literatura - Journal of Health Policy,Insurance and Management

LITERATURA
1. Bauer H, Hammerschmidt M, Braehler
M. The Customer Lifetime Value Concept and Ist Contribution to Corporate
Valuation, Yearbook of Marketing and
Consumer Research Vol. 1, 2003.
15. Peppers D, Rogers M, Dorf B. The
OnetoOne Fieldbook. The Complete
Tolkit for Implementing a1 to 1 Marketing Program, Doubleday, New York
1999.
2. Bazarnik J. WartoÊç ˝yciowa klienta
(LTV), Modern Marketing, marzec
2001.
16. Rodek K, Visan J. Marketing ubezpieczeƒ
na ˝ycie, Poltex, Warszawa 1996.
3. Berry L L. Relationship Marketing of
Services-Growing Interest, Emerging
Perspectives, Journal of the Academy
of Marketing Science, 23 (4), 1995.
4. Bodneszac M. Analiza LTV, Gazeta IT,
22 czerwca 2002.
5. Gajewski S. Zachowanie si´ konsumenta a wspó∏czesny marketing, Wydawnictwo Uniwersytetu ¸ódzkiego, ¸ódê,
1994: 130.
6. Gronroos Ch. Service Managament and
Marketing, Maxwell Macmillan International Editions, 1990.
7. Kotler Ph, Armstrong G, Saunders J,
Wong V. Marketing. Podr´cznik europejski, PWE, Warszawa 2002.
8. Kotler P. Marketing Management,
Prentice Hall 1991.
9. Kumar V, Rajan B. Measuring and Maximizing Customer Lifetime Value, Management Accounting Quarterly Vol.
10 No. 3, 2009.
10. Monkiewicz J. (red.). Podstawy ubezpieczeƒ, Poltex, Warszawa 2000.
11. Nowatorska-Romaniak B. Marketing
us∏ug ubezpieczeniowych, PWE, Warszawa 1996.
12. Novo J. Calculating Lifetime Value or Lifetime Customer Value, www.jimnovo.com
13. O’Malley, Tynan C. Relationship marketing in consumer markets. Rhetoric
or reality?, European Journal of Marketing (7), 2000: 798-799.
14. Otto J. Marketing relacji. Koncepcja
i stosowanie, Warszawa, Wydawnictwo
C. H. Beck, 2001.
136
Marzec 2012 • Nr X
17. Rudnicki L. Zachowania konsumentów
na rynku, PWE, Warszawa, 2000: 209-212.
18. Sieniawska M. Analiza op∏acalnoÊci nabywców w marketingu relacji (CRM).
Finanse.info.pl
19. WaÊkowski Z. Problemy ksztaltowania
lojalnoÊci nabywców, www.swiatmarketingu.pl.2002
The successes and defeads of health insurance on emerging markets...
“THE SUCCESSES AND DEFEATS OF HEALTH INSURANCE
ON EMERGING MARKETS IN CENTRAL AND EASTERN
EUROPEAN COUNTRIES – LOOKING FOR THE RIGHT WAY”,
INTERNATIONAL CONFERENCE IN KIEV, 3-4 NOVEMBER 2011
Ç ÌÓfl· 2011 „Ó‰‡ ‚ „.äË‚ ÒÓÒÚÓfl·Ҹ åÂʉÛ̇Ӊ̇fl ̇ۘÌÓ-Ô‡ÍÚ˘ÂÒ͇fl ÍÓÌÙÂÂ̈Ëfl
«å‰ˈËÌÒÍÓ ÒÚ‡ıÓ‚‡ÌË ‚ ÒÚ‡Ì‡ı ñÂÌÚ‡Î¸ÌÓÈ Ë ÇÓÒÚÓ˜ÌÓÈ Ö‚ÓÔ˚. Ç˚·Ó ÔÛÚÂÈ
‡Á‚ËÚËfl». é„‡ÌËÁ‡ÚÓ˚ äÓÌÙÂÂ̈ËË – å‰ˈËÌÒÍËÈ ÛÌË‚ÂÒËÚÂÚ „.ãÓ‰Á¸ Ë ä‡Â‚ÓÈ
ËÌÒÚËÚÛÚ ÒÚ‡ıÓ‚‡ÌËfl ‚ èÓθ¯Â (èÓθ¯‡), ‡ Ú‡ÍÊ 燈ËÓ̇θÌ˚È Ï‰ˈËÌÒÍËÈ ÛÌË‚ÂÒËÚÂÚ
ËÏ.Ä.ÅÓ„ÓÏÓθˆ‡, ãË„‡ ÒÚ‡ıÓ‚˚ı Ó„‡ÌËÁ‡ˆËÈ ìÍ‡ËÌ˚ Ë ñÂÌÚ ·ËÁÌÂÒ-ÒÚ‡Ú„ËÈ
«èÂÒÔÂÍÚË‚‡» (ìÍ‡Ë̇). äÓÌÙÂÂ̈Ëfl ÔӂӉ˷Ҹ ÔË ÔÓ‰‰ÂÊÍ ÏËÌËÒÚÂÒÚ‚
Á‰‡‚ÓÓı‡ÌÂÌËfl èÓθ¯Ë Ë ìÍ‡ËÌ˚, ‡ Ú‡ÍÊ èÓÒÓθÒÚ‚‡ èÓθ¯Ë ‚ ìÍ‡ËÌÂ. é̇ ÒÓ·‡Î‡
104 Û˜‡ÒÚÌË͇ ËÁ 4-ı ÒÚ‡Ì.
