
- anormalnego zerwania sesji użytkownika
24
Możliwe jest również dzielenie dłuższych transakcji na mniejsze poprzez deklarowanie
znaczników pośrednich
SAVEPOINT znacznik;
Umożliwia to wycofanie w razie błędów jedynie fragmentu transakcji i ponownie próby jego
wykonania bez powtórzenia całej transakcji od początku. Częściowe cofnięcie transakcji do
znacznika nie zamyka transakcji.
ROLLBACK TO SAVEPOINT znacznik;
Użytkownik może ustalić zmienne środowiskowe AUTOCOMIS.
Oracle automatycznie włącza i wyłącza różne typy blokad zależnie od sytuacji i nie wymaga przy
tym żadnych akcji ze stron użytkownika.
Jawne usuwanie blokady przez użytkownika jest możliwe za pomocą połączeń:
- LOCK TABLE
- SELECT ... FOR UPDATE
INSTRUKCJE STERUJĄCE W PL/SQL
Język PL/SQL posiada większość typowych instrukcji sterujących.
IF <warunek logiczny> THEN
<blok instrukcji> END IF;
IF <warunek logiczny> THEN
<blok instrukcji> ELSE
<blok instrukcji> END IF;
IF <warunek logiczny> THEN
<blok instrukcji> ELSE IF
<warunek logiczny> THEN
<blok instrukcji> END IF;
LOOP
<blok instrukcji (w tym EXIT lub EXIT WHEN <warunek logiczny>)>
END LOOP;
FOR <zmienna> IN <wartość 1> ... <wartość 2>
LOOP <blok instrukcji>
END LOOP;
WHILE <warunek logiczny>
LOOP <blok instrukcji>
END LOOP;
[DECLARE
<deklaracje obiektów PL/SQL, zmienne, stałe, wyjątki
procedury funkcje>]
BEGIN
25
<ciąg instrukcji do wykonania>
[EXCEPTION
<obsługa wyjątków>]
END;
-
deklaracje i obsługa wyjątków są opcjonalne
bloki mogą być zagnieżdżone
jedynymi instrukcjami języka SQL jakie mogą pojawić się w loku PL/SQL są instrukcje
SELECT, INSERT, UPDATE, DELETE, COMMIT i ROLLBACK.
DEKLARACJE ZMIENNYCH I STAŁYCH
Deklaracje zmiennych i stałych mają następującą postać:
identyfikator typ_danych [NOT NULL] [:=wyrażenie];
identyfikator CONSTANT typ_danych [NOT NULL] [:=wyrażenie];
-
opcjonalna część [:=wyrażenie] umożliwia inicjalizuje wartość zmiennej
Przykłady
 znak CHAR(1);
 wynagrodzenie NUMBER(7,2);
 pi CONSTANT NUMBER(1,5):=3,14159;
 nazwa VARCHAR2(10):=’Drukarka’;
 termin DATE:=Sysdate;
 stan_cywilny BOOLEAN:=False;
 liczba_dzieci BINARY_INTEGER:=0;
 brak_danych EXCEPTION;
 psoba pracownik.nazwisko% TYPE;
 pracownik_rekord pracownik% ROWTYPE;
Uwagi:
- w PL/SQL są dostępne typy danych z języka SQL a ponadto typ BOOLEAN(logiczny) i
BINARY_INTEGER liczb całkowitych – należy od podtypów NUMBER i przez to
wymagający przy zapisie mniej pamięci
- nie należy nadawać tej samej nazwy w atrybutu w tabeli
- oprócz zmiennych deklarowanych w bloku PL/SQL mogą występować jeszcze zmienne
z aplikacji korzystającej z bloku PL/SQL – poprzedza się je dwukropkiem (:zmienna)
- mogą także występować zmienne podstawienia SQL*Plus (&zmienna)
- typ zmiennej można zadeklarować używając pseudoatrybutu %TYPE określającego typ
podanego przed nim atrybutu relacji
- zmienną typu rekordowego deklarujemy z użyciem pesudoatrybutu %ROWTYPE lub
przy użyciu złożonego typu danych RECORD
ZMIENNE SYSTEMOWE
Jest pewna liczba zmiennych zadeklarowanych przez system, z których można korzystać w
kodzie PL/SQL (ale nie w SQL) ich wartości dotyczą ostatnio wykonanej instrukcji SQL:
- SQL% ROWCOUNT – liczba wierszy przetworzonych przez ostatnią instrukcję SQL
- SQL% FOUND=TRUE – jeśli zastał znaleziony (przetworzony) przynajmniej jeden
wiersz
- SQL% NOTFOUND=TRUE – jeśli żaden wiersz nie został przetworzony
26
- SQLERRM – tekstowa informacja o błędzie
- SQLCODE – kod błędu
Ostatnie dwie wymienione może uzyskać tylko w sekcji EXCEPTION.
