ROPS_DŚ 411_BWA
Transkrypt
ROPS_DŚ 411_BWA
ROPS_DŚ 411_BWA Spis treści: PRZEDMIOT, PODSTAWA, CEL SPORZĄDZENIA RAPORTU ............................................ 5 1. 1.1 Przedmiot raportu ............................................................................................................... 5 1.2 Podstawy i cel wykonania raportu ..................................................................................... 5 1.3 Podstawy formalnoprawne do sporządzenia raportu ....................................................... 6 2. OPIS STANU ISTNIEJĄCEGO I PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ........... 11 2.1 Informacja ogólne .............................................................................................................. 11 2.2 Stan istniejący..................................................................................................................... 13 2.3 Charakterystyka przedsięwzięcia ..................................................................................... 14 2.4 Warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji ................................... 18 2.4.1 Faza realizacji ....................................................................................................................................18 2.4.2 Faza eksploatacji ...............................................................................................................................19 2.5 Wpływ planowanego przedsięwzięcia na istniejące elementy sieci drogowej ...................... 19 2.6 Przebieg inwestycji względem obowiązujących dokumentów planistycznych .................... 20 2.7 Przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające z funkcjonowania przedsięwzięcia ................................................................................................................................ 22 2.7.1 Faza realizacji ............................................................................................................................22 2.7.2 Faza eksploatacji ...............................................................................................................................24 3 OPIS ELEMENTÓW PRZYRODNICZYCH ŚRODOWISKA OBJĘTYCH ZAKRESEM PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ................. 31 3.1 Rzeźba i geologia ................................................................................................................ 31 3.2 Wody powierzchniowe ....................................................................................................... 34 3.3 Wody podziemne ................................................................................................................ 43 3.4 Gleby ................................................................................................................................... 46 3.5 Klimat i jakość powietrza .................................................................................................. 47 3.6 Szata roślinna i zwierzęca ................................................................................................. 49 3.7 Obszary chronione ............................................................................................................. 50 3.7.1 Obszary chronione na podstawie odrębnych przepisów ................................................ 50 3.7.2 3.7.3 3.7.4 3.7.5 3.7.6 3.7.7 3.7.8 3.7.9 3.7.10 Obszary Natura 2000 .................................................................................................................51 Rezerwaty przyrody ..................................................................................................................56 Korytarze ekologiczne ...............................................................................................................57 Pomniki przyrody ......................................................................................................................58 Obszary chronionego krajobrazu .............................................................................................59 Stanowiska dokumentacyjne.....................................................................................................60 Użytki ekologiczne .....................................................................................................................60 Parki krajobrazowe ...................................................................................................................60 Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe........................................................................................61 4. OPIS ISTNIEJĄCYCH W SĄSIEDZTWIE LUB W BEZPOŚREDNIM ZASIĘGU ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ZABYTKÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE ZABYTKÓW I OPIECE NAD ZABYTKAMI ........... 62 4.1 Stanowiska archeologiczne ................................................................................................ 62 4.2 Obiekty zabytkowe............................................................................................................. 62 KLOTOIDA Sp. j. 1 ROPS_DŚ 411_BWA 5. OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW PRZEDSIĘWZIĘCIA .......................................... 65 5.1 Przypadek polegający na niepodejmowaniu przedsięwzięcia. ....................................... 65 5.2 Warianty ............................................................................................................................. 66 6 OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO .................................................................................................................................... 75 6.1 Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne.................................................................... 75 6.1.1 6.1.2 6.2 Faza realizacji ............................................................................................................................75 Faza eksploatacji ........................................................................................................................76 Oddziaływanie na klimat akustyczny ............................................................................... 81 6.2.1 Faza realizacji ............................................................................................................................81 6.2.2 Faza eksploatacji ........................................................................................................................82 Wariant projektowany ...............................................................................................................................85 6.3 Oddziaływanie drgań ......................................................................................................... 88 6.3.1 6.3.2 6.4 Faza realizacji ............................................................................................................................88 Faza eksploatacji ........................................................................................................................89 Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne ................................................... 90 6.4.1 6.4.2 6.5 Faza realizacji ............................................................................................................................90 Faza eksploatacji ........................................................................................................................92 Gospodarka odpadami ...................................................................................................... 96 6.5.1 6.5.2 6.6 Faza realizacji ............................................................................................................................96 Faza eksploatacji ......................................................................................................................100 Oddziaływanie na powierzchnię ziemi oraz glebę ......................................................... 101 6.6.1 6.6.2 6.7 Faza realizacji ..........................................................................................................................101 Faza eksploatacji ......................................................................................................................102 Oddziaływanie na przyrodę ożywioną ........................................................................... 103 6.7.1 6.7.2 6.8 Faza realizacji ..........................................................................................................................103 Faza eksploatacji ......................................................................................................................104 Oddziaływanie na krajobraz ........................................................................................... 105 6.8.1 6.8.2 6.9 Faza realizacji ..........................................................................................................................105 Faza eksploatacji ......................................................................................................................105 Oddziaływanie na obszary chronione – NATURA 2000 oraz obszary chronione na podstawie Ustawy o Ochronie Przyrody ..................................................................................... 106 6.9.1 6.9.2 6.10 Faza realizacji ..........................................................................................................................106 Faza eksploatacji ......................................................................................................................106 Przewidywane oddziaływanie przedsięwzięcia w przypadku wystąpienia poważnej awarii 106 6.11 Oddziaływanie na zdrowie i życie ludzi ......................................................................... 108 6.11.1 6.11.2 Faza realizacji ..........................................................................................................................108 Faza eksploatacji ......................................................................................................................108 7. OKREŚLENIE PRZEWIDYWANYCH ODDZIAŁYWAŃ PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO ...................................................................................... 110 7.1 Przewidywane oddziaływania przedsięwzięcia w fazie budowy .................................. 110 7.2 Przewidywane oddziaływania przedsięwzięcia w fazie eksploatacji ........................... 110 7.3 Zestawienie zbiorcze oddziaływań.................................................................................. 110 8. ODDZIAŁYWANIE TRANSGRANICZNE .................................................................................. 116 2 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA 9. OPIS ZASTOSOWANYCH METOD PROGNOZOWANIA, PRZYJĘTYCH ZAŁOŻEŃ I ROZWIĄZAŃ ORAZ WYKORZYSTANYCH DANYCH ................................................................. 117 9.1 Uwagi ogólne..................................................................................................................... 117 9.2 Prognoza natężenia i struktur ruchu ............................................................................. 117 9.3 Metoda prognozowania emisji i rozkładu przestrzennego zanieczyszczeń powietrza 120 9.4 Hałas .................................................................................................................................. 123 Metoda prognozy równoważnego poziomu dźwięku ................................................................. 123 9.5 Metoda prognozowania emisji i imisji zanieczyszczenia wód opadowych w spływach powierzchniowych ......................................................................................................................... 125 10 OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU ......................................................... 128 10.1 Ochrona powietrza atmosferycznego ............................................................................. 128 10.1.1 10.1.2 10.2 Faza realizacji ..........................................................................................................................128 Faza eksploatacji ......................................................................................................................128 Ochrona klimatu akustycznego ...................................................................................... 129 10.2.1 10.2.2 Faza realizacji ..........................................................................................................................129 Faza eksploatacji ......................................................................................................................129 10.3 Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych ............................................................... 134 10.3.1 Faza realizacji ................................................................................................................................134 10.3.2 Faza eksploatacji ...........................................................................................................................135 10.3 Gospodarka odpadami .................................................................................................... 136 10.4.1 Faza realizacji ................................................................................................................................136 10.4.2 Faza eksploatacji ...........................................................................................................................137 10.4 Ochrona w zakresie powierzchni ziemi i gleb ............................................................... 137 10.4.1 Faza realizacji ................................................................................................................................137 10.4.2 Faza eksploatacji ...........................................................................................................................138 10.5. Ochrona przyrody ożywionej .............................................................................................. 138 10.5.1 Faza realizacji ................................................................................................................................138 10.5.2 Faza eksploatacji ...........................................................................................................................139 10.6 Ochrona życia i zdrowia ludzi.............................................................................................. 140 10.6.1 Faza realizacji ................................................................................................................................140 10.6.2 Faza eksploatacji ...........................................................................................................................141 11. OCHRONA ISTNIEJĄCYCH W SĄSIEDZTWIE LUB W BEZPOŚREDNIM ZASIĘGU ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ZABYTKÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE ZABYTKÓW I OPIECE NAD ZABYTKAMI ......... 142 11.1 Stanowiska archeologiczne ................................................................................................... 142 11.2 Zabytki chronione ................................................................................................................. 142 12. ANALIZA MOŻLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH ZWIĄZANYCH Z PLANOWANYM PRZEDSIĘWZIĘCIEM .................................................................................... 145 13. WSKAZANIA CZY DLA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA KONIECZNE JEST USTANOWIENIE OBSZARU OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA ......................................... 148 KLOTOIDA Sp. j. 3 ROPS_DŚ 411_BWA 14. PRZEDSTAWIENIE PROPOZYCJI MONITORINGU ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO, ANALIZY POREALIZACYJNEJ ORAZ NADZORÓW .......................................................................................................................... 149 14.1 Analiza porealizacyjna ......................................................................................................... 149 14.3 Nadzór archeologiczny ......................................................................................................... 149 15 OPIS TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI .............................. 150 16. WNIOSKI ................................................................................................................................... 152 Literatura ............................................................................................................................................ 159 Skróty zastosowane w raporcie: Oznaczenie Wyjaśnienie DK Droga krajowa DW Droga wojewódzka DP Droga powiatowa ZDW Zarząd Dróg Wojewódzkich GZWP Główny Zbiornik Wód Podziemnych JCW Jednolite części wód OSChR Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza MPZP Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego SUiKZP Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego OChK Obszar Chronionego Krajobrazu BSAG Bocheńska Strefa Aktywności Gospodarczej MZMiUW Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych 4 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA PRZEDMIOT, PODSTAWA, CEL SPORZĄDZENIA RAPORTU 1. 1.1 Przedmiot raportu Przedmiotem raportu o oddziaływaniu na środowisko jest przedsięwzięcie polegające na budowie połączenia drogowego węzła autostradowego A-4 „Bochnia” z droga krajową nr 94. Zakres informacji obejmuje ogólną charakterystykę stanu istniejącego oraz koncepcję wariantów rozbudowy. Celem opracowania jest określenie oddziaływania planowanej inwestycji na poszczególne elementy środowiska oraz zdrowie i życie ludzi. Raport ten sporządzony został w ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko stanowiącej część postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia, zgodnie z Ustawą z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 1235 - tekst jednolity z późn. zm.). 1.2 Podstawy i cel wykonania raportu Zleceniodawcą dokumentacji projektowej jest: Zarząd Dróg Wojewódzkich w Krakowie 30-085 Kraków, ul. Głowackiego 56 Autorem dokumentacji projektowej oraz autorem raportu o oddziaływaniu na środowisko jest: Pracownia Inżynierska KLOTOIDA Sp. J. 30-693 Kraków, ul. Bochenka 16a Zakres opracowania jest zgodny z postanowieniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie; pismo znak: ST-I.4210.01.2014.JT z dnia 25.03.14 r. (załącznik I) oraz z art. 66 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 1235 - tekst jednolity z późn. zm.). KLOTOIDA Sp. j. 5 ROPS_DŚ 411_BWA W toku postępowania uzyskano opinie właściwych organów opiniujących w przedmiocie obowiązku sporządzenia niniejszego raportu: Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Bochni pismem z dnia 28.02.2014 r. Nr PSE.N.NZ-420-1-4/7/14 (załącznik I) wydał opinię mówiącą o tym, że przedsięwzięcie to wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko określając jednocześnie zakres raportu o oddziaływaniu w/w przedsięwzięcia na środowisko; W niniejszym raporcie analizy związane z zasięgiem podstawowych potencjalnie niekorzystnych oddziaływań wykonano dla następujących wariantów: 2015 r. – rok oddania inwestycji, 2025 r. – 10 lat po realizacji przedsięwzięcia. Analiza oddziaływań na środowisko w otoczeniu inwestycji uwzględnia okres 10 lat (przyjęty horyzont czasowy) – zgodnie z wykonaną przez Projektanta prognozą ruchu. 1.3 Podstawy formalnoprawne do sporządzenia raportu Przedsięwzięcie zaliczane jest wg Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. Nr 213 poz. 1397 z późn. zm.) § 3.1 pkt 60, do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Biorąc powyższe pod uwagę przedmiotowa inwestycja zgodnie z art. 59 Ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, obowiązek taki został stwierdzony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie pismem ST- I.4210.01.2014.JT z dnia 25 marca 2014 r Przy wykonywaniu raportu posługiwano się zapisami następujących aktów prawnych: 1. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz . U. z 2013 r. poz. 627 tekst jednolity z późn. zm.). 2. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 1235 - tekst jednolity z późn. zm.). 6 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA 3. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r.– Prawo ochrony środowiska, (Dz. U. z 2013 r. poz. 1232 - tekst jednolity z późn. zm.). 4. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U.2012 Nr 0, poz. 145 z późn. zm.), 5. Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. 2013., Nr 0, poz. 21 z późn. zm.), 6. Ustawy z dnia 19 sierpnia 2011r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz. U. 2011 Nr 227, poz. 1367 z późn. zm.), 7. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2014 r. poz. 613 - tekst jednolity z późn. zm.), 8. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. 2013,, poz. 1409 z późn. zm.), 9. Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jednolity Dz. U. 2012r. nr 0, poz. 391), 10. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568, z późn. zm.), 11. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jednolity: Dz. U. 2013 poz. 1205) 12. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. 2010 Nr 213 poz. 1397 z późn. zm.), 13. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. 2013 poz. 817), 14. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. – w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. 2011 Nr 25 poz. 133 z późn. zm.), 15. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. 2012 Nr 0 poz. 81), 16. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 październik 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2011 Nr 237 poz. 1419), 17. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (teks jednolity Dz. U. 2014, poz. 112), KLOTOIDA Sp. j. 7 ROPS_DŚ 411_BWA 18. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków jakie należy spełniać przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. 2006 Nr 137 poz. 984 z późn. zm.), 19. Rozporządzenie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie nr 4/2014 z dnia 16 stycznie 2014 r. w sprawie warunków korzystania z wód regionu wodnego Górnej Wisły. 20. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz. U. 2004 Nr 168 poz. 1765), 21. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. nr 257, poz. 1545 z późn. zm.), 22. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2012 poz. 1031), 23. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2010 nr 16 poz. 87), 24. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. 2002 Nr 165 poz. 1359), 25. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. 2001 Nr 112 poz. 1206), 26. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2004 r. w sprawie warunków, w których uznaje się, że odpady są niebezpieczne (Dz. U. 2004 Nr 128 poz. 1347), 27. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 kwiecień 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym, nie będącym przedsiębiorcami, przedsiębiorcami dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U. 2006 Nr 75 poz. 527), 28. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 marca 2006 r. w sprawie odzysku lub unieszkodliwienia odpadów poza instalacjami i urządzeniami (Dz. U. 2006 Nr 49, poz. 356), 29. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem lub portem (Dz. U. 2011 Nr 140 poz. 824 z późn. zm.), 8 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA 30. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 stycznia 2003 r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją dróg linii kolejowych, linii tramwajowych, lotnisk oraz portów, które powinny być przekazywane właściwym organom ochrony środowiska, oraz terminów i sposobów ich prezentacji (Dz. U. 2003 Nr 18 poz. 164), 31. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. 1999 Nr 43 poz. 430 z późn. zm.), 32. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie (Dz. U. 2000 Nr 63 poz. 735 z późn. zm.), 33. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U. 2010 Nr 77 poz. 510 z późn. zm.), Opracowanie uwzględnia również wymogi prawa Unii Europejskiej, w tym w szczególności następujące dyrektywy: 34. Dyrektywa Nr 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011r. w sprawie skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (Dz.U. L 26 z 28.1.2012, s.1) ujednolica dyrektywę 85/337/EWG z trzema kolejnymi zmieniającymi ją dyrektywami (97/11/WE, 2003/35/WE i 2009/31/WE). 35. Dyrektywa Nr 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (Dz.U. UE L 20/7 z 26.1.2010), stanowiącej wersję skonsolidowaną wcześniejszej dyrektywy EWG Nr 79/409/EWG z 2 kwietnia 1979 r. o ochronie dziko żyjących ptaków 36. Dyrektywa Nr 92/43/cEWG z dnia 21 maja 1992r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. Dyrektywa Siedliskowa) (Dz.U.UE.L.92.206.7; Dz.U.UE-sp.15-2-102 ze zm.). 37. Zgodnie z Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r.– Prawo ochrony środowiska, (Dz. U. z 2013 r. poz. 1232 - tekst jednolity z późn. zm.). rozwiązania techniczne przedmiotowego przedsięwzięcia będą spełniać następujące warunki: Zgodnie z art. 74 ustawy Prawo ochrony środowiska, w trakcie przygotowania i realizacji inwestycji należy zapewnić oszczędne korzystanie z terenu. KLOTOIDA Sp. j. 9 ROPS_DŚ 411_BWA Wymóg ten uwzględniają w szczególności projektanci oraz organy administracji ustalającej warunki zabudowy i zagospodarowania terenu oraz organy administracji właściwej do spraw wywłaszczania nieruchomości. Zgodnie z art. 75 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska, w trakcie prac budowlanych inwestor realizujący przedsięwzięcie jest obowiązany uwzględniać ochronę środowiska na obszarze prowadzenia prac, a w szczególności ochronę gleby, zieleni, naturalnego ukształtowania terenu i stosunków wodnych. Zgodnie z art. 75 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska, przy prowadzeniu prac budowlanych dopuszcza się wykorzystanie i przekształcenie elementów przyrodniczych wyłącznie w takim zakresie, w jakim jest to konieczne w związku z realizacją konkretnej inwestycji. Zgodnie z art. 75 ust. 3 ustawy Prawo ochrony środowiska, jeżeli ochrona elementów przyrodniczych nie jest możliwa, należy podejmować działania mające na celu naprawienie wyrządzonych szkód, w szczególności przyrodniczą. 10 KLOTOIDA Sp. j. poprzez kompensację ROPS_DŚ 411_BWA 2. OPIS STANU ISTNIEJĄCEGO I PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA 2.1 Informacja ogólne Przedmiotowe przedsięwzięcie polega na wykonaniu połączenia drogowego pomiędzy węzłem „Bochnia” na autostradzie A-4 a drogą krajową (DK) nr 94. Planowana inwestycja zlokalizowana jest w obrębie województwa małopolskiego w północno – wschodniej części miasta Bochnia oraz częściowo (w przypadku jednego z wariantów – Wariant III) na terenie gmin Bochnia i Rzezawa. Obie wymienione gminy leżą w obrębie powiatu bocheńskiego. Istniejący zjazd z autostrady A-4 (węzeł „Bochnia”) jest dowiązany do istniejącej drogi powiatowej (DP) nr 1424K. Z uwagi na parametry oraz stan techniczny tej drogi, a także przyległą zabudowę utrudnione byłoby użytkowanie jej jako docelowego dojazdu do autostrady. Dodatkowo dojazd do węzła autostradowego wiąże się z przejazdem przez miasto Bochnia (m.in. ul. Krzeczowską, ul. Brzeską), gdyż brak jest bezpośredniego połączenia DP 1424K z DK94. Nowa droga przede wszystkim umożliwi korzystanie z węzła autostradowego „Bochnia” w sposób nie obciążający istniejącej sieci drogowej miasta. Budowa sprawnego ruchowo połączenia z autostradą A-4 wymiernie przyczyni się do rozwoju gospodarczego gminy Bochnia jak również całego powiatu bocheńskiego. Zadanie jest przeznaczone do realizacji jednoetapowej. Zaproponowano 3 warianty przebiegu trasy przedmiotowego połączenia drogowego: Wariant I – rozpoczyna się na istniejącym skrzyżowaniu DK94 z ul. Brzeską, które zostanie przebudowane na pięciowlotowe rondo, następnie bezkolizyjnie przechodzi przez linię kolejową LPN SN 6 kV PT Tarnów - PT Bochnia i biegnie w kierunku północno – zachodnim aż do ul. Krzeczowskiej, z którą krzyżuje się w jednym poziomie. W dalszej części droga przebiega wzdłuż bocznicy kolejowej zakładów Stalprodukt S.A. Na końcowym odcinku łączy się z węzłem autostradowym zlokalizowanym na istniejącej drodze powiatowej nr 1424K. Wariant II – rozpoczyna się w tym samym miejscu co Wariant I i biegnie w kierunku północno – wschodnim bezkolizyjnie przekraczając linię kolejową LPN SN 6 kV PT Tarnów - PT Bochnia. Następnie krzyżuje się z ul. Krzeczowską (skrzyżowanie KLOTOIDA Sp. j. 11 ROPS_DŚ 411_BWA jednopoziomowe) i biegnie wzdłuż linii elektrycznej aż do połączenia z drogą powiatową nr 1424K. Wariant III – rozpoczyna się skrzyżowaniem z DK94 w miejscowości Gorzków (Gmina Bochnia) i biegnie na północ bezkolizyjnie przekraczając linię kolejową LPN SN 6 kV PT Tarnów - PT Bochnia. Następnie dochodzi do ul. Krzeczowskiej w miejscu jej skrzyżowania z DP 1424K, na dalszym odcinku biegnie po śladzie w/w drogi powiatowej, aż do połączenia z węzłem autostradowym. Lokalizację proponowanych wariantów na terenie gmin przedstawiono na rysunku nr 1. umieszczonym poniżej, dokładniejszy przebieg tras pokazano na rysunku nr 1 („Orientacja”) zamieszczonym w części rysunkowej. Rys. 1. Orientacyjna lokalizacja inwestycji w obszarze gminy 12 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Przy kształtowaniu tras poszczególnych wariantów brano pod uwagę względy ruchowe, ekonomiczne i środowiskowe. Bardzo ważnym czynnikiem mającym wpływ na przebieg wariantów była kwestia społeczna i ewentualne kolizje z istniejącą zabudową (wyburzenia, uciążliwość ruchu). Trasy Wariantu I i II poprowadzono głównie po terenach zielonych omijając istniejącą zabudowę (przejście przez ul. Krzeczowską z wykorzystaniem luk w zabudowie). Wariant III mimo, iż w dużej części przebiega z wykorzystaniem istniejącej DP 1424K wymaga ingerencji w zabudowę (głównie mieszkaniową). Kształtując poszczególne trasy uwzględniono również planowane zagospodarowanie terenu, a także rozmieszczenie infrastruktury technicznej, zwłaszcza linii elektroenergetycznych. 2.2 Stan istniejący Obszar, na którym zlokalizowana jest projektowana inwestycja jest terenem płaskim. Z uwagi na takie ukształtowanie występują na nim liczne rowy melioracyjne odwadniające pobliskie pola i łąki. Jedynym większym ciekiem wodnym przecinającym ten teren jest potok Krzeczowski. Dodatkowym utrudnieniem na etapie projektowania i realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia jest występowanie na analizowanym obszarze złożonych warunków gruntowo – wodnych (z uwagi na zaleganie gruntów wysadzinowych oraz płytko występującą wodę gruntową). Obszar inwestycji przecina ul. Krzeczowską, DP 1424K, kilka dróg dojazdowych do zabudowy mieszkaniowej bądź też do pól, a także linia kolejowa nr 91 Kraków – Medyka. W zakresie inwestycji znajduje się również DK94 wraz ze skrzyżowaniem, którym rozpoczyna się każdy z wariantów. W stanie istniejącym tereny przeznaczone pod budowę łącznika autostradowego obejmują w większości łąki, pola i tereny zielone, a także obszary zabudowy mieszkaniowej i w niewielkim zakresie usługowej. Zabudowa mieszkaniowa ma charakter dosyć ścisły lecz występuje tylko wzdłuż ciągów komunikacyjnych (ul. Krzeczowskiej, DP1424K i dróg dojazdowych). Niewielkie jej skupiska znajdują się również w sąsiedztwie torów kolejowych oraz wzdłuż DK94. W obszarze analizy zlokalizowane są zakłady Stalprodukt S.A. (Wariant I na pewnym odcinku biegnie wzdłuż ich terenu), poza tym w chwili obecnej w okolicy nie ma większych zakładów przemysłowych. W północnej części obszaru analizy utworzona została Bocheńska Strefa Aktywności Gospodarczej. Od strony południowej jest ona ograniczona KLOTOIDA Sp. j. 13 ROPS_DŚ 411_BWA drogą lokalną prowadzącą do Smykowa, a od strony wschodniej sięga do drogi powiatowej nr 1424K. Od północy natomiast dochodzi do terenów zajętych pod węzeł autostradowy „Bochnia” oraz graniczy z Miejską Oczyszczalnią Ścieków, a od zachodu kończy się na terenach zielonych Smykowa. 2.3 Charakterystyka przedsięwzięcia Zakres prac przewidzianych dla przedmiotowej inwestycji obejmuje: budowę połączenia drogowego węzła autostradowego „Bochnia” z drogą krajową nr 94 jednojezdniową, dwupasową, dwukierunkową drogą klasy G , budowę jednojezdniowego, dwukierunkowego odcinka drogi klasy L, włączanego do ronda za pomocą wlotu południowego, przebudowę lub rozbudowę drogi krajowej nr 94 w celu dowiązania jej do projektowanego łącznika, przebudowę lub rozbudowę drogi powiatowej DP1424K w celu dowiązania jej do projektowanego łącznika, budowę połączenia drogi powiatowej DP1424K z projektowaną drogą, budowę bezkolizyjnego przekroczenia linii kolejowej nr 91 relacji Kraków-Medyka, budowę skrzyżowań w ciągu projektowanego łącznika z istniejącym układem drogowym, budowę skrzyżowania projektowanego łącznika z drogą krajową nr 94 i ul. Brzeską, budowę dróg lokalnych obsługujących przyległe tereny; odcinkową budowę chodników, budowę, rozbudowę i przebudowę infrastruktury technicznej kolidującej z projektowaną inwestycją, budowę, rozbudowę i przebudowę kanalizacji deszczowej i oświetlenia wraz z zasilaniem, budowę niezbędnych obiektów inżynierskich, budowę lub rozbudowę przepustów, budowę ewentualnych urządzeń i obiektów budowlanych z zakresu ochrony środowiska, 14 rozbiórkę obiektów, KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA wycinkę istniejącej zieleni kolidującej z inwestycją. Parametry techniczne projektowanych dróg: Łącznik drogowy węzła „Bochnia” z DK94: Klasa drogi: G Droga jednojezdniowa, dwupasowa, dwukierunkowa (1x2) Kategoria ruchu: KR4 Prędkość projektowa Vp=60km/h Prędkość miarodajna Vm=70km/h Przekrój: uliczny, szerokość pasa ruchu 3,50m Skrajnia pionowa: 4,60m Droga krajowa nr 94: Klasa drogi: GP Droga jednojezdniowa, dwupasowa, dwukierunkowa (1x2); w wariancie III zaprojektowano fragment DK94 w postaci dwóch jezdni po dwa pasy ruchu każda (2x2) Kategoria ruchu: KR6 Prędkość projektowa Vp=60km/h Prędkość miarodajna Vm=80km/h Przekrój: drogowy, szerokość pasa ruchu 3,50m Skrajnia pionowa: 4,70m Ul. Krzeczowska, DP1424K: Klasa drogi: Z Droga jednojezdniowa, dwupasowa, dwukierunkowa Przekrój: półuliczny, drogowy; szerokość pasa ruchu 3,0m, 3,5m Analizowany obszar wyposażony jest w infrastrukturę techniczną. Przebiegają tu sieci: gazowa – gazociągi wysokiego ciśnienia przebiegające wzdłuż torów kolejowych z obu stron jak również gazociągi niskiego ciśnienia, wodociągowa – przebiega głównie wzdłuż DK94, ul. Krzeczowskiej, DP1424K (magistrala „Bochnia – Majkowice”) oraz dróg dojazdowych do budynków mieszkalnych, KLOTOIDA Sp. j. 15 ROPS_DŚ 411_BWA kanalizacyjna – obejmuje swoim zasięgiem ul. Krzeczowską oraz fragment DP1424K, teletechniczna – podobnie jak wodociąg i kanalizacja zlokalizowane są wzdłuż ważniejszych dróg i ulic, głównie w rejonie zabudowy, elektroenergetyczna – licznie występujące w obszarze opracowania linie napowietrzne i kablowe, niskiego, średniego i wysokiego napięcia w tym linie elektroenergetyczne napowietrzne 110kV biegnące w kierunkach południe – zachód i wschód – zachód. Z uwagi na duże zagęszczenie infrastruktury technicznej na terenie przeznaczonym pod budowę łącznika we wszystkich proponowanych wariantach kolizje z w/w sieciami są nieuniknione. Wszystkie sieci kolidujące z projektowaną inwestycją zostaną przebudowane i zabezpieczone zgodnie z uzyskanymi warunkami technicznymi. Część uzbrojenia terenu zostanie zlikwidowana (m.in. przyłącza do budynków przeznaczonych do rozbiórki oraz istniejąca sygnalizacja świetlna obsługująca obecnie skrzyżowanie drogi krajowej nr 94 z ul. Brzeską). Przebudowa sieci polegać będzie na : Wodociąg Przebudowa sieci wodociągowej polegać będzie na przełożeniu wodociągu w miejscach kolizji z projektowaną inwestycją, lub zabezpieczenie poprzez zastosowanie rury osłonowej. Roboty związane z przebudową sieci wodociągowej dostosowane będą do istniejących warunków w tym rejonie, warunków technicznych wydanych przez administratora, oraz rozwiązań branży drogowej. Kanalizacja sanitarna Przebudowa kanalizacji sanitarnej polegać będzie na zmianie trasy kolektora, w miejscach w których koliduję z projektowaną inwestycją. Roboty związane z przebudową kolektora kanalizacji sanitarnej dostosowane będą do istniejących warunków w tym rejonie, warunków technicznych wydanych przez administratora, oraz rozwiązań branży drogowej. Gazociąg Przebudowa sieci gazowej polegać będzie na przełożeniu gazociągu w miejscach kolizji z projektowaną inwestycją, lub zabezpieczenie poprzez zastosowanie rury osłonowej. Roboty związane z przebudową sieci gazowej dostosowane będą do istniejących warunków w tym rejonie, warunków technicznych wydanych przez administratora, oraz rozwiązań branży drogowej. 