É·‚ÌÓÈ ˆÂθ˛ äÓÌÙÂÂ̈ËË ·˚ÎÓ ‡ÒÒÏÓÚÂÌË ‚ÓÁÏÓÊÌ˚ı ‚‡ˇÌÚÓ‚ Ë ÔÛÚÂÈ ‡Á‚ËÚËfl
ωˈËÌÒÍÓ„Ó ÒÚ‡ıÓ‚‡ÌËfl ‚ ìÍ‡ËÌÂ, Ò ËÒÔÓθÁÓ‚‡ÌËÂÏ Ô‡ÍÚ˘ÂÒÍÓ„Ó ÓÔ˚Ú‡ ÍÓÎ΄
ËÁ èÓθ¯Ë, ÍÓÚÓ˚Â, Ù‡ÍÚ˘ÂÒÍË, ˘Â‰Ó ÔÓ‰ÂÎËÎËÒ¸ ËÌÙÓχˆËÂÈ Ë ÍÓÏÏÂÌÚ‡ËflÏË
Ó· ËÒÚÓËË Ë ÛÒÎÓ‚Ëflı ‚̉ÂÌËfl ωˈËÌÒÍÓ„Ó ÒÚ‡ıÓ‚‡ÌËfl ‚ èÓθ¯Â.
é Ì˚̯ÌÂÏ ÒÓÒÚÓflÌËË ÒËÒÚÂÏ˚ Á‰‡‚ÓÓı‡ÌÂÌËfl ‚ ìÍ‡ËÌ ÏÓÊÌÓ ÒÛ‰ËÚ¸ ÔÓ ÒÎÂ‰Û˛˘ËÏ
ˆËÙ‡Ï: é·˘ËÈ Ó·˙ÂÏ ÙË̇ÌÒËÓ‚‡ÌËfl Óı‡Ì˚ Á‰ÓÓ‚¸fl ËÁ „ÓÒÛ‰‡ÒÚ‚ÂÌÌÓ„Ó Ë ÏÂÒÚÌ˚ı
·˛‰ÊÂÚÓ‚ ÒÓÒÚ‡‚ÎflÂÚ (2010 „.) 39,4 ÏÎ‰. „Ì, ËÎË ÓÍÓÎÓ 856,5 „Ì./˜ÂÎ. ‚ „Ó‰ (ÓÍÓÎÓ $ 107).
èË ˝ÚÓÏ ‡ÒÔ‰ÂÎÂÌË Ò‰ÒÚ‚ ÓÒÛ˘ÂÒÚ‚ÎflÂÚÒfl ÒÓÓÚ‚ÂÚÒÚ‚ÂÌÌÓ Ëϲ˘ËÏÒfl ÏÓ˘ÌÓÒÚflÏ
ωۘÂʉÂÌËÈ, ·ÂÁ Û˜ÂÚ‡ ÍÓ΢ÂÒÚ‚‡ Ë Í‡˜ÂÒÚ‚‡ Ô‰ÓÒÚ‡‚ÎflÂÏ˚ı ÛÒÎÛ„. ÖÒÚ¸ ÓÒÌÓ‚‡ÌËfl
ÛÚ‚Âʉ‡Ú¸, ˜ÚÓ ÔË Ú‡ÍÓÏ ÙË̇ÌÒËÓ‚‡ÌËË Ë Ù‡ÍÚ˘ÂÒÍÓÏ ‰ÂÙˈËÚ „ÓÒ·˛‰ÊÂÚ‡ ÓÊˉ‡Ú¸
ÒÛ˘ÂÒÚ‚ÂÌÌÓ„Ó ÛÎÛ˜¯ÂÌËfl ÙË̇ÌÒËÓ‚‡ÌËfl Á‰‡‚ÓÓı‡ÌÂÌËfl Ë Ó·ÂÒÔ˜ÂÌËfl ÍÓÌÒÚËÚÛˆËÓÌÌÓ„Ó
Ô‡‚‡ ̇ ·ÂÒÔ·ÚÌÛ˛ ωˈËÌÒÍÛ˛ ÔÓÏÓ˘¸ (ÒÚ.49 äÓÌÒÚËÚÛˆËË ìÍ‡ËÌ˚1) ‚ ·ÎËʇȯËÂ
„Ó‰˚ Ì ÔËıÓ‰ËÚÒfl. ùÚÓÚ ‚˚‚Ó‰ ˆÂÎËÍÓÏ ÏÓÊÌÓ ÓÚÌÂÒÚË Ë Í ‚‚‰ÂÌ˲ Ó·flÁ‡ÚÂθÌÓ„Ó
ωˈËÌÒÍÓ„Ó ÒÚ‡ıÓ‚‡ÌËfl ‚ ÒÚ‡ÌÂ.