PROCEDURY FUNKCJE I PAKIETY są to obiekty zapisywane w bazie danych tak jak inne obiekty.
Szczególnym rodzajem procedury są wyzwalacze baz danych.
WYZWALACZE BAZ DANYCH
Wyzwalacze baz danych (database tiggers) są procedurami składowymi w bazach danych w
powiązaniu z jej konkretną relacją. Są one uruchamiane automatycznie w momencie wykonania
polecenia SQL: INSERT, UPDATE, DELETE.
Wyzwalacze baz danych służą głównie do oprogramowania więzów spójności i do
oprogramowania stałych czynności, które powinny być wykonywane w każdej aplikacji
korzystającej z baz danych. Oto składnia wyzwalacza baz danych:
CREATE[OR REPLACE] TRIGGER <nazwa wyzwalacza>
BEFORE/AFTER
<specyfikacja instrukcji> ON <nazwa relacji>
[FOR EACH ROW]
<blok instrukcji PL/SQL>
-
specyfikacja instrukcji przyjmuje jedną z operacji INSERT, UPDATE, DELETE lub
kilka z nich połączonych operatorem OR
w przypadku UPDATE podaje się dodatkowo nazwę aktualizowanego atrybutu
używając składni UPDATE OF <nazwa atrybutu>
opcjonalna klauzula FOR EACH ROW spowoduje uruchomienie wyzwalacza dla
każdej krotki spełniającej warunek polecenia, brak tej klauzuli to wyzwalacz zostanie
uruchomiony tylko raz
aby odróżnić w wyzwalaczu wierszowych stare i nowe wartości w wierszu używa się
specjalnych ograniczeń na wiersz przed zmianą i po zmianie;
:OLD.<nazwa atrybut> lub :NEW.<nazwa atrybutu>
Przykłady:
 CREATE OR REPLACE TRIGGER sprawdź_płace
BEFORE INSERT ON pracownik
FOR EACH ROW
BEGIN
IF :NEW.płaca_pod<500 THEN
RAISE_APPLICATION_ERROR (-20020,’Płaca podstawowa jest zbyt niska’);
ENDIF;
END;
 CREATE TRIGGER sprawdzanie_wynagrodzenia
BEFORE INSERT OR UPDATE OF płaca_pod, etat ON pracownik
FOR EACH ROW
DECLARE
Min NUMBER
Max NUMBER;
BEGIN
SELECT górne, dolne INTO Min, Max FROM etaty
WHERE etat:=NEW.etat;
IF :NEW.płaca_pod<Min OR
:NEW.płaca_pod<Max THEN
27
RAISE_APPLICATION_ERROR
(-20500,’Wynagrodzenie’||:NEW.płaca_pod||’spoza zakresu’);
ENDIF;
END;
Ciało wyzwalacza, który może być uruchomiony przez więcej niż jedno polecenie DML, może
zawierać systemowe zmienne logiczne: inserting, deleting, updating świadczące o rodzaju
instrukcji, które uruchomiła dany wyzwalacz.

CREATE TRIGGER budżet_zespołu
AFTER DELETE OR INSERT OR UPDATE OF
Wynagrodzenie, id_zesp ON pracownik
FOR EACH ROW
BEGIN
IF deleting OR (updating AND :OLD.id_zesp<>:NEW.id_zesp) THEN
UPDATE budżet
SET fundusz_płac=fundusz_płac-:OLD.wynagrodzenie
WHERE nr.zesp=:OLD.id_zesp;
ENDIF;
IF inserting OR (updating AND :OLD.id_zesp<>:NEW.id_zesp) THEN
UPDATE budżet
SET fundusz_płac=fundusz_płac+:NEW.wynagrodzenie
WHERE nr.zesp=:NEW.id_zesp;
ENDIF;
IF updating AND (:OLD.id_zesp=:NEW.id_zesp) AND
(:OLD.wynagrodzenie<>:NEW.wynagrodzenie) THEN
UPDATE budżet
SET fundusz_płac=fundusz_płac-:OLD.wynagrodzenie +:NEW.wynagrodzenie
WHERE nr.zesp=:OLD.id_zesp;
ENDIF;
END;

CREATE OR REPLACE TRIGGER rejestr
AFTER UPDATE OF etat, szef, płaca_pod, płaca_dod, id_zesp OR
DELETE ON pracownik
FOR EACH ROW
BEGIN
IF updating THEN
INSERT INTO rejestr_prac values (:OLD.numer, :OLD.nazwisko, :OLD.etat,
:OLD.szef, :OLD.pracuje_od, :OLD.płaca_pod, :OLD.płaca_dod,
:OLD.id_zesp,user, sysdate, ‘UPDATE’);
ELSIF deleting
INSERT INTO rejestr_prac values (:OLD.numer, :OLD.nazwisko, :OLD.etat,
:OLD.szef, :OLD.pracuje_od, :OLD.płaca_pod, :OLD.płaca_dod,
:OLD.id_zesp,user, sysdate, ‘DELETE’);
END IF;
END;
Wyzwalacz może być włączony i wyłączony za pomocą instrukcji:
ALERT TRIGGER <nazwa wyzwalacza> ENABLE/DISABLE;
Wyzwalacz można usunąć
28
DROP TRIGGER <nazwa wyzwalacz>;
Używając dotychczas wprowadzonych konstrukcji języka PL/SQL nie było możliwe
przeglądanie kolejno wszystkich wierszy będących wynikiem zapytania. Do tego celu został
powołany obiekt o nazwie kursor, który stanowi bufor (obszar roboczy).