16 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Sieć elektroenergetyczna Przebudowa sieci elektroenergetycznej polegać będzie za lokalnej zmianie jej trasowania ze względu na występujące kolizje z projektowaną drogą obwodową. Skala przebudowy sieci będzie ograniczała się do niezbędnego zakresu a wszystkie roboty przeprowadzane będą zgodnie z warunkami technicznymi wydanymi przez administratora sieci oraz rozwiązań branży drogowej. Przedmiotowa inwestycja wymaga przebudowy sieci: 1. elektrycznych (w tym wysokiego napięcia), Przewidziana jest przebudowa linii elektrycznej o napięciu 110kV. Przebudowa tego typu sieci jest kwalifikowana do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. ( Dz. U. nr 213, poz. 1397) w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (§ 3 ust.1 pkt. 7). 2. sieci teletechnicznych, 3. sieci wodociągowych, 4. gazowych (w tym wysokiego ciśnienia). Przebudowa gazociągu wysokiego ciśnienia kwalifikuje się do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko wyszczególnionych w § 3 ust.1 pkt. 33 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. (Dz. U. nr 213, poz. 1397) w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko tj. instalacje do przesyłu gazu inne niż wymienione w § 2 ust. 1 pkt 21 oraz towarzyszące im tłocznie lub stacje redukcyjne, z wyłączeniem gazociągów o ciśnieniu nie większym niż 0,5 MPa i przyłączy do budynków; przy czym tłocznie lub stacje redukcyjne budowane, montowane lub przebudowywane przy istniejących instalacjach przesyłowych nie stanowią przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko;”. Sieci inne niż sieci w/w będące również przebudowywane w ramach procedowanej inwestycji ze względu na swoje parametry nie są kwalifikowana jako przedsięwzięcia zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. (Dz. U. nr 213, poz. 1397) w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w KLOTOIDA Sp. j. 17 ROPS_DŚ 411_BWA sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. 2013 poz. 817), Największa ilość sieci wymagających przebudowy jest zlokalizowana w rejonie skrzyżowania proj. łącznika z ul. Brzeską i DK94 oraz na odcinku od DK94 do ok. 200m za ul. Krzeszowską. Wzdłuż całego odcinka łącznika zaprojektowano kanalizację deszczową. Oświetlenie drogowe zaproponowano przy skrzyżowaniach (rondach) oraz na odcinku pomiędzy ul. Krzeczowską i DK94. W zakresie opracowania brak jest istotnych obiektów inżynierskich. Jedyne występujące obiekty to przepusty lub niewielkie obiekty mostowe. Istniejące obiekty wymagać będą rozbudowy w ramach przedmiotowej inwestycji. 2.4 Warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji 2.4.1 Faza realizacji Na cele budowy przedmiotowej inwestycji wraz z infrastrukturą potrzebne będzie zajęcie części terenu. Szacunkowe wartości zajętości terenu wynikające z realizacji przedmiotowej inwestycji przedstawiono w tabeli 2.1. Tab. 2.1. Wartości szacunkowe stałej zajętości terenu Wariant inwestycji Powierzchnia utwardzona [ha] Całkowita powierzchnia [ha] Wariant I 3,55 6,11 Wariant II 3,23 5,65 Wariant III 4,20 6,69 Na okres budowy może nastąpić konieczność zajęcia dodatkowego terenu pod zaplecze budowy, bazy materiałowe oraz drogi dojazdowe. Na obecnym etapie przygotowania inwestycji nie jest znana szczegółowa lokalizacja tych obiektów, a także powierzchnia terenu konieczna przez nie do zajęcia. Tylko część z obiektów towarzyszących inwestycji będzie miała charakter stały, inne jak np. zaplecze budowy znikną po zakończeniu fazy realizacji inwestycji. 18 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Zaplecze budowy ani bazy materiałowe nie mogą być lokalizowane w pobliżu obszarów wrażliwych, jakim jest na omawianym terenie są rowy melioracyjne, ze względu na możliwość wystąpienia wycieków w postaci zanieczyszczonych benzyn, smarów itp. Dodatkowo wszystkie składy materiałów i paliw muszą zostać uszczelnione w celu odpowiedniego zabezpieczenia środowiska gruntowo – wodnego. 2.4.2 Faza eksploatacji Jak opisano w powyższym punkcie w fazie realizacji inwestycji dojdzie do zajęcia terenu, natomiast funkcjonowanie przedmiotowej drogi nie spowoduje dodatkowej zajętości terenu. 2.5 Wpływ planowanego przedsięwzięcia na istniejące elementy sieci drogowej W przypadku realizacji inwestycji (warianty I, II lub III) ruch z autostrady kieruje się przede wszystkim projektowaną drogą do DK94 i stąd na południe Bochni (do obszarów położonych po obydwóch stronach istniejącej obwodnicy i na Nowy Wiśnicz) oraz na wchód w stronę Brzeska. Brak bezpośredniego połączenia autostrady z DK94 oznacza, że powyższe relacje będą się odbywać po istniejącej ulicy Krzeczowskiej, powodując tam wzrost natężenia z 160 na 530 pojazdów a godzinę. Ruch do centrum kieruje się dalej w ul. Twardą, gdzie natężenie wzrośnie z 550 na 850 pojazdów a godzinę i po istniejącym przebiegu DW965 – ul. Kazimierza Wielkiego i ul. Wiśnicką. Realizacja inwestycji w którymkolwiek wariancie pozwoli na redukcję natężenia na tych odcinkach o 14-34 %. Ruch z północnych rejonów Brzeska również w większości skieruje się na nową drogę, co pozwoli odciążyć istniejącą drogę wojewódzka w jej północnym przebiegu (ul. Proszowicka). Jednak realizacja inwestycji podwyższy natężenia na ul. Krakowskiej i ul. Brzeskiej. Porównując warianty inwestycyjne między sobą, najlepszy okazuje się wariant I, który jest położony najbliżej centrum miasta i dlatego przenosi największy ruch, zwłaszcza w swoim południowym przebiegu. Projektowana droga korzystnie wpłynie na poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego, poprzez: • przeniesienie znacznej ilości pojazdów (głównie ruch tranzytowy) co spowoduje zmniejszenie ryzyka wypadku, KLOTOIDA Sp. j. 19 ROPS_DŚ 411_BWA • parametry techniczne nowo projektowanej drogi zapewniające większy komfort jazdy, a tym samym wzrost poczucia bezpieczeństwa wśród użytkowników, • odpowiednia infrastruktura drogowa wpływającą na poczucie bezpieczeństwa (bariery drogowe, odpowiednie odwodnienie drogi), • odpowiednie oznakowanie pionowe i poziome, • czytelne rozwiązania w rejonie skrzyżowań. 2.6 Przebieg inwestycji względem obowiązujących dokumentów planistycznych Planowane zagospodarowanie terenu określono na podstawie Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Miasta Bochnia, Bochnia, grudzień 2012r. a także Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego sołectw Gminy Bochnia przyjęty Uchwałą nr XXVII/319/06 Rady Gminy Bochnia z dnia 26 października 2006 r. oraz jego zmianami przyjętymi uchwałą Nr XXX/237/10 Rady Gminy Bochnia z dnia 24 lutego 2010r. dotyczącymi zmiany tekstu Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego sołectw Gminy Bochnia. Lokalizacji wariantów przedmiotowej inwestycji na tle zagospodarowania przestrzennego terenu znajduje się w załączniku IV niniejszego raportu. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego sołectw Gminy Bochnia z 26 października 2006r., (rozdział II, pkt. IV. 9) przewiduje system obsługi terenów sąsiadujących z A-4 poprzez sieć dróg zbiorczych i dojazdowych. Jeden z wariantów przebiegu trasy (Wariant I), pokrywa się z „projektem zmian studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowanie przestrzennego gminy miasta Bochnia” z kwietnia 2009 r. Pozostałe proponowane warianty prowadza w większości nowym śladem. Z w/w źródeł wynika, iż w obszarze analizy przeważają tereny przeznaczone pod zabudowę usługową (w tym również pod wielkopowierzchniowe obiekty handlowe) oraz zabudowę o przeważającej funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej. Obszary związane z zabudową mieszkaniową skupione są głównie wzdłuż ul. Krzeczowskiej, DP1424K oraz mniejszych dróg i ulic pełniących funkcję dojazdu do istniejących i planowanych budynków. Dużą powierzchnię zarezerwowano również dla terenów rekreacji, sportu i turystyki. Od strony wschodniej i północnej obszar przeznaczony pod budowę łącznika graniczy z terenami przemysłowo – usługowymi. 20 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Z uwagi na charakter terenu występują na nim również dość rozległe strefy hydrogeniczne. W SUiKZP Gminy Miasta Bochnia został wyznaczony korytarz przeznaczony na drogę klasy G o przebiegu zgodnym z proponowaną trasą Wariantu I. Ponadto w Studium w analizowanym obszarze zaznaczono projektowany przebieg innej ulicy klasy G (biegnie od skrzyżowania łącznika z ul. Krzeczowską, wzdłuż nasypu kolejowego w kierunku zachodnim) oraz trzech pomniejszych ulic (jedna klasy L i dwie klasy D). Wszystkie one łączą się lub przecinają z projektowanym łącznikiem autostradowym. W analizowanym obszarze występują następujące elementy związane ochroną przyrody i zabytków: obszar potencjalnego występowania roślin objętych ochroną gatunkową – obejmuje teren wyznaczony przez nasyp kolejowy, ul. Krzeczowską i granicę Miasta Bochnia, strefa ochrony krajobrazowej – obejmuje prawie cały obszar poniżej zabudowań ul. Krzeczowskiej, z wyłączeniem nasypu kolejowego, a także fragment na północy analizowanego obszaru (przy podłączeniu Wariantu I do DP1424K), strefa częściowej ochrony konserwatorskiej – obejmuje zabudowania i tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową wzdłuż ul. Krzeczowskiej, strefa otulinowa – obejmuje tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniowo – usługową, mieszkaniową i usługową zlokalizowane w okolicy planowanego skrzyżowania łącznika autostradowego i ul. Krzeczowskiej, strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej – obejmuje tereny położone w północno – wschodniej części obszaru analizy przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową, usługową oraz rekreację, sport i turystykę, jak również zabudowania zlokalizowane pomiędzy DK94 i torami kolejowymi, strefa przyrodniczo – ekologiczna – obejmuje teren rekreacji, sportu i turystyki zlokalizowany w północno – wschodniej części obszaru analizy, pomnik przyrody nr 001 przy ul. Krzeczowskiej 100, stanowisko archeologiczne AZP-104-61 (nr stanowiska na obszarze 104, nr stanowiska w miejscowości 82). KLOTOIDA Sp. j. 21 ROPS_DŚ 411_BWA 2.7 Przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające z funkcjonowania przedsięwzięcia 2.7.1 Faza realizacji a) Emisja zanieczyszczenia Głównymi czynnikami mającymi wpływ na powietrze atmosferyczne w fazie budowy będą: pył powstający przy pracy maszyn i urządzeń wykonujących roboty ziemne, spaliny pochodzące z silników pracujących maszyn i środków transportu, substancje odorotwórcze, których emisja związana jest z układaniem mas bitumicznych, wycinki z karczowaniem drzew i krzewów, wtórne pylenie, szczególnie w suche dni, wynikające z użycia materiałów budowlanych o tendencji do pylenia oraz z ruchem sprzętu po nieutwardzonej nawierzchni. Na skale tej emisji istotny wpływ mają chwilowe warunki atmosferyczne, jak: aktualna wilgotność podłoża, częstość, wielkość i rodzaj opadów, temperatura powietrza, siła kierunek i częstość występowania wiatrów. Wymienione uciążliwości będą miały charakter krótkotrwały, związane będą tylko z okresem prac budowlanych i dlatego należy uznać, że ten etap nie spowoduje trwałych negatywnych zmian w środowisku atmosferycznym. b) Emisja hałasu Podczas prowadzonych robót wystąpią niekorzystne zjawiska hałasowe związane z pracą ciężkich maszyn oraz przemieszczaniem się samochodów o dużym tonażu, przewożących ładunki. Ciężki sprzęt budowlany może być w bezpośrednim jego pobliżu źródłem dźwięku o poziomie przekraczającym 90 dB. Samochody transportujące maszyny i urządzenia oraz materiały budowlane generują hałas o poziomie większym niż 80 dB (zgodnie z Polska Norma). Poziom hałasu w trakcie prowadzenia robót może przekraczać wartości dopuszczalne ujęte w rozporządzeniu. Wymusza to przeprowadzenie prac w możliwie jak najkrótszym czasie. Hałas emitowany w trakcie prowadzenia prac będzie 22 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA hałasem okresowym. Charakteryzować go będzie duża dynamika zmian i odwracalność (zaniknie bezpośrednio po zakończeniu robót). c) Emisja ścieków Prace związane z planowanym przedsięwzięciem mogą mieć negatywne oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne. Wiąże się to przede wszystkim z możliwością: zanieczyszczenia wód substancjami chemicznymi (w szczególności ropopochodnymi) wyciekającymi z maszyn, np. w wyniku awarii, zanieczyszczenia wód ściekami bytowo – gospodarczymi z zaplecza budowy. Wszystkie te zagrożenia mogą być skutecznie wyeliminowane poprzez odpowiednią organizację placu budowy. d) Gospodarka odpadami Powstające odpady w fazie realizacji zaliczane są wg katalogu odpadów do grupy 17 – odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej oraz kilka z grupy 20. Wytwarzane odpady to przede wszystkim: 1. odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów kod – 17 01 01, 2. gruz ceglany kod – 17 01 02, 3. zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06 kod – 17 01 07, 4. drewno kod – 17 02 01, 5. szkło kod – 17 02 02, 6. tworzywa sztuczne kod – 17 02 03, 7. żelazo i stal kod – 17 04 05, 8. kable inne niż wymienione w 17 01 10 kod – 17 04 11, 9. gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienione w 17 05 03 kod – 17 05 04, 10. urobek z pogłębiania inny niż wymieniony w 17 05 05 kod – 17 05 06, 11. zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w 17 09 01, 17 09 02 i 17 09 03 kod – 17 09 04, 12. odpady ulegające degradacji kod – 20 02 01, 13. niesegregowane odpady komunalne kod – 20 03 01, KLOTOIDA Sp. j. 23 ROPS_DŚ 411_BWA 14. szlamy ze zbiorników bezodpływowych, służących do gromadzenia nieczystości, niezaliczanych do odpadów kod – 20 03 04, niebezpiecznych oraz odpady komunalne 15. odpadowa masa roślinna kod – 02 01 03. Odpady te będą wytwarzane podczas prac budowlanych oraz remontowych istniejących elementów drogi, robót ziemnych, układania nawierzchni drogi, usuwania nawierzchni z istniejących jezdni dróg dochodzących do projektowanego łącznika oraz wycinki drzew i krzewów. 2.7.2 Faza eksploatacji a) Emisja zanieczyszczeń do powietrza Podstawowymi zanieczyszczeniami charakterystycznymi dla komunikacji samochodowej są: tlenki azotu (NOx), powstające podczas spalania paliw w silnikach, pary ołowiu, powstające podczas spalania benzyn etylizowanych, tlenki siarki (SOx), z przewagą dwutlenku siarki (SO2), powstające podczas spalania oleju napędowego, węglowodory związane z pracą silników wykorzystujących, jako paliwo gaz LPG. Na ilość emitowanych przez pojazdy zanieczyszczeń mają wpływ takie czynniki, jak: rodzaj spalanego paliwa, rozwiązania konstrukcyjne silnika i układu paliwowego, pojemność silnika, moc i związane z nimi zużycie paliwa, konstrukcja układu wydechowego (katalizator), stan techniczny silnika i innych podzespołów, prędkość jazdy, technika jazdy, płynność jazdy, nachylenie niwelety. Wobec tak dużej ilości parametrów, od których zależy emisja, jej dokładne oszacowanie ilościowe jest bardzo trudne, a wszystkie stosowane metody obliczeniowe obarczone są błędami. 24 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Symulację emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych wykonano przy pomocy programu OpaCal3m. 4.0. Wyniki całkowitej emisji zanieczyszczeń znajdują się w poniższej tabeli nr 2.2. W ramach niniejszego raportu wzięto pod uwagę następujące horyzonty czasowe: 2015 r. – przewidywany rok oddania inwestycji do eksploatacji, 2025 r. – 10 lat po oddaniu inwestycji do eksploatacji. Tabela nr 2.2 Emisja całkowita zanieczyszczeń powietrza [kg/rok] w dwóch horyzontach czasowych obliczona za pomocą programu OpaCal3m. Wielkość emisji [kg/rok] Odcinek – Wariant I Łącznik bocheński Substancja 2015 r. 2025 r. Dwutlenek azotu NO2 12131,45 16271,63 Dwutlenek siarki SO2 783,06 1072,53 Pył zawieszony PM10 892,35 1215,74 Pył zawieszony PM2.5 737,00 1010,93 Tlenek węgla 25821,47 32665,03 Benzen 229,96 292,25 1051,04 1370,24 3504,02 4568,13 Obwodnica Wolbromia Węglowodory Obwodnica Wolbromia aromatyczne Węglowodory alifatyczne Wielkość emisji [kg/rok] Odcinek – Wariant II Łącznik bocheński Substancja 2015 r. 2025 r. Dwutlenek azotu NO2 10503,56 13881,16 Dwutlenek siarki SO2 689,31 920,88 Pył zawieszony PM10 782,22 1042,16 Pył zawieszony PM2.5 649,53 868,38 Tlenek węgla 21352,85 27342,02 Obwodnica Wolbromia KLOTOIDA Sp. j. 25 ROPS_DŚ 411_BWA Benzen 190,85 245 889,87 1158,42 2966,67 3861,96 Węglowodory Obwodnica Wolbromia aromatyczne Węglowodory alifatyczne Wielkość emisji [kg/rok] Odcinek – Wariant III Łącznik bocheński Substancja 2015 r. 2025 r. Dwutlenek azotu NO2 9924,78 13146,83 Dwutlenek siarki SO2 644,60 864,89 Pył zawieszony PM10 733,41 980,85 Pył zawieszony PM2.5 606,96 815,11 Tlenek węgla 20771,88 26539,95 Benzen 185,23 237,34 852,79 1110,07 2843,05 3700,77 Obwodnica Wolbromia Węglowodory Obwodnica Wolbromia aromatyczne Węglowodory alifatyczne Ze względu na systematycznie zmieniający się park samochodowy w Polsce wyniki prognoz uzyskanych w wyniku symulacji programem Opacal3m, dotyczące emisji zanieczyszczeń, mają jedynie charakter szacunkowy i mogą być obarczone dużym błędem. Park samochodowy w Polsce zmienia się w kierunku bardziej korzystnym tzn. coraz więcej samochodów posiada katalizatory z uwagi na co uzyskane wyniki mogą być zawyżone. Zestawienie dopuszczalnych poziomów analizowanych substancji w powietrzu wraz z wynikami rozprzestrzeniania się uzyskanymi z obliczeń przedstawiono oraz metodyka wykonywanych obliczeń emisji oraz rozkładu przestrzennego zanieczyszczeń została przedstawiona w dalszej części opracowania. b) Emisja hałasu Trasa komunikacyjna, stanowiąc złożone, liniowe źródło emisji hałasu, składające się z wielu źródeł cząstkowych, emituje hałas ciągły o zmiennych wartościach poziomu dźwięku. 26 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Poziom hałasu w otoczeniu drogi jest zależny przede wszystkim od wartości poziomu natężenia hałasu zewnętrznego, pochodzącego od poszczególnych pojazdów – źródeł punktowych, parametrów ruchu – źródeł pośrednich oraz cech otoczenia – modyfikujących propagację hałasu. Wielkość emisji hałasu, emitowanego przez pojazdy samochodowe, poruszające się po drodze zależy od szeregu czynników, w tym od: wielkości natężenia ruchu, sposobu zagospodarowania otoczenia drogi, w tym lokalizacji elementów ekranujących hałas drogowy, udziału w potoku ruchu pojazdów ciężkich, średniej prędkości pojazdów. Oddziaływanie akustyczne ma duży wpływ na zdrowie mieszkańców terenów położonych w pobliżu drogi. Dotyczy to przede wszystkim ciągów o dużym natężeniu ruchu, gdzie hałas samochodowy przenika do mieszkań i pogarsza parametry klimatu akustycznego, wpływając negatywnie na samopoczucie i zdrowie mieszkańców. Zaprojektowane warianty przebiegu łącznika zlokalizowane są zarówno na terenie zabudowanym jak i niezabudowanym, użytkowanym głównie rolniczo z lokalną rozproszoną zabudową zagrodową. Ponadto planowana inwestycja przechodzi przez teren zamknięty kolei. Na obecnym poziomie techniki motoryzacyjnej nie jest możliwe całkowite wyeliminowanie uciążliwości środowiskowych, pochodzących od ruchu pojazdów na drogach. W chwili obecnej prowadzone są badania, jak również są wprowadzane do użytku nowe technologie mające na celu redukcję hałasu pochodzącego od źródła emisji, jakim jest ruch samochodowy. Do działań tych między innymi należą: Prace nad konstrukcją silników i układów wydechowych pojazdów tak, aby hałas pochodzący od pojazdów zarówno lekkich, jak i ciężkich był jak najmniejszy. Prace nad składem mieszanek oraz bieżnika opon samochodowych tak, aby hałas powstający na styku opona – nawierzchnia był jak najmniejszy. Prace nad nowymi technologiami w zakresie składu betonów asfaltowych tak, aby zminimalizować hałas poprzez częściowe jego pochłanianie przez nawierzchnię. Wszystkie te zabiegi zarówno osobno, jak i w połączeniu, mają na celu obniżenie hałasu u źródła. Na część z nich zarządca drogi nie ma wpływu (prace nad konstrukcją silników lub KLOTOIDA Sp. j. 27 ROPS_DŚ 411_BWA technologią wykonywania opon), jednak niektóre są możliwe do zastosowania. Należy do nich sposób ograniczenia hałasu poprzez zastosowanie specjalnych rodzajów uziarnienia do warstwy ściernej. w związku z powyższym na całym odcinku projektowanej drogi zostanie zastosowana nawierzchnia redukująca hałas o ok. 5 dB w stosunku do nawierzchni standardowej. Z wykonanych badań wynika, że średni poziom emisji dla pojazdów lekkich przy prędkości 50 km/h wynosi 73dB, natomiast dla pojazdów ciężkich przy tej samej prędkości wynosi już 85dB. W tej sytuacji należy stwierdzić, że przekroczenia głównie powodują pojazdy ciężkie. Należy jednak zaznaczyć, że wielkości emisji poziomu dźwięku zależą od rodzaju i wieku pojazdów, a także ich marki. W ramach opracowywania niniejszego raportu wykonano prognozy kształtowania się klimatu akustycznego dla wariantu inwestycyjnego, który przewiduje zastosowanie nawierzchni ograniczającej hałas oraz zabezpieczeń akustycznych w postaci ekranów. Istniejące ekranowanie w ciągu drogi DK94 przed projektowanym rondem zostanie przedłużone o ok. 30 m mając na celu ochronę akustyczną dla budynków położonych na działkach 5029, 5030. Przedstawiono także wariant, który nie uwzględnia żadnych środków ochrony przed hałasem. Analizowane warianty znajdują się na rysunkach w załączeniu nin. Raportu. Analiza ta wykazała, iż dzięki zastosowanej nawierzchni ograniczającej hałas nastąpi zmniejszenie imisji hałasu do środowiska, co zostało przedstawione na rysunkach w załączeniu nin. raportu wraz z pozostałymi wariantami. c) Emisja ścieków W fazie eksploatacji emisja ścieków powstaje w wyniku spływów opadowych z powierzchni dróg. Spływy te mogą mieć charakter silnie zanieczyszczonych ścieków w szczególności po dłuższym okresie pogody suchej, w czasie, której następuje duża kumulacja zanieczyszczeń na powierzchni dróg, czy śniegu na poboczach. Oprócz substancji płynnych powodujących zanieczyszczenia, także gazy (H2S, SO2, NOx, F, HF) mogą reagować z wodą atmosferyczną i w postaci np.: kwaśnych deszczy zanieczyszczać wody powierzchniowe. Zanieczyszczenia pyłowe są mniej toksyczne niż gazowe, lecz niekiedy zawierają większe ilości metali ciężkich. Kumulację dużego ładunku zanieczyszczeń w spływach opadowych powodują: gazy spalinowe, produkty ścierne opon i tarcz hamulcowych, 28 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA resztki zużywających się elementów pojazdów, chemikalia używane do przeciwdziałania zimowej śliskości jezdni (NaCl, CaCl2, MgCl2), zanieczyszczenia powierzchni dróg wskutek złego transportu materiałów sypkich, płynnych, pozostałości po kolizjach i niekontrolowanych wlewach substancji chemicznych w szczególności węglowodorów ropopochodnych. Na wielkość ładunku zanieczyszczeń występujących w spływach powierzchniowych rzutują wielkości zawiesin, metali ciężkich i innych substancji toksycznych, związków biogennych (azot, fosfor, węgiel), chlorków, biochemicznego (BZT5) i chemicznego (ChZT) zapotrzebowania na tlen oraz produktów ropopochodnych. Wielkość ładunku zanieczyszczeń w spływach opadowych z dróg determinują: charakter zjawiska opadowego (ilość i rodzaj opadów), czas trwania pogody bezopadowej, szerokość i rodzaj nawierzchni drogi, natężenie i struktura ruchu drogowego, prędkość jazdy, szerokość odwadnianej drogi oraz otoczenie drogi. W celu określenia możliwego wpływu inwestycji na wody powierzchniowe, podziemne oraz glebę wykorzystano metodę opisaną w rozdziale 9.5 i wykonano prognozy emisji zawiesiny ogólnej w oparciu o Zarządzenie nr 29 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z 30 października 2006r. Stężenia oszacowano dla objętego opracowaniem przebiegu inwestycji dla natężenia ruchu przewidywanego w dwóch horyzontach czasowych: 2015, 2025. Zgodnie z opracowaniem IOŚ W – wa (tabela nr 3 „Skuteczność działania urządzeń ochrony wód“) zawarta w Materiałach Konferencji SITK w Krakowie – Zeszyt 112 (konferencja w roku 2004) można przyjąć, że stosowanie osadników, studni osadnikowych, rowów o charakterze rowów trawiastych redukuje zawiesinę ogólną w granicach 60 – 80 %. Przy wykonywaniu obliczeń przyjęto minimalny poziom redukcji, 70% aby do minimum ograniczyć prawdopodobieństwo przewymiarowania wyników jak i popełnienia błędu. Wykonane w ramach przedmiotowego raportu obliczenia stężeń węglowodorów ropopochodnych (rozdział 6.4.2) odnoszą się do substancji ekstrahujących, gdyż nie ma możliwości obliczenia bezpośrednio ze wzoru węglowodorów ropopochodnych. Obliczeń można dokonać jedynie na podstawie odniesienia, gdyż węglowodory ropopochodne stanowią tylko niewielką część substancji ekstrahujących. Na tej podstawie stwierdza się, iż brak przekroczenia substancji ekstrahujących w stosunku KLOTOIDA Sp. j. do wartości normatywnych 29 ROPS_DŚ 411_BWA w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie warunków, jakie należy spełniać przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137 poz. 984 z późn. zm.), określa brak możliwości przekroczenia dopuszczalnych stężeń przez węglowodory ropopochodne . d) Gospodarka odpadami W fazie eksploatacji drogi wraz z urządzeniami towarzyszącymi i urządzeniami ochrony środowiska mogą powstawać odpady, przedstawione poniżej w oparciu o katalog odpadów: 1. zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 12 kod – 16 02 13*, 2. zużyte urządzenia inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 12 kod – 16 02 14, 3. niebezpieczne elementy lub części składowe usunięte ze zużytych urządzeń kod – 16 02 15*, 4. elementy usunięte ze zużytych urządzeń inne niż wymienione w 16 02 15* kod – 16 02 16, które powinny być gromadzone i okresowo przekazywane wyspecjalizowanym firmom, 5. odpady powstałe w wyniku wypadków i zdarzeń losowych – należące do grupy 16 w tym: odpady wskazujące właściwości niebezpieczne – kod 16 81 01 oraz 16 81 02, odpady inne niż wymienione w 16 81 01*, 30 6. odpady ulegające biodegradacji kod – 20 02 01, 7. niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne kod – 20 03 01. KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA 3 OPIS ELEMENTÓW OBJĘTYCH PRZYRODNICZYCH ZAKRESEM ŚRODOWISKA PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA 3.1 Rzeźba i geologia Zgodnie z podziałem Polski wg. Kondrackiego na regiony fizyczno-geograficzne, obszar planowanej inwestycji przebiega przez następujące jednostki: Megaregion: Region Karpacki Prowincja: Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem Zachodnim i Północnym Podprowincja: Podkarpacie Północne Makroregion: Kotlina Sandomierska Mezoregion: Podgórze Bocheńskie Rys. nr 3.1 Obszar planowanej inwestycji na tle podziału na regiony fizyczno - geograficzne wg Kondrackiego. Dominuje krajobraz rolniczy z polami uprawnymi, łąkami i pastwiskami. Niektóre nieskoszone łąki wykazują cechy degradacji i spontanicznej sukcesji wtórnej w kierunku KLOTOIDA Sp. j. 31 ROPS_DŚ 411_BWA ekosystemu zaroślowego i leśnego. Ukształtowanie terenu nie jest zróżnicowane, jest to teren płaski stanowiący równinę terasy nadzalewowej, położonej na średniej wysokości 195 m n.p.m. Wysokości bezwzględne definiujące analizowany obszar wynoszą od 187 m n.p.m. (w miejscu przecięcia granicy obszaru z korytem Raby w Krzyżanowicach) do 200 m n.p.m. (w rejonie linii kolejowej). Maksymalna deniwelacja wynosi więc 13 metrów. Na obszarze nie występują lasy. Niewielki udział zadrzewień i zakrzewień stwierdzono tylko w dnie doliny Raby i wokół zakładów hutniczych. Przedmiotowy teren leży w obrębie dużej jednostki geologiczno-strukturalnej jaką jest Zapadlisko Przedkarpackie. Zapadlisko powstało w wyniku fałdowań systemu alpejskiego, gdzie nasuwające się od południa płaszczowiny karpackie odłamały południową cześć wapiennej płyty mezozoicznej budując Wyżynę Śląsko-Małopolską i wgniotły ją wgłąb. Następnie tak powstałe obniżenie tektoniczne zostało zalane wodami transgresji morza środkowego miocenu (wiek 11-25 mln lat temu). Utwory miocenu wykształcone są w postaci iłów i iłów pylastych z nieregularnie rozmieszczonymi wkładkami – kilka cm grubości – piasków drobnych i pylastych (warstwy grabowieckie). Poniżej zalegają warstwy Chodynickie, czyli iły, iły pylaste i miejscami pyły, ze złożami soli kamiennej, wkładkami gipsów i anhydrytów. Wszystkie te utwory są silnie sfałdowane i przemieszczone przez nasunięcie od południa płaszczowiny karpackie. Łączna miąższość utworów miocenu sięga 300 m. Na miocenie zalegają osady plejstoceńskiej pokrywy czwartorzędowej. Są to utwory pylaste oraz gliniasto-piaszczyste, a głębiej w profilu występują sedymenty klastyczne, tj. żwiry i pospółki fluwialne z okresu ostatniego zlodowacenia Wurm. Utwory te wyścielają dno doliny Raby oraz występują na terasie zalewowej, a miejscami zalegają w rejonie starorzeczy. Miąższość utworów plejstocenu w dolinie Raby wynosi 13-20 m. Warunki hydrogeologiczne na omawianym terenie są bardzo zróżnicowane. Woda występuje płytko pod powierzchnią terenu, w miejscach podmokłych, ukształtowanych rozwojem doliny Raby. Woda podziemna występuje także nieco głębiej, pośród piaszczystych przewarstwień serii utworów zastoiskowych epoki plejstocenu. Podłoże dla planowanej inwestycji stanowią ilaste osady trzeciorzędowe o dużej miąższości, to kompleksy ilasto - piaszczyste z wkładami piasków, osadów chemicznych oraz szczątków organicznych. Nad nimi zalegają widoczne na powierzchni terenu utwory czwartorzędowe, są to głównie gliny, piaski, gliny pylaste, mady i żwiry. Ich miąższość waha się od 10 do 15 metrów. Na analizowanym terenie występują zmienne warunki gruntowowodne. Na większej części obszaru mamy do czynienia z płytkim zaleganiem wód 32 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA gruntowych z uwagi na podłoże zbudowane z glin, piasków i żwirów. Są to przeważnie grunty słabonośne, niespoiste. Tylko w południowej (okolice Gorzkowa) i północnej części obszaru (Krzeczów i Słomka – w sąsiedztwie Wariant II poziom wód gruntowych przekracza 2 metry. Jest to wynikiem budowy geologicznej tej części terenu nadzalewowego Raby zbudowanego głównie z piasków i żwirów. Rys. 3.2. Położenie inwestycji na tle warstw geologicznych Polski KLOTOIDA Sp. j. 33 ROPS_DŚ 411_BWA 3.2 Wody powierzchniowe Główną rzeką gminy Bochnia jest Raba, będąca prawobrzeżnym dopływem Wisły. Obszar inwestycji położony jest w środkowym jej biegu, na dziale wodnym II rzędu zlewni Raby i Gróbki (Grabki). Dział wodny ze względu na rzeźbę terenu oraz dokonane przeobrażenia melioracyjne nie jest wyraźnie wyznaczony. Dwa cieki przepływające przez teren przedmiotowej inwestycji, to Potok Krzeczowski oraz Babica. Potok Babica wpada bezpośrednio do rzeki Raba odwadniając zachodnią część obszaru, natomiast Potok Krzeczowski, będący dopływem Gróbki, jego wschodnią stronę. Oba potoki mają swoje źródła na terenie miasta w obszarach leśnych Pogórza Wiśnickiego. Administratorem cieków jest MZMiUW w Krakowie – Inspektorat Rejonowy w Tarnowie. Na przedmiotowym terenie występują liczne rowy melioracyjne odwadniające pobliskie pola i łąki. Zgodnie z pismem Rejonowego Związku Spółek Wodnych w Bochni, znak: r z s w: 48/07/09 z dnia 21.07.2009r. – załącznik I, cały obszar ograniczony potokiem Krzeczowskim, DP 1424K oraz ulicą Krzeczowską jest zmeliorowany poprzez drenowanie systematyczne. Rys. 3.3. Lokalizacja inwestycji na tle wód powierzchniowych 34 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Źródłem zaopatrzenia w wodę mieszkańców miasta Bochni i sołectw: Łapczyca, Słomka, Krzyżanowice, Gawłów, Ostrów Szlachecki jest wodociąg komunalny „Bochnia” oparty na zasobach wód rzeki Raby. Ujęcie wody pierwotnie pracujące jako infiltracyjne, aktualnie pracuje jako ujęcie powierzchniowe, przy wykorzystaniu progu piętrzącego w korycie rzeki na km 24+600. Istniejące ujęcie wody powierzchniowej z rzeki Raby nie posiada wymaganej obowiązującym stanem prawnym strefy ochrony sanitarnej. Jednolite części wód (JCW) Ocenę stanu jednolitych części wód powierzchniowych (jcw) w województwie małopolskim wykonano dla jcw objętych „Programem państwowego monitoringu środowiska województwa małopolskiego na lata 2010-2012”, który został przedstawiony w całość w raporcie stanu jednolitych części wód powierzchniowych monitorowanych w roku 2012 w województwie małopolskim z uwzględnieniem wyników ocen z lat 2010-2012. Ocena sporządzona została w układzie zlewniowym i zaprezentowana w układzie granic administracyjnych województwa, w oparciu o zapisy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. nr 257, poz. 1545 z późn. zm.) oraz Rozporządzenie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie nr 4/2014 z dnia 16 stycznie 2014 r. w sprawie warunków korzystania z wód regionu wodnego Górnej Wisły. Obszar inwestycji zlokalizowany jest na jednolitej część wód powierzchniowych (JCWP) – Potok PLRW2000162138989 Łapczycki oraz oznaczony Babica jest oznaczony europejskim europejskim kodem JCWP kodem - JCWP PLRW2000162138994 KLOTOIDA Sp. j. 35 ROPS_DŚ 411_BWA LOKALIZACJA INWESTYCJI Rys. 3.4. Klasyfikacja stanu/potencjału ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych w województwie małopolskim w 2012 roku 36 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Tab. 3.1. Klasyfikacja zgodnie z wykazem jednolitej części wód powierzchniowych (JCWP) dla zlewni Wisły. Lokalizacja Nazwa JCWP Region wodny Potok Łapczycki region wodny Górnej Wisły Babica region wodny Górnej Wisły Obszar dorzecza Regionaln Ekoregion y Zarząd wg. Gospodar Kod Nazwa ki Wodnej Kondracki wg. Illiesa ego (RZGW) 2000 obszar dorzecz a Wisły 2000 obszar dorzecz a Wisły Typ JCWP Status Ocen a stanu Ocena ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowy ch RZGW w Krakowie Równiny Wschodni e (16) Równiny Wschodni e (16) Potok nizinny lessowogliniasty (16) silnie zmienion a część wód zły niezagrożona RZGW w Krakowie Równiny Wschodni e (16) Równiny Wschodni e (16) Potok nizinny lessowogliniasty (16) silnie zmienion a część wód zły niezagrożona Jak wynika z powyższej tabeli niniejsze wydzielone część wód zostały uznane za silnie zmienione Wody silnie zmienione to jednolite części wód, które uległy fizycznemu przekształceniu na skutek działalności człowieka, w wyniku której powstały zmiany hydromorfologiczne, np. poprzez zabudowę hydrotechniczną, regulację koryta rzeki. Dla określenia stanu jednolitych części wód powierzchniowych ustanowiony został w nich monitoring zgodnie z RDW. W oparciu o zrealizowany program monitoringu wód w latach 2010-2012 Inspektorat wykonał ocenę jednolitych części wód powierzchniowych (jcw) zgodnie z projektem nowelizowanego rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych oraz Wytycznych GIOŚ do wykonania weryfikacji ocen za lata 2010 i 2011 oraz sporządzenia oceny jcw za 2012 rok. Rok 2012 był trzecim rokiem realizacji 6-letniego cyklu monitoringowego w rozumieniu RDW i jednocześnie drugim rokiem monitoringu diagnostycznego. W 14 punktach pomiarowo - kontrolnych (p.p.k.) realizowano program monitoringu diagnostycznego, w 55 p.p.k. program monitoringu operacyjnego. KLOTOIDA Sp. j. 37 ROPS_DŚ 411_BWA Przebadano wody rzek łącznie w 83 p.p.k.oraz zrealizowano badania 4 zbiorników zaporowych w 4 punktach (Zbiornik Dobczycki, Zbiornik Czorsztyn, Rożnów i Zbiornik Klimkówka). Realizowano także badania wód granicznych w ramach dwustronnej umowy z Republiką Słowacką. Monitorowano łącznie jakość 37,3% jednolitych części wód powierzchniowych (jcwp) spośród 311 wydzielonych w województwie i w całości lub w części leżących w obszarze administracyjnym województwa. Sposób klasyfikacji i oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. Nr 257, poz. 1545). Ramowa Dyrektywa Wodna (2000) wprowadziła obowiązek oceny stanu/potencjału ekologicznego i stanu chemicznego wód powierzchniowych. Podstawowe znaczenie w klasyfikacji zyskały elementy biologiczne, charakteryzujące występowanie w wodach różnych zespołów organizmów. Znaczenie wspomagające mają elementy hydromorfologiczne i fizykochemiczne oraz syntetyczne i niesyntetyczne zanieczyszczenia specyficzne. Elementy hydromorfologiczne odzwierciedlają cechy środowiska, które wpływają na warunki bytowania organizmów żywych, m. in.: reżim hydrologiczny wód, ciągłość rzeki, charakter podłoża. Stan ekologiczny części wód (potencjał ekologiczny dla silnie zmienionych, tj przedmiotowej JCWP) klasyfikowany jest na podstawie elementów biologicznych (fitobentos i makrofity) i podstawowych wskaźników fizykochemicznych, charakteryzujących: stan fizyczny, warunki tlenowe, zanieczyszczenia organiczne, zasolenie, zakwaszenie, substancje biogenne. Substancje priorytetowe i inne substancje zanieczyszczające, stanowiące podstawę klasyfikacji stanu chemicznego. W części wód oznaczane były wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, w pozostałych częściach wód: kadm oraz trichlorometan i trichloroetylen. Stan ekologiczny jednolitych części wód powierzchniowych klasyfikuje się przez nadanie jednolitej części wód jednej z pięciu klas jakości: I klasa - stan bardzo dobry, II klasa - stan dobry, III klasa – stan umiarkowany, IV klasa - stan słaby, V klasa - stan zły. W przypadku potencjału ekologicznego części wód silnie zmienionych lub sztucznych I-II klasa oznacza maksymalny i dobry potencjał, III klasa - umiarkowany potencjał, IV klasa – słaby potencjał i V klasa - zły potencjał ekologiczny. Stan chemiczny określany jest na podstawie wskaźników chemicznych, charakteryzujących występowanie w wodach substancji priorytetowych i innych substancji zanieczyszczających, 38 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA wymienionych w Rozporządzeniu w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. z 2011r. Nr 257, poz. 1545). Stan jednolitych części wód ocenia się porównując wyniki klasyfikacji stanu ekologicznego (lub potencjału ekologicznego w przypadku wód sztucznych i silnie zmienionych) z wynikami klasyfikacji stanu chemicznego. O ocenie ogólnej decyduje gorszy ze stanów. Sposób oceny przedstawiono w KLOTOIDA Sp. j. poniższej tabeli 3..2. 