ÇÔÓÎÌ Îӄ˘ÌÓ, ˜ÚÓ ‚ ˝ÚËı ÛÒÎÓ‚Ëflı ÔËÓ·ÂÚ‡ÂÚ ÒӈˇθÌÓ Á̇˜ÂÌË ‰Ó·Ó‚ÓθÌÓÂ
ωˈËÌÒÍÓ ÒÚ‡ıÓ‚‡ÌË (Ñåë, ËÎË ÌÂÔÂ˚‚ÌÓ ÒÚ‡ıÓ‚‡ÌË Á‰ÓÓ‚¸fl Ë ÒÚ‡ıÓ‚‡ÌËÂ
̇ ÒÎÛ˜‡È ·ÓÎÂÁÌË), ÍÓÚÓÓ ‚ 2011 „. ‚ ìÍ‡ËÌ ÒÓÒÚ‡‚ÎflÂÚ ÓÍÓÎÓ 2,05 % ÔÓ Ó·˙ÂÏÛ ÒÚ‡ıÓ‚˚ı
ÔÂÏËÈ Ë 1,7% ÔÓ ÒÚ‡ıÓ‚˚Ï ‚˚ÔÎ‡Ú‡Ï ÓÚ ·˛‰ÊÂÚÌÓ„Ó ÙË̇ÌÒËÓ‚‡ÌËfl Á‰‡‚ÓÓı‡ÌÂÌËfl.
èË ‚ÒÂÈ ÌÂÁ̇˜ËÚÂθÌÓÒÚË ˝ÚËı ÒÛÏÏ, ‚ÒÂÎflÂÚ Ì‡‰ÂÊ‰Û ÚÓ, ˜ÚÓ ÂÊ„ӉÌ˚È ÓÒÚ Ó·˙Âχ
Ñåë ‚ ÒÚ‡Ì Á‡ ÔÂËÓ‰ 2006-2011 „.„. ÒÓÒÚ‡‚ÎflÂÚ 58,7 %, ËÁ ÍÓÚÓ˚ı ·ÓΠ90% –
ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓ ÒÚ‡ıÓ‚‡ÌË (‚ÒÂ„Ó Ñåë ÔÓ‚Ó‰flÚ ÓÍÓÎÓ 120-ÚË ÒÚ‡ıÓ‚˚ı ÍÓÏÔ‡ÌËÈ).
ùÚË ‚ÓÔÓÒ˚ Ë ÒÚ‡ÎË Ô‰ÏÂÚÓÏ Ó·ÒÛʉÂÌËfl Ë ‰ËÒÍÛÒÒËÈ, ‚Ó ‚ÂÏfl ÍÓÚÓ˚ı Ô‰ÒÚ‡‚ÎÂÌÓ
28 ‰ÓÍ·‰Ó‚, Ò ÍÓÚÓ˚ÏË ‚˚ÒÚÛÔËÎË 10 ‰ÓÍÚÓÓ‚ ̇ÛÍ, 12 ͇̉ˉ‡ÚÓ‚ ̇ÛÍ, ‚ ÚÓÏ ˜ËÒÎÂ
Û˜ÂÌ˚Â-Ó„‡ÌËÁ‡ÚÓ˚ ÒËÒÚÂÏ Á‰‡‚ÓÓı‡ÌÂÌËfl, ÒÚ‡ıÓ‚˘ËÍË-Ô‡ÍÚËÍË, Ô‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË
„ÓÒÛ‰‡ÒÚ‚ÂÌÌ˚ı „ÛÎflÚÓÌ˚ı Ó„‡ÌÓ‚ Ë Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌÌ˚ı Ó·˙‰ËÌÂÌËÈ.
éÒÌÓ‚Ì˚Ï ËÚÓ„ÓÏ äÓÌÙÂÂ̈ËË ÒÚ‡ÎÓ ÚÓ, ˜ÚÓ Í‡Ê‰˚È ËÁ Û˜‡ÒÚÌËÍÓ‚ ÔÓÎÛ˜ËÎ ÓÚ‚ÂÚ˚
̇ ÏÌÓ„Ë ‚ÓÔÓÒ˚ Ô‡ÍÚ˘ÂÒÍÓÈ ‰ÂflÚÂθÌÓÒÚË, ÛÒÚ‡ÌÓ‚ÎÂÌ˚ ‰ÂÎÓ‚˚ ÍÓÌÚ‡ÍÚ˚ Ë Ò‰Ë
Û˜ÂÌ˚ı, Ë ÒÚ‡ıÓ‚˘ËÍÓ‚-Ô‡ÍÚËÍÓ‚, ̇ϘÂÌ˚ ÔÛÚË ‰‡Î¸ÌÂÈ¯Â„Ó ÒÓÚÛ‰Ì˘ÂÒÚ‚‡ ‚ ‰‚Ûı
ÓÒÌÓ‚Ì˚ı ̇Ô‡‚ÎÂÌËflı:
1
ÅÂÒÔ·Ú̇fl ωˈËÌÒ͇fl ÔÓÏÓ˘¸ ‚ „ÓÒÛ‰‡ÒÚ‚ÂÌÌ˚ı Ë ÍÓÏÏÛ̇θÌ˚ı Û˜ÂʉÂÌËflı Á‰‡‚ÓÓı‡ÌÂÌËfl
‰ÓÎÊ̇ Ô‰ÓÒÚ‡‚ÎflÚ¸Òfl ‚ÒÂÏ „‡Ê‰‡Ì‡Ï ‚ ÔÓÎÌÓÏ Ó·˙ÂÏÂ, Ú.Â. Û‰Ó‚ÎÂÚ‚ÓflÚ¸ ÔÓÚ·ÌÓÒÚË ˜ÂÎÓ‚Â͇
‚ ÒÓı‡ÌÂÌËË ËÎË ‚ÓÒÒÚ‡ÌÓ‚ÎÂÌËË Á‰ÓÓ‚¸fl. (àÁ ê¯ÂÌËfl äÓÌÒÚËÚÛˆËÓÌÌÓ„Ó ÒÛ‰‡ ìÍ‡ËÌ˚ ÓÚ 2002 „.).
