arkusz próbnej matury z operonem chemia

Transkrypt

arkusz próbnej matury z operonem chemia
Miejsce na identyfikację szkoły
ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY
Z OPERONEM
CHEMIA
POZIOM ROZSZERZONY
LISTOPAD
2013
Czas pracy: 150 minut
Instrukcja dla zdającego
1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 16 stron (zadania 1.–36.).
Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin.
2. Rozwiązania zadań i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym.
3. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok rozumowania
prowadzący do ostatecznego wyniku.
4. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem.
5. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.
6. Zapisy w brudnopisie nie będą oceniane.
7. Podczas egzaminu możesz korzystać z karty wybranych tablic chemicz­
nych, linijki oraz kalkulatora.
Życzymy powodzenia!
Za rozwiązanie
wszystkich zadań
można otrzymać
łącznie 60 punktów.
Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy
PESEL ZDAJĄCEGO
KOD
ZDAJĄCEGO
Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.
Kopiowanie w całości lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadań przez dyrektorów
szkół biorących udział w programie Próbna Matura z OPERONEM.
N5203 R1_pyt-gl.indd 1
2013-10-21 15:36:28
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Informacja do zadań 1.–3.
Pierwiastek X leży w drugiej grupie głównej i czwartym okresie układu okresowego.
Zadanie 1. (1 pkt)
Podaj symbol oraz liczbę atomową tego pierwiastka.
Symbol pierwiastka X: ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Liczba atomowa pierwiastka X: �������������������������������������������������������������������������������������������������������
Zadanie 2. (1 pkt)
Napisz pełną konfigurację elektronową atomu tego pierwiastka w stanie podstawowym.
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Zadanie 3. (1 pkt)
Opisz stan obu elektronów walencyjnych pierwiastka X za pomocą czterech liczb kwantowych
(n, l, m, ms). Uzupełnij tabelę.
Liczba kwantowa
Elektron 1
Elektron 2
n
l
m
ms
Informacja do zadań 4. i 5.
Izotop radu 226Ra ulega czterem przemianom a oraz dwóm przemianom b –. Czas połowicznego rozpadu tego izotopu wynosi 1620 lat.
Zadanie 4. (1 pkt)
Podaj liczbę atomową pierwiastka, który powstanie w wyniku tego rozpadu.
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
2
N5203 R1_pyt-gl.indd 2
2013-10-21 15:36:28
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 5. (2 pkt)
Oblicz, po jakim czasie z próbki o masie 1 g tego izotopu pozostanie 0,0625 g.
Obliczenia:
Odpowiedź:�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Zadanie 6. (2 pkt)
Reakcja syntezy amoniaku metodą Habera i Boscha przebiega zgodnie z równaniem reakcji:
N2(g) + 3 H2(g) $ 2 NH3(g)
Oblicz, jak zmieni się szybkość reakcji syntezy amoniaku, jeżeli jednocześnie trzykrotnie
zwiększymy stężenie wodoru oraz dwukrotnie zmniejszymy stężenie azotu. W obliczeniach
przyjmij, że szybkość reakcji wyraża się równaniem kinetycznym: v = k[N2][H2]3.
Obliczenia:
Odpowiedź:�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Zadanie 7. (3 pkt)
Siarczek cynku występuje powszechnie w postaci dwóch minerałów: sfalerytu i wurcytu.
Zapisz cząsteczkowe równania reakcji prowadzące do otrzymania tetrahydroksocynkanu
sodu z siarczku cynku.
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
3
N5203 R1_pyt-gl.indd 3
2013-10-21 15:36:28
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Informacja do zadań 8. i 9.
W laboratorium wykonano trzy doświadczenia chemiczne zgodnie z poniższym rysunkiem.
octan potasu
azotan(V) sodu
I
woda
siarczan(VI) amonu
II
woda
III
woda
Zadanie 8. (1 pkt)
Określ, jaki odczyn mają roztwory otrzymane w wyniku tych doświadczeń.
Probówka I: ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Probówka II: ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Probówka III: �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Zadanie 9. (1 pkt)
Zapisz w formie jonowej skróconej równania reakcji hydrolizy zachodzące w poszczególnych
probówkach (lub zapisz, że reakcja hydrolizy nie zachodzi).
Probówka I: ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Probówka II: ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Probówka III: �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Informacja do zadań 10. i 11.
Badając właściwości związków manganu, przeprowadzono następującą reakcję:
MnO−4 +NO−2 +OH−  → MnO24−+NO−3 +H2O
Zadanie 10. (3 pkt)
Dobierz metodą bilansu jonowo-elektronowego współczynniki stechiometryczne w podanej reakcji chemicznej.
4
N5203 R1_pyt-gl.indd 4
2013-10-21 15:36:29
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 11. (1 pkt)
Wskaż utleniacz i reduktor.