39 ROPS_DŚ 411_BWA Tab. 3.2. Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych województwa małopolskiego za okres 2010-2012 z uwzględnieniem dziedziczenia ocen oraz ekstrapolacj. 40 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Przy ustalaniu celów środowiskowych dla jednolitych części wód powierzchniowych brano pod uwagę aktualny stan JCWP w związku z wymaganym zgodnie z RDW warunkiem niepogarszania ich stanu. Dla silnie zmienionych części wód osiągnięcie co najmniej dobrego stanu chemicznego oraz utrzymania dobrego stanu/potencjału ekologicznego. Jak wynika z powyższej tabeli potencjał ekologiczny został dla obu zlewni został określony jako poniżej dobrego. Natomiast stan chemiczny został oznaczony jako poniżej dobrego i dobry. Stan jednolitych części wód ocenia się porównując wyniki klasyfikacji stanu ekologicznego (lub potencjału ekologicznego w przypadku wód sztucznych i silnie zmienionych) z wynikami klasyfikacji stanu chemicznego. O ocenie ogólnej decyduje gorszy ze stanów. W związku z powyższym stan wód ocenia się jako zły dla obu rozpatrywanych JCWP. Ramowa Dyrektywa Wodna (2000), ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej w Europie, nakłada na wszystkie kraje członkowskie obowiązek osiągnięcia do 2015 r. dobrego stanu wód. Kolejnym celem RDW jest przeciwdziałanie pogarszaniu się stanu wszystkich części wód. W związku z powyższymi, nadrzędnymi celami zostały opracowane plany gospodarowania wodami, uszczegóławiające cele dla poszczególnych zlewni. W 2011r. został opracowany „Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły”, w którym to zastosowano podejście polegające na przyjęciu za cele środowiskowe wartości granicznych odpowiadających dobremu stanowi wód. Związane to było z niekompletnym zrealizowaniem prac w zakresie opracowania warunków referencyjnych dla poszczególnych typów wód, a tym samym brakiem możliwości ustalenia wartości celów środowiskowych wg charakterystycznych wymagań względem poszczególnych typów we wszystkich kategoriach wód. Dodatkowo, z uwagi na trwające prace w zakresie opracowywania metodyk oceny stanu hydromorfologicznego oraz fakt, że monitoring w zakresie badań stanu chemicznego jest jeszcze w fazie kształtowania i rozbudowy ustalenie celów środowiskowych zostało oparte o dostępne wartości graniczne wskaźników podanych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. Nr 257, poz. 1545). Przy ustalaniu celów środowiskowych dla jednolitych części wód powierzchniowych brano pod uwagę aktualny stan JCWP w związku z wymaganym zgodnie z RDW warunkiem niepogarszania ich stanu. Dla silnie zmienionych części wód – osiągnięcie co najmniej dobrego potencjału ekologicznego. Ponadto, w obydwu przypadkach, w celu osiągnięcia dobrego stanu/potencjału konieczne będzie dodatkowo utrzymanie co najmniej dobrego stanu chemicznego. KLOTOIDA Sp. j. 41 ROPS_DŚ 411_BWA Zgodnie z art. 4 RDW cele środowiskowe powinny zostać osiągnięte do 2015 roku. Dyrektywa przewiduje odstępstwa od założonych celów środowiskowych (derogacje), jeżeli ich osiągnięcie dla danej części wód w ustalonym terminie nie będzie możliwe z określonych przyczyn. Dla przedmiotowych JCWP zgodnie z zapisami w/w planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły cieki: Potok Łapczycki i Babica nie są zagrożony pod względem osiągnięcia celów środowiskowych. Czynnik oddziaływania inwestycji na stan jednolitych części wód związany jest z funkcjonowaniem odwodnienia przedmiotowej drogi i sposób jego rozwiązanie na etapie niniejszej inwestycji. Cieki występujące w obrębie inwestycji będą stanowić naturalne odbiorniki dla odprowadzanych wód deszczowych spływających z powierzchni szczelnych i zielonych. Przewiduje się odprowadzenie wód deszczowych dzięki zaprojektowanemu systemu kanalizacji deszczowej. Przewiduje się, że stężenie zawiesiny ogólnej przekroczy dopuszczalne wartości (100 mg/dm3). Nie zostaną przekroczone dopuszczalne wartości węglowodorów ropopochodnych.. W celu redukcji przekroczeń do podczyszczenia ścieków zastosowane zostaną zestawy urządzeń tj. osadnik o poziomym przepływie z pojemnością awaryjną zatrzymujący zawiesiny z wód deszczowych przy stopniu redukcji nawet 70-80%. Powyższe zabiegi pozwolą minimalizować negatywny skutki wpływu inwestycji na środowisko wodne terenu a także pozwolą osiągnąć cel jakim jest osiągnięcia dobrego stanu wód JCWP do 2015 r Projekt przedmiotowej drogi zakłada budową obiektów inżynierskich na przecinanych ciekach. Zakres prac dotyczący powyższych obiektów został przedstawiony w rozdziale 2.3. niniejszego raportu. Wynika z niego, iż w ramach projektu nie dojdzie ani do przełożenia, ani regulacji cieków, jedynie do odcinkowego umocnienia ich koryt. Przedstawione rozwiązania w czasie realizacji obiektu inżynierskiego nie wpłynie na pogorszenie stanu JCWP, gdyż zakres prac jest nieduży, a umocnienia dotyczą niewielkich odcinków w stosunku do całkowitej długości cieku, co nie będzie miało znaczącego wpływu na elementy biologiczne, fizykochemiczne i hydromorfologiczne. Jedyne oddziaływanie może zajść w trakcie wykonywanych prac głównie w zakresie elementów hydromorfologicznych związanych ze oraz zmianą warunków tlenowych. Oddziaływanie to jednak będzie dotyczyło krótkich odcinku cieku (w stosunku do jego całkowitej długości) ponadto będzie występować jedynie przez określony okres czasu. Po realizacji inwestycji wskaźniki fizykochemiczne i biologiczne na analizowanych ciekach powinny wrócić do wartości wyjściowych. Tak więc oddziaływania krótkoterminowe o małym zasięgu nie 42 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA powodują znaczącego negatywnego oddziaływania na JCWP oraz na ich cele środowiskowe. Ponadto inwestycja swoją niewielką ingerencją nie zakłóca równowagi biologicznej ekosystemu cieków. Ponadto na etapie realizacji inwestycji przewiduje się cały szereg zabezpieczeń oraz odpowiednią organizacje robót, która pozwoli na przeciwdziałanie zagrożeniom dla stanu wód powierzchniowych i podziemnych. Wszystkie opisane w raporcie (rozdział. 9) zabiegi na etapie realizacji oraz eksploatacji inwestycji przyczynią się do osiągnięcia celów środowiskowych zgodnie z RDW. Powyższa opinia odnosi się zarówno do JCWP na, której leży przedmiotowa inwestycja, jak również innych częściach wód w obszarze zlewni rzeki Wisły, dla której zostały zgodnie z „Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły” wyznaczone tożsame cele środowiskowe. 3.3 Wody podziemne Tereny województwa małopolskiego wchodzą w skład następujących jednostek hydrogeologicznych: regionu karpackiego, regionu przedkarpackiego oraz częściowo regionu śląsko-krakowskiego. Eksploatacyjne zasoby wód województwa szacuje się na 624,2 mln m3, z czego: − wody z utworów czwartorzędowych stanowią 55,0%, − z utworów trzeciorzędowych –12,4%, − z utworów kredowych –18,0%, − z utworów starszych –14,6% Według RDW stan wód podziemnych to ogólne określenie stanu jednolitych części wód podziemnych (JCWPd), wyznaczonego przez stan ilościowy i chemiczny wód podziemnych. Dobry stan wód podziemnych oznacza taki stan osiągnięty przez JCWPd, w którym zarówno stan ilościowy, jak i jakościowy (chemiczny) jest określony jako co najmniej „dobry,” co oznacza, że zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, zostały osiągnięte możliwe do uzyskania cele środowiskowe ustalone dla ekosystemów zależnych od wód podziemnych i cele w zakresie zaspokajania racjonalnie uzasadnionych potrzeb wodnych ludności. W roku 2012 monitoringiem objęto 17 spośród 22 jcwpd wyznaczonych w województwie. Monitorowanie wód podziemnych prowadzono łącznie w 61 punktach, tworzących krajową sieć monitoringu jakościowego. Najbliższy punkt pomiarowy JCWPd inwestycji znajdował się w powiecie brzeskim w miejscowości Szczurowa. KLOTOIDA Sp. j. 43 ROPS_DŚ 411_BWA W roku 2012 przekrocze nie wymagań jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi stwierdzono w 20 punktach pomiarowo-kontrolnych, co stanowi 32,8% badanych wód. W 45% przypadków przyczyną przekroczeń były zanieczyszczenia geogeniczne (np. pH, żelazo, mangan), natomiast w 55,0% -zanieczyszczenia antropogeniczne. Nie przewiduje się znacznego pogorszenia wód powierzchniowych ze względu na zastosowane urządzenia podczyszczające co w prostej linii skutkować będzie brakiem oddziaływania inwestycji na wody podziemne. W wyniku realizacji inwestycji nie przewiduje się możliwego pogorszenia stanu wód podziemnych JCWPd nr 139. Rejon planowanej inwestycji nie leży bezpośrednio nad żadnym Głównym Zbiornikiem Wód Podziemnych (zgodnie z pismem znak: RG.II.1.0560-1/09 Marszałka Województwa Małopolskiego z dnia 20 maja 2009 r.-załacznik I), najbliższe zbiorniki to: 451 – Subzbiornik Bogucice, trzeciorzędowy, typ ośrodka: porowy. Zbiornik porowy w utworach piaszczysto-żwirowych. Badanie jakości wody w Wolbrom-Kozina: klasa wody – Ib – wody wysokiej jakości 442 – dolina rzeki Stradomka, czwartorzędowy, związany z dolinami rzecznymi (holoceński) 44 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Rys.3.5. Rozmieszczenie GZWP w województwie małopolskim Obszar przedmiotowego opracowania znajduje się na styk dwu Lokalnych Zbiorników Wód Podziemnych (LZWP). Są to stosunkowo niewielkie zbiorniki zasobów wodnych leżące na terenie gminy Borzęcin. LZWP „Raba-Wisła”, jest mniejszym powierzchniowo zbiornikiem, ok. 171 km2, którego warstwą wodonośną są utwory czwartorzędowe związane z dolinami rzek. Obejmuje on holoceńskie utwory piaszczyste i piaszczysto-żwirowe doliny Raby. Jest to zbiornik zlokalizowany w ośrodku porowym, odznaczający się zmienną wodonośnością, gdzie średnia głębokość ujęcia to: 10 do 20 metrów. Orientacyjna klasa jakości wód wg klasyfikacji PIOŚ to I – II. Drugi ze zbiorników to LZWP „Mokrzyska” obejmuje mioceński horyzont wodonośny głównie na Wysoczyźnie Szczepanowskiej o powierzchni ok. 362 km2. Zlokalizowany jest na terenie gminy Rzezawa, a swym zasięgiem obejmuje cały jej obszar. Ten trzeciorzędowy zbiornik charakteryzuje się porowatym typem KLOTOIDA Sp. j. 45 ROPS_DŚ 411_BWA ośrodka, gdzie średnia głębokość ujęcia to ok. 150 metrów. Wyznaczono orientacyjną klasę jakości wód wg klasyfikacji PIOŚ na Ib, II. Pozwolenie wodno-prawne na pobór wód podziemnych z piętra czwartorzędowego posiada Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska przy ulicy Wygoda. Decyzją Starosty Bocheńskiego nr OŚ.H.6224/14/5/2000 ustanowiona została strefa ochrony bezpośredniej o promieniu 10 metrów wokół ujęcia wody na działce nr 423. 3.4 Gleby Gleby w powiecie bocheńskim charakteryzują się dużą zmiennością, a ich rozmieszczenie jest ściśle zależne od budowy geologicznej. Na kształtowanie się gleb w Kotlinie Sandomierskiej miały wpływ głównie stosunki wodne, skała macierzysta i roślinność. Dominującym typem gleb są mady nizinne (Kotlina Sandomierska) i ziemie brunatne kwaśne (Pogórze), zaś dominującym gatunkiem gleb są gleby lessowe i pyłowe. Skałą macierzystą gleb Pogórza są pokrywy utworów lessopodobnych znacznej miąższości oraz zwietrzeliny fliszu. Właściwości tych utworów w warunkach panującego klimatu sprzyjały tworzeniu się gleb płowych i płowych opadowo-glejowych. W strukturze pokrywy glebowej stanowią one ok. 80% powierzchni, a pozostałe 20% to gleby brunatne, gleby aluwialne i deluwialne oraz gleby glejowe. Gleby użytków rolnych obszaru inwestycji należą do wszystkich klas bonitacyjnych; przeważają wśród nich klasy III i IV z tym, że klasa III dominuje pośród gruntów ornych a klasa IV i V wśród użytków zielonych. W części północnej, przy granicy z Krzyżanowicami i Słomką, występują gleby klasy bonitacyjnej I i II. Przeważają gleby wytworzone z utworów aluwialnych – mad oraz piasków i mułków. Są to głównie mady oraz mady glejowe (pyłowe, ilaste, gliniasto-piaszczyste). Większe powierzchnie zajmują mady lekkie i średnie wytworzone z materiału pyłowego i ilastego. Drugim typem gleb są gleby brunatne wyługowane wytworzone na lekkich piaskach gliniastych, występujące w południowej części w rejonie ulicy Krzeczowskiej. Najpowszechniej występującym typem gleby użytków rolnych jest mada gliniastopylasta. Najlepsze z nich występują w 1 i 2 (pszennym dobrym) kompleksie przydatności rolniczej. W ich otoczeniu częste są gleby kompleksu 8, przeważnie klasy IVa na mniej przepuszczalnych glinach ciężkich i iłach, okresowo nadmiernie uwilgotnione. Wśród użytków zielonych najczęściej występuje kompleks 2z klasyfikując je jako użytki zielone 46 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA średnie. Gleby na około 70% powierzchni obszaru wykazują okresowe nadmierne uwilgotnienie. Według badań OSChR w Krakowie, 61% powierzchni gleb użytków rolnych w rejonie bocheńszczyzny ma odczyn bardzo kwaśny i kwaśny, natomiast 63% wymaga wapnowania. Gleby regionu Bocheńskiego w przewadze należą do gleb dobrych. Łączna powierzchnia gruntów rolnych chronionych przed przeznaczeniem na cele nierolne zgodnie z Ustawą z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jednolity: Dz. U. 2013 poz. 1205)są to gleby klas I-IV stanowię ok. 80% powierzchni obszaru powiatu. 3.5 Klimat i jakość powietrza Obszar niniejszej inwestycji położony jest w obrębie XVI – tarnowskiej dzielnicy klimatycznej. Dzielnica XVI obejmuje zachodnią część Kotliny Sandomierskiej. Jest to region ciepły, ze średnią roczną temperaturą powietrza około 8°C. Roczna suma opadów waha się między 700 a 750 mm. Czas zalegania pokrywy śnieżnej wynosi około 70 dni. Korzystny dla rolnictwa jest dość długi okres wegetacyjny, trwający ponad 220 dni. Dominują wiatry zachodnie i północno-zachodnie. Najbardziej niekorzystnymi zjawiskami na tym obszarze są: skłonność do powstawania inwersji termicznych, stagnacje zimnego powietrza zwłaszcza zimą, osłabione przewietrzanie terenu. Czynnikiem w znacznym stopniu oddziaływującym na poziom życia jest stan czystości powietrza. Ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości, w szczególności przez utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej dopuszczalnych dla nich poziomów lub co najmniej na tych poziomach oraz zmniejszanie poziomów substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane. Za zanieczyszczenia powietrza uważa się obecność w dolnej warstwie atmosfery substancji stałych, ciekłych i gazowych, obcych naturalnemu jej składowi oraz występujących w ilościach zagrażających zdrowiu człowieka oraz szkodliwych dla roślin i zwierząt. W roku 2012 przeprowadzono kolejną bieżącą ocenę jakości powietrza dla powiatu bocheńskiego, w oparciu o art. 89 Prawa ochrony środowiska z uwzględnieniem wymogów dyrektywy 2008/50/WE2 i dyrektywy 2004/107/WE3. Ocena została przedstawiona przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie delegatura w Tarnowie w opracowaniu pt.:”Informacja o Stanie Środowiska” dla powiatu bocheńskiego z września 2013r. KLOTOIDA Sp. j. 47 ROPS_DŚ 411_BWA . Ocena polegała na zaliczeniu strefy do określonej klasy (A,B,C), która zależy od stężeń zanieczyszczeń występujących na jej obszarze i wiąże się z określonymi wymaganiami, co do działań na rzecz poprawy jakości powietrza. Podstawę zaliczenia strefy do określonej klasy stanowią wyniki oceny uzyskane na obszarach o najwyższych poziomach stężeń danego zanieczyszczenia w strefie. Poniższa tabela wprowadza podział na strefy. Tab. 3.3. Klasy stref i wymagane działania w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczenia, uzyskanych w pierwszej rocznej ocenie jakości powietrza, dla przypadków gdy jest określony margines tolerancji. Poziom stężeń nie przekraczający wartości dopuszczalnej powyżej wartości dopuszczalnej lecz nie przekraczający wartości dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji Powyżej wartości dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji i poziomów docelowych Klasa strefy A Wymagane działania brak określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych B C -określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych oraz wartości dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji -opracowanie programu ochrony powietrza POP Zgodnie z wykonaną klasyfikacją powiat bocheński za rok 2012 został zakwalifikowany do klasy C, ze względu na ponadnormatywne stężenia benzo/a/pirenu, pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz przekroczenia poziomu dopuszczalnego dwutlenku siarki. Oznacza to, że poziomy stężeń 24-godzinnych pyłu zawieszonego PM10 przekraczają wartości dopuszczalne w ciągu roku częściej niż 35-razy, poziomy stężeń 24-godzinnych dwutlenku siarki przekraczają wartości dopuszczalne w ciągu roku częściej niż 3-razy, poziom stężenia średniorocznego pyłu zawieszonego PM2,5 przekracza poziom dopuszczalny oraz poziom stężenia średniorocznego benzo/a/pirenu przekracza poziom docelowy w roku kalendarzowym. Dla potrzeb niniejszego opracowania uzyskano dane dotyczące zanieczyszczeń powietrza z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska określające aktualny stan jakości powietrza dla miejscowości Bochnia. 48 średnie stężenie pyłu PM10 w roku kalendarzowym na poziomie 42 μg/m3 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA średnie stężenie dwutlenku azotu w roku kalendarzowym na poziomie 20 μg/m3 średnie stężenie dwutlenku siarki w roku kalendarzowym na poziomie 12.0 μg/m3 Na stan sanitarny powietrza atmosferycznego na terenie gminy Bochnia wpływa głównie emisja z zakładów przemysłowych, kotłowni miejskich, osiedlowych i indywidualnych palenisk domowych oraz emisja komunikacyjna. Źródłem dwutlenku siarki jest spalanie paliw stałych w sektorze komunalnym (głównie w indywidualnych paleniskach domowych w sezonie grzewczym) i przemyśle. O emisji dwutlenku azotu decyduje transport drogowy i energetyka przemysłowa. Tlenek węgla powstaje przez spalanie paliw w sektorze komunalnym i transporcie drogowym. Dwutlenek węgla powstaje głównie w energetyce przemysłowej i komunalnej. Emisja pyłów wynika z procesów spalania w sektorze komunalnym, energetyce zawodowej i transporcie drogowym. Na zanieczyszczenie powietrza znacznie wpływają substancje emitowane przez pojazdy. Wzrost stężenia dwutlenku siarki i pyłu zawieszonego w okresie zimowym związany jest głównie z energetycznym spalaniem paliw. 3.6 Szata roślinna i zwierzęca Zgodnie z inwentaryzują środowiskową przeprowadzoną w roku 2010 obszar, przez który przebiega trasa inwestycji jest terenem antropogenicznym. Około 75% gruntów to użytki rolne (w tym rolne zabudowane) z przewagą gruntów ornych i użytków zielonych. Na poddanym analizie obszarze nie występują lasy, tylko w dnie doliny Raby i wokół ZPH „Stalprodukt” stwierdzono niewielki udział zadrzewień i zakrzewień. Grunty zurbanizowane oraz komunikacyjne zajmują około 20% terenu. Na pozostałym obszarze mamy inne formy zagospodarowania, w tym grunty pod wodami. Wśród zbiorowisk nieleśnych największe znaczenie mają wilgotne łąki, gdzie zachowały się nieliczne półnaturalne zespoły roślinności, jak też mniejsze kompleksy łąkowe w obniżeniach terenu i dnach starorzeczy. Nieliczne pozostałości zbiorowisk łęgów nadrzecznych zachowały się w pobliżu koryta Raby w formie rozluźnionych zadrzewień wierzbowo – topolowych i zarośli wiklinowych (zarośla ze związku Salicion albae). W związku z występowaniem łąk i nieużytków w obszarze planowanej inwestycji występują tu cenne gatunki ornitofauny. Są to: derkacz Crex crex, bocian biały Ciconia ciconia i gąsiorek Lanius collurio. Powyższe gatunki nie należą do szczególnie zagrożonych a ich populacje są stabilne w skali kraju. Ponad to nagminnie występują tu gatunki popularne w skali całego kraju: gołębie, wróble, jaskółki, kopciuszki, KLOTOIDA Sp. j. 49 ROPS_DŚ 411_BWA kuropatwy. Na omawianym terenie wśród dziko żyjących ssaków najczęściej spotykane są: sarny, lisy, zające szaraki i jeże. Szeroki i liczne rowy melioracyjne, cieki i zbiorniki wodne, a także tereny z długo utrzymującą się wodą stwarzają bardzo dobre warunki do rozwoju herpetofauny. Gromada płazów najliczniej reprezentowana jest przez żabę trawną i żabę wodną. Ponad to na analizowanym obszarze występują: ropucha szara, ropucha paskówka, rzekotka drzewna i grzebiuszka ziemna. Wśród gadów najczęściej widziane są: zaskroniec i padalec zwyczajny. Prócz tego na terenie gminy Bochnia występuje wiele gatunków owadów, mięczaków i pajęczaków. Ze względu na zwiększającą się liczbę nowych domostw oraz coraz większe zanieczyszczenie m.in. cieków wodnych, wiele gatunków zwierząt jest wypieranych ze swoich siedlisk. Takim przykładem jest rak, który jeszcze w latach sześćdziesiątych a nawet siedemdziesiątych, był często spotykany na obszarach lokalnych cieków a obecnie ze względu na ich zanieczyszczenie wyginął. 3.7 Obszary chronione 3.7.1 Obszary chronione na podstawie odrębnych przepisów W analizowanym obszarze nie występują obszary chronione na podstawie Prawa Wodnego z dnia 18 lipca 2001 r. (Dz. U. 2012, poz. 145 z późniejszymi zmianami). W pobliżu przedmiotowego terenu, zgodnie z pismem Starostwa Powiatowego w Bochni z dnia 25.05.2009r. (znak: KT.5420/30/09-załącznik I) nie występuje żadne strategiczne ujęcie wody ani też żaden z trzech wariantów nie krzyżuje się ze strategicznymi wodami płynącymi. Ponadto nie występują w rejonie niniejszej inwestycji strefy ochronne ujęć wody. Głównym bogactwem obszaru miasta Bochnia i jego okolic są zasoby soli kamiennej, występujące w utworach dolnotortońskich. Złoża bocheńskie występują w kształcie soczewki o szerokości 3,5 km i maksymalnej miąższości około 200 m. W toku sporządzania raportu uzyskano informację od Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Krakowie, pismem z dnia 19.05.2009r. znak: KRA/5140/0073/09/02582/AH – załącznik I, iż przedmiotowa inwestycja zlokalizowana jest poza granicami obszarów i terenów górniczych oraz poza granicami złóż kopalin. Dodatkowo informację tą potwierdziło Przedsiębiorstwo Państwowe Kopalnia Soli „Bochnia” w likwidacji, pismo z dnia 04.06.2009 r., znak: TMG/1184/2009 – załącznik I. 50 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Planowana trasa przedmiotowej inwestycji przecina tereny zamknięte linii kolejowej nr 91 Kraków-Medyka E-30 ustanowione decyzją Ministra Infrastruktury. 3.7.2 Obszary Natura 2000 Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 jest wspólnym dla krajów członkowskich Unii Europejskiej i równocześnie jednym z najważniejszych aktualnie zadań dotyczących ochrony dzikiej fauny i flory (Council Directive 92/43/EEC on the conservation of natural habitats and of wild fauna and flora). Tworzenie sieci wpisuje się w ogólnoeuropejski nurt działań wynikających z zapisów podpisanej w 1992 r. w Rio de Janeiro Konwencji o różnorodności biologicznej – CBD. Wdrażanie konwencji na gruncie europejskim ma wspomagać Paneuropejska Strategia Ochrony Różnorodności Biologicznej i Krajobrazowej (PEBLDS) przyjęta w Sofii w 1995r. podczas ministerialnej konferencji „Środowisko dla Europy”. Narzędziem realizacji Strategii jest Paneuropejska Sieć Ekologiczna (PEEN). Decydujące znaczenie dla realizacji podstawowej struktury PEEN na terytorium krajów UE ma właśnie sieć Natura 2000. Polska – od 1 maja 2004r. – jest również formalnie zobowiązana do wdrażania Natury 2000 na terenie całego kraju, zgodnie z przyjętymi aktami prawnymi. Obszary Natura 2000 stanowią nową w Polsce formę ochrony przyrody, powołaną w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004r. o Ochronie Przyrody (tekst jednolity .Dz.U. z 2009 r. Nr 151, poz.1220 z póź. zmianami),do której włączono zapisy Dyrektywy Siedliskowej. Celem tworzenia sieci Natura 2000 jest utrzymanie różnorodności biologicznej w obrębie państw członkowskich UE poprzez i reprezentatywnych dla wyróżnionych regionów zabezpieczenie zagrożonych biogeograficznych typów siedlisk przyrodniczych oraz zagrożonych i rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Sieć Natura 2000 powinna stanowić docelowo koherentny funkcjonalnie system (wytypowanych, przyjętych i wyznaczonych przez poszczególne państwa członkowskie) obszarów chronionych na całym terytorium UE. W skład sieci wchodzą: Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (OSOP) wskazane zgodnie z zaleceniami Dyrektywy Ptasiej (Council Directive 79/409/EEC on the conservation of wild birds). Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOOS) – wyznaczone zgodnie z zaleceniami Dyrektywy Siedliskowej – wytypowane w Polsce obszary zostały przesłane do akceptacji przez Komisję Europejską. KLOTOIDA Sp. j. 51 ROPS_DŚ 411_BWA Dyrektywa Siedliskowa zaleca również państwom członkowskim, aby skutecznie zabezpieczyły ekologiczną spójność sieci „Natura 2000” poprzez umożliwienie istnienia korytarzy ekologicznych – czyli ochronę elementów krajobrazu ważnych dla migracji, rozprzestrzeniania się i wymiany genetycznej dziko żyjących gatunków. Obowiązkiem państw względem wyznaczonych obszarów Natura 2000 jest przede wszystkim: określenie niezbędnych działań ochronnych dla tych obszarów (a tam gdzie to konieczne, opracowanie planów ochrony); podejmowanie odpowiednich działań w celu uniknięcia pogorszenia stanu zachowania siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków dla których ochrony obszar został powołany; ocenianie skutków oddziaływania wszelkich planów lub przedsięwzięć, które mogłyby w istotny sposób zagrozić walorom przyrodniczym elementów sieci i odpowiednie zarządzanie siecią, z uwzględnieniem wyników monitorowania ochrony typów siedlisk i populacji gatunków na tych obszarach. Kluczową zasadą ochrony obszarów „Natura 2000”, a zarazem jednym z głównych zadań współczesnej ochrony przyrody, zgodnie z ustaleniami Konwencji o różnorodności biologicznej, jest utrzymanie cennych przyrodniczo obszarów w warunkach ich gospodarczego użytkowania, z jednoczesnym wskazywaniem takich form działalności człowieka, które sprzyjałyby utrzymaniu różnorodności biologicznej. U podstaw takiego podejścia leży idea rozwoju zrównoważonego, mówiąca o konieczności gospodarowania zasobami naturalnymi, który nie będzie powodował naruszenia równowagi w przyrodzie. Na obszarach Natura 2000 gospodarowanie zasobami przyrody będzie się odbywało z respektowaniem, zarówno wymogów ochrony siedlisk i gatunków, które były podstawą ich utworzenia, jak i potrzeb ludzi zamieszkujących te tereny. Obszary, które zachowały walory przyrodnicze w warunkach użytkowania są dowodem na to, że możliwe jest pogodzenie celów ochrony z gospodarowaniem, o ile pozostanie ono na dotychczasowym poziomie. Przewiduje się, iż ewentualne ograniczenia mogą dotyczyć intensyfikacji działań gospodarczych i planowanych, nowych inwestycji. Każdorazowo będą one wymagały wykonania oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ), której wynik zadecyduje o dopuszczeniu do ich realizacji. Przeprowadzenie OOŚ dotyczy inwestycji planowanych nie tylko w obrębie samego obszaru, ale także tych położonych w jego najbliższym sąsiedztwie oraz wszystkich innych, które mogłyby mieć negatywny wpływ na jego walory przyrodnicze. 52 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Ostatnie prace nad kształtem sieci Natura 2000 w Polsce zostały zakończone w październiku 2012 r. Polska przekazała do KE kolejną listę obszarów uzupełniających sieć w Polsce. Obecnie w Polsce sieć Natura 2000 zajmuje prawie 20 % powierzchni lądowej kraju. W jej skład wchodzi: 845 obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty (obszary "siedliskowe" - przyszłe specjalne obszary ochrony siedlisk) oraz 145 obszarów specjalnej ochrony ptaków. Przedmiotowy odcinek drogi nie leży na terenie zaliczanym do obszarów chronionych Sieci Natura 2000. Najbliższe inwestycji obszary Natura 2000 to: Puszcza Niepołomicka – PLB 120002, Koło Grobli – PLH 120008 Lipówka – PLH 120010. Torfowisko Wielkie Błoto – PLH 120080 Rys. 3.6. Usytuowanie inwestycji względem obszarów Natura 2000 Puszcza Niepołomicka oddalona jest o około 3 km od przedmiotowej inwestycji. Jest to Obszar Specjalnej Ochrony utworzony w ramach Dyrektywy Ptasiej dla ochrony siedlisk KLOTOIDA Sp. j. 53 ROPS_DŚ 411_BWA ptaków. Zanotowano tam występowanie, co najmniej 12 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG, 4 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Jest to także jedna z największych w kraju populacji muchołówki białoszyjej (Ficedula albicollis) – gniazduje tu ponad 1% jej populacji krajowej, a dodatkowo także puszczyka uralskiego (Strix uralensis). W stosunkowo dużej ilości występuje tu również włochatka (Aegolius funereus). Ostoja zawdzięcza bogactwo gatunkowe ptaków urozmaiconym warunkom siedliskowym. W puszczy znajduje się 6 rezerwatów przyrody: „Bigiel” (największy), przypominający pierwotna puszczę, „Lipówka” z wieloletnimi drzewostanami, rezerwat, „Długosz Królewski” utworzony w celu ochrony paproci długosza królewskiego (Osmunda regalis), „Dębina” ze starodrzewiem dębowym, „Koło” ze starodrzewiem grądowym z udziałem lipy, oraz „Wiślisko Kobyle”, chroniący roślinność wodną. Ponadto w samym sercu puszczy znajduje się ostoja żubrów (Bison bonasus), będących pod ścisłą ochroną. Rys. 3.7. Muchówka białoszyja Rys. 3.9. Włochatka Rys. 3.8. Puszczyk Specjalny Obszar Ochrony (SOO) Koło Grobli leży na północny-wschód od planowanego przedsięwzięcia w odległości około 18 km. Obejmuje dwa kompleksy leśne położone poza wałem przeciwpowodziowym tj. Uroczysko Koło oraz Uroczysko Grobla. Dominujący typ siedliska to grąd śródziemnomorski i subkontynentalny, z obfitym występowaniem lipy drobnoliściastej (Tilia cordata). Rys. 3.10. Lipa drobnoliściasta (Tilia cordata) 54 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Zidentyfikowano tu trzy rodzaje siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, które zajmują 100% obszaru. Znajdują się tu również stanowiska 4 gatunków z Załącznika II Dyrektywy, w tym chrząszczy związanych z naturalnym drzewostanem, a także stanowiska gatunków roślin naczyniowych chronionych prawnie w Polsce. Rys. 3.11. Uroczysko Koło Rys. 3.12. Uroczysko Grobla Kolejnym obszarem Natury 2000 zlokalizowanym około 15 km od planowanej inwestycji jest Lipówka. Ostoja ta stanowi specjalny obszar ochrony siedlisk (SOO) zaliczany do grupy najcenniejszych w kraju rezerwatów typu leśnego. Jego główną wartość stanowi ekosystem grądu (Tilio Carpinetum) z unikalnym, naturalnym starodrzewem o cechach puszczańskich. Do szczególnych walorów rezerwatu Lipówka zaliczono również florę roślin zarodkowych, zwłaszcza grzybów. Rys. 3.13. Lipówka – powalone drzewa Kolejnym obszarem Natura 2000 jest Torfowisko Wielkie Błoto. Obszar ten oddalony jest od terenu inwestycji o ok. 12 km. Torfowisko Wielkie Błoto to polana Puszczy Niepołomickiej - dużego kompleksu leśnego położnoego w widłach Wisły i Raby. Na części KLOTOIDA Sp. j. 55 ROPS_DŚ 411_BWA tej rolniczo użytkowanej polany (zabudowa, grunty orne, fragmenty łąk), występują torfowiska niskie podlegające procesom sukcesji w kierunku łąk, zakrzaczeń i zarośli drzew. Obecnie przeważają tu zbiorowiska młaki niskoturzycowej, torfowisk niskich oraz łąk wilgotnych. Na całym obszarze torfowiska występują zwarte populacje trzech gatunków motyli wymienianych w II Załączniku Dyrektywy Siedliskowej: Maculinea teleius, M. nausithos, Lycaena dispar. W przypadku motyli z rodzaju Maculinea są to najprawdopodobniej największe tak zwarte populacje w Europie. Wynika to z małej fragmentacji siedlisk tych motyli w granicach torfowiska. Ze względu na zachowanie siedlisk motyli obszar można podzielić na dwie części - południową i północną. W części północnej siedliska i sposób ich użytkownia odpowiadają idealnym warunkom dla bytowania motyli. Zachowana jest tam mozaika siedlisk łąk, gruntów użytkowanych rolniczo i zabudowy, która sprzyja dużej różnorodności gatunkowej. W części południowej motyle występują już w mniejszych zagęszczeniach. Torfowisko Wielkie Błoto jest najbardziej izolowanym stanowiskiem występowania M. teleius, M. nausithous i L. dispar spośród wszystkich proponowanych obszarów NATURA 2000 w województwie małopolskim. Nadal jest to jednak stosunkowo niewielka izolacja. Zachowanie siedlisk tego obszaru jest istotne dla zachowania ciągłości siedlisk M. teleius, M. nausithous i L. dispar Polski Południowej. Ze względu na znaczną odległość pomiędzy przedmiotową inwestycją a najbliższymi obszarami Sieci Natura 2000, realizacja inwestycji nie wpłynie negatywnie na te obszary. 3.7.3 Rezerwaty przyrody Na terenie inwestycji,w jej najbliższej okolicy występują: Rezerwat przyrody Dębina – oddalony od inwestycji o ok. 3.2 km, leśny rezerwat przyrody w gminie Drwinia, w powiecie bocheńskim, w województwie małopolskim Rezerwat Długosz Królewski - oddalony od inwestycji o ok. 7.6 km, florystyczny rezerwat przyrody, znajdującym się w województwie małopolskim (powiat bocheński, gmina Bochnia), na obszarze Puszczy Niepołomickiej. 56 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA 3.7.4 Korytarze ekologiczne Doliną Raby będącą korytarzem sieci ekologiczne ECONET, która nie posiada umocowania prawnego, jest tylko wytyczną polityki przestrzennej; biegnie wschodnia granica projektowanego Niepołomickiego Parku Krajobrazowego. Poniższa mapa prezentuje podział sieci korytarzy ekologicznych w Polsce. Wyodrębniono korytarze główne o znaczeniu międzynarodowym (zaznaczone linią czarną), wyznaczające osie migracji przez całe terytorium kraju oraz korytarze uzupełniające, zapewniające łączność poszczególnych obszarów przyrodniczych oraz wariantowość przebiegu migracji. Kolorami oznaczono korytarze główne oraz powiązane z nimi korytarze uzupełniające. Rys. 3.14. Lokalizacja inwestycji na tle podziału sieci korytarzy ekologicznych w Polsce Analizowane warianty przedmiotowej inwestycji nie przecinają żadnego szlaku migracyjnego zwierząt, nie stworzą zatem bariery, która pogorszyłaby zdolności ruchowe zwierząt. KLOTOIDA Sp. j. 57 ROPS_DŚ 411_BWA Obserwacje terenowe zwierząt przemieszczających się przez drogi w woj. małopolskim oraz dane o zabitych osobnikach pozwalają stwierdzić, że analizowana budowa drogi znajduje się poza miejscami przejść zwierząt przez drogi i poza miejscami ich kolizji z pojazdami co przedstawia poniższa mapa. Rys. 3.15. Lokalizacja inwestycji na tle miejsc kolizji (hot-spot) i przejść zwierząt przez drogi w woj. małopolskim W obszarze oddziaływań inwestycji na środowisko nie występują chronione użytki ekologiczne ani udokumentowane stanowiska chronionych gatunków flory czy fauny; brak również elementów przyrodniczych chronionych siecią CORINE-ostoje przyrody. 3.7.5 Pomniki przyrody W pobliżu wariantów I i II zlokalizowany jest prawnie chroniony pomnik przyrody powołany Zarządzeniem Nr 2/87 Wojewody Tarnowskiego z dnia 26 lutego 1987r. i wpisany do rejestru Wojewody Małopolskiego pod nr 001. Jest to topola czarna (Populus nigra L),o obwodzie 390 cm, która rośnie za domem przy ulicy Krzeczowskiej 100. Pomnik ten jest otoczony strefą ochronną o promieniu 15 metrów. 