Polityka Zdrowotna
137
International Conference in Kiev
1. ÑÓÒÚ˘¸ Òӄ·ÒÓ‚‡ÌÌÓÒÚË ÏÂÊ‰Û Ì‡Û˜Ì˚ÏË Ë Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂθÌ˚ÏË ÔÓ„‡ÏχÏË ‚ ӷ·ÒÚË
ÒÚ‡ıÓ‚‡ÌËfl Ë ÔÓÎËÚËÍË Á‰‡‚ÓÓı‡ÌÂÌËfl, ‚ ‡Á‡·ÓÚÍ ÔÓ„‡ÏÏ˚ ÒÚ‡Ú„˘ÂÒÍÓ„Ó
‡Á‚ËÚËfl Ñåë Ë Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂθÌÓ„Ó „ÛÎËÓ‚‡ÌËfl ˝ÚÓÈ ‰ÂflÚÂθÌÓÒÚË.
2. îÓÏËÓ‚‡Ú¸ ÛÒËÎËflÏË Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌÌ˚ı Ó·˙‰ËÌÂÌËÈ ÒÚ‡ıÓ‚˘ËÍÓ‚ Ë ‰Û„Ëı ÒÛ·˙ÂÍÚÓ‚
ËÌÙ‡ÒÚÛÍÚÛ˚ Ñåë ÓÒÓÁ̇ÌË ӷ˘ÂÒÚ‚ÓÏ ÚÓ„Ó, ˜ÚÓ ˝ÚÓÚ ‚ˉ ÒÚ‡ıÓ‚‡ÌËfl – Ì «·ËÁÌÂÒ
Ì·Óθ¯ÓÈ „ÛÔÔ˚ Ô‰ÔËÌËχÚÂÎÂÈ», ‡ ÒӈˇθÌÓ Á̇˜Ëχfl ÔÓ„‡Ïχ, Ëϲ˘‡fl
Á̇˜ËÚÂθÌ˚È ÔÓÚÂ̈ˇΠ‰Îfl ¯ÂÌËfl ÔÓ·ÎÂÏ˚ Á‰‡‚ÓÓı‡ÌÂÌËfl ‚ Ì˚̯ÌËı ˝ÍÓÌÓÏ˘ÂÒÍËı
ÛÒÎÓ‚Ëflı. èË ˝ÚÓÏ ‚˚‚Ó‰ËÚ¸ Ñåë ËÁ ÒÓÒÚÓflÌËfl «ÌÂÁ̇ÌË», «ÓÚÒÛÚÒÚ‚Ë ÒÔÓÒ‡»
Ë ÔÓÁˈËÓÌËÓ‚‡Ú¸ Â„Ó Í‡Í «Ó·˙ÂÍÚ ËÌÚÂÂÒ‡ Ë ‚ÓÒÚ·ӂ‡ÌÌÓÒÚË».
ÑËÂÍÚÓ ñÅë «èÂÒÔÂÍÚË‚‡»,
Í.˝.Ì., ‰ÓˆÂÌÚ Í‡Ù‰˚ ÒÚ‡ıÓ‚‡ÌËfl Ë ËÒÍ-ÏẨÊÏÂÌÚ‡
äË‚ÒÍÓ„Ó Ì‡ˆËÓ̇θÌÓ„Ó ÛÌË‚ÂÒËÚ‡Ú ËÏÂÌË í‡‡Ò‡ ò‚˜ÂÌÍÓ
ÇËÚ‡ÎËÈ ç˜ËÔÓÂÌÍÓ
W dniach 3-4 listopada 2011 r. w Kijowie
odby∏a si´ Mi´dzynarodowa Konferencja
Naukowa: The successes and defeats of health
insurance on emerging markets in Central and
Eastern European countries – looking for the
right way. Organizatorami przedsi´wzi´cia byli:
Narodowy Uniwersytet Medyczny w Kijowie,
Uniwersytet Medyczny w ¸odzi, Liga Organizacji Ubezpieczeniowych Ukrainy, Centrum
Strategii Biznesowej „Perspektywa” oraz Krajowy Instytut Ubezpieczeƒ w Warszawie.
W obradach wzi´li równie˝ udzia∏ przedstawiciele Komisji Zdrowia Parlamentu (Wierchownej Rady) Ukrainy, Ministerstwa Zdrowia
Ukrainy, Polskiej Ambasady w Kijowie oraz
Polskiego Ministerstwa Zdrowia.
W dokumencie europejskim (najwy˝szym
rangà) – Traktat o Unii Europejskiej stwierdza
si´, ˝e: „Systemy ochrony zdrowia pe∏nià w UE
funkcj´ zabezpieczenia socjalnego i finansowego, prowadzàc do wzrostu jakoÊci i d∏ugoÊci
˝ycia obywateli”. Powinny one oferowaç powszechne zabezpieczenie zdrowotne, zapewniaç solidaryzm finansowania, równoÊç dost´pu oraz wysokà jakoÊç opieki medycznej.