Utleniacz: �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Reduktor: �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Informacja do zadań 12. i 13.
Przeprowadzono elektrolizę 0,1 M wodnego roztworu azotanu(V) srebra z wykorzystaniem
elektrod platynowych.
Zadanie 12. (1 pkt)
Napisz równania reakcji elektrodowych zachodzących w czasie elektrolitycznego rozkładu tego
roztworu.
Równanie reakcji katodowej: �����������������������������������������������������������������������������������������������������������
Równanie reakcji anodowej: ������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Zadanie 13. (2 pkt)
Oblicz, jakie powinno być natężenie prądu podczas elektrolizy, aby na anodzie w ciągu 5 minut wydzieliło się 56 cm3 produktu gazowego odmierzonego w warunkach normalnych. Wynik
podaj z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.
Stała Faradaya F = 96500 C.
Obliczenia:
Odpowiedź:�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
5
N5203 R1_pyt-gl.indd 5
2013-10-21 15:36:29
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 14. (3 pkt)
Zaprojektuj doświadczenie pozwalające na odróżnienie dwóch węglowodorów o wzorach:
I
II
Narysuj schemat doświadczenia, zaproponuj odczynnik identyfikacyjny (odczynniki identyfikacyjne) oraz zapisz obserwacje i wnioski.
Schemat doświadczenia:
Odczynnik identyfikacyjny (odczynniki identyfikacyjne): �������������������������������������������������������������
..............................................................................................................................................................
Obserwacje:
I. ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
II. ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Wnioski: ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
..............................................................................................................................................................
Zadanie 15. (3 pkt)
Jedną z metod otrzymywania ditlenku węgla w laboratorium jest reakcja pomiędzy węglanem
wapnia a kwasem solnym.
Narysuj wzory elektronowe wszystkich produktów tej reakcji.
6
N5203 R1_pyt-gl.indd 6
2013-10-21 15:36:29
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 16. (2 pkt)
Oblicz, ile cm3 65-procentowego roztworu kwasu azotowego(V) o gęstości 1,40 g/cm3 należy
odmierzyć, aby przygotować 150 cm3 0,75 M roztworu tego kwasu. Wynik podaj z dokładnością
do dwóch miejsc po przecinku.
Obliczenia:
Odpowiedź: ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Informacja do zadań 17.–19.
W temperaturze 25°C zbudowano ogniwo, którego schematyczny rysunek przedstawiono
poniżej.
Cu
Cu2+
c = 1 mol/dm3
Zn
Zn2+
c = 1 mol/dm3
Zadanie 17. (1 pkt)
Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej w ogniwie.
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Zadanie 18. (1 pkt)
Zapisz schemat ogniwa według konwencji sztokholmskiej.
7
N5203 R1_pyt-gl.indd 7
2013-10-21 15:36:29
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 19. (1 pkt)
Oblicz siłę elektromotoryczną ogniwa.
Obliczenia:
Odpowiedź:�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Informacja do zadań 20. i 21.
Przeprowadzono doświadczenie, którego schematyczny rysunek przedstawiono poniżej.
wodny roztwór HNO3
c = 0,25 mol/dm3
H2O
3
V = 200 cm
V = 200 cm3
1
2
wodny roztwór NH3
c = 0,25 mol/dm3
V = 50 cm3
Zadanie 20. (1 pkt)
Określ, na jaki kolor zabarwi się uniwersalny papierek wskaźnikowy po jego zanurzeniu
w każdej ze zlewek.
Zlewka 1: ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Zlewka 2: ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
8
N5203 R1_pyt-gl.indd 8
2013-10-21 15:36:29
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 21. (2 pkt)
Oblicz stężenie jonów hydroksylowych w jednej z wybranych zlewek ( K b
Wynik podaj z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.
NH 3
= 1,75 ⋅ 10−5 ).
Obliczenia:
Odpowiedź:�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Zadanie 22. (1 pkt)
Iloczyn rozpuszczalności siarczanu(VI) ołowiu(II) jest równy 1,1 · 10 –8, zaś iloczyn rozpuszczalności chromianu(VI) ołowiu(II) jest równy 1,8 · 10 –14.
Wiedząc, że możliwe jest przeprowadzenie soli trudno rozpuszczalnych w sole trudniej rozpuszczalne, podaj, w którą stronę przebiega reakcja:
PbSO4 . + K 2CrO4 m PbCrO4 . + K 2SO4
Odpowiedź: ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Informacja do zadań 23.–25.
Bezbarwne bakterie siarkowe jako donor elektronów w oddychaniu wykorzystują siarkę związaną m.in. w siarkowodorze – gazie, który w reakcji z wodą tworzy kwas siarkowodorowy.
Zadanie 23. (1 pkt)
Podaj równania reakcji dwustopniowej dysocjacji kwasu siarkowodorowego.
I������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
II����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
9
N5203 R1_pyt-gl.indd 9
2013-10-21 15:36:29
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 24. (1 pkt)
Podaj wyrażenia na stałe dysocjacji kwasu siarkowodorowego.
Zadanie 25. (1 pkt)
Uszereguj występujące w wodnym roztworze kwasu siarkowodorowego jony według malejącej
wartości ich stężeń.
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Zadanie 26. (2 pkt)
Na podstawie zasady Le Chateliera–Brauna wyjaśnij, w jakim kierunku (w prawo, w lewo, nie
zmieni się) przesunie się równowaga reakcji:


→ 2 NH 3(g) ∆H<0
N 2(g) + 3 H 2(g) ←

a) po zwiększeniu ciśnienia wywieranego na reagujący układ: ����������������������������������������������������
b) po zwiększeniu objętości naczynia: ���������������������������������������������������������������������������������������������
c) po podwyższeniu temperatury: ����������������������������������������������������������������������������������������������������
d) po wprowadzeniu katalizatora: ���������������������������������������������������������������������������������������������������
Zadanie 27. (2 pkt)
Termiczny rozkład azotanu(V) wapnia przebiega według równania:
2 Ca (NO 3 )2(s) T
→ 2 CaO(s) + 4 NO2(g) + O2(g)
Oblicz, ile gramów azotanu(V) wapnia należy odważyć, aby otrzymać w laboratorium w temperaturze 20°C i pod ciśnieniem 760 mmHg (1013 hPa) 5 dm3 tlenku azotu(IV). Wynik podaj
z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.
Obliczenia:
Odpowiedź:�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
10
N5203 R1_pyt-gl.indd 10
2013-10-21 15:36:29
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 28. (1 pkt)
Narysuj wzór półstrukturalny alkanu zbudowanego z dziewięciu atomów węgla zawierającego w cząsteczce jeden atom węgla IV rzędu, jeden atom węgla III rzędu i dwa atomy węgla
II rzędu. Podaj nazwę systematyczną tego alkanu.
Nazwa systematyczna:������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Zadanie 29. (2 pkt)
Na podstawie entalpii podanych niżej reakcji oblicz entalpię reakcji całkowitego spalania
 3 CO2(g) + 2 H 2O(g)).
propynu (C 3 H 4(g) + 4 O2(g) →
3 C (s) + 2 H 2(g)  
→ C 3 H 4(g)
1
→ CO(g)
O2(g)  
2
1
CO(g) + O2(g)  
→ CO2(g)
2
1
→ H 2 O(c)
H 2(g) + O2(g)  
2
C (s) +
→ H 2 O(g)
H 2 O(c)  
kJ
mol
kJ
∆H20 = −110,5
mol
kJ
∆H 30 = −283,0
mol
kJ
∆H40 = −285,8
mol
kJ
∆H 50 = −4,40
mol
∆H10 = 184,9
Obliczenia:
Odpowiedź:�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
11
N5203 R1_pyt-gl.indd 11
2013-10-21 15:36:30
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 30. (1 pkt)
Poniższy schemat ilustruje budowę cząstki lipidu błonowego, złożonego z hydrofilowej „głowy”
i hydrofobowych „ogonów”.
1
2
Uzupełnij zdania odpowiednimi wyrażeniami.
Wewnątrz miceli 1 znajduje się cząstka ........................................ (polarna/niepolarna).
Wewnątrz miceli 2 znajduje się cząstka ........................................ (polarna/niepolarna).
Zadanie 31. (1 pkt)
Przeprowadzono następujące doświadczenie:
HNO3(st.)
mleko
Zapisz obserwacje.
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
12
N5203 R1_pyt-gl.indd 12
2013-10-21 15:36:30
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 32. (3 pkt)
Aldehyd cynamonowy (cynamal, 3-fenyloprop-2-enal) jest stosowanym powszechnie w perfumerii i przemyśle spożywczym nienasyconym aldehydem. Naturalnie występuje on w olejkach
eterycznych, głównie w olejku cynamonowym.
Zaprojektuj doświadczenie, w którym wykażesz obecność w cząsteczce tego związku grupy
aldehydowej. W tym celu przedstaw schematyczny rysunek, zapisz przewidywane obserwacje
oraz równanie reakcji, posługując się wzorami półstrukturalnymi.
Doświadczenie:
Obserwacje: ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Równanie reakcji:
Zadanie 33. (3 pkt)
Zaprojektuj doświadczenie, w którym udowodnisz, jaki odczyn wykazuje woda nasycona tlenkiem węgla(IV). W tym celu przedstaw schematyczny rysunek, zapisz przewidywane obserwacje oraz sformułuj odpowiednie wnioski.
Doświadczenie:
Obserwacje: ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Wnioski: ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
13
N5203 R1_pyt-gl.indd 13
2013-10-21 15:36:30
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 34. (1 pkt)
Alanina (kwas 2-aminopropanowy) jest jednym z aminokwasów endogennych. Punkt izoelektryczny alaniny wynosi 6.
Narysuj wzór półstrukturalny dominującej formy tego aminokwasu w roztworze o pH = 12.
Zadanie 35. (3 pkt)
Kwas 2-hydroksypropanowy (mlekowy) to związek organiczny z grupy hydroksykwasów. Powstaje w mięśniach w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego, jest również obecny w skwaśniałym mleku.
Zapisz równania reakcji tego kwasu z:
a) kwasem etanowym w środowisku kwasu siarkowego(VI)
b) metanolem w środowisku kwasu siarkowego(VI)
c) zasadą sodową
14
N5203 R1_pyt-gl.indd 14
2013-10-21 15:36:30
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 36. (3 pkt)
Pewien aldehyd w wyniku redukcji przechodzi w alkohol, który po odwodnieniu prowadzi do
powstania 2-metylopropenu.
Ustal wzór półstrukturalny tego aldehydu i napisz równania reakcji podanych w zadaniu.
Wzór aldehydu:
Reakcja 1:
Reakcja 2:
15
N5203 R1_pyt-gl.indd 15
2013-10-21 15:36:30
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)
16
N5203 R1_pyt-gl.indd 16
2013-10-21 15:36:30
KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI
Próbna Matura z OPERONEM
Chemia
Poziom rozszerzony
Listopad 2013
W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi.
W tego typu zadaniach należy również uznać odpowiedzi ucznia, jeśli są inaczej sformułowane, ale ich sens
jest zgodny z podanym schematem, oraz inne poprawne odpowiedzi w nim nieprzewidziane.
Numer
zadania
1.
Liczba
punktów
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów
Poprawna odpowiedź:
Symbol pierwiastka X: Ca
Liczba atomowa pierwiastka X: 20
1
strona
1 pkt – poprawne podanie symbolu oraz liczby atomowej pierwiastka
0 pkt – niepoprawna odpowiedź lub brak odpowiedzi
2.
Poprawna odpowiedź:
1s22s22p63s23p64s2
1
1 pkt – poprawne podanie konfiguracji elektronowej
0 pkt – niepoprawne podanie konfiguracji elektronowej lub brak odpowiedzi
3.
1
Poprawna odpowiedź:
Liczba kwantowa
Elektron 1
Elektron 2
n
4
4
l
0
0
m
0
1
+
2
0
1
2
ms
1 pkt – poprawne podanie stanu dwóch elektronów walencyjnych
0 pkt – poprawne podanie stanu jednego elektronu walencyjnego, niepoprawne
podanie stanu dwóch elektronów walencyjnych lub brak odpowiedzi
4.
Poprawna odpowiedź:
82
1
1 pkt – poprawne podanie liczby atomowej pierwiastka
0 pkt – niepoprawne podanie liczby atomowej pierwiastka lub brak odpowiedzi
w w w. o p e r o n . p l
1
110
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Numer
zadania
5.
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów
Przykład poprawnej odpowiedzi:
Liczba
punktów
2
Czas [lata]
Pozostała masa [g]
1620
1 – 0,5·1 = 0,5
3240
0,5 – 0,5·0,5 = 0,25
4860
0,25 – 0,5·0,25 = 0,125
6480
0,125 – 0,5·0,125 = 0,0625
Odpowiedź: Z próbki o masie 1 g tego izotopu pozostanie 0,0625 g po 6480 latach.
2 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń,
podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachunkowych, prowadzących do błędnego wyniku lub podanie wyniku z błędną
jednostką, lub brak wyniku
0 pkt – zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń
6.
Przykład poprawnej odpowiedzi:
1 
3
3
1
k ⋅  N2  ⋅ [3H2 ]
k ⋅ ⋅ [N2 ] ⋅ 27 ⋅ [H2 ]
 2 
v2
2
=
= 13,5
=
3
3
v1
k ⋅ [N2 ] ⋅ [H2 ]
k ⋅ [N2 ] ⋅ [H2 ]
2
Odpowiedź: Szybkość reakcji wzrośnie 13,5 raza.
2 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń
oraz podanie poprawnego wyniku
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń i popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego
0 pkt – zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak odpowiedzi
7.
Przykład poprawnej odpowiedzi:
ZnS + 2 HNO3 $ Zn(NO3)2 + H2S
Zn(NO3)2 + 2 NaOH $ Zn(OH)2 + 2 NaNO3
Zn(OH)2 + 2 NaOH $ Na2[Zn(OH)4]
3
2
1
0
8.
pkt
pkt
pkt
pkt
–
–
–
–
3
poprawne zapisanie trzech równań reakcji
poprawne zapisanie dwóch równań reakcji
poprawne zapisanie jednego równania reakcji
brak poprawnie zapisanych równań reakcji lub brak odpowiedzi
Poprawna
Probówka
Probówka
Probówka
odpowiedź:
I: zasadowy
II: obojętny
III: kwasowy
1
1 pkt – poprawne podanie odczynu w trzech probówkach
0 pkt – poprawne podanie odczynu w dwóch lub w jednej probówce, brak poprawnie podanego odczynu lub brak odpowiedzi
9.
Poprawna odpowiedź:
Probówka I: CH3COO – + H2O m CH3COOH + OH –
Probówka II: hydroliza nie zachodzi
+
+
Probówka III: NH4 + H2O m NH3 +H3O
1
1 pkt – poprawne zapisanie dwóch równań reakcji oraz zaznaczenie, że reakcja nie
zachodzi dla jednej probówki
0 pkt – brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
w w w. o p e r o n . p l
2
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Numer
zadania
10.
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów
Przykład poprawnej odpowiedzi:
MnO4– + NO2– + OH – $ MnO42– + NO3– + H2O
2 MnO4– + 2 e – $ 2 MnO42–
NO2– + 2 OH – $ NO3– + H2O + 2 e –
2 MnO4– + NO2– + 2 OH – $ 2 MnO42– + NO3– + H2O
Liczba
punktów
3
3 pkt – poprawne zapisanie dwóch równań połówkowych oraz poprawne zapisanie
zbilansowanego równania reakcji w formie skróconej jonowej
2 pkt – poprawne zapisanie dwóch równań połówkowych oraz niepoprawne zapisanie zbilansowanego równania reakcji w formie skróconej jonowej
1 pkt – poprawne zapisanie jednego z dwóch równań połówkowych oraz niepoprawne zapisanie zbilansowanego równania reakcji w formie skróconej
jonowej
0 pkt – niepoprawne zapisanie dwóch równań połówkowych lub brak odpowiedzi
11.
Poprawna odpowiedź:
Utleniacz: MnO4–
Reduktor: NO2–
1
1 pkt – poprawne wskazanie utleniacza i reduktora
0 pkt – niepoprawne wskazanie utleniacza lub reduktora, lub brak odpowiedzi
12.
Poprawna odpowiedź:
+
K(–) 4 Ag + 4e – $ 4 Ag
+
A(+) 2 H2O $ O2 + 4 H + 4 e –
1
1 pkt – poprawne zapisanie dwóch równań reakcji elektrodowych
0 pkt – poprawne zapisanie jednego z równań reakcji elektrodowych, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
13.
Przykład poprawnej odpowiedzi:
W warunkach normalnych w 22,4 dm3 O2 znajdują się 32 g tego gazu. Stąd
w 56 cm3 znajduje się 0,08 g. Reakcja zachodząca na anodzie:
+
2 H2O $ O2 + 4 H + 4 e –
Z równania reakcji wynika, że w reakcji biorą udział 4 mole elektronów, stąd ładunek q, który przepłynął przez elektrodę, jest równy 386000 C.
Obliczenie wartości ładunku potrzebnego do otrzymania 0,08 g tlenu:
32 g tlenu – 386000 C
0,08 g tlenu – x & x = 965 C
Obliczenie wartości natężenia prądu:
C

q
965
q = I⋅t ⇒ I =
=
= 3,22 A 
= A
 s

t
300
Odpowiedź: Natężenie prądu powinno być równe 3,22 A.
2
2 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń,
podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachunkowych, prowadzących do błędnego wyniku lub podanie wyniku z błędną
jednostką, lub brak wyniku
0 pkt – zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń
w w w. o p e r o n . p l
3
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Numer
zadania
14.
Liczba
punktów
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów
Przykład poprawnej odpowiedzi:
Schemat doświadczenia:
3
stężony kwas azotowy(V),
stężony kwas siarkowy(VI)
I
II
Odczynniki: stężone roztwory kwasu azotowego( V ) i kwasu siarkowego( VI)
Obserwacje: probówka z benzenem – zaobserwowano żółte zabarwienie roztworu i pojawienie się zapachu gorzkich migdałów; probówka z cykloheksanem – nie
zaobserwowano zmian
Wnioski: W pierwszej probówce znajdował się benzen, w drugiej cykloheksan.