58 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Rys. 3.16. Populus nigra L 3.7.6 Obszary chronionego krajobrazu Na północny-wschód od planowanej inwestycji (ok. 16 km) znajduje się Bratucicki Obszar Chronionego Krajobrazu. Został utworzony 28 sierpnia 1996 roku na mocy Rozporządzenia Wojewody Tarnowskiego. W krajobrazie Bratucickiego OChK wyróżnia się duży kompleks leśny w rejonie Bratucic oraz kilka mniejszych kompleksów w rejonie Przyborowa. Tworzy je głównie zespół sosnowo-dębowego boru mieszanego (PinoQuercetum), mniejszy udział ma śródlądowy bór wilgotny (Molinio-Pinetum). Największe znaczenie ma bogaty florystycznie zespół ostrożenia warzywnego (Cirsium oleraceum) i rdestu wężownika (Cirsio-Polygonetum). Natomiast ok. 7 km na południe od inwestycji zlokalizowany jest Wiśnicko-Lipnicki Park Krajobrazowy – jest to park krajobrazowy który powstał w kwietniu 1997 roku. Celem utworzenia parku była ochrona wyróżniającego się krajobrazu przyrodniczego i unikalnego krajobrazu kulturowego. Na terenie parku występują bardzo różnorodne obszary o unikatowych walorach krajobrazowych. Oprócz wzgórz, których wysokość przekracza 500 m n.p.m występują niewielkie i płaskie wzgórza, głębokie doliny rzeczne, strome jary potoków, obszary pól uprawnych, lasy, łaski i torfowiska. Na wzgórzach leśnych występują liczne ostańce skalne, często posiadające kształt grzyba. KLOTOIDA Sp. j. 59 ROPS_DŚ 411_BWA Rys. 3.17. Lokalizacja inwestycji na tle obszarów chronionych 3.7.7 Stanowiska dokumentacyjne Na terenie gminy Bochnia nie występują stanowiska dokumentacyjne. 3.7.8 Użytki ekologiczne Zgodnie z informacjami o formach ochrony przyrody opublikowanymi na stronie internetowej Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Krakowie na terenie inwestycji, ani w jej najbliższym sąsiedztwie nie znajdują się użytki ekologiczne. 3.7.9 Parki krajobrazowe Wiśnicko - Lipnicki Krajobrazowy – obszar położony na południe od planowanej inwestycji, oddalony około 3 km od planowanej inwestycji, jest to teren o powierzchni 14 311 ha położony na obszarze 2 gmin: Nowy Wiśnicz i Lipnica Murowana. Na terenie parku występują bardzo różnorodne obszary o unikatowych walorach krajobrazowych. Oprócz wzgórz, których wysokość przekracza 500 m n.p.m. występują niewielkie i płaskie 60 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA wzgórza, głębokie doliny rzeczne, strome jary potoków, obszary pól uprawnych, lasy, łaski i torfowiska. Na wzgórzach leśnych występują liczne ostańce skalne, często posiadające kształt grzyba. Różnorodność rzeźby terenu Pogórza Wiśnickiego na tym obszarze pociąga za sobą różnorodność występujących tu ekosystemów i bogactwo gatunków roślin oraz zwierząt. Bogaty jest też dorobek kultury materialnej tego regionu.. 3.7.10 Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe Zgodnie z danymi Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Krakowie w okolicy inwestycji nie występują zespoły przyrodniczo-krajobrazowe KLOTOIDA Sp. j. 61 ROPS_DŚ 411_BWA OPIS 4. ISTNIEJĄCYCH W BEZPOŚREDNIM PLANOWANEGO W SĄSIEDZTWIE ZASIĘGU PRZEDSIĘWZIĘCIA LUB ODDZIAŁYWANIA ZABYTKÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE ZABYTKÓW I OPIECE NAD ZABYTKAMI 4.1 Stanowiska archeologiczne Według danych z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie delegatura w Tarnowie w najbliższym sąsiedztwie projektowanej inwestycji znajdują się następujące stanowiska archeologiczne: AZP-103-61, nr stanowiska na obszarze: 18, nr stanowiska w miejscowości: 119. Stanowisko wraz z wyznaczoną strefą ochronną położone jest na poza terenem inwestycji, na północ od niej w okolicach starego koryta rzeki Raba. Zlokalizowane jest ono w strefie przebadanej archeologicznie, stwierdzono ślady osadnictwa kolejno z epok: kamienia, prahistorii oraz z późnego średniowiecza. Wartość poznawcza stanowiska została oceniona na małą. AZP-104-81 nr stanowiska na obszarze: 104, nr stanowiska w miejscowości: 82. Stanowisko wraz z wyznaczoną strefą ochronną położone jest w pobliżu wariantu II w odległości około 130 m, wariantu III ok. 250 m i wariantu I około 400 m. Zlokalizowane jest ono w obszarze przebadanym archeologicznie, stwierdzono ślady osadnictwa z neolitu oraz z późnego średniowiecza. Wartość poznawcza stanowiska została oceniona na średnią. 4.2 Obiekty zabytkowe W najbliższym sąsiedztwie planowanej inwestycji znajdują się obiekty wpisane do ewidencji zabytków gminy Bochnia, są to: 62 kapliczka – ul. Brzeska 1; 2 poł. XIX w., dom – ul. Brzeska 71; pocz. XX w., stodoła - ul. Krzeczowska 10; pocz. XX w., dom - ul. Krzeczowska 26; 2 poł. XIX w., dom - ul. Krzeczowska 32; 2 poł. XIX w., dom - ul. Krzeczowska 61; 2 poł. XIX w., dom - ul. Krzyżanowicka 20; pocz. XX w., obora - ul. Krzyżanowicka 20; pocz. XX w., KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA dom - ul. Podedworze 1; 2 poł. XIX w., dom - ul. Podedworze 5; 2 poł. XIX w., dom - ul. Podedworze 6; 2 poł. XIX w., dom - ul. Podedworze 7; 2 poł. XIX w., dom - ul. Podedworze 13; XIX/XX w., dom - ul. Podedworze 18; k. XIX w., dom - ul. Podedworze 27; 2 poł. XIX w., dom - ul. Podedworze 37; XIX/XX w., dom - ul. Podedworze 51; XIX/XX w., dom - ul. Podedworze 52; 2 poł. XIX w., dom - ul. Podedworze 64; 2 poł. XIX w., dom - ul. Podedworze 80; pocz. XX w., dom - ul. Podedworze 88; XIX/XX w., dom - ul. Podedworze 89; pocz. XX w., szopa - ul. Podedworze 89; XIX/XX w., dom - ul. Podedworze 90; 2 poł. XIX w., dom - ul. Podedworze 94; 2 poł. XIX w., W okolicy przebiegu trasy zachowały się zabytki o wysokich wartościach historycznych, architektonicznych oraz estetycznych, o istotnym znaczeniu dla krajobrazu i tradycji regionu. W Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego sołectw Gminy Bochnia przyjęty Uchwałą nr XXVII/319/06 Rady Gminy Bochnia z dnia 26 października 2006 r. oraz jego zmianami przyjętymi uchwałą Nr XXX/237/10 Rady Gminy Bochnia z dnia 24 lutego 2010r. dotyczącymi zmiany tekstu Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego sołectw Gminy Bochnia zostały ustalone strefy konserwatorskie. Wyróżniono następujące strefy ochronne: Strefę ścisłej ochrony konserwatorskiej obejmującą swym zasięgiem: na terenie przysiółka Krzyżanowic Wielkich - Smyków zabudowę przysiółka z działkami siedliskowymi wraz z zielonym wnętrzem pastwiska gromadzkiego Krzeczowa stanowiącego centrum układu, na terenie włączonego do Bochni skraja wsi Krzeczów, przysiółek Ryczywół wraz z zabudową wiejską. KLOTOIDA Sp. j. 63 ROPS_DŚ 411_BWA Strefę częściowej ochrony konserwatorskiej obejmującą swym zasięgiem: część dawnego przedmieścia Wygoda, w przyłączonej do Bochni części Krzeczowa strefą objęto zabudowę przy trakcie „ruskim”, tj. przy ul. Krzeczowskiej. Strefę ochronną krajobrazu obejmującą swym zasięgiem: tereny pól i lasów w obrębie Podgórza Bocheńskiego i Pogórza Wiśnickiego po południowej, wschodniej i zachodniej stronie miasta, tereny łąk i pól w dolinie Raby, po północnej stronie miasta, trzy enklawy w granicach historycznych miasta i dawnego wójtostwa bocheńskiego: las i park Uzborni, zielone stoki Krzęczkowa oraz dawne wyrobisko na Krzęczowie. Strefę otulinową obejmującą przedpola strefy ścisłej i częściowej ochrony konserwatorskiej pomiędzy linią kolejową (od północy) a obwodnicą (od południa i wschodu), jednakże z wyłączeniem całej doliny Babicy w tym rejonie (na terenie Kurowa). Od zachodu granicę stanowić będzie budowana obwodnica. Ewentualne kolizje: Wariant III przechodzi granicą częściowej strefy ochrony konserwatorskiej ulicy Krzeczowskiej, a następnie granicą ścisłej ochrony konserwatorskiej Ryczywół. Wariant II przecina strefę ścisłej ochrony konserwatorskiej Ryczywół oraz strefę częściowej ochrony konserwatorskiej ulicy Krzeczowskiej, przebiega również w sąsiedztwie stanowiska archeologicznego AZP-104-61. Wariant I przecina strefę otulinową graniczącą ze strefą częściowej ochrony konserwatorskiej ulicy Krzeczowskiej oraz przebiega granicą ścisłej ochrony konserwatorskiej Ryczywół. 64 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA 5. OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW PRZEDSIĘWZIĘCIA 5.1 Przypadek polegający na niepodejmowaniu przedsięwzięcia. Jako przypadek niepodejmowania przedsięwzięca przyjęto sytuację, w której łącznik nie zostaje wybudowany i węzeł autostradowy „Bochnia” nie jest powiązany bezpośrednio z DK94. Przy założeniu takiej sytuacji cały ruch z węzła „Bochnia” kierujesię na drogę powiatową DP1424K, a następnie poprzez ul. Krzeczowską i ul. Brzeską na DK94 i zapewne częściowo do miasta Bochnia. Podobnie wyglądałaby sytuacja z pojazdami chcącymi się dostać poprzez węzeł „Bochnia” na autostradę A4. W przypadku zaniechania realizacji niniejszej inwestycji niektóre elementy środowiska przyrodniczego mogą ulec znacznemu pogorszeniu w stosunku do stanu istniejącego, a w szczególności: stan powietrza atmosferycznego – ze względu na zwiększenie natężenia ruchu pojazdów na głównych ulicach miasta oraz drogach wylotowych, przy istniejącym zwartym zagospodarowaniu terenu i niskiej przewiewności nastąpi wzrost stężenia substancji szkodliwych w powietrzu (dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, pyłów PM2,5), hałas drogowy – ze względu na zwiększenie natężenia ruchu pojazdów zwłaszcza pojazdów ciężkich z uwagi na brak dróg alternatywnych, pogarszający się stan nawierzchni, a także brak możliwości dotrzymania odpowiednich standardów akustycznych dla zabudowy mieszkaniowej położonej w bezpośrednim sąsiedztwie drogi, hałas stanie się dużym problemem, niepodejmowanie inwestycji niewątpliwie wpłynie na życie ludzi nie tylko poprzez wzrost oddziaływania zanieczyszczeń oraz hałasu, ale także poprzez pogorszenie bezpieczeństwa – zwiększona ilość pojazdów, częstszy przejazd pojazdów ciężkich przez centrum miasta, degradacja istniejącego układu drogowego, w którym pojawi się większa ilość ubytków i kolein, które w znaczny sposób wpływają na prawdopodobieństwo powstania awarii, wypadków czy też kolizji. Rozwiązanie takie jest nie do przyjęcia z uwagi na parametry i stan techniczny ulic i dróg, po których ten ruch by się odbywał, a także na fakt, iż są one w większości KLOTOIDA Sp. j. 65 ROPS_DŚ 411_BWA zabudowane budynkami mieszkalnymi. Analiza ta świadczy o potrzebie podjęcia kroków zmierzających do budowy połączenia drogowego węzła autostradowego A-4 „Bochnia” z droga krajową nr 94. 5.2 Warianty Wariant I Przebieg trasy w odniesieniu do planowanego zagospodarowania terenu i obszarów objętych ochroną Wariant I rozpoczyna się 5-wlotowym skrzyżowaniem typu rondo z DK94, ul. Brzeską w Bochni oraz nowoprojektowanymi wlotami północnym i południowym. Projektowany w ramach budowy obwodnicy ok. 555m odcinek drogi lokalnej włącza się do ronda za pomocą wlotu południowego. Odchodząc swym biegiem od ronda skręca w prawo i kieruje się na wschód biegnąć równolegle do DK94. Na działkę nr 5053 skręcając w prawo włączając się do istniejącej drogi gminnej. Projektowana obwodnica wlotem północnym odbiega od ronda kierując się na północ. Bezkolizyjnie przekracza nasyp kolejowy oraz tereny zieleni urządzonej, po czym skręca na północny – zachód przebiegając przez tereny zabudowy usługowej, równocześnie przecinając na tym odcinku strefę ochrony krajobrazowej oraz obszar potencjalnego występowania roślin objętych ochroną gatunkową i dochodzi do ul. Krzeczowskiej, z którą krzyżuje się w jednym poziomie (rondo jednopasowe). W okolicy ul. Krzeczowskiej droga przechodzi przez strefę otulinową w pobliżu strefy częściowej ochrony konserwatorskiej tej ulicy oraz w odległości ok. 150m mija pomnik przyrody zlokalizowany przy w/w ulicy pod numerem 100. Po przekroczeniu ul. Krzeczowskiej trasa biegnie na północ, na krótkim odcinku przez tereny zabudowy mieszkaniowo – usługowej, a następnie aż do zakładów Stalprodukt S.A. przez obszar przeznaczony pod zabudowę usługową. W okolicy tych zakładów droga skręca w kierunku północno – wschodnim i przebiega aż do połączenia z węzłem autostradowym „Bochnia” wzdłuż bocznicy kolejowej Stalproduktu oraz terenów przemysłowo – usługowych zlokalizowanych po jej lewej stronie, przecinając na odcinku ok. 250m strefę ścisłej ochrony konserwatorskiej Ryczywół oraz na ok. 900m strefę ochrony krajobrazowej. Na tym odcinku z prawej strony trasa mija tereny zabudowy o przeważającej funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej, tereny zabudowy usługowej (w tym przeznaczone dla wielkopowierzchniowych obiektów handlowych) oraz ociera się o tereny rekreacji, 66 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA sportu i turystyki (strefa przyrodniczo – ekologiczna). W Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miasta Bochnia został wyznaczony korytarz szerokości 30m – 60m o przebiegu zgodnym z trasą przedmiotowego wariantu. Ukształtowanie sytuacyjne Wariant I rozpoczyna się w miejscowości Bochnia skrzyżowaniem z drogą krajową (DK) nr 94, ul. Brzeską oraz nowoprojektowanymi obwodnicą i lokalną drogą publiczną. Na połączeniu tych dróg zaproponowano skrzyżowanie typu rondo, pięciowlotowe. Następnie trasa obwodnicy biegnie na północ bezkolizyjnie przekraczając nasyp kolejowy oraz planowaną wzdłuż nasypu drogę lokalną, po czym skręca w kierunku północno – zachodnim dochodząc do ul. Krzeczowskiej, z którą krzyżuje się w km ok. 0+600 wykorzystując lukę w zabudowie (skrzyżowanie ma postać ronda jednopasowego). Na dalszym odcinku trasa zmierza na północ w kierunku zakładu Stalprodukt S.A. Dochodząc do bocznicy kolejowej tychże zakładów skręca na północny – wschód. W km ok. 1+013 zaprojektowano skrzyżowanie typu T. Następnie trasa łącznika biegnie wzdłuż bocznicy kolejowej, po czym łączy się z węzłem „Bochnia”. W km ok. 1+493 zaproponowano skrzyżowanie trójwlotowe z istniejącą ulicą klasy D, natomiast w km ok. 1+893 projektowany łącznik krzyżuje się z drogą wjazdową do do specjalnego obszaru Bocheńskiej Strefy Aktywności Gospodarczej W tym miejscu zaproponowano rondo jednopasowe. Ilość i rodzaj skrzyżowań zostaną dokładnie określone w dalszych etapach projektowania. Z uwagi na zachowanie minimalnych odległości pomiędzy skrzyżowaniami nie jest możliwe podłączenie wszystkich dróg planowanych w Studium. W ciągu trasy zaprojektowano 4 łuki poziome o promieniach w zakresie 160 – 380m. Na całym odcinku droga biegnie po terenach będących w chwili obecnej terenami zielonymi (zieleń nieurządzona). Realizacja wariantu wiąże się z wyburzeniem 18 budynków: 14 gospodarczych, 3 mieszkalnych i 1 handlowego. Długość Wariantu I wynosi ok. 2500m. KLOTOIDA Sp. j. 67 ROPS_DŚ 411_BWA Rys. 5.1. Ul. Krzeczowska – miejsce skrzyżowania z łącznikiem dla wariantu I (widok w kierunku Bochni) Rys. 5.2. Ul. Krzeczowska – miejsce skrzyżowania z łącznikiem dla wariantu I (widok w kierunku północnym) Rys. 5.3. DP 1424K – miejsce włączenia łącznika dla wariantu I (widok w kierunku zakładu Stalprodukt S.A.) 68 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Wariant II Przebieg trasy w odniesieniu do planowanego zagospodarowania terenu i obszarów objętych ochroną Wariant II rozpoczyna się skrzyżowaniem z DK94 i ul. Brzeską w tym samym miejscu co w przypadku Wariantu I. Na połączeniu tych dróg zaproponowano skrzyżowanie typu rondo z bypassem na kierunku Kraków-Tarnów. Następnie biegnie w kierunku północno – wschodnim bezkolizyjnie przekraczając nasyp kolejowy oraz otaczającą go zieleń urządzoną, na niewielkim odcinku przecinając strefę ochrony krajobrazowej. Na odcinku od nasypu kolejowego do ul. Krzeczowskiej trasa przebiega przez tereny przeznaczone pod usługi, w niewielkim stopniu ocierając się o tereny zabudowy o przeważającej funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej. Jednocześnie na całym tym odcinku przechodzi przez obszar potencjalnego występowania roślin objętych ochroną gatunkową. Przebiega również w odległości ok. 130m od stanowiska archeologicznego AZP-104-81. Po przekroczeniu ul. Krzeczowskiej (zaprojektowano skrzyżowanie jednopoziomowe w postaci ronda jednopasowego) droga nadal zmierza w kierunku północno – wschodnim przecinając tereny częściowej (na ok. 100m), a także ścisłej (na ok. 700m) ochrony konserwatorskiej po czym łączy się z istniejącą DP1424K i dalej biegnie po jej śladzie aż do węzła „Bochnia”. Na odcinku od ul. Krzeczowskiej do drogi powiatowej trasa przebiega przez tereny zabudowy o przeważającej funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej oraz tereny sportu, rekreacji i turystyki (stanowiące jednocześnie strefę przyrodniczo – ekologiczną). Ukształtowanie sytuacyjne Wariant II ma swój początek w tym samym miejscu co Wariant I. Na połączeniu dróg DK94 i ul. Brzeską zaproponowano skrzyżowanie typu rondo z bypassem na kierunku Kraków-Tarnów. Następnie trasa tego wariantu biegnie od skrzyżowania z DK94 w kierunku północno – wschodnim, bezkolizyjnie przekraczając nasyp kolejowy po czym przed zabudowaniami przy ul. Krzeczowskiej skręca i wykorzystując przerwę w zabudowie krzyżuje się z tą ulicą w km ok. 0+650 (proponowane rondo jednopasowe). Następnie ponownie skręca i biegnie na północny – wschód, aż do połączenia z DP1424K, której „starym” przebiegiem trasa idzie do węzła „Bochnia”. Wcześniej, w km ok. 0+750 przecina ulicę klasy D, z którą nie tworzy skrzyżowania z uwagi na zbyt małą odległość od ul. Krzeczowskiej, w związku z czym ciągłość tej ulicy musi być przerwana (stworzenie dwóch ślepo zakończonych ulic stanowiących dojazd do zabudowy). W km ok. 1+050 zaprojektowano skrzyżowanie zwykłe łącznika z ulicą klasy D. Podłączenie łącznika do KLOTOIDA Sp. j. 69 ROPS_DŚ 411_BWA DP1424K ma miejsce w km ok. 1+450 i ma postać skrzyżowania zwykłego, przy czym w celu zachowania przepisowej odległości pomiędzy skrzyżowaniami droga powiatowa została odgięta co spowodowało zajęcie terenu poza pasem drogowym. W ciągu trasy zaprojektowano 4 łuki poziome o promieniach w zakresie 140 – 700m. Na całym odcinku droga biegnie po terenach będących w chwili obecnej terenami zielonymi (zieleń nieurządzona). Realizacja wariantu wiąże się z wyburzeniem 18 budynków: 14 gospodarczych, 3 mieszkalnych i 1 handlowego. Długość Wariantu II wynosi ok. 2250m. Rys. 5.4. Ul. Krzeczowska – miejsce skrzyżowania z łącznikiem dla wariantu II (widok w kierunku Bochni) 70 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Rys. 5.5. Ul. Krzeczowska – miejsce skrzyżowania z łącznikiem dla wariantu II (widok w kierunku północnym) Rys. 5.6. DP 1424K – miejsce włączenia łącznika dla wariantu II (widok w kierunku Krzeczowa). Wariant III Przebieg trasy w odniesieniu do planowanego zagospodarowania terenu i obszarów objętych ochroną Wariant III rozpoczyna się skrzyżowaniem z DK94 w miejscowości Gorzków (proponowane rondo dwupasowe), po czym biegnie na północny – zachód bezkolizyjnie przekraczając tory kolejowe wiaduktem, aż do skrzyżowania ul. Krzeczowskiej z DP1424K. KLOTOIDA Sp. j. 71 ROPS_DŚ 411_BWA Na całym tym odcinku trasa przebiega wzdłuż terenów przeznaczonych pod usługi, jedynie w okolicy nasypu kolejowego przecina tereny zieleni urządzonej. Na ok. 200m przed skrzyżowaniem z ul. Krzeczowską zaczynają się obszary zarezerwowane dla zabudowy o przeważającej funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej, które ciągną się jeszcze przez ok. 300m za skrzyżowaniem (od skrzyżowania z ul. Krzeczowską trasa idzie po śladzie istniejącej DP1424K aż do węzła autostradowego „Bochnia”). Na dalszym odcinku droga przebiega wzdłuż terenów przeznaczonych pod zabudowę usługową, w tym wielkopowierzchniowe obiekty handlowe oraz, na krótkim fragmencie, sąsiaduje z terenami rekreacji, sportu i turystyki. Przebieg trasy wariantu III narusza strefę ochrony krajobrazowej poprzez infrastrukturę towarzyszącą mi. drogi serwisowe, ekrany akustyczne. Ukształtowanie sytuacyjne Wariant III rozpoczyna się w miejscowości Gorzków (Gmina Bochnia) skrzyżowaniem z DK94. Skrzyżowanie to zostało zaprojektowane jako rondo dwupasowe czterowlotowe. Na początkowym odcinku łącznik biegnie po istniejącej drodze gminnej, mija zabudowania firmy Blach Stal i estakadą przechodzi nad projektowaną drogą obsługującą przyległy teren, torami kolejowymi oraz planowaną w SUiKZP wzdłuż nasypu kolejowego drogą lokalną. Następnie zmierza w kierunku północno – zachodnim, dwa razy łagodnie skręca i łączy się z DP1424K w miejscu jej skrzyżowania z ul. Krzeczowską tworząc w ten sposób skrzyżowanie zwykłe czterowlotowe. Podłączenie łącznika w tym miejscu do istniejącego skrzyżowania wiąże się z jego rozbudową oraz wyburzeniami ok. 6 budynków. Do tego miejsca trasa biegnie częściowo po terenach Gminy Bochnia i Miasta Bochnia. Na dalszym odcinku łącznik biegnie po śladzie istniejącej DP1424K, aż do węzła „Bochnia”. Skutkiem poprowadzenia trasy łącznika przenoszącego ruch o dużym natężeniu, drogą powiatową z obustronnie występującą zabudową mieszkaniową będzie pogorszenie warunków życia mieszkańców. W ciągu trasy zaprojektowano 4 łuki poziome o promieniach w zakresie 190 – 3000m. Droga w większości biegnie po terenach będących w chwili obecnej terenami zielonymi (zieleń nieurządzona), tylko na małym fragmencie przecina tereny usług. Realizacja wariantu wiąże się z wyburzeniem 6 budynków: 5 mieszkalnych (w tym jeden połączony z gospodarczym) i 1 gospodarczego. Długość Wariantu III wynosi ok. 2050m. 72 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Rys. 5.7. DK94 – miejsce skrzyżowania z łącznikiem dla wariantu III (widok w kierunku Krakowa) Rys. 5.8. DK94 – miejsce skrzyżowania z łącznikiem dla wariantu III (widok w kierunku północnym) Rys. 5.9. Skrzyżowanie ul. Krzeczowskiej z DP1424K – miejsce włączenia łącznika dla wariantu III KLOTOIDA Sp. j. 73 ROPS_DŚ 411_BWA Wariant rekomendowany Ze wszystkich zaproponowanych rozwiązań najkorzystniejszy jest Wariant I – wpisuje się w planowane zagospodarowanie przestrzenne (wg Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miasta Bochnia), jest korzystny pod względem środowiskowym, społecznym (minimalizuje kolizje z istniejącą zabudową – wyburzenia, uciążliwość ruchu o dużym natężeniu) i ekonomicznym. Wariant II w większym zakresie niż Wariant I wykorzystuje przebieg istniejącej DP1424K, lecz w całości przebiega poza wyznaczonym w SUiKZP pasem terenu. Biegnie też bliżej istniejącej zabudowy, z czym wiążą się większe oddziaływania drogi na okolicznych mieszkańców. Wariant III przebiega w połowie po śladzie istniejącej DP1424K, przez co zmniejsza zajętość działek, lecz w dużym stopniu ingeruje w istniejącą zabudowę, z czym wiążą się niekorzystne oddziaływania dla mieszkańców (duże natężenie ruchu, hałas i ewentualne problemy z postawieniem ekranów z uwagi na zabudowę blisko drogi), jak również wyburzenia 5 budynków. 74 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA 6 OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO 6.1 Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne Ogólnie, pod pojęciem zanieczyszczenia powietrza rozumie się wprowadzenie do atmosfery substancji stałych, ciekłych lub gazowych w ilościach, które mogą niekorzystnie wpłynąć na zdrowie ludzi i spowodować szkody dla elementów środowiska. Tłem zanieczyszczenia powietrza dla planowanej inwestycji będą więc substancje przenoszone przez powietrze, a pochodzące z innych źródeł emisji. 6.1.1 Faza realizacji W okresie prowadzenie prac związanych z realizacją przedmiotowej inwestycji będą występować zanieczyszczenia mające negatywny wpływ na powietrze atmosferyczne, będą to: a. spaliny z silników spalinowych pojazdów i maszyn wykorzystywanych do prac budowlanych oraz transportu, b. substancje odorotwórcze, powstające przy układaniu mas bitumicznych, c. pył powstający podczas prowadzenia prac ziemnych. Na imisję pyłu wpływa rzeźba terenu, wystawa (odsłonięcie) terenu zdolnego do pylenia oraz warunki meteorologiczne. Okresy suszy oraz silne wiatry, które spowodują wysuszenie a następnie rozdmuchanie odsłoniętego wysuszonego gruntu będą w sposób istotny sprzyjały pyleniu ze skarp oraz wykopów. Pylenie może również wystąpić na zapleczu, gdzie będą składowane materiały budowlane. Zaleca się magazynowanie tylko niezbędnej ich ilości oraz zabezpieczenie przed pyleniem, w okresach sprzyjających temu zjawisku, przez przykrycie plandekami bądź zraszanie zarówno odsłoniętych skarp i wykopów jak i zmagazynowanych materiałów budowlanych, wykazujących tendencję do pylenia. W związku z faktem, iż imisja powyższych zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego będzie miała charakter czasowy (okres prowadzenia prac) oraz ograniczony zakres (obszar inwestycji wraz z zapleczem) nie przeprowadza się obliczeń rozprzestrzeniania się KLOTOIDA Sp. j. 75 ROPS_DŚ 411_BWA zanieczyszczeń dla tej fazy. Wnioskuje się, iż na tym etapie realizacji przedsięwzięcia wymienione uciążliwości nie spowodują trwałych negatywnych zmian w środowisku atmosferycznym. 6.1.2 Faza eksploatacji Źródłem substancji powodującym zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego w fazie eksploatacji przedsięwzięcia nie jest inwestycja, lecz pojazdy poruszające się po analizowanych odcinkach dróg. Podstawowe zanieczyszczenia w komunikacji samochodowej to te powstające podczas spalania paliw w silnikach, należą do nich: tlenki azotu (NOx), wśród których dominuje dwutlenek azotu (NO2), tlenki siarki (SOx), z przewagą dwutlenku siarki (SO2), powstającego podczas spalania oleju napędowego. Na ilość emitowanych przez pojazdy zanieczyszczeń mają wpływ takie czynniki, jak: rodzaj spalanego paliwa, rozwiązania konstrukcyjne silnika i układu paliwowego, pojemność silnika, moc i związane z nim zużycie paliwa, konstrukcja układu wydechowego (katalizator), stan techniczny silnika i innych podzespołów, prędkość jazdy, technika jazdy, płynność jazdy, pochylenie niwelety. Ilość wprowadzanych zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego zależy od natężenia ruchu na przedmiotowych drogach. Jednakże należy zauważyć, iż natężenie ruchu charakteryzuje się dużą zmiennością w przedziale czasowym. Wobec tak dużej ilości parametrów, od których zależy emisja, jej dokładne oszacowanie ilościowe jest bardzo trudne, a wszystkie stosowane metody obliczeniowe obarczone są pewnymi błędami. Zanieczyszczenie powietrza w okresie eksploatacji następuje również na skutek działań mechanicznych pochodzących ze ścierania się opon, nawierzchni drogi, wykładzin hamulców i sprzęgła. Poniżej przedstawiono prognozę emisji wykonaną za pomocą programu OpaCal3m, jest to prognoza ilościowa zanieczyszczeń emitowanych przez pojazdy przejeżdżające po drogach przedmiotowej inwestycji w latach 2015 i 2025. 76 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Tab. 6.1. Całkowita imisja zanieczyszczeń powietrza w dwóch horyzontach czasowych – Wariant I, II. Substancja Okres uśredniania wyników pomiarów Jedna godzina NO2 SO2 PM10 Benzen Węglowodory aromatyczne Węglowodory alifatyczne Tlenek węgla PM2,5 Rok kalendarzowy Jedna godzina Rok kalendarzowy Jedna godzina Rok kalendarzowy Jedna godzina Rok kalendarzowy Jedna godzina Rok kalendarzowy Jedna godzina Rok kalendarzowy Jedna godzina Rok kalendarzowy Jedna godzina Rok kalendarzowy Poziom dopuszczalny (poziom odniesienia) substancji Tło zanieczyszczeń 200 - 176,959 - 239,991 - 40 20 28,362 0 38,489 0 350 - 11,175 - 15,614 - - - 1,790 0 2,504 0 280 - 12,807 - 17,757 - 40 42 2,052 0 2,848 0 30 - 3,534 - 4,446 - 5 2,2 0,567 0 0,715 0 1000 - 15,770 - 20,574 - 43 4,3 2,530 0 3,300 0 3000 - 52,575 - 68,590 - 1000 100 8,433 0 11,003 0 30000 - 398,518 - 499,925 - - - 63,972 0 80,211 0 g w powietrzu m 3 g m 3 25 Przewidywana imisja w roku 2015 g m 3 Roczna częstość przekroczeń [%] 10,502 2,5 1,682 KLOTOIDA Sp. j. Przewidywana imisja w roku 2025 g m 3 Roczna częstość przekroczeń [%] 14,704 0 2,358 77 ROPS_DŚ 411_BWA Tab. 6.2. Całkowita imisja zanieczyszczeń powietrza w dwóch horyzontach czasowych – Wariant III. Substancja NO2 SO2 PM10 Benzen Węglowodory aromatyczne Węglowodory alifatyczne Tlenek węgla PM2,5 78 Okres uśredniania wyników pomiarów Jedna godzina Rok kalendarzowy Jedna godzina Rok kalendarzowy Jedna godzina Rok kalendarzowy Jedna godzina Rok kalendarzowy Jedna godzina Rok kalendarzowy Jedna godzina Rok kalendarzowy Jedna godzina Rok kalendarzowy Jedna godzina Rok kalendarzowy Poziom dopuszczalny (poziom odniesienia) substancji w powietrzu Tło zanieczyszczeń 200 - 176,101 - 228,971 - 40 20 35,726 0 46,404 0,522 350 - 11,597 - 15,089 - - - 2,355 0 3,059 0 280 - 13,149 - 17,105 - 40 42 2,669 0 3,467 0 30 - 3,259 - 4,139 - 5 2,2 0,642 0 0,833 0 1000 - 14,848 - 19,287 - 43 4,3 3,009 0 3,908 0 3000 - 49,502 - 64,299 - 1000 100 10,030 0 13,027 0 30000 - 366,823 - 463,685 - - - 71,730 0 93,153 0 g m 3 g m 3 25 Przewidywana imisja w roku 2015 g m 3 Roczna częstość przekroczeń [%] 10,930 2,5 2,219 KLOTOIDA Sp. j. Przewidywana imisja w roku 2025 g m 3 Roczna częstość przekroczeń [%] 14,223 0 2,883 0 ROPS_DŚ 411_BWA Otrzymane w wyniku obliczeń stężenia zanieczyszczeń odniesiono do wartości dopuszczalnych określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu, oraz wartości odniesienia określonych w Rozporządzeniu z dnia 27 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U 2010r. Nr 16, poz. 87) które przedstawia poniższa tabela. Tabela 6.3. Poziomy dopuszczalne dla niektórych substancji w powietrzu, zróżnicowane ze względu na ochronę zdrowia ludzi i ochronę roślin na terenie kraju oraz wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu Dopuszczalna częstość przekraczania poziomu dopuszczalnego w roku kalendarzowym b) Wartości odniesienia na podstawie Rozporządzenia z dnia 27 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji powietrzu [mg/m3] 40 - Nazwa substancji (Nr CAS) a) Okres uśredniania wyników pomiarów Dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu [mg/m3] Dwutlenek azotu (10102-44-0) Rok kalendarzowy 40 c) 30 (dla roślin) - Jedna godzina 200 c) 18 razy 200 Rok kalendarzowy (okres od 01 X do 31 III) 20 e) - 20 24 godziny 125 c) 3 razy - Jedna godzina 350 c) 24 razy 350 - 0,5 - 5 - 5 - 30 - 40 Dwutlenek siarki (7446-09-5) Ołów f) (7439-92-1) Benzen (71-43-2) Pył zawieszony PM10 h) Pył zawieszony PM2.5 g) Rok kalendarzowy 0,5 Jedna godzina - Rok kalendarzowy 5 Jedna godzina - c) c) c) Rok kalendarzowy 40 24 godziny 50 c) 35 razy - Jedna godzina - - 280 25 c), j) Rok kalendarzowy 20 - - c), k) - - Tlenek węgla (630-08-0) 8 godzin i) 10 000 c), i) - - Jedna godzina - - 30 000 Węglowodory alifatyczne Rok kalendarzowy - - 1 000 Jedna godzina - - 3 000 Węglowodory aromatyczne Rok kalendarzowy - - 43 Jedna godzina 1 000 Objaśnienia: a) Oznaczenie numeryczne substancji według Chemical Abstracts Service Registry Number. b) W przypadku programów ochrony powietrza, o których mowa w art. 91 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, częstość przekraczania odnosi się do poziomu dopuszczalnego wraz z marginesem tolerancji. c) Poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi. d) Suma dwutlenku azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu. e) Poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin. KLOTOIDA Sp. j. 79 ROPS_DŚ 411_BWA f) Suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10. Stężenie pyłu o średnicy aerodynamicznej ziaren do 2,5 μm (PM2,5) mierzone metodą wagową z separacją frakcji lub metodami uznanymi za równorzędne. h) Stężenie pyłu o średnicy aerodynamicznej ziaren do 10 mm (PM10) mierzone metodą wagową z separacją frakcji lub metodami uznanymi za równorzędne. i) Maksymalna średnia ośmiogodzinna spośród średnich kroczących, obliczanych co godzinę z ośmiu średnich jednogodzinnych w ciągu doby. Każdą tak obliczoną średnią 8-godzinną przypisuje się dobie, w której się ona kończy. Pierwszym okresem obliczeniowym dla każdej doby jest okres od godziny 17 00 dnia poprzedniego do godziny 0100 danego dnia. Ostatnim okresem obliczeniowym dla każdej doby jest okres od godziny 16 00 do 2400 tego dnia czasu środkowoeuropejskiego CET. j) Poziom dopuszczalny dla pyłu zawieszonego PM2,5 do osiągnięcia do dnia 1 stycznia 2015 r. (faza I). k) Poziom dopuszczalny dla pyłu zawieszonego PM2,5 do osiągnięcia do dnia 1 stycznia 2020 r. (faza II). g) Prognoza zanieczyszczenia powietrza została wykonana programem OpaCal3m. Prognozowane wielkości imisji zanieczyszczeń do atmosfery, pochodzące z pojazdów poruszających się po trasie planowanej inwestycji, obliczono dla dwóch horyzontów czasowych 2015 i 2025 roku. Obliczeń dokonano oddzielnie dla każdego z wariantów. W obliczeniach uwzględniono ukształtowanie terenu (nasyp, wykop, po terenie). Wyniki obliczeń przedstawiono w postaci wydruków komputerowych, które zaprezentowano w załączniku II do niniejszego raportu. Wyniki modelowania zanieczyszczenia powietrza wykazały, że dopuszczalne wartości zanieczyszczeń w powietrzu nie zostaną przekroczone w wariantach I,II. W wariancie III zostanie nieznacznie przekroczone stężenie dwutlenku azotu. Przekroczenia te dotyczą horyzontu czasowego 2025 i kształtują się na poziomie ok. 0.5% w skali przekroczeń w ciągu roku..Z uwagi na systematycznie zmieniający się park samochodowy w Polsce prognozy uzyskane w wyniku symulacji programem Opacal3m, dotyczące emisji zanieczyszczeń, szczególnie dla sytuacji po 10 latach eksploatacji, mogą być jedynie traktowane jako wartości orientacyjne, gdyż program nie uwzględnia norm jakie będą musiały spełniać pojazdy odnośnie emisji za 10 lat. Z samej analizy przekroczeń wynika, iż wariant I i II są wariantami bardziej korzystnymi z uwagi na brak przekroczeń dopuszczalnych poziomów zanieczyszczeń. Warto zwrócić uwagę, że wariant WIII przebiega w dużej mierze przez tereny zabudowane, gdzie zabudowa mieszkalna jest stosunkowo blisko drogi stąd wszelkie przekroczenie są bardziej uciążliwe.. Budowa przedmiotowej inwestycji wpłynie w znacznym stopniu na polepszenie stanu sanitarnego powietrza atmosferycznego w centralnej części miasta oraz na odciążonych drogach, np. DW 965. 80 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA 6.2 Oddziaływanie na klimat akustyczny 6.2.1 Faza realizacji Podczas prowadzonych robót wystąpią niekorzystne zjawiska hałasowe związane z pracą ciężkich maszyn oraz przemieszczaniem się samochodów o dużym tonażu, przewożących ładunki. Ciężki sprzęt budowlany może być w bezpośrednim jego pobliżu źródłem dźwięku o poziomie przekraczającym 90 dB. Samochody transportujące maszyny i urządzenia oraz materiały budowlane generują hałas o poziomie większym niż 80 dB (zgodnie z Polską Normą). Prowadzenie prac oznacza koncentrację wielu takich źródeł hałasu na stosunkowo niewielkim obszarze. Przemieszczanie się samochodów o dużym tonażu przewożących ładunki i materiały będzie wpływało niekorzystnie na klimat akustyczny wokół budowy. Emisja ta charakteryzować się będzie dużą dynamiką zmian i odwracalnością (zaniknie bezpośrednio po zakończeniu robót). W strefie oddziaływania (chwilowych) wysokich wartości poziomu dźwięku znajdą się wszystkie budynki zlokalizowane w pobliżu planowanych wariantów inwestycji oraz placów budowy. Wymusza to przeprowadzenie prac przebudowy w możliwie jak najkrótszym czasie zwłaszcza w pobliżu zabudowy mieszkalnej. Prace te powinny się odbywać w godzinach dziennych 6.00 – 22.00. Oddziaływanie w zakresie hałasu z pewnością będzie odczuwalne przez ludzi zamieszkujących budynki położone blisko terenów, na których będą prowadzone prace nad skrzyżowaniami powstającego łącznika (A-4 z DK94) z istniejącą siecią drogową. Koniecznym jest przeprowadzenie prac w możliwie jak najkrótszym czasie, dotyczy to w szczególności: odcinka przebiegającego w pobliżu zabudowań ulicy Krzeczowskiej, Wariant I lub II, odcinka przebiegającego w pobliżu zabudowań ulicy Krzyżanowskiej (DP1424K), Wariant III, W związku z tym, że obwodnica przebiega po terenach o różnym stopniu urbanizacji, jej trasowanie projektowane było w taki sposób żeby była w najmniejszym stopniu uciążliwa dla środowiska oraz w szczególności ludzi. W każdym z wariantów trasa biegnie w mniejszym bądź większym stopniu w sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej. Jednak biorąc pod uwagę KLOTOIDA Sp. j. 81 ROPS_DŚ 411_BWA stopień tej zabudowy zdecydowanie najbardziej korzystnym i najmniej uciążliwym pod względem akustycznym jest realizacja inwestycji w wariancie I (preferowanym) Najmniej korzystnym pod tym względem jest wariant III, który biegnie ul. Krzeczowską wykorzystując obecny ślad drogi DP1424K. W tym miejscu występuje bardzo gęsta zabudowa mieszkaniowa charakteryzująca się bliskim położeniem wzdłuż trasy jezdni. Takie warunki powodują brak skutecznych możliwości zapewnienia całkowitej ochrony akustyczne lokalnym budynkom wymagającym takiej ochrony. 