Finansowanie ochrony zdrowia jest jednym
z najwa˝niejszych zadaƒ politycznych ka˝dego
kraju. èród∏o i zasady finansowania kreujà
rodzaj systemu ochrony zdrowia, determinujà
poziom kosztów oraz struktur´ wydatków
(w podziale na publiczne i prywatne), skal´
redystrybucji (w tym tak˝e charakter i rol´
podmiotów), a tak˝e majà wp∏yw na wiele
innych cech systemu. Jednym z najcz´Êciej
wykorzystywanych sposobów poprawy efek2
tywnoÊci systemu ochrony zdrowia, zwi´kszenia dost´pnoÊci do Êwiadczeƒ i poprawy
ich jakoÊci jest uruchamianie alternatywnych
êróde∏ finansowania – wobec ju˝ funkcjonujàcych. W wielu krajach ich êród∏ami sà dobrowolne/dodatkowe ubezpieczenia zdrowotne. Zdaniem ekspertów motorem wzrostu wartoÊci rynku ochrony zdrowia, w najbli˝szych latach b´dà, obok leków, prywatne
ubezpieczenia zdrowotne oraz abonamenty
medyczne.2
Kolejne wystàpienia polskich przedstawicieli dotyczy∏y aktualnego stanu systemu
ubezpieczeƒ zdrowotnych w Polsce i w krajach
Europy Ârodkowo-Wschodniej, prognozy
zmian, jakie powodujà reformy podejmowane
w poszczególnych krajach (ze szczególnym
uwzgl´dnieniem Polski) oraz okreÊlenie najwa˝niejszych uwarunkowaƒ rozwoju systemu
ubezpieczeƒ zdrowotnych w tym regionie.
Oferta ubezpieczenia, jako instrumentu
organizacji i nadzoru nad realizacjà dzia∏aƒ
neutralizujàcych ryzyko utraty zdrowia, obejmuje Êwiadczenia:
1) finansowe (jednorazowe, okresowe, bezterminowe),
2) rzeczowe (g∏ównie sprz´t medyczny s∏u˝àcy
terapii),
3) medyczne (g∏ównie diagnostyczne, prewencyjne, naprawcze, rehabilitacyjne, opiekuƒczo-piel´gnacyjne i paliatywne).
Ka˝dy tzw. produkt ubezpieczenia zdrowotnego sk∏ada si´ z trzech wymienionych
modu∏ów, dzi´ki czemu mo˝e byç dostosowywany do ka˝dego ryzyka utraty zdrowia
Rynek prywatnej opieki zdrowotnej w Polsce 2009. Prognozy rozwoju na lata 2009-2011. PMR raport.
138
Marzec 2012 • Nr X
The successes and defeads of health insurance on emerging markets...
z przyczyn chorobowych (najcz´Êciej klasyfikowanych wedle ICD3) czy pozachorobowych
(takich jak: wypadek przy pracy, w podró˝y,
w trakcie uprawiania sportu, w wyniku nadmiernej eksploatacji lub „zu˝ycia si´” organizmu itp.). PodejÊcie takie pozwala na
ubezpieczenie ryzyka utraty zdrowia, niezale˝nie od tego jakie sà i jaki charakter majà
przyczyny realizacji tego ryzyka (tzn. bez
wzgl´du na to, na ile i w jaki sposób przyczyniajà si´ do utraty zdrowia – bezpoÊrednio,
jak choroba bàdê wypadek, czy te˝ poÊrednio,
jak styl ˝ycia, uwarunkowania genetyczne, p∏eç,
warunki Êrodowiskowe). Uzasadnia tak˝e
rozumienie ubezpieczenia zdrowotnego jako
us∏ugi finansowej obejmujàcy organizacj´
i nadzór nad realizacjà Êwiadczeƒ zdrowotnych
(finansowych, rzeczowych i us∏ug medycznych)
neutralizujàcych ryzyko utraty zdrowia (z przyczyn chorobowych i pozachorobowych) w zakresie: ratownictwa, profilaktyki, diagnostyki,
prewencji, medycyny naprawczej, zachowawczej,
opiekuƒczo-piel´gnacyjnej i paliatywno-hospicyjnej gwarantowana na mocy i na warunkach umowy ubezpieczenia okreÊlajàcych
zakres i sposób prewencji i/lub (re) kompensaty
za ewentualne skutki utraty zdrowia w zamian
za sk∏adk´.
(Romuald Holly, Dominika Cichoƒska, Zdrowie
i jego utrata jako przedmiot ubezpieczenia)
Przestrzeƒ dla dodatkowych ubezpieczeƒ
zdrowotnych w systemie ochrony zdrowia mo˝e
byç stworzona na wiele sposobów, przede wszystkim poprzez:
1) Wprowadzenie koszyka
Êwiadczeƒ gwarantowanych
Koszyk Êwiadczeƒ gwarantowanych w Polsce
zosta∏ og∏oszony w 2009 roku. Niestety, nadal
istnieje problem z definicjà gwarantowanych
Êwiadczeƒ zdrowotnych, wynikajàcy g∏ównie
z braku precyzyjnego okreÊlenia koszyka,
w ramach którego:
• jedynie nazwano okreÊlone procedury medyczne lub rozpoznania,
• nie okreÊlono, jakie dok∏adnie Êwiadczenia
zdrowotne sk∏adajà si´ na te procedury,
• nie wskazano, czy gwarantowane Êwiadczenia
zdrowotne obejmujà procedury tradycyjne
czy te˝ innowacyjne, tanie czy drogie,
3
• nie okreÊlono, jaki powinien byç maksymalny
termin oczekiwania na gwarantowane Êwiadczenie zdrowotne.
Mo˝e to powodowaç ograniczenie dost´pnoÊci do Êwiadczeƒ opieki zdrowotnej dla
pacjentów oraz brak pe∏nego wykorzystania
zasobów publicznych szpitali. Najwa˝niejsze
przedstawione w prezentacji Grzegorza Màczyƒskiego konkluzje dotyczy∏y koniecznoÊci:
• doprecyzowania „koszyka Êwiadczeƒ gwarantowanych”,
• wprowadzenia do polskiego prawa kompleksowej ustawy szczegó∏owo regulujàcej
tematyk´ prywatnych ubezpieczeƒ zdrowotnych,
• zmniejszenia przewagi NFZ w procesie zawierania umów o udzielanie Êwiadczeƒ opieki
zdrowotnej ze szpitalami (np. umowy powinny byç zawierane na kilka lat).
(Grzegorz Màczyƒski, Szpital publiczny w ubezpieczeniowym paradygmacie systemu ochrony
zdrowia – aspekty formalno-prawne)
2) OkreÊlenie zasad
publicznego ubezpieczenia lekowego
Publiczne ubezpieczenie lekowe okreÊlone
zosta∏o jako ta cz´Êç powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce, która dotyczy
finansowania lub wspó∏finansowania ze Êrodków publicznych ubezpieczonym pacjentom,
w razie choroby lub wypadku oraz w celach
profilaktycznych, produktów takich jak: leki,
wyroby medyczne oraz Êrodki specjalnego przeznaczenia ˝ywieniowego.
Od 1 stycznia 2012 r. w Polsce obowiàzuje
nowy system refundacji – Ustawa o refundacji
leków, Êrodków spo˝ywczych specjalnego przeznaczenia ˝ywieniowego oraz wyrobów medycznych (tzw. „Ustawa refundacyjna”). Najwa˝niejsze wprowadzone zmiany, to:
• lista leków, wyrobów medycznych, Êrodków
specjalnego przeznaczenia ˝ywieniowego,
obj´ta publicznym ubezpieczeniem lekowym,
b´dzie zmienna w czasie (nawet co dwa
miesiàce),
• poziom wspó∏p∏acenia za produkty refundowane ubezpieczonych pacjentów b´dzie
zmienia∏ si´ w czasie.
• cz´Êç odpowiedzialnoÊci finansowej za zwi´kszenie wartoÊci udzielonej refundacji dla
ubezpieczonych pacjentów zostanie przerzucona na firmy farmaceutyczne.
ICD – International Classification of Diseases.
Polityka Zdrowotna
139
International Conference in Kiev
Pojawia si´ mo˝liwoÊç szerszego rozwoju
produktów ubezpieczeƒ lekowych oferowanych
przez prywatne zak∏ady ubezpieczeƒ.
(Grzegorz Màczyƒski, Publiczne ubezpieczenie
lekowe w Polsce)
3) Obj´cie prywatnym ubezpieczeniem
zdrowotnym Êwiadczeƒ
z zakresu medycyny pracy
Projekt ustawy o dodatkowych ubezpieczeniach zdrowotnych prezentuje niejasne
okreÊlenie medycyny pracy jako produktu
ubezpieczeniowego. Sk∏adka ubezpieczeniowa
dla zadaƒ z tego zakresu ma byç ustalana oddzielnie. Dopuszczone zostanie tak˝e dobrowolne alternatywne zawieranie kontraktów
z ubezpieczycielem, jak i z dostawcà Êwiadczeƒ.
Ekonomiczny aspekt medycyny pracy jako
produktu ubezpieczeniowego wymaga analizy:
zakresu produktu ubezpieczeniowego, finansowania s∏u˝by medycyny pacy (smp) w relacji
do jej organizacji i zadaƒ, statystycznych
uwarunkowaƒ analizy smp. G∏ówne dylematy
zwiàzane z proponowanym w projekcie ustawy
rozwiàzaniem, zwiàzane sà z relacjami mi´dzy
dodatkowym ubezpieczeniem zdrowotnym,
a obecnym systemem smp, finansowaniem
smp, rolà „trzeciego aktora” w kontraktowaniu
Êwiadczeƒ. Z drugiej strony, dodatkowe ubezpieczenia zdrowotne tworzà mo˝liwoÊç wprowadzenia systemu bodêców ekonomicznych
zach´cajàcych pracodawców do inwestowania
w zdrowie pracowników.
(Izabela Rydlewska-Liszkowska, Medycyna pracy
w prywatnym ubezpieczeniu zdrowotnym w Polsce – ekonomiczne dylematy i mo˝liwoÊci)
4) Rozwój transgranicznych ubezpieczeƒ
zdrowotnych w Europie
W Polsce prawo ÊciÊle okreÊla wymogi, które
muszà byç spe∏nione, aby narodowy p∏atnik
(NFZ) zgodzi∏ si´ na leczenie poza granicami.
Najwa˝niejsze powody to: brak mo˝liwoÊci
przeprowadzenia leczenia w Polsce, lub rzadziej – zbyt d∏ugi czas oczekiwania. Skala zjawiska jest marginalna – w 2010 roku wydano
167 zgód na wyjazd i leczenie zagranicà, 17
odmów – wartoÊç us∏ug to 12,3 mln z∏otych
(4 mln euro). W krajach Unii Europejskiej,
gdzie dobrze rozwini´te sà prywatne ubezpieczenia zdrowotne, skala zjawiska jest
140
Marzec 2012 • Nr X
wi´ksza. Szacuje si´ (dane ubezpieczycieli
i p∏atników publicznych), ˝e wartoÊç us∏ug
transgranicznych przekroczy∏a w 2010 roku
1 mld euro (z 1 018 mld euro wydanych na
zdrowie).
W 2013 roku wejdzie w ˝ycie dyrektywa
dotyczàca korzystania z us∏ug medycznych w Unii
Europejskiej, zwana dyrektywà „pacjenci bez
granic” lub „medycznym Schengen”. Regulacja przewiduje zwrot kosztów leczenia do
poziomu gwarantowanego w kraju zamieszkania, bez potrzeby udowadniania koniecznoÊci
skorzystania z us∏ugi medycznej za granicà. Przy
czym leczenie szpitalne nadal b´dzie wymaga∏o uprzedniej zgody NFZ (i jego europejskich
odpowiedników). Nowa dyrektywa gwarantuje
wi´c te same prawa wszystkim obywatelom
paƒstw UE. Inne korzyÊci dla pacjentów, p∏ynàce z postanowieƒ dyrektywy, to wzajemne
uznawanie recept. Majà byç tak napisane, by
ka˝dy farmaceuta w UE móg∏ je odczytaç
i wydaç odpowiedni lek. Ale, tak jak w przypadku leczenia, za leki najpierw zap∏aci pacjent, a dopiero potem dostanie zwrot w wysokoÊci gwarantowanej jego bazowym ubezpieczeniem w kraju.
Warunkiem koniecznym rozwoju ubezpieczeƒ transgranicznych jest upowszechnienie
prywatnych ubezpieczeƒ zdrowotnych. G∏ówne
identyfikowane, na obecnym etapie, bariery
rozwoju ubezpieczeƒ transgranicznych, to:
a) odmiennie zorganizowane systemy ochrony
zdrowia w poszczególnych krajach UE
(np.: system holenderski i duƒski),
b) ró˝nice w regulacjach prawnych (zakres
odpowiedzialnoÊci lekarzy, szpitali itd.),
c) ró˝nice cen us∏ug medycznych – brak jednolitej, porównywalnej metody wyceny,
d) nierównomierny dost´p do nowych technologii medycznych, w tym do specjalistycznych innowacyjnych terapii w przypadku rzadkich schorzeƒ,
e) ró˝nice w systemach refundacji leków,
f) nadmierny (wzrastajàcy w czasach kryzysu)
protekcjonizm niektórych krajów Unii,
g) bariery j´zykowe i kulturowe,
h) brak systemów wyrównywania ryzyka i szkodowoÊci zwiàzanych z przep∏ywem pacjentów i kosztów ich leczenia w ramach UE.
(Adam H. Pustelnik, Transgraniczne ubezpieczenia zdrowotne w Europie – szanse i wyzwania)
The successes and defeads of health insurance on emerging markets...
5) Zwi´kszenie roli szpitali publicznych
na rynku ubezpieczeƒ zdrowotnych
Finansowanie szpitali publicznych w Polsce
oparte jest w blisko 95% na Êrodkach Narodowego Funduszu Zdrowia. Monopol p∏atnika w tym zakresie jest najwi´kszym zagro˝eniem dla utrzymania ciàg∏oÊci funkcjonowania placówek, które przy decyzjach politycznych o zmniejszeniu finansowania mogà
traciç stabilnoÊç finansowà. NFZ stawia szpital
do wy∏àcznej swojej dyspozycji, jednostronnie
okreÊlajàc korzystne dla siebie zasady w umowach kontraktowych. Dost´p szpitala do funduszy pochodzàcych z prywatnych ubezpieczeƒ
zdrowotnych wymaga odpowiednich zapisów
w statucie jednostki, na które zgod´ wyraziç
musi jej organ za∏o˝ycielski. JednoczeÊnie szpital
musi gwarantowaç równy dost´p do Êwiadczeƒ
pacjentom ubezpieczenia publicznego i prywatnego. Wymaga to dywersyfikacji zasobów
szpitali, w celu bezkolizyjnej realizacji umów.
Potrzebne sà wi´c nowe rozwiàzania prawne,
infrastrukturalne i organizacyjne w funkcjonowaniu szpitali, dla potrzeb bezkolizyjnego
Êwiadczenia us∏ug wszystkim pacjentom.
(Jacek Domejko, Szpital publiczny na rynku
ubezpieczeƒ zdrowotnych w Polsce)
6) Wdro˝enia narz´dzi zarzàdzania
ryzykiem i dostosowania ryzyka
(Risk Adjustment)
Zarzàdzanie ryzykiem jest rozumiane jako
system metod i dzia∏aƒ zmierzajàcych do obni˝enia stopnia oddzia∏ywania ryzyka na
ubezpieczonych i na podmiot odpowiedzialny
za dany obszar, czyli Ministerstwo Zdrowia
i Narodowy Fundusz Zdrowia oraz do podejmowania w tym celu optymalnych decyzji.
SpoÊród dost´pnych narz´dzi najwi´ksze zastosowanie mo˝e mieç sterowanie ryzykiem,
czyli podejmowanie aktywnych lub pasywnych
dzia∏aƒ ukierunkowanych na ograniczenie
ryzyka do dopuszczalnych rozmiarów. Risk
Adjustment uto˝samia si´ z dostosowywaniem przep∏ywów finansowych w systemach
ubezpieczeniowych, w których w warunkach
konkurencyjnych funkcjonuje wielu ubezpieczycieli. W uj´ciu spo∏eczno-systemowym
oznacza to opracowywanie algorytmów, rozumianych jako formu∏y opisujàce co i w jaki
sposób powinno byç wzi´te pod uwag´, w celu:
identyfikowania i kwantyfikowania chorobowych
i pozachorobowych ryzyk utraty zdrowia, kwa-
lifikowania poszczególnych ryzyk, realizacji
celów operacyjnych systemu ochrony zdrowia:
maksymalnego pokrycia ryzyk (zakresu ochrony
zdrowia), najwy˝szej jakoÊci Êwiadczeƒ, najwi´kszej dost´pnoÊci, minimalnych kosztów
i cen Êwiadczeƒ.
(Cezary G∏ogowski, Zdrowotne ryzyka poszczególne w publicznym i prywatnym sektorze ubezpieczeƒ – na przyk∏adzie chorób nowotworowych)
7) Alternatywne formy finansowania
systemu ochrony zdrowia, takie jak
zdrowotne konta oszcz´dnoÊciowe
Niezale˝nie od wzrostu udzia∏u publicznego
finansowania ochrony zdrowia, w Polsce ciàgle
jeszcze zap∏ata out-of-pocket ma znaczàcy udzia∏.
W tym celu niezb´dne jest rozszerzenie êróde∏
finansowania systemu ochrony zdrowia. Jednym
z proponowanych rozwiàzaƒ sà Zdrowotne
Konta Oszcz´dnoÊciowe (ZKO), b´dàce po∏àczeniem prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego z rachunkiem oszcz´dnoÊciowym, korzystajàcym z ulgi podatkowej.
(Petre Iltchev, Zdrowotne Konta Oszcz´dnoÊciowe – nowa forma finansowania systemu
ochrony zdrowia)
W Polsce debata publiczna o wprowadzeniu
dodatkowych ubezpieczeƒ zdrowotnych toczy
si´ od ponad 10 lat. Propozycje rozwiàzaƒ przedstawili:
• Jerzy Hausner (2003) – propozycja wdro˝enia
dodatkowych ubezpieczeƒ zdrowotnych, które
mia∏yby charakter suplementarno-komplementarny do obowiàzkowych ubezpieczeƒ,
• Zbigniew Religa (2005-2007) – wielofilarowy
model ubezpieczeƒ,
• Rzecznik Praw Obywatelskich (2007) – trójfilarowy system ubezpieczeƒ, w którym dotychczasowa sk∏adka obowiàzkowa podzielona by∏aby pomi´dzy p∏atnika (p∏atników)
publicznego oraz p∏atników prywatnych,
• Ewa Kopacz (2008) – projekt trójfilarowego
systemu ubezpieczeƒ z ulgà podatkowà dla
wykupujàcego polisy dodatkowe oraz dop∏atà
do polisy przez pracodawc´,
• Polska Izba Ubezpieczeƒ (2008) – wprowadzenie alternatywnego systemu prywatnych
ubezpieczeƒ zdrowotnych, który sk∏ada∏by si´
z dwóch elementów: (1) stawki kapitacyjnej
pochodzàcej ze sk∏adki powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego oraz (2) sk∏adki dodatkowej p∏aconej przez ubezpieczonego
lub jego pracodawc´,
Polityka Zdrowotna
141
International Conference in Kiev
• Ewa Kopacz (2011) – dwa rodzaje dodatkowych ubezpieczeƒ zdrowotnych: (1) suplementarne (gwarantujàce krótszy czas oczekiwania na Êwiadczenia, które sà obecnie
gwarantowane) i (2) komplementarne
(umo˝liwiajàce dost´p do Êwiadczeƒ, które
nie sà finansowane przez paƒstwo), oraz zasada konkurencji pomi´dzy p∏atnikami publicznymi i prywatnymi w zarzàdzaniu sk∏adkà
zdrowotnà.
˚aden z projektów nie zosta∏ wdro˝ony.
Dodatkowe ubezpieczenia zdrowotne traktuje
si´ jako panaceum na wiele obecnych problemów systemu ochrony zdrowia. Jednak wobec
oczekiwaƒ spo∏ecznych i populizmu polityków
w Polsce oraz tendencji obserwowanych w Unii
Europejskiej, tj. poszerzania zakresu solidaryzmu spo∏ecznego, nie wydaje si´ mo˝liwy
w najbli˝szej perspektywie rozwój w Polsce
ubezpieczeƒ zast´pczych (alternatywnych).
Wobec pogarszajàcej si´ dost´pnoÊci do us∏ug sektora publicznego w Polsce, w ciàgu ostatnich kilku
lat obserwuje si´ natomiast rozwój ubezpieczeƒ
quasi-suplementarnych – prywatne abonamenty
i ubezpieczenia.
(Jakub Gierczyƒski, Trudna droga ubezpieczeƒ
zdrowotnych w Polsce w latach 1997-2011)
Wyboru tez referatów prezentowanych podczas
Mi´dzynarodowej Konferencji Naukowej nt.
The successes and defeats of health insurance
on emerging markets in Central and Eastern
European countries – looking for the right way
dokona∏a:
Dominika Cichoƒska
142
Marzec 2012 • Nr X