3 pkt – poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zaproponowanie odczynnika identyfikacyjnego oraz poprawne zapisanie obserwacji
i wniosków
2 pkt – poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zaproponowanie odczynnika identyfikacyjnego oraz poprawne zapisanie obserwacji
i niepoprawne zapisanie wniosków
1 pkt – poprawne narysowanie schematu doświadczenia, niepoprawne zaproponowanie odczynnika identyfikacyjnego oraz niepoprawne zapisanie
obserwacji i wniosków
0 pkt – niepoprawne narysowanie schematu doświadczenia lub brak odpowiedzi
15.
3
Przykład poprawnej odpowiedzi:
–
O
C
O
O
H
3
2
2
0
pkt
pkt
pkt
pkt
–
–
–
–
w w w. o p e r o n . p l
Cl
–
Ca2+
Cl
H
poprawne narysowanie trzech wzorów
poprawne narysowanie dwóch wzorów
poprawne narysowanie jednego wzoru
brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
4
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Numer
zadania
16.
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów
Przykład poprawnej odpowiedzi:
n
mol
Cm =
⇒ n = Cm ⋅ Vr = 0,75
⋅ 0,15 dm3 = 0,1125 mola
Vr
dm3
g
MHNO = 63, 01
mol
ms
g
n =
⇒ ms = n ⋅ M = 0,1125 mola ⋅ 63, 01
= 7, 09 g
M
mol
ms
7, 09 g ⋅ 100 %
m ⋅ 100 %
Cp =
⋅ 100 % ⇒ mr = s
=
= 10, 91 g
mr
65 %
Cp
Liczba
punktów
2
3
dr =
10,91 g
mr
mr
⇒ Vr =
=
= 7,79 cm3
g
Vr
dr
1,40
cm3
Odpowiedź: Należy odmierzyć 7,79 cm3 roztworu kwasu azotowego( V ).
2 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń,
podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachunkowych, prowadzących do błędnego wyniku lub podanie wyniku z błędną
jednostką lub brak wyniku
0 pkt – zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń
17.
Poprawna odpowiedź:
+
+
Cu2 + Zn $ Zn2 + Cu
1
1 pkt – poprawne zapisanie reakcji
0 pkt – niepoprawne zapisanie reakcji lub brak odpowiedzi
18.
Poprawna odpowiedź:
(-) Zn | Zn2+ ||Cu2+|Cu (+)
1
1 pkt – poprawne zapisanie schematu ogniwa
0 pkt – niepoprawne zapisanie schematu ogniwa lub brak odpowiedzi
19.
Poprawna odpowiedź:
SEM = Ek - Ea = 0,34 V - (-0,76 V ) = 1,1 V
Odpowiedź: Siła elektromotoryczna ogniwa wynosi 1,1 V.
1
1 pkt – poprawne obliczenie SEM
0 pkt – niepoprawne obliczenie SEM lub brak odpowiedzi
20.
Poprawna odpowiedź:
Zlewka 1: niebieski
Zlewka 2: czerwony
1
1 pkt – poprawne podanie koloru uniwersalnego papierka wskaźnikowego
w dwóch zlewkach
0 pkt – poprawne podanie koloru uniwersalnego papierka wskaźnikowego w jednej zlewce, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
w w w. o p e r o n . p l
5
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Numer
zadania
21.
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów
Przykład poprawnej odpowiedzi:
Zlewka 1:
Liczba
punktów
2
+
−


→
NH3 + H2O ←
 NH4 + OH
mol
⋅ 0,05 dm3 = 0,0125 mola NH3
nNH = cNH ⋅ VNH = 0,25
dm3
nNH
mol
0,0125 mola
cNH =
=
= 0,05
Vr
dm3
0,25 dm3
mol
0,05
cNH
dm3 = 2857 > 400
=
Kb NH
1,75 ⋅ 10−5
3
3
3
3
3
3
3
Kb NH
a=
3
cNH
=
3
1,75 ⋅ 10−5
= 3,5 ⋅ 10−4 =1,87 ⋅ 10−2
0,05
[OH ] = a ⋅ cNH = 1,87 ⋅ 10−2 ⋅ 0,05 = 9,35 ⋅ 10−4
−
3
mol
dm3
Zlewka 2:
NH3 + HNO3  
→ NH4NO3
mol
nNH = cNH ⋅ VNH = 0,25
⋅ 0,05dm3 = 0,0125 mola NH3
dm3
mol
nHNO = cHNO ⋅ VHNO = 0,25
⋅ 0,2dm3 = 0, 05 mola HNO3
dm3
Po reakcji:
nNH = 0
3
3
3
3
3
3
3
nHNO = 0, 05 − 0,0125 = 0,0375 mola
3
nHNO
0,0375 mola
mol
=
= 0,15
Vr
0,25 dm3
dm3
H+  = cHNO = 0,15 mol
 
dm3
−14
mol
OH−  = 10
= 6,67 ⋅ 10−14
3


H+ 
dm
 
cHNO =
3
3
3
Odpowiedź: Stężenie jonów hydroksylowych z zlewce 1 wynosi 9,35·10 –4 mol/dm3.
lub: Stężenie jonów hydroksylowych z zlewce 2 wynosi 6,67·10 –14 mol/dm3.
