Słowniczek pojęć

Strona 1 z 8
Słowniczek pojęć
Pojęcie
Objaśnienie
Kalkulator kondycji PES umożliwia analizę kondycji wybranych typów
instytucji wchodzących w skład sektora ekonomii społecznej, tj.:

Spółdzielni socjalnych (przedsiębiorstw społecznych);

Zakładów Aktywności Zawodowej, Warsztatów Terapii
Zajęciowej, Centrów Integracji Społecznej, Klubów Integracji
Społecznej (podmioty reintegracyjne);

organizacje pozarządowe prowadzące działalność gospodarczą,
z której zyski wspierają realizację celów statutowych (lub
odpłatną działalność statutową); organizacje pozarządowe
prowadzące odpłatną i nieodpłatną działalność pożytku
publicznego.
Podmioty ekonomii
społecznej (PES)
Podmiot, którego głównym celem jest prowadzenie wspólnego
przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą pracę członków w celach
społecznej i zawodowej reintegracji jego członków.
Spółdzielnia socjalna działa w oparciu o przepisy ustawy z dnia
27 kwietnia 2006 roku o spółdzielniach socjalnych (Dz.U. 2006 nr 94 poz.
651 ze zm.), gdzie wprost została określona jako przedsiębiorstwo
społeczne.
Spółdzielnia socjalna
Zakład Aktywności
Zawodowej (ZAZ)
Spółdzielnia socjalna prowadzi działalność gospodarczą, generuje zysk
w celu realizacji celów statutowych związanych z reintegracją społeczną
i zawodową członków. Dodatkowo może prowadzić działalność społeczną
i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków, a także środowiska
lokalnego. Zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie (tj. Dz.U. 2014 poz. 1118), spółdzielnia może też
realizować działania społecznie użyteczne w sferze zadań publicznych,
wskazanych w ww. ustawie.
Podmiot, którego celem jest wsparcie osób ze znacznym i umiarkowanym
stopniem niepełnosprawności w rehabilitacji społeczno-zawodowej
poprzez pracę. ZAZ nie jest odrębną osobą prawną, a jedynie
wyodrębnioną jednostką, którą może utworzyć gmina, powiat lub
organizacja pozarządowa, której celem jest rehabilitacja społeczna
Projekt „Efektywna i skuteczna przedsiębiorczość społeczna” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Strona 2 z 8
i zawodowa osób niepełnosprawnych.
ZAZ działa w oparciu o ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj.
Dz.U. 2011 nr 127 poz. 721 ze zm.); rozporządzenie Ministra Pracy
i Polityki Społecznej z dnia 17 lipca 2012 r. w sprawie zakładów
aktywności zawodowej (Dz.U. 2012 poz. 850).
Wyodrębniona organizacyjnie i finansowo placówka, która stwarza
osobom niepełnosprawnym, niezdolnym do podjęcia pracy możliwość
rehabilitacji społecznej i zawodowej.
Warsztat Terapii Zajęciowej
(WTZ)
Centrum Integracji
Społecznej (CIS)
WTZ działa w oparciu o ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
(tj. Dz.U. 2011 nr 127 poz. 721 ze zm.); rozporządzenie Ministra
Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 marca 2004 r. w sprawie
warsztatów terapii zajęciowej (Dz.U. 2004 nr 63 poz. 587).
Podmiot realizujący reintegrację zawodową i społeczną poprzez
prowadzenie dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym
programów edukacyjnych, obejmujących m.in. nabywanie umiejętności
zawodowych, przekwalifikowanie lub podwyższanie kwalifikacji
zawodowych oraz nabywanie innych umiejętności niezbędnych
do codziennego życia i podjęcia pracy.
CIS nie jest samodzielnym podmiotem prawnym. Może być utworzony
przez jednostkę samorządu terytorialnego lub organizację pozarządową.
CIS działa w oparciu o ustawę z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu
socjalnym (tj. Dz.U. 2011 nr 43 poz. 225 ze zm.).
Klub Integracji Społecznej
(KIS)
Jednostka, która ma na celu udzielenie pomocy osobom indywidualnym
oraz ich rodzinom w: odbudowywaniu i podtrzymywaniu umiejętności
uczestnictwa w życiu społeczności lokalnej, powrocie do pełnienia ról
społecznych oraz podniesieniu kwalifikacji zawodowych.
KIS zostaje powołany przez jednostkę samorządu terytorialnego lub
organizację pozarządową.
KIS działa w oparciu o ustawę z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu
socjalnym (tj. Dz.U. 2011 nr 43 poz. 225 ze zm.).
Organizacje pozarządowe
Stowarzyszenia i fundacje prowadzące działalność ekonomiczną
(w postaci działalności gospodarczej, odpłatnej działalności statutowej
czy wyodrębnionego podmiotu, np. spółki z o.o. lub akcyjnej) lub
Projekt „Efektywna i skuteczna przedsiębiorczość społeczna” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Strona 3 z 8
prowadzące odpłatną i nieodpłatną działalność pożytku publicznego.
NGO działają na podstawie ustawy o stowarzyszeniach dnia 7 kwietnia
1989 r. (tj. Dz.U. 2001 nr 79 poz. 855); ustawy o działalności pożytku
publicznego i o wolontariacie oraz ustawy o fundacjach z 6 kwietnia 1984
r. (tj. Dz.U. 2014 poz. 1118).
Potocznie beneficjentem jest
z realizowanego przedsięwzięcia.
Beneficjenci
osoba,
które
czerpie
korzyści
W przypadku projektów finansowanych ze środków europejskich
beneficjentem jest wnioskodawca / projektodawca, z którym podpisano
umowę o udzieleniu wsparcia finansowego na realizację projektu.
Na potrzeby Kalkulatora kondycji PES przyjęto, iż beneficjentem jest
osoba defaworyzowana zatrudniona w PES lub będąca jego członkiem.
Projekt partnerski
Jednorazowe przedsięwzięcie podejmowane dla osiągnięcia określonych
celów, z czym wiąże się konieczność realizacji w odpowiedniej kolejności
szeregu działań. Jest ono realizowane wspólnie przez podmioty wnoszące
do niego zasoby ludzkie, organizacyjne, techniczne lub finansowe, na
warunkach określonych w porozumieniu, umowie partnerskiej lub na
podstawie odrębnych przepisów.
Dotacja
Podlegające szczególnym zasadom rozliczania środki z budżetu państwa,
budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz z państwowych
funduszy celowych, przeznaczone na podstawie ustawy o finansach
publicznych (tj. Dz.U. 2013 poz. 885), odrębnych ustaw lub umów
międzynarodowych, na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań
publicznych.
Zlecanie zadań
Zlecanie realizacji zadań publicznych organizacjom pozarządowym oraz
innym podmiotom uprawnionym do prowadzenia działalności pożytku
publicznego tj.: kościelnym osobom prawnym, spółdzielniom socjalnym,
spółkom akcyjnym, spółkom z ograniczoną odpowiedzialnością oraz
klubom sportowym będącym spółkami działającymi na podstawie
przepisów o kulturze fizycznej i stowarzyszeniom jednostek samorządu
terytorialnego, na zasadach określonych w Ustawie o działalności pożytku
publicznego i o wolontariacie.
Realizacja zadań publicznych przez organizacje pozarządowe działające
w sferze pożytku publicznego czy organizacje pożytku publicznego może
obecnie następować w czterech formach:
Projekt „Efektywna i skuteczna przedsiębiorczość społeczna” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Strona 4 z 8