6.2.2 Faza eksploatacji Droga stanowi złożone, liniowe źródło emisji hałasu ze względu na znaczną ilość i charakter równocześnie działających źródeł punktowych (w funkcji czasu). Emituje ono hałas ciągły o zmiennych wartościach poziomu dźwięku. Poziom hałasu w otoczeniu drogi jest zależny przede wszystkim od: poziomu dźwięku poszczególnych pojazdów (źródła punktowe), parametrów drogi, ruchu oraz od cech otoczenia modyfikujących propagację hałasu. Dodatkowo na kształtowanie się klimatu akustycznego mają również wpływ następujące czynniki: a. lokalizacja źródeł hałasu, b. warunki propagacji (geometryczne rozprzestrzenianie się dźwięku, tłumienie w ośrodku, pochłanianie przez powierzchnie gruntu, pochłanianie przez zieleń, odbicia, rozpraszanie, ugięcie (ekranowania), refrakcja, c. układy urbanistyczne, w których działają źródła hałasu, d. warunki atmosferyczne, e. średniej prędkości poruszających się po trasie drogowej pojazdów, f. udział w potokach ruchu pojazdów ciężkich, g. płynności jazdy na analizowanym odcinku drogowym, w tym gęstości skrzyżowań z liniami komunikacyjnymi. W zakresie oddziaływań akustycznych można stwierdzić, że ograniczają się one prawie wyłącznie do wpływu na zdrowie mieszkańców terenów położonych w pobliżu dróg o dużym natężeniu ruchu, gdzie hałas komunikacyjny przenika do mieszkań i pogarsza parametry klimatu akustycznego, wpływając negatywnie na samopoczucie i zdrowie mieszkańców. 82 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Na obecnym poziomie techniki motoryzacyjnej nie jest możliwe całkowite wyeliminowanie uciążliwości środowiskowych, pochodzących od ruchu pojazdów po drogach. W chwili obecnej prowadzone są badania, jak również są wprowadzane do użytku nowe technologie mające na celu redukcję hałasu pochodzącego ze źródła emisji, jakim jest ruch samochodowy. Do działań tych między innymi należą: prace nad konstrukcją silników i układów wydechowych pojazdów tak, aby hałas pochodzący od pojazdów zarówno lekkich, jak i ciężkich był jak najmniejszy, prace nad składem mieszanek oraz bieżnika opon samochodowych tak, aby hałas powstający na styku opona – nawierzchnia był jak najmniejszy, prace nad nowymi technologiami w zakresie składu betonów asfaltowych tak, aby zminimalizować hałas poprzez częściowe jego pochłanianie przez nawierzchnię. Wszystkie te zabiegi zarówno osobno, jak i w połączeniu, mają na celu obniżenie hałasu u źródła. Na część z nich zarządca drogi nie ma wpływu (prace nad konstrukcją silników lub technologią wykonywania opon), jednak niektóre są możliwe do zastosowania. Należą do nich sposoby ograniczenia hałasu poprzez zastosowanie specjalnych rodzajów cichej nawierzchni, które ograniczają dodatkowo emisje hałasu do ok. 8dB. Dodatkowymi możliwościami eliminowania, bądź łagodzenia wpływu drogi na środowisko w zakresie hałasu są działania ochrony biernej, zmierzające do osłony narażonych receptorów środowiskowych odbiorców. Działania te na chwilę obecną realizowane są przede wszystkim jako zabezpieczenia w formie ekranów akustycznych. Z wykonanych badań wynika, że średni poziom emisji dla pojazdów lekkich przy prędkości 50 km/h wynosi 74dB, natomiast dla pojazdów ciężkich przy tej samej prędkości wynosi już 85dB. W tej sytuacji należy stwierdzić, iż przekroczenia głównie powodują pojazdy ciężkie. Należy jednak zaznaczyć, że wielkości emisji poziomu dźwięku zależą od rodzaju i wieku pojazdów. W związku z tym ważne jest, aby jak najwięcej pojazdów ciężkich eliminować z ruchu na odcinkach, gdzie w bezpośrednim sąsiedztwie występują obszary i obiekty chronione. Jednym z najlepszych tego typu rozwiązań jest wprowadzenie alternatywnych dróg (obwodnic, dróg ekspresowych i autostrad), które mają na celu przede wszystkim przejęcie ruch ciężkiego oraz tranzytowego z centrum miasta. W okresie eksploatacji wpływ hałasu na otoczenie człowieka jest uzależnione od: KLOTOIDA Sp. j. 83 ROPS_DŚ 411_BWA poziomu hałasu, częstotliwości dźwięku, ciągłości lub nieciągłości zjawiska, długotrwałości, indywidualnej oceny czynnika przez daną jednostkę (człowieka). Za najważniejszy z tych czynników uznaje się poziom hałasu, czyli dźwięki o nadmiernym natężeniu wyrażone w skali logarytmicznej w decybelach (dB). Hałas stanowi czynnik o wyjątkowej uciążliwości, oddziałujący negatywnie na psychikę i zdrowie człowieka, a także utrudniający wypoczynek i zmniejszający wydajność pracy. Hałas komunikacyjny kojarzy się zwykle z pracą silników, ale bardziej uciążliwy może okazać się hałas powstający z powodu tarcia opon o nawierzchnię, w szczególności przy częstym hamowaniu i ruszaniu na szorstkiej nawierzchni. Polskie wymagania prawne w zakresie ochrony środowiska przed hałasem odnoszą się osobno do dwóch pór doby: 16 godzin w porze dziennej w przedziale - 6:00 - 22:00 8 godzin w porze nocnej w przedziale - 22:00 - 6:00 Wartości dopuszczalnych poziomów hałasu (równoważnych, oznaczonych LAeq) w środowisku, zarówno dla pory dziennej jak i nocnej, zawiera załącznik nr 1 do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (teks jednolity Dz. U. 2014, poz. 112), Tab. 6.4. Dopuszczalne wartości równoważnego poziomu dźwięku w zależności od rodzaju zabudowy Dopuszczalny poziom hałasu w [dB] źródłem, którego są drogi lub linie kolejowe 84 Lp. Przeznaczenie terenu LAeq D LAeq N przedział czasu odniesienia równy 16 godzinom przedział czasu odniesienia równy 8 godzinom 1 a) Strefa ochronna „A” uzdrowiska b) Tereny szpitali poza miastem 50 45 2 a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży (2) c) Tereny domów opieki społecznej d) Tereny szpitali w miastach 61 56 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA 1. 2. 3. 3 a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy zagrodowej c) Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe (2) d) Tereny mieszkaniowo-usługowe 65 56 4 Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców (3) 68 60 Wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym i kolei linowych. W przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy. Strefa śródmiejska miast powyżej 100tyś. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców pow. 100tyś., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych Wariant projektowany Projektowana trasa ma stanowić dogodny ciąg komunikacyjny głównie dla ruchu pojazdów przemieszczających się zarówno w kierunku autostrady A-4 jak i zjeżdżający z niej. Droga ta również pozwoli na odciążenie DW nr 965 biegnącej na zachód od przedmiotowej inwestycji. Zabiegi te przyczynia się do przeniesienia, głównie ruchu tranzytowego, poza obszar miasta poprawiając zarówno klimat akustyczny, jak również bezpieczeństwo w jego centrum. Powiązanie niniejszego przedsięwzięcia z istniejącą siecią dróg odbywać się będzie poprzez projektowane ronda. Zaproponowano trzy warianty lokalizacyjne drogi: Wariant I (biegnący najbliżej miasta), Wariant II, Wariant III (w dużej części biegnący śladem DP1424K). W ramach opracowywania niniejszego raportu wykonano prognozy kształtowania się klimatu akustycznego wzdłuż projektowanej drogi, we wszystkich proponowanych wariantach przebiegu, prowadzonej po nowym śladzie, funkcjonującej jako połączenie drogowe węzła A-4 z droga krajową nr 94. Dokładny opis oraz wyniki wykonanych prognoz przedstawiono poniżej. W celu określenia stanu klimatu akustycznego w sąsiedztwie kolejnych wariantów projektowanej inwestycji wykonano prognozy równoważnego poziomu dźwięku korzystając z programu SoundPLAN 7.0. Prognozy te wykonano w oparciu o prognozowane natężenie ruchu dla następujących horyzontów czasowych: 2015r. – rok oddania inwestycji, 2025r. – 10-letni horyzont czasowy. KLOTOIDA Sp. j. 85 ROPS_DŚ 411_BWA W przeprowadzanych analizach zostały przyjęte następujące wartości dopuszczalne równoważnego poziomu dźwięku dla terenów zlokalizowanych w sąsiedztwie projektowanej obwodnicy (zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem Ministra Środowiska): pora dnia (6:00 – 22:00): dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej: 61 dB, pora nocy (22:00 – 6:00): dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej: 56 dB, Zasięg oddziaływania akustycznego wzdłuż trasy inwestycji dla wszystkich wariantów przedstawiano na ortofotomapach i załączono do niniejszego opracowania jako załącznik graficzny (załącznik IV). Podsumowanie Na podstawie wykonanych prognoz i analiz stanu klimatu akustycznego dla terenów zlokalizowanych w sąsiedztwie projektowanej drogi, można stwierdzić, że wybudowanie tej trasy przyczyni się do znacznego zmniejszenia natężenia ruchu samochodowego na istniejących sąsiadujących drogach (tj. ul. Krzeczowskiej oraz ul. Krzyżanowskiej). Podobną tendencję zauważyć można również na drodze wojewódzkiej nr 965 oraz drogach w centrum miasta. Zmiana ta wpłynie na wyraźną poprawę klimatu akustycznego na tych ulicach. Dla obniżenia poziomu hałasu zostanie zastosowana cicha nawierzchnia redukująca hałas o około 5 dB w stosunku do nawierzchni standardowej (np. SMA) oraz dodatkowe zabezpieczenia akustyczne w postaci ekranów. Dla wariantu I ekrany już istniejące w zakresie planowanych prac zostaną odtworzone w całości z zachowaniem swoich parametrów wzdłuż DK94. Na odcinku w kierunku Tarnowa po lewej stronie ekrany zostaną odbudowane w kilometrażu ok. 0+180-0+480. Po prawej stronie ulegną jedynie przesunięciom na południe ze względu na powstanie nowego odcinka drogi publicznej biegnącego wzdłuż drogi krajowej. Zostaną ustawione przy nowoprojektowanej drodze w kilometrażu ok.: 0+250-0+300, 0+307-0+332, 0+362-0+401, 0+418-0+441, 0+463 – 0+501. Przeprowadzona analiza akustyczna wykazała brak potrzeby odbudowy wymienionych ekranów akustycznych. Niemniej jednak zaleca się ich odbudowę, w związku z możliwymi protestami społecznymi, które by mogły powstać w wyniku demontażu barier akustycznych. 86 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Ekrany konieczne do odbudowy ze względów akustycznych znajdują się przy drodze krajowej nr 94 w kierunku Krakowa. Ekrany odtwarzane będą w kilometrażu ok. 0+060 – 0+287 strona prawa, strona lewa w ok. 0+219 – 0+287. Dodatkowo po stronie lewej istnieje konieczność postawienia nowego ekranu o wysokości 4m w kilometrażu ok. 0+189 – 0+219. Będzie to wydłużenie linii ekranów już istniejących o ok. 30 m w celu ochrony akustycznej budynków mieszkalnych znajdujących się na działkach 5029, 5030. Będą to ekrany wyposażone w dwie bramy umożliwiające dojazd do obu posesji. Dla wariantu II ekrany zostaną odtworzone w ilości i lokalizacji bardzo zbliżonej jak dla wariantu I. Wzdłuż DK94 w kierunku Tarnowa strona lewa w km ok. 0+180 – 0+480. Po stronie prawej DK94 ekrany zostaną przesunięte na południe i odbudowane wzdłuż zaprojektowanego dojazdu do posesji nr 129, 131, 133 oraz działek sąsiednich. Ilość i parametry ekranów nie ulegną zmianie, jedynie ich trasowanie zostanie dostosowane do krawędzi projektowanej drogi. Bariery zostaną zlokalizowane po lewej stronie drogi w kilometrażu:ok. 0+071–0+110, 0+130–0+153, 0+170–0+209, 0+243–0+268, 0+277–0+325. Ekrany te nie są konieczne z punktu widzenia przekroczeń norm hałasu gdyż przeprowadzona analiza akustyczna nie wykazała takowych. Podobnie jednak jak w wariancie I zostaną odbudowane w celu uniknięcia konfliktów społecznych, które mogłyby się pojawić w wyniku ich demontażu. Przekroczenia norm hałasu wystąpiły zaś przy DK94 w kierunku Krakowa Na tym odcinku po prawej stronie zostanie odbudowany ekran w kilometrażu 0+060–0+287. Przy projektowanym bypassie w kilometrażu 0+000–0+068 strona prawa, będzie odtwarzany ekran już istniejący przy DK94 z lekkim jego przesunięciem zgodnie z krawędzią projektowanego bypassu. Dodatkowo ekran ten zostanie wydłużony o ok. 30m w kierunku zgodnym z kilometrażem bypassu w km ok 0+068 – 0+092 i będzie wyposażony w dwie bramy wjazdowe umożliwiające dojazd do posesji znajdujące się na działkach nr 5029, 5030. Wariant III jest z punktu widzenia akustyki najmniej korzystnym rozwiązaniem. Ekrany istniejące zostaną odtworzone w lokalizacji i parametrach jak dotychczas. Długości odtwarzanych ekranów to ok. 548 m wzdłuż DK94 w kierunku Krakowa tak po stronie prawej jak i po stronie lewej drogi. Wysokość odtwarzanych ekranów zostanie zachowana. Dodatkowo przy wyborze tego wariantu będzie konieczne postawienie nowych ekranów akustycznych o sumarycznej długości ok. 590 m i wysokości 4m. Może to być jednak technicznie bardzo trudne, a w niektórych lokalizacjach nawet niewykonalne ze względu na bardzo bliską zabudowę mieszkaniową ul. Krzeczowskiej. W przypadku kiedy nie udało by KLOTOIDA Sp. j. 87 ROPS_DŚ 411_BWA się zrealizować nowych ekranów we wskazanej ilości i lokalizacji nie ma możliwości zapewnienia mieszkańcom ulicy Krzeczowskiej wymaganych prawem poziomów natężenia hałasu. W takim wypadku niezbędne by było wyznaczenie w tym miejscu obszaru ograniczonego użytkowania. Procedura wyznaczenia obszaru ograniczonego użytkowania została opisana w rozdziale 13. Ze względu na oddziaływanie akustyczne najkorzystniejszy jest Wariant I, w sąsiedztwie którego znajduje się najmniejsza ilość zabudowy mieszkaniowej. Wariant ten, jak również wariant II, przebiegają głównie terenami nie podlegającymi ochronie akustycznej. Są to obszary zagospodarowane bądź przeznaczone pod zagospodarowania odpowiednio: usługowe lub przemysłowe. Natomiast Wariant III prowadzi głównie śladem DP1424K, w sąsiedztwie której znajduje się gęsta zabudowa mieszkaniowa. W związku z powyższym wariant ten pod względem oddziaływania na klimat akustyczny należy uznać za najbardziej niekorzystny. 6.3 Oddziaływanie drgań 6.3.1 Faza realizacji Wibracje drogowe to drgania mechaniczne wywołane przez ruch drogowy oraz pracę maszyn na terenie budowy. Generowane są one na styku pojazdu/maszyny z powierzchnią terenu/drogi, a następnie propagowane poprzez podłoże do otoczenia - głównie na sąsiadujące z drogą budynki, które następnie przekazują drgania na znajdujące się w ich wnętrzach osoby. Na etapie realizacji spodziewać się można wystąpienia negatywnego oddziaływania w zakresie drgań. Prace budowlane związane z przemieszczaniem mas ziemnych (budowa nasypów, tworzenie wykopów), poruszanie się maszyn budowlanych, powodować będzie drgania. Będą to oddziaływania okresowe, które ustaną wraz z zakończeniem pracy ciężkiego sprzętu. Podczas wykonywania robót nawierzchniowych stosuje się walce drogowe wibracyjne. Są one używane do zagęszczania gruntu, warstw podbudowy i warstw asfaltowych. Praca walców wibracyjnych stanowi potencjalne źródło drgań przenoszonych przez grunt na sąsiednią zabudowę i charakteryzuje się największym zasięgiem oddziaływania. Poziom przenoszonych na budynek drgań uzależniony jest w przypadku walców wibracyjnych m.in. od: 88 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA rodzaju i typu walca wibracyjnego oraz parametrów jego pracy – amplitudy i częstotliwości drgań (siły wymuszenia), sztywności zagęszczanej warstwy, rodzaju i stanu gruntu, w którym propagują się drgania w stronę budynku, odległości budynku od strefy robót, cech dynamicznych budynku odbierającego drgania. Orientacyjny zasięg strefy szkodliwych oddziaływań dynamicznych (parasejsmicznych) wg danych literaturowych w przypadku walców wibracyjnych wynosi ok. 20 m, ale w zależności od wymienionych powyżej czynników może dochodzić do ok. 60 m 6.3.2 Faza eksploatacji Rozprzestrzenianie się drgań od obiektów drogowych zależne jest od własności materiałów, z jakich zbudowane są konstrukcje, własności gruntu, odległości obiektu od źródła drgań oraz tego, czy ośrodek, w którym się one rozprzestrzeniają, jest jednorodny. Istotny wpływ na poziom drgań mają zmiany warunków atmosferycznych, które powodują zmiany własności fizycznych i mechanicznych konstrukcji. Z uwagi na to, że projektowana inwestycja posiadać będzie nową, równą nawierzchnię oraz warstwy podbudowy charakteryzujące się różnymi własnościami fizykomechanicznymi (gęstość, struktura), możliwość przemieszczania się drgań będzie niewielka. Korzystając z pomiarów drgań wykonanych przez Pracownię Wibroakustyki Instytutu Podstaw Budowy Maszyn Politechniki Warszawskiej w ramach wykonywania analizy porealizacyjnej dla zadania III i zadania V inwestycji pn. "Budowa Trasy Siekierkowskiej" w Warszawie, które wykazały przy ruchu 30 000 – 60 000 pojazdów na dobę, iż drgania wywoływane przez pojazdy są w grupie drgań nieodczuwalnych przez budynki zlokalizowane w odległości 10 m – najbliższy budynek zlokalizowane jest ok. 10 m od krawędzi jezdni reszta ok. 20 m i więcej. Natężenie ruchu przedmiotowej obwodnicy także jest znacznie mniejsze aniżeli w przytoczonych badaniach z uwagi na co należy stwierdzić iż oddziaływanie drgań będzie pomijalne. Przewiduje się, iż brak realizacji inwestycji wpłynie na pogorszenie warunków w układzie lokalnym przez które będą przejeżdżać pojazdy które mogłyby korzystać z projektowanej obwodnicy z uwagi na to dojdzie do powstania dziur, kolein, które są KLOTOIDA Sp. j. 89 ROPS_DŚ 411_BWA czynnikiem w największym stopniu zwiększającym zasięg oraz wielkość negatywnego wpływu drgań. 6.4 Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne 6.4.1 Faza realizacji W związku z realizacją projektowanej inwestycji mogą wystąpić negatywne oddziaływania na wody powierzchniowe i podziemne. Istnieje potencjalne niebezpieczeństwo: zanieczyszczenia wód substancjami chemicznymi (m.in. ropopochodnymi), zanieczyszczenia wód ściekami bytowo-gospodarczymi, czasowego obniżenia poziomu wód podziemnych, nieznacznej modyfikacji sieci hydrograficznej w otoczeniu inwestycji. Pracami oraz zjawiskami, które mogą doprowadzić do w/w niebezpieczeństw dla wód powierzchniowych i podziemnych są: spływy deszczowe i roztopowe z terenu budowy oraz wypłukiwanie zanieczyszczenia z materiałów używanych do budowy drogi np. z mas bitumicznych, nieodpowiednio składowane materiały budowlane oraz materiały stosowane w pracach nawierzchniowych, wykończeniowych i przy zabezpieczeniach antykorozyjnych, niewłaściwa lokalizacja zaplecza budowy bądź nieodpowiednio zorganizowane zaplecze sanitarne itp., zanieczyszczenie wód substancjami chemicznymi (w szczególności ropopochodnymi) wyciekającymi z maszyn np. w wyniku awarii, przedostanie się substancji niebezpiecznych do wód gruntowych, Szczególnie niebezpieczny może być wyciek ropopochodnych (oleje napędowe, smary, benzyny) lub innych związków chemicznych szkodliwych dla zdrowia ludzi i środowiska w miejscach obniżeń terenowych (przede wszystkim tych, w których stagnuje woda) oraz bezpośrednim sąsiedztwie cieków wodnych. W takiej sytuacji spodziewać się należy znacznego zasięgu negatywnych oddziaływań i możliwości bardzo szybkiej migracji 90 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA zanieczyszczeń bezpośrednio do cieków naturalnych oraz wód podziemnych (gruntowych, wgłębnych), a w konsekwencji zanieczyszczenia znacznego obszaru. Spośród wymienionych przyczyn oddziaływania na wody powierzchniowe i podziemne na szczególną uwagę zasługują zanieczyszczenia wód substancjami chemicznymi, zwłaszcza ropopochodnymi, które mogą powstać przy wyciekach z maszyn i urządzeń stosowanych przy pracach związanych z budową dróg. W zależności od własności fizycznych podłoża, zanieczyszczenie płynie po powierzchni lub infiltruje przez strefę areacji do warstwy wodonośnej, w efekcie część produktu zostaje zaabsorbowana na materiale skalnym, reszta natomiast osiąga zwierciadło wody gruntowej. W zanieczyszczonej warstwie wodonośnej występują substancje ropopochodne o gęstości mniejszej od gęstości wody i o gęstości większej od gęstości wody. Substancje o gęstości większej od gęstości wody, pod wpływem sił grawitacyjnych przemieszczają się do spągowanych partii warstw wodonośnych, co sprawia, że ich rozprzestrzenianie się w kierunkach horyzontalnych jest bardzo ograniczone. Natomiast substancje o gęstości mniejszej od gęstości wody unoszą się na powierzchni wody podziemnej i mogą wraz z nią migrować na znaczne odległości. W praktyce, zanieczyszczenia tego typu mają zazwyczaj pochodzenie ropopochodne. Każdy niekontrolowany wyciek produktów naftowych jest istotną ingerencją w środowisko gruntowo-wodne, ponieważ węglowodory hamują wymianę gazową i ograniczają dostęp światła, zmniejszają dostęp światła, zmniejszają stężenie rozpuszczonego tlenu, degradują wody gruntowe i powierzchniowe, zmniejszają stężenie rozpuszczonego tlenu, degradują homeostazę, a przede wszystkim mają działanie toksyczne, mutagenne i kancerogenne na wszystkie organizmy. Migracja związków węglowodorowych do gleby, może się jeszcze łączyć z zagrożeniem wybuchowym i pożarowym. Jest to szczególnie groźne, gdy w pobliżu miejsca skażenia znajdują się zbiorniki z paliwem lub zabudowania mieszkalne. Należy podkreślić, iż większość wymienionych zagrożeń będzie wyeliminowana dzięki odpowiedniej organizacji placu budowy oraz utrzymaniu odpowiedniego stanu technicznego znajdujących się na nim maszyn. Wszystkie wymogi zostały przedstawione w punkcie 10.4.1. KLOTOIDA Sp. j. 91 ROPS_DŚ 411_BWA 6.4.2 Faza eksploatacji Pojazdy poruszające się po drogach powodują powstawanie zanieczyszczeń środowiska wodnego, a za pośrednictwem wód, również środowiska glebowego. Znane są trzy przyczyny powstawania ścieków: przyczyny stałe – to przede wszystkim wycieki oleju smarów lub paliwa, produkty ścierania się opon, nawierzchni drogowej i zużycia elementów pojazdów, przyczyny okresowe – związane są z utrzymaniem dróg i używaniem środków chwastobójczych (herbicydy), a przede wszystkim ze stosowaniem topików do zwalczania gołoledzi, przyczyny przypadkowe – powstające wówczas, gdy z powodu awarii lub wypadku drogowego przedostają się na drogę znaczne ilości substancji toksycznych mogą to być zarówno substancje transportowane, jak też paliwa oraz smary z uszkodzonych silników i zbiorników paliwa. Zanieczyszczenia z drogi rozprzestrzeniają się w dwojaki sposób: bezpośrednio przez swobodny spływ po nawierzchni, skarpie drogi i terenie – taki spływ z drogi może mieć charakter silnie zanieczyszczonych ścieków opadowych, zwłaszcza po dłuższym okresie pogody suchej. Jest to spowodowane dużą akumulacją zanieczyszczeń na nawierzchni drogi, jak również w śniegu gromadzącym się na poboczach, lub pośrednio, kiedy to krople wody unoszone ponad powierzchnię drogi poprzez poruszające się pojazdy przemieszczane są poza jezdnię (rozbryzgi). Skutkiem bezpośrednim jest zanieczyszczenie gruntu, pośrednim (przez infiltrację w głąb gruntu) – zanieczyszczenie wód podziemnych. Przy tym, tak w przypadku gleb, jak i wód podziemnych, efekty obserwowane są po wielu latach eksploatacji drogi zarówno ze względu na właściwości chemiczne substancji zanieczyszczających warunkujące ich mobilność w środowisku, jak i szereg czynników, których występowanie lub brak jest czynnikiem modelującym rozprzestrzenianie zanieczyszczeń. Analizę stężenia zanieczyszczeń w wodach opadowych i roztopowych, pochodzących z powierzchni ziemi szczelnej drogi odprowadzanych odwodnieniem dokonano wg metody opisanej 92 w rozdz. 9.5 „Prognoza zanieczyszczeń KLOTOIDA Sp. j. wód opadowych w spływach ROPS_DŚ 411_BWA powierzchniowych”. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. wody opadowe i roztopowe ujęte w szczelne, otwarte lub zamknięte systemy kanalizacyjne pochodzące z dróg zaliczanych do kategorii dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych klasy G, a także parkingów o powierzchni powyżej 0,1 ha powinny być oczyszczone w ilości, jaka powstaje z opadów o natężeniu, co najmniej 15 l na sekundę na 1 ha, aby w odpływie do odbiornika zawartość zawiesin ogólnych nie była większa niż 100 mg/l i 15 mg/l węglowodorów ropopochodnych. Ponadto, zgodnie z ustawą – Prawo wodne, ścieki wprowadzane do środowiska nie mogą powodować, m.in.: zmian naturalnej barwy, mętności i zapachu wody, formowania się osadów i piany. Ilość i rodzaj zanieczyszczeń powstających w wyniku eksploatacji dróg warunkuje szereg czynników. Do najważniejszych zaliczamy natężenie ruchu i jego rodzaj oraz kategorię drogi, przy czym w największym stopniu ilość i rodzaj odprowadzanych z dróg zanieczyszczeń zależy od natężenia ruchu. Zgodnie z opracowaniem IOŚ W – wa (tabela nr 3 „Skuteczność działania urządzeń ochrony wód“) zawarta w Materiałach Konferencji SITK w Krakowie – Zeszyt 112 (konferencja w roku 2004) można przyjąć, że stosowanie osadników, studni osadnikowych, rowów o charakterze rowów trawiastych redukuje zawiesinę ogólną w granicach 60 – 80 %. Przy wykonywaniu obliczeń przyjęto poziom redukcji, 70% aby do minimum ograniczyć prawdopodobieństwo przewymiarowania wyników jak i popełnienia błędu. Wykonane obliczenia odnoszą się do substancji ekstrahujących, gdyż nie ma możliwości obliczenia bezpośrednio ze wzoru węglowodorów ropopochodnych. Obliczeń można dokonać jedynie na podstawie odniesienia, gdyż węglowodory ropopochodne stanowią tylko niewielką część substancji ekstrahujących. Na tej podstawie stwierdza się, iż przekroczenia substancji ekstrahujących w stosunku do wartości normatywnych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie warunków, jakie należy spełniać przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137 poz. 984 z późn. zm.); określa przekroczenia dopuszczalnych stężeń przez węglowodory ropopochodne. KLOTOIDA Sp. j. 93 ROPS_DŚ 411_BWA Obliczenia wykazały, iż zostaną przekroczone wartości dopuszczalne dla zawiesiny ogólnej. Nie zostaną przekroczone wartości dopuszczalne dla węglowodorów ropopochodnych. Tabela 6.5. Prognoza stężenia zawiesiny ogólnej oraz węglowodorów ropopochodnych w spływach deszczowych z powierzchni planowanego połączenia drogowego projektowanego węzła autostradowego A-4 „Bochnia” z drogą krajową nr 94 dla wariantu I, II. Prognozowane całkowite stężenie Rok prognozy węglowodorów ropopochodnych [mg/l] Od węzła "Bochnia" z A4 do skrzyżowania z dojazdem do BSAG Prognozowane Prognozowane całkowite stężenie natężenie ruchu zawiesiny ogólnej [poj./d] [mg/l] 2015/2025 9119/11609 89,32/101,48 7,86/8,93 Od skrzyżowania z dojazdem do BSAG ul. Krzeczowskiej 2015/2025 12842/16168 107,05/120,92 9,42/10,64 Od ul. Krzeczowskiej do ul. Brzeskiej (DK nr 94) 2015/2025 9727/12632 92,42/106,12 8,13/9,34 Redukcja 70% za pomocą zestawów podczyszczających (osadniki) Od węzła "Bochnia" z A4 do skrzyżowania z dojazdem do BSAG 2015/2025 - 26,91/30,45 2,32/2,68 Od skrzyżowania z dojazdem do BSAG ul. Krzeczowskiej 2015/2025 - 32,12/36,28 2,83/3,16 Od ul. Krzeczowskiej do ul. Brzeskiej (DK nr 94) 2015/2025 - 27,73/31,84 * BSAG - Bocheńska Strefa Aktywności Gospodarczej 94 KLOTOIDA Sp. j. 2,44/2,80 ROPS_DŚ 411_BWA Tabela 6.6. Prognoza stężenia zawiesiny ogólnej oraz węglowodorów ropopochodnych w spływach deszczowych z powierzchni planowanego połączenia drogowego projektowanego węzła autostradowego A-4 „Bochnia” z drogą krajową nr 94 dla wariantu III. Prognozowane całkowite stężenie Rok prognozy węglowodorów ropopochodnych [mg/l] Od węzła "Bochnia" z A4 do skrzyżowania z ul. Krzeczowską Prognozowane Prognozowane całkowite stężenie natężenie ruchu zawiesiny ogólnej [poj./d] [mg/l] 2015/2025 8443/10933 85,75/98,31 7,55/8,65 Od skrzyżowania z ul. Krzeczowską do ul.Brzeskiej (DK nr.94) 2015/2025 10072/12763 94,14/106,70 8,28/9,39 ul. Brzeskiej (DK nr 94) 2015/2025 5336/7024 67,27/77,80 5,92/6,85 Redukcja 70% za pomocą zestawów podczyszczających (osadniki) Od węzła "Bochnia" z A4 do skrzyżowania z ul. Krzeczowską 2015/2025 - 25,73/29,49 2,27/2,6 Od skrzyżowania z ul. Krzeczowską do ul.Brzeskiej (DK nr.94) 2015/2025 - 28,42/32,01 2,48/2,82 ul. Brzeskiej (DK nr 94) 2015/2025 * BSAG - Bocheńska Strefa Aktywności Gospodarczej 20,18/23,34 1,78/2,06 Wykonane obliczenie stężenia zawiesiny ogólnej oraz weglowodorów ropopochodnych projektowanej obwodnicy odnosi się do wszystkich trzech wariantów trasowania inwestycji. Należy zwrócić uwagę, że dla wariantu III policzone wartości stężeń mogą najbardziej odbiegać od rzeczywisty wartości, które wystąpiły by po zrealizowania inwestycji w tym wariancie ze względu na mniejszą atrakcyjność trasy. Takie trasowanie tego wariantu może być rzadziej wybierane przez lokalnych kierowców ze względu na swoje oddalenie od centrum miasta. Z uwagi na przekroczenia dopuszczalnych poziomów stężenia zanieczyszczeń przewidziano w projekcie zastosowanie zestawów podczyszczających (osadnik). KLOTOIDA Sp. j. 95 ROPS_DŚ 411_BWA 6.5 Gospodarka odpadami 6.5.1 Faza realizacji W trakcie realizacji przedmiotowej inwestycji powstawać będą odpady z prac rozbiórkowych oraz budowlanych. Wykonawcy robót, jako Wytwórcy powstałych odpadów, są zobowiązani do przejęcia odpowiedzialności prawnej za wytwarzane odpady oraz do uzyskania decyzji dotyczącej gospodarki odpadami na postawie Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r.. o Odpadach (Dz. U. 2013, poz. 21 z późniejszymi zmianami). Wytwórca odpadów ma prawo do pisemnego przekazania odpowiedzialności za ich zagospodarowanie podmiotowi, który posiada decyzje w zakresie zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów. Wytworzone odpady powinny być magazynowane w specjalnie wyznaczonych i zabezpieczonych miejscach, które pozwolą zminimalizować ich wpływ na środowisko. Miejsca te dodatkowo należy usytuować w sposób zapewniający optymalne warunki do selektywnego magazynowania oraz transportu odpadów. Gromadzone odpady mogą być przetrzymywane w kontenerach lub pojemnikach, przeznaczonych do tego celu lub składowane luzem, w zależności od rodzaju odpadu. Ważne jest, aby ograniczyć kontakt odpadu, z gruntem, wodą oraz powietrzem przez np. zastosowanie szczelnych kontenerów certyfikowanych, siatek, plandek lub częściowego zadaszenia. Odpady przeznaczone do odzysku lub unieszkodliwienia w sposób inny niż składowanie można magazynować przez okres 3 lat (przy uzasadnionej konieczności wynikającej z procesów technologicznych lub organizacyjnych). Odpady przeznaczone do składowania na składowisku odpadów można magazynować w celu zebrania odpowiedniej ilości transportowej, nie dłużej niż przez okres 1 roku. Nie przewiduje się, aby w trakcie realizacji inwestycji wystąpiły odpady niebezpieczne. Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r.. o Odpadach (Dz. U. 2013, poz. 21 z późniejszymi zmianami) masy ziemne i skalne usuwane w związku z realizacją inwestycji wraz z ich przerabianiem, nie są odpadkami (przepisy ustawy o odpadach nie mają do nich zastosowania), jeśli decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu lub decyzja o pozwoleniu na budowę określają warunki i sposób ich zagospodarowania. Określone rodzaje odpadów, wytwarzane w fazie realizacji inwestycji można zagospodarować w następujący sposób: 96 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA przekazanie podmiotowi uprawnionemu, prowadzącemu działalność w zakresie zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów na podstawie ww. decyzji, wykorzystanie na miejscu wytworzenia w sposób zgodny z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 marca 2006 r. w sprawie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów poza instalacjami i urządzeniami (Dz. U. Nr 49, poz. 356) i na podstawie uzyskanej decyzji zezwalającej na prowadzenie działalności w zakresie odzysku odpadów, z wyłączeniem sytuacji, w której zezwolenie to nie jest wymagane na podstawie odrębnych przepisów, przekazanie osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U. Nr 75, poz. 527). Część odpadów związana będzie z wyburzeniami budynków, które kolidują z przebiegiem planowanej trasy inwestycji. Wyburzenia przewidziane są we wszystkich trzech wariantach projektowanej obwodnicy. Najbardziej niekorzystnym wariantem pod tym względem jest wariant III, w którym konieczne jest wyburzenie 5 budynków mieszkalnych. Zestawienie rodzajów odpadów, które mogą wystąpić w fazie realizacji inwestycji przedstawiono w poniższej tabeli. KLOTOIDA Sp. j. 97 ROPS_DŚ 411_BWA Tab.6.7 Faza realizacji - rodzaje odpadów przewidzianych oraz metody ich zagospodarowania Lp. 1. 2. Kod odpadu Rodzaj odpadu Źródło 17 01 01 Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów Rozbiórka obiektów budowlanych, Prace budowlane 17 01 02 Gruz ceglany Rozbiórka obiektów budowlanych, Prace budowlane Sposób gromadzenia Kontener metalowy typu MULDA lub miejsce magazynowania przeznaczone do czasowego gromadzenia odpadu przed wywozem pojazdem wannowym (konieczność zastosowania ładowarki) Uszczegółowienie prawnie dopuszczalnych metod zagospodarowania odpadów*) R5 - wypełnianie terenów niekorzystnie przekształconych, R5 - utwardzanie powierzchni terenów (oprócz 17 01 07), R5 – budowa wałów nasypów kolejowych i drogowych, podbudów dróg i autostrad R5 – utwardzanie powierzchni, budowa fundamentów, podsypka pod posadzki (po rozkruszeniu) R5 - wypełnianie terenów niekorzystnie przekształconych, R5 - utwardzanie powierzchni terenów (oprócz 17 01 07), R5 – wykorzystanie do porządkowania i zabezpieczania przed erozją wodną i wietrzną skarpy i powierzchni korony zamkniętego składowiska lub jego części, R5 – budowa wałów nasypów kolejowych i drogowych, podbudów dróg i autostrad, rdzeni budowli hydrotechnicznych i obiektów budowlanych, wykładzin czasz osadników, R5 – poddanie procesowi sortowania na instalacji mechanicznego wydzielania surowcowych frakcji gruzowych R3 – wykonywanie drobnych napraw i konserwacji 3. 98 17 02 01 Drewno Rozbiórka obiektów budowlanych, Prace budowlane R1 – wykorzystanie jako paliwo R3 –wykonywanie drobnych Kontener metalowy typu napraw i konserwacji lub jako materiał budowlany MULDA lub metalowe o R3 – wykonywanie drobnych poj. 10, 20, 30 m3 napraw i konserwacji, 4. 17 02 02 Szkło Rozbiórka obiektów budowlanych, Prace budowlane Kontener metalowy typu MULDA lub metalowe o poj. 10, 20, 30 m3 5. 17 02 03 Tworzywa sztuczne Rozbiórka obiektów budowlanych, Prace budowlane Kontener metalowy typu MULDA lub metalowe o poj. 10, 20, 30 m3 KLOTOIDA Sp. j. R3 – wykorzystanie do produkcji palet drewnianych, R3 - produkcja paliwa alternatywnego w instalacji przetwarzania odpadów R5 – poddanie procesowi wydzielenia frakcji surowcowych w sortowni odpadów surowcowych R5 – recykling R5 – poddanie procesowi wydzielenia frakcji surowcowych w sortowni odpadów surowcowych R5 – recykling ROPS_DŚ 411_BWA Lp. 6. Kod odpadu 17 03 01* Rodzaj odpadu Asfalt zawierający smołę Źródło Rozbiórka obiektów budowlanych Sposób gromadzenia Uszczegółowienie prawnie dopuszczalnych metod zagospodarowania odpadów*) Kontener metalowy D5 –unieszkodliwianie typu MULDA przez składowanie R4 – wykonywanie drobnych napraw i konserwacji 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 17 04 05 Żelazo i stal Rozbiórka obiektów budowlanych, Prace budowlane 17 04 11 Kable inne niż wymienione w 17 01 10 Rozbiórka obiektów budowlanych, Prace budowlane 17 05 04 Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienione w 17 05 03 Przygotowanie terenu pod budowę elementów infrastruktury R4 – wykonywanie drobnych napraw i konserwacji Kontener metalowy typu MULDA Kontener metalowy typu MULDA Kontener metalowy typu MULDA lub miejsce magazynowania przeznaczone do czasowego gromadzenia odpadu przed wywozem pojazdem wannowym (konieczność zastosowania ładowarki) 17 05 06 Urobek z pogłębiania inny niż wymieniony w 17 05 05 Przygotowanie terenu pod budowę elementów infrastruktury Kontener metalowy typu MULDA lub miejsce magazynowania przeznaczone do czasowego gromadzenia odpadu przed wywozem pojazdem wannowym (konieczność zastosowania ładowarki) 17 06 04 Materiały izolacyjne – inne niż wymienione w 17 06 01 i 17 06 03 Rozbiórka obiektów budowlanych, Prace budowlane Kontener metalowy typu MULDA lub z tworzywa sztucznego o poj. 10, 20, 30 m3 17 09 04 Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w 17 09 01, 17 09 02 i 17 09 03 Rozbiórka obiektów budowlanych, Prace budowlane Kontener metalowy typu MULDA Odpady ulegające biodegradacji Porządkowanie terenu pod prace ziemne (karczowanie niskiej roślinności, wycinka drzew) Kontener metalowy typu MULDA, w workach z tworzywa sztucznego (liście) Działalność bytowa wykonawców prac Zgodnie z Regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie gminy uchwalonym na podstawie art. 4 ustawy z dnia 13 września 1996 r o utrzymaniu czystości i porządku w gminach 20 02 01 20 03 01 Nie segregowane (zmieszane) odpady komunalne **) KLOTOIDA Sp. j. R4 – wykonywanie drobnych napraw i konserwacji R5 – poddanie procesowi wydzielenia frakcji surowcowych w sortowni odpadów surowcowych R4 - recykling materiałowy R5 – wykonywanie drobnych napraw i konserwacji R10 – wypełnianie terenów niekorzystnie przekształconych, R10 – utwardzanie powierzchni terenów, R10 – wykorzystywanie do utwardzania powierzchni po rozkruszeniu R10 – wykorzystanie do rekultywacji biologicznej zamkniętego składowiska lub jego części R10 – wykorzystywanie do utwardzania powierzchni R10 – wykorzystanie do rekultywacji biologicznej zamkniętego składowiska lub jego części D5 –unieszkodliwianie przez składowanie R11 – poddanie procesowi sortowania na instalacji mechanicznego wydzielania surowcowych frakcji gruzowych R3 – wykorzystanie w przydomowych kompostowniach R3 – proces kompostowania pryzmowego lub w bioreaktorach R11 – proces sortowania odpadów w sortowni odpadów komunalnych 99 ROPS_DŚ 411_BWA Lp. Kod odpadu Rodzaj odpadu Źródło Sposób gromadzenia Uszczegółowienie prawnie dopuszczalnych metod zagospodarowania odpadów*) (Dz. U. Nr 132 poz. 622 z późn. zm.) 15. 16 20 03 04 02 01 03 Szlamy ze zbiorników bezodpływowych, służących do gromadzenia nieczystości, nie zaliczanych do odpadów niebezpiecznych oraz odpady komunalne Działalność bytowa wykonawców prac Gromadzenie w zbiorniku kolektora, odbiór przez jednostkę asenizacyjną Odpadowa masa roślinna Porządkowanie pasa drogowego karczowanie niskiej roślinności, zakrzaczeń Kontener metalowy typu MULDA, w workach z tworzywa sztucznego (liście) D9 – technologia przetwarzanie odpadów przy zastosowaniu procesów fizyko-chemicznych w celu przygotowania ich do dalszego unieszkodliwienia R3 – wykorzystanie w przydomowych kompostowniach R3 – proces kompostowania pryzmowego lub w bioreaktorach 6.5.2 Faza eksploatacji Odpady w fazie eksploatacji nie powstają bezpośrednio z drogi, ale pośrednio od kierowców pojazdów poruszających się po niej. Ich ilość w otoczeniu zależy w głównej mierze od podmiotów odpowiedzialnych za zachowanie porządku i czystości w pasie drogowym, ale także od poziomu edukacji ekologicznej użytkowników drogi. Głównie będą to odpady związanie z eksploatacją urządzeń, w tym urządzeń podczyszczających wody spływowe i roztopowe, oświetlenia drogi oraz typowe odpady komunalne powstające w wyniku użytkowania drogi. Oddziaływanie wszystkich wymienionych poniżej odpadów na środowisko będzie niewielkie. Powstają one w pasie drogowym (głównie na powierzchni uszczelnionej drogi) i są łatwe do usunięcia, a następnie zutylizowania lub ponownego wykorzystania. Minimalizacja ilości wytwarzania odpadów sprowadza się głównie do zachowania odpowiedniej organizacji w zakresie usuwania odpadów oraz spełniania wymagań prawnych. Odpady będą usuwane przez służby świadczące usługi w zakresie utrzymania czystości na drogach. Na etapie eksploatacji analizowanej drogi będą powstawać następujące grupy odpadów, które przedstawiono w tabeli poniżej. 100 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Tab. 6.8. Faza eksploatacji - rodzaje odpadów przewidzianych oraz metody ich zagospodarowania Lp. Kod odpadu Rodzaj odpadu Źródło Sposób gromadzenia Uszczegółowienie prawnie dopuszczalnych metod zagospodarowania odpadów*) 1 13 05 03* Szlam z kolektorów Kolektory Gromadzenie w zbiorniku kolektora, odbiór przez jednostkę asenizacyjną D9- Technologia przetwarzanie odpadów przy zastosowaniu procesów fizykochemicznych w celu przygotowania ich do dalszego unieszkodliwienia 2 16 02 15* Zużyte źródła światła zawierających rtęć Urządzenia systemu oświetleniowego drogi Bezpośredni odbiór przez SERWIS R5 – proces przetwarzania odpadów, w celu przygotowani ich do odzysku, w tym do recyklingu (demontaż) 3 16 02 16 Zużyte oprawy oświetleniowych Urządzenia systemu oświetleniowego drogi Bezpośredni odbiór przez SERWIS R5 – proces przetwarzania odpadów, w celu przygotowani ich do odzysku, w tym do recyklingu (demontaż) Bezpośredni odbiór przez SERWIS R5 – proces przetwarzania odpadów, w celu przygotowani ich do odzysku, w tym do recyklingu (demontaż) Bezpośredni odbiór przez SERWIS R5 – proces przetwarzania odpadów, w celu przygotowani ich do odzysku, w tym do recyklingu (demontaż) Bezpośredni odbiór przez SERWIS R5 – proces przetwarzania odpadów, w celu przygotowani ich do odzysku, w tym do recyklingu (demontaż) Bezpośredni odbiór przez SERWIS Procesy unieszkodliwiania odpadów (D1D15) R3 – wykorzystanie w przydomowych kompostowniach Kontener metalowy typu MULDA, w workach z tworzywa sztucznego R3 – proces kompostowania pryzmowego lub w bioreaktorach 4 5 6 7 8 9 10 Zużyte urządzenia zawierające Urządzenia systemu niebezpieczne 16 02 13* oświetleniowego elementy inne niż drogi wymienione w 16 02 09 do 16 02 12 Zużyte urządzenia Urządzenia systemu inne niż wymienione 16 02 14 oświetleniowego w 16 02 09 do 16 02 drogi 12 Elementy usunięte Urządzenia systemu z zużytych urządzeń oświetleniowego inne niż wymienione drogi w 16 02 15* Odpady wykazujące 16 81 01* właściwości niebezpieczne Wypadek drogowy Odpady inne niż 16 81 02 wymienione w 16 81 01 16 02 16 20 02 01 20 03 01 Odpady ulegające biodegradacji Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne **) Prace porządkowe (skarpy, pobocza) Zgodnie z Regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Działalność bytowa uchwalonym na podstawie użytkowników art. 4 ustawy z dnia 13 drogi września 1996 r o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. Nr 132 poz. 622 z późn. zm.) R11 – proces sortowania odpadów w sortowni odpadów komunalnych 6.6 Oddziaływanie na powierzchnię ziemi oraz glebę 6.6.1 Faza realizacji Planowana inwestycja wiąże się też z trwałym zajęciem pasa terenu pod budowę projektowanych jezdni wraz z odcinkami chodników (przewidywane powierzchnie zajętości dla poszczególnych wariantów zestawiono w Tab. 2.1. punkt 2.4.1.). Zadanie inwestycyjne KLOTOIDA Sp. j. 101 ROPS_DŚ 411_BWA przyczyni się do bezpośredniego przekształcenia powierzchni terenu, polegającemu na, naruszeniu struktury gleby i zmianach jej cech na skutek budowy wykopów i nasypów oraz zdjęciu wierzchniej warstwy humusu, co zwiększy podatność gruntu na erozję. Poza zmianami fizycznymi na obszarach przyległych do pasa jezdni gleby ulegną zanieczyszczeniu materiałami budowlanymi (cementem, asfaltem). Etap realizacji wiąże się z zajęciem dodatkowego terenu pod zaplecze techniczne budowy i bazę materiałowa oraz dojazdy. Zmiany te mają charakter czasowy, gdyż po zakończeniu prac teren zostanie jak najstaranniej przywrócony do stanu sprzed inwestycji. Należy również przewidzieć, iż w trakcie wykonywania prac na skutek awarii urządzeń może nastąpić wyciek substancji niebezpiecznych i przedostanie się ich do gruntu. Działania związane z usuwaniem skażonej warstwy ziemi przyczyniają się również do okresowej zmiany ukształtowania terenu o niewielkim zasięgu. Przy właściwym zabezpieczeniu miejsca robót i odpowiedniej organizacji pracy prawdopodobieństwo takiego zdarzenia można jednak uznać za niewielkie. 6.6.2 Faza eksploatacji W trakcie użytkowania drogi nie należy spodziewać się wystąpienia zmian ukształtowania powierzchni ziemi. Najpoważniejszym zagrożeniem w trakcie eksploatacji obwodnicy w odniesieniu do powierzchni ziemi jest zanieczyszczenie gleb (gruntu) przez substancje przenoszone z drogi wraz z powietrzem oraz wodami spływającymi z nawierzchni. Grunty zanieczyszczane są składnikami spalin samochodowych (m.in. tlenkami azotu i siarki, metalami ciężkimi), a także pyłami powstającymi w związku z ruchem pojazdów (tzw. emisja wtórna), zużyciem nawierzchni, ścieraniem opon i innych części pojazdów. Istotnym źródłem zanieczyszczeń są również środki chemiczne stosowane do zimowego utrzymania dróg, w skład których wchodzi piasek zmieszany z NaCl, CaCl2 lub MgCl2. Niewłaściwe stosowanie soli (w dużych ilościach) powoduje uwalnianie jonów chlorkowych do wód roztopowych i zasolenie gleb. Skutkiem takiego naruszenia równowagi jonowej jest ograniczenie funkcji produkcyjnej i siedliskowej gleby, czego przejawem jest obumieranie roślinności oraz zjawisko suszy fizjologicznej. Wysokość, jak i do pewnego stopnia rozkład przestrzenny, zanieczyszczeń gruntu jest funkcją natężenia ruchu, czyli ilości przejeżdżających drogą pojazdów – im więcej pojazdów, 102 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA tym więcej powstających zanieczyszczeń. Rozkład przestrzenny zanieczyszczeń zależy dodatkowo od licznych uwarunkowań, tj.: sytuacji anemologicznej, wilgotności powietrza, ilości i rodzaju opadów, stanu technicznego pojazdów, oraz wielu innych. Zagrożenie dla powierzchni ziemi może również stanowić poważna awaria drogowa z udziałem np. pojazdów do przewożenia substancji niebezpiecznych, podczas której istnieje możliwość skażenia toksynami przydrożnych gruntów. Należy jednakże zaznaczyć, iż budowa systemu odprowadzania i podczyszczania wody opadowej w znacznym stopniu zminimalizuje prawdopodobieństwo zanieczyszczenia gleby szkodliwymi substancjami. 6.7 Oddziaływanie na przyrodę ożywioną 6.7.1 Faza realizacji Niniejsza inwestycja nie przebiega przez tereny cenne przyrodniczo. Jej trasa prowadzi obszarami przekształconymi przez człowieka, gdzie występuje flora charakterystyczna dla takiego terenu, tj. roślinność synantropijna. Do jej głównych przedstawicieli występujących na analizowanym terenie zaliczamy: Plantago major (babka zwyczajna), Trifolium repens (koniczyna biała), Urtica dioica (pokrzywa zwyczajna), Artemisia vulgaris (bylica pospolita). W wyniki realizacji przedmiotowej inwestycji przewiduje się następujące zmiany w środowisku: usunięcie przydrożnych drzew i krzewów, czasowe i stałe przekształcenie powierzchni terenu obecnie porośniętego roślinnością. Z przyrodniczego punktu widzenia usuwanie zieleni będzie zjawiskiem niekorzystnym, gdyż spowoduje to zmniejszenie powierzchni biologiczno czynnej. Biorąc pod uwagę powyższe kryteria wariantem najbardziej niekorzystnym dla środowiska będzie wariant III, z uwagi na najwyższą zajętość terenu (6,7 ha) oraz dużą wycinkę drzew i krzewów (160 drzew oraz 6700m2). Natomiast wariant I charakteryzuje się najniższą wycinką (ok. 110 szt. drzew i 5200 m2 krzewów) oraz zajętością terenu na poziomie ok. 6,1 ha. Na podstawie powyższych analiz można stwierdzić, iż Wariant I jest najkorzystniejszy KLOTOIDA Sp. j. 103 ROPS_DŚ 411_BWA pod względem przyrodniczym z trzech analizowanych z uwagi na pozostawienie największej ilości flory w stanie niezmienionym. Na etapie realizacji podczas dokładnego tyczeniu przebiegu trasy należy przeprowadzić inwentaryzację obszaru przeznaczonego pod inwestycję pod względem siedlisk chronionych. W przypadku natrafienie na siedliska chronione kolidujące z przebiegiem trasy niezbędne będzie uzyskanie odpowiednich zezwoleń Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska lub Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska na przeniesienie lub likwidację siedliska zgodnie z art. 56 ust. 2 oraz ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009r., Nr 151, poz. 1220 ze zm.) Niekorzystne oddziaływania na roślinność występującą na terenach, które będą zajęte pod zaplecze budowy będą miały charakter czasowy, ograniczą się tylko do czasu trwania prac, a po ich zakończeniu teren zostanie odpowiednio zrekultywowany oraz zagospodarowany. 6.7.2 Faza eksploatacji W fazie eksploatacji inwestycji zagrożeniem dla roślin występujących w bezpośrednim sąsiedztwie tras drogowych są zanieczyszczenia przedostające się do atmosfery w wyniku ruchu pojazdów poruszających się po drodze oraz zmiana stosunków gruntowo-wodnych. Obszar opracowania ma wysokie walory siedliskowe dla licznych gatunków płazów, w tym dyrektywowego kumaka nizinnego. W związku z tym zachodzić konieczność wykonania inwentaryzacji przyrodniczej na dalszym etapie realizacji. Niezależnie od przyjętego do realizacji wariantu na istniejących ciekach będą stosowane obiekty mostowe i przepusty umożliwiające migrację płazów. Na pozostałych odcinkach drogi należy stosować bariery uniemożliwiające wchodzenie na drogę. Jest to ważne ze względu na spodziewane powszechne występowanie rowów wzdłuż drogi. Istniejące i nowe rowy będą miejscami rozrodu i bytowania płazów. Ponieważ zanieczyszczenia powietrza w rejonie przedsięwzięcia nie wychodzą poza pas drogi wnioskuje się, iż inwestycja nie będzie znacząco oddziaływała na roślinność przydrożną. Ponadto w bezpośrednim sąsiedztwie planowanej trasy drogi nie występują cenne stanowiska roślin. 104 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Planowana trasa drogi przebiega przez tereny mieszkaniowo-usługowe oraz tereny zielone, nie przecinając kompleksów leśnych, zatem nie nastąpi fragmentacja ani dodatkowa izolacja zbiorowisk roślinnych ani populacji zwierząt. 6.8 Oddziaływanie na krajobraz 6.8.1 Faza realizacji Prace budowlane, jakie będą prowadzone podczas realizacji przedsięwzięcia wpłyną negatywnie na krajobraz obszaru inwestycji. Związane to będzie z wprowadzeniem ciężkiego sprzętu budowlanego w rejon prowadzonych prac oraz na zapleczu budowy, budową nasypów i wykopem oraz formowaniem nowych nawierzchni. Teren prowadzonych prac zostanie po ich zakończeniu poddany rekultywacji oraz właściwie zagospodarowany. Toteż niekorzystne zmiany w krajobrazie mają charakter czasowy. 6.8.2 Faza eksploatacji W niniejszym rozdziale rozpatrywany będzie wpływ projektowanej inwestycji głównie na walory estetyczne krajobrazu oraz inne, mające wpływ na postrzeganie go przez człowieka Realizacja przedsięwzięcia polegającego na budowie połączenia autostrady A-4 z DK nr 94 w Bochni wpłynie w istotny sposób na krajobraz omawianego obszaru, gdyż przebieg planowanej trasy inwestycji zaproponowany został, w większości wariantów całkiem nowym śladem. Krajobraz terenów, na których zlokalizowana jest projektowana inwestycja należy zaliczyć do typu krajobrazu kulturowego rolniczego, typowego dla dawnych harmonijnych obszarów rolniczych, które znalazły się w zasięgu oddziaływania dużych ośrodków miejskich Dominują tu obszary rolnicze, w których pomimo prowadzonej gospodarki człowieka równowaga biologiczna nie została całkowicie zniszczona. Głównym elementem degradującym są położone w pobliżu duże hale przemysłowe oraz bocznica kolejowa, liczne linie energetyczne wysokich, średnich i niskich napięć, a także dwutorowa linia kolejowa zlokalizowana na wysokim nasypie w części południowej. Trasa przebiega przez otwarte tereny łąk i pól oraz obszary nieużytków, porośnięte często kępami drzew oraz krzewów. Obecnie znaczna część łąk i pastwisk, w szczególności w KLOTOIDA Sp. j. 105 ROPS_DŚ 411_BWA najniżej położonych obszarach jest nieużytkowana, co prowadzi do wykształcania się na dawnych łąkach zmiennowilgotnych ziołorośli i szuwarów, a także łozowisk. W przypadku Wariantu III, na odcinku biegnącym śladem DP1424K, inwestycja przecina tereny zabudowane, krajobraz zdominowany jest przez domy jednorodzinne i gospodarstwa rolne. W pozostałych wariantach zabudowa mieszkalna zlokalizowana jest w większej odległości od proponowanej trasy i wiedzie głównie obszarami przeznaczonymi do zagospodarowania pod usługi. 6.9 Oddziaływanie na obszary chronione – NATURA 2000 oraz obszary chronione na podstawie Ustawy o Ochronie Przyrody 6.9.1 Faza realizacji Ze względu na znaczną odległość pomiędzy przedmiotową inwestycją, a najbliższymi obszarami Sieci Natura 2000 oraz podlegającymi ochronie zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody, realizacja inwestycji nie wpłynie negatywnie na te obszary. 6.9.2 Faza eksploatacji Ze względu na znaczną odległość pomiędzy przedmiotową inwestycją, a najbliższymi obszarami Sieci Natura 2000 oraz podlegającymi ochronie zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody, realizacja inwestycji nie wpłynie negatywnie na te obszary. 6.10 Przewidywane oddziaływanie przedsięwzięcia w przypadku wystąpienia poważnej awarii Zgodnie z Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r.– Prawo ochrony środowiska, (Dz. U. z 2013 r. poz. 1232 - tekst jednolity z późn. zm.).przez poważną awarię – rozumie się zdarzenie, w szczególności emisję, pożar lub eksplozję, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem. 106 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Sytuacje, które mogą zostać zakwalifikowane jako poważne awarie mogą wystąpić zarówno w okresie realizacji jak i eksploatacji przedmiotowej inwestycji. Możemy je podzielić na sytuacje powodujące zagrożenie: zdrowia i życia ludzi: pożar, wybuch, uwolnienie substancji toksycznych, dla wód podziemnych: uwolnienie związków węglowodorowych lub innych ciekłych związków chemicznych. W fazie realizacji przedsięwzięcia zagrożenia mogą być spowodowane głównie przez maszyny i pojazdy wykorzystywane przy prowadzonych pracach budowlanych, gdyż pojawia się ryzyko wystąpienia ich awarii związanej np. z wyciekiem paliwa. Dlatego ważne jest przestrzeganie przez wykonawcę przepisów zarówno bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) jak i ochrony przeciwpożarowej (P. POŻ.), co pozwoli zminimalizować prawdopodobieństwo wystąpienia awarii. Natomiast na etapie eksploatacji inwestycji, jaką jest droga, sytuacje stwarzające potencjalne zagrożenia związane będą z kolizjami i wypadkami drogowymi. W szczególności wypadki z udziałem środków transportujących substancje niebezpieczne mogą powodować przedostanie się tych substancji do środowiska gruntowego znajdującego się w zasięgu oddziaływania. Konsekwencją takich zdarzeń może być skażenia środowiska wodno-gruntowego terenu przydrożnego. Najbardziej niebezpieczne w skutkach jest przedostanie się tych substancji do wód podziemnych. Może ono, bowiem spowodować zanieczyszczenie użytkowych poziomów wodonośnych. Taki rodzaj zdarzeń kwalifikujemy jako bezpośrednie zanieczyszczenie środowiska. Ich zasięg zależy od kilku własności ośrodka, w którym dochodzi do skażenia: jego wrażliwości oraz zdolności do transportowania na dalsze odległości. Kolejny rodzaj zdarzeń to pośrednie skażenia środowiska związane z katastrofą lub wypadkiem z udziałem pojazdu przewożącego substancje niebezpieczne, powodujących wybuch lub pożar. Tego typu katastrofy stanowią zagrożenie szczególnie dla życia i zdrowia ludzi, a ich zasięg zależy od rodzaju substancji niebezpiecznej. Projektowane połączenie pozwoli przenieść część ruchu z centrum miasta oraz DW965 na autostradę, co zmniejszy ryzyko wystąpienia poważnej awarii na powyższych drogach. Ryzyko wystąpienia poważnej awarii na projektowanym połączeniu A-4 z DK94 jest znikome – wpływa na to ograniczona dostępność, bezkolizyjne skrzyżowania oraz odpowiednie parametry (łagodne łuki, dobra widoczność). KLOTOIDA Sp. j. 107 ROPS_DŚ 411_BWA 6.11 Oddziaływanie na zdrowie i życie ludzi 6.11.1 Faza realizacji W trakcie trwania budowy będzie miała miejsce emisja hałasu, wibracji, zanieczyszczeń do powietrza, które w konsekwencji będą powodowały uciążliwość dla ludzi. Maszyny przeznaczone do robót nawierzchniowych tj. układarki, walce, koparki i środki transportu będą uciążliwym źródłem hałasu nie tylko dla pracowników, ale też dla mieszkańców terenów sąsiednich. W bezpośrednim sąsiedztwie prac mogą znaleźć się budynki mieszkalne, które będą poddawane oddziaływaniu hałasu oraz wibracji. Faza realizacji także będzie powodować zwiększenie zanieczyszczenia powietrza głównie pyłem i gazami spalinowymi. Spowodowane to będzie przede wszystkim ruchem pojazdów ciężkich i maszyn budowlanych. Będzie to jednak oddziaływanie krótkotrwałe i zaniknie po zakończeniu prac. 6.11.2 Faza eksploatacji Hałas drogowy będzie oddziaływał na tereny chronione, co przedstawia załącznik graficzny z naniesionymi zasięgami hałasu. Z uwagi na to została zaproponowana nawierzchnia ograniczająca hałas oraz ekrany akustyczne które obniżą natężenie dźwięku oraz zmniejszą jego zasięg do poziomów dopuszczalnych na terenach chronionych. Analizy zanieczyszczeń wykazały brak przekroczeń stężeń zanieczyszczeń w powietrzu zarówno dla roku oddania inwestycji jak i dla 10 – letniego horyzontu użytkowania drogi. Zakres imisji zanieczyszczeń zawiera się w liniach rozgraniczających. Z uwagi na to nie przewiduje się, że do powietrza będą wprowadzane stężenia zanieczyszczeń przekraczające dopuszczalne normy. Do zalet wykonania łącznika niewątpliwie można zaliczyć również zmniejszenie zagrożenia wypadkowego na analizowanych odcinkach z uwagi na redukcję głównego czynnika odpowiadającego za wypadki, czyli natężenia ruchu. Podsumowując, projektowany łącznik ma za zadanie korzystnie wpłynąć na poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego, poprzez: 108 ograniczenie dostępności do drogi (dostępność tylko w węzłach), KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA ze względu na parametry techniczne nowo projektowanej drogi, zapewniające większy komfort jazdy, a tym samym wzrost poczucia bezpieczeństwa wśród użytkowników, odpowiednią infrastrukturę drogową wpływającą na poczucie bezpieczeństwa, odpowiednie oznakowanie pionowe i poziome. KLOTOIDA Sp. j. 109 ROPS_DŚ 411_BWA 7. OKREŚLENIE PRZEWIDYWANYCH ODDZIAŁYWAŃ PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO 7.1 Przewidywane oddziaływania przedsięwzięcia w fazie realizacji. Realizacja planowanego przedsięwzięcia może powodować zagrożenia bądź uciążliwości mające negatywny wpływ na: powierzchnie ziemi i gleby, wody powierzchniowe i podziemne, klimat akustyczny, przyrodę ożywiona i krajobraz, jakość powietrza atmosferycznego. Negatywne oddziaływania charakterystyczne dla fazy realizacji przedsięwzięcia mają w większości charakter czasowy. Skutkiem trwałym budowy jest zajęcie gruntu pod budowę drogi obwodowej, połączone ze zmniejszeniem powierzchni biologicznie czynnej oraz wycinką drzew. 7.2 Przewidywane oddziaływania przedsięwzięcia w fazie eksploatacji Potencjalne zagrożenie środowiska przyrodniczego oraz życia i zdrowia ludzi na etapie eksploatacji planowanego przedsięwzięcia mogą być następujące: pogorszenie klimatu akustycznego, możliwość wystąpienia poważnego zagrożenia (awarii spowodowanej wypadkiem drogowym). Charakter wyżej wymienionych oddziaływań jest długotrwały i związany przede wszystkim z poruszającymi się po planowanej drodze pojazdami. 7.3 Zestawienie zbiorcze oddziaływań W tabeli 7.1 dokonano syntetycznej oceny oddziaływania przedmiotowej inwestycji na elementy składowe środowiska, zarówno na etapie realizacji jak i eksploatacji 110 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA przedsięwzięcia. Oddziaływanie podzielono na różne elementy środowiska, na różnych etapach (realizacja, eksploatacja) przedsięwzięcia. KLOTOIDA Sp. j. 111 ROPS_DŚ 411_BWA Tablica 7.1. Macierz oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko Rodzaj oddziaływania Powierzchnia ziemi Wody powierzchniowe i podziemne Przyroda ożywiona Krajobraz Klimat akustyczny Powietrze atmosferyczne Poważne awarie Dobra kultury B E B E B E B E B E B E B E B E bezpośrednie + - + - + - + + + + + + + + - - pośrednie + + + + + + - - - - + + + + - - wtórne - - - + + - - - - - + + + + - - skumulowane - + - + + - - - - + + + + + - - krótkoterminowe + - + - + - + - + - + - + + - - średnioterminowe - - + - - - - - - - - - + + - - długoterminowe - + - + - + - - - + - + - - - - stałe - + - + + + - - - + - + - - - - chwilowe + - + - + - + - + - + - + + - - Legenda: B – etap budowy E – etap eksploatacji + - występowanie oddziaływania - brak oddziaływania 112 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Powierzchnia ziemi Przede wszystkim wystąpią oddziaływania bezpośrednie, które będą związane z zajęciem gruntu pod place budowy, bazy materiałowe, drogi dojazdowe do placów budowy. Po wykonanych pracach place zostaną wyrównane i zrekultywowane, tak, więc będą należeć do oddziaływań krótkoterminowych, a tym samym chwilowych. Oddziaływanie pośrednie będzie się odbywać poprzez pylenie pojazdów ciężkich, wożących materiały oraz w czasie prowadzenia prac budowlanych. Będzie to oddziaływanie krótkoterminowe, chwilowe i zaniknie po zakończeniu prac. W fazie eksploatacji zanieczyszczenie powierzchni ziemi będzie następować za pośrednictwem wiatru (pośrednie), silniejsze powiewy będą przenosić pyły i gazy poza pas drogowy. To oddziaływanie jest długoterminowe i stałe. Wody powierzchniowe i podziemne Pośrednie oddziaływanie będzie związane z rozprzestrzenianiem się zanieczyszczeń pyłowych lub gazowych z wiatrem. Będą one powstawać na skutek pracy dużej ilości maszyn oraz przejazdów pojazdów ciężkich w czasie budowy. Występowanie będzie chwilowe, średnioterminowe. Dobrze zabezpieczony teren, a także zastosowanie zestawów podczyszczających do wód odprowadzanych z wykopów zabezpieczy przed przedostawaniem się zanieczyszczeń do wód powierzchniowych i podziemnych. W fazie eksploatacji zanieczyszczenia do wód powierzchniowych i podziemnych przedostawać się będą poprzez wiatr, będzie to oddziaływanie pośrednie. Ten rodzaj oddziaływania będzie stały, a więc długoterminowy. W tej fazie nie będzie dochodzić do oddziaływania bezpośredniego, gdyż odpowiednio zaprojektowany system odwodnienia zabezpieczy wody powierzchniowe i podziemne przed przedostawaniem się zanieczyszczeń. Przyroda ożywiona Do bezpośredniego oddziaływania dojdzie w skutek zniszczenia szaty roślinnej na terenie przeznaczonym pod budowę, będzie to oddziaływanie stałe, gdyż na tym terenie znajdą się nowe elementy infrastruktury drogowej. Oddziaływanie pośrednie będzie występować na skutek przejazdów pojazdów ciężkich, pracy maszyn i urządzeń budowy, które będą zwiększać emisje zanieczyszczeń pyłów i gazów. KLOTOIDA Sp. j. 113 ROPS_DŚ 411_BWA Zanieczyszczenia te będą osadzać się na powierzchni roślin, co ma wpływ na prawidłowy przebieg procesu fotosyntezy. Po zaprzestaniu prac w wyniku braku emitora emisji ta zniknie a czynnikiem emitującym pozostaną pojazdy poruszające się po obwodnicy.. Sposób zabezpieczenia terenu w postaci specjalnych miejsc do tankowania pojazdów w postaci wyizolowanych placów z dala od cieków wodnych, używania sprawnego sprzętu ochroni środowisko wodne przed oddziaływaniem. W fazie eksploatacji będzie dochodzić do oddziaływania pośredniego za pośrednictwem mocnych podmuchów wiatru, które będą przenosić zanieczyszczenia poza pas drogowy. Zanieczyszczenia te będą się kumulować w roślinach znajdujących się na terenach przydrożnych. Oddziaływanie to będzie stałe, a więc długoterminowe. Krajobraz W fazie realizacji dojdzie do bezpośredniego wpływu na krajobraz z uwagi na pojawienie się placów budowy, składowisk materiałów oraz przez przejazdy ciężkiego sprzętu. Wpływ ten będzie krótkoterminowy, a tym samym chwilowy i zaniknie po zakończeniu prac. W fazie eksploatacji, z uwagi na przebieg inwestycji całkowicie nowym śladem oddziaływanie bezpośrednie będzie występować. Dodatkowo elementami wpływającym na krajobraz będzie wycinka drzew oraz zastosowanie ekranów akustycznych. Ten rodzaj oddziaływania zminimalizują nasadzenia przydrożne oraz zastosowanie zielonych ekranów [pochłaniających. Klimat akustyczny Będzie to oddziaływanie bezpośrednie, tworzone przez pojazdy ciężkie, maszyny i urządzenia wykorzystywane do prac budowlanych. Z chwilą zakończenia prac wysoki poziom hałasu budowy ograniczy się do poziomu hałasu komunikacyjnego. Z uwagi na to będzie on krótkoterminowy. W fazie eksploatacji będzie to także oddziaływanie bezpośrednie pochodzące od pojazdów poruszających się po projektowanej drodze. Oddziaływanie będzie stałe, długoterminowe przez cały okres użytkowania drogi. 114 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Powietrze atmosferyczne W fazie budowy oddziaływanie na powietrze może powstawać bezpośrednio poprzez emisje spalin z pojazdów, maszyn i urządzeń zaopatrzonych w silniki spalinowe. Może także dochodzić do zanieczyszczenia powietrza przez pylenie w czasie prowadzenia prac lub wtórnie spod kół pojazdów przejeżdżających. Oddziaływania te są krótkoterminowe i będą oddziaływać chwilowo do czasu zakończenia budowy. W fazie eksploatacji oddziaływanie będzie bezpośrednie z uwagi na emisje spalin z układów silnikowych pojazdów oraz pośrednie pylenie spod kół poruszających się pojazdów. Z przeprowadzonych analiz wynika, iż stężenie substancji emitowanych przez pojazdy nie przekroczy dopuszczalnych norm. Oddziaływanie to będzie miało charakter stały, długoterminowy przez cały okres użytkowania drogi. Poważne awarie Znaczące oddziaływanie planowanego przedsięwzięcia może również nastąpić w przypadku zaistnienia poważnej awarii, której źródłem mogą być kolizje lub wypadki drogowe. Kolizja lub wypadek drogowy i zaistniała w ich wyniku awaria będzie mogła mieć szczególne znaczenie dla osób w niej uczestniczących tj. przypadkowych uczestników zdarzenia (osoby przemieszczające się drogą), w mniejszym stopniu dla ekip uczestniczących w akcji ratowniczej lub zajmujących się usuwaniem skutków ze względu na specjalistyczne wyposażenie (Straż Pożarna). Mogą one być praktycznie wszystkimi rodzajami oddziaływania oprócz długoterminowych i stałych. Dobra kultury Podczas budowy nie dojdzie do bezpośredniego wpływu na dobra kultury. Ich lokalizację nie znajdują się w kolizji z projektowanym przedsięwzięciem. Zlokalizowane są w bezpiecznej odległości od budowanej drogi. W czasie eksploatacji nie będzie dochodziło do żadnego oddziaływania na dobra kultury. Oddziaływanie skumulowane Oddziaływania skumulowane będą obserwowane głównie w powietrzu, wodach i glebach, gdzie zachodzić będą reakcje pomiędzy różnymi substancjami zanieczyszczającymi (nie tylko pochodzenia komunikacyjnego). KLOTOIDA Sp. j. 115 ROPS_DŚ 411_BWA W rejonie inwestycji istnieje inne źródło emisji hałasu, jest nim kolej jednakże jest ona o niskim nakładzie taborowym a tereny w okolicy linii kolejowej krzyżujące się z inwestycją (czyli obszary potencjalnego kumulowania się oddziaływań) nie są chronione akustycznie tym samym nie wpłynie to na zwiększenie imisji hałasu do środowiska na tych terenach. Są to tereny usługowe i zieleni urządzonej. 8. ODDZIAŁYWANIE TRANSGRANICZNE Rozpatrywane warianty planowanej inwestycji – połączenia węzła autostrady A-4 z DK nr 94 w m. Bochnia znajdują się w znacznej odległości od granicy państwa. Przewidywany zasięg oddziaływania analizowanej inwestycji jest nie większy niż kilkaset metrów. W związku z powyższym nie przewiduje się transgranicznego oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. 116 KLOTOIDA Sp. j. możliwości wystąpienia ROPS_DŚ 411_BWA 9. OPIS ZASTOSOWANYCH PRZYJĘTYCH METOD ZAŁOŻEŃ I PROGNOZOWANIA, ROZWIĄZAŃ ORAZ WYKORZYSTANYCH DANYCH 9.1 Uwagi ogólne Prognozę wpływu omawianego przedsięwzięcia na środowisko przy użyciu metod obliczeniowych przeprowadzono dla najbardziej istotnych oddziaływań inwestycji komunikacyjnych, za jakie uznaje się zmiany stanu sanitarnego powietrza atmosferycznego, klimatu akustycznego oraz ocenę stanu zanieczyszczenia wód odprowadzanych z powierzchni drogi. 9.2 Prognoza natężenia i struktur ruchu Każdy model obliczający wpływ pojazdów i drogi na środowisko wymaga podstawowej danej, jaką jest natężenie ruchu oraz składu strumienia pojazdów. Dane takie uzyskuje się w wyniku pomiarów natężenia ruchu drogowego podczas Generalnego Pomiaru Ruchu (GPR). Dokonuje się 24 godzinnego pomiaru ilości pojazdów przejeżdżających poprzez przekrój drogowy, a następnie uśrednia dla jednego roku. Generalny Pomiar Ruchu (GPR) został wykonany w 2010 r. w 6 punktach położonych w analizowanym obszarze: 3 punkty na drodze krajowej DK94 o przebiegu wschód-zachód oraz 3 na drodze wojewódzkiej DW965 o przebiegu północ-południe. W celu uzyskania dodatkowych informacji potrzebnych przy sporządzaniu prognoz ruchu przeprowadzono pomiary ruchu na najważniejszych skrzyżowaniach drogi krajowej DK94 (grudzień 2008 r.). Najważniejsza na tych skrzyżowaniach jest relacja tranzytowa Kraków-Tarnów. Dla miasta Bochnia ich rola polega na wprowadzaniu (i wyprowadzaniu) ruchu z regionu do miasta, w tym 85 % stanowią samochody osobowe, 10 % dostawcze i 5 % pojazdy ciężkie. Dla potrzeb analiz związanych z propagacją hałasu określono procentowy udział pojazdów ciężkich (motocykle, samochody ciężarowe z przyczepą lub bez, autobusy) oraz pojazdów lekkich (samochody osobowe, lekkie samochody ciężarowe). Motocykle ze względu na wytwarzany hałas zaliczane są do grupy pojazdów ciężkich. Do celów prognozowania przyjęto rozkład jak wyżej, zarówno dla pory dnia jak i nocy. KLOTOIDA Sp. j. 117 ROPS_DŚ 411_BWA Zastało wykonane także zestawienie ilości pojazdów lekkich i ciężkich w godzinach nocnych, z czego określono procentowy udział pojazdów w porze od godziny 22.00-6.00. Procentowy udział pojazdów w okresie nocnym to około 10% natężenia ruchu dobowego na całej trasie. Prognoza ruchu jest niezbędna do przeprowadzenia analizy klimatu akustycznego oraz imisji zanieczyszczeń. Prognozę wykonano dla planowanego roku oddania inwestycji– 2015 oraz dla dziesiątego roku użytkowania drogi – 2025. Analizowano 3 warianty rozpatrywanej drogi – łącznika DK94 z autostradą – oraz w celach porównawczych wariant, w którym ta droga nie zostanie zrealizowana i ruch z autostrady będzie się poruszał po istniejącej sieci drogowoulicznej. Ostatecznie rozpatrywano więc cztery warianty. Prognoza ruchu dla wariantu I i II jest taka sama jedynie dla wariantu III wykazuje nieznacznie niższe natężenia ruchu. Do wyznaczenia prognozy dla ruchu zewnętrznego zastosowano metodę wskaźników wzrostu ruchu na podstawie wzrostu PKB. 118 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Tab. 9.1. Średni prognozowany dobowy ruch z podziałem na pojazdy ciężkie i lekkie – ruch taki sam dla wariantów I i II. Rok prognozy Pojazdy Prognozowane ciężkie natężenie [P/doba] ruchu [Poj./d] 7705 1414 9119 9639 1970 11609 11381 1461 12842 14116 2052 16168 8399 1328 9727 10827 1805 12632 Pojazdy lekkie Odcinek [P/doba] Od węzła „Bochnia” z A4 do 2015 skrzyżowania z dojazdem do BSAG Od węzła „Bochnia” z A4 do 2025 skrzyżowania z dojazdem do BSAG Od skrzyżowania 2015 z dojazdem do BSAG do ul.l. Krzeczowskiej Od skrzyżowania 2025 z dojazdem do BSAG do ul.l. Krzeczowskiej Od ulicy 2015 Krzeczowskiej do Brzeskiej (DK nr 94) Od ulicy 2025 Krzeczowskiej do Brzeskiej (DK nr 94) KLOTOIDA Sp. j. 119 ROPS_DŚ 411_BWA Tab. 9.2. Średni prognozowany dobowy ruch z podziałem na pojazdy ciężkie i lekkie – ruch tak dla wariantu III. Rok prognozy 2015 2025 Odcinek Od węzła "Bochnia" z A4 do skrzyżowania z ul. Krzeczowską Od węzła "Bochnia" z A4 do skrzyżowania z ul. Krzeczowską Pojazdy Prognozowane ciężkie natężenie [P/doba] ruchu [Poj./d] 7103 1340 8443 1793 1970 10933 8652 1420 10072 10775 1988 12763 4720 616 5336 6256 768 7024 Pojazdy lekkie [P/doba] Od skrzyżowania z 2015 ul. Krzeczowską do ul.Brzeskiej (DK nr.94) Od skrzyżowania z 2025 ul. Krzeczowską do ul.Brzeskiej (DK nr.94) 2015 2025 9.3 ul. Brzeskiej (DK nr 94) ul. Brzeskiej (DK nr 94) Metoda prognozowania emisji i rozkładu przestrzennego zanieczyszczeń powietrza Prognoza rozkładu przestrzennego zanieczyszczeń powietrza Prognoza zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego została wykonana przy pomocy programu OpaCal3m. Analizowano przedmiotowy odcinek drogi pod kątem rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń powietrza pochodzących z przejeżdżających pojazdów. 120 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA W analizie brano pod uwagę następujące substancje: dwutlenek azotu – NO2, dwutlenek siarki – SO2 oraz pył zawieszony – PM10. Prognoza została wykonana dla następujących horyzontów czasowych: 2015 – rok oddania inwestycji do użytku, 2025 – po 10 latach eksploatacji. Stężenia zanieczyszczeń analizowano w siatce wewnątrz pasa otaczającego drogę, przy założeniu, że szerokość pasa receptorów wynosi 120 m, szerokość siatki oczka 10 m, a wysokość receptora – 0,5 m. W obliczeniu prognozy przestrzennego rozkładu zanieczyszczeń pomocna jest róża wiatrów. Pokazuje nam ona, z jaką prędkością i z jakiego kierunku wieje wiatr na danym terenie. Róża wiatrów podzielona jest na 12 sektorów obrazujących poszczególne kierunki (N,S,E,W i inne). Kolejnym elementem, który pozwala na uzyskanie dokładniejszego wyniku pomiarów jest podział inwestycji ze względu na rodzaj ukształtowania terenu (nasyp, wykop, po terenie). Topografia analizowanego terenu wywiera istotny wpływ na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym. Dla analizowanego obszaru współczynnik aerodynamicznej szorstkości terenu określa się na podstawie przedstawionych podkładów mapowych i mapy topograficznej. Czynnik ten uwzględniony jest w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2010 nr 16 poz. 87), w tak zwanym współczynniku aerodynamicznej szorstkości terenu „z0”. Wielkość tego współczynnika jest uzależniona od pokrycia terenu i zabudowy. W przypadku obliczenia stanu zanieczyszczenia powietrza dla źródeł przyjmuje się średnią wartość „z0” dla obszaru, na którym dokonywane są obliczenia. Do obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń pochodzących z analizowanej inwestycji przyjęto w oparciu o wspomnianą metodykę wartości współczynnika szorstkości terenu: z0 = 0,02. Jest to wartość dla łąk i pastwisk. Do obliczeń przyjęto ponadto następujące założenia: stacja meteorologiczna: Kraków, szerokość pasów jezdnych – 2 pasy ruchu, tło zanieczyszczeń pozyskane z WIOŚ w Krakowie Zastosowany program OpaCal3m wykorzystuje model CALINE 3. Opisując powyższy model posłużono się instrukcją użytkową sporządzoną przez Zakład Usług Obliczeniowych „EKO-SOFT” z Łodzi. Model CALINE 3 opracowany przez P.E. Bensona na zlecenie Departamentu Transportu Stanu Kalifornia w USA. Model ten znalazł się we „Wskazówkach metodycznych dotyczących modelowania matematycznego w systemie KLOTOIDA Sp. j. 121 ROPS_DŚ 411_BWA zarządzania jakością powietrza” jako preferowany przez Ministra Środowiska i Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. CALINE 3 stosuje się do wyznaczania stężenia zanieczyszczenia 60 – min., jako tego, który najlepiej odpowiada rzeczywistym procesom dyspersji zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł komunikacyjnych. W pozostałych aspektach algorytm OpaCal3m oparty jest na metodzie modelowania poziomów substancji w powietrzu, określonej w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2010 nr 16 poz. 87). CALINE 3 jest modelem mikroskalowym, opartym na gaussowskim równaniu dyfuzji i stosującym koncepcję stref mieszania. Model ten uwzględnia turbulencję mechaniczną i turbulencje termiczną, spowodowaną przez pojazdy. W modelu droga składa się z prostoliniowych odcinków jednorodnych pod względem wysokości, szerokości, wielkości emisji itp. Program dzieli każdy z tych odcinków na szereg elementarnych źródeł liniowych, usytuowanych prostopadle do kierunku wiatru. Długość i orientacja elementu jest funkcją kąta między kierunkiem wiatru i danym odcinkiem drogi. Stężenie w receptorze jest sumą stężeń od poszczególnych elementów, obliczonych według wzoru na stężenie emitowanego przez rodło liniowe o skończonej długości, prostopadłe do kierunku wiatru. CALINE 3 traktuje obszar znajdujący się bezpośrednio nad drogą jako strefę o jednolitej emisji i turbulencji. Obszar ten stanowi tzw. strefę mieszania i jest definiowany jako obszar nad jezdnią (pasma ruchu bez poboczy) zwiększony o trzy metry z każdej strony. W obrębie strefy mieszania w warstwie przyziemnej występuję turbulencja mechaniczna, wywołana ruchem pojazdów oraz turbulencja termiczna, spowodowana przez wyrzut gorących spalin. CALINE 3 wprowadza wstępną dyspersję w kierunku pionowym (SGZ1) jako funkcję turbulencji w strefie mieszania. Analiza bazy danych zgromadzonych przez Stanford Research Institute oraz General Motors wykazała niezależność SGZ1 od zmian natężenia ruchu ulicznego i jego natężenia. Czas rezydencji zanieczyszczenia w strefie mieszania Tr: Tr = W2 , gdzie: u W2 – połowa szerokości jezdni, 122 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA u – prędkość wiatru. Na podstawie analizy bazy danych General Motors ustalono następującą zależność: SGZ1 = (1.8 + 0.11) · Tr Dyspersja pionowa modelowana jest przez SGZ1 oraz przez współczynnik dyfuzji pionowej Pasquille’a. Dyspersja pozioma modelowana jest przez współczynnik dyfuzji poziomej Tunera. Stężenie 30 – min. obliczane jest kolejno dla wszystkich kierunków wiatru, co dwa stopnie, i dla wszystkich sytuacji meteorologicznych, zgodnie z punktem 1.5 Rozporządzenia w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu. Głównym wyznacznikiem oddziaływania inwestycji na powietrze atmosferyczne są dopuszczalne wielkości stężeń wyznaczone dla poszczególnych substancji przez Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2012, poz. 1031) oraz przez Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 września 2012r. w sprawie dokonania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. 2012, poz. 1032). Przekroczenie dopuszczalnych stężeń jest traktowane jako skażenie powietrza atmosferycznego. Wartości odniesienia dla badanych substancji oraz okresy, dla których uśrednione są wartości odniesienia (jedna godzina oraz rok kalendarzowy) przedstawiono w tabeli 6.3 (rozdział 6.1.2.). 9.4 Hałas Metoda prognozy równoważnego poziomu dźwięku Analiza wraz z symulacją komputerową rozchodzenia się hałasu w zakresie oddziaływania niniejszej inwestycji wykonano w oparciu o program SoundPlan-Manager, wersja 7.0, Braunstein + Berndt GmbH, D-71522 – Germany, aktualna wersja oprogramowania wykonuje obliczenia zgodnie z metodą zalecaną przez ISO 9613-2 oraz według francuskiego standardu: NMPB – Routes – 96 (SETRA-CERTU-LCPC-CSTB). Jest to francuska metoda obliczania poziomów dźwięku, o której mowa w Arrete du 5 mai 1995 relatif au bruit des infrastructures routieres, Journal Officiel du 1 mai 1995, Article 6, oraz francuska norma XPS 31-133 - zgodnie z Załącznikiem II do Dyrektywy 2002/49/WE. W celu pozyskania danych wejściowych dotyczących emisji dokumenty te korzystają z "Guide du bruit des transports terrestres, fascicule prevision des niveaux sonores, CETUR KLOTOIDA Sp. j. 123 ROPS_DŚ 411_BWA 1980". Emisje te uwzględniają różne stany ruchu zarówno przy jeździe swobodnej jak i w otoczeniu skrzyżowań. W metodzie opisywany jest szczegółowy proces stosowany do obliczeń poziomu hałasu w sąsiedztwie drogi, uwzględniając warunki meteorologiczne mające wpływ na propagację (rozprzestrzenianie się) dźwięku. Emisja jest poziomem dźwięku w dB, która może być przedstawiona na krzywej izofonicznej jako poziom dźwięku LAeq pochodzący od jednego pojazdu (mierzony do 7,5 m od osi przemieszczającego się pojazdu) w przeciągu godziny w warunkach istniejącego ruchu drogowego przy znanych danych: rodzaj pojazdu (lekkie, ciężkie – procentowy udział pojazdów ciężkich) [P/h], prędkość pojazdów [km/h], natężenie ruchu (liczba pojazdów) [P/h], podłużne pochylenie drogi (pochylenie niwelety) [%]. Emisja dźwięku obliczana jest na podstawie wzoru: E Lw 10 log V 50 , gdzie: V - prędkość pojazdu. Użyty w normie XPS 31-133, zgodnie z wyszczególnieniami zawartymi w „Guide du bruit 1980”, poziom mocy akustycznej Lw i emisja dźwięku E są obliczane w zależności od pomierzonego poziomu ciśnienia akustycznego Lp i prędkości pojazdu V za pomocą wzoru: Lw L p 25.5 „Guide du brutt 1980” zawiera nomogramy przedstawiające wartość poziomu dźwięku Leq (jednogodzinny) w dB (A) określa osobno emisję dla pojazdów lekkich (emisja dźwięku Elv), jak i pojazdów ciężkich (emisja dźwięku Ehv) na godzinę. Dla tych dwóch kategorii pojazdów, E jest funkcją prędkości, natężenia ruchu i pochylenia jezdni. Dodatkowo program SoundPlan wymaga informacji o rodzaju położonej w strefie oddziaływania zabudowie (szkoły, szpitale, domy mieszkalne itp.). Dane dotyczące natężenia ruchu oraz procentowego udziału pojazdów ciężkich przyjęto na podstawie punktu 8.2. niniejszego opracowania. Ponadto parametry techniczne drogi przejęto na podstawie rozdziału 2.3. 124 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Prognoza równoważnego poziomu hałasu w zakresie oddziaływania przedmiotowej inwestycji wykonano dla następujących horyzontów czasowych: 2015 rok – rok oddania przedsięwzięcia, 2025 rok – po 10 latach eksploatacji. Program wyznacza rozkład fal bezpośrednich oraz odbitych na wysokości 4 metrów nad terenem, przeprowadzone obliczenia opiera na metodzie trójkątów w oparciu o zadaną siatkę pomiarową, która wynosi dla przedmiotowego przedsięwzięcia 15 metrów. Przeciętny błąd obliczeniowy jest na poziomie ± 1,5 dB, a uzyskane wyniki w odniesieniu do wartości dopuszczalnych, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (teks jednolity Dz. U. 2014, poz. 112), umożliwiają ocenę klimatu akustycznego w otoczeniu istniejącego (lub projektowanego) odcinka drogi. Program SoundPlan posiada możliwość wizualizacji otrzymanych wyników w postaci map akustycznych, w oparciu o wskaźnik oceny uciążliwości hałasu. Jako wskaźnik przyjęto: równoważny poziom hałasu dziennego LAeq D, określony dla pory dziennej w czasie od 6.00 do 22.00 dla T = 16 godzin, równoważny poziom hałasu nocnego LAeq N, określony dla pory nocnej w czasie od 22.00 do 6.00 dla T = 8 godzin. Mapy hałasu analizowanego terenu zostały sporządzone w oparciu o numeryczny model terenu pozyskany z Wydziału Geodezji i Kartografii Urzędu Marszałkowskiego w Krakowie. 9.5 Metoda prognozowania emisji i imisji zanieczyszczenia wód opadowych w spływach powierzchniowych Pojazdy, które poruszają się po drogach są emitorami zanieczyszczeń, które wraz z wodami spływowymi trafiają zarówno do wód powierzchniowych jak i do gleb w bezpośrednim sąsiedztwie inwestycji. Aby wskazać odpowiednie rodzaje rozwiązań odprowadzania i oczyszczania wód spływowych, należy wykonać obliczenia szacunkowej zawartości transportowanych przez wody zanieczyszczeń pochodzących z drogi. Głównymi wskaźnikami zanieczyszczeń spływów opadowych są: zawiesiny ogólne, węglowodory ropopochodne. KLOTOIDA Sp. j. 125 ROPS_DŚ 411_BWA Metoda obliczeniowa, ze względu na brak możliwości uwzględnienia wszystkich czynników wpływających na skład i stężenie zanieczyszczeń z wód spływowych, należy do metod uproszczonych. Wody prowadzące zanieczyszczenia zmywane wraz z deszczem z jezdni i wprowadzane drogą zastosowanych odwodnień do wód lub ziemi, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006r. w sprawie warunków, jakie należy spełniać przy wprowadzeniu ścieków do wód lub ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, muszą być o stężeniu zanieczyszczeń mniejszym lub równym wartościom dopuszczalnym wg powyższego Rozporządzenia, tj.: zawiesina ogólna S dop ≤ 100 mg mg l oraz węglowodorów ropopochodnych Sdop ≤ 15 l . Z prognozy natężenia ruchu dla roku 2025 wynika, iż średni dobowy ruch (SDR) wynosić będzie na najbardziej obciążonym odcinku 16 168 poj./dobę. Zgodnie z opracowaniem IOŚ W – wa (tabela nr 3 „Skuteczność działania urządzeń ochrony wód”) zawarta w Materiałach Konferencji SITK w Krakowie – Zeszyt 112 (konferencja w roku 2004) można przyjąć, że stosowanie osadników redukuje zawiesinę ogólną w granicach 60 – 80 %. Przy wykonywaniu obliczeń przyjęto poziom redukcji 70% aby ograniczyć prawdopodobieństwo przewymiarowania wyników jak i popełnienia błędu. Biorąc pod uwagę powyższe prognozuje się, iż nie zostaną przekroczone wartości dopuszczalne dla stężenia zawiesiny ogólnej oraz węglowodorów ropopochodnych. Zastosowanie osadników wpłynie na całkowite zabezpieczenie środowiska przed przedostaniem się zanieczyszczeń, w tym głównie węglowodorów ropopochodnych do środowiska. Metoda obliczeniowa, ze względu na brak możliwości uwzględnienia wszystkich czynników wpływających na skład i stężenie zanieczyszczeń z wód spływowych, należy do metod uproszczonych. W niniejszym opracowaniu dokonano obliczeń zgodnie z Zarządzeniem nr 29 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 30 października 2006 r. Prognoza została wykonana dla horyzontów czasowych: 2015 rok – rok oddania inwestycji do eksploatacji 2025 rok – po 10 latach eksploatacji. Wzór na podstawie którego zostało wyliczone stężenie zawiesiny ogólnej z Zarządzenia nr 29 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 30 października 2006r.: 126 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA SZO =0,718⋅Q 0,529[mg/l] gdzie: Szo - stężenie zawiesiny ogólnej w ściekach z dróg krajowych [mg/l], Q - dobowe natężenie ruchu (ŚDR) w zakresie od 1 000 do 17 500 pojazdów na dobę [P/d]. Stężenie zawiesiny ogólnej- SZo, jest wartością wyjściową dla oznaczania pozostałych wskaźników zanieczyszczeń. Poniższy wzór przedstawia zależność stężenia substancji ekstrahujących eterem naftowym SR (tj. stężenie substancji ropopochodnych, które w 99% zgodnie z Zarządzenia nr 29 Generalnego dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 30 października 2006r. odpowiadają stężeniu węglowodorów ropopochodnych) od SZo SR =0,08 · SZo mg dm 3 . Powyższy wzór pochodzi z Polskiej Normy „Odwodnienie Dróg” PN-S-02204 Zestawione wyniki obliczeń dla założonych horyzontów czasowych znajdują się w rozdziale 6.4.2. KLOTOIDA Sp. j. 127 ROPS_DŚ 411_BWA 10 OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH LUB KOMPENSACJĘ ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU 10.1 Ochrona powietrza atmosferycznego 10.1.1 Faza realizacji W celu minimalizacji emisji zanieczyszczeń do atmosfery zaleca się: okresowe zraszanie odsłoniętego terenu, aby zapobiec pyleniu w wypadku sprzyjających warunków atmosferycznych (susza, wiatr), zarówno w transporcie, jak i w okresie składowania na zapleczu budowy, materiały budowlane mogące pylić należy przykryć plandekami i/lub zraszać, magazynowanie tylko niezbędnej ilości materiałów budowlanych, używane urządzenia, maszyny i narzędzia spalinowe powinny mieć wyregulowane silniki aby emisja nie przekraczała określonych parametrów tych maszyn, masy bitumiczne transportować wywrotkami wyposażonymi w opończe ograniczające emisję par asfaltu, ograniczenie do niezbędnego minimum mieszania na terenie inwestycji materiałów pylących (np. kruszywa ze spoiwem), wykorzystanie gotowych mieszanek. 10.1.2 Faza eksploatacji Wyniki modelowania zanieczyszczenia powietrza wykazały, że dla wariantu III przedsięwzięcia w roku 2025 nastąpi przekroczenie wartości dopuszczalnej dla dwutlenku azotu (NO2). Zasięg imisji zanieczyszczeń wynosi max. 5m od krawędzi jezdni i występuje we wszystkich trzech wariantach. Obszary wariantu III nie stanowią otwartej przestrzeni poprzez szczelną zabudowę,, Warunki takie nie sprzyjają dobremu przewietrzaniu analizowanego ciągu komunikacyjnego. To może skutkować występowaniem stref stagnacji, gdzie zanieczyszczenia mogą się kumulować. Inaa sytuacja występuje w pozostałych dwóch 128 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA wariantach gdzie ztrasy biegną przez tereny o bardzo słabej zabudowie. Wyniki analiz oparte na modelowanie dla pewnych okresów czasu obarczone mogą być dużym błędem. Błąd ten wynika głównie z faktu oparcia obliczeń na prognozie natężenia ruchu, który może w rzeczywistości różnić się od prognozy. Ponadto stale polepszający się stan techniczny pojazdów (zastosowanie katalizatorów) w sposób bezinwestycyjny przyczyni się do zmniejszenia ilości spalin oraz zmniejszenia hałasu. Z uwagi na fakt, iż zanieczyszczenia powietrza emitowane są przez użytkowników drogi, nie zaś samą inwestycję, zarządzający drogą nie jest w stanie podjąć jakichkolwiek działań zmierzających do jeszcze większego ograniczenia emisji. Skomplikowane reakcje i procesy, jakie zachodzą podczas pracy silnika samochodowego, emisji oraz rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń powodują, że modelowanie tych procesów jest bardzo trudne i obarczone błędem. 10.2 Ochrona klimatu akustycznego 10.2.1 Faza realizacji Ograniczenia emisji hałasu w czasie budowy inwestycji polegają na: zastosowaniu nowoczesnych maszyn i pojazdów o niskiej emisji hałasu, prowadzenie prac, z wykorzystaniem sprzętu budowlanego, w godzinach 6.00 – 22.00 (pora dnia), zaplecze budowy powinno być zlokalizowane jak najdalej od budynków mieszkalnych, optymalizacji organizacji pracy z wykorzystaniem sprzętu ciężkiego – minimalizacja ilości przejazdów, prace powinny być wykonane w możliwie najkrótszym czasie. Przewiduje się, iż przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu będą miały charakter krótkotrwały o dużej zmienności. 10.2.2 Faza eksploatacji Prognozy wykonane w programie SoundPLAN 7.0 przy zastosowaniu modelu obliczeniowego NMPB-Routes – 96 wskazały na pogorszenie się klimatu akustycznego w sąsiedztwie wszystkich projektowanych wariantów przedmiotowej drogi. Wyniki obliczeń wskazują, że w niektórych miejscach równoważny poziom dźwięku przekroczy poziomy KLOTOIDA Sp. j. 129 ROPS_DŚ 411_BWA dopuszczalne określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska (teks jednolity Dz. U. 2014, poz. 112). Należy jednak zaznaczyć, że budowa połączenia węzła autostrady A-4 z DK nr 94 znacząco polepszy stan klimatu akustycznego w sąsiedztwie DW nr 965 w jej północnym przebiegu (ul. Proszowicka), ul. Krzeczowskiej oraz w centrum Bochni. W przypadku braku możliwości technicznych (brak miejsca) budowy wszystkich bądź części zaprojektowanych ekranów akustycznych w wariancie III możliwa będzie konieczność wykonania pomiarów hałasu na etapie analizy porealizacyjnej i określenie rzeczywistego oddziaływania analizowanej drogi na klimat akustyczny w jej otoczeniu. W chwili obecnej trudno jest precyzyjnie określić faktycznie możliwości ekranowania w koniecznym zakresie ul. Krzeczowskiej oraz prawdziwość prognozy natężenia ruchu. Na podstawie wyników pomiarów należy ocenić czy poziom hałasu przekroczy wartości dopuszczalne i zdecydować o konieczności wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla tego terenu Dla wariantu I ekrany już istniejące w zakresie planowanych prac zostaną odtworzone w całości z zachowaniem swoich parametrów wzdłuż DK94. Na odcinku w kierunku Tarnowa po lewej stronie ekrany zostaną odbudowane w kilometrażu ok. 0+180-0+480. Po prawej stronie ulegną jedynie przesunięciom na południe ze względu na powstanie nowego odcinka drogi publicznej biegnącego wzdłuż drogi krajowej. Zostaną ustawione przy nowoprojektowanej drodze w kilometrażu ok.: 0+250-0+300, 0+307-0+332, 0+362-0+401, 0+418-0+441, 0+463 – 0+501. Przeprowadzona analiza akustyczna wykazała brak potrzeby odbudowy wymienionych ekranów akustycznych. Niemniej jednak zaleca się ich odbudowę, w związku z możliwymi protestami społecznymi, które by mogły powstać w związku w wyniku demontażu ów barier akustycznych. Ekrany konieczne do odbudowy ze względów akustycznych znajdują się przy drodze krajowej nr 94 w kierunku Krakowa. Ekrany odtwarzane będą w kilometrażu ok. 0+060 – 0+287 strona prawa, strona lewa w ok. 0+219 – 0+287. Dodatkowo po stronie lewej istnieje konieczność postawienia nowego ekranu o wysokości 4m w kilometrażu ok. 0+189 – 0+219. Będzie to wydłużenie linii ekranów już istniejących o ok. 30 m w celu ochrony akustycznej budynków mieszkalnych znajdujących się na działkach 5029, 5030. Będą to ekrany wyposażone w dwie bramy umożliwiające dojazd do obu posesji. Dla wariantu II ekrany zostaną odtworzone w ilości i lokalizacji bardzo zbliżonej jak dla wariantu I. Wzdłuż DK94 w kierunku Tarnowa strona lewa w km ok. 0+180 – 0+480. Po stronie prawej DK994 ekrany zostaną przesunięte na południe i odbudowane wzdłuż zaprojektowanego dojazdu do posesji nr 129, 131, 133 oraz działek sąsiednich. Ilość 130 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA i parametry ekranów nie ulegną zmianie, jedynie ich trasowanie zostanie dostosowane do krawędzi projektowanej drogi. Bariery zostaną zlokalizowane po lewej stronie drogi w kilometrażu:. 0+071–0+110, 0+130–0+153, 0+170–0+209, 0+243–0+268, 0+277–0+325. Ekrany te nie są konieczne z punktu widzenia przekroczeń norm hałasu gdyż przeprowadzona analiza akustyczna nie wykazała takowych. Podobnie jednak jak w wariancie I zostaną odbudowane w celu uniknięcia konfliktów społecznych, które mogłyby się pojawić w wyniku ich demontażu. Przekroczenia norm hałasu wystąpiły zaś przy DK94 w kierunku Krakowa Na tym odcinku po prawej stronie zostanie odbudowany ekran w kilometrażu 0+060–0+287. Przy projektowanym bypassie w kilometrażu 0+000–0+068 strona prawa, będzie odtwarzany ekran już istniejący przy DK94 z lekkim jego przesunięciem zgodnie z krawędzią projektowanego bypassu. Dodatkowo ekran ten zostanie wydłużony o ok. 30m w kierunku zgodnym z kilometrażem bypassu w km ok 0+068 – 0+092 i będzie wyposażony w dwie bramy wjazdowe umożliwiające dojazd do posesji znajdujące się na działkach nr 5029, 5030. Wariant III jest z punktu widzenia akustyki najmniej korzystnym rozwiązaniem. Ekrany istniejące zostaną odtworzone w lokalizacji i parametrach jak dotychczas. Długości odtwarzanych ekranów to ok. 548 m wzdłuż DK94 w kierunku Krakowa tak po stronie prawej jak i po stronie lewej drogi. Wysokość odtwarzanych ekranów zostanie zachowana. Dodatkowo przy wyborze tego wariantu będzie konieczne postawienie nowych ekranów akustycznych o sumarycznej długości ok. 590 m i wysokości 4m. Może to być jednak technicznie bardzo trudne a w niektórych lokalizacjach nawet niewykonalne ze względu na bardzo bliską zabudowę mieszkaniową ul. Krzeczowskiej. W przypadku kiedy nie udało by się zrealizować nowych ekranów we wskazanej ilości i lokalizacji nie ma możliwości zapewnienia mieszkańcom ulicy Krzeczowskiej wymaganych prawem poziomów natężenia hałasu. W takim wypadku niezbędne by było wyznaczenie w tym miejscu obszaru ograniczonego użytkowania. Procedura wyznaczenia obszaru ograniczonego użytkowania została opisana w rozdziale 13. KLOTOIDA Sp. j. 131 ROPS_DŚ 411_BWA Tab. 10.1. Zestawienie ekranów akustycznych dla poszczególnych wariantów przedsięwzięcia. Warian I Lp Lokalizacja Kilometraż ok. Strona Opis [m] Wysokość Dł. ok. [m] [m] 1 DK94 kier. Tarnów 0+180-0+223 L 43 2 DK94 kier. Tarnów 0+227-0+480 L 253 3 Nowoprojektowana droga 0+250 – 0+300 P 50 0+307-0+332 P 25 0+362-0+401 P 39 publiczna (południowy wlot ronda) 4 Nowoprojektowana droga publiczna (południowy wlot ronda) 5 6 Nowoprojektowana droga publiczna (południowy Odtwarzany wlot ronda) (zielony- Nowoprojektowana droga Bez zmian pochłaniający) 0+418-0+441 P 23 0+463 – 0+501 P 39 publiczna (południowy wlot ronda) 7 Nowoprojektowana droga publiczna (południowy wlot ronda) 8 DK94 kier. Kraków 0+060 – 0+287 P 227 9 DK94 kier. Kraków 0+219 – 0+287 L 68 10 DK94 kier. Kraków 0+189 – 0+219 L Nowy 4 30 (zielony pochłaniający) ∑ Ekranów odtworzonych [m] ∑ Ekranów nowych [m] 767 30 Warian II Lp Lokalizacja Kilometraż ok. Strona [m] Opis Wysokość Dł. ok. [m] [m] 1 DK94 kier. Tarnów 0+180-0+223 L 43 2 DK94 kier. Tarnów 0+227-0+480 L 253 132 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA 3 Droga równoległa do 0+071 – 0+110 L 39 0+130–0+153 L 23 0+170–0+209 L DK94 ( dojazd do działek) 4 Droga równoległa do DK94 ( dojazd do działek) 5 Droga równoległa do Bez zmian DK94 ( dojazd do działek) 6 Droga równoległa do Odtwarzany 0+243–0+268 (zielony- L Droga równoległa do 25 pochłaniający) DK94 ( dojazd do działek) 7 39 0+277 – 0+325 L 50 DK94 ( dojazd do działek) 8 DK94 kier. Kraków 0+060 – 0+287 P 227 9 Bypass 0+000 – 0+068 P 68 10 Bypass 0+68 – 0+092 P Nowy 4 30 (zielony pochłaniający) ∑ Ekranów odtworzonych [m] ∑ Ekranów nowych [m] 767 30 Warian III Lp Lokalizacja Kilometraż ok. Strona Opis [m] Wysokość Dł. ok. [m] [m] 1 DK94 kier. Kraków 0+344-0+546 L 202 2 DK94 kier. Kraków 0+551-0+651 L 100 3 DK94 kier. Kraków 0+359 – 0+398 P 39 4 DK94 kier. Kraków 0+417–0+440 P 23 5 DK94 kier. Kraków 0+455–0+494 P 6 DK94 kier. Kraków 0+527–0+552 P Odtwarzan 25 7 DK94 kier. Kraków 0+558 – 0+608 P y 50 P (zielony- 70 8 DK94 kier. Kraków 0+878 – 0+948 Bez zmian 39 pochłaniają cy) 9 DK94 kier. Tarnów (rondo) 0+000-0+040 L KLOTOIDA Sp. j. 45 133 ROPS_DŚ 411_BWA 10 DK94 kier. Kraków 0+170-0+198 11 DK94 kier. Kraków 0+227-0+255 L 28 13 Droga obwodowa 0+840-0+875 P 35 14 Skrzyżowanie: 28 Nowy Obwodnica/Krzeczowska 0+890-0+962 121 (zielony - L/L pochłaniają Skrzyżowanie: 15 4 132 cy) Obwodnica/Krzeczowska 0+900-0+992 P/L 16 Droga obwodowa 1+018-1+109 L 91 17 Droga obwodowa 1+068-1+178 P 110 ∑ Ekranów odtworzonych [m] ∑ Ekranów nowych [m] 548 590 Należy zaznaczyć, że zgodnie z przeprowadzonymi analizami, Wariant I jest preferowany do realizacji, ponieważ w najmniejszym stopniu oddziałuje na klimat akustyczny w sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej. 10.3 Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych 10.3.1 Faza realizacji Sposoby ograniczenia wpływu realizacji inwestycji na wody powierzchniowe, podziemne oraz środowisko gruntowo-wodne: wykonanie wszystkich prac ma przebiegać z zachowaniem wszelkich środków ostrożności, co pozwoli zminimalizować ryzyko popełnienia błędów mogących trwale wpłynąć na stosunki wodno-glebowe, w szczególności przy pracach związanych z przebudową przepustu, zastosowanie sprawnego sprzętu technicznego, tankowanie oraz postój sprzętu budowlanego i pojazdów, powinno odbywać się w odpowiednio wyznaczonych miejscach, najlepiej o szczelnej nawierzchni uniemożliwiającej, w wypadku awarii z wyciekiem paliwa, przedostanie się substancji toksycznych do środowiska wodno-gruntowego, w przypadku wycieku olejów z maszyn budowlanych i taboru samochodowego substancje te należy zebrać i wywieźć do jednostek zajmujących się ich unieszkodliwianiem lub unieszkodliwić na miejscu przeznaczonych do chemicznego unieszkodliwiania, 134 KLOTOIDA Sp. j. za pomocą sorbentów ROPS_DŚ 411_BWA ujęcie wód opadowych i gruntowych z odwodnienia wykopów i ich mechaniczne podczyszczenie z zawiesiny przed ich odprowadzeniem do odbiorników, odpowiednia lokalizacja i organizacja zaplecza budowy, z wyznaczonym miejscem odbioru ścieków bytowych, najlepiej z zastosowaniem przewoźnych sanitariatów z obsługą asenizacyjną. 10.3.2 Faza eksploatacji Z przeprowadzonych prognoz stężenia zawiesiny ogólnej oraz stężenia węglowodorów ropopochodnych w spływach deszczowych z powierzchni przedmiotowej inwestycji, dla wszystkich trzech wariantów, wynika, iż zostaną przekroczone wartości dopuszczalne zawiesiny ogólnej. W związku z powyższym teren inwestycji zostanie zabezpieczony przed przedostaniem się do wód powierzchniowych i gruntowych szkodliwych substancji niesionych przez wody opadowe i roztopowe z jezdni, za pomocą systemu odwodnienia drogi. Odpowiednio zaprojektowane i dostosowane do warunków zewnętrznych odwodnienie powinno ograniczyć do minimum możliwość zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych. Po przeanalizowaniu aspektów techniczno-ekonomicznych w celu ochrony wód, do których odprowadzane będą ścieki deszczowe z projektowanej obwodnicy, przyjęto sposób oczyszczania poprzez zastosowanie urządzeń ochrony środowiska: kanalizacja deszczowa na całym odcinku inwestycji, studzienki wodno-ściekowe z osadnikiem, studnie rewizyjne. Projektowany osadnik zawiesin ogólnych zostanie zamontowany na wylotowym odcinku kanalizacji deszczowej. Odbiornikiem wód spływowych będą w części południowej inwestycji istniejące rowy melioracyjne, a w części północnej potok Krzeczowski. System ten pozwoli przejąć również substancje niebezpieczne w przypadku poważnej awarii, gdyż osadnik posiada pojemność retencyjną ok. 7,5 m3, a możliwość zamknięcia pozwoli zatrzymać zanieczyszczone wody. Powyższym rozwiązaniom powinny towarzyszyć częste kontrole stanu urządzeń oraz usuwanie nagromadzonych w nich zanieczyszczeń (ok. 2 razy do roku). Niezależnie od zastosowanych rozwiązań i zabezpieczeń w przypadku zaistnienia poważnej awarii będzie należało podjąć akcję ratowniczą z udziałem wyspecjalizowanych KLOTOIDA Sp. j. 135 ROPS_DŚ 411_BWA jednostek straży pożarnej, straży ratownictwa chemicznego, policji, pogotowia ratunkowego oraz służb ochrony przyrody. Zarządca drogi zobowiązany będzie do uzyskania pozwoleń wodnoprawnych na budowę i przebudowę urządzeń wodnych (przepusty, wyloty z kanalizacji) oraz na wprowadzanie ścieków do środowiska, na podstawie ustawy Prawo wodne. 10.3 Gospodarka odpadami 10.4.1 Faza realizacji Zgodnie Ustawą o Odpadach z dnia 14 grudnia 2012 (Dz. U. z 2013 r. poz. 21) która stanowi, iż: „Każdy, kto podejmuje działania powodujące lub mogące powodować powstanie odpadów, powinien takie działania planować, projektować i prowadzić przy użyciu takich sposobów produkcji lub form usług oraz surowców i materiałów, aby w pierwszej kolejności zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ilość odpadów i ich negatywne oddziaływanie na życie i zdrowie ludzi oraz na środowisko, w tym przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu ich użycia.”, zaleca się: gromadzenie powstałych odpadów w sposób selektywny, zagospodarowanie wszystkich odpadów powstających w fazie budowy, właściwe postępowanie z odpadami niebezpiecznymi (przekazanie ich podmiotom uprawnionym do transportu i unieszkodliwiania odpadów), przechowywanie odpadów w specjalnych pojemnikach lub kontenerach bądź składowanie luzem w zależności od ich rodzaju i gabarytu, odpady z grupy 17 (według katalogu odpadów zgodnie z Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r. w sprawie katalogu odpadów) mogą być zagospodarowane na miejscu ich pozyskania tj. terenie inwestycji; bądź przekazane osobie fizycznej lub jednostce organizacyjnej, nie będącej przedsiębiorcą, do wykorzystania na jej własne potrzeby, magazynowanie odpadów w specjalnie przygotowanych miejscach usytuowanych w sposób zapewniający optymalne warunki selektywnego magazynowania oraz transportu odpadów, ograniczenie kontaktu odpadów z gruntem, wodą oraz powietrzem (kontenery, siatki, plandeki lub częściowe zadaszenia). 136 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA 10.4.2 Faza eksploatacji Minimalizacja w tym przypadku sprowadza się głównie do zachowania odpowiedniej organizacji w zakresie usuwania odpadów oraz spełnienia wymagań prawnych. Częstotliwość opróżniania urządzeń podczyszczających wody opadowe i roztopowe (np. osadniki) jest uzależniona od jakości i ilości wód dopływających. Usuwanie zawartości osadników odbywa się przy użyciu wozu asenizacyjnego wyposażonego w miękki wąż. Usuwanie zgromadzonych substancji powinno być wykonane przynajmniej raz na pół roku oraz po każdym wypływie awaryjnym. Zgodnie z ustawą o odpadach wytwórca odpadów jest zobowiązany do gospodarowania wytworzonymi przez siebie odpadami. Wytwórca odpadów lub inny posiadacz odpadów może zlecić wykonanie obowiązku gospodarowania odpadami wyłącznie podmiotom, które posiadają: zezwolenie na zbieranie odpadów lub zezwolenie na przetwarzanie odpadów koncesję na podziemne składowanie odpadów, pozwolenie zintegrowane, decyzję zatwierdzającą program gospodarowania odpadami wydobywczy-mi, zezwolenie na prowadzenie obiektu unieszkodliwiania odpadów wydo-bywczych lub wpis do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbiera-nia odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości – na podstawie od-rębnych przepisów, lub wpis do rejestru w zakresie, o którym mowa w art. 50 ust. 1 pkt 5 chyba że działalność taka nie wymaga uzyskania decyzji lub wpisu do rejestru.. 10.4 Ochrona w zakresie powierzchni ziemi i gleb 10.4.1 Faza realizacji W celu minimalizacji oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko glebowe oraz powierzchnię ziemi należy: prowadzić pracę w taki sposób, aby powierzchnia terenu w jak najmniejszym stopniu uległa przekształceniu, gdyż skutkuje to naruszeniem struktury gleby, a co za tym idzie zmianą jej właściwości, ziemię pozyskaną z wykopów oraz zajęcia terenu pod budowę należy składować z podziałem na urodzajną (humus) oraz pozostałą, wykorzystać pozyskaną i zgromadzoną ziemię dla celów rekultywacji terenu (humus) oraz budowy nasypu głównie w rejonie przepustu (pozostała ziemia), KLOTOIDA Sp. j. 137 ROPS_DŚ 411_BWA zapewnić odpowiednią organizację pracy umożliwiającą działania na wypadek wycieku substancji niebezpiecznej do środowiska gruntowego tj. posiadanie środków neutralizujących, przeprowadzić rekultywację terenu tak, aby nadać lub poprawić właściwości fizykochemiczne i mechaniczne gruntów. 10.4.2 Faza eksploatacji Minimalizacja negatywnego wpływu drogi na powierzchnię ziemi oraz gleby wiąże się głównie z ograniczeniem rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, głównie metali ciężkich i związków ropopochodnych. Zmniejszenie zagrożenia gleb związanego ze spływami zanieczyszczeń (w szczególności ropopochodnych) zapewnią proponowane systemy odprowadzania i oczyszczania wody opadowej z powierzchni drogi. W przypadku wylania substancji szkodliwej na powierzchnię ziemi proponuje się usunięcie jej wierzchniej warstwy, w celu zapobiegania przedostania się substancji jw. w głąb gruntu. Zadania ochrony komponentów powierzchni ziemi realizować należy również poprzez: ograniczenie do niezbędnego minimum stosowanych środków do eliminacji śliskości nawierzchni (gołoledzi), zgodnie z obowiązującymi normami i zarządzeniami oraz stosowaniem środków o składzie chemicznym możliwie najmniej uciążliwym dla środowiska, okresowe usuwanie z obrzeży jezdni odkładów zanieczyszczonego piasku, mułu i liści. 10.5. Ochrona przyrody ożywionej 10.5.1 Faza realizacji W celu ochrony przyrody ożywionej przed negatywnymi wpływami wynikającymi z prowadzonych prac zaleca się: aby sprzęt wykorzystywany przy przedmiotowej inwestycji był najlepszej jakości, co pozwoli zmniejszyć emisję zanieczyszczeń oraz hałasu, wykorzystanie terenów utwardzonych na dojazdy i postoje ciężkich pojazdów, aby ograniczyć niszczący wpływ na glebę i roślinność, 138 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA stosowanie środków zabezpieczających przed nadmiernym pyleniem (plandeki, zraszanie) materiałów budowlanych, a także odkrytej ziemi, aby nie doprowadzić do zatkania aparatów szparkowych roślin i degradacji szaty roślinnej, zachować w sąsiedztwie drogi możliwie jak najwięcej naturalnej zieleni, zabezpieczenie przydrożnych drzew przed uszkodzeniami, przez osłonięcie ich pni np. matami słomianymi, bądź obudową z desek, zachować ostrożność w czasie wykonywania prac w okolicy potoku Krzeczowskiego oraz rowów melioracyjnych, zminimalizować zmiany stosunków wodnych na terenie przylegającym do drogi, poprzez zastosowanie odpowiednio zaprojektowanych odwodnień, przewidywaną wycinkę drzew i krzewów ograniczyć do minimum, a wycinkę drzew prowadzić poza okresem lęgowym ptaków lub pod nadzorem ornitologa, po zakończeniu prac budowlanych przeprowadzić rekultywację terenów zielonych zniszczonych podczas realizacji inwestycji (tereny zaplecza, dojazdy). Niniejsza inwestycja nie przechodzi w pobliżu obszarów cennych przyrodniczo oraz obszarów Sieci Natura 2000. Inwestycja nie będzie oddziaływać na zdolności migracyjne zwierząt, gdyż nie przecina głównych korytarzy ekologicznych. 10.5.2 Faza eksploatacji W wyniku rozbudowy skrzyżowania oraz poszerzenia dróg będących w zakresie inwestycji nastąpi zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej, gdyż pod teren utwardzony zostanie zajęte, we wszystkich trzech wariantach, ok. 6 ha powierzchni porośniętej roślinnością. Obszar opracowania ma wysokie walory siedliskowe dla licznych gatunków płazów. Niezależnie od przyjętego do realizacji wariantu na istniejących ciekach będą stosowane obiekty mostowe i przepusty umożliwiające migrację płazów. Na pozostałych odcinkach drogi należy stosować bariery uniemożliwiające wchodzenie na drogę. Jest to ważne ze względu na spodziewane powszechne występowanie rowów wzdłuż drogi. Istniejące i nowe rowy będą miejscami rozrodu i bytowania płazów. Wszystkie zaprojektowane obiekty mostowe i przepusty w preferowanym wariancie inwestycji KLOTOIDA Sp. j. 139 ROPS_DŚ 411_BWA umożliwiają swobodną migrację płazów. W obiektach przewidziano obustronne półki dla płazów i małych zwierząt oraz obustronne płotki naprowadzające przed i za obiektem, każdy długości ok. 50m (w zależności od warunków terenowych oraz siedliskowych ), wysokości 50 cm oraz dodatkowo ok. 16cm wkopane w ziemie. W górnej części płotków znajduje się daszek o szerokości większej niż 10cm nachylony pod kątem od 45º do 90º. Na etapie eksploatacji przedsięwzięcie wpływa na przyrodę ożywioną w sposób pośredni, przez zanieczyszczenia powietrza, hałas czy wody niosące zanieczyszczenia z jezdni. Toteż działania minimalizujące podane dla tych szkodliwych oddziaływań, wymienione w powyższych podpunktach, pozwolą na skuteczną ochronę przyrody ożywionej. 10.6 Ochrona życia i zdrowia ludzi 10.6.1 Faza realizacji Etap realizacji inwestycji, jakim jest rozbudowa generuje potencjalne negatywne oddziaływania mające wpływ na życie i zdrowie ludzi zarówno tych wykonujących prace związane z rozbudową jak i okolicznych mieszkańców. Aby zminimalizować te oddziaływania należy: dopilnować, aby sprzęt wykorzystywany przy przedmiotowej inwestycji był najlepszej jakości, co pozwoli zmniejszyć emisję zanieczyszczeń oraz hałasu, zachować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy określone w przepisach BHP, co pozwoli zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia wypadku zagrażającego zdrowiu i życiu ludzi, zabezpieczyć i oznakować teren robót, w celu ograniczenia wstępu osób postronnych i uniknięcia nieprzewidzianych wypadków, przygotować objazdy oraz umieścić czytelną informacje o dokonanych zmianach w organizacji ruchu. Wykonawca robót przed rozpoczęciem budowy zobowiązany jest sporządzić plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia uwzględniający rodzaj planowanej inwestycji dostosowany do możliwych zagrożeń. Plan taki należy sporządzić w oparciu o plan organizacji ruchu i powinien uwzględniać: zakres robót, 140 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA kolejność realizacji poszczególnych etapów, określenie miejsc potencjalnego zagrożenia, instruktaż pracowników mających kontakt z ciężkim sprzętem mechanicznym, zasady bezpośredniego nadzoru nad pracami w szczególnie niebezpiecznych miejscach. 10.6.2 Faza eksploatacji Realizacja inwestycji będzie miała bezpośredni wpływ na zmniejszenie zagrożenia zdrowia i życia ludzi mieszkających w centrum miasta Bochnia, ulicy Krzeczowskiej oraz DW 965 poprzez zmniejszenie ryzyka wypadku. Nastąpi to dzięki przeniesieniu ruchu, na projektowaną drogę, która przejmie większą część ruchu tranzytowego z wyżej wymienionych dróg. Przyczyni się to również do poprawy klimatu akustycznego oraz zmniejszenie emisji spalin wzdłuż tych dróg. Natomiast przedmiotowa droga będzie bezpośrednio oddziaływać na życie i zdrowie ludzi mieszkający w jej sąsiedztwie głównie przez zanieczyszczenia powietrza oraz hałas. Jak wynika z przeprowadzonych analiz omówionych w rozdziale 5. wariantem najbardziej niekorzystnym ze wzglądu na życie i zdrowie ludzi jest wariant III, z uwagi na przejście głównie śladem DP1424K z gęstą zabudową mieszkalną. Z kolei w wariancie I i II tereny zabudowane w niewielkim stopniu sąsiadują z przedmiotową drogą, co zmniejsza ich oddziaływanie na życie i zdrowie ludzi w porównaniu do wariantu III. Jednakże działania minimalizujące podane dla tych szkodliwych oddziaływań, wymienione w powyższych podpunktach, pozwolą na skuteczną ochronę zdrowia i życia ludzi narażonych na niniejsze oddziaływania. KLOTOIDA Sp. j. 141 ROPS_DŚ 411_BWA 11. OCHRONA ISTNIEJĄCYCH W BEZPOŚREDNIM PLANOWANEGO W SĄSIEDZTWIE ZASIĘGU LUB ODDZIAŁYWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA ZABYTKÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE ZABYTKÓW I OPIECE NAD ZABYTKAMI 11.1 Stanowiska archeologiczne W bezpośrednim sąsiedztwie planowanej inwestycji nie występują obiekty zabytkowe ani żadne stanowiska archeologiczne. Nie ma potrzeby prowadzenia ratowniczych badań w tym zakresie. 11.2 Zabytki chronione Zgodnie z Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego sołectw Gminy Bochnia przyjęty Uchwałą nr XXVII/319/06 Rady Gminy Bochnia z dnia 26 października 2006 r. oraz jego zmianami przyjętymi uchwałą Nr XXX/237/10 Rady Gminy Bochnia z dnia 24 lutego 2010r. dotyczącymi zmiany tekstu Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego sołectw Gminy Bochnia na terenie korytarza przeznaczonego pod inwestycję nie występują obiekty zabytkowe. Jeżeli w wyniku prac budowlanych wykonawca odkryje przedmiot, co do którego może być przypuszczenie, że jest zabytkiem zobowiązany jest wstrzymać wszystkie prace, zabezpieczyć oraz niezwłocznie zawiadomić właściwego Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a jeżeli nie jest to możliwe, właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Określa to Art. 32, ust. 1 Ustawy z dnia 23 lipca, 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568, z późn. zm.). Teren inwestycji objęty jest poniższymi strefami ochrony: strefa częściowej ochrony konserwatorskiej – obejmuje zabudowania i tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową wzdłuż ul. Krzeczowskiej, strefa otulinowa – obejmuje tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniowo – usługową, mieszkaniową i usługową zlokalizowane w okolicy planowanego skrzyżowania łącznika autostradowego i ul. Krzeczowskiej, 142 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej – obejmuje tereny położone w północno – wschodniej części obszaru analizy przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową, usługową oraz rekreację, sport i turystykę, jak również zabudowania zlokalizowane pomiędzy DK94 i torami kolejowymi, Wariant I koliduje ze strefą konserwatorską (ochrony ścisłej) w kilometrażu obwodnicy ok. 1+350 - 1+550 oraz przy DK94 w 0+220-0+500. Wariant II koliduje ze strefą konserwatorską: ochrony ścisłej w kilometrażu obwodnicy ok. 0+760 - 1+740 oraz przy DK94 w 0+220-0+500. ochrony częściowej w kilometrażu obwodnicy ok. 0+650 - 0+760 Wariant III koliduje ze strefą konserwatorską: ochrony ścisłej w kilometrażu obwodnicy ok. 0+900 - 1+610 oraz przy DK94 w 0+330-0+610. ochrony częściowej w kilometrażu obwodnicy ok. 0+830 - 0+930 W granicach strefy ochrony konserwatorskiej obowiązują następujące zasady i wymagania ochrony: obowiązuje ochrona substancji zabytkowej oraz detali architektonicznych obiektów zabytkowych, zieleni, układu drogowego, ochrona najbliższego otoczenia, harmonijne kształtowanie otoczenia obiektów i zespołów zabytkowych, zakaz zabudowy konkurencyjnej lub dysharmonijnej w sąsiedztwie, w przypadku przebudowy lub rozbudowy istniejącej zabudowy obowiązuje dostosowanie do formy archi-tektonicznej obiektu zabytkowego, Zgodnie z przepisami odrębnymi, oznaczono na rysunku planu strefę ochrony archeologicznej stanowisk archeologicznych..Przy wydawaniu decyzji administracyjnych wymaga się podania informacji o obecności stanowiska archeologicznego. Prowadzenie prac budowlanych wymaga zastosowania przepisów odrębnych oraz nadzoru Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. W strefie tej: 1) wyklucza się przekształcanie bądź użytkowanie stanowisk archeologicznych w ich granicach, które mogłoby powodować degradację ich wartości naukowej i kulturowej; do tych działań należą w szczególności prace wybierzyskowe i niwelacyjne, KLOTOIDA Sp. j. 143 ROPS_DŚ 411_BWA 2) podejmowanie działań zmierzających do zmiany dotychczasowego zagospodarowania w granicach stanowiska archeologicznego wymaga zapewnienia warunków dla nadzoru archeologicznego i zastosowania przepisów odrębnych, 144 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA 12. ANALIZA MOŻLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH ZWIĄZANYCH Z PLANOWANYM PRZEDSIĘWZIĘCIEM Zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie konsultacji społecznych postępowanie z udziałem społeczeństwa prowadzone jest przez organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.. Jako, że niniejszy raport o oddziaływaniu na środowisko stanowi element postępowania w sprawie wydania powyższej decyzji, procedura konsultacji społecznych odbędzie się dopiero po jego opracowaniu – stąd brak możliwości odniesienia się do oficjalnych konsultacji społecznych. Przed przystąpieniem do planowania tras przebiegu poszczególnych wariantów dokonano wizji w terenie oraz zapoznano się z dokumentami planistycznymi. Doszło również do spotkania inwestora z przedstawicielami władz w celu ustalenia przebiegu tras. Wstępne rozmowy udowodniły, iż istnieje duża społeczna potrzeba powstania łącznika autostrady A-4 z drogą krajową nr 94, jednakże ustalenie lokalizacji jego przebiegu rodzi pewne konflikty. Szczególnie jedna z pierwszych propozycji, która została od razu odrzucona przez mieszkańców. Koncepcja ta zakładała przebieg łącznika w miejscu dziś zajętym przez zwartą zabudowę ulicy Krzeczowskiej i samego Krzeczowa. Ostatecznie ustalono warianty przebiegu łącznika jak przedstawione w niniejszym raporcie. W październiku 2008r. miała miejsce narada inwestora z przedstawicielami samorządów w której uczestniczyli również mieszkańcy okolicznych terenów, których ten „problem” szczególnie interesuje. Plan przebiegu trasy łącznika najbardziej preferowany przez zainteresowanych to wariant I. Zdaniem lokalnej społeczności i władz, najmniej inwazyjny, gdyż prowadzi poza terenami zwartej zabudowy. W konsekwencji przyczyni się to do likwidacji niebezpiecznego i niewygodnego dla kierowców przejazdu kolejowego przy ulicy Krzeczowskiej. Mimo, iż zebrane opinie i uwagi w większości znalazły odzwierciedlenie w planowanych trasach, to nadal mogą budzić pewne społeczne niezadowolenie, zwłaszcza dotyczy to odcinków trasy zlokalizowanych w bliskim sąsiedztwie zabudowy mieszkalnej. Takie jednostkowe głosy protestu pojawiły się, co do przejścia trasy projektowanej drogi terenami zabudowy ulicy Krzeczowskiej. Niestety nie można wykluczyć, iż podobne głosy będą się powtarzać szczególnie w okresie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia. Najczęstsze skargi prawdopodobnie dotyczyć będą powstałych wibracji oraz hałasu i ochrony przed nim. W dniu 07.08.2013 r. odbyło się spotkanie z inicjatywy Starosty Bocheńskiego, mające na celu omówienie możliwości wprowadzenia zmian KLOTOIDA Sp. j. w zaproponowanym sposobie 145 ROPS_DŚ 411_BWA skomunikowania projektowanego węzła z wjazdami na teren prowadzonych działalności gospodarczych. Podczas spotkania strony zapoznały się z zaprezentowanymi przez J.P. rozwiązaniami, wstępnie je zaakceptowały. Dnia 6.09.2013 wpłynął szereg zażaleń ze strony mieszkańców dotyczących głównie wyburzeń budynków mieszkalnych oraz pomieszczeń gospodarczych. Pojawiają się także głosy o bezzasadności wybrania wariantu I. Analiza raportu wskazuje jednak iż wbrew pozorom najkorzystniejszym dla zdrowia ludzi i ochrony środowiska pozostaje wariant I, preferowany. Wpisuje się on w planowane zagospodarowanie przestrzenne (wg Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miasta Bochnia), i mimo, iż wymaga wyburzenia 15 budynków w tym 3 mieszkalnych to przechodzi w znacznej odległości od terenów zamieszkałych, co minimalizuje uciążliwość ruchu o dużym natężeniu i zwiększa bezpieczeństwo. Wariant III, za którym optują protestujący mieszkańcy przebiega w połowie po śladzie istniejącej DP1424K, przez co zmniejsza zajętość działek, lecz w dużym stopniu ingeruje w istniejącą zabudowę, z czym wiążą się niekorzystne oddziaływania dla mieszkańców (duże natężenie ruchu, hałas i ewentualne problemy z postawieniem ekranów z uwagi na zabudowę blisko drogi), jak również także wymaga wyburzenia 5 budynków. Koliduje on także strefą ochrony konserwatorskiej ulicy Krzeczowskiej, a następnie przebiega granicą ścisłej ochrony konserwatorskiej Ryczywół. Przeciwko powstaniu inwestycji w wariancie III stanowczo opowiedziali się mieszkańcy ulicy Krzeczowskiej, którzy w pismie z dnia 14.01.2014r. podpisanym przez 127 mieszkańców zaprotestowali przywołując argumenty bardzo dużej uciążliwości takiego trasowania obwodnicy dla lokalnej zabudowy mieszkaniowej, jednocześnie opowiadając się za powstaniem inwestycji w wariancie preferowanym. Z samej analizy przekroczeń zanieczyszczeń powietrza wynika, iż wariant I i II są wariantami bardziej korzystnymi z uwagi na brak przekroczeń dopuszczalnych poziomów zanieczyszczeń. W wairancie III wystąpiły przekroczenia stężeń NO2. Warto przy tym zwrócić uwagę, że wariant WIII przebiega w dużej mierze przez tereny zabudowane, gdzie zabudowa mieszkalna jest stosunkowo blisko drogi co może skutkować słabym przewietrzaniem terenu. W odróżnieniu warianty I i II charakteryzują się znacznie mniejszym stopniem zabudowy a tym samym mniejszym oddziaływaniem na ludzi. Mając to wszystko na uwadze wariant WI wydaje się być wciąż najkorzystniejszym rozwiązaniem dla ogółu społeczeństwa zamieszkującego tereny sąsiadujące z inwestycją 146 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA mimo, iż może ingerować w dobro poszczególnych jednostek, czego jednak nigdy nie można uniknąć. Do pisma Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie znak STI.4210.01.2014.JT z dnia 25.03.2014r. nakładającego obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania procedowanego przedsięwzięcia na środowisko zostały zgłoszone uwagi mieszkańców. Jeden z mieszkańców zgłosił uwagi dotyczące wysokości projektowanych nasypów drogowych, które wg niego przewyższają wysokość jego domu oraz ich bezpośredniego styku ze ścianą ów domu. Działka nr 5023, której właściciel zgłaszał zastrzeżenia znajduje się przy projektowanym odcinku drogi krajowej nr 94 w kilometrażu od ok. 0+120.00 do ok. 0+140.00. Projektowana droga w tym kilometrażu prowadzona będzie w nasypie , którego wysokość będzie wahała się w przedziale od ok. 0.3m do ok. 1 m. Nasyp zaś w najbliższym miejscu oddalony będzie w swojej podstawie (dolna krawędź nasypu) od ściany budynku mieszkalnego znajdującego się na działce nr 5023 o ok. 8,3 m. W dalszym biegu projektowanego odcinka DK94 nasyp będzie się wznosił przeciwnie do kierunkiem kilometrażu (w kierunku skrzyżowania typu rondo) oddalając się od działki nr 5023. Swoją maksymalną wysokość ok. 5 m osiągnie w kilometrażu 0+025.00 na tarczy projektowanego ronda. Taką wysokość nasyp drogowy osiągnie dopiero w odległości przekraczającej 100 m od działki nr 5023. Taka wysokość i lokalizacja projektowanego nasypu drogowego odcinka DK94 nie powinna znacząco wpłynąć na poziom słoneczności wspomnianej działki. Ponadto w związku z odtworzeniem istniejącego w tym miejscu ekranu akustycznego oraz zaproponowanych pozostałych zabezpieczeń ograniczających wpływ inwestycji na środowisko opisanych w rozdziale 10 nie przewiduje się znaczących zmian w klimacie akustycznym oraz stanie środowiska naturalnego wynikających z projektowych rozwiązań w wariancie WI inwestycji. Pozostałe uwagi mieszkańców dotytyczyły sprzeciwu realizacji inwestycji w wariancie preferowanym wskazując jednocześnie zalety inwestycji w wariancie III uznając go za najkorzystniejszy. Dokładnie przeciwne stanowisko wyraziło 127 mieszkańcy miejscowości Krzeczów w piśmie z dnia 14.01.2014r. uznając za najkorzystniejszy wariant I. Autor raportu jako jednostka bezstronna biorąc pod uwagę stanowiska przytoczonych stron pozostaje na stanowisku, że najkorzystniejszym środowiskowo wariantem dla przedsięwzięcie polegającym na budowie połączenia drogowego węzła autostradowego A-4 „Bochnia” z droga krajową nr 94, jest inwestycja w wariancie I ze względów, które zostały wskazane powyżej. KLOTOIDA Sp. j. 147 ROPS_DŚ 411_BWA 13. WSKAZANIA CZY DLA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA KONIECZNE JEST USTANOWIENIE OBSZARU OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA Zasady tworzenia obszaru ograniczonego użytkowania określa Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r.– Prawo ochrony środowiska, (Dz. U. z 2013 r. poz. 1232 - tekst jednolity z późn. zm.) Ustawa ta również uściśla wymagania względem tych obszarów. W przypadku, gdy z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, z analizy porealizacyjnej lub z przeglądu ekologicznego wynika, że pomimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy ochrony środowiska, ustawodawca przewidział możliwość utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania. Obszary te tworzy się m.in. dla tras komunikacyjnych. Dotrzymanie standardu środowiska polega na zapewnieniu jego jakości w stopniu poniżej poziomów dopuszczalnych lub, co najmniej na tych poziomach. Wyznaczenie obszaru ograniczonego użytkowania przydatne będzie przy wydawaniu decyzji administracyjnych, pozwoleń na budowę oraz przy określaniu ewentualnych odszkodowań. Granicę OOU i uwarunkowania obowiązujące na tym terenie należy również wprowadzić do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Na etapie raportu oceny oddziaływania na środowisko nie stwierdza się potrzeby ustanawiania obszaru ograniczonego użytkowania. 148 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA 14. PRZEDSTAWIENIE PROPOZYCJI MONITORINGU ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO, ANALIZY POREALIZACYJNEJ ORAZ NADZORÓW 14.1 Analiza porealizacyjna W przypadku wariantu I i II nie ma potrzeby przeprowadzenia analizy porealizacyjnej tego przedsięwzięcia ani monitoringu środowiska w celu porównania realizacji zaleceń zawartych w Raporcie o oddziaływaniu na środowisko z rzeczywistym oddziaływaniem tej inwestycji i działaniami podjętymi w celu minimalizacji jej wpływu na środowisko, ze względu na: brak możliwości wystąpienia przekroczeń zanieczyszczeń powietrza nawet w odległym horyzoncie czasowym, brak przesłanek na niedotrzymanie norm hałasowych dla terenów zabudowy mieszkaniowej. Jedynie w przypadku realizacji Wariantu III powinna ona zostać wykonana w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy od dnia oddania obwodnicy do eksploatacji. W wariantu III zaproponowano przeprowadzenie badań monitoringowych w zakresie klimatu akustycznego hałasu, proponuje się w tych wariantach przeprowadzenie badań związanych z propagacją hałasu celem określenia efektywności zastosowanych zabezpieczeń akustycznych. Analizę porealizacyjną dla wariantu III należy wykonać w zakresie: • natężenia hałasu w sąsiedztwie zabudowy mieszkalnej, przy budynku nr 124 stojącym przy ul. Krzeczowskiej. Budynek znajduje się na działce 2496. • natężenia hałasu w sąsiedztwie zabudowy mieszkalnej, przy budynku nr 134 stojącym przy DK94. Budynek znajduje się na działce 678/1. Metodykę pomiarów i zasady lokalizacji punktów pomiarowych określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem (Dz. U. 2011 Nr 140, poz. 824). KLOTOIDA Sp. j. 149 ROPS_DŚ 411_BWA 15 OPIS TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI W modelowaniu matematycznym drogę traktuje się jako emitor liniowy, tak więc wyniki modelowania niezależnie od przyjętej metody mogą być obarczone błędem. Hałas Program SoundPLAN 7.0, ma określoną dokładność prognozy. Wartość tego błędu zależy od stanu nawierzchni drogi i od stanu technicznego pojazdów i szacowana jest na poziomie około ± 1,5 dB. Stan technologiczny pojazdów ciągle się zmienia zmniejszając oddziaływanie pojazdów na klimat akustyczny, a program używany do prowadzenia obliczeń nie uwzględnia tych zmian. Powietrze atmosferyczne Droga jest trudna do opisu matematycznego jako źródło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, ponieważ: Emisja zanieczyszczeń zależna jest od dużej liczby parametrów opisujących zarówno cechy ruchu, parametry geometryczne drogi, charakter otoczenia, a także od warunków meteorologicznych. Każdy poruszający się po drodze pojazd jest niezależnym źródłem emisji charakteryzującym się indywidualną charakterystyką ilościową i jakościową emisji. Dlatego dokładne oszacowanie ilościowe zasięgu oraz poziomu emisji jest utrudnione. Podstawowa przyczyna faktu, że prognoza wielkości emisji drogowych została opracowana w większej mierze na założeniach niż na sprawdzalnych danych statystycznych jest brak jednolitego systemu rejestracji pojazdów samochodowych i ograniczone możliwości uzyskania informacji z ewidencji już prowadzonej. Stąd praktycznie nie ma możliwości oszacowania wielkości błędu, jakim mogą być obarczone wyniki sporządzonej prognozy. Można się jednak spodziewać, że dla bardziej odległych horyzontów czasowych błąd oszacowania może być istotnie mniejszy, głównie ze względu na odległość w czasie od prognozy wartości wejściowych i fakt, że z postępem w czasie zmniejsza się ilość grup pojazdów spełniających kolejne (według kolejności wprowadzania) standardy emisyjne. Rozkład przestrzenny emisji zanieczyszczeń powietrza z drogi zależy od szeregu czynników. Generalnie można je zaliczyć do pięciu grup opisujących: 150 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA emisje z odcinka drogi traktowanego jako emitor liniowy będącej funkcją cech indywidualnych emisji pojazdów poruszających się po drodze (rodzaj spalanego paliwa – benzyny ołowiowe i bezołowiowe, olej napędowy oraz cechy charakterystyczne dla pojazdów według następujących kategorii: rozwiązania konstrukcyjne silnika i układu paliwowego, pojemność silnika, moc i związane z nimi zużycie paliwa, konstrukcja układu wydechowego – katalizator, stan techniczny silnika i innych podzespołów), parametry ruchu odbywającego się na drodze (prędkość jazdy i płynność ruchu, udział w ruchu poszczególnych kategorii pojazdów – ciężkie, lekkie ciężarowe – dostawcze, osobowe, autobusy), parametry meteorologiczne – wpływające na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń (siła i kierunek wiatru), parametry niepoliczalne – jak np. technika jazdy (wpływająca na płynność ruchu). wobec tak dużej liczby parametrów, od których zależy emisja, jej dokładne oszacowanie ilościowe jest bardzo utrudnione, a wszystkie stosowane metody obliczeniowe mogą być obarczone błędami. Tym niemniej w procesie prognozowania przestrzennego rozkładu zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego dołożono wszelkich starań, aby w miarę możliwości wykorzystać możliwie jak najwięcej parametrów. KLOTOIDA Sp. j. 151 ROPS_DŚ 411_BWA 16. WNIOSKI Ogólne Inwestycja wpłynie na poprawę warunków i bezpieczeństwa ruchu w centrum miasta Bochnia, z ulicy Krzeczowskiej oraz DW nr 965 wskutek przejęcia części ruchu tranzytowego przez realizowaną inwestycję; Inwestycja spowoduje także obniżenie hałasu oraz emisji zanieczyszczeń do powietrza w centrum miasta Bochnia oraz na wyżej wymienionych drogach, poprawiając tym samym warunki życia ludzi mieszkających w sąsiedztwie tych dróg. Oddziaływanie Oddziaływanie i minimalizacja w fazie realizacji Realizacja przedsięwzięcia wiązać się będzie z nieodwracalnym zajęciem powierzchni biologicznie czynnej na obszarze ok. 6,11 ha i wyburzenie 18 budynków w wypadku realizacji wariantu I, ok. 5,65 ha i wyburzenia 18 budynków dla wariantu II oraz dla wariantu III-ok. 6,69 ha i wyburzenia 6 budynkow; Podczas wykonania prac budowlanych wystąpią niekorzystne zjawiska związane z hałasem oraz zanieczyszczeniem powietrza w strefie prowadzenia robót i w jej pobliżu, w raporcie wykazano techniczne i organizacyjne możliwości zminimalizowania tych oddziaływań; Realizacja inwestycji może wpłynąć na wody powierzchniowe i podziemne zarówno w sposób ilościowy, jak i jakościowy. Głównymi przyczynami pogorszenia jakości wód mogą być: a) spływy deszczowe i roztopowe z terenu budowy oraz wypłukiwanie zanieczyszczenia z materiałów używanych do budowy drogi (np. mas bitumicznych), b) nieodpowiednio składowane materiały budowlane oraz materiały stosowane w pracach nawierzchniowych, wykończeniowych i przy zabezpieczeniach antykorozyjnych, c) niewłaściwa lokalizacja zaplecza zorganizowane zaplecze sanitarne, 152 KLOTOIDA Sp. j. budowy bądź nieodpowiednio ROPS_DŚ 411_BWA d) zanieczyszczenie wód substancjami chemicznymi (w szczególności ropopochodnymi) wyciekającymi z maszyn np. w wyniku awarii, e) bezpośrednie przedostanie się substancji niebezpiecznych do naturalnych cieków, w trakcie prowadzenia robót na obiektach mostowych. Odpowiednia organizacja placu budowy – zgodnie z zaleceniami określonymi w niniejszym raporcie pozwoli na uniknięcie tego typu oddziaływań. Dlatego stosowanie dodatkowych środków zabezpieczających nie jest konieczne; Należy tworzyć bazy materiałowe i place budowy z dala od cieków wodnych tj. potoku Krzeczowskiego; Zminimalizowanie szkodliwego działania odpadów na środowisko na etapie realizacji jest możliwe poprzez odpowiednią gospodarkę, opisaną w raporcie; Należy ograniczać przestrzenne zagospodarowanie i przekształcenie środowiska do niezbędnego minimum oraz pilnować, aby nie wykraczać ciężkim sprzętem i składami materiałów budowlanych poza ustalony pas budowy, co pozwoli ograniczyć bezpośrednie zniszczenie roślin; W wyniku przeprowadzenia inwestycji zachodzi potrzeba wycinki drzew; dla wariantu I ok. 110 sztuk drzew oraz ok. 5200 m2 krzewów, dla wariantu II będzie to ok. 170 sztuk drzew oraz ok. 9000 m2 krzewów oraz dla wariant III ok. 160 sztuk drzew oraz karczowanie ok. 6700 m2 krzewów, przed wycinką drzew należy wykonać ich inwentaryzację; Oddziaływanie i minimalizacja w fazie eksploatacji Potencjalnym zagrożeniem w trakcie użytkowania drogi jest zanieczyszczenie gleb oraz wód powstających w wyniku możliwych awarii, losowych zdarzeń drogowych. Minimalizacja negatywnego wpływu drogi na powierzchnię ziemi oraz gleby wiąże się głównie z ograniczeniem rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, głównie metali ciężkich i związków ropopochodnych. Zmniejszenie zagrożenia gleb związanego ropopochodnych) ze spływami zapewnią zanieczyszczeń proponowane systemy (w szczególności odprowadzania i oczyszczania wody opadowej z powierzchni drogi; KLOTOIDA Sp. j. 153 ROPS_DŚ 411_BWA Z przeprowadzonych prognoz stężenia zawiesiny ogólnej oraz stężenia węglowodorów ropopochodnych w spływach deszczowych z powierzchni przedmiotowej inwestycji, wynika, iż przy zastosowaniu zaproponowanych urządzeń podczyszczających nie zostaną przekroczone wartości dopuszczalne dla żadnego z wariantu projektowanej inwestycji Odpowiednio zaprojektowane i dostosowane do warunków zewnętrznych odwodnienie powinno ograniczyć do minimum możliwość zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych; Wyniki modelowania zanieczyszczenia powietrza wykazały, że dla wariantu III przedsięwzięcia w roku 2025 nastąpi przekroczenie wartości dopuszczalnej dla dwutlenku azotu (NO2), imisja mieści się w liniach rozgraniczających; Prognozy wykonane w programie SoundPLAN 7.0 przy zastosowaniu modelu obliczeniowego NMPB-Routes – 96 wskazały na pogorszenie się klimatu akustycznego w sąsiedztwie wszystkich projektowanych wariantów przedmiotowej drogi. Wyniki obliczeń wskazują, że w niektórych miejscach równoważny poziom dźwięku przekroczy poziomy dopuszczalne, określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (teks jednolity Dz. U. 2014, poz. 112), Należy jednak zaznaczyć, że budowa połączenia węzła autostrady A-4 z DK nr 94 znacząco polepszy stan klimatu akustycznego w sąsiedztwie DW nr 965 w jej północnym przebiegu (ul. Proszowicka), ul. Krzeczowskiej oraz w centrum Bochni. Zgodnie z przeprowadzonymi analizami, Wariant I jest preferowany do realizacji, ponieważ w najmniejszym stopniu oddziaływuje na klimat akustyczny w sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej; Odpady powstające na etapie budowy drogi zaliczane są przede wszystkim do grupy nr 17 - odpady powstające z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej; Usunięcie lub zagospodarowanie odpadów powstających podczas budowy przedsięwzięcia będzie należało do obowiązków firm wykonujących prace budowlane; 154 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Minimalizacja w tym przypadku sprowadza się głównie do zachowania odpowiedniej organizacji w zakresie usuwania odpadów oraz spełnienia wymagań prawnych; W bezpośrednim sąsiedztwie planowanej inwestycji nie występują obiekty chronione według Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz . U. z 2013 r. poz. 627 - tekst jednolity z późn. zm.), m. in. parki krajobrazowe, obszary Sieci Natura 2000; W bezpośrednim sąsiedztwie planowanej inwestycji nie występują obiekty zabytkowe ani żadne stanowiska archeologiczne; Wnioski końcowe: W ramach niniejszego opracowania analizie poddano trzy warianty przebiegu przedmiotowej inwestycji – Wariant I, Wariant II oraz Wariant III, a także sytuację polegającą na niepodejmowaniu przedsięwzięcia. Na podstawie analiz wykonanych dla potrzeb niniejszego raportu można stwierdzić, że połączenie drogowe węzła autostradowego A-4 „Bochnia” z drogą krajową nr 94 jest inwestycją konieczną. Prognozy ruchu pokazują, iż w przypadku realizacji inwestycji ruch z autostrady skieruje się przede wszystkim projektowaną drogą do DK94. Brak bezpośredniego połączenia autostrady z DK94 oznacza, że powyższe relacje będą się odbywać po istniejącej ulicy Krzeczowskiej, powodując tam wzrost natężenia. Ruch z północnych rejonów Brzeska również w większości skieruje się na nową drogę, co pozwoli odciążyć istniejącą drogę wojewódzką nr 965 w jej północnym przebiegu (ul. Proszowicka). Spadek ruchu na powyższych drogach spowoduje poprawę klimatu akustycznego, poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego, zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza oraz spadek ryzyka wystąpienia poważnej awarii w centrum miejscowości Bochnia. Powyższe analizy wykazały także, że najkorzystniejsza będzie realizacja inwestycji w Wariancie I. Inwestycja w żadnym z wariantów nie wpłynie w istotny sposób na obszary, gatunki oraz siedliska sieci Natura 2000. Zalecenia Na podstawie przeprowadzonej analizy inwestycji pod kątem oddziaływania na poszczególne element środowiska zostaną spełnione następujące warunki: a) faza realizacji KLOTOIDA Sp. j. 155 ROPS_DŚ 411_BWA dobrze rozplanowany zakres pracy, wykonywanie kolejnych etapów w określonych terminach, miejsca magazynowania materiałów, tankowania pojazdów i składowania sprzętu będą odpowiednio zaizolowane nie doprowadzając do przedostawania się zanieczyszczeń do gleby, nagromadzone wody zastoiskowe w wykopach lub większej ilości wód w zagłębieniach terenu na placu budowy zostaną odpompowane za pomocą pomp ssąco-tłoczących do najbliższego odbiornika. Należy to uczynić po wcześniejszym podczyszczeniu ich za pomocą zestawu filtrującego lub, gdy to jest nie możliwe należy odpompować je do beczkowozu i wywieźć do najbliższej oczyszczalni ścieków, materiały sypkie będą transportowane w opończach ograniczających pylenie, drogi dojazdowe będą utrzymywane w stanie ograniczającym pylenie, zaplecza budowy będą wyposażone w sanitariaty, a ścieki socjalno-bytowe będą odprowadzane do szczelnych zbiorników bezodpływowych, których zawartość będzie usuwana przez uprawnione podmioty, prace będą prowadzone przy minimalizacji wykorzystania teren, niszczenia szaty roślinnej pod place budowy i składy materiałowe, a po zakończeniu prac zostanie dokonana ich rekultywacja gatunkami rodzimymi, dostosowanymi do warunków glebowo-siedliskowych, wszystkie materiały, narzędzia, maszyny techniczne, pojazdy budowy muszą posiadać wyregulowane silniki spalinowe oraz układy hydrauliczne i napędowe, co zapobiegnie przedostawaniu się zanieczyszczenia do powietrza gleby oraz wody, w przypadku wycieku olejów z maszyn budowlanych i taboru samochodowego wykonawca odpowiedzialny jest za jak najszybsze zebranie substancji i wywiezienie ich do jednostek zajmujących się ich unieszkodliwianiem lub może unieszkodliwić je na miejscu, za pomocą sorbentów przeznaczonych do chemicznego unieszkodliwiania, place budowy nie będą zlokalizowane w pobliżu cieków wodnych i zbiorników wodnych, 156 KLOTOIDA Sp. j. 411_BWA ROPS_DŚ wycinka drzew będzie przeprowadzona poza okresem lęgowym ptaków tj. poza okresem od 1 marca do 15 października lub w tym okresie pod nadzorem ornitologa, wykonane zostaną tymczasowe ogrodzenia, które zabezpieczą przed przedostawaniem się płazów na teren prac budowlanych. Ogrodzenia te będą wykonane na całej długości trasy z materiału, który będzie umożliwiał ich trwałość, wygięcie górnej krawędzi. Ogrodzenia, co kilkadziesiąt metrów będą wyposażone w pułapki w postaci wiader, które każdego dnia będą sprawdzane a gatunki znalezione wypuszczane w bezpiecznym terenie, drzewa i krzewy nieprzeznaczone do wycinki będą zabezpieczone przed uszkodzeniem pni i korzeni podczas prowadzonych prac za pomocą mat, opon i desek, prace w pobliżu zabudowy mieszkaniowej będą prowadzone w cyklu od 6.00 – 22.00, odpady będą segregowane i składowane w wydzielonym miejscu, w odpowiednich pojemnikach, zapewniając ich regularny odbiór przez uprawnione podmioty, pracownicy będą zaopatrzeni w okulary ochronne, kaski, rękawice oraz maski przeciwpyłowe, prace będą odbywać się pod nadzorem przyrodniczym w zakresie ornitofauny, co umożliwi wystarczająco szybkie zlokalizowanie zagrożeń dla ptaków i ich miejsc lęgowych. Nadzór przyrodniczy będzie także obejmował sprawdzenie wszystkich zabezpieczeń i kontrole prac budowlanych pod kątem oddziaływania na organizmy żywe. b) faza eksploatacji zanieczyszczenia powietrza pochodzące z ruchu drogowego będzie mieściło się w granicach dopuszczalnych stężeń z wyjątkiem stężenia NO2 w przypadku realizacji inwestycji w wariancie III. dla horyzontu czasowego 2025r… Przekroczenia te są jednak dośc niskie na poziomie 0.5% częstości wystapień w ciągu roku, elementem minimalizującym oddziaływanie hałasu drogowego jest zastosowana w projekcie nawierzchnia redukująca hałas o ok. 5 dB w stosunku do KLOTOIDA Sp. j. 157 ROPS_DŚ 411_BWA standardowej nawierzchni i ograniczy emisje hałasu o 30% zmniejszając ilość zagrożonych budynków, drugim środkiem są ekrany akustyczne które ograniczą poziom hałasu do poziomów dopuszczalnych, istniejące ekranowanie w ciągu drogi DK94 przed projektowanym rondem w km od ok. 0+220 – 0+287 zostanie przedłużone o ok. 30 m w km ok. 0+190 – 0+220, wody z planowanej inwestycji zostaną ujęte w szczelny system kanalizacji deszczowej oraz rowy przydrożne, które zagwarantują dotrzymanie dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń, w celu ograniczenia oddziaływania na migrację zwierząt małych obiekty inżynierskie będą dostosowane do migracji płazów, 158 KLOTOIDA Sp. j. ROPS_DŚ 411_BWA Literatura 1. Matuszkiewicz W. (2005), Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 2. Danielewicz W. i Pawlaczyk P. (2004) Grad środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum), W: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000-podręcznik metodyczny. Tom 5 Lasy i bory. Ministerstwo Środowiska, W-wa 2004. 3. Piekos-Mirkowa H. i Mirek Z. (2003) Flora Polski. Rośliny chronione, Mulico, Warszawa 2003 4. Instytut Ochrony Środowiska Małgorzata Walczak, Janusz Radziejowski i inni Obszary Chronione w Polsce, Warszawa 2001. 5. Modelowanie zanieczyszczenia powietrza w pobliżu dróg i autostrad. Program OpaCal3m. Instrukcja użytkowa. Zakład Usług Obliczeniowych „EKO–SOFT”. Łódz, kwiecień 2003. 6. SoundPLAN 6.5 – User’s Manual. Braunstein + Berndt GmbH / SoundPLAN LLC, styczeń 2008 r. 7. Michel Berengier, LCPC „Discontinuities and maintenance methods for quieter road surfaces” Konferencja Europejska dot. Hałasu drogowego z 2009 r. 8. BEiPBK „EKKOM”. Analiza zanieczyszczeń w wodach opadowych i roztopowych z dróg krajowych”, przygotowane na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, Warszawa. 2006. 9. Tracz M., Bohatkiewicz J. i inni. Oceny oddziaływania dróg na środowisko. Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych. Warszawa. 1997 r. – I wydanie, 1999 r. – II wydanie, 2001 r. – III wydanie (wersja robocza), cz. I i II – Wytyczne zalecone do stosowania przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych. 10. Sybilski D., Nowoczesne i przyjazne środowisku technologie asfaltowych nawierzchni drogowych. Materiały konferencyjne na IV Ogólnopolska Konferencje Drogownictwa, Lublin, maj 2002 r. 11. Bohatkiewicz J. Wpływ geometrii, organizacji i warunków ruchu na poziom hałasu w otoczeniu skrzyżowań. Praca doktorska. Politechnika Krakowska 1999 r. 12. Kondracki J., Geografia Polski, Mezoregiony fizyczno–geograficzne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1994. 13. Atlas podziału hydrograficznego Polski. IMGW Warszawa, 2005. KLOTOIDA Sp. j. 159 ROPS_DŚ 411_BWA 14. Jedrzejewski W., Nowak S., Kurek R., Mysłajek R. W., Stachura K. Zwierzęta a drogi. Zakład Badania Ssaków Polskiej Akademii Nauk, Białowieża, 2004. 15. Benson P.E. CALINE3 – A Versatile Dispersion Model for Predicting Air Pollutant Levels Near Highways and Arterial Streets California Departament of Transportation Report No FHWA/CA/TL–79/23. 16. Wskazówki metodyczne dotyczące modelowania matematycznego w systemie zarządzania jakością powietrza. Ministerstwo Środowiska i Główny Inspektorat Środowiska. Warszawa, 2003 r. 17. Borysiewicz M. Potempski S. Praktyczne algorytmy ocen ryzyka dla człowieka środowiska od szlaków przewozu niebezpiecznych substancji. Instytut Energii Atomowej, Swierk. 2001. 18. Katarzyna Juda-Rezler „Oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza na środowisko” Warszawa 2006. 19. Mirek Z., Zarzycki K, Wojewoda W. i Szelag Z. [red] (2006) Red list of plants and fungi in Poland, W. Szafer Institute of Bothany, Polish Academyof Sciences, Kraków. 20. Sawicka-Siarkiewicz H. Ograniczenie zanieczyszczeń w spływach powierzchniowych z dróg, Instytut Ochrony Środowiska. Warszawa, 2003. 21. Odwodnienie dróg i ulic a ekologia – prawo, projektowanie, wykonawstwo. Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej Oddział w Krakowie. Kraków, 2004. 22. Kleczkowski A., 1990, Mapa obszarów głównych zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) W Polsce wymagających szczególniej ochrony, Instytut Hydrogeologii Inżynierskiej Akademii Górniczo-Hutniczej, Kraków. 23. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie informacje w sprawie hałasu oraz zanieczyszczenia powietrza w poszczególnych powiatach analizowanego odcinka drogi. 24. PN-87/B-02151/01 i 02. Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. 25. http://obszary.natura2000.org.pl 26. http://www.mir.gov.pl 27. http://www.ekoportal.gov.pl 160 KLOTOIDA Sp. j.