2 pkt – poprawne obliczenie stężenia jonów hydroksylowych w dwóch roztworach
1 pkt – poprawne obliczenie stężenia jonów hydroksylowych w jednym roztworze
0 pkt – brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
22.
Przykład poprawnej odpowiedzi:
mol
S0 PbSO = Ir = 1, 05 ⋅ 10−4
dm3
mol
S0 PbCrO = Ir = 1,34 ⋅ 10−7
dm3
1
4
4
Odpowiedź: Siarczan( VI) ołowiu(II) ma wyższą rozpuszczalność, jest zatem lepiej
rozpuszczalny. Możliwe jest przeprowadzenie soli trudno rozpuszczalnych w trudniej rozpuszczalne, zatem przedstawiona reakcja zajdzie w prawo.
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń,
podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt – zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń
w w w. o p e r o n . p l
6
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Numer
zadania
23.
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów
Poprawna odpowiedź:
+
I. H2S + H2O m HS – + H3O
+
II. HS – + H2O m S2– + H3O
Liczba
punktów
1
1 pkt – poprawne podanie dwóch reakcji dysocjacji
0 pkt – poprawne podanie jednej reakcji dysocjacji, brak poprawnej odpowiedzi lub
brak odpowiedzi
24.
Poprawna odpowiedź:
[HS− ] ⋅ [H3O+ ]
Ka =
[H2S]
1
1
Ka =
2
[S2− ] ⋅ [H3O+ ]
[HS− ]
1 pkt – poprawne podanie dwóch wyrażeń na stałe dysocjacji
0 pkt – poprawne podanie jednego wyrażenia na stałą dysocjacji, brak poprawnej
odpowiedzi lub brak odpowiedzi
25.
Poprawna odpowiedź:
+
[H3O ] > [HS –] > [S2–]
1
1 pkt – poprawne uszeregowanie
0 pkt – niepoprawne uszeregowanie lub brak odpowiedzi
26.
Poprawna odpowiedź:
a) w prawo
b) w lewo
c) w lewo
d) nie wpłynie
2
2 pkt – poprawna odpowiedź w czterech podpunktach
1 pkt – poprawna odpowiedź w trzech podpunktach
0 pkt – poprawna odpowiedź w dwóch lub jednym podpunkcie, brak poprawnej
odpowiedzi lub brak odpowiedzi
27.
Przykład poprawnej odpowiedzi:
1, 013 ⋅ 105 Pa ⋅ 5 ⋅ 10−3 m3
pV
= 0,21mola
pV = nRT ⇒ n =
=
J
RT
⋅ 293 K
8,314
mol ⋅ K
328 g Ca(NO3)2 – 4 mole NO2
x – 0,21 mola NO2 & x = 17,22 g Ca(NO3)2
Odpowiedź: Należy odważyć 17,22 g azotanu( V ) wapnia.
2
2 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, wykonanie poprawnych obliczeń i podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń,
podanie poprawnego wyniku z błędną jednostką lub bez jednostki
0 pkt – zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń
28.
Przykład poprawnej odpowiedzi:
CH3
|
CH3—C—CH2—CH—CH2—CH3
|
|
CH3
CH3
Nazwa systematyczna: 2,2,4–trimetyloheksan
1
1 pkt – poprawne narysowanie związku oraz poprawne podanie nazwy systematycznej
0 pkt – poprawne narysowanie związku, ale niepoprawne podanie nazwy systematycznej, niepoprawne narysowanie związku lub brak odpowiedzi
w w w. o p e r o n . p l
7
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Numer
zadania
29.
Liczba
punktów
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów
2
C3H4(g) + 4 O2(g)  
→ 3 CO2(g) + 2 H2O(g)
C3H4(g)  
→ 3 C(s) + 2 H2(g)
3 CO(g) +
3
→ 3 CO2(g)
O2(g)  
2
−DH10
3 ⋅ DH30
3
O2(g)  
→ 3 CO(g)
2
2 H2O(c)  
→ 2 H2O(g)
2 ⋅ DH50
2 H2(g) + O2(g)  
→ 2 H2O(c)
2 ⋅ DH40
3 C(s) +
3 ⋅ DH20
DH0 = − DH10 + 3 ⋅ DH30 + 3 ⋅ DH20 + 2 ⋅ DH50 + 2 ⋅ DH40 = −1945,8
kJ
mol
Odpowiedź: Entalpia reakcji całkowitego spalania propynu wynosi –1945,8 kJ/mol.