powierzania
wykonywania
zadania
publicznego
wraz
z udzieleniem dotacji na sfinansowanie jego realizacji,
wspierania wykonywania zadania publicznego wraz z udzieleniem
dotacji na częściowe dofinansowanie jego realizacji,
w ramach inicjatywy lokalnej,
w ramach umowy partnerstwa określonych w ustawie z dnia
6 grudnia 2006 o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (tj. Dz.U.
2014 poz. 1649).
Dopuszczalne prawem zamówień publicznych dodatkowe kryteria
społeczne, które obok ceny i jakości mogą zostać sformułowane przez
zamawiającego.
Klauzula społeczna
Klauzula społeczna umożliwia stosowanie przez zamawiającego
preferencji dotyczących wykonawców, stosujących instrumenty
wspomagające pracowników, w szczególności należących do grup
wykluczonych z rynku pracy. Zostały one wyszczególnione w art. 29, ust.
4 ustawy Prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r. (tj.
Dz.U. 2013 poz. 907).
Organizacja
odpowiedzialna
za
reprezentowanie
interesów
i koordynowanie działań kilku innych organizacji, z których wszystkie
mają podobny cel (np. poprzez organizowanie lub kontrolowanie ich
działalności).
Organizacja parasolowa
Ponadto funkcjonowanie organizacji parasolowych pozwala na:
 wymianę wzajemnych doświadczeń,
 usprawnienie przepływu informacji,
• połączenie potencjałów kilku organizacji w celu osiągnięcia
wspólnego celu,
• wspólne wypracowanie stanowiska oraz jego prezentowanie
i forsowanie go na zewnątrz.
Inaczej osoby wykluczone, będące w szczególnie trudnej sytuacji na
rynku. W narzędziu przyjęto, że są nimi m.in.:
Osoby defaworyzowane