Przed użyciem kursora należy go zadeklarować poleceniem postaci:
DECLARE CURSOR <nazwa kursora> IS
SELECT… FROM… WHERE…;
Na zadeklarowanym kursorze można wykonywać operacje jego otwarcia, pobierania wartości
oraz zamknięcia.
Kursor otwieramy poleceniem OPEN, które powoduje przydzielenie niezbędnego obszaru
pamięci.
Do pobierania krotki wskazywanej przez kursor stosuje się polecenie FETCH. Kursor, który nie
będzie więcej wykorzystywany w programie, powinien zostać zamknięty poleceniem CLOSE.
Z każdym kursorem są związane 4 atrybuty, w których jest przechowywana informacja o
przebiegu operacji wykonywanych przez kursor.
kursor%found
kursor%rowcount
kursor%notfound
kursor%isopen
Przykłady:
 BEGIN
DECLARE
CURSOR pracownik_kursor IS
SELECT numer, płaca_pod, pracuje_od, pracownkik.id_zesp
FROM pracownik, zespół
WHERE pracownik.id_zesp=zespół.id_zesp AND nazwa=’BAZA DANYCH’;
pracownik_dane pracownik_kursor%ROWTYPE;
BEGIN
OPEN pracownik_kursor;
LOOP
FETCH pracownik_kursor INTO pracownik_dane;
EXIT WHEN pracownik_kursor%NOTFOUND;
IF pracownik_dane.pracuje_od<’80/01/01’ THEN
UPDATE pracownik SET płaca_pod=płaca_pod*1.3
WHERE numer= pracownik_dane.numer;
ELSIF pracownik_dane.pracuje_od>’80/12/31’
AND pracownik_dane.pracuje_od<’86/01/01’ THEN
UPDATE pracownik SET płaca_pod=płaca_pod*1.2
WHERE numer= pracownik_dane.numer;
ELSE
UPDATE pracownik SET płaca_pod=płaca_pod*1.05
WHERE numer= pracownik_dane.numer;
END IF:
END LOOP;
COMMIT;
CLOSE pracownik_kursor;
END;
END;
29

BEGIN
DECLARE
CURSOR pracownik_kursor (id-zespołu NUMBER) IS
SELECT numer, nazwisko, płaca_pod FROM pracownik p
WHERE p.id_zesp=id_zespołu
AND 3>
(SELECT COUNT(DISTINCT płaca-pod) FROM pracownik
WHERE id_zesp=p.id_zesp
AND płaca_pod<=p.płaca_pod;
Pracownik_rekor pracownik_kursor %ROWTYPE;
BEGIN
FOR pracownik_rekord IN pracownik_kursor (20)
LOOP
UPDATE pracownik SET płaca_pod=płaca_pod*1.05
WHERE numer=pracownik-rekord.numer;
END LOOP;
COMMIT;
END;
END;

CREATE OR REPLACE FUNCTION
podaj_stan_zespołu (liczba IN NUMBER)
RETURN NUMBER
IS wartość NUMBER;
BEGIN
SELECT COUNT(*) INTO wartość FROM pracownik
WHERE id_zesp=liczba;
RETURN wartość;
END;

CREATE OR REPLACE PROCEDURE
nowy_pracownik
(nazwisko_pracownik IN CHAR,
nazwisko_szefa IN CHAR,
nazwa_zespołu IN CHAR,
etat IN CHAR DEFAULT ‘STAŻYSTA’
pensja IN NUMBER DEFAULT 900)
IS
nr_szefa NUMBER(6);
nr_ZESPOŁU NUMBER(6);
BEGIN
SELECT id_zesp INTO nr_zespołu FROM zespół
WHERE nazwa=nazwa_zespołu;
SELECT numer INTO nr_szefa FROM pracownik
WHERE nazwisko=nazwisko_szefa AND id_zesp=nr_zespołu;
INSERT INTO pracownik VALUES
(seq_pracownik.NEXTVAL, nazwisko_pracownika, etat,
nr_szefa, SYSDATE, pensja, NULL, nr_zespołu);
EXCEPTION
WHEN NO_DATA_FOUND THEN
30
RAISE_APPLICATION_ERROR(-20000,’Nie znaleziono takiego szefa lub zespołu’);
END;
 CREATE OR REPLACE PROCEDURE
podwyżka(nazw IN CHAR, podwyżka IN NUMBER)
IS
pensja_min NUMBER(8);
pensja_max NUMBER(8);
pensja NUMBER(8);
zbyt_wysoka_pensja EXCEPTION;
BEGIN
SELECT płaca_min, płaca_max INTO pensja_min, pensja_max FROM pracownik
WHERE nazwisko=nazw);
IF ((pensja+podwyżka)BETWEEN pensja_min AND pensja_max) THEN
UPDATE pracownik SET płaca_pod=płaca_pod+podwyżka
WHERE nazwisko=nazw;
ELSE RAISE zbyt_wyskoka_pensja;
END IF;
EXCEPTION
WHEN zbyt_wyskoka_pensja
THEN DBMS_OUTPUT.PUT_LINE
(‘Pensja jest większa niż pensja dozwolona’);
NULL;
END;
Obiektowe bazy danych
Co to jest obiektowa baza danych?
- zbiór obiektów, ich stan, zachowanie się i związki występujące między nimi określone
zgodnie z obiektowym modelem danych.
- Składy trwałych obiektów
- Jest to system, który umożliwia zarządzanie bazą danych, zorientowany obiektowo
- Jest to system, który dziedziczy wszystkie zasadnicze cechy technologii obiektowej i
baz danych.
Obiektowy model danych
Model danych, w którym wykorzystano cechy obiektowości: pojęcia klas i obiektów klasy,
enkapsulacja, mechanizm identyfikacji obiektów, dziedziczenie, przeciążenie funkcji.
UML (Unified Modeling Language) Zunifikowany język do modelowania, zawierający
pojęcia i notacje służące do obiektowej analizy, modelowania i projektowania. UML został
opracowany przez człowych metodologów G. Boocha, I. Jackobsona, J. Rumbaugha. UML
jest lansowany jako standard notacyjny również jako fragment standardu OMO. W notacji
UML definiowane są następujące diagramy:
- diagramy przypadków użycia (use case)
- diagramy klas (class diagrams). Są one odmianą dość klasycznych diagramów
- diagramy odwzorowujące dynamiczne własności systemy (behavior)
- diagramy stanów
- diagramy aktywności
- diagramy implementacyjne
OBMG (Object Database Management Group) jest organizacją skupiającą firmy obiektowe
bazy danych. ODMG tworzy standardy takich baz. Elementami tego standardu są ODL (Object
Definition Language) OQL (Object Query Language) oraz tzw. wiązania do 3 języków
programowania C++, smalltalk, Java. Zadaniem wiązań jest udostępnienie bazy danych z
31
poziomu danego języka programowania. To właśnie wiązania definiują DML (język
manipulowania danymi).
Hurtownie danych:
(magazyn danych, data warhouse)
- jest scentralizowana bazą danych
- jest oddzielona od baz operacyjnych
- scala informację z wielu źródeł
- jest zorientowana tematycznie
- przechowuje dane historyczne
- utrzymuje wielką ilość informacji
- agreguje informację
W hurtowniach danych przechowuje się dane różnych rodzajów:
- elementarne (kopie aktualnych danych źródłowych pozyskany z baz operacyjnych)
- zmaterializowane agregaty(wyliczone wartości sum, średnich w różnych przekrojach)
- metadane.
Cykl życia danych w hurtowniach to:
- ładowanie i scalanie
- agregacja
- przesunięcie do danych historycznych
- usuwanie(rzadko albo nigdy)
Wykorzystywanie hurtowni danych
Dane zgromadzone w hurtowniach i składnicach danych są zwykle wykorzystywane przez
menadżerów – użytkowników systemów wspomagania decyzji. Systemy takie wykonują różnego
rodzaju analizy:
- przetwarzanie analityczne OLAP (On-line Analytical Processing)
- eksploracja danych (datamining) czyli automatyczne pozyskiwanie wiedzy z baz
danych.
Analiza wielowymiarowa i dane wielowymiarowe.
Struktura wielowymiarowa przedstawia elementarne komórki danych, tzn. w funkcji wielu
niezależnych czynników zwanych wymiarami.
Typowe wymiary to:
- czas (np. w dniach, miesiącach, latach)
- produkt (np. typ i rodzaj)
- jednostka organizacyjna (np. wydział, filia) lub terytorium (gmina, miasto)
Fakty są opisane atrybutami liczbowymi tzw. miarami. Najbardziej typowym faktem jest
wielkość sprzedaży, której miarami są np. ilośc sprzedanego towaru i jego wartość.
32