Publiczny system badań naukowych w Kanadzie

Publiczny system badań naukowych
w Kanadzie
2016-06-17 16:27:47
2
Informacja na temat systemu publicznych instytutów naukowo-badawczych w Kanadzie.
Ogólne informacje
Federalne instytucje badawcze w Kanadzie zarządzane są przez Narodową Radę Badawczą Kanady (National
Research Council of Canada; NRC). Rada ta jest organem rządowym (federalnym), powołanym na podstawie
ustawy o Narodowej Radzie Badawczej Kanady z 1995 r. (National Research Council Act; tekst ustawy do
pobrania poniżej), zadaniowanym przez trzech ministrów federalnych (Ministra Nauki, Innowacji i Rozwoju
Gospodarczego; Ministra Nauki oraz Ministra Turystyki i Małej Przedsiębiorczości) i składającym się z trzech
działów obejmujących 12 kluczowych obszarów badawczych (szerzej na ten temat poniżej). Rada zobowiązana
jest do składania sprawozdań ze swojej działalności za pośrednictwem Ministra Przemysłu Kanady do Parlamentu
Kanady (corocznie, w ciągu czterech miesięcy po zakończeniu danego roku fiskalnego - tj. do końca lipca roku
następującego po danym roku kalendarzowym; część finansowa takiego raportu jest opiniowana przed
przekazaniem sprawozdania do parlamentu przez Audytora Generalnego Kanady). Poza sprawozdaniami z
działalności Rada zobligowana jest do składania także innych sprawozdań, co wynika z innych aktów prawnych
regulujących działalność tego organu, takich jak m.in. ustawa o dostępie do informacji (obowiązek
przedstawiania raportu na temat udzielanych odpowiedzi na zapytania ze strony interesantów) czy ustawa o
prywatności (obowiązek przedstawiania raportu na temat ochrony danych poufnych).
Rada dokonuje także audytów oraz ocen podległych jej instytutów badawczych, działów czy realizowanych
programów. Celem takich wewnętrznych audytów jest zapewnienie oceny, niezależnej od ocen
przygotowywanych przez zarządy danych instytucji, efektywności procesów kontroli i zarządzania tych instytucji.
Audyty wykonywane są zgodnie z ustawą o administrowaniu finansami (Financial Administration Act; tekst
ustawy do pobrania poniżej) oraz Polityką Audytów Wewnętrznych (Policy on Internal Audit, dokument do
pobrania poniżej). Raporty z audytów oraz z ocen udostępniane są publicznie na stronie internetowej Rady
(raporty; audyty).
Poza utworzeniem w/w organu rząd federalny Kanady przyjął również Program Wsparcia Badań Przemysłowych
(Industrial Research Assistance Program). Program ten zarządzany jest przez w/w Radę, jego celem jest
wspieranie działalności badawczej i rozwojowej małych i średnich przedsiębiorstw poprzez ułatwianie im dostępu
do infrastruktury badawczej (program ten ma być swoistą platformą, siecią dostępu do organizacji, programów,
usług sektora R&D dla małych i średnich przedsiębiorstw).
Federalne instytuty badawcze na ogół utworzone są w formie przedsiębiorstwa państwowego (Crown
Corporation), raportującego do Parlamentu Kanady za pośrednictwem odpowiedniego ministra federalnego
(przykład: Centrum Badawcze ds. Rozwoju Międzynarodowego, nadzorowane i raportujące do parlamentu za
pośrednictwem ministra ds. polityki rozwojowej).
Cele statutowe działalności Narodowej Rady Badawczej Kanady.
Cele działalności Narodowej Rady Badawczej Kanady określone zostały w w/w ustawie o Narodowej Radzie
Badawczej Kanady. W szczególności zadaniem Rady jest inicjowanie, wspieranie, promowanie badań naukowych
i przemysłowych (szczegółowe zadania nałożone na Radę określone są w art. 5 w/w ustawy).
Misją Rady jest praca z klientami i partnerami, zapewnianie wsparcia innowacyjnego, badań strategicznych oraz
usług naukowych i technicznych na potrzeby rozwijania i wdrażania rozwiązań spełniających obecne i przyszłe
potrzeby sektora przemysłowego i społeczeństwa Kanady.
Zasady powoływania i oceny kierownictwa instytutów badawczych w Kanadzie.
3
Podstawowym aktem prawnym w zakresie utworzenia Narodowej Rady Badawczej Kanady jest wspomniana
ustawa o Narodowej Radzie Badawczej Kanady. Ustawa ta przewiduje w szczególności, iż Rada składa się z
Prezydenta Rady (5 letnia kadencja; główny organ wykonawczy), Przewodniczącego Rady (3 letnia kadencja;
przewodniczy pracom Rady) oraz maksymalnie do dziesięciu członków Rady (3 letnia kadencja), mianowanych
przez przedstawiciela Ministra Przemysłu Kanady spośród osób o uznanym doświadczeniu w sektorze badań i
rozwoju. Rada zobligowana jest przeprowadzać swoje posiedzenia co najmniej 3 razy do roku (z inicjatywy
Przewodniczącego Rady). Działalność Rady organizowana jest przez Komitet Wykonawczy Rady, składający się z
Prezydenta Rady oraz co najmniej sześciu innych członków Rady.
Wszyscy pracownicy Rady są pracownikami federalnego sektora publicznego, przez co objęci są regulacjami
dotyczącymi tej kategorii pracowników. W szczególności obowiązuje ich ustawa o lobbingu oraz ustawa o
przeciwdziałaniu nadużyciom przez funkcjonariuszy publicznych, które to akty prawne zawierają regulacje
mające zastosowanie do zatrudniania i oceny pracowników Rady. Ponadto zatrudnianie jej pracowników objęte
jest również wewnętrznymi przepisami, ustanawianymi przez Radę. W szczególności takim dokumentem jest
Kodeks postępowania Narodowej Rady Badawczej Kanady (National Research Council Code of Conduct,
dokument do pobrania poniżej) czy też Polityka w zakresie konfliktów interesów i zakazu konkurencji Narodowej
Rady Badawczej Kanady (NRC policy on conflict of interest and post-employment, dokument do pobrania
poniżej).
Liczba instytutów badawczych w Kanadzie i reprezentowane branże.
Działalność Narodowej Rady Badawczej Kanady koncentruje się na działalności badawczej, ujętej w trzech
działach tematycznych, obejmujących 12 kluczowych dla Kanady obszarów badawczych (są to obszary uznane
przez rząd federalny Kanady za priorytetowe). Podział ten przedstawia poniższa tablica (szczegółowy opis
poszczególnych programów znaleźć można na stronie internetowej Rady):
Dział tematyczny
Obszar badawczy
Technologie rozwojowe
Technologie IT / ICT
Miernictwo i standardy
Astronomia i astrofizyka
Technologie bezpieczeństwa i innowacyjne technologie
Nauki społeczne
Rozwój zasobów wodnych i lądowych
Ochrona zdrowia
Urządzenia medyczne
4
Inżynieria
Przemysł lotniczy i kosmiczny
Przemysł samochodowy oraz transportu naziemnego
Budownictwo
Energetyka, górnictwo oraz ochrona środowiska
Hydroinżynieria (oceany, wybrzeże, rzeki)
Informacja o poszczególnych jednostkach badawczo-rozwojowych, wchodzących w system Narodowej Rady
Badawczej Kanady, wraz z danymi kontaktowymi do osób w poszczególnych jednostkach zamieszczona jest na
stronie internetowej Rady).
Współpraca instytutów badawczych w Kanadzie z zagranicznymi jednostkami badawczymi.
Narodowa Rada Badawcza Kanady jest zainteresowana rozwojem współpracy jednostek nadzorowanych przez
ten organ z zagranicznymi partnerami ze względu na nowe możliwości jakie tego rodzaju współpraca stwarza dla
kanadyjskich podmiotów, głównie chodzi o małe i średnie przedsiębiorstwa (m.in. ze względu na możliwości
wymiany informacji i wiedzy czy na dostęp do dodatkowych źródeł finansowania działalności badawczej). W tym
celu Rada w czerwcu 2012 r. stała się stowarzyszonym partnerem sieci EUREKA, a od marca 2016 r. jest
oficjalnym członkiem platformy Eurostars (mechanizm finansowania badań, utrzymywany przez sieć EUREKA i
Komisję Europejską).
Ponadto Rada jest członkiem stowarzyszonym w Międzynarodowej Radzie Nauki oraz 30 innych
międzynarodowych organizacjach naukowych (informacja na temat członkowstwa Rady w organizacjach
międzynarodowych na stronie Rady).
Narodowa Rada Badawcza Kanady podpisuje również bilateralne porozumienia o współpracy (memorandum of
understanding) z instytucjami partnerskimi z różnych krajów. Organ ten jest również zainteresowany
podpisaniem takiego porozumienia z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju w Polsce (projekt porozumienia jest
rozpatrywany przez stronę polską).
Przykłady dotychczasowej współpracy kanadyjskich instytutów badawczych z zagranicznymi jednostkami
badawczymi:
- kwiecień 2016 r. – podpisanie Porozumienia o współpracy pomiędzy Narodową Radą Badawczą Kanady a
Brazylijską Instytucją Finansującą Badania i Projekty;
- marzec 2016 r. – rozpoczęcie naboru wniosków dla kanadyjskich i indyjskich przedsiębiorców zainteresowanych
realizacją wspólnych projektów badawczych (obszary: zielone technologie, efektywność energetyczna, dostępne
usługi zdrowotne, technologie IT / ICT, projektowanie elektroniczne, technologie wodne), w ramach podpisanego
Porozumienia o współpracy pomiędzy Narodową Radą Badawczą Kanady a Indyjskim Globalnym Sojuszem
Innowacyjnych Technologii;
- obecnie polskie i kanadyjskie ośrodki badawcze współpracują m.in. w obszarze technologii łupkowych,
kooperacji w zakresie serii satelitów BRITE (po stronie kanadyjskiej w projekt zaangażowany był Institute for
Aerospace Studies of Space Flight Laboratory of University of Toronto), czy też innowacyjnych badaniach
neurologicznych w ramach ERA-NET NEURON II.
Źródło: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Konsulatu RP w Montrealu
5