Osoby długotrwale bezrobotne,
Osoby bez kwalifikacji zawodowych,
Osoby bez doświadczenia zawodowego ,
Osoby bez wykształcenia średniego,
Osoby powyżej 50 roku życia,
Osoby bezdomne,
Osoby zwolnione z zakładów karnych,
Projekt „Efektywna i skuteczna przedsiębiorczość społeczna” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Strona 5 z 8






Osoby uzależnione od alkoholu lub innych środków odurzających,
Osoby niepełnosprawne,
Osoby chore psychicznie,
Rodzice samotnie wychowujący dzieci,
Kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka,
Uchodźcy.
Stopa bezrobocia
Wyrażony procentowo udział liczby bezrobotnych w liczbie ludności
aktywnej zawodowo (tzn. pracującej i bezrobotnej) na dzień 31.12
danego roku.
Stopa bezrobocia
długoterminowego
Wyrażony procentowo udział bezrobotnych pozostających bez pracy co
najmniej 12 miesięcy w liczbie ludności aktywnej zawodowo (tzn.
pracującej i bezrobotnej).
Liczba zarejestrowanych
bezrobotnych
Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy,
tj. osób niezatrudnionych i niewykonujących innej pracy zarobkowej,
które są zdolne i gotowe do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze
czasu pracy (bądź jeśli są to osoby niepełnosprawne zdolne i gotowe do
podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy),
nieuczące się w szkole, z wyjątkiem szkół dla dorosłych lub przystępujące
do egzaminu eksternistycznego z zakresu tej szkoły lub szkół wyższych,
gdzie studiują w formie studiów niestacjonarnych, zarejestrowane we
właściwym dla miejsca zameldowania (stałego lub czasowego)
powiatowym urzędzie pracy oraz poszukujące zatrudnienia lub innej
pracy zarobkowej.
Bezrobotni w szczególnej
sytuacji na rynku pracy –
liczba
Liczba osób (stan na koniec danego roku) będących w szczególnie
niekorzystnej i bardzo niekorzystnej sytuacji na rynku pracy tzn.
bezrobotnych, którzy spełniają co najmniej jedno z kryteriów art. 49
ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tj. Dz.U. 2013
poz. 674 ze zm.):
 bezrobotni do 25 roku życia,
 bezrobotni powyżej 50 roku życia,
 długotrwale bezrobotni,
 bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych,
 bezrobotni bez doświadczenia zawodowego,
 bezrobotni bez wykształcenia średniego,
 bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do
18 roku życia,
 bezrobotni, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie
Projekt „Efektywna i skuteczna przedsiębiorczość społeczna” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Strona 6 z 8