2 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, wykonanie poprawnych obliczeń i podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachunkowych, podanie błędnego wyniku lub brak wyniku
0 pkt – zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń, błędne wykonanie obliczeń
lub brak obliczeń
30.
Poprawna odpowiedź:
Wewnątrz miceli 1 znajduje się cząstka polarna.
Wewnątrz miceli 2 znajduje się cząstka niepolarna.
1
strona
1 pkt – poprawne uzupełnienie dwóch zdań
0 pkt – poprawne uzupełnienie jednego zdania, brak poprawnej odpowiedzi lub
brak odpowiedzi
31.
Przykład poprawnej odpowiedzi:
Mleko zabarwia się na kolor żółty.
1
1 pkt – poprawne podanie obserwacji
0 pkt – niepoprawna odpowiedź lub brak odpowiedzi
w w w. o p e r o n . p l
8
81
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Numer
zadania
32.
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów
Przykład poprawnej odpowiedzi:
Doświadczenie:
Liczba
punktów
3
Cu(OH)2(s)
aldehyd cynamonowy
Obserwacje: wytrącił się ceglastoczerwony osad
Równanie reakcji:
H
OH
C
HC
CH
O
C
+ 2 Cu(OH)2
T
HC
CH
O
+ Cu2O + 2 H2O
3 pkt – poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapisanie
obserwacji oraz poprawne zapisanie równania reakcji chemicznej
2 pkt – poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapisanie
obserwacji oraz niepoprawne zapisanie równania reakcji chemicznej
1 pkt – poprawne narysowanie schematu doświadczenia, niepoprawne zapisanie
obserwacji oraz niepoprawne zapisanie równania reakcji chemicznej
0 pkt – niepoprawne narysowanie schematu doświadczenia lub brak odpowiedzi
33.
Przykład poprawnej odpowiedzi:
Doświadczenie:
3
CO2
H2O + oranż metylowy
Obserwacje: roztwór zabarwił się na czerwono
Wnioski: woda nasycona tlenkiem węgla(IV ) wykazuje odczyn kwasowy
3 pkt – poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapisanie
obserwacji oraz poprawne zapisanie wniosków
2 pkt – poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapisanie
obserwacji oraz niepoprawne zapisanie wniosków
1 pkt – poprawne narysowanie schematu doświadczenia, niepoprawne zapisanie
obserwacji oraz niepoprawne zapisanie wniosków
0 pkt – niepoprawne narysowanie schematu doświadczenia lub brak odpowiedzi
w w w. o p e r o n . p l
9
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Numer
zadania
34.
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów
Poprawna odpowiedź:
Liczba
punktów
1
NH2
O
C
−
CH
O
CH3
1 pkt – poprawne narysowanie wzoru
0 pkt – niepoprawne narysowanie wzoru lub brak odpowiedzi
35.
Poprawna odpowiedź:
a)
OH
O—CO—CH3
|
|
H SO

→
CH3—CH—COOH + CH3COOH ←
 CH3—CH—COOH + H2O
2
3
strona
4
b)
OH
OH
|
|
H SO

→
CH3—CH—COOH + CH3OH ←
 CH3—CH—COOCH3 + H2O
2
4
c)
OH
OH
|
|
CH3—CH—COOH + NaOH  
→ CH3—CH—COONa + H2O
3
2
1
0
36.
pkt
pkt
pkt
pkt
–
–
–
–
poprawne zapisanie równań reakcji w trzech przypadkach
poprawne zapisanie równań reakcji w dwóch przypadkach
poprawne zapisanie równań reakcji w jednym przypadku
niepoprawne zapisanie równań reakcji trzech przypadkach lub brak odpowiedzi
Poprawna odpowiedź:
Wzór aldehydu:
CH3
|
CH3—CH—CHO
3
Reakcja 1:
CH3
CH3
|
|
Pt
CH3—CH—CHO + H2  
→ CH3—CH—CH2OH
Reakcja 2:
CH3
CH3
|
|
Al O
CH3—CH—CH2OH  
→ CH3—C=CH2 + H2O
2 3
3 pkt – poprawne podanie wzoru związku oraz poprawne zapisanie dwóch równań
reakcji
2 pkt – poprawne podanie wzoru związku oraz poprawne zapisanie jednego równania reakcji
1 pkt – poprawne podanie wzoru związku oraz niepoprawne zapisanie równań
reakcji w dwóch przypadkach
0 pkt – niepoprawne podanie wzoru związku lub brak odpowiedzi
w w w. o p e r o n . p l
10
78

Podobne dokumenty