podjęli zatrudnienia,
kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka,
bezrobotni niepełnosprawni,
bezrobotni po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego.
Z dniem 27 maja 2014 r. weszły w życie zmiany w ww. ustawie, dotyczące
m.in. kategorii osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy, do
których zaliczono:
 bezrobotnych do 30 roku życia,
 bezrobotnych długotrwale,
 bezrobotnych powyżej 50 roku życia,
 bezrobotnych korzystających ze świadczeń z pomocy społecznej,
 bezrobotnych posiadających co najmniej jedno dziecko do 6 roku
życia lub co najmniej jedno dziecko niepełnosprawne do 18 roku
życia,
 bezrobotnych niepełnosprawnych.
Liczba rodzin korzystających
ze świadczeń pomocy
społecznej
Liczba rodzin korzystających ze świadczeń pomocy społecznej, wykazana
w sprawozdaniu półrocznym i rocznym z udzielonych świadczeń pomocy
społecznej - pieniężnych, w naturze i usługach za I-XII danego roku (Dział
IV. Powody przyznania pomocy, wiersze 1-4, 6-9, 12, 14-17, 20 – Powód
trudnej sytuacji życiowej, kolumna 1 – Liczba rodzin ogółem).
Liczba osób korzystających
ze świadczeń pomocy
społecznej
Liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej, wykazana
w sprawozdaniu półrocznym i rocznym z udzielonych świadczeń pomocy
społecznej - pieniężnych, w naturze i usługach za I-XII danego roku (Dział
IV. Powody przyznania pomocy, wiersze 1-4, 6-9, 12, 14-17, 20 – Powód
trudnej sytuacji życiowej, kolumna 3 – Liczba osób w rodzinach).
Usamodzielnienie
pełnoletnich wychowanków
(w tym: opuszczających
rodziny zastępcze i placówki
opiekuńczo wychowawcze)
Zgodnie ze sprawozdaniami WRiSPZ-P za obydwa okresy sprawozdawcze,
tj. od 1.01 do 30.06 i za okres od 1.07 do 31.12 dla danego roku (Tabela
C. Instytucjonalna piecza zastępcza - wydatki i udzielone świadczenia,
wiersz 4 - Pomoc dla osoby usamodzielnianej, z tego, kolumna 3: Liczba
świadczeń ogółem).
Usamodzielnienie o którym mowa dotyczy osób opuszczających, po
osiągnięciu pełnoletności, rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka,
placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę
opiekuńczo-terapeutyczną, zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r.
o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tj. Dz.U. 2013 poz.
135).
Projekt „Efektywna i skuteczna przedsiębiorczość społeczna” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Strona 7 z 8
Dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenie o celach niezarobkowych,
które opiera swoją działalność na pracy społecznej członków, ale może
też zatrudniać pracowników (ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo
o stowarzyszeniach, Dz. U. 2001 r. Nr 79 poz. 855, z późn. zm.).
Stowarzyszenie
W przypadku pytania o liczbę zarejestrowanych na terenie jednostki
administracyjnej stowarzyszeń należy uwzględnić wszystkie typowe
stowarzyszenia i podobne organizacje społeczne, stowarzyszenia kultury
fizycznej i związki sportowe, ochotnicze straże pożarne, koła łowieckie.
Konsultowanie projektów
Szeroki zakres czynności związanych z procesem zbierania opinii, uwag,
informacji dotyczący planowanych przedsięwzięć, tworzonych
programów, strategii, dokumentów itp. Konsultacje mogą mieć charakter
obligatoryjny tj. wynikać z obowiązującego prawa (np. w formie
konsultacji społecznych) lub dobrowolny.
Na potrzeby formularza ankiety eRPES.pl należy przyjąć, że konsultacje
powinny mieć charakter, choć minimalnie, sformalizowany np. podmiot
otrzymał formalne zaproszenie do konsultacji, otrzymał prośbę
o wyrażenie opinii w danej kwestii itp.
Wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (brutto) w danym
roku na terenie gminy/powiatu/województwa. Podstawowe źródło
informacji na jego temat stanowią publikacje GUS.
Przeciętne miesięczne
wynagrodzenie
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie jest określane jako stosunek sumy
wynagrodzeń osobowych brutto, honorariów wypłaconych niektórym
grupom pracowników za prace wynikające z umowy o pracę, wypłat
z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej w spółdzielniach oraz
dodatkowych wynagrodzeń rocznych dla pracowników jednostek sfery
budżetowej do przeciętnej liczby zatrudnionych w danym roku; po
wyeliminowaniu osób wykonujących pracę nakładczą oraz zatrudnionych
za granicą.
Wskaźnik rentowności
aktywów
Iloraz wartości wyniku netto w danym roku (pozycja w rachunku zysków
i strat) i sumy bilansowej w tym samym roku (pozycja w bilansie).
Wskaźnik zadłużenia
Iloraz wartości zobowiązań ogółem w danym roku (pozycja w bilansie)
i aktywów ogółem w tym samym roku (również pozycja w bilansie).
Marża brutto
Iloraz wartości zysku brutto w danym roku (pozycja w rachunku zysków
i strat) i przychodu ze sprzedaży w tym samym roku (również pozycja
w rachunku zysków i strat).
Projekt „Efektywna i skuteczna przedsiębiorczość społeczna” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Strona 8 z 8
Procent przychodów spoza
podmiotów publicznych
w całości przychodów
Wyrażony procentowo iloraz wartości przychodów spoza podmiotów
publicznych i łącznych przychodów w danym roku.
Procent przychodów
z wytworzonych wyrobów
lub świadczonych usług
w całości przychodów
Wyrażony procentowo iloraz wartości przychodów ze sprzedaży
wytworzonych wyrobów lub świadczonych usług i łącznych przychodów
w danym roku.
Wskaźnik kosztów 1 osobogodziny zajęć
Iloraz sumy godzin uczestnictwa w kursach (wszystkich uczestników
w danym roku) i łącznego kosztu kursów.
Wskaźnik profitowości
Inwestycje w kapitał ludzki
Iloraz wartości łącznych kosztów w danym roku i łącznych przychodów.
Kapitał ludzki to potencjał tkwiący w pracownikach badanej organizacji
(w tym jego cechy, zdolność do uczenia się oraz motywacja do dzielenia
się informacją i wiedzą).
Inwestycje w kapitał ludzki rozumiane są na potrzeby narzędzia jako
wydatki ponoszone na zwiększenie kwalifikacji zawodowych
pracowników PES.
Projekt „Efektywna i skuteczna przedsiębiorczość społeczna” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego