Planowanie przestrzenne i kształtowanie krajobrazu SYLABUSY
Transkrypt
Planowanie przestrzenne i kształtowanie krajobrazu SYLABUSY
ΑΩ Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa Zawodowa im. Jana Grodka w Sanoku INSTYTUT ROLNICTWA Kierunek: ROLNICTWO Specjalność: Planowanie przestrzenne i kształtowanie krajobrazu SYLABUSY studia stacjonarne Sanok Program obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013 TS.400/16/13-14 Wykaz zmian dla planów studiów i programów kształcenia obowiązujących od roku akademickiego 2012/2013, (zmiany obowiązują od cyklu 2012/2013) ROLNICTWO Zmian dokonano tylko dla specjalności uruchomionych w roku akademickim 2012/2012 czyli PPiKK oraz IPRiL. Dla pozostałych specjalności (AiPR, DFiLwA) nie dokonywano zmian, gdyż z końcem roku akademickiego 2012/2013 następuje likwidacja czterech specjalności (PPiKK, IPRiL,AiPR, DFiLwA) na kierunku rolnictwo. W planach studiów stacjonarnych i niestacjonarnych dodano również zapis, że w szczególnych przypadkach zamiast „wychowania fizycznego” można realizować "wiedzę o zdrowiu i kulturze fizycznej". ROL/PPiKK S: 1) „Agroekologia z ochroną środowiska” przeniesiono z semestru 3 na semestr 4 (nastąpiła zmiana kodu), zmieniono ECTS z wykładów z 2 na 1, zmieniono formę zaliczenia wykładu z E na ZO 2) „Biogeografia” przeniesiono z semestru 3 na semestr 7 (zmiana kodu) 3) „Chemia rolna” zmieniono ECTS z ćwiczeń z 2 na 3; zwiększono godziny wykładów z 20 na 25; dołożono 5 godz. ćwiczeń terenowych 4) „Ogólna uprawa roli i roślin”: zmieniono ECTS z wykładów z 2 na 3;zmieniono ECTS z ćwiczeń z 1 na 2; zmieniono formę zakończenia wykładu z ZO na E; zmieniono godziny wykładów z 30 na 35, ćwiczeń z 15 na 20; dołożono 5 godz. ćwiczeń terenowych 5) „Szczegółowa uprawa roślin”: zmieniono ECTS z wykładów z 2 na 3;zmieniono ECTS z ćwiczeń z 1 na 3; zmieniono godziny wykładów z 30 na 40, ćwiczeń z 15 na 20; dołożono 5 godz. ćwiczeń terenowych 6) „Chów zwierząt” przeniesiono z semestru 3 na semestr 4 (nastąpiła zmiana kodu), 7) „Ekonomika i organizacja rolnictwa”: usunięto wykłady i ćwiczenia z semestru 3; W semestrze 4: zmieniono ECTS z wykładów z 1 na 2; zmieniono ECTS z ćwiczeń z 1 na 2; zmieniono godziny wykładów z 15 na 30, ćwiczeń z 15 na 30; 8) „Mikrobiologia” przeniesiono z semestru 4 na semestr 3 (nastąpiła zmiana kodu), 9) „Gleboznawstwo” przeniesiono z semestru 4 na semestr 3 (nastąpiła zmiana kodu), zmieniono godziny ćwiczeń z 15 na 10; dołożono 5 godz. ćwiczeń terenowych 10) „Hodowla roślin i nasiennictwo” zmieniono godziny wykładów z 30 na 25; dołożono 5 godz. ćwiczeń terenowych 11) „Łąkarstwo” zmieniono godziny wykładów z 15 na 20; dołożono 5 godz. ćwiczeń terenowych 12) „Fizjologia i żywienie zwierząt” przeniesiono z semestru 4 na semestr 3 (nastąpiła zmiana kodu), 13) „marketing i zarzadzanie w rolnictwie” przeniesiono z semestru 4 na semestr 6 (nastąpiła zmiana kodu), 14) „Statystyczne programy komputerowe” zmieniono ECTS z 4 na 2 15) „Rysunek techniczny i planistyczny” zmieniono godziny ćwiczeń z 25 na 20 2 16) „Komputerowe podstawy projektowania” zmieniono godziny ćwiczeń z 25 na 20 17) „podstawy projektowania zieleni” zmieniono ECTS z wykładów z 1 na 2 18) „geograficzne systemy informacji przestrzennej”: zmieniono ECTS z ćwiczeń z 2 na 1; zmieniono godziny z wykładów z 15 na 10; zmieniono godziny z ćwiczeń z 20 na 15 19) „geodezja i kartografia” zmieniono godziny wykładów z 20 na 5 20) Przedmiot „podstawy gospodarki przestrzennej” zamieniono przedmiotem „Podstawy kształtowania krajobrazu rolniczego”. Zmieniono godziny wykładów z 20 na 10 i godziny ćwiczeń z 25 na 15 21) Zmieniono nazwę przedmiotu „Przyrodnicze uwarunkowania gospodarowania przestrzenią” na „Przyrodnicze uwarunkowania gospodarowania w rolnictwie” 22) Usunięto całkowicie przedmiot „katastrofy ekologiczne”. W jego miejsce wstawiono nowy przedmiot ”Podstawy melioracji rolnych” (s. 6) - wykład: 10 godz., 1 ECTS, ZO - ćwiczenia: 10 godz., 1 ECTS, Z 23) „Podstawy agroturystyki” zmieniono godziny wykładów z 15 na 10 24) Usunięto całkowicie przedmiot „prawo w planowaniu przestrzennym”. W jego miejsce wstawiono nowy przedmiot ”Podstawy agrotechniki roślin ogrodniczych” (s. 6) - konwersatorium: 20 godz., 1 ECTS, ZO 25) „ekologiczna produkcja zwierzęca” zmieniono ECTS z 2 na 1 26) „Polityka zrównoważonego rozwoju regionalnego i infrastruktura wsi” zmieniono ECTS z 2 na 1 27) Nazwę przedmiotu „Ekonomika ochrony środowiska” zmieniono na „Agroturystyka” 28) Nazwę przedmiotu „Europejska polityka ekologiczna” zmieniono na „Podstawy ogrodnictwa”; zmieniono jednocześnie ECTS z wykładów z 2 na 1 29) Nazwę przedmiotu „Prawne aspekty gospodarowania gruntami i zarządzanie środowiskiem” zmieniono na „Prawne aspekty gospodarowania gruntami i zarządzania środowiskiem” 30) Nazwę przedmiotu „Zwierzęta w gospodarstwach agroturystycznych” zmieniono na „Melioracje rolne w gospodarce wodnej”; zmieniono jednocześnie ECTS z 2 na 1 31) „Monitoring środowiska” zmieniono ECTS z ćwiczeń z 2 na 1. 3 Powyższe zmiany wprowadzono Uchwałą Senatu nr 25/IV/13 w sprawie uchwalenia zmian do efektów kształcenia, planów studiów i programów kształcenia zatwierdzonych Uchwałą Senatu nr 37/V/12 z dnia 24 maja 2012r. oraz Uchwałą Senatu nr 38/V/12 z dnia 24 maja 2012r. dla cyklu kształcenia rozpoczętego w roku akademickim 2012/2013 i kolejnych dla kierunków: pedagogika, praca socjalna, rolnictwo, mechanika i budowa maszyn, mechatronika, filologia polska, kulturoznawstwo, ratownictwo medyczne. Sporządził, na podstawie przedstawionych planów studiów i informacji od autora planu: ……………………………………………………………… (data i podpis) Sprawdził Koordynator ds. systemu ECTS: ……………………………………………………………… (data i podpis) Zatwierdził Dyrektor Instytutu Rolniczego: ………………………………………………………………… (data i podpis) 4 Spis treści I rok / Specjalność: Planowanie przestrzenne i kształtowanie krajobrazu Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Przedmiot (forma zajęć) Botanika (wykład, ćwiczenia) Chemia (wykład, ćwiczenia) Statystyka matematyczna (wykład, ćwiczenia) Agrometeorologia (wykład, ćwiczenia) Socjologia wsi (wykład konwersatoryjny) Wybrane zagadnienia polityki rolnej (wykład, ćwiczenia) Agrofizyka (wykład, ćwiczenia) Zoologia z systematyką (wykład, ćwiczenia) Genetyka (wykład, ćwiczenia) Biochemia (wykład, ćwiczenia) Fizjologia roślin (wykład, ćwiczenia) Ekonomia (wykład, ćwiczenia) Pedagogika (wyklad) Doświadczalnictwo rolnicze (wykład, ćwiczenia) Grafika inżynierska (ćwiczenia) Ergonomia i BHP w rolnictwie (wykład konwersatoryjny) Str. 7 11 16 19 21 24 27 30 34 36 39 42 45 49 51 54 II rok / Specjalność: Planowanie przestrzenne i kształtowanie krajobrazu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Geologia z geomorfologią (wykład, ćwiczenia) Chemia rolna (wykład, ćwiczenia) Ogólna uprawa roślin (wykład, ćwiczenia) Szczegółowa uprawa roślin (wykład, ćwiczenia) Mikrobiologia (wykład, ćwiczenia) Gleboznawstwo (wykład, ćwiczenia) Fizjologia i żywienie zwierząt (wykład, ćwiczenia) Agroekologia z ochroną środowiska (wykład, ćwiczenia) Chów zwierząt (wykład, ćwiczenia) Ekonomika i organizacja rolnictwa (wykład, ćwiczenia) Hodowla roślin i nasiennictwo (wykład, ćwiczenia) Łąkarstwo (wykład, ćwiczenia) Ochrona roślin (wykład, ćwiczenia) Technika rolnicza (wykład, ćwiczenia) 59 62 65 69 73 77 80 84 88 91 94 98 100 104 Przedmioty ogólnouczelniane realizowane na roku II, III i IV: 5 3 Seminarium dyplomowe Pracownia dyplomowa Język obcy (ćwiczenia) 108 111 113 4 Technologia informacyjna (ćwiczenia) 117 5 Wychowanie fizyczne 120 6 Ochrona własności intelektualnej 123 1 2 III rok/ Specjalność: Planowanie przestrzenne i kształtowanie krajobrazu 6 Rysunek techniczny i planistyczny (ćwiczenia) Komputerowe podstawy projektowania (ćwiczenia) Podstawy projektowania zieleni (wykład, ćwiczenia) Geograficzne systemy informacji przestrzennej (wykład, ćwiczenia) Geodezja i kartografia (wykład, ćwiczenia) 127 129 131 134 137 139 8 Podstawy kształtowania krajobrazu rolniczego (wykład, ćwiczenia) Przyrodnicze uwarunkowania gospodarowania w rolnictwie (wykład, ćwiczenia) Rośliny ozdobne (wykład, ćwiczenia) 16 Marketing i zarządzanie w rolnictwie (wykład, ćwiczenia) 149 1 2 3 4 5 6 7 142 146 Blok A / PPiKK Kształtowanie krajobrazu i terenów zieleni (wykład, ćwiczenia) 2 Ekologia krajobrazu i ochrona przyrody (wykład, ćwiczenia) 3 Ochrona środowiska (ćwiczenia) 4 Podstawy melioracji rolnych (wykład, ćwiczenia) 5 Podstawy agroturystyki (ćwiczenia) 6 Podstawy agrotechniki roślin ogrodniczych (konwersatorium) 7 Fotografia przyrodnicza (ćwiczenia) 8 Rolnictwo ekologiczne (konwersatorium) 9 Ekologiczna produkcja zwierzęca (konwersatorium) 10 Architektura ogrodowa (ćwiczenia) Polityka zrównoważonego rozwoju regionalnego i infrastruktura wsi 11 (konwersatorium) 12 Przyrodnicza rola zbiorowisk trawiastych (wykład, ćwiczenia) 1 154 157 161 164 167 170 173 176 178 181 Blok B / PPiKK Samorząd terytorialny (konwersatorium) 2 Antropogenizacja krajobrazu (wykład, ćwiczenia) 3 Agroturystyka (wykład, ćwiczenia) Bioróżnorodność i ochrona zasobu genetycznego zwierząt (wykład, 4 ćwiczenia) 5 Podstawy ogrodnictwa (wykład, ćwiczenia) Prawne aspekty gospodarowania gruntami i zarządzanie środowiskiem 6 (wykład konwersatoryjny) 7 Rośliny użytkowe w architekturze ogrodowej (ćwiczenia) 8 Melioracje rolne w gospodarce wodnej (konwersatorium) 9 Historia architektury i sztuki ogrodowej (wykład) 10 Monitoring środowiska (wykład, ćwiczenia) 1 185 187 191 194 197 200 203 7 IV rok/ Specjalność: Planowanie przestrzenne i kształtowanie krajobrazu 1 2 3 Biogeografia (wykład) Aspekty etyczne pracy naukowej (konwersatorium) Statystyczne programy komputerowe (ćwiczenia) 205 208 211 8 I rok / Specjalność: Planowanie przestrzenne i kształtowanie krajobrazu SYLABUS MODUŁ/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu 1. 2. 3. 4. Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu 5. Treści programowe 6. 7. 8. Typ przedmiotu 9. 10. 11. 12. 13. Język przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotowi Opis Botanika Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku RO.01.1.W, RO.01.1.C, RO.01.2.W, RO.01.2.C polski Przekazanie treści programowych w zakresie zagadnień biologicznych podstaw budowy i funkcjonowania organizmów roślinnych na różnych poziomach organizacji i podstaw klasyfikacji taksonomicznej flory oraz przybliżenie znaczenia poszczególnych taksonów w przyrodzie i w gospodarce człowieka; nabycie przez studentów umiejętności powiązania budowy organizmów roślinnych na różnym poziomie organizacji z funkcją oraz umiejętności rozpoznawania taksonomicznego flory wyższej na poziomie podstawowym Podczas zajęć ćwiczeniowych studenci poznają sposoby wykorzystania wiedzy teoretycznej w praktyce rolniczej. obowiązkowy do zaliczenia semestru II Rok studiów I, semestr I i II (studia 1-go° stacjonarne) dr Marian Szewczyk j.w. wykład + ćwiczenia Znajomość treści programowych realizowanych w ramach przedmiotu: biologia - w gimnazjum oraz w szkole średniej Wykład 35 godz., ćwiczenia 45 godz. 8 pkt ECTS (4 pkt. wykład + 4 pkt. ćwiczenia) 9 Wiedza: Student potrafi definiować podstawowe pojęcia z zakresu botaniki oraz zna podstawy pracy z mikroskopem i lupą binokularną. Zna zasady funkcjonowania organizmów roślinnych na różnych stopniach ich organizacji. Ma wiedzę na temat budowy komórki roślinnej, tkanek roślinnych, organów wegetatywnych i generatywnych roślin oraz ich modyfikacji. Zna i potrafi scharakteryzować podstawowe jednostki taksonomiczne roślin wyższych charakterystyczne dla flory Polski 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne 16. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu 17. Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Umiejętności: Student potrafi obsługiwać mikroskop świetlny oraz zastosować podstawowe techniki przegotowywania preparatów mikroskopowych, a także umie dokonywać obserwacji mikroskopowych roślin na poziomie komórkowym i tkankowym. Potrafi identyfikować elementy komórki roślinnej, tkanki i organy roślinne w preparatach mikroskopowych, potrafi interpretować obrazy mikroskopowe. Dokonuje syntezy cech morfologicznych roślin i przy pomocy odpowiednich źródeł literatury (klucze do oznaczania roślin) potrafi określić przynależność wybranych taksonów do odpowiedniej jednostki systematycznej na poziomie rodziny i rodzaju. Nabywa umiejętności studiowania literatury naukowej, selekcji informacji oraz dyskusji Kompetencje społeczne: Student potrafi efektywnie pracować według wskazówek prowadzącego i organizować odpowiednio swój warsztat pracy. Potrafi pracować w grupie podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych oraz dokonywać interpretacji poczynionych obserwacji poprzez wyciąganie odpowiednich wniosków. Jest w stanie argumentować wyciągane przez siebie wnioski i w razie potrzeby bronić swoich racji. Ma świadomość istotności istnienia flory oraz potrzeby jej zachowania dla prawidłowego funkcjonowania pozostałych składników przyrody ożywionej i nieożywionej. Wykład akademicki, ćwiczenia audytoryjne i terenowe, konsultacje, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Forma zaliczenia wykładów – egzamin ustny z całości wiedzy przedstawionej na wykładach i ćwiczeniach oraz uzyskanej poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest pozytywne zaliczenie ćwiczeń. Forma zaliczenia ćwiczeń – przygotowanie teoretyczne do zajęć sprawdzane każdorazowo na ich początku, realizacja zadań podczas trwania ćwiczeń sprawdzane po zakończeniu każdych zajęć, pozytywne zaliczenie dwóch kolokwiów, obecność na ćwiczeniach – zaliczenie z oceną Wykłady: Komórkowa teoria budowy organizmów: nie plazmatyczne i plazmatyczne składniki komórki. Histologia: charakterystyka tkanek roślinnych: merystematycznej, okrywającej, miękiszowej, wzmacniającej, przewodzącej i wydzielniczej, ich budowa i funkcjonowanie. Budowa morfologiczna i modyfikacje oraz budowa anatomiczna i funkcje organów roślinnych (korzeń, pęd, liść, kwiat). Rozmnażanie wegetatywne i generatywne roślin, mechanizmy zapylania, powstawanie owoców i nasion. Morfologia i anatomia owoców i nasion. Podstawowe systemy klasyfikacji taksonomicznej roślin. Charakterystyka najważniejszych rodzin botanicznych roślin naczyniowych, glonów i mszaków. Charakterystyka bakterii, wirusów i grzybów. Sposób realizacji: wykład akademicki z wykorzystaniem wizualizacji multimedialnych, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Ćwiczenia: Obserwacja mikroskopowa komórek i tkanek. Obserwacja makroskopowa gatunków z poszczególnych gromad. Rozpoznawanie roślin (okazy świeże i zielnikowe) przy użyciu kluczy do oznaczania roślin naczyniowych. Sposób realizacji: Zajęcia terenowe i zajęcia w ogrodzie botanicznym, ćwiczenia audytoryjne, prowadzenie zeszytu ćwiczeń z prawidłowymi rysunkami i opisami podejmowanych treści, dyskusja inicjowana przez prowadzącego zajęcia. Samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 10 1. Wiedza 18. Zamierzone efekty kształcenia* Umiejętności Kompetencje społeczne 19. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Student potrafi definiować podstawowe pojęcia z zakresu botaniki oraz zna podstawy pracy z mikroskopem i lupą binokularną. 2. Zna zasady funkcjonowania organizmów roślinnych na różnych stopniach ich organizacji. 3. Ma wiedzę na temat budowy komórki roślinnej, tkanek roślinnych, organów wegetatywnych i generatywnych roślin oraz ich modyfikacji. 4. Zna i potrafi scharakteryzować podstawowe jednostki taksonomiczne roślin wyższych charakterystyczne dla flory Polski 1. Student potrafi obsługiwać mikroskop świetlny oraz zastosować podstawowe techniki przegotowywania preparatów mikroskopowych, a także umie dokonywać obserwacji mikroskopowych roślin na poziomie komórkowym i tkankowym. 2. Potrafi identyfikować elementy komórki roślinnej, tkanki i organy roślinne w preparatach mikroskopowych, potrafi interpretować obrazy mikroskopowe. 3. Dokonuje syntezy cech morfologicznych roślin i przy pomocy odpowiednich źródeł literatury (klucze do oznaczania roślin) potrafi określić przynależność wybranych taksonów do odpowiedniej jednostki systematycznej na poziomie rodziny i rodzaju. 4. Nabywa umiejętności studiowania literatury naukowej, selekcji informacji oraz dyskusji 1. Student potrafi efektywnie pracować według wskazówek prowadzącego i organizować odpowiednio swój warsztat pracy. 2. Potrafi pracować w grupie podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych oraz dokonywać interpretacji poczynionych obserwacji poprzez wyciąganie odpowiednich wniosków. 3. Jest w stanie argumentować wyciągane przez siebie wnioski i w razie potrzeby bronić swoich racji. 4. Ma świadomość istotności istnienia flory oraz potrzeby jej zachowania dla prawidłowego funkcjonowania pozostałych składników przyrody ożywionej i nieożywionej. Literatura podstawowa: 1. Rutkowski L. 2007. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. 2 popr. - Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 2. Szweykowska A., Szweykowski J. 2005. Botanika. Tom I - Morfologia. Wyd. PWN, Warszawa. 3. Szweykowska A., Szweykowski J. 2004. Botanika. Tom II Systematyka. Wyd. PWN, Warszawa. 4. Wojtaszek P., Woźny A., Ratajczak L. 2008. Biologia komórki roślinnej. Tom I – Struktura.Wyd. Naukowe PWN. 5. Wojtaszek P., Woźny A., Ratajczak L. 2009. Biologia komórki roślinnej. Tom II – Funkcja. Wyd. Naukowe PWN. Literatura uzupełniająca: 1. Jasnowska J., Jasnowski M., Radomski J. Friedrich S., Kowalski W.W.A. 2008. Botanika. Wyd. BRASIKA. Szczecin. 2. Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. 1969. Rośliny polskie. Warszawa, PWN, ss. XVIII + 1020. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim – 5 ECTS 80 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta (bez udziału prowadzącego lub z udziałem prowadzącego w ramach konsultacji) konieczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu – 2 ECTS 80 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 160 8 11 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 2 3 4 Student potrafi definiować podstawowe pojęcia z zakresu botaniki oraz zna podstawy pracy z mikroskopem i lupą binokularną. Zna zasady funkcjonowania organizmów roślinnych na różnych stopniach ich organizacji. * * Ma wiedzę na temat budowy komórki roślinnej, tkanek roślinnych, organów wegetatywnych i generatywnych roślin oraz ich modyfikacji. Zna i potrafi scharakteryzować podstawowe jednostki taksonomiczne roślin wyższych charakterystyczne dla flory Polski * * * UMIEJĘTNOŚCI 1 2 3 Student potrafi obsługiwać mikroskop świetlny oraz zastosować podstawowe techniki przegotowywania preparatów mikroskopowych, a także umie dokonywać obserwacji mikroskopowych roślin na poziomie komórkowym i tkankowym. * Potrafi identyfikować elementy komórki roślinnej, tkanki i organy roślinne w preparatach mikroskopowych, potrafi interpretować obrazy mikroskopowe. Dokonuje syntezy cech morfologicznych roślin i przy pomocy odpowiednich źródeł literatury (klucze do oznaczania roślin) potrafi określić przynależność wybranych taksonów do odpowiedniej jednostki systematycznej na poziomie rodziny i rodzaju. * * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 Student potrafi efektywnie pracować według wskazówek prowadzącego i organizować odpowiednio swój warsztat pracy. * 12 Potrafi pracować w grupie podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych oraz dokonywać interpretacji poczynionych obserwacji poprzez wyciąganie odpowiednich wniosków. Jest w stanie argumentować wyciągane przez siebie wnioski i w razie potrzeby bronić swoich racji. 2 Ma świadomość istotności istnienia flory oraz potrzeby jej zachowania dla prawidłowego funkcjonowania pozostałych składników przyrody ożywionej i nieożywionej. 3 * * * SYLABUS MODUŁ/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS 13. przypisana modułowi/przedmiotowi Opis Chemia Instytut Rolnictwa, kierunek Rolnictwo Wykład - RO.02.1.W, RO.02.2.W Ćwiczenia laboratoryjne - RO.02.1.C, RO.02.2.C Polski Budowa materii, podstawowe prawa chemiczne, elementy termodynamiki i kinetyki chemicznej, elektrochemia i układy fazowe, podstawowe grupy związków nieorganicznych i organicznych oraz ich otrzymywanie i reakcje. Podstawowe techniki laboratoryjne, analiza jakościowa i ilościowa. Przedmiot jest obowiązkowy do zaliczenia pierwszego roku studiów oraz do ukończenia całego toku studiów Rok pierwszy, semestr pierwszy i drugi dr Sławomir Lis j.w. Wykład i ćwiczenia laboratoryjne Brak Wykład - 20 godzin Ćwiczenia laboratoryjne - 35 godzin Wykład – 3 ECTS Ćwiczenia – 4 ECTS 13 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne 16. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Celem wykładu jest zapoznanie studentów z: 1. podstawowymi prawami chemicznymi 2. budową atomu z elementami teorii kwantowej 3. istotą i rodzajami wiązań chemicznych 4. elementami termodynamiki 5. statyką i kinetyką reakcji 6. teoriami kwasów i zasad 7. efektami energetycznymi reakcji chemicznych 8. elektroujemnością pierwiastków 9. procesami utleniania i redukcji 10. roztworami rzeczywistymi i koloidami 11. zjawiskami powierzchniowymi 12. zapoznanie z podstawowymi związkami organicznymi 13. zasadami nazewnictwa związków organicznych 14. rodzajami izomerii związków organicznych 15. reakcjami charakterystycznymi dla poszczególnych związków 16. zjawiskiem rezonansu w związkach organicznych 17. podstawowymi grupami funkcyjnymi i ich właściwościami 18. systematyką i właściwościami związków biologicznych (lipidów, sacharydów, aminokwasów, peptydów, kwasów nukleinowych). Celem ćwiczeń jest zapoznanie studentów z: 1. podstawowymi technikami laboratoryjnymi: ważenie, odmierzanie objętości, ogrzewanie, chłodzenie, suszenie, dekantacja, sączenie, odwirowywanie, sprawdzanie odczynu pH, badanie rozpuszczalności; 2. podstawami analizy jakościowej, grupami analitycznymi kationów i anionów, metodami identyfikacji kationów i anionów; 3. podstawami analizy ilościowej: analizą wagową, analizą miareczkową – alkacymetrią, argentometrią, kompleksometrią, miareczkowaniem redox; 4. analizą instrumentalną: spektrofotometrią 5. reakcjami charakterystycznymi podstawowych związków organicznych – aldehydów, ketonów, amin, peptydów, estrów itd.; 6. obliczeniami chemicznymi – stechiometrią, przeliczeniami stężeń, uzgadnianiem reakcji redox, obliczeniami efektów energetycznych reakcji. 2 godziny wykładu co dwa tygodnie (10 wykładów) 3 godziny ćwiczeń co dwa tygodnie (12 spotkań) Indywidualne konsultacje Publikowanie materiałów z wykładów, do ćwiczeń i do sprawozdań oraz zagadnień do egzaminu na stronie internetowej: http://www.chemiapwsz.sanok.pl Egzamin pisemny, testowy (30 pytań, 1,5 h). Do zdania egzaminu konieczne jest 50% + 1 prawidłowych odpowiedzi. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych. Zaliczenie ćwiczeń uzyskuje się po zaliczeniu trzech kolokwiów sprawdzających wiedzę z poszczególnych tematów pracowni, oraz oddaniu sprawozdań z wszystkich doświadczeń. 14 Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji 1. Podstawowe prawa chemiczne, budowa atomu, konfiguracja elektronowa, promieniotwórczość. 2. Układ okresowy pierwiastków. 3. Wiązania chemiczne. 4. Elektroujemność. 5. Podstawy termodynamiki chemicznej. 6. Równowagi chemiczne. 7. Teorie kwasów i zasad. 8. Reakcje w roztworach elektrolitów. 9. Elementy kinetyki chemicznej, kataliza. 10. Reakcje utleniania i redukcji. 11. Elektrochemia. 12. Zjawiska powierzchniowe. 13. Węglowodory, substytucja wolnorodnikowa, addycja elektrofilowa, aromatyczność, substytucja elektrofilowa. 14. Fluorowcowęglowodory. 15. Alkohole i fenole, substytucja nukleofilowa, eliminacja. 16. Związki karbonylowe, addycja nukleofilowa. 17. Kwasy karboksylowe i ich pochodne, substytucja nukleofilowa przy grupie karbonylowej. 18. Aminy. 19. Związki heterocykliczne. 20. Biocząsteczki: lipidy i tłuszcze, węglowodany, aminokwasy i białka, kwasy nukleinowe. Realizacja treści merytorycznych w formie wykładu. 1. Podstawowe techniki laboratoryjne, postępowanie z odczynnikami i sprzętem laboratoryjnym, metody ważenia i odmierzania objętości, rozdzielanie zawiesin, reakcje zachodzące z wymianą ciepła, 2. podstawy analizy elementarnej kationów i anionów, podział na grupy analityczne i identyfikacja kationów i anionów w obrębie grupy, 3. podstawy analizy ilościowej, analiza wagowa, analiza objętościowa z wyróżnieniem alkacymetrii, argentometrii, kompleksometrii i redoksometrii, 4. obliczenia stechiometryczne, określenie stężeń roztworów i przeliczenie stężeń, określanie efektów energetycznych reakcji, określanie stopnia utlenienia i uzgadnianie równań utleniania i redukcji, 5. reakcje charakterystyczne związków organicznych i ich identyfikacja Realizacja w postaci omówienia słownego, ćwiczeń rachunkowych i laboratoryjnych. Wiedza Zamierzone 18. efekty kształcenia* Umiejętności Kompetencje społeczne Student: opisuje budowę atomów na przykładach oraz przewiduje rodzaj wiązania w cząsteczce, zna istotę i mechanizm procesów oksydacyjnoredukcyjnych, zna podstawowe prawa termodynamiczne i potrafi je zastosować do opisu reakcji chemicznych, zna elementy kinetyki reakcji chemicznych, zna budowę jednofunkcyjnych związków organicznych, ich właściwości i reakcje wykrywające te grupy lub typy wiązań, zna podstawowe wzory i właściwości sacharydów, lipidów, amin i aminokwasów, rozumie znaczenie związków biologicznie czynnych. Student: oblicza ilości reagujących substancji na podstawie równań reakcji chemicznych, oblicza i przelicza stężenie procentowe i molowe, potrafi wyliczyć efekty energetyczne na podstawie równań termochemicznych, uzgodnia równania redox, stosuje podstawowe techniki laboratoryjne, identyfikuje kationy i aniony, przeprowadza analizy wagowe i objętościowe, identyfikuje proste związki organiczne. Potrafi również opisywać wyniki badań oraz analizować i wyciągać wnioski z doświadczeń. Student rozumie potrzebę ciągłego doskonalenia i dokształcania, potrafi pracować w grupie, jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo swoje i innych. 15 Literatura podstawowa: 1. Bielański A. 2002. Podstawy chemii nieorganicznej. Tom I. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 2. Bielański A. 2005. Podstawy chemii nieorganicznej. Tom II. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 3. Kowalczyk-Dembińska H. 2007. Ćwiczenia rachunkowe z podstaw chemii. Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń. 4. Minczewski J., Marczenko Z. 2001. Chemia Analityczna. Tom I. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 5. Minczewski J., Marczenko Z. 2004. Chemia Analityczna. Tom II. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 6. Marczenko Z. 1968. Kolorymetrzyczne oznaczanie pierwiastków.Wyd. Nauk.-Tech., Warszawa. 7. Włostowska J., Białecka-Florjańczyk E. 2003, 2005, 2007. Chemia organiczna. Wyd. Nauk.-Tech. Warszawa. Literatura uzupełniająca: 1. Jones L., Atkins P. 2004. Chemia ogólna. Cząsteczki, materia reakcje. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 2. Klepaczko-Filipiak B. 1999. Badania chemiczne, Analiza ilościowa substancji. WSiP, Warszawa. 3. Klepaczko-Filipiak B., Jakubiak Z., Wulkiewicz U. 1999. Badania chemiczne- technika pracy laboratoryjnej WSiP, Warszawa. 4. Klepaczko-Filipiak B., Sadlak E. 1999. Badania Chemiczne, Analiza jakościowa substancji. WSiP, Warszawa. 5. Mastalerz P. 2000. Elementarna chemia nieorganiczna. Wydawnictwo Chemiczne, Wrocław. 6. Sienko M. J., Plane R. A. 2002. Chemia: Podstawy i zastosowania Wyd. Nauk. – Tech., Warszawa. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Udział w wykładach 20 Udział w ćwiczeniach 35 Konsultacje indywidualne 20 Przygotowanie sprawozdań 30 Przygotowanie do kolokwiów cząstkowych 30 Przygotowanie do egzaminu 40 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 175 (75 h - kontaktowe, 100 h indywidualne) 7 16 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Ćwiczenia EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Laboratorium Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 Znajomość budowy atomu +++ + 2 Mechanizmy procesów redox +++ + 3 Znajomość rodzajów wiązań w cząsteczce +++ + 4 Znajomość praw termodynamicznych i reakcje w stanie równowagi +++ + 5 Znajomość elementów kinetyki reakcji i katalizy +++ + +++ ++ +++ ++ 6 7 Znajomość podstawowych grup związków organicznych i właściwości oraz ich reakcji charakterystycznych Znajomość wzorów i właściwości związków biologicznie czynnych (lipidów, sacharydów aminokwasów, kwasów nukleinowych) UMIEJĘTNOŚCI 1 Obliczenia stechiometryczne + +++ 2 Obliczenia stężeń oraz przeliczanie między nimi 3 Równania termochemiczne i obliczenia efektów energetycznych + +++ 4 Uzgadnianie równań redox + +++ 5 Znajomość podstawowych technik laboratoryjnych (ważenie, ogrzewanie, rozdzielanie mieszanin) +++ 6 Klasyczna analiza anionów i kationów +++ 7 Analiza ilościowa: wagowa i objętościowa +++ 8 Umiejętność opisu wyników badań oraz analizy doświadczeń +++ +++ KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 Potrzeba doskonalenia i dokształcania +++ +++ 2 Umiejętność pracy w grupie + +++ 3 Odpowiedzialność za bezpieczeństwo + +++ 17 SYLABUS MODUŁ/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej 9. zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS 13. przypisana modułowi/przedmiotowi 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Opis Statystyka matematyczna Instytut Rolnictwa RO.03.1.W, RO.03.1.C Polski Poznanie podstawowych pojęć, zasad i definicji w zakresie statystyki matematycznej: obliczania wartości średnich i miar rozproszenia oraz stosowania testów statystycznych. Wykonania analizy wariancji. • obowiązkowy do zaliczenia semestru/roku studiów, Rok I, semestr I, studia stacjonarne prof. dr hab. Marian Różycki- wykłady dr inż. Ryszard Szypuła- ćwiczenia jak wyżej Wykłady, ćwiczenia Brak 15 godz. wykładów i 15 godz. Ćwiczeń 2 ECTS – wykłady 1 ECTS –ćwiczenia Umiejętność praktycznego wykorzystania wiedzy statystycznej wyniesionej z wykładów w zastosowaniu do problemów doświadczalnictwa agro i zootechnicznego oraz prawidłowego opracowywania i interpretacji danych statystycznych. Znajomość parametrów i testów statystycznych. Praktyczne dokonywanie obliczeń statystycznych i posługiwanie się tablicami statystycznymi. Wykład jako wprowadzenie do problematyki i zadań statystyki w działalności zawodowej inżyniera rolnictwa. Zapoznanie z podstawowymi parametrami i testami. Ćwiczenia- praktyczne wykorzystanie wyniesionej z wykładów wiedzy w rozwiązywaniu zadań i dokonywania obliczeń oraz ich interpretacji. wykład – 2 godz. tygodniowo ćwiczenia – 2 godz. tygodniowo 18 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia 16. z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzone 18. efekty kształcenia* Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Ćwiczenia- aktywny udział w zajęciach, wykonanie w domu zadań i obliczeń oraz zaliczenie końcowego sprawdzianu. Wykład – egzamin ustny z materiału z wykładów i zalecanej literatury. Wykłady:1. Podstawowe wiadomości z rachunku prawdopodobieństwa. 2. Teoretyczne podstawy statystyki. 3. Testy statystyczne. 4. Analiza wariancji przy klasyfikacji pojedynczej. 5. Analiza wariancji przy klasyfikacji wielokrotnej 6.Regresja liniowa. 7.Korelacje proste i wieloskładnikowe. Ćwiczenia: 1. Zadania statystyki w opracowywaniu danych. 2. Obliczenia wartości średnich i miary rozproszenia. 3. Obliczenia korelacji. 4. Zadania z rachunku prawdopodobieństwa. 5. Analiza zmiennych losowych. 6. Zasady pobierania próby z populacji generalnej. 7. Przykłady testów parametrycznych i nieparametrycznych. 8. Przykłady analizy wariancji jedno i wieloczynnikowej. 9. Opracowanie i prezentacja danych statystycznych. 10. Zasady korzystania z tablic i wykresów statystycznych . * Opanował ogólne pojęcia i definicje dotyczące parametrów i testów statystycznych. * Posiada znajomość wzorów niezbędnych w prowadzeniu obliczeń statystycznych. * Potrafi korzystać z tablic statystycznych. * Przy użyciu wzorów i testów potrafi wykonać niezbędne wyliczenia statystyczne i dokonać ich interpretacji. * Potrafi statystycznie dobrać próbę z populacji generalnej. * Potrafi wykonać analizę statystyczną wyników badań agro i zootechnicznych. * Potrafi prawidłowo odczytać wykres statystyczne i podać ich interpretację w odniesieniu do zjawisk społecznych i socjologicznych (m.in. sondaży). * Potrafi dokonać prezentacji danych statystycznych. Literatura podstawowa: 1. Foryś U. 2005. Matematyka w biologii. WNT, Warszawa. 2. Jasiulewicz H., Kordecki W. 2003. Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna. Przykładyi zadania. Oficyna Wydawnicza GiS, Wrocław. 3. Kordecki W. 2003. Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna. Definicje, twierdzenia, wzory. Oficyna Wydawnicza GiS, Wrocław. 4. Łomnicki A. 2005. Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników. Wyd 3. uzup. Wyd Naukowe PWN, Warszawa. 5. Puchalski T. 1978. Statystyka, wykład podstawowych zagadnień. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Literatura dodatkowa: 1. Kasyk-Rokicka i inni. 1997. Statystyka – zbiór zadań. Praca zbiorowa. PWE, Warszawa. 2. Katuszka M. 1997. Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka. WNT, Warszawa. 3. Krzysicki W., Bartos J. i inni. 2007. Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna w zadaniach. Warszawa. 4. Sobczyk M. 1998. Statystyka. Wyd. II. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 5. Starzyńska W. 2000. Statystyka praktyczna.Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 19 BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Aktywny udział w wykładach i ćwiczeniach 30 Wykonanie zadań ze statystyki jako praca domowa 25 Przeprowadzenie analizy wariancji na zadanym przykładzie (praca domowa) 20 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 75 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 3 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 Zna podstawowe pojęcia i zasady i definicje z zakresu statystyki. X 2 Zna podstawowe pojęcia rachunku prawdopodobieństwa. X 3 Zna testy parametryczne i nieparametryczne oraz analizę wariancji Fishera. X 1 W oparciu o testy statystyczne potrafi dokonać interpretacji wyników badań. Potrafi zastosować analizę wariancji w badaniach agro i zootechnicznych. x x UMIEJĘTNOŚCI 2 X x X x KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 Umie wykorzystać i zinterpretować dane statystyczne w prezentacji społecznej (politycznej). 2 Umie przygotować pytania i testy do badań społecznych. X x x 20 SYLABUS MODUŁ/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. 1. 2. 3. 4. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5. Treści programowe 6. 7. Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotowi 8. 9. 10. 11. 12. 13. Założenia i cele 14. modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne 16. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Opis Agrometeorologia Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO.04.1.W, RO.04.1.C Polski Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z budową atmosfery, jej składem, kształtowaniem się niektórych zjawisk meteorologicznych, ustosunkowanie się do nich człowieka, obiegiem wody i składników chemicznych oraz wpływem czynników meteorologicznych na wzrost i produktywność roślin oraz możliwość ich częściowego dostosowania do potrzeb świata roślinnego. • Obowiązkowy do zaliczenia przedmiotu rok studiów I / sem. I, studia stacjonarne i niestacjonarne wykłady prof. dr hab. Mirosław Kasperczyk ćwiczenia mgr inż. Kazimierz Pomykała Jak wyżej Wykłady i ćwiczenia Przedmioty wprowadzające: agrofizyka, chemia, botanika Wykłady 20 godz. Ćwiczenia 10 godzin Wykłady 2 Ćwiczenia 1 Wiedza: student posiada wiedzę dotyczącą składu atmosfery, jej zanieczyszczenia i jego wpływu na wzrost roślin, tworzenie się opadów, obiegu wody oraz wpływu czynników meteorologicznych na wzrost i rozwój roślin. Umiejętności: student potrafi ocenić aktualny i na najbliższy okres czasu stan pogody, jej wpływ na przebieg wegetacji i produktywność roślin oraz ograniczyć w skrajnych przypadkach ujemny wpływ pogody na produktywność roślin. Kompetencje społeczne: student posiada świadomość istnienia zależności pomiędzy kształtowaniem się warunków meteorologicznych a rozwojem roślin i ich plonowaniem. Ćwiczenia- student powinien zapoznać się z funkcjonowaniem stacji meteorologicznej oraz przyrządami i sposobem pomiaru poszczególnych zjawisk meteorologicznych • Wykład oraz ćwiczenia laboratoryjne Wykład- egzamin pisemny i ustny Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest opanowanie przez studenta materiału wygłaszanego i przyswojonego przez studenta w czasie samokształcenia ze wskazanej literatury. Zaliczenie ćwiczeń – aktywny udział w zajęciach oraz napisanie dwóch kolokwiów. 21 Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzone 18. efekty kształcenia* Umiejętno ści Kompeten cje społeczne 19. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Wykład: 1. Budowa i skład atmosfery ziemskiej – 3 godz. 2. Obieg ważniejszych składników atmosferycznych w przyrodzie – 3 godz. 3. Promieniowanie słoneczne ziemi i atmosfery – 3 godz. 4. Znaczenie promieniowania fotosyntetycznego dla życia na ziemi – 2 godz. 5. Tworzenie się opadów, obieg wody w przyrodzie i jej znaczenie w życiu roślin – 3 godz. 6. Powstawanie i rodzaje chmur – 2 godz. 7. Pojęcie klimatu i rodzaje stref klimatycznych – 2 godz. 8. Znaczenie temperatury powietrza i gleby w życiu roślin – 2 godz. Ćwiczenia: 1. Wyjazd do Stacji IMIGW w Lesku 2 godz. 2. Promieniowanie słońca, ziemi i atmosfery2 godz. 3. Pomiary temperatur powietrza i gleby 2 godz. 4. Kondensacja pary wodnej i pomiary opadów atmosferycznych 2 godz. 5. Pomiary ciśnienia atmosferycznego i pomiary wiatru 2 godz. Student posiada wiedzę dotyczącą: - budowy i składu atmosfery, - kształtowania się czynników meteorologicznych w atmosferze, - wpływu czynników meteorologicznych na rozwój roślin. Student potrafi: - ocenić i przewidzieć stan pogody, - przewidzieć wpływ pogody na produkcyjność roślin, - częściowo ograniczyć ujemny wpływ pogody na wzrost i rozwój roślin. Student posiada świadomość istnienia ścisłej zależności pomiędzy warunkami meteorologicznymi a rozwojem roślin oraz wpływu jego wiedzy na kształtowanie się tej zależności. Literatura podstawowa: 1. Błędzińska A. 2009. Ćwiczenia z meteorologii. SGGW, Warszawa. 2. Kędziora A. 1999. Podstawy agrometeorologii. PWRiL, Poznań. 3. Kożuchowski K. 2005. Meteorologia i klimatologia.Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 4. Woś A. 2006. Meteorologia dla geografów. Wyd. Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań. 5. Rojek M., Żyromski A. 2004. Agrometeorologia i klimatologia.. AR, Wrocław. Literatura uzupełniająca: 1. Górecki R., Grzesiuk S. 2002. Fizjologia plonowania roślin. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego, Olsztyn. 2. Woś A. 2003. ABC meteorologii. UAM, Poznań. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, którą student uzyskuje przez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 30 Łączna liczba godzin, pracy własnej studenta (bez udziału prowadzonego lub z udziałem prowadzonego w ramach konsultacji) konieczna dla realizacji zadań przedmiotu- ECTS 20 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 50 z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego 2 samodzielna praca studenta 1 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć numer EFEKT KSZTAŁCENIA Forma zajęć dydaktycznych 22 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium Ćwiczenia Wykład efektu kształcenia WIEDZA 1 Student zna budowę i skład atmosfery x 2 Zna zjawiska zachodzące w atmosferze x 3 Zna wpływ czynników meteorologicznych na rozwój roślin x 1 Potrafi ocenić stan pogody x 2 Przewidzieć jej wpływ na plonowanie x 3 Ograniczyć jej ujemny wpływ na rozwój roślin x UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Student ma świadomość istnienia ścisłej zależności pomiędzy czynnikami meteorologicznymi, a rozwojem roślin i możliwością kształtowania tej zależności 1 x SYLABUS MODUŁ/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. 1. 2. 3. 4. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5. Treści programowe 6. 7. Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych 8. 9. 10. 11. 12. Opis Socjologia wsi Instytut Rolnictwa - Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Jana Grodka w Sanoku RO C.05.1.Wk Polski Celem przedmiotu jest przede wszystkim pokazanie informacji na temat różnorodnych procesów wpływających na powstawanie zbiorowości społecznych, ich funkcjonowanie i rozwój. Wiedza ta może być przydatna przyszłym absolwentom w zrozumieniu złożoności życia społecznego, ale także w procesie budowania więzi społecznej w grupie, łagodzenia napięć społecznych, czy w rozwiązywaniu wielu innych problemów, z jakimi boryka się współczesne społeczeństwo. Fakultatywny do zaliczenia w semestrze I Rok studiów I, semestr I Stanisław Smolik Stanisław Smolik Konwersatorium Brak wymagań wstępnych 30 23 Liczba punktów ECTS 13. przypisana 1 modułowi/przedmiotowi Wiedza Student ma wiedzę o poglądach na temat struktur i instytucji społecznych oraz rodzajach więzi społecznych i o ich historycznej ewolucji Założenia i cele 14. modułu/przedmiotu Umiejętności Student potrafi porządkować procesy zachodzące w rozwijającym się społeczeństwie, weryfikuje je. Wykrywa przyczyny zachodzenia zjawisk w społeczeństwie Kompetencje społeczne Student angażuje się w dyskusje nad zrozumieniem zjawisk społecznych. Potrafi współdziałać i pracować w grupie. Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie 15. Metody dydaktyczne 16. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Konwersatorium akademickie, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej Zaliczenie na ocenę. Mniej niż dwie nieobecności za zajęciach. Wygłoszenie referatu przybliżającego tematykę pisanej pracy z socjologii. Projekty i ćwiczenia praktyczne. Praca semestralna. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. O historii i systematyce teorii socjologicznych Pojęcie kultury Jednostka, a totalne instytucje społeczne Społeczeństwo a osobowość. Wielkość struktury Stratyfikacja funkcjonalna Pojęcie narodu. Główne kierunki przemian gospodarczych, społeczno-politycznych w regionie płd.-wsch. Polski 9. System światowy – nowe wizje globalistyczne 10. Zmiany społeczno-gospodarcze w środowisku własnego zamieszkania 11. Socjotechnika – podstawowe pojęcia i problemy 12. 13. 14. 15. Wiedza Ma podstawową wiedzę o człowieku w szczególności jako podmiocie konstytuującym struktury społeczne i zasady ich funkcjonowania, a także działającym w tych strukturach. Umiejętno ści Potrafi właściwie analizować przyczyny i przebieg konkretnych procesów i zjawisk społecznych, prawnych, kulturowych i gospodarczych w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla studiowanego kierunku studiów. Zamierzone 18. efekty kształcenia* Zachowania społeczne jako wymiana dóbr Prognozowanie a sterowanie rozwojem społecznym Dylematy przekształceń gospodarczych Socjologiczne problemy prywatyzacji Kompeten cje społeczne Samodzielnie pracuje nad rozwiązywaniem złożonych zjawisk społecznych. 24 Literatura podstawowa: 1. 19. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Babby E. 2008. Podstawy badań społecznych. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 2. Szacka B. 2003. Wprowadzenie do socjologii. Oficyna Naukowa, Warszawa. 3. Szacki J. 2011. Historia myśli socjologicznej. Wyd. Naukowe PWN. 4. Sztompka, P. 2009. Socjologia: analiza społeczeństwa. Wydawnictwo Znak, Kraków. Literatura uzupełniająca: 1. Goodman N. 1997. Wstęp do socjologii. Zysk i S-ka, Poznań. 2. Śpiewak P. 2006. Klasyczne teorie socjologiczne. Wybór tekstów. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 3. Simmel G., przekł. Łukasiewicz M. 2005. Socjologia. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, którą student uzyskuje przez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 0,5 ECTS 30 godzin Łączna liczba godzin, pracy własnej studenta (bez udziału prowadzonego lub z udziałem prowadzonego w ramach konsultacji) konieczna dla realizacji zadań przedmiotu- ECTS 0,5 ECTS 30 godzin 60 godzin Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 1 ECTS z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego 0,5 samodzielna praca studenta 0,5 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 Ma podstawową wiedzę o człowieku, w szczególności jako podmiocie konstytuującym struktury społeczne i zasady ich funkcjonowania, a także działającym w tych strukturach x UMIEJĘTNOŚCI 1 Potrafi właściwie analizować przyczyny i przebieg konkretnych procesów i zjawisk społecznych, prawnych, kulturowych i gospodarczych w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla studiowanego kierunku studiów. x KOMPETENCJE SPOŁECZNE 25 X Samodzielnie pracuje nad rozwiązywaniem złożonych zjawisk społecznych. 1 x SYLABUS MODUŁ/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmioto wi 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Opis Wybrane zagadnienia polityki rolnej Instytut Rolnictwa RO.06.1.W, RO.06.1.C polski Program obejmuje wykłady: zapoznanie z podstawowymi pojęciami oraz historycznym przeglądem polityki rolne. Ćwiczenia: praktyczne przygotowanie do korzystania z mechanizmów pomocowych UE • obowiązkowy do zaliczenia semestru Rok I, semestr I, studia stacjonarne dr inż. Ryszard Szypuła jak wyżej Wykłady, ćwiczenia Brak 10 godz. wykładów i 20 godz. ćwiczeń 1 ECTS – wykłady 2 ECTS -ćwiczenia Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z historycznym wywodem pojęć: gospodarka rolna, klasa chłopska i gospodarstwo rodzinne. Przegląd polityki rolnej PRL, przemian po roku 1990 i przesłankami polityki rolnej UE. Wdrożenie świadomych postaw wobec problemów dnia dzisiejszego. Praktyczne przygotowanie do korzystania z mechanizmów pomocowych UE dla gospodarstw rolnych i przetwórstwa żywnościowego. Praktyczny udział w dyskusjach politycznych. Wykład – 2 godz. co dwa tygodnie (5 tygodni) Ćwiczenia – 3 godz. tygodniowo (7 tygodni) Wykład uzupełniony ilustracją medialną tematu (skaner, rzutnik pisma). Ćwiczenia- aktywizacja studentów przez przygotowanie projektu wniosku do ARiMR-u oraz przygotowanie i wygłoszenie referatu o aktualnych problemach polityki rolnej. 26 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Aktywny udział w zajęciach. Warunkiem zaliczenia jest opanowanie przez studenta materiału z wykładów oraz zapoznanie z zalecaną literaturą. Wykazanie się przygotowaniem i umiejętnością korzystania z mechanizmów pomocowych UE. Podstawą oceny z ćwiczeń jest nota uzyskana z wygłoszonego referatu na wybrany temat dotyczący aktualnych problemów polityki rolnej. Zaliczeniem wykładów jest rozmowa egzaminacyjna. Wykłady: 1. Zapoznanie z tematyką przedmiotu i dostępną literaturą. 2. Definicje polityki gospodarczej ( w tym rolnej) i uwagi ogólne. 3. Historyczny wywód pojęć: gospodarka rolna, klasa chłopska i gospodarstwo rodzinne. 4. Polityka rolna PRL-u. 5. Polityka rolna Państwa w okresie przemian 1990-2000. 6. Podstawy prawne powołania UE oraz kierunki reform gospodarczych, w tym polityki rolnej UE do roku 2004. 7. Działania przedakcesyjne oraz warunki wstąpienia Polski do UE w roku 2004. 8. Przesłanki programu rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007-2013. - Zasoby i stan środowiska przyrodniczego w Polsce. 9. Polityka rolna UE i rozwoju obszarów wiejskich w latach 2007-2013. 10. Instrumenty i Instytucje realizujące politykę rolną państwa. Ćwiczenia: 1. Zapoznanie się z działaniami realizowanymi przez Instytucje realizujące politykę rolną: - Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, - Agencji Rynku Rolnego, - Agencji Nieruchomości Rolnych. 2. Ogólne zasady wsparcia w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata 2007-2013 3. Przygotowanie do korzystania z mechanizmów wsparcia unijnego w ramach programów pomocowych tzw. 4-ch osi: - oś 1 (gospodarcza) - oś 2 (środowiskowa) - oś 3 (społeczna) - oś 4 (leader) 4. Zainicjowanie dyskusji na tematy aktualnych problemów polityki rolnej w oparciu o przygotowane i prezentowane przez studentów referaty. * Zna podstawowe pojęcia: gospodarka rolna, klasa chłopska i gospodarstwo rodzinne. * Potrafi przedstawić politykę rolną na tle przemian ustrojowych 1990 r. * Zna mechanizmy pomocnicze Unii Europejskiej. * Umie opracować wniosek dotyczący uzyskania pomocy ze środków unijnych. * Potrafi założyć i prowadzić niezbędną w tym zakresie dokumentację. * Jest przygotowany do aktywnego udziału w życiu politycznym. * Potrafi samodzielnie przygotować i wygłosić referat na aktualne problemy polityki rolnej jak również wziąć aktywny udział w dyskusji na w/w temat. 27 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 1.Rok po akcesji. Publikacja ARiMR W-wa 2005 r. 2.Trzy lata po akcesji. Publikacja ARiMR W-wa 2008 r. 3. Szot E. Polskie rolnictwo w Unii Europejskiej. Fundacja Fundusz Współpracy Warszawa 2003 r. 4. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Materiał Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Materiał informacyjno – promocyjny. Warszawa wrzesień 2007 r. 5. Dopłaty dla rolników w warunkach wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej. ARiMR. Praca zbiorowa 2006r. 7. Biuletyn Informacyjny Agencji Rynku Rolnego. Zeszyty 2004-2008. Wydawca Agencja Rynku Rolnego. 8. Instrumenty wsparcia finansowego ARiMR Warszawa 2007 Literatura uzupełniająca: 1. Akty prawne Unii Europejskiej. ARR Warszawa 2004 r. 2. Materiały informacyjne : Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Agencja Rynku Rolnego, Agencja Nieruchomości Rolnych. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Aktywny udział w wykładach i ćwiczeniach 30 Przygotowanie przykładowego wniosku do ARiMR dotyczącego pomocy finansowej 10 Przygotowanie referatu z prezentacją medialną na temat aktualnych problemów polityki rolnej 10 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 50 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 3 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA Zna podstawowe pojęcia: gospodarka rolna, klasa chłopska i gospodarstwo rodzinne. Potrafi przedstawić politykę rolną na tle przemian ustrojowych 1990 r. x 3 Zna mechanizmy pomocnicze Unii Europejskiej. x 1 Umie opracować wniosek dotyczący uzyskania pomocy ze środków unijnych. Potrafi założyć i prowadzić niezbędną w tym zakresie dokumentację. 1 2 x x UMIEJĘTNOŚCI 2 x x KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 Jest przygotowany do aktywnego udziału w życiu politycznym. x x 28 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych Potrafi samodzielnie przygotować i wygłosić referat na aktualne problemy polityki rolnej jak 2 x SYLABUS MODUŁ/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Elementy składowe sylabusu Lp. Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmioto wi Opis Agrofizyka Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO.07.1.W, RO.07.1.C polski Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami fizyki i roli, jaką ona pełni w naukach rolniczych. Cel ten pozwoli lepiej zrozumieć procesy fizyczne związane z wymianą masy i energii w systemie gleba-roślina- atmosfera oraz procesy fizyczne związane ze zbiorem, transportem i przechowywaniem materiałów rolniczych. Celem ćwiczeń jest wyjaśnienie pojęć i teorii na konkretnych przykładach oraz wskazanie na praktyczne ich wykorzystanie Podczas zajęć zostaną omówione zagadnienia związane z wielkościami fizycznymi i ich pomiarem, rolą fizyki w naukach rolniczych, podstawami mechaniki i nauki o cieple, termodynamiką, podstawami elektryczności i optyki oraz wpływu promieniowania jonizującego na układy ożywione i nieożywione. Podczas ćwiczeń będą oznaczane i obliczane wybrane elementy fizycznych właściwości gleby (m. in. woodoodporność agregatów glebowych, układ gleby, potencjał kapilarny, optymalny punkt uprawowy), wyliczanie strat gleby przy pomocy metody parametrycznej USLE, pomiary parametrów fizycznych związanych z mechaniką, termodynamiką, elektrycznością i optyką. Obowiązkowy do zaliczenia w semestrze I Rok studiów I, semestr I Prof. dr hab. inż. Kazimierz Klima, dr Tomasz Pietrycki j. w. Wykład, ćwiczenia laboratoryjne Przedmioty wprowadzające: zakres przedmiotów ścisłych reprezentowanych na egzaminie maturalnym. 15 godz wykłady i 15 godz ćwiczenia 2 ECTS 29 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu Wiedza: student ma wiedzę dotyczącą podstawowych pojęć związanych z fizyką i agrofizyką. Zna miejsce i rolę fizyki w naukach rolniczych. Zna i rozumie procesy fizyczne, procesy fizykochemiczne zachodzące między rośliną a środowiskiem. Zna wpływ fizycznych czynników środowiska na wzrost oraz rozwój roślin. Umiejętności: student potrafi wyjaśnić oddziaływanie procesów fizycznych na zmiany w systemie gleba-roślina-atmosfera szczególnie związane z uprawą, zbiorem, transportem i przechowywaniem materiałów rolniczych Kompetencje społeczne: student ma świadomość i rozumienie pozatechnicznych aspektów działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na środowisko i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje. Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie. 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia 16. z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wykład akademicki, ćwiczenia laboratoryjne, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Wykłady: Egzamin pisemny z całości wiedzy przedstawionych na wykładach i ćwiczeniach (zadania problemowe, tworzenie krótkich definicji, rozwiązywanie przedstawionych zagadnień). Warunkiem zaliczenia egzaminu jest opanowanie przez studenta treści merytorycznych przedmiotu przedstawionych podczas wykładów oraz uzyskanych poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. Ćwiczenia: Ocenianie ciągłe. Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest opanowanie przez studenta materiału przerabianego na ćwiczeniach oraz pozytywne zaliczenie wykonywanych prac, sprawozdań z pojedynczych ćwiczeń i wszystkich sprawdzianów występujących podczas semestru. 1) Rola fizyki w naukach rolniczych. Właściwości fizyczne gleby. Pozatechniczne aspekty działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na środowisko i związanej z tym odpowiedzialność za podejmowane decyzje. – 4 godz.; 2) Wielkości fizyczne i ich pomiar. Jednostki miar. Elementy rachunku błędu – 1 godz.; 3) Podstawy mechaniki i nauki o cieple. Osiąganie i wykorzystanie niskich temperatur. Wpływ temperatury na organizmy żywe – 1 godz.; 4) Termodynamiczne aspekty wzajemnych oddziaływań pomiędzy środowiskiem a rośliną – 2 godz.; 5) Podstawy elektryczności i magnetyzmu. Wpływ fal akustycznych i elektromagnetycznych na organizmy żywe – 2 godz.; 6) Podstawy optyki – 2 godz; 7) Wpływ promieniowania jonizującego na układy ożywione i nieożywione – 1 godz.; 8) Oddziaływanie praw fizycznych i działalności rolniczej na biotop oraz odpowiedzialność rolnika za podejmowane decyzje agrotechniczne. Postęp w agrofizyce i konieczność uczenia się przez całe życie – 2 godz. Sposób realizacji: wykład akademicki, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Tematyka ćwiczeń: 1) Wielkości fizyczne i ich pomiar. Jednostki miar. Elementy rachunku błędu – 2 godz.; 2) Oznaczanie laboratoryjne i obliczanie niektórych elementów fizycznych właściwości gleby (układ gleby, optymalny punkt uprawowy) – 2 godz.; 3) Oznaczanie wodoodporności agregatów glebowych oraz obliczanie potencjału kapilarnego – 2 godz.; 4) Podstawy mechaniki i nauki o cieple. Osiąganie i wykorzystanie niskich temperatur – 1 godz. ; 5) Termodynamiczne aspekty wzajemnych oddziaływań pomiędzy środowiskiem a rośliną – 2 godz.; 6) Podstawy elektryczności i magnetyzmu. Wpływ fal akustycznych i elektromagnetycznych na organizmy żywe – 2 godz.; 7) Podstawy optyki – 1 godz.; 8) Wpływ promieniowania jonizującego na układy ożywione i nieożywione – 1 godz. 8) Wyliczanie strat gleby przy pomocy metody parametryczno-symulacyjnej USLE. Wykorzystanie zjawisk fizycznych w praktyce rolniczej. Postęp w agrofizyce i konieczność uczenia się przez całe życie – 2 godz. Tematyka ćwiczeń realizowana jest równolegle do wykładów. Sposób realizacji: ćwiczenia laboratoryjne, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 30 1. 2. 3. Wiedza 4. 1. 2. Zamierzone 18. efekty kształcenia* Umiejętności 3. 1. Kompetencj e społeczne 2. charakteryzuje podstawowe pojęcia związane z fizyką i agrofizyką zna miejsce i rolę fizyki w naukach rolniczych zna procesy fizyczne, procesy fizykochemiczne zachodzące między rośliną a środowiskiem zna wpływ fizycznych czynników środowiska na wzrost oraz rozwój roślin. dokonuje pomiaru wielkości fizycznych oznacza i oblicza fizyczne właściwości gleby (układ gleby, optymalny punkt uprawowy, potencjał kapilarny, straty gleby wg modelu parametrycznego USLE) oznacza i oblicza parametry fizyczne związane z mechaniką, termodynamiką, elektrycznością i optyką posiada świadomość i rozumienie pozatechnicznych aspektów działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na środowisko i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie. Literatura podstawowa: 1. 19. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Halliday D., Resnick R., Walker J. 2005-2007. Podstawy fizyki, t. 1-5. PWN, Warszawa. 2. Przestalski S. 2001. Elementy fizyki, biofizyki i agrofizyki. Wyd. Uniw. Wrocławskiego, Wrocław. Literatura uzupełniająca: 1. Nigel J.B., Treshow M. 2004. Zanieczyszczenie powietrza a życie roślin. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa. 2. Świętochowski B. 1963. Ogólna uprawa roślin. PWRiL, Warszawa. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim – 1 ECTS 30 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta (bez udziału prowadzącego lub z udziałem prowadzącego w ramach konsultacji) konieczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu – 1 ECTS 30 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 60 h 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 charakteryzuje podstawowe pojęcia związane z fizyką i agrofizyką * 31 2 zna miejsce i rolę fizyki w naukach rolniczych * 3 zna procesy fizyczne, procesy fizykochemiczne zachodzące między rośliną a środowiskiem * 4 zna wpływ fizycznych czynników środowiska na wzrost oraz rozwój roślin. 1 dokonuje pomiaru wielkości fizycznych * UMIEJĘTNOŚCI * oznacza i oblicza fizyczne właściwości gleby (układ gleby, optymalny punkt uprawowy, potencjał kapilarny, straty gleby wg modelu parametrycznego USLE) 2 * oznacza i oblicza parametry fizyczne związane z mechaniką, termodynamiką, elektrycznością i optyką 3 * KOMPETENCJE SPOŁECZNE posiada świadomość i rozumienie pozatechnicznych aspektów działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na środowisko i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje 1 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie. 2 * * SYLABUS MODUŁ/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Elementy składowe sylabusu Lp. Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 1. Opis Zoologia z systematyką Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku 3. Kod przedmiotu RO.08.1.W, RO.08.1.C 4. Język przedmiotu polski Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z systemami klasyfikacji organizmów oraz stopniowym różnicowaniem się organizmów od najprostszych do złożonych. Podczas zajęć student pozna budowę morfologiczną i anatomiczną organizmów żywych w powiązaniu z funkcją ważniejszych narządów i procesów fizjologicznych w nich zachodzących. Ponadto nabędzie umiejętności prowadzenia i dokumentowania obserwacji oraz eksperymentów charakterystycznych dla zoologii, umiejętności mikroskopowania oraz oceny znaczenia przyrodniczego i gospodarczego poszczególnych gatunków zwierząt. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Obowiązkowy do zaliczenia w semestrze I Rok studiów I, semestr I Dr Magdalena Konieczny 32 Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmioto wi 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia 16. z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu j.w. Wykład Ćwiczenia audytoryjne i laboratoryjne Przedmioty wprowadzające: zoologia, botanika 25 godz. wykładów 25 godz. ćwiczeń 5 ECTS Wiedza: Student zna systemy klasyfikacji organizmów żywych oraz charakteryzuje cechy morfologiczne, fizjologiczne i środowisko występowania kręgowców i bezkręgowców. Opisuje stopień różnicowanie się budowy zwierząt. Umiejętności: potrafi dokonywać obserwacji makro- i mikroskopowych oraz wykonywać proste eksperymenty i wyciągać wnioski. Rozpoznaje wybrane gatunki zwierząt. Kompetencje społeczne: dba o jakość i staranność wykonywanych, zadań potrafi zarządzać czasem. • • • • Wykład akademicki – 3 godziny w tygodniu I Ćwiczenia – 3 godziny w tygodniu I Konsultacje – 1 godzina tygodniowo Samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Forma zaliczenia wykładów – egzamin pisemny, test otwarty. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest pozytywne zaliczenie ćwiczeń. Warunkiem zaliczenia egzaminu jest opanowanie przez studenta treści merytorycznych przedmiotu przedstawionych podczas wykładów oraz uzyskanych poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. Forma zaliczenia ćwiczeń: • przygotowanie do każdych ćwiczeń sprawdzane na każdych zajęciach • pozytywne zaliczenie kolokwiów • obecność na ćwiczeniach laboratoryjnych 33 Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzone 18. efekty Umiejętności kształcenia* Kompetencj e społeczne 19. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Wykład: 1. Historyczne i współczesne systemy klasyfikowania organizmów (1 godz.) 2. Środowisko życia, budowa, rozwój, znaczenie jednokomórkowców (1 godz.) 3. Rodzaje rozwoju zarodkowego zwierząt. Gąbki - najprostsze zwierzęta wielokomórkowe (2 godz.) 4. Parzydełkowce jako zwierzęta tkankowe (2 godz.) 5. Budowa i biologia płazińców wolnożyjących i pasożytniczych (2 godz.) 6. Nicienie - ewolucyjny tryumf prostoty (2 godz.) . 7. Pierścienice zwierzęta celomatyczne (1 godz.) . 8. Budowa i biologia mięczaków (2 godz.) 9. Pochodzenie, biologia i przegląd systematyczny stawonogów (2 godz.) 10. Charakterystyka ogólna strunowców. Pochodzenie i ewolucja kręgowców (1 godz.) 11. Bezżuchwowce i ryby-kręgowce pierwotnie wodne (2 godz.) 12. Płazy kręgowce dwuśrodowiskowe (2 godz.) 13. Pochodzenie i radiacja adaptatywna gadów. Budowa i biologia gadów współczesnych (2 godz.) 14. Ptaki-władcy przestworzy (2 godz.) 15. Tajemnica sukcesu ewolucyjnego ssaków. Stekowce i torbacze. Ssaki właściwenajwyżej uorganizowane kręgowce lądowe (1 godz.) Sposób realizacji: wykład akademicki, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Ćwiczenia: Pierwotniaki wolnożyjące i chorobotwórcze (1 godz.) Gąbki (1 godz.). Budowa i biologia płazińców. Analiza cykli rozwojowych płazińców (2 godz.). Nicienie – cykle rozwojowe. Rozpoznawanie szkodliwego działania nicieni wśród roślin uprawnych (2 godz.). Pierścienice – przegląd systematyczny i znaczenie (2 godz.). Budowa i biologia stawonogów (2 godz.). Mięczaki – budowa i przegląd systematyczny (2 godz.). Kolokwium (1 godz.) Analiza wspólnych cech strunowców na podstawie budowy lancetnika (2 godz.). Ryby – budowa anatomiczna i morfologiczna (1 godz.). Płazy – środowisko życia, budowa przegląd systematyczny, znaczenie(2 godz.). Gady jako owodniowce(2 godz.). Ptaki – przystosowania do lotu, budowa (2 godz.). Ssaki – cechy charakterystyczne dla gromady(2 godz.). Analiza porównawcza budowy wybranych układów i narządów strunowce( 1 godz.) Kolokwium (1 godz.). Sposób realizacji: Pierwsza część każdych ćwiczeń ma charakter wprowadzający (ok.30 min zajęć) (przedstawiane i dyskutowane są treści teoretyczne zagadnienia). Następna część ma charakter praktyczny – studenci dokonują obserwacji przygotowanych preparatów makro- (szkielety, preparaty formalinowe, modele, schematy) i mikroskopowych (praca z mikroskopem, obserwacja tkanek, rozmazów, itp.) oraz dokumentują obserwacje (sporządzają sprawozdania). 1) zna zasady klasyfikacji organizmów żywych 2) charakteryzuje cechy morfologiczne, fizjologiczne oraz środowisko występowania kręgowców i bezkręgowców 1) potrafi dokonywać obserwacji makro- i mikroskopowych oraz wykonywać proste eksperymenty i wyciągać wnioski 2) rozpoznaje wybrane gatunki zwierząt 1) 2) dba o jakość i staranność wykonywanych zadań, potrafi zarządzać czasem Literatura podstawowa: 1. J. Hempel- Zawitkowska „Zoologia dla uczelni rolniczych”, PWN W-wa 2010 Literatura uzupełniajaca: 1. Jura C.„Bezkręgowce – „Podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy”, Wydawnictwo Naukowe PWN 2004, 2. G. Abrikosow i współ. „Zoologia”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne 3. Richard D. Jurd „Biologia zwierząt – krótkie wykłady”, Wydawnictwo Naukowe PWN 1999 2. Dogiel W.A. „Zoologia bezkręgowców”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne 34 BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim – 1ECTS wykład 25 Łączna liczba godzin, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim – 1ECTS ćwiczenia 25 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta (bez udziału prowadzącego lub z udziałem prowadzącego w ramach konsultacji) konieczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu – 2 ECTS Łączna liczba godzin pracy własnej studenta (bez udziału prowadzącego lub z udziałem prowadzącego w ramach konsultacji) konieczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu – 1 ECTS 45 25 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 130 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 5 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Wykład EFEKT KSZTAŁCENIA Laboratorium numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1. 1) zna zasady klasyfikacji organizmów żywych 2) charakteryzuje cechy morfologiczne, fizjologiczne oraz środowisko występowania kręgowców i bezkręgowców 2. * * * UMIEJĘTNOŚCI 3. 1) potrafi dokonywać obserwacji makroi mikroskopowych oraz wykonywać 4. 2) rozpoznaje wybrane gatunki zwierząt * * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE 5. 1) dba o jakość i wykonywanych zadań, 6. 1) potrafi zarządzać czasem staranność * * 35 SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i Założenia i cele 14. modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Opis GENETYKA Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku. RO.09.2.W, RO.09.2.C polski Poznanie podstawowych pojęć z genetyki oraz uwarunkowań związanych z dziedziczeniem cech ilościowych i jakościowych. Nabycie umiejętności rozwiązywania zadań z zakresu genetyki ogólnej i genetyki populacji. obowiązkowy do zaliczenia semestru / roku studiów Rok I semestr II prof. dr hab. Marian Różycki jak wyżej wykłady, ćwiczenia Bazowanie na wiadomościach z zakresu biologii uzyskanych w szkole średniej 10 godz. wykładów; 15 godz. ćwiczeń Wykłady-1 Ćwiczenia-2 Uzyskanie podstawowych wiadomości z genetyki jakościowej i ilościowej, która pozwoli studentom na właściwe zrozumienie zagadnień związanych z hodowlą roślin uprawnych i zwierząt gospodarskich • wykłady • ćwiczenia • samodzielne studiowanie literatury • • ćwiczenia: rozwiązanie 6 zestawów zadań, których tematyka została omówiona na wykładach wykłady: zaliczenie z oceną na podstawie egzaminu pisemnego 36 Wykłady: omówienie i przedstawienie na slajdach następującej tematyki: zarys historii genetyki; chromosomy i podział jądra komórkowego (mitoza, mejoza, gametogeneza); budowa genu i jego ekspresja (kod genetyczny, transkrypcja, translacja); mutacje (genowe, chromosomowo genowe); dziedziczenie cech uwarunkowanych jedną parą alleli (pierwsze prawo Mendla, współdziałanie alleli); niezależne dziedziczenie cech (drugie prawo Mendla, dziedziczenie cech sprzężonych, cechy sprzężone z płcią, plejotropia); współdziałanie genów z różnych par alleli (komplementarne epistaza sumujące działanie genów); zmienność cech i czynniki ją wywołujące (miary skupienia i rozproszenia); dziedziczenie cech ilościowych; podstawy genetyki populacji (prawo równowagi genetycznej, funkcja genów i genotypów, czynniki naruszające równowagę genetyczną); spokrewnienie i inbred; krzyżowanie (rodzaje krzyżowania i efekty). Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Ćwiczenia: wykonanie przez studentów 6 zestawów zadań obejmujących tematykę omawianą na wykładach. • Student posiada wiedzę z zakresu podstaw dziedziczenia cech jakościowych i ilościowych • Posiada wiedzę, która pozwoli na zrozumienie zagadnień związanych z hodowlą i chowem zwierząt gospodarskich • Potrafi rozwiązywać zadania związane z dziedziczeniem cech jakościowych • Potrafi szacować współczynniki inbredu i spokrewnienia • Posiada wiedzę pozwalającą na opracowanie kariotypów zwierząt gospodarskich na podstawie zdjęć chromosomów widzianych pod mikroskopem • Potrafi zająć stanowisko w dyskusjach związanych z genetycznym doskonaleniem roślin i zwierząt gospodarskich np. GMO Literatura podstawowa: 1. Nowicki B., Kosowska B. 1995. Genetyka i podstawy hodowli zwierząt. Podręcznik dla studentów wydziałów zootechnicznych. PWR i L, Warszawa. 2. Samborska A.C., Przyborowski J. 2006. Materiały do ćwiczeń z genetyki. Wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn. 3. Winter P.C. i inni., przekł. Prus-Głowacki W. 2005. Genetyka. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Literatura uzupełniająca: 1. Maciejowski J. 1980. Genetyka i zasady pracy hodowlanej. PWRiL, Warszawa. 2. Phil C. i inni. 2005. Biologia molekularna. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 3. Praca zbiorowa „Biologia”. 1980. PWRiL, Warszawa. 4. Rogalska S. i inni. 2005. Podstawy cytogenetyki roślin. Wyd. Naukowe PWN. Salomon E.P., Bergl R., Martin D.W., Villee C.A. 2000. Biologia Multico. Oficyna Wydawnicza, Warszawa. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 25 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 50 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 75 3 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć numer EFEKT KSZTAŁCENIA Forma zajęć dydaktycznych 37 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium Ćwiczenia Wykład efektu kształcenia WIEDZA 1 Posiada wiedzę z zakresu podstaw dziedziczenia cech jakościowych i ilościowych Posiada wiedzę, która pozwoli na zrozumienie zagadnień związanych z hodowlą i chowem zwierząt gospodarskich 2 UMIEJĘTNOŚCI 1 Potrafi rozwiązywać zadania dziedziczeniem cech jakościowych związane z 2 3 Potrafi szacować współczynniki inbredu i Posiada wiedzę pozwalającą na opracowanie kariotypów zwierząt gospodarskich na podstawie zdjęć chromosomów widzianych pod mikroskopem 1 Potrafi zająć stanowisko w dyskusjach związanych z genetycznym doskonaleniem roślin i zwierząt gospodarskich np. GMO KOMPETENCJE SPOŁECZNE SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Opis Biochemia Instytut Rolnictwa, kierunek Rolnictwo Wykład - RO.10.2.W Ćwiczenia laboratoryjne - RO.10.2.C polski Teorie powstania życia; podstawowe grupy biocząsteczek; anabolizm i katabolizm węglowodanów, białek i lipidów; procesy przenoszenia energii, regulacji i reprodukcji. Przedmiot jest obowiązkowy do zaliczenia pierwszego roku studiów oraz do ukończenia całego toku studiów Rok pierwszy, semestr drugi dr Sławomir Lis j.w. Wykład i ćwiczenia laboratoryjne brak 38 Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmioto wi 12. 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wykład - 10 godzin Ćwiczenia laboratoryjne - 10 godzin Wykład - 1 Ćwiczenia - 1 Celem wykładu jest zapoznanie studentów z: 1. Teoriami powstania życia i ewolucji. 2. Składnikami budulcowymi organizmów żywych, 3. Budową i właściwościami białek, 4. Budową i funkcjami enzymów, 5. Anabolizmem i katabolizmem podstawowych składników organicznych: węglowodanów, białek i lipidów, 6. Budową i funkcjami kwasów nukleinowych, 7. Procesami metabolicznymi i przenoszeniem energii Celem ćwiczeń jest zapoznanie studentów z: 1. metodami przygotowywania i analizy materiału biologicznego, chromatografia cienkowarstwowa do rozdziału i identyfikacji związków biochemicznych; 2. metodami identyfikacji i reakcjami charakterystycznymi węglowodanów; 3. metodami identyfikacji i reakcjami charakterystycznymi aminokwasów; 2 godziny wykładu co dwa tygodnie (5 wykładów) 3 i 1/3 godziny ćwiczeń co dwa tygodnie (3 spotkania) Indywidualne konsultacje Publikowanie materiałów z wykładów, do ćwiczeń i do sprawozdań oraz zagadnień do egzaminu na stronie internetowej: http://www.chemia-pwsz.sanok.pl Kolokwium zaliczeniowe, testowe (20 pytań, 40 min.). Do zaliczenia kolokwium konieczne jest 50% + 1 prawidłowych odpowiedzi. Warunkiem dopuszczenia do kolokwium jest zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych. Zaliczenie ćwiczeń uzyskuje się po zaliczeniu kolokwium sprawdzającego wiedzę z poszczególnych tematów pracowni, oraz oddaniu sprawozdań z wszystkich doświadczeń. 1. Teorie powstania życia 2. Składniki organiczne organizmów żywych, 3. Budowa i właściwości białek budulcowych i enzymatycznych, 4. Anabolizm i katabolizm węglowodanów, białek i lipidów, 5. Budowa i funkcje kwasów nukleinowych, 6. Mechanizmy regulacji metabolizmu i przenoszenia energii Realizacja treści merytorycznych w formie wykładu. 1. Techniki wyodrębniania materiału biologicznego, 2. Podstawy chromatografii cienkowarstwowej i kolumnowej, 3. Analiza organiczna, identyfikacja węglowodanów i aminokwasów, Realizacja poprzez wprowadzenie słowne i ćwiczenia laboratoryjne. Student: opisuje składniki organizmów żywych, przedstawia budowę białek oraz ich funkcje w żywych organizmach, potrafi przedstawić procesy metaboliczne, opisuje funkcje kwasów nukleinowych. Student: potrafi wyekstrahować związki biochemiczne z materiału roślinnego i przeprowadza ich rozdział i identyfikację na TLC, zna reakcje charakterystyczne węglowodanów i aminokwasów, potrafi szeregiem reakcji zidentyfikować dowolny cukier lub aminokwas. Student rozumie potrzebę ciągłego doskonalenia i dokształcania, potrafi pracować w grupie, jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo swoje i innych. 39 Literatura podstawowa: 1. Hames D., Hooper N. 2007. Biochemia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 2. Kączkowski J. 2005. Podstawy biochemii. Wydawnictwa Naukowo - Techniczne, Warszawa. Literatura uzupełniająca: 1. Davies D.D., Giovanelli J., ap Rees T. 1969. Biochemia roślin. Pańtw. Wyd. Rolnicze i Leśne, Warszawa 1969. 2. Jamrozik M., Ostrowska K. 1998. Ćwiczenia laboratoryjne z chemii organicznej. Wydawnictwo UJ, Kraków. 3. Kączowski J. 1985. Biochemia roślin. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 4. Samotus B. 1990. Biochemia dla rolników. Zakład Graficzny Akademii Rolniczej, Kraków. 5. Stryer L. 1999. Biochemia, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 6. Walory J., Pilarek M., Kalinowska M., Jaworowska-Deptuch H. 2003. Biochemia, ćwiczenia laboratoryjne. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Udział w wykładach 10 Udział w ćwiczeniach 10 Konsultacje indywidualne 10 Przygotowanie sprawozdań 5 Przygotowanie do kolokwiów cząstkowych 5 Przygotowanie do kolokwium zaliczeniowego 20 60 (30 h - kontaktowe, 30 h indywidualne) Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Ćwiczenia numer efektu kształcenia Wykład Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 Znajomość składników żywych organizmów +++ +++ 2 Znajomość budowy białek +++ + 3 Znajomość funkcji białek w organizmach +++ ++ 4 Metabolizm węglowodanów, lipidów i białek +++ + 40 5 Funkcje kwasów nukleinowych +++ + UMIEJĘTNOŚCI Umiejętność ekstrakcji związków biochemicznych z materiału roślinnego, ich rozdziału i identyfikacji Znajomość reakcji charakterystycznych związków biologicznych i zastosowanie ich do identyfikacji tych związków 1 2 + +++ ++ +++ KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 Potrzeba doskonalenia i dokształcania +++ +++ 2 3 Umiejętność pracy w grupie + +++ Odpowiedzialność za bezpieczeństwo + +++ SYLABUSU MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. 1. 2. 3. 4. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych 7. 8. 9. 10. 11. 12. Opis Fizjologia roślin Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO.11.2.W, RO.11.2.C Polski Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów ze składem chemicznym roślin, budową ważniejszych organów, z procesami pobierania wody i składników mineralnych, z procesami przejawów życiowych roślin, z procesami przetwarzania energii słonecznej w chemiczną, dynamiką wzrostu i rozwoju roślin oraz oddziaływaniem warunków siedliskowych na te procesy. obowiązkowy do zaliczenia w semestrze II rok studiów I / sem. II prof. dr hab. Mirosław Kasperczyk j. w. Wykład i ćwiczenia przedmioty wprowadzające: botanika, chemia ogólna, fizyka Wykład – 15 ćwiczenia - 15 41 13. 14. 15. 16. Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiot owi Założenia i cele modułu/przedmiotu Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu 17. Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji 18. Zamierz one efekty kształce nia* Wiedza Umiejętności Kompetencj e społeczne Wykład – 2 ćwiczenia - 3 Wiedza: student posiada wiedzę w zakresie zjawisk obrazujących życie i rozwój roślin, ich zależności od warunków siedliskowych, sposobu odżywiania się roślin i produkcji skomplikowanej substancji dla potrzeb człowieka. Umiejętności: student potrafi ocenić potrzeby żywieniowe roślin po ich budowie morfologicznej, produktywność, wpływ aktualnych warunków siedliskowych na zachodzące procesy życiowe oraz zapewnić im należyty wzrost, rozwój i przezimowanie. Kompetencje społeczne: student posiada świadomość zapewnienia roślinom należytych – optymalnych warunków dla rozwoju celem uzyskania plonów o dużej wartości odżywczej, nie szkodząc środowisku przyrodniczemu. Upowszechnianie tej wiedzy. • Wykład i ćwiczenia Wykład- egzamin pisemny i ustny Ćwiczenia- średnia ocena z trzech kolokwium pisemnych Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest opanowanie przez studenta treści merytorycznych przedmiotu podanych przez wykładowcę oraz uzyskanych poprzez samokształcenie przez studenta ze wskazanej literatury z tego zakresu. Wykłady: budowa głównych organów rośliny (korzeń, łodyga, liść) – 3 godz. Skład chemiczny roślin – 1 godz. Gospodarka wodna roślin (mechanizmy pobierania i transportu wody, bilans wodny)- 2 godz. Fotosynteza, jej produkty i zależność od warunków siedliskowych – 4 godz. Stadia rozwojowe roślin i czynniki warunkujące ich przebieg – 2 godz. Rodzaje i znaczenie fitohormonów – 2 godz. Ruchy roślin i ich znaczenie w życiu rośliny – 2 godz. Ćwiczenia: budowa komórki roślinnej – 2 godz. Budowa liścia i aparatów szparkowych- 2 godz. Ocena wielkości transpiracji roślin- 2 godz. Pęcznienie nasion1 godz. Ruchy roślin rodzaje i znaczenie- 2 godz. Ocena wzrostu roślin jedno i dwuliściennych- 2 godz. Fizjologia stresu- 2 godz. Ocena działania fitohormonów roślin- 2 godz. Student posiada wiedzę z zakresu: - potrzeb pokarmowych roślin, - czynników warunkujących wzrost i rozwój, - sposobu odżywiania się roślin, - wytwarzania energii chemicznej. Student potrafi: - ocenić wpływ siedliska na produktywność roślin, - określić brak lub nadmiar składnika pokarmowego, - w miarę możliwości stworzyć optymalne warunki dla wzrostu roślin. Student rozumie potrzebę kształtowania optymalnych warunków dla wzrostu i rozwoju roślin oraz ciągłego wzbogacania swej wiedzy. 42 19. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 1. Górecki R.J., Grzesiuk S. 2002. Fizjologia plonowania roślin. Wyd. Uniw. Warm.-Mazur, Olsztyn. 2. Kozłowska M. 2007. Fizjologia roślin:od teorii do nauk stosowanych. PWRiL, Warszawa. 3. Lewak S., Kopcewicz J. 2009. Fizjologia roślin. Wzd II zm. i uzup. Wyd. PWN, W-wa. Literatura uzupełniająca: 1. Kasperczyk M. i inni. 2010. Dynamika wzrostu i rozwoju czterech gatunków roślin. Łąkarstwo w Polsce. 2. Kasperczyk M. 2010. Dynamika wzrostu, rozwoju i akumulacji makroelementów przez kupkówkę pospolitą. Łąkarstwo w Polsce. 3. Kasperczyk M. Powierzchnia asymilacyjna blaszek liściowych traw a produktywność. Maszynopis. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim – 1 ECTS 30 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta (bez udziału prowadzącego lub z udziałem prowadzącego w ramach konsultacji) konieczna dla realizacji zadań przedmiotu – 1 ECTS 70 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 100 z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego 2 samodzielna praca studenta 3 43 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć 2 * 3 Zna sposoby odżywiania się roślin * * inne ... * * Zajęcia praktyczne * Zna czynniki warunkujące wzrost i rozwój roślin Seminarium Zna potrzeby pokarmowe roślin Konwersatorium Ćwiczenia 1 EFEKT KSZTAŁCENIA Projekt Wykład numer efektu kształcenia Laboratorium Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI Rozpoznaje wpływ warunków siedliskowych na rozwój roślin Rozpoznaje brak lub nadmiar składnika nawozowego 1 2 3 * * * * Stwarza optymalne warunki dla rozwoju * * roślin KOMPETENCJE SPOŁECZNE Rozumie potrzebę kształtowania optymalnych warunków siedliskowych dla rozwoju roślin i ciągłego uzupełniania wiedzy. 1 * * SYLABUSU MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu 3. 4. Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot 1. 2. 7. 8. Opis Ekonomia Instytut Rolnictwa RO.12.2.W, RO.12.2.C polski Podstawowe pojęcia i prawa ekonomiczne. Funkcjonowanie mechanizmu rynkowego. Uczestnicy procesu gospodarowania i powiązania między nimi. Decyzje konsumenta i producenta. Rynek kapitałowy. Państwo jako podmiot regulujący gospodarkę. Obowiązkowy do zaliczenia semestru studiów I rok, semestr II Dr inż. Ryszard Dziekan 44 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiot owi Założenia i cele modułu/przedmiotu Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu j.w. wykład, ćwiczenia audytoryjne wykład: 20, ćwiczenia audytoryjne 10 3 Celem przedmiotu jest przedstawienie najważniejszych pojęć i praw ekonomicznych, wyjaśnienie roli i wpływu podejmowanych decyzji przez gospodarstwa domowe na działalność przedsiębiorstw, zapoznanie z funkcjonowaniem rynku oraz motywami podejmowania decyzji dotyczących produkcji przez przedsiębiorstwa. Przedstawienie roli państwa jako podmiotu regulującego gospodarkę. Kształcenie umiejętności definiowania podstawowych pojęć ekonomicznych oraz praktyczne wykorzystanie praw ekonomicznych, analizowanie zmian popytu i podaży, a także wyznaczanie optimum technicznego i maksymalnego zysku przedsiębiorstwa. metody podające, wykład problemowy, ćwiczenia problemowe Ćwiczenia: oceny formujące - ocenianie ciągłe wykonywanych zadań, ocena podsumowująca – poprawne wykonanie ćwiczeń, Wykłady: egzamin ustny 45 17. Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji 18. Zamierz one efekty kształce nia* 19. Wiedza Umiejętności Kompetencj e społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Wykłady: 1. Potrzeby ludzkie i możliwości ich zaspakajania. 2. Sposoby rozwiązywania podstawowych problemów ekonomicznych – systemy gospodarcze. 3. Funkcjonowanie mechanizmu rynkowego – strona popytu i podaży na rynku. 4-5. Elastyczność popytu i podaży. 6. Podstawowe struktury rynkowe. 7. Uczestnicy procesu gospodarowania i powiązania między nimi. 8. Gospodarowanie budżetem konsumenta. 9. Decyzje dotyczące konsumpcji. 10. Cele i podstawowe decyzje producenta. Koszty i przychody. 11-12. Ekonomiczne podstawy podejmowania decyzji przez producenta. 13. Charakterystyka rynku kapitałowego. 14. Rola państwa we współczesnej gospodarce rynkowej. 15. Polityka fiskalna państwa. 16. System bankowy. Polityka pieniężna państwa. 17. Rynek pracy. Bezrobocie i polityka jego zwalczania. 18. Inflacja i polityka antyinflacyjna. 19. Cykle gospodarcze. 20. Mierniki wzrostu i rozwoju gospodarczego. Ćwiczenia: 1. Zasoby ekonomiczne. Wybór i koszt alternatywny. 2. Granica możliwości produkcyjnych. Systemy ekonomiczne. 3. Działanie rynku. 4. Równowaga rynkowa. 5-6. Rynki pracy, kapitałowy i zasobów naturalnych. 7-8. Konsument jako podmiot na rynku. 9-10. Producent jako podmiot na rynku. - zna podstawowe kategorie gospodarki rynkowej oraz rozumie podstawowe procesy mikro i makroekonomiczne - wykorzystuje teorie konsumenta i producenta w interpretacji problemów praktyki gospodarczej oraz ocenia racjonalność decyzji podmiotów gospodarczych i gospodarstw domowych, - posługuje się miernikami społeczno-ekonomicznymi w ocenie rozwoju rynku - rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji, - jest ukierunkowany do aktywnego życia społecznego i zawodowego Literatura podstawowa: 1. Milewski R. Belka M. 1999. Elementarne zagadnienia ekonomii. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 2. Milewski R., Kwiatkowski E. 2005. Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 3. Nojszewska E.1995. Podstawy ekonomii. WSiP, Warszawa. Literatura uzupełniająca: 1. Adamowicz E. i inni. 2003. Ekonomia bez tajemnic, WSiP, Warszawa. Mierzejewska-Majcherek J. 2007. Podstawy ekonomii. Wydawnictwo Difin, Warszawa. 2. Mierzejewska-Majcherek J. 2007. Podstawy ekonomii. Wydawnictwo Difin, Warszawa. 3. Samuelson P. Nordhaus W. 2006. Ekonomia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenia pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta Obciążenie studenta [h] udział w zajęciach, aktywność, 30 przygotowanie i wykonanie ćwiczeń, 20 przygotowanie do egzaminu 25 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 75 3 Punkty ECTS za moduł/przedmiot Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć Numer EFEKT KSZTAŁCENIA Forma zajęć dydaktycznych 46 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium x Projekt x Laboratorium Ćwiczenia 1 Wiedza - zna podstawowe kategorie gospodarki rynkowej oraz rozumie podstawowe procesy mikro i makroekonomiczne Wykład efektu kształcenia Umiejętności 1 2 - wykorzystuje teorie konsumenta i producenta w interpretacji problemów praktyki gospodarczej oraz ocenia racjonalność decyzji podmiotów gospodarczych i gospodarstw domowych, - posługuje się miernikami społecznoekonomicznymi w ocenie rozwoju rynku x x Kompetencje społeczne 1 2 - rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji, - jest ukierunkowany do aktywnego życia społecznego i zawodowego x x x x SYLABUS MODUŁ/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu 3. 4. Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5. Treści programowe 6. 7. Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot 1. 2. 8. Opis Pedagogika Instytut Rolnictwa RO.13.2.W polski Geneza, rozwój i kształtowanie się dyscypliny. Prekursorzy i twórcy współczesne zadania. Podstawowe pojęcia i kategorie dyscypliny: profilaktyka, kompensacja, wsparcie społeczne, praca w środowisku, siły społeczne i ich organizacja. Główne środowiska życia człowieka, ich funkcje, przemiany i zagrożenia - rodzina, społeczność lokalna, grupa rówieśnicza, środowiska intencjonalne. Wybrane dziedziny aktywności człowieka: kultura, czas wolny, rekreacja, aktywność społeczna i obywatelska, organizacje pozarządowe, wolontariat. Zagrożenia globalne i lokalne oraz sytuacje ryzyka dla jednostek, grup i środowiska - bezrobocie, ubóstwo, deprywacja potrzeb, rozwarstwienie społeczne, niesprawiedliwość społeczna, dziedziczenie położenia społecznego, starość, dezorganizacja rodziny. Kryzys więzi społecznych i wartości. Dysfunkcjonalność instytucji i państwa. Przedmiot obowiązkowy do zaliczenia semestru/roku studiów. I rok, sem. II mgr Katarzyna Langenfeld 47 9. Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne 12. Liczba godzin zajęć dydaktycznych Wykład (30 godz.) 13. Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotowi 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne 16. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Wiedza na poziomie szkoły średniej Studia stacjonarne: Wykład – 30 godzin Studia niestacjonarne: Wykład – 30 godzin 1 ECTS - zapoznanie studentów z podstawową problematyką pedagogiki społecznej, jej rozwojem i obecnymi wyzwaniami; - przedstawienie zagrożeń lokalnych i globalnych oraz sytuacji ryzyka dla jednostek, grup i środowiska. - dostarczenie niezbędnej wiedzy diagnostycznej dotyczącej poziomu rozwoju społecznego oraz szkolnych i pozaszkolnych działań uspołeczniająco-wychowawczych, a także konstruktywnego wpływu na rozwój dzieci i młodzieży ich środowisk rodzinnych, rówieśniczych, lokalnych, a także mediów; • wykład – 2 godziny tydzień. • konsultacje regularne, • konsultacje organizowane w indywidualnych przypadkach; Wykład – (ZO) egzamin pisemny z pytaniami otwartymi wymagającymi dłuższej odpowiedzi, 48 17. Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza 18. Zamierzone efekty kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne 19. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Tematyka wykładów: Treści programowe (tematyka zajęć): 1. Charakterystyka metodologiczna pedagogiki społecznej. Pedagogika społeczna jako dyscyplina naukowa. Główne kierunki pedagogiki społecznej. 2. Podstawowe pojęcia i kategorie dyscypliny: profilaktyka, kompensacja, wsparcie społeczne, praca w środowisku, siły społeczne i ich organizacja. 3. Główne środowiska życia człowieka, ich funkcje, przemiany i zagrożeniarodzina, społeczność lokalna, grupy rówieśnicze. 4. Zagrożenia lokalne i globalne oraz sytuacje ryzyka dla jednostek, grup i środowiska: bezrobocie, ubóstwo, deprywacja potrzeb, rozwarstwienie społeczne, niesprawiedliwość społeczna, starość, dezorganizacja rodziny itd. 5. Wybrane dziedziny aktywności człowieka: kultura, czas wolny, rekreacja, aktywność społeczna i obywatelska, organizacje pozarządowe, wolontariat. 6. Praca socjalna jako uruchamianie potencjalnych sil społecznych w środowisku. 7. Ruchy i inicjatywy społeczne na rzecz zapobiegania alkoholizmowi i narkomanii. Wybrane metody edukacyjno-terapeutyczne. 8. Środowisko społeczne jako przedmiot diagnozy. Środowisko człowieka jako biosfera, socjosfera i technosfera. Składniki środowiska społecznego: grupy i ich rodzaje, organizacje, społeczności lokalne, instytucje, kategorie osób itd. Postawy wobec problemów społecznych, problemy społeczne w aktualnie zmieniającej się rzeczywistości społeczno- ekonomicznej. 9.Promocja zdrowia w ujęciu pedagogiki społecznej (zdrowie i choroba jako kategorie społeczne, zdrowie w obszarze zainteresowania pedagogiki społecznej). 10. Instytucje diagnozujące środowisko: ośrodki pomocy społecznej, poradnie psychologicznopedagogiczne, rodzinne ośrodki diagnostycznokonsultacyjne, kuratorzy sadowi, ośrodki interwencji kryzysowej, instytucje prowadzące działalność pedagogiczną,. Zakres i przeznaczenie diagnoz. Student - definiuje zjawiska związane z rozwojem społeczeństwa i znajduje przyczyny jego rozwoju Student - prezentuje własne poglądy z wykorzystaniem różnych form oraz uczestniczy w dyskusji celem osiągnięcia wspólnego stanowiska - analizuje przyczyny i przebieg konkretnych procesów i zjawisk społecznych , prawnych i kulturowych Student - rozwiązuje postawione zadania w zespole (spełniając wyznaczone funkcje) lub samodzielnie - jest ukierunkowany do aktywnego życia społecznego i zawodowego na terenach wiejskich LITERATURA PODSTAWOWA: Kawula S. (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania – aktualność perspektywy. Podręcznik akademicki dla pedagogów, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2005. Marynowicz-Hetka E. (red.), Pedagogika społeczna. Podręcznik akademicki, t. 1, Wyd. PWN, Warszawa 2007. Marynowicz-Hetka E. (red.), Pedagogika społeczna. Podręcznik akademicki, t. 2, Wyd. PWN, Warszawa 2007. Pilch T., Lepalczyk I., (red.) Pedagogika społeczna człowiek w zmieniającym się świecie, Wyd. „Żak”, Warszawa 2003. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Radziewicz-Winnicki A. (red.), Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności, Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008. Pilch T., Lalak D., Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Wyd. Akademickie Żak, Warszawa 1999. Orzechowska G. (red.), Pedagogika społeczna i jej współczesne konteksty, Wyd. Edukacyjne Akapit, Toruń 2008. 49 BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Udział w wykładach Udział w konsultacjach 30 2 Przygotowanie do egzaminu 2 Napisanie egzaminu Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 2 36 1 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 definiuje zjawiska związane z rozwojem społeczeństwa i znajduje przyczyny jego rozwoju + + 1 UMIEJĘTNOŚCI prezentuje własne poglądy z + wykorzystaniem różnych form oraz uczestniczy w dyskusji celem osiągnięcia wspólnego stanowiska 2 analizuje przyczyny i przebieg konkretnych procesów i zjawisk społecznych , prawnych i kulturowych + + + KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 rozwiązuje postawione zadania w zespole (spełniając wyznaczone funkcje) lub samodzielnie 2 jest ukierunkowany do aktywnego życia społecznego i zawodowego na terenach wiejskich + + + + 50 SYLABUS MODUŁ/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej 9. zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS 13. przypisana modułowi/przedmiotowi Opis Doświadczalnictwo rolnicze Instytut Rolnictwa RO.14.2.W, RO.14.2.C polski Przygotowanie studentów do samodzielnego opracowania metodyki badań, przeprowadzenia eksperymentu oraz opracowania wyników. Zapoznanie studentów z wyposażeniem wzorcowych laboratoriów w aparaturę i technikę badawczą. • obowiązkowy do zaliczenia semestru Rok I, semestr II, studia stacjonarne dr inż. Ryszard Szypuła jak wyżej Wykłady i ćwiczenia Brak 20 godz. wykładów i 10 godz. ćwiczeń 2 ECTS – wykłady 1 ECTS -ćwiczenia 1. 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Zapoznanie z historią i stanem obecnym doświadczalnictwa agro i zootechnicznego. 2. Przygotowanie studentów do samodzielnego opracowania metodyki badań oraz statystycznego opracowania ich wyników. 3. Zapoznanie z prawidłowym stawianiem hipotez oraz wyciąganiem wniosków z eksperymentów. 4. Wykorzystanie eksperymentu jako elementu pracy dyplomowej. Wykład uzupełniony ilustracją medialną tematu (skaner, rzutnik pisma). Ćwiczenia terenowe- aktywizacja studentów przez dyskusję i kolokwium zaliczeniowe. Wykład –3 godz. tygodniowo Ćwiczenia – 3 godz. raz w miesiącu (wyjazdowe) 51 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Ćwiczenia: aktywny udział w zajęciach oraz kolokwium zaliczeniowe Wykład: egzamin ustny z materiału wykładu i zalecanej literatury. Wykłady: 1. Zapoznanie z tematyką przedmiotu i zalecaną literaturą. 2. Obserwacja i doświadczenie jako metoda badań. 3. Pojęcie „empirii potocznej” jako głównego motoru postępu. 4. Trzy etapy formuowania prawa naukowego. 5. Początek doświadczalnictwa „instytucjonalnego” w Europie i Polsce. 6. Doświadczalnictwo agrotechniczne. 7. Doświadczalnictwo zootechniczne. 8. Plan pracy naukowej, hipoteza, eksperyment oraz opracowywanie wyników badań. Ćwiczenia: 1. Wojewódzkie Laboratorium Weterynaryjne w Krośnie- zapoznanie z nowoczesną aparaturą oraz techniką w zakresie badania surowców zwierzęcych, żywności pasz oraz diagnozowania jednostek chorobowych odzwierzęcych. 2. Rejonowe Laboratorium Ochrony Środowiska w Jaśle- zapoznanie z metodyką i aparatura badawczą w zakresie oznaczeń zanieczyszczeń (chemicznych i mikrobiologicznych) powietrza gleby i wody. 3. Zootechniczny Zakład Doświadczalny w Odrzechowej (Instytut Zootechniki w Balicach)- zapoznanie się z doświadczeniami prowadzonymi na zwierzętach. 4. Gospodarstwo Doświadczalne Zespołu Szkół Rolniczych w Nowosielcach oraz Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Dukli- zapoznanie się z prowadzeniem prac badawczych w agrotechnice. * Zna zasady formowania prawa naukowego oraz opracowania metodyki eksperymentu * Poznał ogólne wytyczne badań agro i zootechnicznych * Zapoznał się z nowoczesną aparatura i techniką badawczą * Potrafi opracować plan pracy naukowej (określić teren badań, materiał i metody) * W oparciu o znajomość metod statystyki dokonać analizy wyników badań * Rozumie rolę eksperymentu jako głównego motoru społecznego postępu * Docenia społeczno-zawodowe doświadczenie (tzw. empirię potoczną) Literatura podstawowa: 1. Bednarek R. i inni. 2004. Badania ekologiczno-gleboznawcze. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 2. Ruszczyc Z. 1970. Metodyka doświadczeń zootechnicznych. PWRiL, Warszawa. 3. Sapek-Falenty B. 2009. Badania chemiczne w służbie rolnictwa i ochrony środowiska. Instytut Melioracji i Użytków Zielonych, Zeszyty edukacyjne 12, Wydawnictwo IMUZ. Literatura uzupełniająca: 1. Łomnicki A. 1999. Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników, wyd. II. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 2. Oktawa W. 1980. Elementy statystyki i metodyka doświadczalnictwa. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 3. Starzyńska W. 2000. Statystyka praktyczna. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) 52 Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Aktywny udział w wykładach i ćwiczeniach 30 Przygotowanie do ćwiczeń 10 Opracowanie przykładowego planu pracy badawczej 10 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 50 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 3 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Ćwiczenia EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Laboratorium Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 Zna zasady formowania prawa naukowego oraz opracowania metodyki eksperymentu x 2 Poznał ogólne wytyczne badań agro i zootechnicznych Zapoznał się z nowoczesną aparatura i techniką badawczą x 3 X x X UMIEJĘTNOŚCI 1 Potrafi opracować plan pracy naukowej (określić teren badań, materiał i metody) 2 W oparciu o znajomość metod statystyki dokonać analizy wyników badań 1 Rozumie rolę eksperymentu jako głównego motoru społecznego postępu x 2 Docenia społeczno-zawodowe doświadczenie (tzw. empirię potoczną) X X x x KOMPETENCJE SPOŁECZNE SYLABUS MODUŁ/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 1. Opis Grafika inżynierska Instytut Techniczny, Zakład Informatyki Stosowanej w Technice 53 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej 9. zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS 13. przypisana modułowi/przedmiotowi 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne RO.15.2.C polski Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z możliwościami zastosowań oprogramowań do komputerowego wspomagania projektowania oraz poznanie technik szybkiego tworzenia dokumentacji konstrukcyjnej. Cel ten pozwoli wykształcić umiejętność praktycznego wykorzystania systemu AutoCad do tworzenia modeli geometrycznych typowych prostych części maszynowych oraz dokumentacji technicznej w postaci rysunków technicznych wykonawczych gotowych do plotowania. • obowiązkowy do zaliczenia semestru/roku studiów, I rok / sem. II Dr inż. Jan Ziobro, Mgr Arkadiusz Zulewski j.w. Ćwiczenia laboratoryjne Wymagana realizacja zagadnień z przedmiotu technologia informacyjna oraz podstawy rysunku technicznego. 30 godz., studia stacjonarne 3 Wiedza: Student ma wiedzę dotyczącą podstawowych pojęć związanych z grafika inżynierską oraz programem AutoCad. Zna i rozumie proces numerycznego odwzorowania prostych elementów maszynowych. Ma wiedze na temat poleceń i funkcji do kształtowania i edycji rysunku Umiejętności: Potrafi wykorzystać elementy znormalizowane w celu szybkiego i poprawnego tworzenia obiektu rysunkowego. Potrafi posługiwać się programem AutoCad oraz tworzyć obiekty i dokumentację techniczną. Kompetencje społeczne: Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie. Ma świadomość i rozumie priorytety służące do realizacji prostych zadań inżynierskich Ćwiczenia odbywają się, co tydzień, w laboratorium Systemów CAx, w IT PWSZ. Wymiar zajęć: 30godz. (15tyg. w semestrze po 2godz. tygodniowo). Metody nauczania: • konsultacje (zarówno regularne, jak też organizowane w indywidualnych przypadkach) • praca w laboratorium • ćwiczenia praktyczne 54 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzone efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Podstawę zaliczenia stanowi opanowanie treści merytorycznych przedmiotu realizowanych podczas zajęć oraz uzyskanych poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury. Warunkiem uzyskania zliczenia jest uczestnictwo studenta w zajęciach oraz pozytywna ocena z kolokwium zaliczeniowego. Formą 1,5godz. kolokwium jest wykonanie wskazanego ćwiczenia projektowego w programie AutoCad. Ćwiczenia praktyczne obsługi systemu CAD na bazie programu AutoCad: 1) Ogólne zasady konstrukcji. Struktura procesu projektowania -2godz. 2) Systemy Cax i bazy danych elementów znormalizowanych -2godz. 3) Układy współrzędnych. Nastawy rysunkowe -2godz. 4) Tworzenie rysunku prototypowego -2godz. 5) Polecenia wspomagające rysowanie w AutoCad-dzie -2godz. 6) Podstawowe polecenia kształtowania i edycji obiektów rysunkowych 4godz. 7) Rysowanie precyzyjne z użyciem: współrzędnych, lokalizacji, uchwytów, sterowania wyświetlaniem -4godz. 8) Opcje rysowania i edycji 2D -2godz. 9) Organizacja obszaru modelu i papieru -2godz. 10) Plotowanie rysunków -2godz. 11) Proces tworzenia płaskiej dokumentacji modelu -2godz. 12) Zaawansowane polecenia kształtowania i edycji części -4godz. Sposób realizacji: ćwiczenia laboratoryjne, samodzielne studiowanie przez studentów wskazanej literatury. 1) Zna terminologię oraz podstawowe pojęcia wiązane z grafiką inżynierską i programem AutoCad. 2) Charakteryzuje proces numerycznego odwzorowania elementów. 3) Rozróżnia polecenia i stosowane funkcje kształtowania i edycji rysunku. 1) Potrafi posługiwać się programem AutoCad do tworzenia rysunków. 2) Umie korzystać z baz danych elementów znormalizowanych. 3) Potrafi tworzyć dokumentację techniczną 1) Rozumie potrzebę ustawicznego uzupełniania wiedzy. 2) Potrafi określić priorytety służące do realizacji prostych zadań inżynierskich Literatura podstawowa: Grudziński L.: „Naucz się z nami! Projektować w AutoCadzie”. Komputerowa Oficyna Wydawnicza Help, Michałowice k. Warszawy, 2002, Help programu AutoCad. Wersja elektroniczna Materiały dostarczane przez prowadzącego Literatura uzupełniająca: Pikoń A.: „AutoCad 2004PL”. Helion, Gliwice, 2003. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Samodzielne wykonywanie ćwiczeń na zdjęciach – 1ECTS 30 Aktywność i indywidualizacja – 1ECTS 30 Samodzielna ścieżka poszukiwań podobnych rozwiązań – 1ECTS 30 55 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 90 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 3 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład Numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA Ma wiedzę związaną z zagadnieniami komputerowego tworzenia dokumentacji technicznej 1 L Zna metody i techniki cyfrowego odwzorowania prostych elementów 2 L UMIEJĘTNOŚCI Potrafi pozyskiwać informację z baz danych elementów znormalizowanych Potrafi porozumiewać się przy użyciu cyfrowej dokumentacji technicznej w środowisku zawodowym 1 2 L L Potrafi posługiwać się oprogramowaniem do komputerowego wspomagania projektowania AutoCad KOMPETENCJE SPOŁECZNE 3 Rozumie potrzebę ciągłego podnoszenia kwalifikacji 1 L Potrafi określić priorytety służące do realizacji prostych zadań inżynierskich. 2 L L SYLABUS MODUŁ/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. Opis Ergonomia i BHP w rolnictwie Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku RO.16.2.Wk – dla studiów stacjonarnych polski 56 • • • • • • • • • • • 5. Treści programowe • • • • • • Definicje cele i zakres ergonomii. Podstawowy układ ergonomiczny. Charakterystyka procesu pracy. Etapy procesu pracy. Obciążenie człowieka pracą. Fizjologiczne aspekty pracy. Rodzaje i metody pomiaru obciążenia praca fizyczną i psychiczną. Rodzaje zmęczenia. Psychospołeczne i organizacyjne aspekty pracy. Potrzeby realizowane w procesie pracy. Modele podejścia do pracy. Sposoby motywacji i style kierowania. Parametry charakteryzujące sylwetkę człowieka (antropometria, pozycja ciała przy pracy). Antropometryczne zasady kształtowania obszarów pracy. Parametry przestrzenne stanowiska pracy i jego elementów składowych. Czynniki materialne środowiska pracy. Przyczyny wypadków przy pracy i postępowanie powypadkowe. Choroby zawodowe – przyczyny i sposoby zapobiegania. Podstawowe przepisy BHP. Zasady udzielenia pierwszej pomocy. Prawo pracy. Obowiązkowe ubezpieczenia w rolnictwie Zasady higieny i ochrony zdrowia Dobre praktyki bezpieczeństwa pracy w produkcji roślinnej i zwierzęcej. Dobre praktyki bezpieczeństwa i higieny pracy podczas innych prac wykonywanych przez rolników 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej 9. zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS 13. przypisana modułowi/przedmiotowi Założenia i cele 14. modułu/przedmiotu Obowiązkowy do zaliczenia semestru II 15. Metody dydaktyczne Praca w grupach, pokaz, konsultacje w indywidualnych przypadkach, prezentacje Rok I semestr II [studia stacjonarne i niestacjonarne] Józef Gocko jw. Wykład konwersatoryjny brak 15 1 Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów obowiązującymi przepisami w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, podstawowymi zagadnieniami z zakresu ergonomii, organizacji pracy i prawa pracy. 57 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Obecność na zajęciach. Wykonanie projektu i prezentacji 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. Wiedza Zamierzone efekty 18. kształcenia * Definicje cele i zakres ergonomii. Podstawowy układ ergonomiczny – 0,5 godz. Charakterystyka procesu pracy. Etapy procesu pracy. Obciążenie człowieka pracą.- 0,5 godz. Fizjologiczne aspekty pracy .- 1 godz. Rodzaje i metody pomiaru obciążenia praca fizyczną i psychiczną. Rodzaje zmęczenia..- 1 godz. Psychospołeczne i organizacyjne aspekty pracy. Potrzeby realizowane w procesie pracy .- 1 godz. Modele podejścia do pracy. Sposoby motywacji i style kierowania. .- 1 godz. Parametry charakteryzujące sylwetkę człowieka (antropometria, pozycja ciała przy pracy) .- 1 godz. Antropometryczne zasady kształtowania obszarów pracy .- 1 godz. Parametry przestrzenne stanowiska pracy i jego elementów składowych.-1godz Czynniki materialne środowiska pracy- 1godz Przyczyny wypadków przy pracy i postępowanie powypadkow.- 0,5 godz. Choroby zawodowe – przyczyny i sposoby zapobiegania. .- 0,5 godz. Podstawowe przepisy BHP. Zasady udzielenia pierwszej pomocy. .1 godz. Prawo pracy. .- 0,5godz. Obowiązkowe ubezpieczenia w rolnictwie.- 0,5 godz. Zasady higieny i ochrony zdrowia.- 1 godz. Dobre praktyki bezpieczeństwa pracy w produkcji roślinnej i zwierzęcej. .- 1 godz. Dobre praktyki bezpieczeństwa i higieny pracy podczas innych prac wykonywanych przez rolników.- 1 godz. zna podstawowe zasady, metody, techniki, technologie, narzędzia i materiały oraz funkcje budowli technicznych wspierające kształtowanie krajobrazu w celu poprawy jakości bytowania człowieka Umiejętności prezentuje własne poglądy z wykorzystaniem różnych form oraz uczestniczy w dyskusji celem osiągnięcia wspólnego stanowiska Kompetencje społeczne jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo pracy własnej i innych 58 Literatura podstawowa: • Rosner J. (1982): Podstawy ergonomii, PWN, Warszawa • Szlązak J. Szlązak N.: „Bezpieczeństwo i Higiena Pracy” wydanie drugie ,Wydawnictwa AGH, Kraków 2010 Literatura uzupełniająca: Materiały źródłowe (przepisy, normy, publikacje) • Dyrektywa Rady (80/68/EWG) z dnia 17 grudnia 1979 r. w sprawie ochrony wód gruntowych przed zanieczyszczeniem spowodowanym przez niektóre substancje niebezpieczne (Dz. Urz. WE L 20 z 26.1.1980, str. 43, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t.1, str. 134, z późn. zm.) art. 4 i 5 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu • Dyrektywa Rady (91/414/EWG) z dnia 15 lipca 1991 r. dotycząca wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin (Dz. U. WE L 230 z 19.8.1991, str.1-32, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 11, str. 332-367, z późn. zm.) • Dyrektywa Rady (91/676/EWG) z dnia 12 grudnia 1991 r. dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego (Dz. Urz. WE L 375, z 31.12.1991, str. 1-8, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 2, str. 68, z późn. zm.) art. 4 i 5 • Dyrektywa Rady (96/22/WE) z dnia 29 kwietnia 1996 r. dotycząca zakazu stosowania w gospodarstwach hodowlanych związków o działaniu hormonalnym, tyreostatycznym i b-agonistycznym • Dyrektywa Rady (98/58/WE) z dnia 20 lipca 1998 r. dotycząca ochrony zwierząt hodowlanych (Dz. Urz. WE L 221 z 8.8.1998, str. 23-27, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 23, str. 316 – 320, z późn. zm.) • Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych (Dz. U. Nr 16, poz.78, z późn. zm.) art. 15 ust. 4 • Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt. (Dz.U. Nr 111, poz. 724, z późn. zm.) • Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu. (Dz. U. Nr 147, poz. 103 • Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. (Dz.U. 2007 Nr 39, poz. 251 Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 lutego 2007 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o odpadach) • Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne. (Dz. U. 2005 Nr 229, poz. 2019 z późn. zm.) • Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin. (Dz. U. 2004 Nr 11, poz. 94, z późn. zm.) • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 maja 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz. U. Nr 93 poz. 780) • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24.08.2004r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz. U. Nr 200, poz. 2047 z późn. Zm.). BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Łączna liczba godzin, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim – 5 ECTS Obciążenie studenta [h] 15 59 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta (bez udziału prowadzącego lub z udziałem prowadzącego w ramach konsultacji) konieczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu – 2 ECTS 10 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 25 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 1 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład Numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 2 zna podstawowe zasady, metody, techniki, technologie, narzędzia i materiały oraz funkcje budowli technicznych wspierające kształtowanie krajobrazu w celu poprawy jakości bytowania człowieka posiada ogólną wiedzę na temat oceny i standaryzacji surowców rolniczych i leśnych, ich znaczenia dla procesów logistycznych (np. w kontekście wykorzystania ich w żywieniu oraz w przetwórstwie rolno-spożyczym, drzewnym) x x UMIEJĘTNOŚCI 1 2 prezentuje własne poglądy z wykorzystaniem różnych form oraz uczestniczy w dyskusji celem osiągnięcia wspólnego stanowiska posiada umiejętności ruchowe z zakresu różnych form aktywności fizycznej (rekreacyjnych, zdrowotnych, sportowych i estetycznych) KOMPETENCJE SPOŁECZNE x x 1 jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo pracy własnej i innych x 2 ma świadomość obciążeń środowiskowych wynikających z produkcji roślinnej x 60 II rok / Specjalność: Planowanie przestrzenne i kształtowanie krajobrazu SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Opis Geologia z geomorfologią Instytut Rolnictwa RO.19.3.W RO.19.3.C polski Tematyka wykładów obejmuje budowę Ziemi, pochodzenie minerałów i skał, procesy endogeniczne i egzogeniczne, rzeźbotwórczą działalność sił zewnętrznych, geologię historyczną – stratygrafię oraz przegląd form geomorfologicznych. Ćwiczenia obejmują zagadnienia dotyczące elementów krystalografii, właściwości minerałów oraz skał magmowych, osadowych i metamorficznych. obowiązkowy do zaliczenia semestru/roku studiów rok II, semestr III Marek Kołodziejczyk Marek Kołodziejczyk wykłady / ćwiczenia Brak wykłady 15 ćwiczenia 20 W: 1 ECTS C: 2 ECTS Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi zjawisk geologicznych oraz procesów geomorfologicznych. Student po ukończeniu kursu powinien umieć opisać i zinterpretować wybrane zjawiska, procesy geologiczne oraz geomorfologiczne zachodzące współcześnie i w geologicznej skali czasu, a także rozpoznać najważniejsze minerały skałotwórcze oraz skały magmowe, osadowe i metamorficzne. wykład / ćwiczenia 61 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wykłady Egzamin pisemny: czas trwania 45 min. Wymagania formalne: uczestnictwo w wykładach i ćwiczeniach. Wymagania merytoryczne: opanowanie przez studenta materiału z wykładów i wskazanych lektur. Ćwiczenia Zaliczenie ustne. Wymagania formalne: uczestnictwo w ćwiczeniach. Wymagania merytoryczne: opanowanie przez studenta materiału z ćwiczeń i wskazanych lektur. Tematyka wykładów: 1. Geologia i geomorfologia – zarys problematyki – 2 godz. 3. Wiadomości o Ziemi – pozycja w układzie Słonecznym, budowa, właściwości geofizyczne, skład chemiczny (mineralogiczny) – 2 godz. 4. Rzeźba skorupy ziemskiej – 2 godz. 5. Charakterystyka i wyjaśnienie głównych geologicznych procesów endogenicznych (plutonizmu, wulkanizmu, metamorfizmu, diastrofizmu) – 4 godz. 6. Charakterystyka i wyjaśnienie głównych geologicznych procesów egzogenicznych (eolicznych, fluwialnych, działalności morza, wód podziemnych, lodowców i lądolodów, wietrzenia) – 2 godz. 7. Geologia historyczna i stratygrafia – 2 godz. 8. Antropogeniczne formy ukształtowania terenu: wyrobiska górnicze, niecki, hałdy – 1 godz. Tematyka ćwiczeń: 1. Elementy krystalografii. Minerały skałotwórcze – 2 godz. 2. Cechy rozpoznawcze minerałów. Ogólne wiadomości o skałach –3 godz. 3. Minerały środowiska skał magmowych – 2godz. 4. Skały magmowe, powstawanie i formy występowania – 3 godz. 5. Minerały środowiska skał osadowych – 3 godz. 6. Skały osadowe i ich powstawanie 3 – godz. 7. Skały metamorficzne – 4 godz. - zna geologiczne procesy endogeniczne i egzogeniczne oraz ich wpływ na budowę Ziemi, - posiada wiedzę na temat powierzchniowych procesów rzeźbotwórczych (geomorfologicznych), - zna podstawy geologii historycznej, - zna rodzaje i topograficzne rozmieszczenie na terenie Polski macierzystych skał glebotwórczych. - zna właściwości minerałów, - ma wiedzę na temat genezy powstawania skał magmowych, osadowych i metamorficznych. - interpretuje zjawiska geologiczne i geomorfologiczne, które uformowały teren oraz mają wpływ na jego właściwości, - posiada umiejętność kojarzenia faktów wynikających z zapisu geologicznego - rozpoznaje i klasyfikuje formy rzeźby terenu, - rozpoznaje najważniejsze minerały skałotwórcze, - posiada umiejętność klasyfikacji skał zgodnie z ich genezą powstawania, - rozpoznaje najważniejsze skały magmowe, osadowe i metamorficzne. - rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji, - ma świadomość antropogenicznego oddziaływania na formy ukształtowania rzeźby terenu, - rozumie zagrożenia wynikające z gwałtownie zachodzących procesów geologicznych - np. procesów osuwiskowych, powodzi, tsunami itp. - rozumie potrzebę dbałości o jakość opracowań geologicznych i geomorfologicznych wykorzystywanych przy projektowaniu zagospodarowania terenu, - organizuje pracę w małym zespole w celu wykonania określonych zadań. 62 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 1. Klimaszewski M. 2003. Geomorfologia. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 2. Mizerski W. 2006. Geologia dymnamiczna. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 3. Mizerski W. 2009. Geologia Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 4. Stupnicka E. 2007. Geologia regionalna Polski. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. Literatura uzupełniająca: Oleksynowa K., Tokaj J., Jakubiec J. 1996. Przewodnik do ćwiczeń z gleboznawstwa i geologii. Cz. I. Rozpoznawanie minerałów i skał glebotwórczych. Red. T. Komornicki. Wyd. AR, Kraków. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 45 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 30 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 75 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 3 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 zna geologiczne procesy endogeniczne i egzogeniczne oraz ich wpływ na budowę Ziemi X 2 posiada wiedzę na temat powierzchniowych procesów rzeźbotwórczych zna rodzaje i topograficzne rozmieszczenie na terenie Polski macierzystych skał zna właściwości minerałów, - ma wiedzę na temat genezy powstawania skał ma wiedzę na temat genezy powstawania skał magmowych, osadowych i metamorficznych zna strukturę i teksturę skał X 3 4 5 6 X X X X UMIEJĘTNOŚCI 1 interpretuje zjawiska geologiczne i geomorfologiczne, które uformowały teren oraz X 63 3 posiada umiejętność kojarzenia faktów wynikających z zapisu geologicznego rozpoznaje i klasyfikuje formy rzeźby terenu 4 rozpoznaje najważniejsze minerały skałotwórcze X 5 posiada umiejętność klasyfikacji skał zgodnie z ich genezą powstawania rozpoznaje najważniejsze skały magmowe, osadowe i metamorficzne X 2 6 X X X KOMPETENCJE SPOŁECZNE rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji 1 ma świadomość antropogenicznego oddziaływania na formy ukształtowania rzeźby terenu 2 R1A_K05 rozumie zagrożenia wynikające z gwałtownie zachodzących procesów geologicznych - np. procesów osuwiskowych, powodzi, tsunami itp. R1A_K02 organizuje pracę w małym zespole w celu wykonania określonych zadań X X X X SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne 12. Liczba godzin zajęć dydaktycznych Opis Chemia rolna Instytut Rolnictwa, kierunek Rolnictwo Wyk - RO.20.3.W Ćwiczenia laboratoryjne - RO.20.3.C polski Skład chemiczny i granulometryczny gleby, składniki odżywcze, skład chemiczny roślin i ich potrzeby nawozowe, rodzaje nawozów organicznych i mineralnych oraz sposoby ich stosowania. Przedmiot jest obowiązkowy do zaliczenia drugiego roku studiów oraz do ukończenia całego toku studiów Rok drugi, semestr trzeci prof. dr hab. Mirosław Kasperczyk / Mgr inż. Mateusz Kaczmarski j.w. Wykład i ćwiczenia przedmioty wprowadzające: agrofizyka, chemia ogólna, fizjologia z elementami biochemii, mikrobiologia Wykład – 25 Ćwiczenia laboratoryjne -25 Ćwiczenia terenowe -5 64 Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzon e efekty 11. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wykład – 2 ECTS Ćwiczenia- 3 ECTS Wiedza: student posiada wiedzę dotyczącą składu środowiska glebowego jako miejsca odżywiania się roślin, poprawy właściwości tego środowiska, funkcji ważniejszych składników pokarmowych w życiu roślin i sposobu ich dostarczania, wyboru rodzaju nawozów, terminu ich stosowania oraz wpływu nawożenia na środowisko przyrodnicze. Umiejętności: student po odbyciu kursu potrafi wykonać niektóre analizy chemiczne oraz ocenić na podstawie wyglądu roślin oraz pewnych wskaźników jakość środowiska glebowego, podjąć konkretne decyzje w celu jego poprawy, ustalić potrzeby nawozowe roślin i sporządzić bilans nawożenia. Kompetencje społeczne: student rozumie ważność problemu, czyli rolę nawożenia roślin w produkcji żywności oraz oddziaływania nawożenia na środowisko przyrodnicze i upowszechnianie tej wiedzy. Wykład 25 godz. po cztery godz. co dwa tygodnie; ćwiczenia laboratoryjne cztery godz. co dwa tyg. (7 spotkań) i ćwiczenia terenowe – 5 godz. Wykład- egzamin pisemny i ustny Ćwiczenia- Zaliczenie ćwiczeń uzyskuje się po zaliczeniu sprawozdań sprawdzających wiedzę z poszczególnych tematów pracowni oraz oddaniu sprawozdań z wszystkich doświadczeń. Obecność na ćwiczeniach terenowych i oddanie sprawozdania z ćwiczeń terenowych. Wykłady: skład chemiczny roślin - 3 godz. Klasyfikacja składników mineralnych - 2 godz. Prawa rządzące nawożeniem – 3 godz. Skład środowiska glebowego – 4 godz.. Gleba – źródło składników pokarmowych – 3 godz. Rodzaje kwasowości i przyczyny zakwaszenia – 3 godz.. Wymagania nawozowe roślin – 4 godz. Podział nawozów i zasady ich stosowania – 3 godz. Ćwiczenia: 1. Skład mineralny i organiczny gleby. Oznaczenie pH gleby i określenie potrzeb wapnowania. 2. Kwasowość hydrolityczna, suma zasad wymiennych i właściwości buforowe gleb. 3. Rola materii organicznej w glebie. Oznaczenie węgla org. za pomocą metody Tiurina. 4. Dostępność substancji odżywczych w glebie – zawartość fosforu i potasu w glebie – metoda Egnera-Riehma 5. Skład chemiczny roślin i potrzeby nawozowe roślin. 6. Rodzaje nawozów mineralnych i sposoby ich stosowania. Metody sporządzania bilansów składników pokarmowych 7. Badanie potrzeb i efektywności nawożenia, pobór prób glebowych – ćwiczenia terenowe. Realizacja w formie zajęć seminaryjnych i ćwiczeń laboratoryjnych. Student zna: podstawowe składniki gleby; wie jaki wpływ na jakość gleby ma jej skład granulometryczny, zawartość próchnicy i odczyn pH; wie jakie znaczenie mają makro i mikroelementy w roślinach, oraz jak wpływa na rośliny ich nadmiar lub niedobór, zna różne rodzaje nawozów organicznych i mineralnych i wie jak je stosować. Student potrafi: oznaczyć pH gleby, oraz sumę zasad wymiennych, zbadać zawartość węgla organicznego w glebie, oznaczyć zawartość chemiczną roślin mineralizując na sucho i na mokro i wykrywając makro i mikroelementy metodami analitycznymi, potrafi zbadać nawozy mineralne oraz obliczyć potrzeby nawozowe roślin. Student rozumie potrzebę ciągłego doskonalenia i dokształcania, potrafi pracować w grupie, jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo swoje i innych. 65 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 12. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 1. Grzebisz W. 2008. Nawożenie roślin uprawnych – część 1. Podstawy nawożenia . PWRiL, Poznań. 2. Grzebisz W. 2008. Nawożenie roślin uprawnych – część 2. Nawozy i systemy nawożenia. PWRiL, Pozań. 3. Mercik S. 2004. Chemia rolna: podstawy teoretyczne i praktyczne. SGGW, Warszawa. 4. Sienko M.I. i inni. 2002. Chemia: podstawy i zastosowanie. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa. Literatura uzupełniająca: 1. Fotyma M., Mercik S. 1992. Chemia rolna. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 2. Koter M. 1979. Chemia rolna. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 3. Roszyk E. 1981. Przewodnik do ćwiczeń z chemii rolnej. Skrypty Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim – 1 ECTS Łączna liczba godzin pracy własnej studenta (bez udziału prowadzącego lub z udziałem prowadzącego w ramach konsultacji) konieczna dla realizacji zadań przedmiotu – 1 ECTS 70 55 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 125 5 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 2 3 Znajomość podstawowych składników gleby, jej skład granulometryczny, zawartość próchnicy i odczyn pH makro i mikroelementów w roślinach Znaczenie oraz efekty ich niedoboru lub nadmiaru Znajomość rodzajów nawozów mineralnych i organicznych oraz zasad ich stosowania + +++ ++ +++ +++ +++ UMIEJĘTNOŚCI 1 Znajomość technik oznaczania pH gleby oraz sumy zasad wymiennych + ++ 2 Umiejętność oznaczania węgla organicznego w glebie + ++ 3 Umiejętność mineralizacji materiału organicznego + ++ 4 Umiejętność analitycznego wykrywania makro i mikroelementów w materiale organicznym + + 5 Umiejętność oznaczania nawozów mineralnych + + 66 6 Umiejętność obliczania potrzeb nawozowych roślin ++ ++ 1 2 Potrzeba doskonalenia i dokształcania Umiejętność pracy w grupie + + + + 3 Odpowiedzialność za bezpieczeństwo + + KOMPETENCJE SPOŁECZNE SYLABUSU MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Elementy składowe sylabusu Lp. 3. 4. Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5. Treści programowe 6. 7. Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotowi 1. 2. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Opis Ogólna Uprawa Roli i Roślin Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO.21.3.W (wykłady); RO.21.3.C (ćwiczenia) polski Celem przedmiotu jest przedstawienie wiedzy dotyczącej siedliska roślin uprawnych, systemów i technik uprawy roli, specyfiki uprawy różnych gleb, układania zmianowań, systemów rolniczych, biologii chwastów i metod regulacji zachwaszczenia. Podczas zajęć zostaną omówione zagadnienia związane z cechami polowej produkcji roślinnej, systemami rolniczymi, systemami uprawy roli i roślin, biologią chwastów i metodami regulacji zachwaszczenia, racjonalnym wyborem odpowiednich metod i technologii w uprawie roli i roślin, które umożliwią opłacalność produkcji w sposób bezpieczny dla środowiska. Obowiązkowy do zaliczenia w semestrze III Rok studiów II, semestr III, studia stacjonarne, Planowanie Przestrzenne i Kształtowanie Kraj. Roln. Prof. dr hab. Kazimierz Klima (wykłady), mgr inż. Mateusz Kaczmarski (ćwiczenia) j. w. Wykład akademicki, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe Przedmioty wprowadzające: agrofizyka, botanika, agrometeorologia, mikrobiologia, chemia rolna fizjologia Wykłady 35 godz, ćwiczenia laboratoryjne 20 godz., ćwiczenia terenowe 5 godz. Wykłady 3 ECTS, ćwiczenia laboratoryjne i terenowe 2 ECTS 67 roślin, 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu Wiedza: student ma wiedzę dotyczącą zadań uprawy roli i roślin, a w szczególności wiedzę związaną z terminologią, specyfiką i naukowymi podstawami polowej produkcji roślinnej; teoretycznymi podstawami uprawy roli; technologią uprawy roli, ze szczególnym uwzględnieniem zabiegów uprawowych, doprawiających glebę, zespołami uprawek a także ze specyfiką uprawy gleby w konkretnych warunkach; ogólnymi zasadami siewu i sadzenia roślin, pielęgnowaniem i zbiorem roślin uprawnych; ekologią chwastów i ich zwalczaniem z uwzględnieniem metod konwencjonalnych i ekologicznych; zmianowaniami i płodozmianami dla różnych gleb i gospodarstw prowadzonych różnymi metodami, w tym ekologicznymi; nowymi kierunkami w uprawie roli i w konkretnych technologiach; Student zna i rozumie zasady racjonalnego wyboru odpowiednich metod i technologii w uprawie roli i roślin, które umożliwią uzyskanie opłacalność produkcji, a także nie będą miały ujemnego wpływu na środowisko. Student zna podstawowe technologie uprawy roli i roślin umożliwiające wykorzystać potencjał przyrody dla uzyskania plonu o wysokiej jakości w sposób bezpieczny dla środowiska. Umiejętności: student potrafi wybrać odpowiednią metodę i technologię w uprawie roli i roślin, która umożliwi uzyskanie opłacalność produkcji i nie będzie niekorzystnie oddziaływać na środowisko. Kompetencje społeczne: student ma świadomość ważności i rozumienie pozaagrotechnicznych aspektów działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na środowisko, i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje. Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie. 15. Metody dydaktyczne Wykład akademicki, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Egzamin ustny z całości wiedzy przedstawionych na wykładach i ćwiczeniach (zadania problemowe, tworzenie krótkich definicji, rozwiązywanie przedstawionych zagadnień). Warunkiem zaliczenia egzaminu jest opanowanie przez studenta treści merytorycznych przedmiotu przedstawionych podczas wykładów oraz uzyskanych poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. Ćwiczenia: Ocenianie ciągłe. Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest opanowanie przez studenta materiału przerabianego na ćwiczeniach oraz pozytywne zaliczenie wykonywanych prac, projektów, sprawozdań z pojedynczych ćwiczeń i wszystkich sprawdzianów występujących podczas semestru. Ćwiczenia terenowe: sprawozdanie z ćwiczeń terenowych. 16. 68 Wykłady: 1) Teoretyczne podstawy i zadania uprawy roli i roślin – 3 godz.; 2) Charakterystyka polowej produkcji roślinnej – 2 godz.; 3) Siedlisko roślin uprawnych, źródła i rodzaje zanieczyszczeń pochodzące z uprawy roli i roślin – 2 godz.; 4) Technologia uprawy roli (poszczególne uprawki, zespoły uprawek, uprawa różnych rodzajów gleb i pod różne rośliny itp.) umożliwiająca wykorzystać potencjał przyrody dla uzyskania plonu o wysokiej jakości w sposób bezpieczny dla środowiska – 3 godz.; 5) Nowe kierunki w uprawie roli – 2 godz.; 6) Siew i sadzenie roślin uprawnych, dobór roślin uprawnych do warunków gospodarowania – 3 godz.; 7) Pielęgnowanie roślin uprawnych – 3 godz.; 8) Zbiór roślin uprawnych – 3 godz.; 9) Chwasty, ich rozpoznawanie, występowanie, rozwój i zwalczanie – 4 godz.; 10) Zmianowania i płodozmiany, charakterystyka i rozpoznawanie elementów zmianowania – 4 godz.; 11) Charakterystyka różnych systemów rolnictwa – 2 godz. 12) Zasady 17. Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji podejmowania decyzji i wyboru metod oraz technologii w uprawie roli i roślin, które umożliwią uzyskanie opłacalności w sposób bezpieczny dla środowiska. Źródła i rodzaje zanieczyszczeń środowiska pochodzące z uprawy roli i roślin. Nowe tendencje w ogólnej uprawie i konieczność uczenia się przez całe życie – 4 godz.; Sposób realizacji: wykład akademicki, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Ćwiczenia laboratoryjne: 1) Konstruowanie i ocena zmianowań, wartość przedplonowa roślin w zmianowaniu. Elementy zmianowania. Człony i ogniwa zmianowania dla różnych warunków siedliskowych i warunków gospodarowania. Kryteria podziału płodozmianiu. Uprawa roli w zmianowaniu. Oddziaływanie uprawy na środowisko, obliczanie glebochronności płodozmianów – ćwiczenia projektowe- 6 godz.; 2) Przygotowanie materiału siewnego. Wartość użytkowa i obliczanie ilości wysiewu – 2 godz,; 3) Biologia i ekologia chwastów segetalnych, rozpoznawanie chwastów w fazie siewek i w fazie kwiatowej – 6 godz.; 4) Herbicydy, dobór w zależności od rośliny uprawnej, składu zbiorowiska i warunków siedliskowych. Oddziaływanie herbicydów na jakość plonu na środowisko. Zasady prawidłowego wykonania oprysku – ćwiczenia projektowe – 6 godz. Sposób realizacji: ćwiczenia laboratoryjne wykonywane w sali ćwiczeniowej przeznaczonej dla ogólnej uprawy roli i roślin. Samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Ćwiczenia terenowe: Rozplanowanie pola do orki i innych zabiegów uprawowych, obserwacja wykonywania różnych rodzajów orek. Ocena wykonania zabiegów uprawowych: orki, kultywatorowania, bronowania, gryzownia wykonywanych w podstawowych uprawkach. Ocena stanu roślin uprawnych w polu – rozpoznawanie roślin, fazy rozwojowe. Ocena stanu zachwaszczenia i skuteczności działania herbicydów. Ocena zbiorowisk chwastów w różnych warunkach siedliskowych – 5 godz. 69 Sposób realizacji: ćwiczenia terenowe wykonywane na polu doświadczalnym, kolekcji roślin uprawnych oraz polach produkcyjnych zlokalizowanych w Technikum Rolniczym w Nowosielcach k. Sanoka. 18. 3. 1. Wiedza Zamierzone efekty kształcenia* 2. 3. Zna podstawowe techniki i technologie uprawy roli i roślin pozwalające wykorzystać potencjał przyrody dla uzyskania plonu o wysokiej jakości w sposób bezpieczny dla środowiska. Charakteryzuje źródła i rodzaje zanieczyszczeń środowiska pochodzące z uprawy roli i roślin. Charakteryzuje występowanie, rozwój i zwalczanie chwastów 1. Umiejętności Rozpoznaje najbardziej rozpowszechnione gatunki chwastów i roślin uprawnych (elementów zmianowania) 2. Dobiera gatunki i odmiany roślin uprawnych do warunków gospodarowania. 3. Podejmuje decyzje o wyborze technologii uprawy roli i roślin, które umożliwią pozyskanie plonu w sposób przyjazny dla środowiska. Kompetencje społeczne 1. 2. Rozumiem potrzebę ustawicznego uzupełniania wiedzy. Wykorzystuje wiedzę w celu określenia oddziaływania uprawy roślin na środowisko. Literatura podstawowa: Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu 1, Ogólna Uprawa Roli i Roślin, praca zbiorowa (podręcznik dla studentów akademii rolniczych), pod red. M. Radomskiej i R. Krężla. Wyd. 4. PWRiL, W-wa, 1996.; 2. Ogólna uprawa roli i roślin : materiały pomocnicze do zajęć na studiach stacjonarnych i zaocznych : praca zbiorowa / [aut. Helena Domańska et al.].- Wyd. 5.- Warszawa ; Łódź : Państ. Wydaw. Naukowe. Oddział, 1974 (Łódź : Zakł. Graf. Wydaw. Nauk.) 3, Klaassen H., Freitag J. 2004. Profesjonalny atlas chwastów. BASF. 4, Klima K. 2006. Rolnictwo ekologiczne. MAAR Kraków 5, Tomicka I. 1999. Technologie produkcji roślinnej. Podręcznik dla techników rolniczych. PWRiL . Literatura uzupełniająca: 1. 2. 3. 4. 5. . Klima K. 2000. Produkcyjnośc i glebochronność płodozmianów w warunkach górskich Beskidu Niskiego. Zesz. Nauk. AR Kraków, Rozprawy 258. Klima K. Kasperczyk M. 2009. Gospodarka rolna na terenach górskich. PWSZ im. J. Grodka w Sanoku. Jones A., Duck R, Reed R., Weyers J. 2002. Nauka o środowisku. PWN Warszawa Nigel J. B., Treshow M. 2004. Zanieczyszczenie powietrza a życie roślin. WN-T. Kożuch A., Mirończuk A. 2008. Agrobiznes –podstawy ekonomiki agrobiznesu. Cz. I i II. Wyd. S i P Warszawa BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Łączna liczba godzin, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim – 2,5 ECTS Łączna liczba godzin pracy własnej studenta (bez udziału prowadzącego lub z udziałem prowadzącego w ramach konsultacji) konieczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu – 2,5 ECTS Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot Obciążenie studenta [h] 70 55 125 h 5 70 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA Zna podstawowe techniki i technologie uprawy roli i roślin pozwalające wykorzystać potencjał przyrody dla uzyskania plonu o wysokiej jakości w sposób bezpieczny dla środowiska. * EK-K_W13 Charakteryzuje źródła i rodzaje zanieczyszczeń środowiska pochodzące z uprawy roli i roślin. * EK-K_W17 Charakteryzuje występowanie, rozwój i zwalczanie chwastów. * EK-K_W09 UMIEJĘTNOŚCI EK-K_U06 EK-K_U16 Rozpoznaje najbardziej rozpowszechnione gatunki chwastów i roślin uprawnych (elementów zmianowania) Dobiera gatunki i odmiany roślin uprawnych do warunków gospodarowania. EK-K_U20 EK-K_U22 Podejmuje decyzje o wyborze technologii uprawy roli i roślin, które umożliwią pozyskanie plonu w sposób przyjazny dla środowiska. EK-K_01 Rozumiem potrzebę ustawicznego uzupełniania wiedzy. Wykorzystuje wiedzę w celu określenia oddziaływania uprawy roślin na środowisko. * * * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE EK-K_06 * * SYLABUSU MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Elementy składowe sylabusu Lp. 1. 2. 3. 4. Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu Opis Szczegółowa Uprawa i Roślin Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO.22.3.W, RO.22.3.C polski 71 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych 5. Treści programowe 6. 7. Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotowi 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Celem przedmiotu jest przedstawienie technologii uprawy podstawowych roślin stosowanych w rolnictwie naszego kraju. Podczas zajęć zostanie omówione znaczenie produkcji roślinnej w gospodarce żywnościowej świata i Polski. Następnie zostanie przedstawiona agrotechnika podstawowych roślin uprawianych w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem terenów górskich i górzystych. Studenci zostaną zapoznani z technologiami uprawy w różnych warunkach i metodach gospodarowania tak, aby dodatnio wpływać na środowisko oraz uzyskiwać wysokiej i dobrej jakości plony przy satysfakcjonującej opłacalności. W ramach ćwiczeń studenci poznają budowę morfologiczna i anatomiczna roślin rolniczych, wartość użytkową, będą rozpoznawać nasiona. Będą rozpoznawać także rośliny w różnych fazach rozwojowych W ramach ćwiczeń projektowych wykonają projekty kart technologicznych dla wybranych gatunków roślin. Umiejętności i kompetencje: Studenci umieją dostosować wymagania roślin uprawnych do warunków klimatyczno-glebowych oraz zaplanować całokształt uprawy ważniejszych roślin uprawnych. Obowiązkowy do zaliczenia w semestrze III Rok studiów II, semestr III, studia stacjonarne. Planowanie Przestrzenne i Kształ. Kraj. Roln. Prof. dr hab. Kazimierz Klima (wykłady) , mgr inż. Mateusz Kaczmarski (ćwiczenia) j. w. Wykład akademicki, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe, Przedmioty wprowadzające: agrofizyka, botanika, agrometeorologia, mikrobiologia, chemia rolna fizjologia roślin, Wykłady 40 godz., ćwiczenia laboratoryjne 20 godz., ćwiczenia terenowe 5 godz. Wykłady 3 ECTS, ćwiczenia 3 ECTS Wiedza: student ma wiedzę w zakresie znaczenia produkcji roślinnej w gospodarce żywnościowej świata i Polski, opisuje podstawowe rośliny uprawiane w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem terenów podgórskich i górzystych. Student zna technologie uprawy roślin przy różnych warunkach i metodach gospodarowania, które nie wpływają ujemnie na środowisko i stwarzają możliwości uzyskiwania wysokich i dobrej jakości plonów, przy satysfakcjonującej rolnika opłacalności produkcji. Umiejętności: student rozpoznaje najbardziej rozpowszechnione gatunki roślin uprawnych. Zna morfologię i budowę nasion roślin uprawnych. Student posiada umiejętność zastosowania technologii produkcji polowej dla zbóż, okopowych, przemysłowych i roślin pastewnych. Kompetencje społeczne: student posiada świadomość ważności i rozumienie pozaagrotechnicznych aspektów działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na środowisko, i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje. Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie. Wykład akademicki, ćwiczenia laboratoryjne i terenowe, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 72 16. 17. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Egzamin ustny z całości wiedzy przedstawionych na wykładach i ćwiczeniach (zadania problemowe, tworzenie krótkich definicji, rozwiązywanie przedstawionych zagadnień). Warunkiem zaliczenia egzaminu jest opanowanie przez studenta treści merytorycznych przedmiotu przedstawionych podczas wykładów oraz uzyskanych poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. Ćwiczenia: Ocenianie ciągłe. Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest opanowanie przez studenta materiału przerabianego na ćwiczeniach oraz materiału pochodzącego z samodzielnego studiowania wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. Konieczne jest także zaliczenie wykonywanych prac, projektów, sprawozdań z pojedynczych ćwiczeń i wszystkich sprawdzianów występujących podczas semestru. Ćwiczenia terenowe: sprawozdanie z ćwiczeń terenowych. Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wykłady: 1) Rola produkcji roślinnej w gospodarce żywnościowej świata i Polski– 3 godz.; 2) Charakterystyka botaniczno-biologiczna roślin uprawnych – 3 godz.; 3) Technologie uprawy zbóż, dobór gatunków i odmian zbóż do warunków klimatyczno-glebowych, zwłaszcza dla terenów górskich – 5 godz.; 4) Technologie uprawy roślin okopowych (korzeniowych i bulwiastych), dobór gatunków i odmian roślin okopowych do warunków klimatyczno-glebowych, zwłaszcza dla terenów górskich – 5 godz.; 5) Technologie uprawy roślin przemysłowych (oleistych, włóknistych i specjalnych), dobór gatunków i odmian roślin przemysłowych do warunków klimatyczno-glebowych – 5 godz.; 6) Technologie uprawy roślin pastewnych motylkowatych, dobór gatunków i odmian roślin pastewnych motylkowatych do warunków klimatyczno-glebowych – 5 godz.; 7) Technologie uprawy roślin pastewnych niemotylkowatych oraz ziół, dobór gatunków i odmian roślin pastewnych niemotylkowatych do warunków klimatyczno-glebowych – 5 godz.; 8) Znaczenie gospodarcze, kierunki użytkowania i jakość plonu roślin rolniczych. Konserwacja i przechowywanie płodów rolnych. Oddziaływanie uprawy roślin na środowisko – 4 godz.; 9) Zasady podejmowania decyzji i wyboru szczegółowych metod oraz technologii w uprawie roli i roślin, które umożliwią uzyskanie opłacalności w sposób bezpieczny dla środowiska, przy akceptacji zasad kodeksu dobrej praktyki. Postęp w szczegółowej uprawie i konieczność uczenia się przez całe życie – 5 godz.; Sposób realizacji: wykład akademicki, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Ćwiczenia laboratoryjne: 1) Ziemniak, budowa morfologiczna i anatomiczna, wpływ zabiegu podkiełkowania i pobudzania na plon, rozwój kiełka świetlnego i etiolowanie, fazy rozwojowe. Projekt technologii uprawy ziemniaka (karty technologiczne)– 2 godz.; 2) Burak cukrowy i pastewny, brukiew, rzepa, marchew pastewna, budowa morfologiczna i anatomiczna korzenia spichrzowego, skład chemiczny wartość przemysłowa i pastewna, rozpoznawania nasion, odmiany rolnicze. Projekt technologii uprawy buraka cukrowego, pastewnego, rzepy, marchwii pastewnej, cykorii (przydzielenie założeń projektowych danego gatunku dla poszczególnych studentów, wypełnianie kart technologicznych) – 4 godz; 3) Rośliny zbożowe, przynależność systematyczna, budowa morfologiczna i anatomiczna rośliny zbożowej, anatomia i morfologia ziarniaka, rozpoznawanie nasion oraz roślin zbożowych w różnych fazach rozwojowych. Projekt technologii uprawy roślin zbożowych jarych i ozimych (przydzielenie założeń projektowych danego gatunku dla poszczególnych studentów) – 8 godz; 4) Rośliny przemysłowe, przynależność systematyczna, budowa morfologiczna i anatomiczna roślin przemysłowych (rzepak, tytoń, chmiel,len, konopie, lnianka), rozpoznawanie nasion oraz roślin przemysłowych w różnych fazach rozwojowych, anatomia i morfologia nasion Projekt technologii uprawy roślin przemysłowych (przydzielenie założeń projektowych danego gatunku dla poszczególnych studentów) – 4 godz; 5) Rośliny pastewne oraz zioła, przynależność systematyczna, budowa morfologiczna i anatomiczna roślin pastewnych (kukurydza, słonecznik, kapusta pastewna, brukiew, mięta, rumianek, melisa, lubczyk ), rozpoznawanie nasion oraz roślin pastewnych i ziół w różnych fazach rozwojowych, anatomia i morfologia nasion Projekt technologii uprawy roślin pastewnych i ziół (przydzielenie założeń projektowych danego gatunku dla poszczególnych studentów). – 2 godz; Sposób realizacji: ćwiczenia laboratoryjne wykonywane w sali ćwiczeniowej przeznaczonej dla szczegółowej uprawy roślin. Samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Ćwiczenia terenowe: Ocena stanu roślin uprawnych w polu – rozpoznawanie roślin, fazy rozwojowe. Ocena jakości wykonania zabiegów uprawowych. Ocena stanu zachwaszczenia i skuteczności działania herbicydów – 5 godz. Sposób realizacji: ćwiczenia terenowe wykonywane na polu doświadczalnym, kolekcji roślin uprawnych oraz polach produkcyjnych zlokalizowanych w Technikum Rolniczym w Nowosielcach k. Sanoka. 73 18. 7. 4. Wiedza Zamierzone efekty kształcenia* Umiejętności Kompetencje społeczne Charakteryzuje podstawowe problemy dotyczące roli produkcji roślinnej w gospodarce żywnościowej świata i Polski. 5. Zna podstawowe technologie uprawy roślin pozwalające wykorzystać potencjał przyrody dla uzyskania plonu o wysokiej jakości w sposób bezpieczny dla środowiska. 3. Charakteryzuje procesy konserwacji i przechowywania płodów rolnych. 3. 2. 6. Rozpoznaje najbardziej rozpowszechnione gatunki roślin uprawnych. Projektuje karty technologiczne dla wybranych gatunków roślin uprawnych. Zna budowę morfologiczną podstawowych roślin uprawnych. 2. 2. Rozumiem potrzebę ustawicznego uzupełniania wiedzy. Wykorzystuje wiedzę w celu określenia oddziaływania uprawy roślin na środowisko. Literatura podstawowa: 1. Jasińska Z., Kotecki A. 2003. Szczegółowa uprawa roślin, t. 1. i t. 2. Wyd. AR we Wrocławiu. 2, Tomicka I. 1999. Technologie produkcji roślinnej. Podręcznik dla techników rolniczych. PWRiL . 3. Sanderski M. 2009. Zioła, praktyczny poradnik o ziołach i ziołolecznictwie. Wyd. Liber Warszawa 4, Klima K. 2006. Rolnictwo ekologiczne. MAAR Kraków Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu 5. Kruczek A. 2011. Ćwiczenia ze szczegółowej uprawy roślin rolniczych. Wyd. Uniw. Przyrodniczy w Poznaniu Literatura uzupełniająca: 5. 6. 7. 8. 5. Małachowski K., Budziewicz-Guźlecka A. 2007. Gospodarka a środowisko i ekologia. Wyd. 2. CeDeWu, Warszawa Klima K. Kasperczyk M. 2009. Gospodarka rolna na terenach górskich. PWSZ im. J. Grodka w Sanoku. Jones A., Duck R, Reed R., Weyers J. 2002. Nauki o środowisku. PWN Warszawa Nigel J. B., Treshow M. 2004. Zanieczyszczenie powietrza a życie roślin. WN-T. Kożuch A., Mirończuk A. 2008. Agrobiznez. Cz. I i II. Wyd. S i P Warszawa BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim – 3,0 ECTS 65 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta (bez udziału prowadzącego lub z udziałem prowadzącego w ramach konsultacji) konieczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu – 1,5 ECTS 65 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 130 h 6 74 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA EK-K_W09 EK-K_W13 Charakteryzuje podstawowe problemy dotyczące roli produkcji roślinnej w gospodarce żywnościowej świata i Polski. * Zna podstawowe technologie uprawy roślin pozwalające wykorzystać potencjał przyrody dla uzyskania plonu o wysokiej jakości w sposób bezpieczny dla środowiska. * Charakteryzuje procesy konserwacji i przechowywania płodów rolnych. EK-K_W17 * UMIEJĘTNOŚCI EK-K_U06 EK-K_U05 Rozpoznaje najbardziej rozpowszechnione gatunki roślin uprawnych. * Projektuje karty technologiczne dla wybranych gatunków roślin uprawnych. * EK-K_U07 Zna budowę morfologiczną podstawowych roślin uprawnych. EK-K_01 Rozumiem potrzebę ustawicznego uzupełniania wiedzy. Wykorzystuje wiedzę w celu określenia oddziaływania uprawy roślin na środowisko. * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE EK-K_06 * * SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. Opis Mikrobiologia Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO.25.4.W; RO.25.4.C polski 75 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Celem przedmiotu jest przedstawienie struktury, zróżnicowania mikroorganizmów, organizacji komórki prokariotycznej, podstaw klasyfikacji i systematyki drobnoustrojów oraz mechanizmów rekombinacji genetycznej drobnoustrojów. Podczas zajęć student nabędzie umiejętności na temat interpretacji zjawisk zachodzących pod wpływem mikroorganizmów oraz możliwości stosowania podstawowych technik mikrobiologicznych w praktyce rolniczej. Po zakończeniu zajęć laboratoryjnych nabędzie umiejętności hodowli i badania właściwości fizjologicznych drobnoustrojów w warunkach laboratoryjnych. Obowiązkowy do zaliczenia w semestrze IV Rok studiów II, semestr IV Dr Magdalena Konieczny j.w. Wykład Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenia audytoryjne Przedmioty wprowadzające: zoologia, botanika 15 godz. wykładów 15 godz. ćwiczeń 2 Wiedza: Student charakteryzuje budowę komórki bakteryjnej (prokariotycznej) oraz zna budowę drożdży, pleśni i wirusów. Ma podstawową wiedzę w zakresie klasyfikacji mikroorganizmów, zna wybrane chorobotwórcze drobnoustroje dla człowieka, roślin i zwierząt. Umiejętności: wskazuje możliwości wykorzystania mikroorganizmów w praktyce rolniczej, biotechnologii, przemyśle rolno-spożywczym, ochronie środowiska oraz dokonuje interpretacji zjawisk zachodzących pod wpływem mikroorganizmów. Umie wykorzystywać techniki laboratoryjne w celu hodowli drobnoustrojów oraz ich oznaczenia. Kompetencje społeczne: student posiada świadomość związku współczesnej mikrobiologii z inżynierią genetyczną i biotechnologią oraz ocenia potencjalne ryzyko takiej zależności, dba o jakość i staranność wykonywanych zadań, potrafi zarządzać czasem • Wykład akademicki – 3 godziny tygodniowo • Ćwiczenia laboratoryjne i audytoryjne – 2 godziny tygodniowo • Konsultacje – 1 godzina tygodniowo • Samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 76 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu 17 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Forma zaliczenia wykładów – egzamin pisemny, test otwarty. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest pozytywne zaliczenie ćwiczeń. Warunkiem zaliczenia egzaminu jest opanowanie przez studenta treści merytorycznych przedmiotu przedstawionych podczas wykładów oraz uzyskanych poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. Forma zaliczenia ćwiczeń: 17. przygotowanie do każdych ćwiczeń sprawdzane na każdych zajęciach 18. pozytywne zaliczenie kolokwium 19. obecność na ćwiczeniach laboratoryjnych Wykład: 1) Historia nauk mikrobiologicznych, klasyfikacja mikroorganizmów, wielkość, kształt i budowa komórek oraz osłon komórkowych należących do trzech domen: Eucarya, Eubacteria, i Archea (3 godz.) 2) Struktura genomu i sposób przekazywania informacji genetycznej (2 godz) 3) Metabolizm – olbrzymia plastyczność, różnorodność typów troficznych mikroorganizmów prokariotcznych (2 godz.) 4) Zastosowanie mikroorganizmów w praktyce rolniczej, biotechnologii, przemyśle rolno-spożywczym, ochronie środowiska. Związek współczesnej mikrobiologii z inżynierią genetyczną (3 godz.) 5) Bakterie, grzyby i wirusy chorobotwórcze dla człowieka i zwierząt (przegląd systematyczny). Wybrane zagadnienia z immunologii (3 godz.) 6) Elementy wirusologii – budowa, rodzaje, przegląd systematyczny wirusów roślin i zwierząt. Czynniki niekonwencjonalne – wiroidy, wirina, i priony (2 godz.). Sposób realizacji: wykład akademicki, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Ćwiczenia: 1) Zasady BHP w pracowni mikrobiologicznej. Wyposażenie laboratorium. Metody sterylizacji (2 godz.) 2) Hodowla drobnoustrojów w warunkach laboratoryjnych, rodzaje podłoży (3 godz.) 3) Techniki posiewania i hodowli drobnoustrojów. Metody barwienia mikroorganizmów (3 godz.) 4) Metody barwienia mikroorganizmów (cz.2). Technika mikroskopowania (2 godz.) 5) Morfologia i fizjologia komórek eucaryota –drożdże i pleśnie (3 godz.) 6) Hodowla wirusów w warunkach laboratoryjnych (2 godz.) 7) Kolokwium. Zaliczenie ćwiczeń (1 godz.) Sposób realizacji: • ćwiczenia nr 1 i 6 – ćwiczenia audytoryjne • ćwiczenia 2-5 – ćwiczenia laboratoryjne 3) Wiedza 4) 5) 18 Zamierzon e efekty kształcenia * 3) Umiejętności Kompetencje społeczne 4) 3) 4) 1. zna budowę komórki bakteryjnej, drożdży pleśni, wirusów oraz wybranych niekonwencjonalnych czynników zakaźnych zna podstawy systematyki mikroorganizmów oraz charakteryzuje wybrane chorobotwórcze drobnoustroje dla człowieka, roślin i zwierząt opisuje mikroorganizmy wykorzystywane w praktyce rolniczej, biotechnologii, przemyśle rolno-spożywczym, ochronie środowiska. potrafi uzyskać drobnoustroje w warunkach laboratoryjnych przy wykorzystaniu dostępnych technik dokonuje interpretacji zjawisk zachodzących pod wpływem mikroorganizmów oraz możliwości ich zastosowania w działalności rolniczej, przetwórstwie rolno-spożywczym, biotechnologii, ochronie środowiska. dba o jakość i staranność wykonywanych zadań, potrafi zarządzać czasem student posiada świadomość związku współczesnej mikrobiologii z inżynierią genetyczną i biotechnologią oraz ocenia potencjalne ryzyko takiej zależności, 77 19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 1. Hans G. Schlegel, „Mikrobiologia ogólna”, PWN W-wa, 2005 2. J. Nicklin i in., „Mikrobiologia – krótkie wykłady”, PWN W-wa, 2004 3. Z. Anusz, „Mikrobiologia i parazytologia lekarska”, PZWL 1999 4. W. Kunicki-Goldfinger, „Życie bakterii”, 5. K. Kotełko, „Biologia bakterii”, 6. W. Kędzia i H. Koniar, „Diagnostyka mikrobiologiczna”, Literatura uzupełniająca: 1. Wojtatowicz M. i in. Mikrobiologia ogólna. Wyd. UWP Wrocław 2008. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 40 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 10 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 50 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 2 3 zna budowę komórki bakteryjnej, drożdży pleśni, wirusów oraz wybranych niekonwencjonalnych czynników zakaźnych zna podstawy systematyki mikroorganizmów oraz charakteryzuje wybrane chorobotwórcze drobnoustroje dla człowieka, roślin i zwierząt opisuje mikroorganizmy wykorzystywane w praktyce rolniczej, biotechnologii, przemyśle rolno-spożywczym, ochronie środowiska. * * * UMIEJĘTNOŚCI 1 2 potrafi uzyskać drobnoustroje w warunkach laboratoryjnych przy wykorzystaniu dostępnych technik dokonuje interpretacji zjawisk zachodzących pod wpływem mikroorganizmów oraz możliwości ich zastosowania w działalności rolniczej, przetwórstwie rolno-spożywczym, biotechnologii, ochronie środowiska. * * * 78 KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 * dba o jakość i staranność wykonywanych zadań, potrafi zarządzać czasem 2 3 student posiada świadomość związku współczesnej mikrobiologii z inżynierią * * SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Opis Gleboznawstwo Instytut Rolnictwa RO.26.4.W RO.26.4.C polski Tematyka wykładów obejmuje charakterystykę procesów glebotwórczych, morfologię i właściwości gleb, sposoby kształtowania żyzności gleby, klasyfikację bonitacyjną oraz charakterystykę kompleksów przydatności rolniczej i systematykę gleb. Ćwiczenia obejmują zagadnienia dotyczące właściwości fizycznych i fizykochemicznych gleby, analizę budowy profilu glebowego najważniejszych typów gleb oraz systematykę gleb Polski. obowiązkowy do zaliczenia semestru/roku studiów rok II, semestr IV Marek Kołodziejczyk Marek Kołodziejczyk wykład / ćwiczenia brak wykład 30 ćwiczenia 10 ćwiczenia terenowe 5 2 Realizacja przedmiotu ma na celu przedstawienie właściwości i funkcji gleb w ekosystemach. Student poznaje procesy glebotwórcze, funkcjonowanie trójfazowego układu gleby, właściwości fizyczne, fizykochemiczne i biologiczne gleb, czynniki kształtujące żyzność gleby, systematykę gleb Polski i WRB, bonitację gleb, kompleksy przydatności rolniczej oraz zagrożenia procesami degradacji. wykład / ćwiczenia 79 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wykłady Egzamin pisemny: czas trwania 45 min. Wymagania formalne: uczestnictwo w wykładach i ćwiczeniach. Wymagania merytoryczne: opanowanie przez studenta materiału z wykładów i wskazanych lektur. Ćwiczenia Zaliczenie ustne. Wymagania formalne: uczestnictwo w ćwiczeniach. Wymagania merytoryczne: opanowanie przez studenta materiału z ćwiczeń i wskazanych lektur. Tematyka wykładów: 1. Powstawanie gleb – czynniki glebotwórcze – 3 godz. 2. Morfologia gleb (budowa profilu glebowego, miąższość, barwa, struktura gleb) – 3 godz. 3. Fizyczne właściwości gleb (faza stała, ciekła i gazowa gleby) – 3 godz. 4. Chemiczne i fizykochemiczne właściwości gleb (właściwości sorpcyjne i buforowe gleb, odczyn gleby – 3 godz. 5. Substancja organiczna gleby i jej przeobrażenia (zawartość, formy i typy próchnicy w glebach) – 3 godz. 6. Żyzność i urodzajność gleby – 2 godz. 7. Użytkowanie i bonitacja gleb w Polsce – 2 godz. 8. Bonitacyjna klasyfikacja gleb – 3 godz. 9. Kompleksy przydatności rolniczej gleb – 3 godz. 10. Genetyczne podstawy i kryteria systematyki gleb Polski – 3 godz. 11. Degradacja gleb – 2 godz. Tematyka ćwiczeń: 1. Skład mechaniczny gleby. Nomenklatura i metody oznaczania składu mechanicznego gleb – 2 godz. 2. Oznaczanie składu mechanicznego gleby – 1 godz. 3. Odczyn gleby – metoda kolorymetryczna Helliga, metoda potencjometryczna – 1 godz. 4. Budowa profilu glebowego. Systematyka gleb Polski, gleby fitogeniczne – 2 godz. 5. Systematyka gleb Polski, gleby autogeniczne – 1 godz. 6. Systematyka gleb Polski, gleby semihydrogeniczne – 1 godz. 7. Systematyka gleb Polski, gleby hydrogeniczne – 1 godz. 8. Systematyka gleb Polski, gleby aluwialne – 1 godz. Ćwiczenia terenowe: 5 godz. - zna i rozumie procesy glebotwórcze, - zna podstawowe właściwości gleb, - ma wiedzę z zakresu bonitacji gleb i określania kompleksów przydatności rolniczej gleb, - zna wybrane typy gleb (według Systematyki gleb Polski), zna elementarną terminologię stosowaną w gleboznawstwie, - interpretuje zjawiska zachodzące w środowisku glebowym pod wpływem warunków klimatycznych, - analizuje mechanizm procesów glebotwórczych, - potrafi określić przydatność gleb do uprawy określonych gatunków roślin, - dostrzega związki przyczynowo-skutkowe zachodzące w środowisku glebowym związane z kształtowaniem żyzności gleby, - rozumie zagrożenia oraz skutki degradacji gleb. - potrafi oznaczyć skład granulometryczny gleby, pH i zinterpretować wyniki tych oznaczeń, - posiada umiejętność rozpoznawania najważniejszych skał macierzystych gleb Polski, - rozpoznaje główne poziomy glebowe najważniejszych typów gleb Polski - rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji, - ma świadomość znaczenia społecznej, zawodowej i etycznej odpowiedzialności za zachowanie naturalnych zasobów środowiska glebowego, - organizuje pracę w małym zespole w celu wykonania określonych zadań. 80 Literatura podstawowa: 1. Bednarek R., Dziadowiec H., Pokojska U., Prusinkiewicz Z. 2004. Badania ekologiczno – gleboznawcze. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 2. Klimaszewski M. 2003. Geomorfologia. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 3. Mizerski W. 2009. Geologia dynamiczna. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 4. Mizerski W. 2009. Geologia Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 5. Pondel H. 1994. Stan gleb użytkowanych rolniczo w Polsce w latach 1980-1990. PIOŚ, Warszawa. 6. Stupnicka E. 2007. Geologia regionalna Polski. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. 7. Zawadzki S. 1999. Gleboznawstwo: Podręcznik dla studentów. Wyd. 4 popr. i uzup. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa. Literatura uzupełniająca: 1. Koćmit A. 1997. Gleboznawstwo z elementami geologii. Wyd. AR, Szczecin. 2. Kowalik S. 2007. Zagadnienia z gleboznawstwa. AGH Uczelniane Wydawnictwa Naukowo – Dydaktyczne, Kraków. 3. Mocek A. 2000. Geneza, analiza i klasyfikacja gleb. Wyd. AR, Poznań. 4. Oleksynowa K., Tokaj J., Jakubiec J. Red. T. Komornicki. 1991. Przewodnik do ćwiczeń z gleboznawstwa i geologii. Cz. II. Metody laboratoryjne analizy gleby. Wyd. AR, Kraków. Zawadzki S. 2002. Podstawy gleboznawstwa. PWRiL, Warszawa. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim – 1 ECTS Łączna liczba godzin pracy własnej studenta (bez udziału prowadzącego lub z udziałem prowadzącego w ramach konsultacji) konieczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu – 1 ECTS 52 10 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 62 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 2 3 zna i rozumie procesy glebotwórcze zna podstawowe właściwości gleb ma wiedzę z zakresu bonitacji gleb i określania kompleksów przydatności rolniczej gleb X 4 zna wybrane typy gleb X X X X UMIEJĘTNOŚCI 81 interpretuje zjawiska zachodzące w środowisku glebowym pod wpływem warunków klimatycznych analizuje mechanizm procesów glebotwórczych potrafi określić przydatność gleb do uprawy określonych gatunków roślin rozumie zagrożenia oraz skutki degradacji gleb 1 2 3 4 5 X X X X potrafi oznaczyć skład granulometryczny gleby, pH i zinterpretować wyniki tych oznaczeń posiada umiejętność rozpoznawania najważniejszych skał macierzystych gleb Polski rozpoznaje główne poziomy glebowe najważniejszych typów gleb Polski 6 7 X X X KOMPETENCJE SPOŁECZNE rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji ma świadomość znaczenia społecznej, zawodowej i etycznej odpowiedzialności za zachowanie naturalnych zasobów środowiska glebowego organizuje pracę w małym zespole w celu wykonania określonych zadań 1 2 3 X X X SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu 3 4 Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5 Treści programowe 6 7 Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych 1 2 8 9 10 11 12 Opis FIZJOLOGIA I ŻYWIENIE ZWIERZĄT INSTYTUT ROLNICTWA RO.30.3.W, RO.30.3.C POLSKI Rola i znaczenie żywienia zwierząt gospodarskich. Składniki odżywcze zawarte w paszach i ich rola w żywieniu. Strawność pasz, przemiany biochemiczne podstawowych składników pasz. Budowa i funkcjonowanie układu pokarmowego różnych gatunków zwierząt. Systemy oceny wartości pokarmowej pasz i zapotrzebowania zwierząt. Podział pasz i ich rola oraz wykorzystanie w żywieniu. Zasady żywienia i układanie dawek pokarmowych dla bydła, koni świń i drobiu. Obowiązkowy do zaliczenia semestru Rok II semestr II dr inż. Janusz Adamczyk j.w. Wykłady, ćwiczenia Przedmioty wprowadzające: Chemia, Biochemia, Chów zwierząt Wykład: 30 ćwiczenia: 15 82 13 Liczba punktów ECTS przypisana 3 modułowi/przedmiotow i 14 Założenia i cele modułu/przedmiotu 15 Metody dydaktyczne 16 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu WIEDZA: student ma wiedzę dotyczącą podstawowych składników pasz, budowy i funkcjonowania układu pokarmowego głównych gatunków zwierząt hodowlanych oraz podziału, wartości odżywczej i wykorzystania różnych pasz w żywieniu celem zapewnienia właściwego wzrostu, rozwoju, zdrowia i produkcyjności zwierząt. Student zna i rozumie zasady wyboru i stosowania odpowiednich dawek pokarmowych dla różnych grup wiekowych, technologicznych, w zależności od stanu fizjologicznego lub stadium produkcji zwierząt. Student zna podstawowe zasady układania dawek pokarmowych i sposoby ich skarmiania, umożliwiające najlepsze wykorzystanie potencjału genetycznego zwierząt w zakresie różnych kierunków produkcji, zapewniających równoczesne uzyskanie produktów o wysokich walorach odżywczych i zdrowotnych. Student zna podstawowe sposoby konserwacji pasz zielonych na okres żywienia zimowego UMIEJĘTNOŚCI: student potrafi uwzględniając gatunek i zapotrzebowanie zwierzęcia na składniki pokarmowe, samodzielnie wybrać pasze i ułożyć dawkę pokarmową która zapewni zwierzęciu właściwy wzrost, rozwój , zdrowie oraz pozwoli uzyskać produkt najwyższej jakości na optymalnym poziomie przy ograniczeniu do minimum ujemnego oddziaływania na środowisko KOMPETENCJE: student ma świadomość wagi i wpływu pozażywieniowych aspektów działalności inżynierskiej na zdrowie i produkcyjność zwierząt gospodarskich, pozostających w ścisłej zależności z ekonomiką produkcji i jej wpływem na środowisko. Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie. Sposób realizacji: Wykład akademicki prowadzony metodą tradycyjną Ćwiczenia- wprowadzenie do tematu- układanie przykładowych dawekwykonywanie zadań przez studentów Egzamin pisemny. Dopuszczenie do egzaminu- zaliczenie z przedmiotu Zaliczenie ćwiczeń- pozytywna ocena z wykonywanych ciągle ćwiczeń 83 17 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza 18 Zamierzon e efekty kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne 19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu WYKŁADY: 1. Wpływ racjonalnego żywienia zwierząt na ich zdrowie i produktywność . 2. Związki organiczne – związki azotowe niebiałkowe. 3. Związki bez azotowe –tłuszcze i węglowodany. 4. Związki nieorganiczne występujące w paszach i ich rola w żywieniu zwierząt. 5. Strawność pasz stosowanych w żywieniu zwierząt gospodarczych. 6. Bilans azotu i węgla. 7. Procesy przemian: węglowodanów, tłuszczów i białek. 8. Wartości biologiczne białka. 9. Rola wody jako składnika pokarmowego. 10. Witaminy i antybiotyki i inne regulatory wzrostu stosowane w żywieniu zwierząt. 11. Zarys budowy i funkcjonowania przewodu pokarmowego podstawowych gatunków zwierząt domowych 12. Trawienie i wchłanianie składników pokarmowych ,w poszczególnych odcinkach przewodu pokarmowego 1. Pojęcie energetycznej wartości paszy. 2. Wartość skrobiowa paszy i inne mierniki wartości pokarmowej pasz. 3. Zasady podziału pasz. 4. Pasze objętościowe soczyste w żywieniu zwierząt. 5. Metody konserwacji pasz objętościowych- charakterystyka żywieniowa 6. Pasze treściwe pochodzenia roślinnego i zwierzęcego ich rola i wykorzystanie w żywieniu różnych gatunków zwierząt 7. Produkty uboczne przemysłu rolno-spożywczego stosowane w żywieniu zwierząt ĆWICZENIA: 1. Zasady układania dawek pokarmowych dla bydła, świń, koni, i drobiu, zasady żywienia różnych grup wiekowych w zależności od stanu fizjologicznego, poziomu produkcji lub wykonywanej pracy. 2. Układanie przykładowych dawek pokarmach dla poszczególnych gatunków zwierząt przy wykorzystaniu tabel zamieszczonych w normach żywienia 1. Zna podstawowe składniki pasz i ich rolę w żywieniu zwierząt 2. Charakteryzuję budowę i funkcjonowanie układów pokarmowych zwierząt gospodarskich 3. Charakteryzuje techniki i technologie konserwacji i skarmiania pasz 1. Dobiera pasze produkowane w gospodarstwie dla poszczególnych gatunków zwierząt 2. P odejmuje decyzje o technologii przygotowania i technice skarmiania pasz 3. Analizuje wskaźniki produkcyjne zwierząt, wyciąga wnioski i weryfikuje dawki pokarmowe (żywieniowe) 1. Rozumie potrzebę ciągłego uzupełniania i aktualizowania posiadanej wiedzy 4. Troszczy się o jakość pasz produkowanych i przechowywanych w gospodarstwie Literatura podstawowa: 1. Jamroz D. 2009. Żywienie zwierząt i paszoznawstwo. Tom 1. i 2. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 2. Jamroz D. i inni. 2004. Żywienie zwierząt i paszoznawstwo. Tom 3. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Literatura uzupełniająca: Grodzki H. 1999. Żywienie i wychów cieląt i jałówek hodowlanych. Oficyna Wydawnicza Hoża, Warszawa. 84 BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 60 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 40 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 100 3 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć 1. 2. 3. 1. 2. 3. WIEDZA Zna podstawowe składniki pasz i ich rolę w X żywieniu zwierząt Charakteryzuję budowę i i funkcjonowanie układów pokarmowych zwierząt X gospodarskich Charakteryzuje techniki i technologie X konserwacji i skarmiania pasz UMIEJĘTNOŚCI Dobiera pasze produkowane w gospodarstwie dla poszczególnych gatunków zwierząt inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Ćwiczenia numer efektu kształcenia Wykład Forma zajęć dydaktycznych X X Podejmuje decyzje o technologii X X przygotowania i technice skarmiania pasz Analizuje wskaźniki produkcyjne zwierząt, wyciąga wnioski i weryfikuje dawki X pokarmowe (żywieniowe) KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1. Rozumie potrzebę ciągłego uzupełniania i aktualizowania posiadanej wiedzy X X 2. Troszczy się o jakość pasz produkowanych i przechowywanych w gospodarstwie X X 85 SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i Opis Agroekologia z ochroną środowiska Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku RO.17.4.W, RO.17.4.C polski Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta ze znaczeniem definicji ekologii oraz agroekologii, przedstawienie historii i ewolucji podstawowych pojęć, podziału typologicznego i miejsca ekologii w obrębie nauk przyrodniczych oraz z podstawowymi procesami ekologicznymi zachodzącymi w przyrodzie, jak również przedstawienie zależności między człowiekiem a środowiskiem i jego wpływu na funkcjonowanie układów przyrodniczych. Podczas zajęć wykładowych omawiane zostaną podstawowe procesy ekologiczne w autekologii i synekologii ze szczególnym uwzględnieniem ich znaczenia w agrocenozach – czynniki fizyczno-chemiczne, prawa: tolerancji i minimum, walencja ekologiczna, cechy osobnicze a cechy populacji, interakcje międzygatunkowe. Studenci poznają zależności pomiędzy układami ekologicznymi a obiegiem materii i przepływem energii, funkcjonowanie i znaczenie łańcuchów pokarmowych oraz problematykę sukcesji ekologicznej, a także zagadnienia z zakresu interakcji wewnątrz i międzygatunkowych oraz struktur troficznych i energetyki agroekosystemów jak również ekosystemów naturalnych. Poza tym studenci zapoznają się z podstawowymi problemami ochrony środowiska w skali lokalnej i globalnej, wzajemnymi uwarunkowaniami rozwoju gospodarczego, społecznego i stanu środowiska oraz możliwościami indywidualnych działań na rzecz poprawy stanu środowiska. Podczas zajęć ćwiczeniowych studenci poznają sposoby wykorzystania wiedzy teoretycznej w praktyce rolniczej. obowiązkowy do zaliczenia semestru III Rok studiów II, semestr IV (studia 1-go° stacjonarne) dr inż. Barbara Banach j.w. wykład + ćwiczenia Znajomość treści programowych realizowanych w ramach przedmiotu: biologia - w gimnazjum oraz w szkole średniej Wykład 20 godz., ćwiczenia 25 godz. 3 pkt ECTS (1 pkt. wykład + 2 pkt. ćwiczenia) 86 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Wiedza: Student potrafi definiować podstawowe pojęcia, prawa i zasady funkcjonowania środowiska przyrodniczego na poziomie autekologii i synekologii, ma wiedzę oraz potrafi identyfikować i rozpoznawać relacje biosfery z geosferami: atmosferą, hydrosferą i litosferą oraz zna i potrafi rozróżniać ogólne zależności między antroposferą a komponentami biotycznymi i abiotycznymi środowiska, ma także wiedzę na temat ekologii roślin i zwierząt, struktury oraz dynamiki ich populacji i zbiorowisk, potrafi scharakteryzować ich adaptacje, strategie życiowe oraz właściwości bioindykacyjne roślin, jak również zidentyfikować naturalne i antropogeniczne przeobrażenia środowiska przyrodniczego. Umiejętności: Student potrafi dokonać obliczeń i wykazuje umiejętność poprawnego wnioskowania na podstawie uzyskanych wyników dotyczących zasadniczych parametrów demograficznych populacji roślinnych, zwierzęcych i ludzkich oraz dokonywać prostych analiz znaczeniowych jak klasyfikacja, porównanie, rozróżnianie podstawowych pojęć, procesów, czy schematów ekologicznych, potrafi także wykorzystać wiedzę na temat interakcji międzygatunkowych oraz tolerancji ekologicznej organizmów w planowaniu w praktyce rolniczej a także wykorzystuje dostępne źródła informacji, w tym źródła elektroniczne, w celu poszerzenia wiedzy dotyczącej najnowszych osiągnięć z zakresu agroekologii i funkcjonowania ekosystemów w warunkach naturalnych i przy antropopresji. Kompetencje społeczne: Student rozumie potrzebę ciąglego podnoszenia swoich kwalifikacji, ma świadomość znaczenia komponentów przyrody żywe i nieożywionej w kształtowaniu antroposfery i wpływu działalności człowieka na kształt biosfery oraz jest w stanie podjąć dyskusję na temat problematyki ekologicznej i w oparciu o racjonalne argumenty bronić swoich przekonań. Wykład akademicki, ćwiczenia audytoryjne, konsultacje, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Forma zaliczenia wykładów – egzamin ustny z całości wiedzy przedstawionej na wykładach i ćwiczeniach oraz uzyskanej poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest pozytywne zaliczenie ćwiczeń. Forma zaliczenia ćwiczeń – przygotowanie teoretyczne do zajęć sprawdzane każdorazowo na ich początku, realizacja zadań podczas trwania ćwiczeń sprawdzane po zakończeniu każdych zajęć, pozytywne zaliczenie dwóch kolokwiów, obecność na ćwiczeniach. 87 Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wykłady: 1. Wprowadzenie w tematykę przedmiotu – terminologia. Ekologia i agroekologia a ochrona środowiska (2 godz.) 2. Różnorodność biologiczna (3 godz.) 3. Podstawowe działy ekologii: autekologia, synekologia; ekologia behawioralna, ekologia fizjologiczna; ekologia stosowana - ekologia rolnicza (3 godz.) 4. Układy przyrodnicze - poziomy organizacji systemów ekologicznych (agroekologicznych). Czynniki ekologiczne biotyczne, abiotyczne i antropogeniczne. Ekologia populacji. Typy interakcji między populacjami (3 godz.) 5. Biocenoza – funkcje, gospodarka energią i materią, sukcesja, struktura troficzna (3 godz.) 6. Funkcjonowanie ekosystemu – produktywność, obieg materii, przepływ energii. Cykle biogeochemiczne – wpływ rolnictwa (3 godz.) 7. Podstawowe problemy ochrony środowiska w skali lokalnej i globalnej, wzajemnymi uwarunkowaniami rozwoju gospodarczego, społecznego i stanu środowiska oraz możliwościami indywidualnych działań na rzecz poprawy stanu środowiska- ochrona środowiska a rolnictwo – podstawowe zagrożenia (3 godz.). Sposób realizacji: wykład akademicki, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Ćwiczenia: 1. Ekologia a ochrona środowiska – zajęcia organizacyjne; Populacje organizmówproblemy oceny liczebności i zagęszczenia populacji zwierzęcych i roślinnych (3,5 h). 2. Demografia populacji ludzkiej - historia, stan obecny oraz perspektywy (główne problemy związane przyrostem naturalnym na świecie i w Polsce (3,5 h). 3. Tolerancja ekologiczna – wykorzystanie liczb wskaźnikowych roślin naczyniowych do określania warunków abiotycznych siedlisk naturalnych i antropogenicznych. Kolokwium (4 h). 4. Łańcuchy pokarmowe jako drogi transportu substancji (ze szczególnym uwzględnieniem biomagnifikacji i biomanipulacji, obieg pierwiastków (3,5 h). 5. Sukcesja ekologiczna – przykłady różnych rodzajów sukcesji oraz sposoby jej wykorzystania w rekultywacji siedlisk zdegradowanych (3,5 h). 6. Różnorodność biologiczna i jej zagrożenia Kolokwium (3,5 h). 7. Problemy ochrony litosfery, hydrosfery i atmosfery. Zaliczenie ćwiczeń (3,5 h). Sposób realizacji: ćwiczenia audytoryjne, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 1. zna i potrafi definiować podstawowe pojęcia, prawa i zasady funkcjonowania środowiska przyrodniczego na poziomie autekologii i synekologii, 2. ma wiedzę oraz potrafi identyfikować i rozpoznawać relacje biosfery z geosferami: atmosferą, hydrosferą i litosferą oraz zna i potrafi rozróżniać ogólne zależności między antroposferą a komponentami biotycznymi i abiotycznymi środowiska, 3. ma wiedzę na temat ekologii roślin i zwierząt, struktury oraz dynamiki ich populacji i zbiorowisk, potrafi scharakteryzować adaptacje, strategie życiowe oraz właściwości bioindykacyjne roślin, a także zidentyfikować naturalne i antropogeniczne przeobrażenia środowiska przyrodniczego. 1. potrafi dokonać obliczeń i wykazuje umiejętność poprawnego wnioskowania na podstawie uzyskanych wyników dotyczących zasadniczych parametrów demograficznych populacji roślinnych, zwierzęcych i ludzkich oraz dokonywać prostych analiz znaczeniowych jak klasyfikacja, porównanie, rozróżnianie podstawowych pojęć, procesów, czy schematów ekologicznych, 2. potrafi wykorzystać wiedzę na temat interakcji międzygatunkowych oraz tolerancji ekologicznej organizmów w planowaniu w praktyce rolniczej, 3. wykorzystuje dostępne źródła informacji, w tym źródła elektroniczne, w celu poszerzenia wiedzy dotyczącej najnowszych osiągnięć z zakresu agroekologii i funkcjonowania ekosystemów w warunkach naturalnych i przy antropopresji. 1. potrafi organizować sobie pracę na zajęciach i rozwiązywać postawione zadania racjonalnie według przyjętego algorytmu zgodnego ze zdobytą wiedzą i umiejętnościami oraz potrafi współdziałać i pracować w grupie pod presją czasu, podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych, analizowania wyników i opracowywania wniosków, 2. rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji, 3. ma świadomość znaczenia komponentów przyrody żywej i nieożywionej w kształtowaniu antroposfery i wpływu działalności człowieka na kształt biosfery 88 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 13. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 3. Falińska K. 2004. Ekologia roślin. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 4. Mackenzie A., Ball A. S., Virdee S. R. 2005. Ekologia. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 5. Wiąckowski S. 2008. Ekologia ogólna. Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz. Literatura uzupełniająca: 1. Eldredge N. 2003. Życie na krawędzi. Rozwój cywilizacji i zagłada gatunków. Prószyński i S-ka, Warszawa. 2. Lovelock J. 2003. Gaja: Nowe spojrzenie na życie na Ziemi. Prószyński i S-ka., Warszawa. 3. Strzałko J., Mossor-Pietraszewska T. 2005. Kompendium wiedzy o ekologii. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 4. Zimny H. 2005. Ekologia miasta. Agencja Reklamowo - Wydawnicza Arkadiusz Grzegorczyk, Warszawa. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 52 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 25 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 77 3 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 2 3 zna i potrafi definiować podstawowe pojęcia, prawa i zasady funkcjonowania środowiska przyrodniczego na poziomie autekologii i synekologii ma wiedzę oraz potrafi identyfikować i rozpoznawać relacje biosfery z geosferami: atmosferą, hydrosferą i litosferą oraz zna i potrafi rozróżniać ogólne zależności między antroposferą a komponentami biotycznymi i abiotycznymi środowiska ma wiedzę na temat ekologii roślin i zwierząt, struktury oraz dynamiki ich populacji i zbiorowisk, potrafi scharakteryzować adaptacje, strategie życiowe oraz właściwości bioindykacyjne roślin, a także zidentyfikować naturalne i antropogeniczne przeobrażenia środowiska przyrodniczego * * * 89 UMIEJĘTNOŚCI potrafi dokonać obliczeń i wykazuje umiejętność poprawnego wnioskowania na podstawie uzyskanych wyników dotyczących zasadniczych parametrów demograficznych populacji roślinnych, zwierzęcych i ludzkich oraz dokonywać prostych analiz znaczeniowych jak klasyfikacja, porównanie, rozróżnianie podstawowych pojęć, procesów, czy schematów ekologicznych 1 2 rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji wykorzystuje dostępne źródła informacji, w tym źródła elektroniczne, w celu poszerzenia wiedzy dotyczącej najnowszych osiągnięć z zakresu agroekologii i funkcjonowania ekosystemów w warunkach naturalnych i przy antropopresji 3 * * * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE potrafi organizować sobie pracę na zajęciach i rozwiązywać postawione zadania racjonalnie według przyjętego algorytmu zgodnego ze zdobytą wiedzą i umiejętnościami oraz potrafi współdziałać i pracować w grupie pod presją czasu, podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych, analizowania wyników i opracowywania wniosków jest w stanie podjąć dyskusję na temat problematyki ekologicznej i w oparciu o racjonalne argumenty bronić swoich przekonań ma świadomość znaczenia komponentów przyrody żywej i nieożywionej w kształtowaniu antroposfery i wpływu działalności człowieka na kształt biosfery 1 2 3 * * * SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu 2. 3. Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 4. Treści programowe 5. 6. Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot 1. 1. 7. Opis Chów zwierzą Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku. RO.23.4.W; RO.23.4.C polski Celem przedmiotu jest przedstawienie zagadnień związanych z chowem (i częściowo z hodowlą) najważniejszych gatunków zwierząt gospodarskich: bydła, świń, koni, owiec oraz drobiu (kury, gęsi, kaczki). obowiązkowy do zaliczenia semestru i roku studiów Rok II semestr IV prof. dr hab. Marian Różycki 90 8. 9. 10. 11. 12. 13. Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i Założenia i cele modułu/przedmiotu 14. Metody dydaktyczne 15. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu 16. Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji jak wyżej wykłady, ćwiczenia Przedmiot wprowadzający - genetyka 30 godz. wykładów; 15 godz. ćwiczeń Wykład-3 Ćwiczenia-2 Poznanie najważniejszych zagadnień związanych z chowem zwierząt gospodarskich • • • wykłady ćwiczenia terenowe ćwiczenia stacjonarne • • Wykład: zaliczenie z oceną na podstawie testu rozwiązywanego przez studenta, obejmującego 90 pytań Ćwiczenia: prawidłowe wykonanie sprawdzianu pisemnego, sprawdzającego wiedzę studentów dotyczącą chowu poszczególnych gatunków (w czasie realizacji programu student musi wykonać pięć opracowań (bydło, świnie, konie, owce, drób). Wykłady: zapoznanie się z danymi dotyczącymi skali produkcji zwierzęcej w kraju i na świecie. Projektowane kierunki rozwoju produkcji w krajach Unii Europejskiej. Omawiając poszczególne gatunki zwierząt zwraca się uwagę na następujące zagadnienia: - pochodzenie gatunku i jego zmiany na skutek udomowienia - rasy i ich wykorzystanie w produkcji - wybrane elementy doskonalenia (selekcja, krzyżowanie) - podstawowe informacje dotyczące żywienia (wymagania, dawki pokarmowe oraz ich normowanie) - rozród, użytkowość rozpłodowa - wychów młodzieży, utrzymanie zwierząt stada podstawowego - pomieszczenia dla różnych grup wiekowych zwierząt Ćwiczenia terenowe: praktyczne zapoznanie się ze sposobami utrzymania zwierząt, zadawania paszy, budowy pomieszczeń. Opis budowy zwierząt na podstawie oględzin, ocena pokroju 17 Zamierzon e efekty Wiedza Ćwiczenia stacjonarne: utrwalanie wiadomości przekazanych na wykładach na podstawie przygotowanych przez wykładowcę odbitek prac lub wybranych części opracowań książkowych. Wykonanie sprawdzianów pisemnych – stanowiących podstawę do zaliczenia ćwiczeń • Student posiada wiadomości dotyczących produkcji zwierzęcej w Polsce i na świecie • Posiada ogólne wiadomości dotyczące chowu zwierząt gospodarskich 91 • kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne 18 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Potrafi opracować założenia, które są potrzebne przy rozpoczęciu chowu określonego gatunku. • Zna najważniejsze rasy w poszczególnych gatunkach zwierząt gospodarskich i potrafi je opisać (wygląd i użytkowość) • Znając podstawowe pojęcia z zakresu chowu może dotrzeć do fachowej literatury wzbogacając swoją wiedzę. 10. Możliwość udzielenia porad osobom zajmującym się chowem zwierząt i wskazanie pozycji literatury, gdzie można uzyskać aktualne wiadomości z tego zakresu. Literatura podstawowa: 1. Nowicki B., Kosowska B. 1995. Genetyka i podstawy hodowli zwierząt. PWRiL, Warszawa. 2. Szulc T. i inni. 2005. Chów i hodowla zwierząt. Wydawnictwo Akademii Rolniczej, Wrocław. Literatura uzupełniająca: 1. Cholewa R. i inni. 2000. Chów i hodowla nutrii. Oficyna Wydawnicza Hoża, Warszawa. 2. Choroszy Z., Choroszy B. 2009. Chów i hodowla bydła mięsnego w gospodarstwie rolnym. IZPIB, Kraków. 3. Litwińczuk Z., Szulc T. 2005. Hodowla i użytkowanie bydła. PWRiL, Warszawa. 4. Majewska T. 2006. Drobiarstwo niekonwencjonalne. Oficyna Wydawnicza Hoża, Warszawa. 5. Nałęcz-Tarwacka T. 2009. Chów bydła w małym gospodarstwie. Multico, Warszawa. 6. Niżnikowski R. i inni. 2007. Chów kóz. Oficyna Wydawnicza Hoża, Warszawa. 7. Świerczewska E. 2008. Chów drobiu. Wyd. SGGW, Warszawa. 8. Wypiór Z. i inni. 2003. Chów owiec na Podkarpaciu. WODR, Boguchwała. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 65 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 60 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 125 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 5 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 Student posiada wiadomości dotyczących produkcji zwierzęcej w Polsce i na świecie X X 2 Posiada ogólne wiadomości dotyczące chowu zwierząt gospodarskich X X UMIEJĘTNOŚCI 92 Potrafi opracować założenia, które są potrzebne przy rozpoczęciu chowu określonego gatunku. Rozpoznaje najważniejsze rasy w poszczególnych gatunkach zwierząt gospodarskich i potrafi je opisać (wygląd i użytkowość) Znając podstawowe pojęcia z zakresu chowu może dotrzeć do fachowej literatury wzbogacając swoją wiedzę. 1 2 3 X X X X X X KOMPETENCJE SPOŁECZNE Możliwość udzielenia porad osobom zajmującym się chowem zwierząt i wskazanie pozycji literatury, gdzie można uzyskać aktualne wiadomości z tego zakresu. 1 x X SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Opis Ekonomika i organizacja rolnictwa Instytut Rolnictwa RO.24.4.W; RO.24.4.C, polski Charakterystyka czynników produkcji. Podstawowe zagadnienia organizacyjnoekonomiczne produkcji roślinnej i zwierzęcej. Powierzchnia paszowa. Nakłady i koszty. Kategorie produkcji i dochodów. obowiązkowy do zaliczenia roku studiów II rok, semestr IV dr inż. Ryszard Szypuła dr inż. Ryszard Dziekan j.w. wykłady, ćwiczenia audytoryjne Przedmioty wprowadzające: podstawy ekonomii, produkcja roślinna, produkcja zwierzęca wykład: 30, ćwiczenia audytoryjne: 30 4 Celem przedmiotu jest zapoznanie z pojęciami i prawami ekonomicznymi oraz podstawowymi zagadnieniami organizacyjno-ekonomicznymi produkcji rolnej. Opracowanie projektu organizacji gospodarstwa rolnego uwzględniającego powierzchnię i strukturę użytków rolnych, jakość gleb, obsadę zwierząt, powierzchnię paszową, nakłady siły roboczej oraz kalkulację nadwyżki bezpośredniej produkcji roślinnej i zwierzęcej. metody podające, wykład problemowy, ćwiczenia przedmiotowe, metoda projektów 93 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Oceny formujące: ocenianie ciągłe wykonywanych ćwiczeń Ocena podsumowująca: poprawnie wykonany projekt organizacji gospodarstwa rolnego Wykłady: egzamin ustny z opanowania materiału wykładów i zalecanej literatury Wykłady: 1. Wprowadzenie, podstawowe pojęcia i definicje ekonomiki rolnictwa. 2. Tworzenie i podział dochodu narodowego. 3. Czynniki produkcji: ziemia, praca, kapitał i technologia. 4. Struktura agrarna w Polsce. 5. Intensywność produkcji roślinnej. 6. Prawo Turgota, teoria Malthusa, prawo wartości Ricardo. 7. Wpływ położenia gospodarstwa na jego intensyfikację. 8. Istota, atrybuty i elementy składowe gospodarstw. 9. Dobór gałęzi gospodarstw i stosunki miedzy nimi. 10. Sposób organizacji: wielostronność, uproszczenie, specjalizacja. 11. Wprowadzenie do analizy rachunku ekonomicznego. 12. Analiza SWOT, controling i logistyka. 13. Nakłady, koszty i ich klasyfikacja. 14. Metody kalkulacji kosztów. 15. Biznesplan w rolnictwie. Ćwiczenia: 1. Podstawowe pojęcia stosowane w ekonomice gospodarstw rolnych. 2. Czynniki produkcji rolnej. 3. Miary jakości gleb. 4. Ziemia - podstawowy czynnik produkcji rolnej. 5. Organizacja siły roboczej w gospodarstwie. 6. Kapitał jako czynnik produkcji rolnej. 7. Metody wyceny majątku trwałego i obrotowego. 8. Podstawowe zagadnienia organizacyjno-ekonomiczne produkcji roślinnej. 9. Podstawowe zagadnienia organizacyjno-ekonomiczne produkcji zwierzęcej. 10. Powierzchnia paszowa – pojęcie, rodzaje, efektywność. 11. Nakłady i koszty w gospodarstwie rolnym. 12. Kategorie produkcji i dochodów. 13. Nadwyżka bezpośrednia w produkcji roślinnej i zwierzęcej. 14. Analiza działalności gospodarstwa rolnego. 15. Planowanie rozwoju gospodarstwa rolnego. - charakteryzuje podstawowe pojęcia i prawa ekonomiczne oraz czynniki produkcji rolnej, - opisuje podstawowe wielkości ekonomiczne stosowane w rachunku ekonomicznym gospodarstw rolnych - prowadzi ewidencję materiałową w gospodarstwie rolnym, - sporządza projekt organizacji terytorium gospodarstwa wykorzystując rachunek ekonomiczny stosowany w rolnictwie - ocenia ryzyko i skutki ekonomiczne podejmowanych działań w zakresie produkcji rolnej, - pracuje samodzielnie wybierając priorytety służące realizacji określonego zadania 94 Literatura podstawowa: 1. Gębska M., Filipiak T., 2006. Podstawy ekonomiki i organizacji gospodarstw rolniczych. Wydawnictwo SGGW, Warszawa. 2. Grontkowska A., Klepacki B. 2007. Ekonomika i zarządzanie przedsiębiorstwem w agrobiznesie. Format-AB, Warszawa. 3. Kożuch A., Mirończuk A., Grontkowska A. 2008. Agrobiznes. Podstawy ekonomiki agrobiznesu Cz. I i II. WSiP, Warszawa. Literatura uzupełniająca: 1. Jabłonka K. i inni. 2006. Ekonomika w rolnictwie. Część 1. Wydawnictwo Rea, Warszawa. 2. Jabłonka K., Mironiuk A. 2007. Ekonomika w rolnictwie. Część 2. Wydawnictwo Rea, Warszawa. 3. Klepacki B. 1998. Ekonomika i organizacja rolnictwa. WSiP, Warszawa. 4. Runowski H., Ziętara W. 2003. Poradnik dla rolnika w zakresie prowadzenia rachunkowości rolnej i zarządzania gospodarstwem rolnym. Projekt SAPARD PL-6-06/02-03. 5. Szymańska E. 2007. Analiza przedsiębiorstw agrobiznesu: techniczno ekonomiczna, finanowa i strategiczna. Wydawnictwo „Wieś Jutra”, Warszawa. 6. Urban M. 1973. Zarys ekonomiki i organizacji gospodarstw rolnych. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] udział w zajęciach, aktywność, konsultacje 70 przygotowanie i wykonanie ćwiczeń, 10 opracowanie projektu, 5 przygotowanie do egzaminu, 15 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 100 4 Punkty ECTS za moduł/przedmiot Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 - charakteryzuje czynniki produkcji rolnej X X 2 - opisuje podstawowe wielkości ekonomiczne stosowane w rachunku ekonomicznym w gospodarstwach rolnych X X UMIEJĘTNOŚCI 95 1 2 1 2 - prowadzi ewidencję materiałową w X gospodarstwie rolnym - sporządza projekt organizacji terytorium gospodarstwa wykorzystując rachunek ekonomiczny stosowany w rolnictwie KOMPETENCJE SPOŁECZNE - ocenia ryzyko i skutki ekonomiczne podejmowanych działań w zakresie X X produkcji rolnej - pracuje samodzielnie wybierając priorytety służące realizacji określonego zadania X X X X X SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i Opis Hodowla roślin i nasiennictwo Instytut Rolnictwa RO.27.4.W; RO.27.4.C polski Tematyka wykładów obejmuje zagadnienia z zakresu osiągnięć hodowlanych, sposobów gromadzenia, indukowania i wykorzystania zmienności genetycznej dla potrzeb hodowli roślin z uwzględnieniem metod konwencjonalnych, biotechnologicznych oraz z wykorzystaniem zjawiska heterozji, zasad funkcjonowania i organizacji hodowli roślin i nasiennictwa, podstaw prawnych, organizacji produkcji oraz kontroli materiału siewnego. obowiązkowy do zaliczenia semestru/roku studiów rok II, semestr IV Wykład: dr inż. Marek Kołodziejczyk Ćwiczenia: mgr inż. Mateusz Kaczmarski Wykład: dr inż. Marek Kołodziejczyk Ćwiczenia: mgr inż. Mateusz Kaczmarski Wykład/ćwiczenia brak Wykład: 25 Ćwiczenia: 15 Ćwiczenia terenowe - 5 W: 2 ECTS C: 1 ECTS 96 Wykład: Celem przedmiotu jest przedstawienie teoretycznych podstaw hodowli odmian roślin rolniczych oraz zasad funkcjonowania nasiennictwa od rejestracji odmiany poprzez warunki reprodukcji i kontrolę materiału siewnego. Ćwiczenia: 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Wiedza: Student opisuje podstawowe techniki krzyżowań i selekcji wykorzystywanych w hodowli roślin; zna program hodowli roślin samopłodnych i obco płodnych oraz program hodowli odmian mieszańcowych; zna możliwości wykorzystania mutacji w hodowli roślin; posiada wiedzę w zakresie prowadzenia i oceny polowej plantacji nasiennej oraz oceny kwalifikowanego materiału siewnego; zna podstawowe uregulowania prawne dotyczące własności odmian i materiału siewnego. Umiejętności: Student potrafi dobrać odmiany do warunków gospodarowania oraz potrafi ocenić rolę materiału siewnego jako nośnika postępu biologicznego Rozumie potrzebę zachowania różnorodności biologicznej w środowisku naturalnym celem wykorzystania w hodowli roślin Student posługuje się przepisami prawnymi dotyczącymi produkcji kwalifikowanego materiału siewnego. Kompetencje społeczne: student posiada świadomość odpowiedzialności za produkcję żywności wysokiej jakości oraz świadomość ryzyka uprawy roślin GMO. Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie. Wykład/ćwiczenia laboratoryjne, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Wykłady: Egzamin pisemny: czas trwania 45 min. Wymagania formalne: uczestnictwo w wykładach i ćwiczeniach. Wymagania merytoryczne: opanowanie przez studenta materiału z wykładów i wskazanych lektur. Ćwiczenia: Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest obecność na ćwiczeniach, opanowanie przez studenta omawianego na ćwiczeniach materiału oraz pozytywne zaliczenie dwóch kolokwiów. 97 Wykłady: 1. Znaczenie hodowli roślin w produkcji roślinnej, organizacja hodowli roślin w Polsce, naukowe podstawy hodowli roślin - 3 godz. 2. Ogólne zasady hodowli (kierunki hodowli, dobór materiału wyjściowego, wybór metody hodowli) - 3 godz. 3. Konwencjonalne metody hodowli roślin samopylnych i obcopylnych - etapy hodowli, doświadczenia - 3 godz. 4. Wykorzystanie efektu heterozji w hodowli odmian mieszańcowych: podstawy teoretyczne, etapy hodowli heterozyjnej, znaczenie odmian mieszańcowych - 3 godz. 5. Wykorzystanie biotechnologii w hodowli roślin (kultury in vitro, markery molekularne, rośliny transgeniczne) - 3godz. Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji 6. Wskaźniki postępu biologicznego (hodowlanego, odmianowego) – 3 godz. 7. Podstawy prawne nasiennictwa. Zadania nasiennictwa. Konieczność zachowania odmiany - 3 godz. 8. Organizacja i zadania COBORU ze szczególnym uwzględnieniem rejestracji odmian i porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego – 3 godz. 9. Organizacja produkcji i kontroli materiału siewnego. Systemy kwalifikacji - 3 godz. 10. Obrót materiałem siewnym (przygotowanie do obrotu - uszlachetnianie, dokumentacja), działania marketingowe firm hodowlano-nasiennych i nasiennych, zadania kontrolne Inspekcji Nasiennej - 3 godz. Tematyka ćwiczeń: 1. Krzyżowanie i selekcja – 2 godz. 2. Program hodowli roślin samopłodnych i obco płodnych rozmnażanych wegetatywnie – 2 godz. 3. Program hodowli roślin obco płodnych – 2 godz. 4. Program hodowli odmian mieszańcowych (heterozyjnych) i syntetycznych – 2 godz. 5. Mutacje genowe i genomowe w hodowli roślin –2 godz. 6. Kwalifikacja polowa plantacji nasiennych – 2 godz. 7. Kwalifikacja laboratoryjna materiału siewnego – 2 godz. 8. Podsumowanie i zaliczenie przedmiotu – 1 godz. 9. Ćwiczenia terenowe w stacji oceny odmian w Dukli – 5 godz. - posiada teoretyczną wiedzę z zakresu podstawowych pojęć, metod i efektów hodowli roślin, Wiedza - zna zasady funkcjonowania nasiennictwa i obrotu materiałem siewnym, - ma wiedzę z zakresu reprodukcji i kontroli materiału siewnego, Zamierzon e efekty 18. kształcenia * - umie zastosować metodę hodowli w zależności od sposobu rozmnażania roślin, Umiejętności - potrafi wykonać podstawowe zabiegi hodowlane i dokonać oceny jakości materiału siewnego, - potrafi docenić rolę materiału siewnego jako nośnika postępu biologicznego. Kompetencje społeczne - rozumie konieczność ciągłego dokształcania się wynikającego z postępu biologicznego i zmian w ustawodawstwie, - ma świadomość ryzyka i korzyści wynikających z wykorzystania organizmów genetycznie modyfikowanych. 98 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 1. Hryncewicz Z. 1995. Produkcja roślinna. Tom 2. PWRiL, Warszawa. 2. Orzeszko-Rywka A., Rochalska M. 2011. Przewodnik do ćwiczeń z hodowli roślin i nasiennictwa. SGGW, Warszawa. Literatura uzupełniająca: 1. Brown T.A. 2001. Genomy. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 2. Kuraczyk A., Packa D., Wiwart M. 2003. Hodowla roślin. Materiały pomocnicze do ćwiczeń. Wyd. UWM, Olsztyn. 3. Malepszy S. (red). 2009. Biotechnologia roślin. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 4. Michalik B. (red.). 2010. Hodowla roślin z elementami genetyki i biotechnologii. PWRiL, Warszawa. 5. Przybył K., Woźny A. 2007. Komórki roślinne w warunkach stresu. t. I. Komórki in vivo, cz. 1. Wyd. Naukowe UAM, Poznań. 6. Przybył K., Woźny A. 2007. Komórki roślinne w warunkach stresu t. I. Komórki in vivo, cz. 2. Wyd. Naukowe UAM, Poznań. 7. Tarkowski Cz. 1999. Genetyka, hodowla roślin i nasiennictwo. Wyd. AR, Lublin. 8. Winter, P.C., Hickey G.I., Fletcher H.L.; przekł. Prus-Głowacki W. 2005. Genetyka. Wyd. 2 popr – Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 55 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 25 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 80 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 3 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć 1 2 3 1 WIEDZA posiada teoretyczną wiedzę z zakresu X podstawowych pojęć, metod i efektów hodowli roślin zna zasady funkcjonowania nasiennictwa i X obrotu materiałem siewnym ma wiedzę z zakresu reprodukcji i kontroli X materiału siewnego UMIEJĘTNOŚCI X umie zastosować metodę hodowli w zależności od sposobu rozmnażania roślin inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Ćwiczenia numer efektu kształcenia Wykład Forma zajęć dydaktycznych X X X X 99 potrafi wykonać podstawowe zabiegi X X hodowlane i dokonać oceny jakości potrafi docenić rolę materiału siewnego X X jako nośnika postępu biologicznego KOMPETENCJE SPOŁECZNE 2 3 rozumie konieczność ciągłego dokształcania się wynikającego z postępu biologicznego i zmian w ustawodawstwie ma świadomość ryzyka i korzyści wynikających z wykorzystania organizmów genetycznie 1 2 X X X X SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. 1 2 3 4 Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5 Treści programowe 6 7 Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i 8 9 10 11 12 13 Opis Łąkarstwo Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO.28.4W, RO.28.4C Polski Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów ze znaczeniem użytków zielonych w gospodarce narodowej, pochodzeniem, podziałem i rozmieszczeniem w kraju, dynamiką wzrostu i rozwoju roślinności łąkowo – pastwiskowej, zasadami użytkowania i nawożenia łąk i pastwisk, przyczynami ich degradacji w nawożeniu łąk i pastwisk i metodami regeneracji i zakładania. obowiązkowy do zaliczenia w semestrze IV rok studiów II/IV prof. dr hab. Mirosław Kasperczyk; mgr inż. Kazimierz Pomykala j. w. Wykład i ćwiczenia przedmioty wprowadzające: botanika, chemia rolna, fizjologia roślin Wykład- 20 ćwiczenia- 15 Ćwiczenia terenowe - 5 Wykład- 1 ECTS ćwiczenia- 1 ECTS 100 14 Założenia i cele modułu/przedmiotu 15 Metody dydaktyczne 16 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu 17 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza 18 Zamierzon e efekty kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wiedza: student posiada wiedzę z zakresu pochodzenia i rozmieszczenia zbiorowisk trawiastych w Polsce i na świecie, pełnionych funkcji gospodarczych, racjonalnego użytkowania zbiorowisk trawiastych (nawożenie, sposób użytkowania i zakładania łąk i pastwisk) oraz metod konserwacji pasz. Umiejętności: student potrafi rozpoznać ważniejsze gatunki traw oraz ocenić jakość zbiorowisk łąkowo-pastwiskowych i na tej podstawie ustalić poziom nawożenia oraz zaplanować metodę regeneracji w przypadku zdegradowanego zbiorowiska i zorganizować sposób użytkowania pastwiska. Kompetencje społeczne: student posiada świadomość dotyczącą należytego wykorzystania zbiorowisk łąkowo-pastwiskowych w produkcji żywności oraz znaczącej ich roli w ograniczeniu degradacji środowisk przyrodniczego i upowszechnianie. • Wykład 15 godz. po dwie godz. co dwa tygodnie, ćwiczenia laboratoryjne (dwie godz. co dwa tyg.i ćwiczenia terenowe. Wykład- egzamin pisemny i ustny Ćwiczenia- średnia ocena z trzech kolokwium pisemnych Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest opanowanie przez studenta treści merytorycznych przedmiotu podanych przez wykładowcę oraz uzyskanych poprzez samokształcenie przez studenta ze wskazanej literatury z tego zakresu. Wykłady: geneza powstania użytków zielonych – 2 godz. Ich struktura i rozmieszczenie -2 godz. Typy użytków zielonych, fizjologia ich plonowania oraz rola w żywieniu zwierząt -2 godz. Wymagania życiowe roślinności łąkowo-pastwiskowej – 2 godz. Zasady nawożenia i użytkowania – 2 godz. Przyczyny ich degradacji i metody regeneracji – 3 godz. Metody konserwacji pasz i straty w składnikach pokarmowych – 2 godz. Ćwiczenia: ważniejsze cechy rozpoznawcze traw- 2 godz. Oznaczanie traw w stanie kwiatowym-4 godz. Rozpoznawanie nasion traw i motylkowatych- 4 godz. Oznaczanie traw w stanie wegetatywnym- 3 godz. Zasady układania mieszanek na łąki i pastwiska2 godz. Student posiada wiedzę z zakresu: - pochodzenia trwałych użytków zielonych, - potrzeb nawozowych, - zasad użytkowania, - metod regeneracji zdegradowanych użytków. Student potrafi: - rozróżniać gatunki ważniejszych roślin łąkowych, - ocenić jakość zbiorowiska trawiastego, - ustalić poziom nawożenia, - określić termin zbioru roślinności łąkowo – pastwiskowej, - ułożyć mieszankę nasion Student posiada świadomość należytego wykorzystania zbiorowisk trawiastych w produkcji pasz, które to wykorzystanie warunkuje funkcję przyrodniczą tych zbiorowisk. 101 19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 1. Czyż H. i inni. 2008. Skrypt do ćwiczeń z łąkarstwa. AR, Szczecin. 2. Matuszkiewicz W. 2005. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 3. Rogalski M. 2004. Łąkarstwo. Wyd. Kurpisz, Poznań. 4. Rutkowski L. 2007. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 5. Szafer W. i inni. 1988. Rośliny polskie: opisy i klucze. Część 1. i 2. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Literatura uzupełniająca: 1. Falkowski M. 1979. Łąkarstwo i gospodarka łąkowa. PWRiL, Warszawa. 2. Kasperczyk M. 2001. Dynamika wzrostu wybranych traw w rejonie górskim. Łąkarstwo w Polsce, 4.. 3. Kasperczyk M. 2004. Niektóre zalety żywienia pastwiskowego krów. Rocz. Nauk. Zoot., z. 19. Kasperczyk M. 2003. Przydatność koniczyny białej do zagospodarowania pastwiska górskiego. Biul. Ins. Hod. i Akli. Roślin, 225. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 50 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 15 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 65 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć 1 WIEDZA Zna wymagania siedliskowe roślinności * Zna zasady użytkowania łąk i pastwisk Zna metody zakładania i regeneracji łąk 1 UMIEJĘTNOŚCI Rozróżnia ważniejsze gatunki roślin * Ocenia jakość zbiorowisk roślinnych * * 3 Określa przydatność roślin do zbioru * * 4 Określa potrzeby nawozowe * * 1 KOMPETENCJE SPOŁECZNE Student posiada świadomość należytego * * wykorzystania zbiorowisk trawiastych, z punktu widzenia paszowego i 2 * 102 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt * * * 2 3 * * Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Ćwiczenia numer efektu kształcenia Wykład Forma zajęć dydaktycznych SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu 3 4 Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5 Treści programowe 6 7 Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i 1 2 8 9 10 11 12 13 14 Założenia i cele modułu/przedmiotu 15 Metody dydaktyczne Opis Ochrona roślin Instytut Rolnictwa RO.29.4.W, RO.29.4.C polski Tematyka wykładów obejmuje charakterystykę najważniejszych chorób bakteryjnych, wirusowych i grzybowych oraz biologii rozwoju szkodników, ogólnych zasad ochrony roślin przed agrofagami, a także podstawowych metod i środków zwalczania agrofagów w uprawie roślin rolniczych. obowiązkowy do zaliczenia semestru/roku studiów rok II, semestr IV Wykłady: dr inż. Marek Kołodziejczyk Ćwiczenia: Mgr inż. Mateusz Kaczmarski Wykłady: dr inż. Marek Kołodziejczyk Ćwiczenia: Mgr inż. Mateusz Kaczmarski Wykład/ćwiczenia brak Wykłady: 25; Ćwiczenia:20 W: 2 C: 2 Celem przedmiotu jest przekazanie studentom wiedzy na temat najważniejszych i najgroźniejszych chorób roślin rolniczych, biologii i diagnostyki ważniejszych szkodników roślin rolniczych, skutecznych metod zapobiegania i zwalczania organizmów patogenicznych, metodologii monitoringu, lustracji roślin oraz szacowania strat. wykład 103 16 17 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza 18 Zamierzon e efekty kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wykład: Egzamin pisemny: czas trwania 45 min. Wymagania formalne: uczestnictwo w wykładach i ćwiczeniach. Wymagania merytoryczne: opanowanie przez studenta materiału z wykładów i wskazanych lektur. Ćwiczenia: Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest obecność na ćwiczeniach, opanowanie przez studenta omawianego na ćwiczeniach materiału oraz wykonanie kart technologicznych wybranych chorób roślin i zaprojektowanie programów kompleksowej ochrony wybranych roślin. Wykłady: 1. Diagnostyka patologiczna – zadania i podział fitopatologii – 3 godz. 2. Biologia chorób grzybowych, wirusowych i bakteryjnych – 3 godz. 3. Choroby roślin uprawnych – 4 godz. 4. Ochrona roślin przed chorobami – 4 godz. 5. Sposoby żerowania i formy uszkodzeń powodowanych przez szkodniki – 4 godz. 6. Biologia ważniejszych szkodników roślin uprawnych – 4 godz. 7. Ochrona roślin przed szkodnikami – 3 godz. Tematyka ćwiczeń: 1. Rozpoznawanie charakterystycznych objawów chorobowych oraz uszkodzeń powodowanych przez szkodniki roślin okopowych – 3 godz. 2. Opracowywanie programu ochrony roślin okopowych – 1 godz. 3. Rozpoznawanie charakterystycznych objawów chorobowych oraz uszkodzeń powodowanych przez szkodniki roślin zbożowych – 4 godz. 4. Opracowywanie programu ochrony roślin zbożowych – 1 godz. 5. Rozpoznawanie charakterystycznych objawów chorobowych oraz uszkodzeń powodowanych przez szkodniki roślin motylkowatych – 3 godz. 6. Opracowywanie programu ochrony roślin motylkowatych - 1 godz. 7. Rozpoznawanie charakterystycznych objawów chorobowych oraz uszkodzeń powodowanych przez szkodniki roślin przemysłowych - 4 godz. 8. Opracowywanie programu ochrony roślin przemysłowych – 1 godz. 9. Ocena skuteczności działania pestycydów – 2 godz. - zna objawy chorób grzybowych, wirusowych i bakteryjnych najważniejszych gatunków roślin uprawnych, - zna formy uszkodzeń powodowanych przez szkodniki, - posiada ogólną wiedzę o metodach ochrony roślin, w tym integrowanej. - rozpoznaje choroby na podstawie objawów i oznak etiologicznych, - rozpoznaje szkodniki na podstawie cech morfologicznych i powodowanych uszkodzeń, - podejmuje decyzję o zwalczaniu agrofagów na podstawie progów ekonomicznej szkodliwości, - podejmuje decyzję o właściwej technice ochrony roślin z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, - rozumie potrzebę zachowania bioróżnorodności środowiska przyrodniczego. - rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji w zakresie stosowania integrowanych metod ochrony roślin, - ma świadomość ryzyka i skutków stosowania chemicznych oraz biologicznych środków ochrony roślin, - identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane ze społeczną, zawodową i etyczną odpowiedzialnością za produkcję bezpiecznej żywności. 104 1. 2. 19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Hani F., Popow G., Reinhard H., Schwarz A., Tanner Ochrona roślin rolniczych w uprawie integrowanej : organizmy pożyteczne. Państwowe Wydawnictwo Warszawa. Jaworska M. 2011. Ochrona roślin uprawnych Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego, Kraków. K., Vorlet M. 1998. Choroby, szkodniki, Rolnicze i Leśne, przed szkodnikami. Literatura uzupełniająca: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Błaszczyk M.K. 2007. Mikroorganizmy w ochronie środowiska. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Boczek J. 1994. Diagnostyka szkodników roślin uprawnych i ich wrogów naturalnych. T. I . Wyd. SGGW, Warszawa. Boczek J. 1994. Diagnostyka szkodników roślin uprawnych i ich wrogów naturalnych. T. II . Wyd. SGGW, Warszawa. Kochman J., Węgorek W. 1997. Ochrona roślin. Wyd. Plantpress, Kraków. Łoginów W., Sandmer H. 1995. Produkcja roślinna, t. I. Podręcznik dla techników rolniczych. PWRiL, Warszawa. Wnuk A. 1994. Entomologia dla rolników. Cz. II Szczegółowa. Wyd. AR, Kraków. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 55 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 45 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 100 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 4 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć 1 2 3 WIEDZA zna objawy chorób grzybowych, X wirusowych i bakteryjnych najważniejszych gatunków roślin uprawnych zna formy uszkodzeń powodowanych przez X szkodniki posiada ogólną wiedzę o metodach ochrony X roślin, w tym integrowanej UMIEJĘTNOŚCI X X X 105 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Ćwiczenia numer efektu kształcenia Wykład Forma zajęć dydaktycznych 1 rozpoznaje choroby na podstawie objawów i oznak etiologicznych 2 rozpoznaje szkodniki na podstawie cech morfologicznych i powodowanych uszkodzeń podejmuje decyzję o zwalczaniu agrofagów na podstawie progów ekonomicznej szkodliwości podejmuje decyzję o właściwej technice ochrony roślin z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy rozumie potrzebę zachowania bioróżnorodności środowiska przyrodniczego 3 4 5 X X X X X X X X X X KOMPETENCJE SPOŁECZNE rozumie potrzebę ustawicznego X X podnoszenia kwalifikacji w zakresie stosowania integrowanych metod ochrony roślin ma świadomość ryzyka i skutków X X stosowania chemicznych oraz biologicznych środków ochrony roślin 1 2 identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane ze społeczną, zawodową i etyczną odpowiedzialnością za produkcję bezpiecznej żywności 3 X x SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. 1. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu Opis Technika rolnicza Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku RO.31.4.W / RO.31.4.C polski 106 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Treści programowe • Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i Agregaty stosowane w rolnictwie. Maszyny i urządzenia stosowane w uprawie gleby. Maszyny i urządzenia stosowane w nawożeniu organicznym. Maszyny i urządzenia stosowane w nawożeniu mineralnym. Maszyny do siewu i sadzenia. Maszyny i narzędzia do upraw międzyrzędowych. Maszyny i urządzenia do ochrony roślin i zraszania. Maszyny do zbioru siana i zielonek. Kombajny do zbioru zbóż. Maszyny do zbioru ziemniaków. Maszyny do zbioru buraków. Maszyny do zbioru kultur specjalnych. Maszyny i urządzenia do po zbiorowej obróbki ziemiopłodów. Maszyny i urządzenia do zaopatrzenia gospodarstw w wodę. Maszyny i urządzenia do przygotowania i zadawania pasz. Urządzenia do doju i wstępnej obróbki mleka. Urządzenia do usuwania i utylizacji odchodów zwierzęcych. Inne maszyny i urządzenia stosowane w produkcji zwierzęcej. Pojazdy rolnicze. Mechanizacja prac transportowych w gospodarstwie. Użytkowanie maszyn i urządzeń rolniczych Podstawowe wiadomości z materiałoznawstwa i maszynoznawstwa ogólnego Obowiązkowy do zaliczenia semestru Rok II semestr IV [studia stacjonarne i niestacjonarne] Józef Gocko jw. Wykład, ćwiczenia brak Wykład: 30 godz. Ćwiczenia: 15 godz. 3 107 Założenia i cele modułu/przedmiotu Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Celem przedmiotu jest przygotowanie studentów do doboru i obsługi pojazdów, maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji roślinnej i zwierzęcej. Niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia w wyniku których student: • rozróżnia pojazdy, maszyny, urządzenia i narzędzia stosowane w produkcji rolniczej • rozpoznaje części i podzespoły pojazdów, maszyn i urządzeń • rozpoznaje rodzaje korozji oraz określa sposoby ochrony metali przed korozją • dobiera narzędzia, urządzenia i maszyny do prac w produkcji roślinnej • obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w produkcji roślinnej • dobiera narzędzia, urządzenia i maszyny do prac w produkcji zwierzęcej • obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w produkcji zwierzęcej • posługuje się dokumentacją techniczną, instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń rolniczych oraz normami i katalogami; • rozpoznaje materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w maszynach i urządzeniach rolniczych; • dobiera pojazdy i środki transportu do rodzaju prac wykonywanych w rolnictwie; • przygotowuje do pracy pojazdy, maszyny, narzędzia i urządzenia; • wykonuje czynności związane z przeglądami technicznymi oraz konserwacją pojazdów, maszyn i urządzeń rolniczych. • aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyj Praca w grupach, pokaz, konsultacje w indywidualnych przypadkach, prezentacje Obecność na zajęciach, pisemne zaliczenie i egzamin pisemny lub ustnny 108 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzon e efekty 2. kształcenia * Temat L .wykł. L. cwicz. Agregaty stosowane w rolnictwie. 1 Maszyny i urządzenia stosowane w uprawie gleby. 2 1 Maszyny i urządzenia stosowane w nawożeniu 1 1 organicznym. Maszyny i urządzenia stosowane w nawożeniu 1 1 mineralnym. Maszyny do siewu i sadzenia. 2 1 Maszyny i narzędzia do upraw międzyrzędowych. 1 1 Maszyny i urządzenia do ochrony roślin i zraszania. 2 1 Maszyny do zbioru siana i zielonek. 2 1 Kombajny do zbioru zbóż. 2 1 Maszyny do zbioru ziemniaków. 1 1 Maszyny do zbioru buraków. 1 1 Maszyny do zbioru kultur specjalnych. 1 Maszyny i urządzenia do po zbiorowej obróbki 1 1 ziemiopłodów. Maszyny i urządzenia do zaopatrzenia gospodarstw 1 w wodę. Maszyny i urządzenia do przygotowania i zadawania 1 1 pasz. Urządzenia do doju i wstępnej obróbki mleka. 1 1 Urządzenia do usuwania i utylizacji odchodów 1 zwierzęcych. Inne maszyny i urządzenia stosowane w produkcji 1 1 zwierzęcej. Pojazdy rolnicze. 3 1 Mechanizacja prac transportowych w gospodarstwie. 1 Użytkowanie maszyn i urządzeń rolniczych 1 Podstawowe wiadomości z materiałoznawstwa i 2 maszynoznawstwa ogólnego Razem 30 15 . • zna podstawowe zasady, metody, techniki, technologie, narzędzia, materiały i metody pozwalające wykorzystać potencjał przyrody w produkcji rolniczej i około rolniczej o wysokiej jakości • zna budowę maszyn i narzędzi rolniczych i leśnych oraz zasady ich bezpiecznej obsługi Umiejętności ocenia i planuje zastosowanie różnych narzędzi, maszyn, metod i technologii w produkcji rolniczej i okołorolnicznej Kompetencje społeczne wykorzystuje wiedzę i umiejętności w celu określenia priorytetów sprawnego działania Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 3. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 1. Korpysz K. i inni. 1994. Maszyny i urządzenia do produkcji zwierzęcej. Wydawnictwo SGGW, Warszawa. 2. Kuczewski J., Waszkiewicz Cz. 2007. Mechanizacja rolnictwa: maszyny i urządzenia do produkcji roślinnej i zwierzęce. Wydawnictwo SGGW, Warszawa. 3. Skrobacki A, Ekielski A, 2006. Pojazdy i ciągniki rolnicze. Wydawnictwo „Wieś Jutra”, Warszawa. Literatura uzupełniająca: 1. Józefowicz J., Napierała J. 2005. Testy: ciągniki, pługi, kombajny, prasy. Polskie Wydawnictwo Rolnicze, Poznań. Marks N. 2004. Maszyny rolnicze. AR, Kraków. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim Obciążenie studenta [h] 55 109 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 30 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 85 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 3 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 2 zna podstawowe zasady, metody, techniki, technologie, narzędzia, materiały i metody pozwalające wykorzystać potencjał przyrody w produkcji rolniczej i około rolniczej o wysokiej jakości zna podstawy grafiki inżynierskiej i technologii informacyjnej, budowę maszyn i narzędzi rolniczych i leśnych oraz zasady ich bezpiecznej obsługi x x x x UMIEJĘTNOŚCI 1 ocenia i planuje zastosowanie różnych narzędzi, maszyn, metod i technologii w produkcji rolniczej wykonujei okołorolnicznej samodzielne lub w zespole pod x x 2 kierunkiem opiekuna proste eksperymenty naukowe, projekty, analizuje ich wyniki i wyciąga wnioski x x KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 rozumie potrzeby ciągłego dokształcania się w zakresie wykonywanego zawodu x x 2 wykorzystuje wiedzę i umiejętności w celu określenia priorytetów sprawnego działania x x 110 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych Przedmioty ogólnouczelniane realizowane na roku II, III i IV SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. 1. 2. 3. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 4. Treści programowe 5. 6. Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i 7. 8. 9. 10. 11. 12. Opis Seminarium dyplomowe Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO.33.6.S, RO.33.7.S, polski Celem przedmiotu jest wypracowanie zaangażowania studentów w realizację formuły dydaktycznej polegającej na nauczaniu z aktywnym udziałem studentów, samodzielnym opracowaniu przez nich zagadnień, ich prezentacji i dyskusji. Seminarium jest jedną z podstawowych metod nauczania w szkolnictwie wyższym i jest uważane za trudną metodę nauczania, zarówno dla prowadzącego zajęcia jak i studentów. Seminarium ma na celu zapoznanie z nową wiedzą, utrwalenie już posiadanej, nauczenie się umiejętności argumentowania w dyskusji, uzasadnienie własnego stanowiska, itd. Seminarium służy do przygotowania prac dyplomowych, w jakich niewielka grupa studentów spotyka się z nauczycielem (ze swoim promotorem) i dyskutuje nad konkretnymi problemami badawczymi, konkretnymi zagadnieniami teoretycznymi i wybranymi, już opublikowanymi pracami badawczymi. Obowiązkowy do zaliczenia w semestrze VI i VII Rok studiów III, semestr VI, Rok studiów IV, semestr VII PROMOTOR PRACY DYPLOMOWEJ j. w. Seminarium dyplomowe Przedmioty wprowadzające: chemia rolna, ogólna uprawa roli i roślin, szczegółowa uprawa roślin, statystyka matematyczna 120 godz RO.33.6.S - 4 ECTS RO.33.7.S 4 ECTS 111 13. 14. 15. 16. Założenia i cele modułu/przedmiotu Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza 17. Zamierzon e efekty kształcenia * Wiedza: 1. Ma wiedzę w zakresie prezentowanych obszarów tematycznych Umiejętności 1. Przygotowuje prezentację na zadany temat 2. Korzysta z komputerowego wspomagania w zakresie zbierania danych, obliczeń oraz prezentacji wyników 3. Dokonuje krytycznej analizy uzyskanych wyników lub przedstawionych tez w pracach naukowych 4. Wykorzystuje krajową i zagraniczną (zna język obcy i słownictwo fachowe przynajmniej na poziomie biernym) literaturę naukową w opracowaniach własnych 5. Bierze aktywny udział w dyskusji po wygłoszonych referatach, przedstawia i broni swoich poglądów Kompetencje społeczne: 1. Ma świadomość zawodowej i etycznej odpowiedzialności za korzystanie z praw autorskich oraz za propagowanie metod produkcji zapewniających bezpieczeństwo żywności i pasz 2. Organizuje lub spełnia wyznaczone funkcje w zespole Seminarium dyplomowe, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Oceny za 1. Merytoryczne przygotowanie referatu tematycznego indywidualnie i w zespole 2. Sposób prezentacji (wykorzystanie technologii informacyjnej), kontakt ze słuchaczem 3. Aktywny udział w dyskusji 4. Przygotowanie sprawozdania dotyczącego penetracji zasobów literaturowych ściśle związanych z tematem pracy dyplomowej W końcowej ocenie wagi za poszczególne oceny wyrażone w pkt. 1-4 wynoszą: 1) - 30%; 2) – 20%; 3) – 20%; 4) – 30%. Prezentacja problematyki badawczej realizowanej w jednostce dyplomującej. Studenci zaznajamiają się ze sposobami korzystania z różnych źródeł informacji naukowej. Zasady przygotowania i prezentacji ustnej. Zasady przygotowania pracy dyplomowej, dokumentowanie i archiwizacja pracy w systemie elektronicznym, prawa autorskie. Studenci przygotowuje i wygłaszają referaty na wybrane przez nich tematy w zakresie nauk biologicznych, rolniczych, środowiskowych i ekonomicznych zwracając uwagę na prawidłowy sposób prezentacji (plan referatu, spis literatury). Studenci przygotowują komunikaty o ciekawszych pozycjach literatury naukowej. Prezentacja i wybór tematów prac dyplomowych. Prezentacja multimedialna zakresu oraz metodyki prac dyplomowych i dyskusja nad ich problematyką. 8. Ma wiedzę w zakresie prezentowanych obszarów tematycznych 4. 5. Przygotowuje prezentację na zadany temat Korzysta z komputerowego wspomagania w zakresie zbierania danych, obliczeń oraz prezentacji wyników Dokonuje krytycznej analizy uzyskanych wyników lub przedstawionych tez w pracach naukowych Wykorzystuje krajową i zagraniczną (zna język obcy i słownictwo fachowe przynajmniej na poziomie biernym) literaturę naukową w opracowaniach własnych Bierze aktywny udział w dyskusji po wygłoszonych referatach, przedstawia i broni swoich poglądów Ma świadomość zawodowej i etycznej odpowiedzialności za korzystanie z praw autorskich oraz za propagowanie metod produkcji zapewniających bezpieczeństwo żywności i pasz 20. Organizuje lub spełnia wyznaczone funkcje w zespole 6. Umiejętności 7. 8. 3. Kompetencje społeczne 112 18. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura: Wymagana jest własna praca studenta w zakresie przeglądu literatury omawianych tematów. Publikacje nie powinny dotyczyć wydawnictw książkowych oraz publikacji popularno-naukowych. Omawiana literatura powinna bazować na najnowszych artykułach naukowych różnych wydawnictw. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim – 1 ECTS Łączna liczba godzin pracy własnej studenta (bez udziału prowadzącego lub z udziałem prowadzącego w ramach konsultacji) konieczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu – 1 ECTS 135 65 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 200 8 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 1. 1 1. Przygotowuje prezentację na zadany temat 2. Korzysta z komputerowego wspomagania w zakresie zbierania danych, obliczeń oraz prezentacji wyników Ma wiedzę w zakresie obszarów tematycznych prezentowanych * UMIEJĘTNOŚCI 2 3 4 3. Dokonuje krytycznej analizy uzyskanych wyników lub przedstawionych tez w pracach naukowych 4. Wykorzystuje krajową i zagraniczną (zna język obcy i słownictwo fachowe przynajmniej na poziomie biernym) literaturę naukową w opracowaniach własnych * * * * 113 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Wykład EFEKT KSZTAŁCENIA Laboratorium numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych 5. Bierze aktywny udział w dyskusji po wygłoszonych referatach, przedstawia i broni swoich poglądów 5 * KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1. Ma świadomość zawodowej i etycznej odpowiedzialności za korzystanie z praw autorskich oraz za propagowanie metod produkcji zapewniających bezpieczeństwo żywności i pasz 1 * 2. Organizuje lub spełnia wyznaczone funkcje w zespole 2 * SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i Założenia i cele 14. modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Opis Pracownia dyplomowa Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO.34.6.C, RO.34.7.C polski Podczas zajęć studenci przygotowują wstęp, wykonują przegląd literatury, formułują celu pracy, opisują metody i warunki przeprowadzenia badań. Przeprowadzają dyskusję wyników, wyciągają wnioski i wykonują spis literatury. Podczas pracowni dyplomowej wykonywane są obliczenia statystyczne i opracowywane tabele oraz zestawienia wyników. Obowiązkowy do zaliczenia w semestrze VII Rok studiów IV, semestr VII PROMOTOR PRACY DYPLOMOWEJ j. w. Pracownia dyplomowa Przedmioty wprowadzające: chemia rolna, ogólna uprawa roli i roślin, szczegółowa uprawa roślin, statystyka matematyczna 40 + 50 godz RO.34.6.C - 4 ECTS RO.34.7.C – 5 ECTS Celem pracowni dyplomowej jest przygotowanie poszczególnych rozdziałów dyplomowej pracy inżynierskiej, zestawienie danych i wykonanie obliczeń, analiza wyników i ich prezentacja. Pracownia dyplomowa, samodzielne wykonywanie prac zgodnie przyjętą metodą oraz studiowanie literatury związanej z tematem i cele pracy 114 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Aktywne uczestnictwo z zajęciach oraz przygotowanie dyplomowej pracy inżynierskiej zgodnie z przyjętymi zasadami Celem przedmiotu jest przedstawienie i rozwiązywanie problemów związanych z powstawaniem dyplomowej pracy inżynierskiej. Pracownia dyplomowa ma na celu spowodowanie aktywnego udziału studentów w realizacji zadań przyczyniających się zapełnienia treścią poszczególnych rozdziałów dyplomowej pracy inżynierskiej. Pracownia dyplomowa służy do przygotowania wstępu, przeglądu literatury, sformułowania celu pracy, opisu metody i warunków przeprowadzenia badań, dyskusji wyników, wyciąganiu wniosków i prawidłowego wykonania spisu literatury. Podczas pracowni dyplomowej studenci wykonują obliczenia statystyczne i opracowują tabele oraz zestawienia wyników. 1. Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Charakteryzuje obszary badawcze związane z tematem dyplomowej pracy inżynierskiej 2. Zna metodę realizacji pracy dyplomowej oraz literaturę dotyczącą zagadnień poruszanych w pracy inżynierskiej - Przeprowadza samodzielnie zestawienie wyników oraz obliczenia związane z tematem pracy inżynierskiej - Korzysta z komputerowego wspomagania w zakresie konstruowania tabel wynikowych, rysunków, obliczeń oraz prezentacji wyników. - Przygotowuje dyplomową pracę inżynierską - Ma świadomość odpowiedzialności za korzystanie z praw autorskich - Spełnia wyznaczone zadania samodzielnie lub w zespole Literatura pochodzi z samodzielnej penetracji księgozbiorów bibliotek oraz publikacji dostępnych na nośnikach cyfrowych. Studenci samodzielnie kompletują literaturę związaną z tematami poruszanymi podczas zajęć BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 110 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 115 115 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 225 9 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Wykład EFEKT KSZTAŁCENIA Ćwiczenia numer efektu kształcenia Laboratorium Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1. Charakteryzuje obszary badawcze związane z tematem dyplomowej pracy inżynierskiej * 2. Zna metodę realizacji pracy dyplomowej oraz literaturę dotyczącą zagadnień poruszanych w pracy inżynierskiej * 1. Przeprowadza samodzielnie zestawienie wyników oraz obliczenia związane z tematem pracy inżynierskiej * 2. Korzysta z komputerowego wspomagania w zakresie konstruowania tabel wynikowych, rysunków, obliczeń oraz prezentacji wyników * 3 3. Przygotowuje dyplomową pracę inżynierską * 1 1. 2 2. Ma świadomość odpowiedzialności za korzystanie z praw autorskich Spełnia wyznaczone zadania samodzielnie lub w zespole 1 2 UMIEJĘTNOŚCI 1 2 KOMPETENCJE SPOŁECZNE Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu * * Opis LEKTORAT JĘZYKA NIEMIECKIEGO STUDIUM JĘZYKÓW OBCYCH JO.01.2.C, JO.01.3.C, JO.01.4.C, JO.01.5.C, JĘZYK NIEMIECKI, Język Polski Język obcy nowożytny to przedmiot obowiązkowy na studiach stacjonarnych I stopnia. Treści programowe dostosowane są do poziomu uczestników zajęć i kierunku studiów szczególnie w zakresie słownictwa specjalistycznego charakterystycznego dla omawianego kierunku. OBOWIĄZKOWY zakończony egzaminem 116 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmioto wi I, II,III rok, semestr , II, III, IV, V Jadwiga Jagniszczak, magister Mgr Ewa Lipelt ĆWICZENIA Brak wymagań wstępnych 120 godzin 1 +1+1+2. Cele przedmiotu (efekty kształcenia i kompetencji): 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne - doskonalenie umiejętności językowych w zakresie czterech sprawności : czytania, rozumienia ze słuchu, mówienia i pisania - osiągnięcie poziomu znajomości języka ogólnego A1/A2 wg ESKOJ, umożliwiającego komunikację w języku niemieckim w codziennych kontaktach z obcokrajowcami; -praca z niemieckojęzycznymi tekstami źródłowymi -przyswojenie słownictwa specjalistycznego z zakresu specjalności- studiów (Rolnictwo) umożliwiającego porozumiewania się z obcokrajowcami na tematy zawodowe Lektorat języka niemieckiego realizowany jest w formie ćwiczeń praktycznych, podczas których studenci rozwijają głównie umiejętności komunikacyjne oraz znajomość słownictwa, w tym także słownictwa związanego ze specyfiką swojej specjalności. Oprócz pracy z tekstem stosowane są metody aktywizujące: dyskusja, symulacja, kwestionariusz, inscenizacja, metoda sytuacyjna. Studenci mobilizowani są do pracy indywidualnej i pracy w grupach ze szczególnym naciskiem na zajęcia konwersacyjne. Liczba godzin zajęć: 2 godziny w tygodniu. Liczba tygodni: 60. Oprócz uczestniczenia w zajęciach studenci mogą korzystać z cotygodniowych konsultacji. W razie potrzeby organizowane są konsultacje dodatkowe. Na prośbę studentów zajęcia mogą odbywać się w tygodnie parzyste lub nieparzyste w podwójnym wymiarze godzin. 117 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu - Systematyczne uczęszczanie na zajęcia - Pozytywne zaliczenie sprawdzianów cząstkowych - Pozytywne zaliczenie sprawdzianów leksykalnych (słownictwo fachowe) - Aktywne uczestniczenie w zajęciach dydaktycznych Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnej oceny z egzaminu po czterech semestrach lektoratu. Egzamin ma formę testu pisemnego obejmującego treści merytoryczne przewidziane w niniejszym sylabusie. Zagadnienia leksykalne: słownictwo charakterystyczne słownictwo charakterystyczne dla kierunku Rolnictwo dotyczące zagadnień związanych z omawianą tematyką Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Pozostałe przykłady zagadnień leksykalnych: • sich vorstellen • meine Familie (Familienmitglieder) • mein Zimmer • Berufe • Party • Urlaub • Freizeit • Reisen • Meine Stadt • was machen die Lehrer, was machen die Studenten im Deutschunterricht • mein Hobby • der Deutschkurs • Haushalt Hausarbeiten • Alltag, Festtag Zagadnienia gramatyczne: • • • • • • • • • • • • • • • Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Wiedza der bestimmte und der unbestimmte Artikel Deklination der Substantive und Pronomen Konjugation der Hilfsverben Konjugation der schwachen und starken Verben Konjunktionen Präpositionen mit dem Akkusativ und Dativ trennbare und untrennbare Verben Modalverben reflexive Verben Imperativ Negationen Satzarten Rektion des Verbs Steigerung der Adjektive und Adverbien andere Po zrealizowaniu materiału student: - zna podstawowe struktury leksykalno-semantyczne pozwalające na formułowanie wypowiedzi- poprawnych pod względem syntaktycznym i leksykalnym w zakresie tematów ujętych w treściach kształcenia - zna realia dotyczące obszaru niemieckojęzycznego ze szczególnym uwzględnieniem systemu szkolnictwa i organizacją roku szkolnego - posiada podstawowy zasób słownictwa z dziedziny swojej specjalizacji. 118 Umiejętności Kompetencje społeczne Po zrealizowaniu materiału student: - rozumie teksty czytane oraz teksty ze słuchu zróżnicowane pod względem struktur leksykalno-gramatycznych na poziomie podstawowym - potrafi uczestniczyć w rozmowie, uzyskiwać i udzielać informacji, - potrafi tworzyć wypowiedzi ustne i pisemne na tematy zrealizowane - poprawnie stosuje środki językowe adekwatne do danej sytuacji Po zrealizowaniu materiału student - umie współpracować z innymi, - jest otwarty na innych i tolerancyjny wobec odmiennych kultur, obyczajów, stylów życia, - ma rozwiniętą wrażliwość na problemy społeczne, - postrzega różnorodność relacji międzyludzkich, Podręcznik: Deutsch für dich , J. Smiechowska Literatura uzupełniająca - Repetytorium gramatyczno-leksykalne (E. Rostek) Landeskunde der deutschsprachigen Länder Grammatik kein Problem (Teil 1 und 2 ) Tageszeitungen mit Anzeigen Ansichtskarten, Landkarten, Bilder Cd-Platten, Kassetten usw. Słowniki tematyczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Udział w zajęciach z nauczycielem i konsultacje 140 h Przygotowanie do zajęć i do egzaminu 35 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 175 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 5 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 zna podstawowe struktury leksykalnosemantyczne pozwalające na formułowanie wypowiedzi- poprawnych pod względem syntaktycznym i leksykalnym w zakresie tematów ujętych w treściach kształcenia X 119 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych zna realia dotyczące obszaru niemieckojęzycznego ze szczególnym uwzględnieniem systemu szkolnictwa i organizacją roku szkolnego na realia socjokulturowe obszaru niemieckojęzycznego ze szczególnym uwzględnieniem zwyczajów i obrzędów posiada podstawowy zasób słownictwa z dziedziny swojej specjalizacji. 2 3 X X UMIEJĘTNOŚCI rozumie teksty czytane oraz teksty ze słuchu zróżnicowane pod względem struktur leksykalno-gramatycznych na poziomie podstawowym słuchu 1 potrafi uczestniczyć w rozmowie, uzyskiwać i udzielać informacji uczestniczyć w rozmowie, uzyskiwać i udzielać informacji potrafi tworzyć wypowiedzi ustne i pisemne na tematy zrealizowane 2 3 poprawnie stosuje środki językowe adekwatne do danej sytuacji 4 X X X X KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 umie współpracować z innymi - jest otwarty na innych i tolerancyjny wobec odmiennych kultur, obyczajów, stylów życia 2 3 ma rozwiniętą wrażliwość na problemy społeczne postrzega różnorodność relacji międzyludzkich, 4 X X X X SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Opis Technologia informacyjna Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku TI C.02.3.C polski Treści programowe w zakresie zagadnień związanych z podstawowymi pojęciami stosowanymi w technologii informacyjnej. Bezpieczne posługiwanie się komputerem, jego oprogramowaniem i korzystanie z sieci komputerowej. Wyszukiwanie, gromadzenie, selekcjonowanie, przetwarzanie i wykorzystywanie informacji, współtworzenie zasobów w sieci, korzystanie z różnych źródeł i sposobów zdobywania informacji. Opracowywanie informacji za pomocą komputera, w tym rysunków, tekstów, danych liczbowych, animacji i prezentacji multimedialnych. Wykorzystywanie komputera oraz programów edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin nauki. Wykorzystywanie komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych do rozwijania zainteresowań, opisywanie zastosowań informatyki, ocena zagrożeń i ograniczeń, aspekty społeczne rozwoju i zastosowań informatyki. Obowiązkowy do zaliczenia semestru III Rok studiów II, semestr III 120 Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i 12. 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji dr inż. Ryszard Dziekan j.w. Ćwiczenia Podstawowa umiejętność obsługi komputera, systemów operacyjnych, urządzeń peryferyjnych, student posługuje się aplikacjami użytkowymi i oprogramowaniem edukacyjnym, korzysta z komputera i Internetu jako źródła wiedzy. Ćwiczenia 30 godz. 2 pkt ECTS Celem przedmiotu jest zapoznanie oraz nabycie umiejętności posługiwania się przez studentów środkami technologii informacyjnej oraz programami komputerowymi wykorzystywanymi w edytowaniu tekstów, obliczeniach, bazach danych, tworzeniu prezentacji, a także z wykorzystaniu Internetu w rozwiązywaniu problemów związanych ze studiowanym kierunkiem. Prezentacja, Ćwiczenia, Praca w grupach, Metoda projektu, Dyskusja, Praca z komputerem Forma zaliczenia : ZO Warunki zaliczenia: - dwa obowiązkowe zadania w trakcie trwania semestru (zapowiedziane 1 tydzień wcześniej) i obejmujące większą partie materiału , - obecność na ćwiczeniach, - wykonanie bieżących ćwiczeń W przypadku nieobecności innej niż związanych z chorobą wykonanie zadanych ćwiczeń w domu i przesłanie pocztą elektroniczną na wskazany adres. W przypadku braku możliwości spełnienia powyższych wymagań student musi odrobić zajęcia z inną grupą ćwiczeniową. Dwa zadania i wszystkie bieżące ćwiczenia mają charakter praktyczny i wykonywane są na komputerze w formie elektronicznej. Podstawowe pojęcia związane z technologią informacyjną, - najważniejsze funkcje systemu operacyjnego -wykonywanie różnych operacji na zbiorach, - rodzaje sieci komputerowych oraz ich elementy składowe, wykorzystywanie zalet pracy w sieci; - tworzenie różnego rodzaju dokumentów tekstowych z zastosowaniem zaawansowanych metod formatowania dokumentu, praca z tabelami i listami, wstawianie rysunków i wykresów, tworzenie formularzy, indeksów, spisów, korespondencja seryjna, tworzenie konspektu, stosowanie stylów. -opracowywanie danych i prowadzenie obliczeń za pomocą arkusza kalkulacyjnego, stosowanie funkcji do pisania formuł, rejestrowanie makr, tworzenie prezentacji i wykresów, -tworzenie baz danych, projektowanie tabel, wprowadzanie, modyfikowanie, sortowanie i filtrowanie danych, stosowanie zapytań, -stosowanie środków ochrony komputera przed skutkami zagrożeń. -tworzenie prezentacji multimedialnych i grafiki komputerowej -posługiwanie się pocztą elektroniczną. 121 Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Ma podstawową wiedzę dotycząc. działania sprzętu komputerowego. Zna terminologię, środki i narzędzia, obszar ich wykorzystania. Zna zasady korzystania ze źródeł informacji. Ma wiedzę nt. instalowania oprogramowań oraz usuwania prostych awarii sprzętu i oprogramowania. Student potrafi: posługiwać się oprogramowaniem użytkowym oraz przygotowywać materiały i prezentacje multimedialne, wyszukiwać, przetwarzanie i gromadzić informację oraz porozumiewać się drogą internetową. Potrafi dobrać odpowiednią aplikację w celu przedstawienia określonego zadania. Ma świadomość samodzielnego poszukiwania wiedzy (samouczenia się) .Ponadto potrafi dokonać oceny edukacyjnej przydatności oprogramowania i zasobów elektronicznych. Student ma świadomość i rozumie pozatechniczne aspekty działalności inżynierskiej w tym: problemy swobodnego dostępu do informacji i nieskrępowanej komunikacji, normy prawne i etyczne korzystania z informacji źródłowej, humanistyczne, etycznoprawne i społeczne aspekty korzystania z technologii informacyjnej, zasady etyki w korzystaniu z mediów. Etyczne i prawne zagrożenia niewłaściwego posługiwania się komputerami, oprogramowaniem i źródłami informacji - sposoby przeciwdziałania tym zagrożeniom. Rozumie wpływ technologii informacyjnej na zachowania społeczne oraz potrzebę ciągłego uczenia się. Literatura podstawowa: 1. PC sam składam komputer. Wydanie III Bartosz Danowski, Andrzej Purchla Helion: 11/2007. 2. ABC MS Office 2007 PL Autor: Adam Jaronicki Helion 08/2008 3. PowerPoint 2007 PL. Ćwiczenia Roland Zimek Data wydania: 05/2007 Literatura uzupełniająca: 1. ABC tworzenia stron WWW. Wydanie II Bartosz Danowski Data wydania: 10/2006, 2. Power Point 2000. Stefan Uss. Wydawnictwo: KOW Help Warszawa 2000, 3. Materiały elektroniczne np: http://www.microsoft.com/poland/office/, http://pl.openoffice.org/ BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 35 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 15 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 50 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 122 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Ćwiczenia numer efektu kształcenia Wykład Forma zajęć dydaktycznych Ma podstawową wiedzę dotycząc. działania sprzętu komputerowego. Zna terminologię, środki i narzędzia, obszar ich wykorzystania. Zna zasady korzystania ze źródeł informacji. Ma wiedzę nt. instalowania oprogramowań oraz usuwania prostych awarii sprzętu i oprogramowania. 1 x UMIEJĘTNOŚCI 2 Student potrafi: posługiwać się oprogramowaniem użytkowym oraz przygotowywać materiały i prezentacje multimedialne, wyszukiwać, przetwarzanie i gromadzić informację oraz porozumiewać się drogą internetową. Potrafi dobrać odpowiednią aplikację w celu przedstawienia określonego zadania. Ma świadomość samodzielnego poszukiwania wiedzy (samouczenia się) .Ponadto potrafi dokonać oceny edukacyjnej przydatności oprogramowania i zasobów elektronicznych. x KOMPETENCJE SPOŁECZNE 3 Student ma świadomość i rozumie pozatechniczne aspekty działalności inżynierskiej w tym: problemy swobodnego dostępu do informacji i nieskrępowanej komunikacji, normy prawne i etyczne korzystania z informacji źródłowej, humanistyczne, etyczno-prawne i społeczne aspekty korzystania z technologii informacyjnej, zasady etyki w korzystaniu z mediów. Etyczne i prawne zagrożenia niewłaściwego posługiwania się komputerami, oprogramowaniem i źródłami informacji sposoby przeciwdziałania tym zagrożeniom. Rozumie wpływ technologii informacyjnej na zachowania społeczne oraz potrzebę ciągłego uczenia się. x SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu Treści programowe Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Opis Wychowanie Fizyczne Instytut Tolnictwa WF.C.03 C WF.C.04 C Język polski. Student podnosi swoją sprawność ruchową,zdobywa umiejętności ruchowe z poszczególnych dyscyplin sportowych Obowiązkowy do zaliczenia semestru studiów. II rok, III- IVsemestr. mgr J.Kaszycki 123 Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne 12. Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Wiedza mgr J.Kaszycki ćwiczenia na studiach stacjonarnych Podstawowa sprawnośc ruchowa IIIsem 30 IVsem 30 1+1 Cele kształcenia: Efekty kształcenia: Celem prowadzonych działań jest podnoszenie sprawności i aktywności psychoruchowej studentów. Kształcenie umiejętności przydatnych w aktywności sportowo-rekreacyjnej. Wyrobienie u studentów potrzeby ruchu oraz dbanie o zdrowie i poprawną sylwetkę ciała. Rozwijanie zainteresowań, upodobań i indywidualnych możliwości studentów. Metoda zadaniowa, metoda bezpośredniej celowości ruchu Zaliczenie -ZAL . : Obecność, aktywność podczas zajęć, zaliczenie testu sprawnosciowego Koszykówka 10 godz. P.siatkowa 15 godz. P.nozna halowa 10godz. Unihokej 10 godz. Gry uzupełniające 5 godz LA 5 godz. Gimnastyka 5godz Przepisy gier zespołowych, zasady BHP podczas cwiczeń Student potrafi wykonać podstawowe el.. techniczne z gier zespołowych Umiejętności Student potrafi wykorzystać poznane przepisy podczas sędziowania Umie zastosowac odpowiednia asekuracje podczas cw.gimnastycznych 124 Kompetencje społeczne Student chętnie podejmuje się organizacji gier i zabaw Student chętnie bierze udział w róznego rodzaju zajeciach sportowo rekreacyjnych Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 60 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 0 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 60 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 Przepisy gier zespołowych. + 2 Zasady bhp podczas ćwiczeń. + 1 Student potrafi wykonać elementy techniczne z gier zespołowych. Student potrafi wykorzystać poznane przepisy podczas sędziowania. Student potrafi zastosować odpowiednią asekurację podczas ćwiczeń gimnastycznych. UMIEJĘTNOŚCI 2 3 + + + KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 Student chętnie podejmuje się organizacji gier i zabaw. + 125 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych 2 Student chętnie bierze udział w różnego rodzaju zajęciach sportowo-rekreacyjnych. + SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i Opis Ochrona własności intelektualnej Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku OWI.04.5.WK Polski Założeniem przedmiotu jest zapoznanie uczestników kursu z obowiązującym w Polsce i na świecie prawodawstwem i instytucjami związanymi z ochroną własności intelektualnej. Celem przedmiotu jest osiągnięcie efektów w postaci rozumienia i posługiwania się przez studentów podstawowymi pojęciami z zakresu prawa autorskiego i praw pokrewnych oraz prawa własności przemysłowej, a także praktycznego zastosowania przepisów prawnych dotyczących korzystania z utworów, znaków towarowych, wzorów przemysłowych, wzorów użytkowych i wynalazków, jak też pozyskania wiedzy z zakresu działania organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, Urzędu Patentowego RP oraz instytucji zajmujących się ochroną własności intelektualnej działających na terenie Unii Europejskiej. Obowiązkowy do zaliczenia semestru 7, IV roku studiów, III rok, semestr V Mgr inż. Mateusz Kaczmarski j.w. Wykład konwersatoryjny 15 godz 1 ECTS 126 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wiedza: - zna obowiązujące w Polsce i na świecie prawa związane z ochroną własności intelektualnej – Prawo autorskie i prawa pokrewne, O ochronie baza danych, Prawo własności przemysłowej, O zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, O rzecznikach patentowych. - zna procedury zgłaszania patentu, wynalazku, wzoru przemysłowego. Umiejętności: - potrafi wykorzystać obowiązujące prawodawstwo z zakresu ochrony własności intelektualnej do celów dydaktycznych, społecznych i przemysłowych, - analizuje i prezentuje własne poglądy nt. praw ochrony własności intelektualnej. Kompetencje społeczne: - student posiada świadomość respektowania obowiązujących praw ochrony własności intelektualnej, - rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji, Wykład konwersatoryjny, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Ocenianie ciągłe. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obecność na zajęciach, aktywne uczestnictwo w dyskusji oraz przygotowanie referatu problemowego dotyczącego prawa własności intelektualnej 1. Pojęcie własności intelektualnej i jej miejsce w prawie cywilnym i prawie europejskim – 2 godz. 2. Podział prawa własności intelektualnej na prawo autorskie i prawa pokrewne oraz prawo własności przemysłowej relacja do prawa Konkurencji – 2 godz. 3. Podmiot i przedmiot praw autorskich. Prawa majątkowe i osobiste. Podstawowe wiadomości o umowach – 2 godz. 4. Pojęcie wynalazku i patentu, podmioty uprawnione do zgłoszenia wynalazku i ochrony – 2 godz. 5. Treść patentu i podstawowe umowy dotyczące patentu. Wiadomości dotyczące rejestracji i ochrony wynalazków. Patent europejski – 2 godz. 6. Znaki towarowe, przedmiot ochrony i podmioty uprawnione do zgłaszania. Znaczenie rejestracji i używania znaku, treść prawa ochronnego – 2 godz. 7. Umowy dotyczące znaków towarowych i ochrona znaków. Wzory przemysłowe, wzory użytkowe, wzory chronione prawem autorskim – 2 godz. 8. Inne przedmioty chronione w ramach praw własności intelektualnej - bazy danych, oznaczenia geograficzne – 1 godz. - Posiada wiedzę w zakresie wykorzystania wiedzy prawnej w różnych dziedzinach działalności rolniczej i około rolniczej. - Zna i rozumie podstawowe pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności przemysłowej i prawa autorskiego. - Selekcjonuje, gromadzi i przetwarza dane z zachowaniem praw dotyczących własności intelektualnej. - Prezentuje własne poglądy z wykorzystaniem różnych form oraz uczestniczy w dyskusji celem osiągnięcia wspólnego stanowiska. - Rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji. - Rozwiązuje postawione zadania w zespole (spełniając wyznaczone funkcje) lub samodzielnie. 127 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 1. Szymanek T. Umowy z zakresu własności intelektualnej i przemysłowej. Europejska Wyższa Szkoła Prawa i Administracji 2009. 2. Ustawa z dnia 4 lutego 1994r. - O prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. 1994, nr 24, poz. 83, tekst ujednolicony 17.02.2011, z późn. zm.); 3. Ustawa z dnia 27 lipca 2001r. - O ochronie baz danych (Dz. U. 2001, nr 128, poz. 1402, tekst ujednolicony 06.11.2007, z późń. zm.); 4. Ustawa z dnia 30 czerwca 2000r. - Prawo własności przemysłowej (Dz. U. 2001 nr 49 poz. 508, z późń. zm., tekst jednolity 20.01.2009 z późń. zm.); Literatura uzupełniająca: 1. Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993r - O zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. 1993, nr 47, poz. 211, tekst ujednolicony 16.12.2009, z późn. zm.); 2. Ustawa z dnia 11 kwietnia 2001r. - O rzecznikach patentowych (Dz. U. 2001, nr 49, poz. 509, z późń. zm., tekst ujednolicony 10.12.2010); 3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 2002r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 2002, nr 8, poz. 59, z późń. zm.); 4. Konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej (Dz. U. z 1975r. nr 9 poz. 51, z późń. zm.); 5. Porozumienie w sprawie handlowych aspektów prawa własności intelektualnej (TRIAS), Dz. U. Wspólnot Europejskich L 336/214, 23.12.1994, z późn. zm.); 6. Rozporządzenie Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz. Urz. WE L 011 z dnia 14.01.1994r., z późń. zm.); 7. Układ o współpracy patentowej (Dz. U. z 1991r. nr 70 poz. 303, z póżn. zm.); 8. Konwencja o udzielaniu patentów europejskich (Dz. U. z 2004r. nr 79 poz. 737, z późn. zm.); 9. Porozumienie Madryckie o międzynarodowej rejestracji znaków (dz. U. z 1993r. nr 116 poz. 514, z późn. zm.) i protokół do tego porozumienia (Dz. U. z 2003r. nr 13 poz. 129, z późn. zm.); BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 20 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 5 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 25 1 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 128 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Ćwiczenia numer efektu kształcenia Wykład Forma zajęć dydaktycznych 1 Posiada wiedzę w zakresie wykorzystania wiedzy prawnej w różnych dziedzinach działalności rolniczej i około rolniczej. 2 Zna i rozumie podstawowe pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności przemysłowej i prawa autorskiego. x x UMIEJĘTNOŚCI 1 x Selekcjonuje, gromadzi i przetwarza dane z zachowaniem praw dotyczących własności intelektualnej. Prezentuje własne poglądy z wykorzystaniem różnych form oraz uczestniczy w dyskusji celem osiągnięcia wspólnego stanowiska. 2 x KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 2 Rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji. x Rozwiązuje postawione zadania w zespole (spełniając wyznaczone funkcje) lub x III rok / Specjalność: Planowanie przestrzenne i kształtowanie krajobrazu SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu Treści programowe Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Opis Rysunek techniczny i planistyczny Instytut Rolnictwa RO.PPiKK.01.5.C polski Podstawowe pojęcia, oznaczenia, materiały i techniki kreślarskie. Obliczanie skali, powierzchni i objętości projektowanych obiektów. Obowiązkowy do zaliczenia semestru studiów III rok, semestr V Mgr inż. Leszek Rąpała 129 Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i Założenia i cele 14. modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne j.w. ćwiczenia brak Ćwiczenia 20 2 Celem przedmiotu jest przedstawienie najważniejszych pojęć i oznaczeń pozwalających na prawidłowe odczytywanie i kreślenie rysunków technicznych, oraz obliczanie zapotrzebowania na niezbędne materiały ujęte w projektach zieleni. metody podające, ćwiczenia projektowe i graficzne Ćwiczenia: oceny formujące - ocenianie ciągłe wykonywanych zadań Ćwiczenia: 1. Podstawowe pojęcia (skala, plan, mapa itp.) 9. Przybory i materiały niezbędne do wykonywania rysunków technicznych 10. Oznaczenia stosowane w rysunku technicznym 11. Rodzaje rysunków technicznych 12. Rodzaje rzutowania obiektów 13. Skalowanie rysunków 14. Obliczanie objętości i powierzchni projektowanych obiektów - Zna podstawowe zasady wykonywania różnych rodzajów rysunku technicznego - Rozumie zasady związane z prawami autorskimi dotyczącymi projektów technicznych - Prawidłowo odczytuje, stosuje i interpretuje oznaczenia graficzne stosowane w rysunku technicznym i planistycznym - Wykonuje podstawowe rysunki techniczne przy użyciu właściwie dobranych narzędzi i metod rysunkowych w stosunku do określonego zadania - Akceptuje zasady prawidłowego wykonania rysunku technicznego i planistycznego w oparciu o normy stosowane podczas realizacji zadania - Wykorzystuje wiedzę i umiejętności w celu określenia priorytetów sprawnego działania 130 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni. Cz. 1 / Edyta Gadomska, Krzysztof Gadomski.- Warszawa : Hortpress. Sp. z o.o, 2005. Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni. Cz. 2, t / Edyta Gadomska.- Warszawa : Hortpress. Sp. z o.o, 2009. Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni. Cz. 3 / Beata Fortuna-Antoszkiewicz, Edyta Gadomska, Krzysztof Gadomski.- Warszawa : Hortpress. Sp. z o.o, 2007. Rysunek Techniczny Budowlany, Miśniakiewicz Elżbieta, Skowroński Wojciech, wyd. Arkady, 2007 Elementy Kompozycji Urbanistycznej, Wejchert Kazimierz, wyd. Arkady, 2008 Literatura uzupełniająca: Rysunek techniczny, K. Paprocki, wyd. WSIP, 1998 BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 25 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 25 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 50 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 - Zna podstawowe zasady wykonywania różnych rodzajów rysunku technicznego x 2 - Rozumie zasady związane z prawami autorskimi dotyczącymi projektów technicznych x UMIEJĘTNOŚCI 1 2 - Prawidłowo odczytuje, stosuje i interpretuje oznaczenia graficzne stosowane w rysunku technicznym i planistycznym - Wykonuje podstawowe rysunki techniczne przy użyciu właściwie dobranych narzędzi i metod rysunkowych w stosunku do określonego zadania x x KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 - Akceptuje zasady prawidłowego wykonania rysunku technicznego i planistycznego w oparciu o normy stosowane podczas realizacji zadania x 131 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych 2 - Wykorzystuje wiedzę i umiejętności w celu określenia priorytetów sprawnego działania x SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Opis Nazwa modułu/ Komputerowe podstawy projektowania przedmiotu Nazwa jednostki Instytut Rolnictwa 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu polski 4. Język przedmiotu Rodzaje, zastosowanie i funkcje różnych typów programów komputerowych 5. Treści programowe wspomagających i tworzących projekty zieleni Obowiązkowy do zaliczenia semestru studiów 6. Typ przedmiotu III rok, semestr V 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby Mgr inż. Leszek Rąpała 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia j.w. 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot ćwiczenia 10. Formuła przedmiotu brak 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć Ćwiczenia 25 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 2 13. modułowi/przedmiotow i Celem przedmiotu jest zaprezentowanie rodzajów programów wspomagających proces Założenia i cele projektowania wraz z przedstawieniem podstawowych funkcji, sposobów działania i 14. modułu/przedmiotu zastosowania wybranych programów komputerowych. metody podające, ćwiczenia projektowe i graficzne 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także Ćwiczenia: oceny formujące - ocenianie ciągłe wykonywanych zadań 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu 1. 132 Ćwiczenia: 1.Rodzaje programów komputerowych wspierających projektowanie 2.Programy wizualizacyjne 3.Podstawowe funkcje i technika projektowania zieleni w 2D 4.Projektowanie zieleni w 2D 5.Podstawowe funkcje i technika tworzenia i prezentacji wizualizacji w 2D i 3D 6.Wizualizacje aranżacji terenów zieleni w 2D i 3D Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu - Zna terminologię informatyczną, rodzaje i funkcje programów projektowych i wizualizacyjnych - Zna zasady sporządzania rysunków technicznych i wizualizacji do celów kształtowania środowiska przyrodniczego - Korzysta z komputerowego wspomagania projektowania zieleni i wizualizacji tworzonych projektów - Rozpoznaje i używa popularne programy komputerowe do celów projektowych - Rozumie potrzebę ustawicznego uczenia się - Rozwiązuje powierzone mu zadania w grupie lub samodzielnie niezależnie od powierzonej mu roli Literatura podstawowa: AutoCAD w architekturze krajobrazu, Piotr Sikorski, wyd. SGGW, 2006 Literatura uzupełniająca: Komputerowe wspomaganie projektowania CAD, Jan Bis, Ryszard Markiewicz, wyd.Rea 2008 BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 25 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 25 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 50 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć numer EFEKT KSZTAŁCENIA Forma zajęć dydaktycznych 133 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium Ćwiczenia Wykład efektu kształcenia WIEDZA 1 2 - Zna terminologię informatyczną, rodzaje i funkcje programów projektowych i wizualizacyjnych - Zna zasady sporządzania rysunków technicznych i wizualizacji do celów kształtowania środowiska przyrodniczego x x UMIEJĘTNOŚCI 1 2 - Korzysta z komputerowego wspomagania projektowania zieleni i wizualizacji tworzonych projektów - Rozpoznaje i używa popularne programy komputerowe do celów projektowych x x KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 - Rozumie potrzebę ustawicznego uczenia się x 2 - Rozwiązuje powierzone mu zadania w grupie lub samodzielnie niezależnie od powierzonej mu roli x SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu 3 4 Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5 Treści programowe 6 7 Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot 1. 2 8 Opis Podstawy projektowania zieleni Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.03.5.W, RO.PPiKK.03.5.C polski Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta podstawowymi zasadami projektowania zieleni publicznej i prywatnej oraz z funkcjami, jakie spełniają te przestrzenie. Podczas zajęć oprócz wiedzy teoretycznej student nabędzie umiejętności koncepcyjnego projektowania założeń ogrodowych z uwzględnieniem wymagań terenowych, doborem odpowiednich roślin, zaprojektowaniem założeń technicznych i małej architektury ogrodowej oraz wskazaniem wymagań pielęgnacyjnych dla projektowanego założenia. obowiązkowy do zaliczenia semestru V Rok studiów III, semestr V (studia 1-go° stacjonarne) dr inż. Barbara Banach 134 9 10 11 12 13 14 15 16 Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i Założenia i cele modułu/przedmiotu Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu j.w. wykłady + ćwiczenia Przedmioty wprowadzające: botanika, gleboznawstwo Wykład 20 godz., ćwiczenia 25 godz. 4 pkt ECTS (2 pkt. wykład + 2 pkt. ćwiczenia) Wiedza: student ma wiedzę na rodzajów i funkcji terenów zieleni, ponadto potrafi wymienić ogólne zasady oraz elementy kompozycji ogrodowych oraz wie, jakie jest znaczenie terenów zieleni dla środowiska życia człowieka i przyrody Umiejętności: student posiada podstawowe umiejętności w zakresie projektowania, zakładania i pielęgnowania przestrzeni publicznej i prywatnej, a także rozumie relację pomiędzy potrzebami użytkowników i cechami miejsca a formą zagospodarowania terenu Kompetencje społeczne: student ma poczucie odpowiedzialności za kształtowanie i ochronę walorów zieleni naturalnej i urządzonej. Student rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy, jak również chętnie podejmuje się pracy w zespole i wykonuje powierzone mu zadania Wykład akademicki, ćwiczenia audytoryjne, zajęcia projektowe, konsultacje, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Forma zaliczenia wykładów – egzamin pisemny z całości wiedzy przedstawionej na wykładach oraz uzyskanej poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest pozytywne zaliczenie ćwiczeń. Forma zaliczenia ćwiczeń – wykonanie projektu założenie ogrodowego i jego prezentacja na ocenę, obecność na ćwiczeniach – zaliczenie z oceną 135 17 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Wykłady: 1. Wprowadzenie w problematykę przedmiotu – podstawowe zasady projektowania zieleni – podstawowe pojęcia, narzędzia projektowe, linie i oznaczenia stosowane w projektowaniu zieleni (3 godz.) 2. Teoria wnętrza ogrodowego. Rodzaje wnętrz, ich elementy oraz znaczenie w kształtowaniu przestrzeni. Rodzaje i funkcje terenów zieleni. (3 godz.). 3. Normatywy przestrzenne. Miejsce terenów zieleni w krajobrazie. (3 godz.). 4. Rodzaje zadrzewień i ich znaczenie środowiskowe na terenach zielonych. (3 godz.). 5. Etapy prac projektowo-urządzeniowych (3 godz.). 6. Znaczenie i rodzaje nawierzchni trawiastych i innych w ogrodzie – zakładanie i pielęgnacja (3 godz.). 7. Elementy małej architektury ogrodowej Kosztorysowanie. (2 godz.). Sposób realizacji: wykład akademicki, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Ćwiczenia: 1. Wprowadzenie i omówienie kryteriów zaliczenia przedmiotu. Plastyczne podstawy projektowania zieleni – rysunek odręczny, perspektywa, dobór barw i kolorów, proporcje (3,5 godz.). 6. Wprowadzenie do projektowania terenów zieleni. Inwentaryzacja obszaru i oznaczenia graficzne (3,5 godz.). 7. Zasady kompozycji i doboru roślin. Zadanie projektowe: prace nad koncepcją projektową wybranego terenu zieleni; opracowanie układu funkcjonalnego (3,5 godz.). 8. Zadanie projektowe: dobór technicznego wyposażenia i małej architektury (3,5 godz.). 9. Zadanie projektowe: dobór drzew, krzewów i roślinności zielnej (3,5 godz.). 10. Zadanie projektowe: opracowanie zaleceń pielęgnacyjnych dla zaprojektowanego ogrodu (3,5 godz.). 11. Zadanie projektowe: Prezentacja wykonanego projektu (4 godz.). Sposób realizacji: ćwiczenia audytoryjne, zajęcia projektowe, prezentacja wykonanych podczas zajęć projektów, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 1. zna rodzaje i funkcje terenów zieleni 2. potrafi wymienić ogólne zasady oraz elementy kompozycji ogrodowych 3. wie, jakie jest znaczenie terenów zieleni dla środowiska życia człowieka i przyrody 1. posiada podstawowe umiejętności w zakresie projektowania, zakładania i pielęgnowania przestrzeni publicznej i prywatnej 2. rozumie relację pomiędzy potrzebami użytkowników i cechami miejsca a formą zagospodarowania terenu 1. ma poczucie odpowiedzialności za kształtowanie i ochronę walorów zieleni naturalnej i urządzonej 2. rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy 7. chętnie podejmuje się pracy w zespole i wykonuje powierzone mu zadania Literatura podstawowa: 1. Haber Z., Urbański P. 2005. Kształtowanie terenów zieleni z elementami ekologii. Wyd. AR, Poznań. 2. Gadomska E., Gadomski K. 2005. Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni. Cz. 1. Wyd. Hortpress. Sp. z o.o, Warszawa. 3. Gadomska E. 2009. Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni. Cz. 2. Wyd. Hortpress. Sp. z o.o, Warszawa. 4. Fortuna-Antoszkiewicz B., Gadomska E., Gadomski K. 2007. Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni. Cz. 3. Wyd. Hortpress. Sp. z o.o, Warszawa. Literatura uzupełniająca: 1. Brookes J. 2001. Projektowanie ogrodów. Praktyczny podręcznik dla stylistów i projektantów ogrodów. Wyd. Wiedza i Życie, Warszawa. 2. Lenard E., Wolski K. 2006. Dobór drzew i krzewów w kształtowaniu terenów zieleni. Wyd. AR, Wrocław. 3. Helmut J. Najpiękniejsze byliny: dobór i pielęgnacja roślin, komponowanie nasadzeń. Wyd. Kaliope, Warszawa. Puczel U. 2007. Kwiaty jednoroczne i dwuletnie. Wyd. Działkowiec, Warszawa 136 BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 55 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 50 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 105 4 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA * 1 zna rodzaje i funkcje terenów zieleni. 2 potrafi wymienić ogólne zasady oraz elementy kompozycji ogrodowych. * 3 wie, jakie jest znaczenie terenów zieleni dla środowiska życia człowieka i przyrody * * UMIEJĘTNOŚCI posiada podstawowe umiejętności w * zakresie projektowania, zakładania i rozumie relację pomiędzy potrzebami * użytkowników i cechami miejsca a formą KOMPETENCJE zagospodarowania SPOŁECZNE 1 2 ma poczucie odpowiedzialności za kształtowanie i ochronę walorów zieleni naturalnej i urządzonej 1 rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy chętnie podejmuje się pracy w zespole i wykonuje powierzone mu zadania 2 3 * * * * * * SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. 1. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Opis Geograficzne systemy informacji przestrzennej 137 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i Założenia i cele 14. modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu 2. Instytut Rolnictwa RO.PPiKK.04.5.W, RO.PPiKK.04.5.C polski Techniki GIS, zastosowanie GIS do kontrolowania czynników środowiskowych, przykłady aplikacji GIS, sposoby zapisu danych, układy odniesienia Obowiązkowy do zaliczenia semestru studiów III rok, semestr V dr Stanisław Kucharzyk j.w. Wykład podawczy, ćwiczenia podawcze Wykłady 10, ćwiczenia 15 W: 1 ECTS C: 1 ECTS Celem przedmiotu jest przedstawienie założeń systemów geograficznej informacji, możliwości przykładowych aplikacji, technik pozyskiwania, przetwarzania i magazynowania danych o różnych czynnikach środowiskowych metody podające, ćwiczenia problemowe Wykłady: ocena końcowa – test sprawdzający Ćwiczenia: oceny formujące - ocenianie ciągłe wykonywanych zadań Wykłady: Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji 8. 9. 10. 11. GIS-rozwój na przestrzeni lat Zastosowanie GIS Czynniki podlegające monitorowaniu Techniki pozyskiwania informacji 1. 2. 3. 4. Rodzaje systemów informatycznych GIS Metody przetwarzania danych Związki GIS z mapą Układy odniesienia Ćwiczenia: 138 - Opisuje podstawowe pojęcia i techniki pomiarowe GIS - Identyfikuje zjawiska i procesy zachodzące w atmosferze, hydrosferze i litosferze poddawane analizie systemowi informacji przestrzennej Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu - Wykorzystuje techniki matematyczne do analizy danych przestrzennych - Korzysta z komputerowego wspomagania w zakresie zbierania danych, obliczeń, interpretacji oraz prezentacji wyników - Rozumie potrzebę ustawicznego kształcenia w celu przyspieszania obróbki danych w GIS - Rozwiązuje postawione zadania w zespole (spełniając wyznaczone funkcje) lub samodzielnie Literatura podstawowa: Systemy Informacji Geograficznej –Zarządzanie danymi przestrzennymi w GIS, SIP, SIT, LIS, Leszek Litwin, Grzegorz Myrda, wyd. Helion, 2005 Literatura uzupełniająca: GIS w geografii fizycznej, ArturMagnuszewski, 1999 BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 35 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 15 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 50 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 2 - Opisuje podstawowe pojęcia i techniki pomiarowe GIS - Identyfikuje zjawiska i procesy zachodzące w atmosferze, hydrosferze i litosferze poddawane analizie systemowi informacji przestrzennej x x x x UMIEJĘTNOŚCI 1 - Wykorzystuje techniki matematyczne do analizy danych przestrzennych x 139 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych 2 - Korzysta z komputerowego wspomagania w zakresie zbierania danych, obliczeń, interpretacji oraz prezentacji wyników x KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 - Rozumie potrzebę ustawicznego kształcenia w celu przyspieszania obróbki danych w GIS x x 2 - Rozwiązuje postawione zadania w zespole (spełniając wyznaczone funkcje) lub samodzielnie x x SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i Założenia i cele 14. modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Opis Geodezja i kartografia Instytut Rolnictwa RO.PPiKK.05.5.W, RO.PPiKK.05.5.C polski Podstawowe pojęcia z zakresu geodezji, techniki i metody pomiarów sytuacyjnowysokościowych, matematyczne opracowywanie wyników pomiarów, tworzenie szkiców terenowych i przekrojów. Obowiązkowy do zaliczenia semestru studiów III rok, semestr V Mgr inż. Leszek Rąpała j.w. Wykład podawczy, ćwiczenia problemowe Wykłady 5, ćwiczenia 15 W: 1 ECTS C: 1 ECTS Celem przedmiotu jest zapoznanie z podstawowymi technikami pomiarowymi stosowanymi w geodezji, jak również urządzeniami i przetwarzaniem informacji zebranych dzięki ich pomocy. Znajomość tej wiedzy jest jednym z podstawowych elementów prawidłowego kształtowania krajobrazu metody podające, ćwiczenia problemowe 140 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Wykłady: ocena końcowa – test sprawdzający Ćwiczenia: oceny formujące - ocenianie ciągłe wykonywanych zadań Wykłady: 5. Podstawowe pojęcia związane z geodezją 6. Jednostki stosowane w geodezji 7. Tworzenie szkicu terenowego 8. Osnowy pomiarowe 9. Inwentaryzacja terenowa 10. Nowoczesne techniki geodezyjne Ćwiczenia: 19. Metody tyczenia prostych w terenie 20. Metody pomiaru odległości w terenie 21. Metody pomiaru kątów w terenie 22. Przeliczanie skali 23. Przeliczanie powierzchni i objętości 24. Tworzenie przekroju terenowego Wiedza - Zna techniki pomiarowe i budowę podstawowych narzędzi i urządzeń geodezyjnych - Zna metody obliczeniowe stosowane w geodezji Umiejętności - wykorzystuje aparat matematyczno-statystyczny do opisów geodezyjnych - Potrafi wykonać proste zadania pomiarowe z prawidłowym zastosowaniem technik i urządzeń geodezyjnych Kompetencje społeczne - Rozumie potrzeby ciągłego dokształcania sie w zakresie wykonywanego zawodu - Wykorzystuje wiedzę i umiejętności w celu określenia priorytetów sprawnego działania Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni cz.1 E. Gadomska Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni. Cz. 2, Edyta Gadomska.- Warszawa : Hortpress. Sp. z o.o, 2009. Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni. Cz. 3 Beata Fortuna-Antoszkiewicz, Edyta Gadomska, Krzysztof Gadomski.- Warszawa : Hortpress. Sp. z o.o, 2007. Uzupełniająca: Geodezja I,II A. Jagielski Geodezja katastralna – procedury geodezyjne i prawne R. Malina BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 30 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 20 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 50 141 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 - Zna techniki pomiarowe i budowę podstawowych narzędzi i urządzeń geodezyjnych x x 2 - Zna metody obliczeniowe stosowane w geodezji x x UMIEJĘTNOŚCI 1 wykorzystuje aparat matematycznostatystyczny do opisów geodezyjnych x 2 - Potrafi wykonać proste zadania pomiarowe z prawidłowym zastosowaniem technik i urządzeń geodezyjnych x KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 - Rozumie potrzeby ciągłego dokształcania sie w zakresie wykonywanego zawodu x 2 - Wykorzystuje wiedzę i umiejętności w celu określenia priorytetów sprawnego działania x x SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Opis Podstawy kształtowania krajobrazu rolniczego Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.06.5.W, RO.PPiKK.05.6.C polski Celem szczegółowym przedmiotu i zadaniem dydaktycznym jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu: przedmiotu badań gospodarki przestrzennej, problematyki badawczej gospodarki przestrzennej, przestrzennej równowagi gospodarki, zjawisk i procesów dynamicznych w gospodarce przestrzennej, prawidłowości i mechanizmów występujących w gospodarce przestrzennej, sposobów budowania teorii w gospodarce przestrzenne oraz głównych teorii gospodarki przestrzennej. Celem przedmiotu jest także przedstawienie studentom rodzajów, form i struktury modeli gospodarki przestrzennej, zapoznanie ich z modelowaniem gospodarki przestrzennej oraz budową scenariuszy przestrzennego zagospodarowania kraju, a także z oceną wariantów rozwoju i wyborem strategii zadowalających. Obowiązkowy do zaliczenia w semestrze V Rok studiów III, semestr V 142 Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Dr inż. Ryszard Dziekan j. w. wykłady + ćwiczenia brak Wykłady 10 godz., ćwiczenia 15 godz. 3 pkt ECTS (1 pkt. wykład + 2 pkt. ćwiczenia) Po zrealizowaniu przedmiotu student zna główne zagadnienia dotyczące przedmiotu, problematyki badawczej i sposobu budowania teorii w gospodarce przestrzennej, posługuje się podstawową terminologię związaną z gospodarką przestrzenną oraz dostrzega różnice, wady i zalety różnych sposobów budowania teorii w gospodarce przestrzennej. Ponadto student posiada umiejętności analizowania i tworzenia zarysu scenariuszy przestrzennego zagospodarowania kraju oraz oceny wariantów rozwoju i wybór strategii zadowalających. Nabywa także umiejętności dokonania analizy progowej. Student potrafi organizować sobie pracę na zajęciach i rozwiązywać postawione oraz potrafi współdziałać i pracować w grupie pod presją czasu, podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych, analizowania wyników i opracowywania wniosków, a także rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji. metody podające, ćwiczenia problemowe ,samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Forma zaliczenia wykładów – zaliczenie pisemne końcowe Forma zaliczenia ćwiczeń – ocenianie ciągłe na podstawie rozwiązywanych zadań 143 Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Wykłady: 1. Tradycje gospodarki przestrzennej 2. Przedmiot badań gospodarki przestrzennej 3. Zarys problematyki badawczej gospodarki przestrzennej 4. Przestrzenna równowaga gospodarki 5. Zjawiska i procesy dynamiczne w gospodarce przestrzennej 6. Prawidłowości i mechanizmy występujące w gospodarce przestrzennej 7. Sposoby budowania teorii w gospodarce przestrzennej 8. Przegląd głównych teorii gospodarki przestrzennej Ćwiczenia: 1.Rodzaje, forma i struktura modeli gospodarki przestrzennej 2.Modelowanie gospodarki przestrzennej 3.Budowa scenariuszy przestrzennego zagospodarowania kraju 4.Wykres przesunięć międzyregionalnych i międzystrefowych w miastach 5.Ocena wariantów rozwoju i wybór strategii zadowalających 6.Analiza progowa 1. zna główne zagadnienia dotyczące przedmiotu, problematyki badawczej i sposobu budowania teorii w gospodarce przestrzennej 2. zna podstawową terminologię związaną z gospodarką przestrzenną, 3. dostrzega różnice, wady i zalety różnych sposobów budowania teorii w gospodarce przestrzennej 1. Posiada umiejętności analizowania i tworzenia zarysu scenariuszy przestrzennego zagospodarowania kraju , 2. Posiada umiejętność oceny wariantów rozwoju i wybór strategii zadowalających 3. Nabywa umiejętności dokonania analizy progowej. 1. potrafi organizować sobie pracę na zajęciach i rozwiązywać postawione oraz potrafi współdziałać i pracować w grupie pod presją czasu, podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych, analizowania wyników i opracowywania wniosków, 2. rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji. Literatura podstawowa: 1. Gospodarka a środowisko i ekologia, K. Małachowski, wyd. 3, Warszawa, CeDeWu, 2012r. Literatura uzupełniająca: 1. Gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne, R. Domański, wyd. PWN, 2007r. 2. Gospodarka regionalna i lokalna, Z. Strzelecki, wyd. PWN. 3. WPR : nowoczesna polityka rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich / [aut. Piotr Bajek et al.].- Warszawa : Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA, 2007 BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 40 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 35 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 75 3 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć numer EFEKT KSZTAŁCENIA Forma zajęć dydaktycznych 144 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium Ćwiczenia Wykład efektu kształcenia WIEDZA zna główne zagadnienia dotyczące przedmiotu, problematyki badawczej i sposobu budowania teorii w gospodarce przestrzennej zna podstawową terminologię związaną z gospodarką przestrzenną, 1 2 dostrzega różnice, wady i zalety różnych sposobów budowania teorii w gospodarce przestrzennej 3 * * * UMIEJĘTNOŚCI Posiada umiejętności analizowania i tworzenia zarysu scenariuszy przestrzennego zagospodarowania kraju 1 * 2 Posiada umiejętność oceny wariantów rozwoju i wybór strategii zadowalających * 3 Nabywa umiejętności progowej. * dokonania analizy KOMPETENCJE SPOŁECZNE potrafi organizować sobie pracę na zajęciach i rozwiązywać postawione oraz potrafi współdziałać i pracować w grupie pod presją czasu, podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych, analizowania wyników i opracowywania wniosków 1 2 rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji. * * * SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. Opis Przyrodnicze uwarunkowania gospodarowania w rolnictwie Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.07.5.W, RO.PPiKK.07.5.C polski 145 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Celem szczegółowym przedmiotu i zadaniem dydaktycznym jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu: podstawowych pojęć i zasad stosowanych w badaniu krajobrazów, podstaw wyróżniania jednostek krajobrazowych, struktury i funkcjonowania krajobrazu, stabilności i dynamiki krajobrazu, określenie miejsca człowieka w krajobrazie, poznanie specyfiki krajobrazów południowo-wschodniej Polski, zaznajomienie z podstawami waloryzacji krajobrazów. Rozwinięcie pojęcia: krajobraz i ekosystem jako podstawowe poziomy organizacji przyrody szczególnie ważne dla planowania przestrzennego. Celem przedmiotu jest także określenie roli wybranych czynników środowiskowych, społecznych i kulturowych w kształtowaniu przestrzeni terenów wiejskich, pokazanie zmian w układach przestrzennych - ewolucja krajobrazu wiejskiego. Podczas zajęć zostaną omówione współczesne problemy gospodarowania przestrzenią na obszarach wiejskich, nowe tendencje w rozwoju krajobrazu, zmiany funkcjonalne w obszarach wiejskich - modernizacja rolnictwa, urbanizacja wsi, wraz z czynnikami degradującymi przestrzeń wiejską. Zakres tematyczny zajęć obejmie również tematy związane z problematyką odnowy wsi oraz ochrony dziedzictwa kulturowego – (rewitalizacja krajobrazów wiejskich) i ochrony przyrody na obszarach wiejskich. Celem szczegółowym przedmiotu jest również poznanie podstawowych zasad użytkowania przestrzeni w obszarach objętych ochroną - uwarunkowania prawne. Obowiązkowy do zaliczenia w semestrze V Rok studiów III, semestr V mgr inż. Leszek Rąpała (wykłady), mgr inż. Alina Chomiszczak (ćwiczenia) j. w. wykłady + ćwiczenia brak Wykłady 15 godz., ćwiczenia 20 godz. 2 pkt ECTS (1 pkt. wykład + 1 pkt. ćwiczenia) Po zrealizowaniu przedmiotu student zna główne zagadnienia dotyczące problematyki przyrodniczych uwarunkowań gospodarowania przestrzenią, zna podstawową terminologię, przyrodnicze i kulturowe składniki przestrzeni, dostrzega podstawowe relacje pomiędzy środowiskiem naturalnym a gospodarczymi sposobami wykorzystywania jego zasobów zgodnie z zasadami rozwoju zrównoważonego. Kształtuje umiejętności dostrzegania podstawowych relacji pomiędzy środowiskiem naturalnym a sposobami zagospodarowania terenu. Analizuje i prowadzi dyskusje z zakresu ekologicznych uwarunkowań przestrzennego zagospodarowania gminy, województwa, kraju. Podaje propozycje proekologicznych rozwiązań problemów na styku przyroda – gospodarka. Nabywa umiejętności rozumienia i analizowania procesów dokonujących się w środowisku przyrodniczym, identyfikuje zagrożenia ekologiczne oraz przestrzega naturalnych praw rządzących przyrodą przy zastosowaniu skutecznych instrumentów ochrony przyrody. Posiada umiejętność podejmowania decyzji gospodarczych zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju tak, by nie spowodować w środowisku przyrodniczym nieodwracalnych zmian. Wykład akademicki, ćwiczenia ,samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 146 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza 18 Zamierzon e efekty kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Warunkiem do zaliczenia przedmiotu jest opanowanie treści merytorycznych przedstawianych podczas zajęć, aktywność podczas omawiania poszczególnych zagadnień, pisemne prace kontrolne , obecność, praca końcowa pisemna . Wykłady: 1. Ekologia krajobrazu jako synteza wiedzy o środowisku. Zakres badań i działy ekologii krajobrazu. 2. Krajobraz jako środowisko. Zależności między składowymi częściami krajobrazu. 3. Ekologiczne podstawy gospodarowania przestrzenią. 4. Przyrodnicze podstawy kształtowania krajobrazu wiejskiego. Cechy przestrzeni wiejskiej - formy i struktura. 5. Rola wybranych czynników środowiskowych, społecznych i kulturowych w kształtowaniu przestrzeni wiejskiej. 6. Zmiany w układach przestrzennych - ewolucja krajobrazu wiejskiego. 7. Współczesne problemy gospodarowania przestrzenią na obszarach wiejskich. 8. Czynniki degradujące przestrzeń wiejską. 9. Potencjał turystyczny krajobrazu wiejskiego a agroturystyka. Ćwiczenia: 1. Rewitalizacja krajobrazów wiejskich. 2. Ochrona przyrody na obszarach wiejskich. 3. Potencjał turystyczny krajobrazu wiejskiego a agroturystyka. 4. Krajobraz rolniczy: zachowanie jego różnorodności biologicznej, zadrzewienia śródpolne w krajobrazie rolniczym i ich wprowadzanie, kodeks dobrych praktyk rolniczych, rolnictwo ekologiczne. 5. Zasady użytkowania przestrzeni wiejskiej - uwarunkowania prawne. 6. Wybrane techniki badawcze w ocenie krajobrazu wiejskiego. 1. zna główne zagadnienia dotyczące problematyki przyrodniczych uwarunkowań gospodarowania przestrzenią, 2. zna podstawową terminologię, przyrodnicze i kulturowe składniki przestrzeni, 3. dostrzega podstawowe relacje pomiędzy środowiskiem naturalnym a gospodarczymi sposobami wykorzystywania jego zasobów zgodnie z zasadami rozwoju zrównoważonego. 1.Kształtuje umiejętności dostrzegania podstawowych relacji pomiędzy środowiskiem naturalnym a sposobami zagospodarowania terenu. Analizuje i prowadzi dyskusje z zakresu ekologicznych uwarunkowań przestrzennego zagospodarowania gminy, województwa, kraju, 2.Posiada umiejętność podejmowania decyzji gospodarczych zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju tak, by nie spowodować w środowisku przyrodniczym nieodwracalnych zmian, 3.Nabywa umiejętności rozumienia i analizowania procesów dokonujących się w środowisku przyrodniczym, identyfikuje zagrożenia ekologiczne oraz przestrzega naturalnych praw rządzących przyrodą przy zastosowaniu skutecznych instrumentów ochrony przyrody. 1.potrafi organizować sobie pracę na zajęciach i rozwiązywać postawione oraz potrafi współdziałać i pracować w grupie pod presją czasu, podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych, analizowania wyników i opracowywania wniosków, 2.rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji, 3.Podaje propozycje proekologicznych rozwiązań problemów na styku przyroda – gospodarka. 147 19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 1.Richling A., Solon J. 1998: Ekologia krajobrazu. PWN, Warszawa. 2.Ekologia, A Mackenzie,Warszawa,wyd. PWN,2005r. 3.Ekologia : eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności / Charles J. Krebs ; przekł. z jęz. ang. Anna Kozakiewicz, Michał Kozakiewicz, Jakub Szacki.- Wyd. 4. zm.Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011. Literatura uzupełniająca: 1.Adamowicz M.,2006. Zrównoważony i trwały rozwój wsi i rolnictwa. Praca zesp. pored. Adamowicz M.. Wyd. SGGW Warszawa. 2.Kassenberg A., Marek M. J. 1986. Ekologiczne aspekty przestrzennego zagospodarowania kraju. PWN. Warszawa. 3.Ziobrowski Z., Rębowska A. (red.) 2002: Dylematy gospodarki przestrzennej - od diagnozy do procedur administracyjnych. Inst. Rozwoju Miast, Kraków. 5.Kożuchowski K. 2005. Walory przyrodnicze w turystyce i rekreacji. Wydawnictwo Kurpisz S.A., Poznań. 6.Pyłka-Gutowska E. 2000. Ekologia z ochroną środowiska. Wyd. Oświata, Warszawa 7.Kurnatowska A., 2002. Ekologia. Jej związki z różnymi dziedzinami wiedzy. PWN BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 45 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 15 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 60 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 2 3 zna główne zagadnienia dotyczące problematyki przyrodniczych uwarunkowań gospodarowania przestrzenią, zna podstawową terminologię, przyrodnicze i kulturowe składniki przestrzeni, dostrzega podstawowe relacje pomiędzy środowiskiem naturalnym a gospodarczymi sposobami wykorzystywania jego zasobów zgodnie z zasadami rozwoju zrównoważonego. * * * UMIEJĘTNOŚCI 1 Kształtuje umiejętności dostrzegania podstawowych relacji pomiędzy środowiskiem naturalnym a sposobami zagospodarowania terenu. Analizuje i prowadzi dyskusje z zakresu ekologicznych uwarunkowań przestrzennego zagospodarowania gminy, województwa, kraju, * 148 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych Posiada umiejętność podejmowania decyzji gospodarczych zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju tak, by nie spowodować w środowisku przyrodniczym nieodwracalnych zmian, Nabywa umiejętności rozumienia i analizowania procesów dokonujących się w środowisku przyrodniczym, identyfikuje zagrożenia ekologiczne oraz przestrzega naturalnych praw rządzących przyrodą przy zastosowaniu skutecznych instrumentów ochrony przyrody. 2 3 * * * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE potrafi organizować sobie pracę na zajęciach i rozwiązywać postawione oraz potrafi współdziałać i pracować w grupie pod presją czasu, podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych, analizowania wyników i opracowywania wniosków, 1 2 rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji, 3 Podaje propozycje proekologicznych rozwiązań problemów na styku przyroda – gospodarka. * * * * SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu 3 4 Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5 Treści programowe 6 7 Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych 1. 2. 8 9 10 11 12 Opis Rośliny ozdobne Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.08.5.W, RO.PPiKK.08.5.C polski Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z ogólnymi zasadami uprawy i doboru oraz walorów zielnych i zdrewniałych roślin ozdobnych Podczas zajęć omawiane zostaną grupy roślin ozdobnych mających zastosowanie w założeniach ogrodowych, parkowych i w zieleni miejskiej. Student pozna również znaczenie roślin ozdobnych w ochronie środowiska, ich wpływ na powietrze, wodę i glebę oraz oddziaływanie roślin ozdobnych na samopoczucie i zdrowie człowieka. obowiązkowy do zaliczenia semestru V Rok studiów III, semestr V (studia 1-go° stacjonarne) dr inż. Barbara Banach j.w. wykłady + ćwiczenia Przedmioty wprowadzające: botanika, fizjologia roślin, gleboznawstwo Wykład 20 godz., ćwiczenia 25 godz. 149 13 14 15 16 Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i Założenia i cele modułu/przedmiotu Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu 3 pkt ECTS (1 pkt. wykład + 2 pkt. ćwiczenia) Wiedza: Student zna podstawowe grupy roślin ozdobnych: zielnych i o pędach zdrewniałych oraz posiada wiedzę dotyczącą znaczenia roślin ozdobnych w środowisku i w życiu człowieka. Umiejętności: Student potrafi poprawnie rozpoznawać podstawowe gatunki ozdobnych roślin zielnych i zdrewniałych, jak również umie dobrać odpowiednie gatunki roślin ozdobnych do określonych warunków abiotycznych, a także potrafi wskazać sposób wykorzystania poszczególnych grup roślin ozdobnych w ogrodach i zieleni publicznej Kompetencje społeczne: Student rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy oraz czuje odpowiedzialność za otaczające go środowisko i najbliższe otoczenie człowieka, jak również propaguje wykorzystania roślin ozdobnych w krajobrazie. Wykład akademicki, ćwiczenia audytoryjne, zajęcia terenowe, konsultacje, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Forma zaliczenia wykładów – egzamin pisemny z całości wiedzy przedstawionej na wykładach i ćwiczeniach oraz uzyskanej poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest pozytywne zaliczenie ćwiczeń. Forma zaliczenia ćwiczeń –pozytywne zaliczenie dwóch kolokwiów, obecność na ćwiczeniach – zaliczenie z oceną 150 17 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza 18 Zamierzon e efekty kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne 19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Wykłady: 8. Wprowadzenie w problematykę przedmiotu – znaczenie, funkcje i zastosowanie roślin ozdobnych (2 godz.) 9. Znaczenie roślin ozdobnych w ochronie środowiska; wpływ na powietrze, wodę i glebę. Oddziaływanie roślin ozdobnych na samopoczucie i zdrowie człowieka (3 godz.). 10. Charakterystyka podstawowych grup roślin ozdobnych. Czynniki decydujące o wartości i jakości roślin ozdobnych (3 godz.). 11. Zapoznanie się z ozdobnymi roślinami jednorocznymi, dwuletnimi, cebulowymi i bylinami (3 godz.). 12. Zapoznanie się z ozdobnymi drzewami i krzewami (3 godz.). 13. Charakterystyka roślin doniczkowych i balkonowych (3 godz.). 14. Dobór roślin ozdobnych do tworzenia kompozycji w ogrodach i zieleni miejskiej w okresie wiosny, lata i jesieni (3 godz.). Sposób realizacji: wykład akademicki, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Ćwiczenia: 8. Rośliny ozdobne, wprowadzenie – zajęcia organizacyjne; Rośliny jednoroczne (uprawiane z siewu i rozsady) - podchodzenie, opis, wymagania, produkcja, zastosowanie (4 godz.). 9. Rośliny dwuletnie i wieloletnie niezimujące w gruncie - podchodzenie, opis, wymagania, produkcja, zastosowanie (4 godz.). 5. Byliny ogrodowe, rośliny cebulowe, bulwiaste i kłączowe - podchodzenie, opis, wymagania, produkcja, zastosowanie. Kolokwium (4 godz.). 6. Rośliny wodne, trawy ozdobne, paprocie, wrzosy i wrzośce - podchodzenie, opis, wymagania, produkcja, zastosowanie (4 godz.). 7. Zajęcia terenowe w gospodarstwie szkółkarskim (5 godz.). 8. Zasady produkcji roślin ozdobnych doniczkowych (rośliny o dekoracyjnych liściach, kwiatach, owocach egzotycznych; kaktusy i inne sukulenty).Kolokwium (4godz.). 9. Drzewa i krzewy ozdobne - podchodzenie, opis, wymagania, produkcja, zastosowanie. Zaliczenie ćwiczeń (5 godz.). Sposób realizacji: ćwiczenia audytoryjne, zajęcia terenowe, prezentacje przygotowane samodzielnie przez studentów, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 1. zna podstawowe grupy roślin ozdobnych: zielnych i o pędach zdrewniałych. 2. posiada wiedzę dotyczącą znaczenia roślin ozdobnych w środowisku i w życiu człowieka. 1. potrafi poprawnie rozpoznawać podstawowe gatunki ozdobnych roślin zielnych i zdrewniałych 2. potrafi dobrać odpowiednie gatunki roślin ozdobnych do określonych warunków abiotycznych 3. potrafi wskazać sposób wykorzystania poszczególnych grup roślin ozdobnych w ogrodach i zieleni publicznej 1. rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy 2. czuje odpowiedzialność za otaczające go środowisko i najbliższe otoczenie człowieka. 8. propaguje wykorzystania roślin ozdobnych w krajobrazie. Literatura podstawowa: 1. Startek L., Mynett K. 2003. Rośliny ozdobne. Wyd. Hortpress. Sp. z o.o, Warszawa. 2. Latocha P. 2006. Rośliny ozdobne w architekturze krajobrazu. Wyd. Hortpress. Sp. z o.o., Warszawa. 3. Bernaciak A., Omiecka J., Smogorzewska W. 2007. Rośliny ozdobne w architekturze krajobrazu. Wyd. Hortpress. Sp. z o.o., Warszawa. 4. Seneta W., Dolatowski J. 2007. Dendrologia. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 5. Waźbińska J., Kawecki Z., Płoszaj B. 2008. Drzewa i krzewy liściaste. Wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn. Literatura uzupełniająca: 1. Grabowski K., Krause J., Lisiecka A., Oszkinis K., Szczepaniak S. 1990. Rośliny ozdobne. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Pacholczak A., Szydło W. 2008. Zeszyt pomocniczy do ćwiczeń z przedmiotu Rośliny ozdobne dla studentów Wydziału Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu (skrypt). Wyd. SGGW, Warszawa. 151 BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 52 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 33 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 85 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 3 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 2 Zna podstawowe grupy roślin ozdobnych: zielnych i o pędach zdrewniałych. Posiada wiedzę dotyczącą znaczenia roślin ozdobnych w środowisku i w życiu człowieka. * * UMIEJĘTNOŚCI 1 2 3 potrafi poprawnie rozpoznawać podstawowe gatunki ozdobnych roślin zielnych i zdrewniałych potrafi dobrać odpowiednie gatunki roślin ozdobnych do określonych warunków abiotycznych potrafi wskazać sposób wykorzystania poszczególnych grup roślin ozdobnych w ogrodach i zieleni publicznej * * * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy * 2 czuje odpowiedzialność za otaczające środowisko i najbliższe otoczenie człowieka. go * 3 propaguje wykorzystania w krajobrazie. ozdobnych * roślin 152 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych III ROK BLOK A (PPiKK) SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu 3 4 Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5 Treści programowe 6 7 Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i 1 2 8 9 10 11 12 13 14 Założenia i cele modułu/przedmiotu 15 Metody dydaktyczne Opis Kształtowanie krajobrazu i terenów zieleni Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.09.5.W, RO.PPiKK.09.5.C polski Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta podstawowymi zasadami kształtowania krajobrazu zamkniętego i otwartego. Podczas zajęć omawiane zostaną sposoby kształtowania krajobrazu i zieleni na obszarach miejskich, podmiejskich i wiejskich oraz w dolinach rzecznych. Student pozna także rolę wody oraz zadrzewień w kształtowaniu krajobrazu i zieleni na różnych obszarach. obowiązkowy do zaliczenia semestru V Rok studiów III, semestr V (studia 1-go° stacjonarne) dr inż. Barbara Banach j.w. wykłady + ćwiczenia Przedmioty wprowadzające: botanika, gleboznawstwo Wykład 15 godz., ćwiczenia 20 godz. 2 pkt ECTS (1 pkt. wykład + 1 pkt. ćwiczenia) Wiedza: student ma wiedzę na temat kształtowania krajobrazu w strefach miejskich, podmiejskich, wiejskich i półnaturalnych oraz zna rolę zadrzewień i zakrzaczeń oraz wody w terenach zieleni i w krajobrazie. Umiejętności: student posiada podstawowe umiejętności w zakresie kształtowania krajobrazu i terenów zieleni, a także rozumie relację pomiędzy potrzebami użytkowników i cechami miejsca a formą zagospodarowania terenu. Kompetencje społeczne: student rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy, chętnie podejmuje się pracy w zespole i wykonuje powierzone mu zadania oraz jest świadomy oddziaływania antropogenicznego na kształt biosfery i jego skutków Wykład akademicki, ćwiczenia audytoryjne, zajęcia projektowe, konsultacje, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 153 16 17 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza 18 Zamierzon e efekty kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Forma zaliczenia wykładów – egzamin pisemny z całości wiedzy przedstawionej na wykładach oraz uzyskanej poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest pozytywne zaliczenie ćwiczeń. Forma zaliczenia ćwiczeń – wykonanie projektu zagospodarowania zieleni i jego prezentacja na ocenę, obecność na ćwiczeniach – zaliczenie z oceną Wykłady: 1. Wprowadzenie w problematykę przedmiotu – Charakterystyka różnych form zieleni. Najważniejsze zasady kształtowania krajobrazu i urządzania terenów zieleni na obszarach miejskich (2godz.) 2. Urządzanie i pielęgnowanie zieleni w strefach podmiejskich - korytarze ekologiczne, rekreacja, lasy podmiejskie, ścieżki rowerowe (2 godz.). 3. Kształtowanie krajobrazu i zieleni na terenach wiejskich - cel, zakres, wytrzymałość środowiska na zmiany powodowane inwestycjami rolniczymi, zieleń w obrębie osiedla wiejskiego (2 godz.). 4. Kształtowanie krajobrazu i zieleni dolin rzecznych - bulwary, międzywala, poldery, wały (2 godz.). 5. Woda na terenach zieleni (cieki, rowy, zbiorniki wodne, fontanny, stopnie wodne, młyny wodne itp.). Systemy nawodnień na terenach zieleni (2 godz.). 6. Drogi i place na terenach zieleni, mała architektura. Infrastruktura na terenach zieleni. Projektowanie zieleni w zależności od istniejącej infrastruktury. (2 godz.). 4. Rola zadrzewień w ograniczaniu rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń i hałasu. Strefy buforowe wokół zakładów przemysłowych Najciekawsze formy zieleni parkowej w Polsce i na świecie (3 godz.). Sposób realizacji: wykład akademicki, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Ćwiczenia: 5. Wprowadzenie i omówienie kryteriów zaliczenia przedmiotu. Elementy projektu kształtowania krajobrazu i terenów zieleni (3 godz.). 6. Koncepcja zagospodarowania i kształtowania zieleni na terenach miejskich, podmiejskich czy wiejskich (zieleń parkowa, osiedlowa, zieleń wokół zakładów przemysłowych, bulwary itp. (11 godz.). 7. Harmonogram i kosztorys do projektu (3 godz.). 8. Zaliczenie ćwiczeń (3 godz.). Sposób realizacji: ćwiczenia audytoryjne, zajęcia projektowe, prezentacja wykonanych podczas zajęć projektów, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 1. ma wiedzę na temat kształtowania krajobrazu w strefach miejskich, podmiejskich, wiejskich i półnaturalnych 2. zna rolę zadrzewień i zakrzaczeń oraz wody w terenach zieleni i w krajobrazie 1. posiada podstawowe umiejętności w zakresie kształtowania krajobrazu i terenów zieleni 2. rozumie relację pomiędzy potrzebami użytkowników i cechami miejsca a formą zagospodarowania terenu 1. rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy 2. chętnie podejmuje się pracy w zespole i wykonuje powierzone mu zadania 3. jest świadomy oddziaływania antropogenicznego na kształt biosfery i jego skutków 154 19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 1. Haber Z., Urbański P. 2008. Kształtowanie terenów zieleni z elementami ekologii. Wyd. Akademii Rolniczej w Poznaniu, Poznań. 2. Krajobraz przyrodniczy i kulturowy. Kazimierz Kopczyński, Janusz Skoczylas.Poznań : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2008. Literatura uzupełniająca: 1. Oleksyn H. 2011. Kompozycje roślinne w kształtowaniu terenów zieleni. Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań. 2. Kupidura A. 2011. Wartość krajobrazu. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 3. Królikowski J. 2010. Społeczno-kulturowe podstawy gospodarowania przestrzenią. Wyd. SGGW, Warszawa. 4. Lenard E. 2006. Dobór drzew i krzewów w kształtowaniu terenów zieleni. Wyd. Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław. Żarska B. 2006. Modele ekologiczno-przestrzenne i zasady kształtowania krajobrazu gmin wiejskich. Wyd. SGGW, Warszawa. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 45 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 10 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 55 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 ma wiedzę na temat kształtowania krajobrazu w strefach miejskich, podmiejskich, wiejskich i półnaturalnych 2 zna rolę zadrzewień i zakrzaczeń oraz wody w terenach zieleni i w krajobrazie 1 posiada podstawowe umiejętności w zakresie kształtowania krajobrazu i terenów zieleni rozumie relację pomiędzy potrzebami użytkowników i cechami miejsca a formą zagospodarowania terenu * * UMIEJĘTNOŚCI 2 * * * * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 2 rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy chętnie podejmuje się pracy w zespole i wykonuje powierzone mu zadania * * * 155 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych jest świadomy oddziaływania antropogenicznego na kształt biosfery i jego skutków 3 * SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu 3 4 Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5 Treści programowe 6 7 Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i 1. 2 8 9 10 11 12 13 14 Założenia i cele modułu/przedmiotu Opis Ekologia krajobrazu i ochrona przyrody Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.10.5.W, RO.PPiKK.10.5.C polski Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z teoretycznymi podstawami ekologii krajobrazu, specyfiką tej dziedziny wiedzy i jej miejscem wśród nauk ekologicznych, a także z zagadnieniami dotyczącymi aktualnych form i metod ochrony przyrody Podczas zajęć omówione zostaną systemy krajobrazowe wraz z ich komponentami oraz typy krajobrazów. Student pozna również strukturę organizacji ochrony przyrody w Polsce i formy ochrony przyrody oraz sposoby ich powoływania i funkcjonowanie. obowiązkowy do zaliczenia semestru V Rok studiów III, semestr V (studia 1-go° stacjonarne) dr inż. Barbara Banach j.w. wykład + ćwiczenia Przedmioty wprowadzające: botanika, zoologia z systematyką, agroekologia z ochroną środowiska, biogeografia Wykład 20 godz., ćwiczenia 20 godz. 3 pkt ECTS (2 pkt. wykład + 1 pkt. ćwiczenia) Wiedza: Student potrafi wyjaśnić podstawowe definicje i teorie stosowane w ekologii krajobrazu i ochronie przyrody oraz rozumie zależności pomiędzy elementami krajobrazu, a także wymienia formy ochrony przyrody i wie jak one funkcjonują i jaki jest cel ich powoływania. Umiejętności: Student potrafi dokonać obliczeń i wykazuje umiejętność poprawnego wnioskowania na podstawie uzyskanych wyników, dotyczących ochrony przyrody, dokonywać prostych analiz znaczeniowych jak klasyfikacja, porównanie, rozróżnianie podstawowych pojęć czy schematów, jak również umie wykorzystywać dostępne źródła informacji, w tym źródła elektroniczne, w celu poszerzenia wiedzy dotyczącej najnowszych osiągnięć z zakresu ekologii krajobrazu i ochrony przyrody. Kompetencje społeczne: Student rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy, a przede wszystkim jest zaangażowany i rozumie potrzebę ochrony przyrody ożywionej i nieożywionej. 156 15 16 Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Wykład akademicki, ćwiczenia audytoryjne, konsultacje, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Forma zaliczenia wykładów – pisemne zaliczenie z oceną z całości wiedzy przedstawionej na wykładach oraz uzyskanej poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest pozytywne zaliczenie ćwiczeń. Forma zaliczenia ćwiczeń – przygotowanie teoretyczne do zajęć sprawdzane każdorazowo na ich początku, realizacja zadań podczas trwania ćwiczeń sprawdzane po zakończeniu każdych zajęć, pozytywne zaliczenie dwóch kolokwiów, obecność na ćwiczeniach – zaliczenie z oceną 157 17 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza 18 Zamierzon e efekty kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wykłady: 1.Wprowadzenie w tematykę przedmiotu. Omówienie warunków zaliczenia przedmiotu oraz literatury obowiązkowej i uzupełniającej. Podstawowe definicje, terminologia ekologii krajobrazu. Zakres badań i działy ekologii krajobrazu. Systemy krajobrazowe. Zależności między składowymi krajobrazu. Geokomponenty, geokompleks, ekosystem. Wyróżnianie jednostek krajobrazowych (2 godz.). 2.Klasyfikacja krajobrazów Polski. Struktura krajobrazu. Funkcjonowanie krajobrazu. Metody badania struktury i funkcjonowania krajobrazów (3 godz.). 3.Teoria wysp. Model płatów i korytarzy. Granice, ekotony i bariery w krajobrazie Różnorodność biologiczna w krajobrazie. Lokalne i globalne przyczyny zagrożeń krajobrazu. Warunki stabilności krajobrazu. Waloryzacja krajobrazu (3 godz.). 4.Struktura organizacji ochrony przyrody w Polsce. Formy ochrony przyrody: ochrona obszarowa - parki narodowe, rezerwaty przyrody (3 godz.). 5.Struktura organizacji ochrony przyrody w Polsce. Formy ochrony przyrody: ochrona obszarowa - parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, sieć NATURA 2000 (3 godz.). 6.Struktura organizacji ochrony przyrody w Polsce. Formy ochrony przyrody: ochrona indywidualna - pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo – krajobrazowe (3 godz.). 7.Struktura organizacji ochrony przyrody w Polsce. Formy ochrony przyrody: ochrona indywidualna - ochrona gatunkowa roślin zwierząt i grzybów. Zaliczenie przedmiotu (3 godz.). Sposób realizacji: wykład akademicki, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Ćwiczenia: 1. Co oznacza termin „ekologia krajobrazu”? Czym zajmuje się ochrona przyrody – zajęcia organizacyjne, wprowadzenie i omówienie kryteriów zaliczenia przedmiotu. Przyczyny zmniejszania się różnorodności biologicznej w skali globalnej i skali lokalnej (2 h). 2. Sposoby i formy ochrony przyrody i krajobrazu oraz sposób ich realizacji w Polsce: ochrona obszarowa ze szczególnym uwzględnieniem Ostoi Natura 2000 jako nowej formy ochrony obszarowej w Polsce. Zasady powoływania i kryteria wyznaczania obszarów chronionych. Zapoznanie z formularzem SDF (Standardowy Formularz Danych) dla ostoi siedliskowych i ostoi ptasich. (2,5 h). 3. Sposoby i formy ochrony przyrody i krajobrazu oraz sposób ich realizacji w Polsce: ochrona gatunkowa zwierząt, roślin i grzybów. Czerwone listy i czerwone księgi. Ochrona ex situ i in situ (3,5 godz.). 4. Sposoby i formy ochrony przyrody i krajobrazu oraz sposób ich realizacji w Polsce: Ochrona strefowa. Wyznaczanie stref ochrony na wybranych przykładach (2,5 h). 5. Sposoby i formy ochrony przyrody i krajobrazu oraz sposób ich realizacji w Polsce: Ochrona siedlisk przyrodniczych Kolokwium (4 h). 6. Ochrona przyrody a działalność rolnicza - Założenia programu rolnośrodowiskowego i jego praktyczne znaczenie w ochronie przyrody i krajobrazu (2,5 h). 7. Ochrona przyrody a działalność rolnicza: pakiety (4 i 5) w aktualnie obowiązującym programie rolnośrodowiskowym, jako instrumenty właściwego kształtowania siedlisk przyrodniczych oraz ochrony różnorodności biologicznej. Zasady kwalifikowania działek rolnych do poszczególnych wariantów pakietów 4 i 5. Kolokwium. Zaliczenie ćwiczeń (3 h). Sposób realizacji: ćwiczenia audytoryjne, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 1. omawia podstawowe definicje i teorie stosowane w ekologii krajobrazu 2. rozumie zależności pomiędzy elementami krajobrazu 3. wymienia formy ochrony przyrody i wie jak one funkcjonują i jaki jest cel ich powoływania 1. potrafi dokonać obliczeń i wykazuje umiejętność poprawnego wnioskowania na podstawie uzyskanych wyników dotyczących ochrony przyrody dokonywać prostych analiz znaczeniowych jak klasyfikacja, porównanie, rozróżnianie podstawowych pojęć czy schematów 2. wykorzystuje dostępne źródła informacji, w tym źródła elektroniczne, w celu poszerzenia wiedzy dotyczącej najnowszych osiągnięć z zakresu ekologii krajobrazu i ochrony przyrody 1. rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy 10. posługuje się argumentami na rzecz ochrony przyrody 158 19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 1. Richling A., Solon J. 1998. Ekologia krajobrazu. PWN, Warszawa. 2. Symonides E. 2008. Ochrona przyrody. Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa . 3. Poskrobko B., Poskrobko T., Skiba K. 2007. Ochrona biosfery. Polskie Wyd. Ekonomiczne, Warszawa. 4. Aktualna ustawa o ochronie przyrody Literatura uzupełniająca: 1. Kopczyński K., Skoczylas J. 2008. Krajobraz przyrodniczy i kulturowy: próba ujęcia interdyscyplinarnego. Wyd. UAM, Poznań.Konwencje międzynarodowe dotyczące ochrony elementów przyrody 2. Pullin A. S. 2007. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 3. Ustawa o ochronie przyrody. 4. Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H. (red.). 2008. Czerwona Księga Karpat Polskich: Rośliny naczyniowe. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków. 5. Pawlaczyk P., Jermaczek A. 2004. Natura 2000 – narzędzie ochrony przyrody. WWF Polska http://www.kp.org.pl/pdf/poradniki/natura_2000_narzedzie.pdf. 6. McHughen A. 2004. Żywność modyfikowana genetycznie: Poradnik konsumenta. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 50 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 30 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 75 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 3 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 omawia podstawowe definicje i teorie stosowane w ekologii krajobrazu * 2 rozumie zależności krajobrazu elementami * wymienia formy ochrony przyrody i wie jak one funkcjonują i jaki jest cel ich powoływania * 3 pomiędzy * * UMIEJĘTNOŚCI 159 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych potrafi dokonać obliczeń i wykazuje umiejętność poprawnego wnioskowania na podstawie uzyskanych wyników dotyczących ochrony przyrody dokonywać prostych analiz znaczeniowych jak klasyfikacja, porównanie, rozróżnianie podstawowych pojęć czy schematów wykorzystuje dostępne źródła informacji, w tym źródła elektroniczne, w celu poszerzenia wiedzy dotyczącej najnowszych osiągnięć z zakresu ekologii krajobrazu i ochrony przyrody 1 2 * * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy posługuje się argumentami na rzecz ochrony przyrody 2 * * * * SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu 3 4 Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5 Treści programowe 6 7 Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i 1 2 8 9 10 11 12 13 Opis Ochrona środowiska Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.11.5.C polski Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z procesami i zjawiskami zachodzącymi w litosferze, hydrosferze i atmosferze ziemskiej pod wpływem różnego typu antropopresji, przedstawienie problematyki ochrony gleb, wód i powietrza oraz wskazanie możliwości praktycznego jej wykorzystania w gospodarowaniu zasobami poszczególnych sfer ze szczególnym uwzględnieniem ich ochrony i rekultywacji. Podczas zajęć omówione zostaną zagadnienia dotyczące problemów ochrony środowiska w skali globalnej, regionalnej i lokalnej oraz sposoby biomonitoringu środowiska. obowiązkowy do zaliczenia semestru V Rok studiów III, semestr V (studia 1-go° stacjonarne) dr inż. Barbara Banach j.w. ćwiczenia Przedmioty wprowadzające: agroekologia z ochroną środowiska, biogeografia 20 godz. 2 pkt ECTS 160 14 15 16 Założenia i cele modułu/przedmiotu Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu 17 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji 18 Zamierzon e efekty kształcenia Wiedza Wiedza: Student ma wiedzę na przyczyn i skutków degradacji fizycznej, chemicznej i biologicznej gleb, wód i atmosfery, a także rozróżnia problemy środowiskowe w skali globalnej, regionalnej i lokalnej oraz charakteryzuje wykorzystanie bioindykatorów w badaniach środowiskowych Umiejętności: Student potrafi korzystać z różnych źródeł informacji o środowisku i ocenia jakość i zagrożenia środowiska w oparciu o stan biosfery, a zwłaszcza symptomy zakłóceń w funkcjonowaniu bioindykatorów, jak również umie korzystać z cudzych osiągnięć intelektualnych z poszanowaniem praw autorskich w celu przygotowania opracowania naukowego oraz posługuje się specjalistyczną terminologią w zakresie ochrony środowiska Kompetencje społeczne: Student wykazuje zdeterminowanie w działaniach na rzecz ochrony środowiska, angażuje się w zdobywania i przekazywanie informacji o stanie środowiska i ewentualnych zagrożeniach środowiskowych oraz chętnie podejmuje się pracy w zespole Wykład akademicki, ćwiczenia audytoryjne, konsultacje, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Forma zaliczenia ćwiczeń –pozytywne zaliczenie dwóch kolokwiów opartej na wiedzy przekazanej podczas zajęć oraz uzyskanej poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej, przygotowanie zadanego tematu i jego prezentacja na ocenę, obecność na ćwiczeniach – zaliczenie z oceną Ćwiczenia: 1.Wprowadzenie i omówienie kryteriów zaliczenia przedmiotu. Wpływ człowieka na środowisko przyrodnicze – podstawowe zagrożenia środowiska i ich dynamika. Zjawiska degradacyjne w przyrodzie: degradacja i dewastacja, antropopresja i jej skutki, wielokierunkowa klasyfikacja zanieczyszczeń degradujących środowisko (2 godz.). 2.Litosfera – powstawanie, budowa i funkcje. Antropogeniczne przekształcenia oraz degradacje litosfery, szczególnie gleb, lokalne i globalne zagrożenia dla jej produktywności – zakwaszenie, alkalizacja, erozja (3 godz.). 3.Antropogeniczne przekształcenia oraz degradacje litosfery, szczególnie gleb, lokalne i globalne zagrożenia dla jej produktywności – pustynnienie, skażenie, wyjałowienie, eutrofizacja. Kolokwium (3 godz.). 4.Hydrosfera – charakterystyka i funkcje. Antropogeniczne przekształcenia oraz degradacje hydrosfery - eutrofizacja wód i mechanizm samooczyszczania wód (3 godz.). 5.Antropogeniczne przekształcenia oraz degradacje hydrosfery - zasoby wodne i bilans wodny (3 godz.). 6.Atmosfera - powstawanie, budowa i funkcje. Antropogeniczne przekształcenia oraz degradacje atmosfery - dziura ozonowa i kwaśne deszcze Kolokwium (3godz.). 7.Antropogeniczne przekształcenia oraz degradacje atmosfery - efekt cieplarniany i smog Zaliczenie przedmiotu (3 godz.). Sposób realizacji: ćwiczenia audytoryjne, prezentacje przygotowane w zespołach przez studentów, dyskusja, wizualizacje samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 1. wyjaśnia przyczyny i skutki degradacji fizycznej, chemicznej i biologicznej gleb, wód i atmosfery 2. rozróżnia problemy środowiskowe w skali globalnej, regionalnej i lokalnej 3. charakteryzuje wykorzystanie bioindykatorów w badaniach środowiskowych 161 Umiejętności Kompetencje społeczne 19 korzysta z różnych źródeł informacji o środowisku ocenia jakość i zagrożenia środowiska w oparciu o stan biosfery, a zwłaszcza symptomy zakłóceń w funkcjonowaniu bioindykatorów 2. korzysta z cudzych osiągnięć intelektualnych z poszanowaniem praw autorskich w celu przygotowania opracowania naukowego 3. posługuje się specjalistyczną terminologią w zakresie ochrony środowiska 1. wykazuje zdeterminowanie w działaniach na rzecz ochrony środowiska 2. angażuje się w zdobywania i przekazywanie informacji o stanie środowiska i ewentualnych zagrożeniach środowiskowych 3. chętnie podejmuje się pracy w zespole Literatura podstawowa: 1. Budziewicz-Guźlecka A. 2007. Gospodarka a środowisko i ekologia. Wyd. CeDeWu, Warszawa. 2. Brown L. R. 2003. Gospodarka ekologiczna. Na miarę Ziemi. Książka i Wiedza, Warszawa. 3. Graniczny M., Mizerski W. 2007. Katastrofy przyrodnicze. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 4. Ochrona środowiska w województwie podkarpackim w 2000 r. Informacje i opracowania statystyczne. 2001. Urząd Statystyczny, Rzeszów. 5. Ochrona środowiska w województwie podkarpackim w latach 2001-2003. Informacje i opracowania statystyczne. 2004. Urząd Statystyczny, Rzeszów. Literatura uzupełniająca: 1. Brown L. R. 2003. Gospodarka ekologiczna: na miarę Ziemi. Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa.Lovelock J. 2003. Gaja : Nowe spojrzenie na życie na Ziemi. Warszawa, Prószyński i S-ka. 2. Klimiuk E., Łebkowska M. 2007. Biotechnologia w ochronie środowiska. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Bogda A., Kabała C., Karczewska A., Szopka K. 2010. Zasoby naturalne i zrównoważony rozwój. Wyd. UP we Wrocławiu, Wrocław. 1. * Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 25 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 25 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 50 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 wyjaśnia przyczyny i skutki degradacji fizycznej, chemicznej i biologicznej gleb, wód i atmosfery * 2 rozróżnia problemy środowiskowe w skali globalnej, regionalnej i lokalnej * 162 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych 3 charakteryzuje wykorzystanie bioindykatorów w badaniach środowiskowych * UMIEJĘTNOŚCI 1 2 3 korzysta z różnych źródeł informacji o środowisku ocenia jakość i zagrożenia środowiska korzysta z cudzych osiągnięć intelektualnych z poszanowaniem praw autorskich w celu przygotowania opracowania naukowego posługuje się specjalistyczną terminologią w zakresie ochrony środowiska * * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 2 3 * wykazuje zdeterminowanie w działaniach na rzecz ochrony środowiska angażuje się w zdobywania i przekazywanie informacji o stanie środowiska i ewentualnych zagrożeniach środowiskowych chętnie podejmuje się pracy w zespole * * SYLABUSU MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Elementy składowe sylabusu Lp. 1. 2. 3. 4. 5. Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu Treści programowe Opis Podstawy melioracji rolnych Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku RO/PPiKK.12.6.W RO/PPiKK.12.6.C polski • • • • • • • 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Zasoby wody na ziemi i jej znaczenie w produkcji rolniczej Dynamika zmian zasobów wody Definicja, zakres i cel melioracji rolniczych Potrzeby i efekty melioracji w rolnictwie Odwadnianie, drenowanie i nawadnianie gruntów użytkowanych rolniczo Eksploatacja urządzeń melioracyjnych Zapoznanie z dokumentacją techniczną urządzeń melioracyjnych Obowiązkowy do zaliczenia semestru/roku studiów Rok III, semestr VI (studia stacjonarne i niestacjonarne) j.w. Wykład, Ćwiczenia, ćwiczenia terenowe brak Wykład 10 godz, ćwiczenia 5godz. w tym terenowe 5 godz. 163 13. 14. 15. 16. 17. 18. Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotowi Założenia i cele modułu/przedmiotu Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu 2 Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z tematyką zasobów wodnych środowiska przyrodniczego i znaczeniem wody w prowadzeniu produkcji rolniczej. Efektem ćwiczeń powinno być zaznajomienie studentów z zakresem, znaczeniem i podstawowymi realizacjami w zakresie melioracji rolniczych oraz ocena podstawowych parametrów eksploatacyjnych urządzeń melioracyjnych na postawie pomiarów i obliczeń. Praca w grupach, pokaz, dyskusja, prace pisemne, zajęcia terenowe Obecność na zajęciach, pisemne zaliczenie Tematyka wykładów Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Woda i jej zasoby Dynamika zmian zasobów wodnych Znaczenie wody w glebie dla produkcji roślinnej Ramowa Dyrektywa wodna UE Definicje, zakres i podział melioracji Potrzeby melioracji w rolnictwie Efekty melioracji w rolnictwie Normatywy odwodnienia Wpływ urządzeń melioracyjnych na środowisko przyrodnicze Skale, plany i mapy oraz pomiary liniowe Tematyka ćwiczeń 11. Odwadnianie i drenowanie- podstawowe parametry i obliczenia 12. Nawadnianie – podstawowe parametry i obliczenia 13. Eksploatacja systemów melioracyjnych (2 godz.) 14. Zaliczenie przedmiotu • Wiedza Zamierzone efekty kształcenia* • • Umiejętności Kompetencje społeczne • • identyfikuje zjawiska i procesy zachodzące w atmosferze, hydrosferze i litosferze zna podstawowe zasady, metody, techniki, technologie, narzędzia i materiały oraz funkcje budowli technicznych wspierające kształtowanie krajobrazu rolniczego w celu poprawy jakości bytowania człowieka wykonuje samodzielne lub w zespole pod kierunkiem opiekuna proste eksperymenty naukowe, projekty, analizuje ich wyniki i wyciąga wnioski dostrzega związki przyczynowo-skutkowe zachodzące w przyrodzie w świecie ożywionym i nieożywionym rozwiązuje postawione zadania w zespole (spełniając wyznaczone funkcje) lub samodzielnie 164 Literatura podstawowa: 1. Ziemnicki S.: Melioracje rolne i elementy miernictwa. PWN Warszawa, 1975. 2. Grabarczyk S.: Melioracje rolne. Podstawy agrotechniki - pod red. W. Niewiadomskiego, PWRiL Warszawa, 1983. Literatura uzupełniająca: 1. Karczmarczyk S., Nowak L. (red.): Nawadnianie roślin. PWRiL Poznań, 2006. 2. Grzyb H., Kocan P., Rytel Z.: Melioracje. PWRiL, 1982. 3. Dzieżyc J. (red). 1989. Potrzeby wodne roślin uprawnych. PWN Warszawa 4. Aktualne akty prawne BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim Obciążenie studenta [h] 30 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniecznej dla realizacji zadań programowych przedmiotu 20 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 50 z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego Punkty ECTS za moduł/przedmiot 1,2 samodzielna praca studenta 0,8 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt EFEKT KSZTAŁCENIA Laboratorium numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych Wykład 19. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu WIEDZA W09 W17 U05 identyfikuje zjawiska i procesy zachodzące w atmosferze, hydrosferze i litosferze zna podstawowe zasady, metody, techniki, technologie, narzędzia i materiały oraz funkcje budowli technicznych wspierające kształtowanie krajobrazu rolniczego w celu wykonuje samodzielne lub w zespole pod kierunkiem opiekuna proste eksperymenty naukowe, projekty, analizuje ich wyniki i wyciąga wnioski x x x x x x 165 U15 dostrzega związki przyczynowo-skutkowe zachodzące w przyrodzie w świecie ożywionym i nieożywionym x x KOMPETENCJE SPOŁECZNE K02 rozwiązuje postawione zadania w zespole (spełniając wyznaczone funkcje) lub samodzielnie x x SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. 1. 2 3 4 Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5 Treści programowe 6 7 Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i 8 9 10 11 12 13 Opis Podstawy agroturystyki Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.13.6.C polski Celem szczegółowym przedmiotu i zadaniem dydaktycznym jest przekazanie studentom podstawowych informacji dotyczących agroturystyki, najważniejszych jej cech i czynników wpływających na jej prawidłowy rozwój w Polsce. Przekazanie studentom wiedzy określającej kierunki i dynamikę rozwoju tej formy działalności na przykładzie wybranych krajów Unii Europejskiej. Wskazanie obszarów charakteryzujących znaczenie instytucji, organizacji i stowarzyszeń wpływających na rozwój agroturystyki w Polsce. Przedstawienie i charakterystyka najważniejszych instytucjonalnych form wspierania agroturystyki z podziałem na źródła jej finansowania i promowania. Analiza szans i zagrożeń rozwoju agroturystyki oraz strategia marketingowa. Zaznajomienie z możliwością korzystania ze wsparcia finansowego kierowanego na rozwój charakterystycznego produktu jakim jest agroturystyka. Obowiązkowy do zaliczenia w semestrze VI Rok studiów III, semestr VI mgr inż. Grzegorz Pińczuk j. w. Ćwiczenia przedmioty wprowadzające: 10 godzin 1 ECTS 166 14 15 16 Założenia i cele modułu/przedmiotu Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Wiedza: student zna podstawowe zagadnienia dotyczące form i zasad organizowania gospodarstw agroturystycznych, rozumie funkcje poszczególnych instytucji, organizacji i stowarzyszeń wspierających rozwój agroturystyki. Student zna zasady przyznawania unijnych środków pomocowych na powstawanie i rozwój gospodarstw agroturystycznych. Umiejętności: student potrafi scharakteryzować główne zagadnienia dotyczące rozwoju agroturystyki w Polsce, omówić źródła finansowania agroturystyki. Potrafi wymienić organizacje turystyki wiejskiej, umie określić znaczenie instytucjonalnych form wspierania i zarządzania agroturystyką, charakteryzuje stowarzyszenia i organizacje wspomagające rozwój agroturystyki oraz zna sposób opracowywania strategii marketingowej dla produktu jakim jest agroturystyka. Ćwiczenia ,samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Warunkiem do zaliczenia przedmiotu jest opanowanie treści merytorycznych przedstawianych podczas zajęć, aktywność podczas omawiania poszczególnych zagadnień, referaty, pisemne prace kontrolne. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 17 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji 7. 8. Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Terminologia i podstawowe pojęcia turystyki i agroturystyki. Podstawowe przepisy i zasady tworzenia gospodarstw agroturystycznych. Finansowanie i rozwój działalności agroturystycznej. Organizacje turystyki wiejskiej w Polsce. Instytucjonalne aspekty zarządzania agroturystyką w Polsce. Instytucje i organizacje wspomagające rozwój działalności agroturystycznej. a. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (M.R. i R.W.) b. Ministerstwo Gospodarki i Pracy (M.G. i P.) c. Polska Federacja Turystyki Wiejskiej d. Polska Organizacja Turystyczna (P.O.T.) e. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (A.R. i M.R.) f. Urzędy Wojewódzkie g. Urzędy Powiatu i Gminy h. Jednostki doradztwa (ODR) i. Izby rolnicze j. Stowarzyszenia Program Rozwoju Obszarów wiejskich 2007-2013. Strategia marketingowa w agroturystyce. 1.Posiada podstawową wiedzę o organizacji działalności agroturystycznej. 2.Charakteryzuje wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich oraz możliwość wykorzystania środków unijnych w działalności około rolniczej. 3.Zna zasady prawne i organizacyjne tworzenia i rozwoju formy indywidualnej przedsiębiorczości w otoczeniu rolnictwa (np. agroturystyka, produkty regionalne). 1.Posługuje się przepisami prawnymi dotyczącymi różnych aspektów działalności rolniczej. 2.Umie opracować i udostępnić produkt i usługę agroturystyczną oraz potrafi zaplanować i użytkować bazę agroturystyczną. 4. Rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji. 2. Wykorzystuje wiedzę i umiejętności w celu określenia priorytetów sprawnego działania. 167 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 1. Agroturystyka i usługi towarzyszące / red. Wiesław Musiał- Kraków : Małopolskie Stowarzyszenie Doradztwa Rolniczego, 2005. Literatura uzupełniająca: 1. Świetlikowska U., (red.), praca zbiorowa:, Agroturystyka, Wyd. FAPA, Warszawa 2000r. 2. Sznajder M., Przezbórska L.,: Agroturystyka, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2006r. 3. Strzembicki L., Instytucjonalne aspekty zarządzania turystyką wiejską w Polsce. Podstawowe problemy i tendencje. Zeszyty Naukowe A.R. w Krakowie nr 402 Sesja naukowa z. 90, Kraków 2003r. 1. Jalinik M., Finansowanie i rozwój działalności agroturystycznej, S.G.G.W., Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu, Prace Naukowe nr 39 BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 15 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 10 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 25 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 1 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 2 3 Posiada podstawową wiedzę o organizacji działalności agroturystycznej Charakteryzuje wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich oraz możliwość wykorzystania środków unijnych w działalności około rolniczej. Zna zasady prawne i organizacyjne tworzenia i rozwoju formy indywidualnej przedsiębiorczości w otoczeniu rolnictwa (np. agroturystyka, produkty regionalne). * * * UMIEJĘTNOŚCI 1 2 Posługuje się przepisami prawnymi dotyczącymi różnych aspektów działalności rolniczej. Umie opracować i udostępnić produkt i usługę agroturystyczną oraz potrafi zaplanować i użytkować bazę agroturystyczną. * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 Rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji * 168 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych 2 Wykorzystuje wiedzę i umiejętności w celu określenia priorytetów sprawnego działania. * SYLABUSU MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu 3. 4. Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5. Treści programowe 6. 7. Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotowi 1. 2. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Opis Podstawy agrotechniki roślin Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.14.6.K polski Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z problematyką prowadzenia upraw roślin ogrodniczych Podczas zajęć wykładowych omówione zostaną zagadnienia dotyczące uprawy roślin ozdobnych sadowniczych, warzywniczych i zielarskich. Poza tym studenci zapoznają się z podstawam nasiennictwa i szkółkarstwa roślin ogrodniczych. Podczas zajęć ćwiczeniowych studenci poznaj sposoby wykorzystania wiedzy teoretycznej w praktyce ogrodniczej. • fakultatywny Rok studiów II, semestr III (studia 1-go° stacjonarne) Dr inż. Barbara Banach j. w. konwersatorium Znajomość treści programowych realizowanych w ramach przedmiotu: botanika, fizjologia roślin gleboznawstwo, uprawa roli i żywienie roślin Konwersatorium 20 godz. 1 pkt ECTS Wiedza: Student zna podstawy ekonomiczne, prawne i społeczne prowadzenia produkcji ogrodnicze w Polsce, a także posiada wiedzę na temat zasad uprawy i ochrony roślin ogrodniczych. Umiejętności: Student potrafi wymienić najbardziej powszechne gatunki i odmiany rośli ogrodniczych oraz jest w stanie zaplanować zespół zabiegów uprawnych dla poszczególnych grup gatunków roślin. Kompetencje społeczne: Student potrafi efektywnie pracować według wskazówek prowadzącego organizować odpowiednio swój warsztat pracy. Potrafi pracować w grupie podczas wykonywani ćwiczeń praktycznych oraz dokonywać interpretacji poczynionych obserwacji poprzez wyciągani odpowiednich wniosków. Jest w stanie argumentować wyciągane przez siebie wnioski i w razi potrzeby bronić swoich racji.. Wykład akademicki, ćwiczenia audytoryjne, konsultacje, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 169 16. 17. 18. 19. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzone efekty kształcenia* Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Forma zaliczenia konwersatorium – zaliczenie z całości wiedzy przedstawionej na konwersatorium oraz uzyskanej poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. Konwersatorium: i. Produkcja ogrodnicza w Polsce i jej znaczenie – wykład wprowadzający (1 godz.) ii. Klimatyczne czynniki warunkujące uprawy ogrodnicze w Polsce (1godz.) iii. Glebowe czynniki warunkujące uprawy ogrodnicze w Polsce (1godz.) iv. Podstawy warzywnictwa (1 godz.) v. Podstawy sadownictwa (1godz.) vi. Podstawy kwiaciarstwa (1godz.) Sposób realizacji: wykład akademicki z wykorzystaniem wizualizacji multimedialnych, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Ćwiczenia: 1. Nawożenie roślin ogrodniczych (2 godz.) 2. Rozmnażanie roślin ogrodniczych (4 godz.) 3. Produkcja roślin ogrodniczych pod osłonami (2 godz.) 4. Ochrona roślin ogrodniczych (3 godz.) 5. Zmianowanie i płodozmian w uprawie roślin ogrodniczych (3 godz.) Sposób realizacji: Ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia terenowe, dyskusja inicjowana przez prowadzącego zajęcia. Samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 5. Zna podstawy ekonomiczne, prawne i społeczne prowadzenia produkcji ogrodniczej w Polsce. 6. Zna podstawowe zasady uprawy i ochrony roślin ogrodniczych. 5. 6. Potrafi wymienić najbardziej powszechne gatunki i odmiany roślin ogrodniczych Planuje zespół zabiegów uprawnych dla poszczególnych grup i gatunków roślin ogrodniczych 5. Student potrafi efektywnie pracować według wskazówek prowadzącego i organizować odpowiednio swój warsztat pracy. 6. Potrafi pracować w grupie podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych oraz dokonywać interpretacji poczynionych obserwacji poprzez wyciąganie odpowiednich wniosków. 7. Jest w stanie argumentować wyciągane przez siebie wnioski i w razie potrzeby bronić swoich racji. Literatura podstawowa: 1. Skąpski H., Dąbrowski Z. 1986. Ogólna uprawa roślin ogrodniczych. Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, Warszawa. 2. Hołubowicz T. 1999. Sadownictwo Wyd. Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego, Poznań. 3. Kołota E., Orłowski M., Biesiada A. 2007. Warzywnictwo Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego, Wrocław. 4. Grabowski K. 1990. Rośliny ozdobne, PWN, Warszawa, Łódź. 5. Starck J. R. (red.). 1997. Uprawa roli i nawożenie roślin. Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, Warszawa. 6. Senderski M. E. 2009. Zioła. Praktyczny poradnik o ziołach i ziołolecznictwie. Wyd. K.E.Liber, Warszawa. Literatura uzupełniająca: 1. Kawecki Z., Kryńska W. (red.). 1995. Sadownictwo i warzywnictwo. PWN, Warszawa. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Udział w zajeciach Konsultacje indywidualne Studiowanie literatury Przygotowanie do zaliczenia końcowego Obciążenie studenta [h] 20 2 5 5 170 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 32 z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego samodzielna praca studenta 0,8 0,2 Punkty ECTS za moduł/przedmiot Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA EK-K_W04 EK-K_W16 Student zna podstawy ekonomiczne, prawne i społeczne prowadzenia produkcji ogrodniczej w Polsce. * * Zna podstawowe zasady uprawy i ochrony roślin ogrodniczych. UMIEJĘTNOŚCI EK-K_U06 EK-K_U20 Student potrafi wymienić najbardziej powszechne gatunki i odmiany roślin ogrodniczych Planuje zespół zabiegów uprawnych dla poszczególnych grup i gatunków roślin ogrodniczych * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE EK-K_K02 EK-K_K02 EK-K_K08 Student potrafi efektywnie pracować według wskazówek prowadzącego i organizować odpowiednio swój warsztat pracy. Potrafi pracować w grupie podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych oraz dokonywać interpretacji poczynionych obserwacji poprzez wyciąganie odpowiednich wniosków. * * Jest w stanie argumentować wyciągane przez siebie wnioski i w razie potrzeby bronić swoich racji. * SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Opis 171 Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i Fotografia przyrodnicza Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.15.6.C polski Przekazanie treści z zakresu fotografii przyrodniczej przez prowadzenie ze studentami rozmów, dyskusji oraz przez demonstrację sprzętu. Mikro- i makrofotografia. Portrety kwiatów i bezkręgowców. Fotografia dużych drapieżników. Fotografia przyrod nieożywionej i krajobrazu. Dobór aparatu, obiektywów i innych akcesoriów do poszczególnych działów fotografii przyrody. Słynni fotografowie przyrody. Praktyczne wykorzystanie fotografii przyrody w praktyce rolniczej. Cyfrowa obróbka zdjęć. . Blok tematyczny do wyboru Rok studiów III, semestr II (studia 1-go° stacjonarne) dr Marian Szewczyk j.w. konwersatorium Znajomość podstawowych zagadnień z fotografii. Konwersatorium 20 godz. 1pkt ECTS Wiedza: Student potrafi definiować podstawowe pojęcia i zasady w fotografii przyrody. Zna zasady kompozycji zdjęć Zna współczesne techniki i technologie stosowane w fotografii. Ma wiedzę na temat budowy aparatu, obiektywu i akcesoriów fotograficznych. Zna i potrafi scharakteryzować podstawowe akcesoria używane w fotografii przyrody. Zna wybitnych fotografików przyrody. Zna programy do obróbki zdjęć. 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu Umiejętności: Student potrafi obsługiwać lustrzankę SLR lub inny aparat i dobrać do niego właściwy sprzęt odpowiedni dla danego działu fotografii przyrody. Potrafi wykonać zdjęcie obiektów przyrodniczych o właściwej kompozycji. Nabywa umiejętności studiowania literatury naukowej, selekcji informacji oraz dyskusji Kompetencje społeczne: Student potrafi efektywnie pracować według wskazówek prowadzącego i organizować odpowiednio swój warsztat pracy. Potrafi pracować w grupie podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych oraz dokonywać interpretacji poczynionych obserwacji poprzez wyciąganie odpowiednich wniosków. Jest w stanie argumentować wyciągane przez siebie wnioski i w razie potrzeby bronić swoich racji. 15. Metody dydaktyczne Konwersatorium 172 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Forma zaliczenia: Pozytywne zaliczenie dwóch kolokwiów, obecność na ćwiczeniach – zaliczenie z oceną Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Aparat, obiektywy oraz pozostały ekwipunek do fotografii przyrody. Kompozycja i układ. Z zagadnień estetyki Zagadnienia związane ze światłem. Naświetlanie i ekspozycja. Fotomakrografia, Fotografia krajobrazu. Fotografia roślin i zwierząt. Fotografowanie o różnych porach roku i różnych porach dnia. Fotografia cyfrowa. Programy do obróbki zdjęć. Twórczość wybranych fotografików przyrody Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Student potrafi definiować podstawowe pojęcia i zasady w fotografii przyrody. Zna zasady kompozycji zdjęć Zna współczesne techniki i technologie stosowane w fotografii. Ma wiedzę na temat budowy aparatu, obiektywu i akcesoriów fotograficznych. Zna i potrafi scharakteryzować podstawowe akcesoria używane w fotografii przyrody. Zna wybitnych fotografików przyrody. Zna programy do obróbki zdjęć. Student potrafi obsługiwać cyfrową lustrzankę SLR lub inny aparat i dobrać do niego właściwy sprzęt odpowiedni dla danego działu fotografii przyrody. Potrafi wykonać zdjęcie obiektów przyrodniczych o właściwej kompozycji. Nabywa umiejętności studiowania literatury naukowej, selekcji informacji oraz dyskusji Student potrafi efektywnie pracować według wskazówek prowadzącego i organizować odpowiednio swój warsztat pracy. Potrafi pracować w grupie podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych oraz dokonywać interpretacji poczynionych obserwacji poprzez wyciąganie odpowiednich wniosków. Jest w stanie prezentować i argumentować wyciągane przez siebie wnioski i w razie potrzeby bronić swoich racji. Ma świadomość roli fotografii w życiu społecznym Literatura podstawowa: - Atlas ziół krajowych / Arkadiusz Iwaniuk.- Warszawa : Dom Wydawniczy Bellona, 2006. -Świat owadów : Ilustrowana encyklopedia przyrodnicza / Barbara Taylor, Jen Green, John Farndon ; przekł. Marek Gajewski.- Warszawa : Elipsa, 2006. -Tajemniczy świat porostów Bieszczadzkiego Parku Narodowego / Robert Kościelniak.- Ustrzyki Górne : Bieszczadzki Park Narodowy, 2010. Literatura uzupełniająca: - Stach R. 2007. Fotołowy. Naucz się fotografować zwierzęta na łonie natury. Zoner. Cieszyn. - Peterson B. 2009. Zbliżenia i makrofotografia bez tajemnic. Galaktyka. Łódź. - Hope T. 2008. Krajobrazy oczami mistrzów fotografii. Wydawnictwo G+J RBA. Warszawa. - Freeman M. 2008. Kolor. Profesjonalna fotografia cyfrowa. Wydawnictwo G+J RBA. Warszawa. - Freeman M. 2008. Krajobrazy i przyroda. Profesjonalna fotografia cyfrowa. Wydawnictwo G+J RBA. Warszawa. - Freeman M. 2008. Światło i oświetlenie w fotografii cyfrowej. Wydawnictwo G+J RBA. Warszawa. 173 BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 22 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 5 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 27 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 1 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 2 3 4 Student potrafi definiować podstawowe pojęcia i zasady w fotografii przyrody. Zna współczesne techniki i technologie stosowane w fotografii. Ma wiedzę na temat budowy aparatu, obiektywu i akcesoriów fotograficznych. Zna i potrafi scharakteryzować podstawowe akcesoria używane w fotografii przyrody. Zna wybitnych fotografików przyrody. * * * * Zna programy do obróbki zdjęć. UMIEJĘTNOŚCI 1 2 3 Student potrafi obsługiwać cyfrową lustrzankę SLR lub inny aparat i dobrać do niego właściwy sprzęt odpowiedni dla danego działu fotografii przyrody. Potrafi wykonać zdjęcie obiektów przyrodniczych o właściwej kompozycji. Nabywa umiejętności studiowania literatury * * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 2 Student potrafi efektywnie pracować według wskazówek prowadzącego i organizować odpowiednio swój warsztat pracy. Potrafi pracować w grupie podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych oraz dokonywać interpretacji poczynionych obserwacji poprzez wyciąganie odpowiednich wniosków. Jest w stanie argumentować wyciągane przez siebie wnioski i w razie potrzeby bronić swoich racji. * * 174 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych 3 Ma świadomość społecznym roli fotografii w życiu * SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i Opis Rolnictwo ekologiczne Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.16.6.K polski Celem przedmiotu jest przedstawienie uwarunkowań agrotechnicznych oraz aspektów prośrodowiskowych i ekonomicznych rolnictwa ekologicznego . Podczas zajęć zostaną omówione zagadnienia związane z miejscem i rolą rolnictwa ekologicznego wśród innych systemów rolniczych. Zostanie przedstawiona agrotechnika, zwalczanie agrofagów, chów zwierząt i certyfikacja rolnictwa ekologicznego. Studenci zostaną zapoznani z zasadami racjonalnego wyboru odpowiednich metod i technologii w uprawie roli i roślin, które umożliwią opłacalność produkcji w sposób bezpieczny dla środowiska oraz wysoką jakość plonów. fakultatywny do zaliczenia w semestrze VI Rok studiów III, semestr VI Prof. dr hab. inż. Kazimierz Klima j. w. Konwersatorium Przedmioty wprowadzające: chemia rolna, ogólna uprawa roli i roślin, szczegółowa uprawa roślin 20 godz 2 ECTS 175 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Wiedza Umiejętności Wiedza: student charakteryzuje podstawowe problemy polskiego rolnictwa w porównaniu z rolnictwem międzynarodowym w zakresie ekorozwoju i oddziaływania na środowisko. Zna podstawowe technologie uprawy roślin pozwalające wykorzystać potencjał przyrody dla uzyskiwania plonu o wysokiej jakości w sposób bezpieczny dla środowiska. Umiejętności: student potrafi wybrać odpowiednią metodę i technologię w uprawie roli i roślin, która umożliwi uzyskanie plonu o wysokiej jakości i nie będzie niekorzystnie oddziaływać na środowisko. Student porównuje systemy rolnicze Kompetencje społeczne: student ma świadomość ważności i rozumienie pozaagrotechnicznych aspektów działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na środowisko, i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje. Akceptuje zasady kodeksu dobrej praktyki rolniczej. Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie. Konwersatorium akademickie, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Egzamin ustny z całości wiedzy przedstawionych podczas konwersatorium (zadania problemowe, tworzenie krótkich definicji, rozwiązywanie przedstawionych zagadnień). Warunkiem zaliczenia egzaminu jest opanowanie przez studenta treści merytorycznych przedmiotu przedstawionych podczas konwersatorium oraz uzyskanych poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. 1) Charakterystyka podstawowych problemów polskiego rolnictwa w porównaniu z rolnictwem międzynarodowym w zakresie ekorozwoju i oddziaływania na środowisko – 2 godz.; 2) Porównanie rolnictwa ekologicznego z innymi systemami rolniczymi pod kątem jakości plonu, ekonomicznej efektywności i oddziaływania na środowisko wiejskie – 3 godz.; 3) Kierunek biodynamiczny – 2 godz.; 4) Agrotechniczne uwarunkowania stosowania płodozmianów ekologicznych – 3 godz.; 5) Przydatność systemów uprawy roli w rolnictwie ekologicznym – 2 godz.; 6) Nawożenie i ochrona roślin w rolnictwie ekologicznym – 3 godz.; 7) Ekologiczna produkcja ogrodnicza i sadownicza – 3 godz.; 7) Ekologiczny chów zwierząt – 2 godz.; 8) Certyfikacja w rolnictwie ekologicznym – 2 godz.; 9) Komplementarność rolnictwa ekologicznego i agroturystyki – 1 godz.; 10) Zasady podejmowania decyzji oraz wyboru metod i technologii w uprawie roli i roślin, które umożliwiają uzyskanie opłacalności, wysokiej jakości plonu w sposób bezpieczny dla środowiska przy akceptacji zasad kodeksu dobrej praktyki rolniczej – 4 godz.; 11) Nowe tendencja w rolnictwie ekologicznym i potrzeba ciągłego uzupełniania wiedzy – 2 godz.; Sposób realizacji: konwersatorium akademickie, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. - Zna podstawowe techniki i technologie uprawy roli i roślin pozwalające wykorzystać potencjał przyrody dla uzyskania plonu o wysokiej jakości w sposób bezpieczny dla środowiska. - Charakteryzuje podstawowe problemy polskiego rolnictwa w porównaniu z rolnictwem międzynarodowym. - Podejmuje decyzje o wyborze metod i technologii w uprawie roślin, które umożliwiają pozyskanie plonu o wysokiej jakości w sposób przyjazny dla środowiska - Porównuje systemy rolnicze. 176 Kompetencje społeczne - Rozumiem potrzebę ustawicznego uzupełniania wiedzy. - Akceptuje zasady kodeksu dobrej praktyki rolniczej Literatura podstawowa: 1, Klima K. 2006. Rolnictwo ekologiczne. MAAR Kraków Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu 2, Ogólna Uprawa Roli i Roślin, praca zbiorowa (podręcznik dla studentów akademii rolniczych), pod red. M. Radomskiej i R. Krężla. Wyd. 4. PWRiL, W-wa, 1996.; 3,Jasińska Z., Kotecki A. 2003. Szczegółowa uprawa roślin, t 1 i 2. Wyd AR we Wrocławiu. 4, Błażej J. 2011. Kompendium rolnictwa ekologicznego. Wyd. Uniwersytet Rzeszowski. Literatura uzupełniająca: 1.Klima K. Kasperczyk M. 2009. Gospodarka rolna na terenach górskich. PWSZ im. J. Grodka w Sanoku. 2.Jones A., Duck R, Reed R., Weyers J. 2002. Nauka o środowisku. PWN Warszawa Kożuch A., Mirończuk A. 2008. Agrobiznes –podstawy ekonomiki agrobiznesu. Cz. I i II. Wyd. S i P Warszawa BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 25 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 25 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 50 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 2 Zna podstawowe techniki i technologie uprawy roli i roślin pozwalające wykorzystać potencjał Charakteryzuje podstawowe problemy polskiego rolnictwa w porównaniu z rolnictwem międzynarodowym. * * UMIEJĘTNOŚCI 1 Podejmuje decyzje o wyborze metod i technologii w uprawie roślin, które umożliwiają pozyskanie plonu o wysokiej jakości w sposób przyjazny dla środowiska * 177 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych 2 Porównuje systemy rolnicze. * 1 Rozumiem potrzebę ustawicznego uzupełniania wiedzy. Akceptuje zasady kodeksu dobrej praktyki rolniczej KOMPETENCJE SPOŁECZNE 2 * * SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 1. prowadzącej przedmiot 2. Kod przedmiotu 3. Język przedmiotu 1. 4. Treści programowe 5. Typ przedmiotu 6. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 7. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 8. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 9. Formuła przedmiotu 10. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 11. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 12. modułowi/przedmiotow i Założenia i cele 13. modułu/przedmiotu 14. Metody dydaktyczne Opis Ekologiczna produkcja zwierzęca Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku. RO.PPiKK.17.6.K polski Celem przedmiotu jest przedstawienie zagadnień związanych z produkcją ekologiczną zwierząt. Obejmują one szczegółowe zasady rolniczej produkcji ekologicznej ze szczególnym uwzględnieniem produkcji zwierzęcej. Podawane są również przepisy prawne, dotyczące tej produkcji oraz reakcje rynku na żywność produkowaną ekologicznie. Do wyboru Rok studiów III, semestr VI prof. dr hab. Marian Różycki jak wyżej konwersatorium Przedmiot wprowadzający – uprawa roślin, chów zwierząt 20 godz. 1ECTS Student posiada wiedzę (z merytorycznego i prawnego punktu widzenia) z zakresu prowadzenia ekologicznej produkcji zwierzęcej. Znajomość przepisów prawnych umożliwia ocenę sytuacji w której gospodarstwo rolne zajmujące się produkcją zwierzęcą, może uzyskać status gospodarstwa ekologicznego. • konwersatorium 178 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 15. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu 16 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Zaliczenie z oceną na podstawie opracowanego projektu przekształcenia gospodarstwa konwencjonalnego na ekologiczne, prowadzącego produkcję zwierzęcą na bazie określonego gatunku zwierząt. Konwersatorium: geneza produkcji ekologicznej na świecie i w Polsce; przepisy prawne związane z organizacją i prowadzeniem gospodarstwa ekologicznego; określenie kierunków produkcji w gospodarstwie ekologicznym; produkcja pasz; dobór ras zwierząt gospodarskich; warunki utrzymywania zwierząt; wyrób z surowców zwierzęcych produktów specjalnej jakościi (produkty markowe); ekonomika i organizacja produkcji; pozyskiwanie rynku dla produktów uzyskiwanych w gospodarstwach ekologicznych, omówienie problematyki przedstawionej na wykładach pod kątem zastosowania w konkretnym gospodarstwie. Sporządzenie projektu przekształcenia gospodarstwa konwencjonalnego w ekologiczne. • Wiedza 17 Zamierzon e efekty kształcenia * • • Umiejętności Kompetencje społeczne 18 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu • Student zna przepisy prawne i administracyjne związane z organizacją i działaniem gospodarstwa ekologicznego Posiada możliwości oceny zwierzęcej produkcji ekologicznej z organizacyjnego i ekonomicznego punktu widzenia Posiada umiejętność poprawnej analizy przepisów związanych z organizacją gospodarstwa ekologicznego Potrafi opracować plan przekształcenia gospodarstwa konwencjonalnego na ekologiczne Może udzielić porad przy organizacji gospodarstwa Literatura podstawowa: - Anlay Mackenzie, Andry S Ball, Sonia R. Virde “Ekologia” PWN Warszawa 2005 - Więckowski S. „Ekologia ogólna”. Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Kielce 2008 - Strzałko J., Mossat-Pietraszewska „Kompedium wiedzy o ekologii” PWN Warszawa 2005 - Bakuła W. „Rynek żywności ekologicznej. Wyznaczniki i uwarunkowania rozwoju w Polsce”. Wyd. Ekonomiczne, Warszawa 2007 Literatura uzupełniająca: - Litwińczuk Z. „Surowce zwierzęce. Ocena i wykorzystanie”. PWRiL Warszawa 2004. - Świderski F. „Żywność wygodna i żywność funkcjonalna”. Wyd. NaukowoTechniczne 2006. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 22 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 5 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 27 179 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 1 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA Student zna przepisy prawne i administracyjne związane z organizacją i działaniem gospodarstwa ekologicznego Posiada możliwości oceny zwierzęcej produkcji ekologicznej z organizacyjnego i ekonomicznego punktu widzenia 1 2 x x UMIEJĘTNOŚCI Posiada umiejętność poprawnej analizy przepisów związanych z organizacją gospodarstwa ekologicznego 1 2 Potrafi opracować plan przekształcenia gospodarstwa konwencjonalnego na ekologiczne 1 Może udzielić porad przy organizacji gospodarstwa x x KOMPETENCJE SPOŁECZNE x SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu Treści programowe Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Opis Architektura ogrodowa Instytut Rolnictwa RO.PPiKK.18.6.K polski Rodzaje, budowa i funkcje obiektów architektury ogrodowej Obowiązkowy do zaliczenia semestru studiów (blok do wyboru) III rok, semestr VI Mgr inż. Leszek Rąpała 180 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i Założenia i cele 14. modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Zamierzon e efekty 18. kształcenia * j.w. Ćwiczenia podawcze Ćwiczenia 15 1 Celem przedmiotu jest zapoznanie z rodzajami obiektów architektury krajobrazu, ich funkcją i budową metody podające, Ćwiczenia: praca końcowa pisemna Ćwiczenia: - Rodzaje architektury ogrodowej - Zastosowanie architektury ogrodowej - Materiały budowlane stosowane w architekturze ogrodowej - Budowa poszczególnych obiektów architektury krajobrazu - Dopasowanie stylów do otoczenia Wiedza - Charakteryzuje rodzaje obiektów architektury krajobrazu - Zna budowę, technologię i narzędzia stosowane do budowy obiektów architektury ogrodowej Umiejętności - Dobiera właściwe technologie do miejscowych warunków środowiskowych - Projektuje i dobiera właściwie architekturę ogrodową do konkretnych założeń Kompetencje społeczne - Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się w zawodzie - Spełnia wyznaczone funkcje samodzielnie lub działając w zespole 181 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni. Cz. I,II,III, K. Gadomski, wyd. Hortpress Uzupełniająca: Architektura krajobrazu dla każdego L. Kasińska, A. Sieniawska-Kuras, wyd. Kabe, 2009 Wielka Księga Ogrodów, John Brookes, wyd. Hachette Livre Polska, 2004 BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 20 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 5 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 25 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 1 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 - Charakteryzuje rodzaje obiektów architektury krajobrazu x 2 - Zna budowę, technologię i narzędzia stosowane do budowy obiektów architektury ogrodowej x 1 - Dobiera właściwe technologie do miejscowych warunków środowiskowych x 2 - Projektuje i dobiera właściwie architekturę ogrodową do konkretnych założeń x 1 - Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się w zawodzie x 2 - Spełnia wyznaczone funkcje samodzielnie lub działając w zespole x UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH 182 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych Lp. 1 2 3 4 Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5 Treści programowe 6 7 Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i 8 9 10 11 12 13 14 Założenia i cele modułu/przedmiotu Opis Polityka zrównoważonego rozwoju regionalnego i infrastruktura wsi. Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.19.6.K polski Celem szczegółowym przedmiotu i zadaniem dydaktycznym jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu ogólnej problematyki teorii rozwoju regionalnego i infrastruktury wsi. Zapoznanie studentów z celami, zasadami i instrumentami polityki regionalnej Unii Europejskiej w zakresie pobudzania rozwoju regionalnego ze szczególnym uwzględnieniem obszarów wiejskich oraz eliminowanie różnorodnych problemów powstających w trakcie opracowywania koncepcji i planowania dla tych obszarów. Poznanie możliwości zastosowania wybranych rozwiązań planistyczno organizacyjnych dla polskich regionów. Celem przedmiotu jest uwypuklenie i charakterystyka zagadnień dotyczących obserwowalnego zróżnicowania poszczególnych regionów Polski, co w sposób naturalny powoduje pewne trudności w ujednoliceniu polityki zrównoważonego rozwoju na terenie całego kraju. Celem przedmiotu jest także poznanie podstawowych zasad i źródeł finansowania działań zrównoważonego rozwoju i tworzenia nowoczesnej infrastruktury wsi. Obowiązkowy do zaliczenia w semestrze VI Rok studiów III, semestr VI mgr inż. Grzegorz Pińczuk j. w. Konwersatorium przedmioty wprowadzające: wybrane zagadnienia polityki rolnej 20 godzin 1 ECTS Po zrealizowaniu przedmiotu student zna główne zagadnienia dotyczące problematyki zrównoważonego rozwoju regionalnego, charakteryzuje zadania i instrumenty polityki regionalnej UE, przedstawia procesy dotyczące budowania i realizacji polityki regionalnej UE w systemie instytucjonalnym Wspólnot Europejskich, wskazuje kluczowe problemy w zakresie rozwoju regionalnego i realizacji zadań związanych z nowoczesną infrastrukturą wsi. Student umie porządkować relacje pomiędzy krajową i europejską polityką regionalną. W toku prowadzonych zajęć Student nabywa umiejętności analizy funkcjonowania polityki regionalnej UE oraz korzystania z dokumentów źródłowych dotyczących analizowanych zagadnień. 183 15 16 Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Konwersatorium ,samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Warunkiem do zaliczenia przedmiotu jest opanowanie treści merytorycznych przedstawianych podczas zajęć, aktywność podczas omawiania poszczególnych zagadnień, pisemna praca kontrolna referaty, obecność. 1. 17 18 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Zamierzon e efekty kształcenia * Podstawy zrównoważonego rozwoju - podstawowe definicje i pojęcia, tło prawne, wiodące instytucje. 2. Strategia zrównoważonego rozwoju UE. Cele i zasady polityki regionalnej UE. 3. Podmioty polityki regionalnej Wspólnot Europejskich. 4. Polityka zrównoważonego rozwoju w wybranych obszarach działalności około rolniczej terenów wiejskich, nowoczesna infrastruktura wsi. 5. Podstawowe zasady stosowane przy programowaniu rozwiązań w szeroko rozumianej polityce rozwoju regionalnego. 6. Charakterystyka odrębności i różnorodności poszczególnych regionów Polski w aspekcie przygotowywania dla tych obszarów poprawnej strategii rozwoju. 7. Wyodrębnienie i analiza specyficznych walorów mogących znacznie poprawić konkurencyjność danego regionu ,atrakcyjność inwestycyjna. 8. Ekologiczne aspekty planowania rozwoju obszarów wiejskich (ochrona gruntów rolnych i leśnych, kształtowanie przestrzeni rolniczej) 9. Znaczenie innowacji i stanu infrastruktury w rozwoju regionalnym. 10. System zarządzania i wdrażania funduszy strukturalnych w Polsce, finansowanie polityki regionalnej. Wiedza 1.Zna ekonomiczne , prawne i społeczne zasady prowadzenia działalności gospodarczej i funkcjonowania społeczności lokalnych. 2.Charakteryzuje wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich oraz możliwość wykorzystania środków unijnych w działalności około rolniczej. 3. Zna zasady prawne i organizacyjne tworzenia i rozwoju form indywidualnej przedsiębiorczości w otoczeniu rolnictwa (np. przemysł nasienny, rolno-spożywczy, dystrybucja środków do produkcji rolniczej, agroturystyka, produkty regionalne). Umiejętności 1.Posługuje się przepisami prawnymi dotyczącymi różnych aspektów działalności rolniczej i około rolniczej. 2.Poddaje samoocenie obecnie stosowane rozwiązania prawne i organizacyjne dotyczące polityki rozwoju regionalnego obszarów wiejskich. Kompetencje społeczne 1. Rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji. 2. Wykorzystuje wiedzę i umiejętności w celu określenia priorytetów sprawnego działania. 3. Jest ukierunkowany do aktywnego życia społecznego i zawodowego na terenach wiejskich. 184 19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 1.Wczoraj, dziś i jutro naszego rolnictwa : II Kongres Rolnictwa Polskiego zorganizowany przez Polską Radę Rolną pod patronatem Prezydenta RP Pana Aleksandra Kwaśniewskiego, Poznań 4-5 czerwca 2004 / [kom. red. materiałów Henryk Jasiorowski et al.]- Warszawa : Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa, 2004. 2.Wspólna polityka rolna : Wykorzystanie środków pomocowych Unii Europejskiej / Małgorzata Pawlonka, Magdalena Trojanowska.- Warszawa : Wydawnictwo REA s.j., 2005. 3.WPR : nowoczesna polityka rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich / [aut. Piotr Bajek et al.].- Warszawa : Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA, 2007. Literatura uzupełniająca: 1.J.Chądzyński, A.Nowakowska, Z.Przygodzki: Region i jego rozwój w warunkach globalizacji. Warszawa 2007. 2. R.Domański: Gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne. Warszawa 2006. 3. J. Chądzyński, A.Nowakowska, Z.Przygodzki: Region i jego rozwój w warunkach globalizacji. Wydawnictwa CeDeWu. Warszawa 2007. 4. Pietrzyk I., Polityka regionalna Unii Europejskiej i regiony w państwach członkowskich, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 22 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 5 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 27 1 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 2 Zna ekonomiczne , prawne i społeczne zasady prowadzenia działalności gospodarczej i funkcjonowania społeczności lokalnych. Charakteryzuje wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich oraz możliwość wykorzystania środków unijnych w działalności około rolniczej. * * 185 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych Zna zasady prawne i organizacyjne tworzenia i rozwoju form indywidualnej przedsiębiorczości w otoczeniu rolnictwa (np. przemysł nasienny, rolno-spożywczy, dystrybucja środków do produkcji rolniczej, agroturystyka, produkty regionalne). 3 * UMIEJĘTNOŚCI 1 Posługuje się przepisami prawnymi dotyczącymi różnych aspektów działalności rolniczej i około rolniczej. Poddaje samoocenie obecnie stosowane rozwiązania prawne i organizacyjne dotyczące polityki rozwoju regionalnego obszarów wiejskich. 2 * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE Rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji. Wykorzystuje wiedzę i umiejętności w celu określenia priorytetów sprawnego działania. 1 2 * * Jest ukierunkowany do aktywnego życia społecznego i zawodowego na terenach wiejskich. 3 * SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. 1 2 3 4 Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5 Treści programowe 6 7 Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne 8 9 10 11 Opis Przyrodnicza rola zbiorowisk trawiastych Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.20.6.W; RO.PPiKK.20.6.C Polski Celem przedmiotu na wykładach jest zapoznanie studentów z budową plonu biologicznego użytków zielonych oraz wynikającymi z tej budowy właściwościami oddziaływającymi pozytywnie na środowisko przyrodnicze, a w szczególności na kształtowanie i ochronę gleby, wody i atmosfery. Z kolei na ćwiczeniach zapoznanie z cennymi przyrodniczo zbiorowiskami trawiastymi ich zagrożeniem i metodami oceny ich wartości przyrodniczej. obowiązkowy do zaliczenia w semestrze V rok studiów III / VI prof. dr hab. Mirosław Kasperczyk j. w. Wykład i ćwiczenia przedmioty wprowadzające: łąkarstwo, chemia rolna, meteorologia, uprawa roślin 186 12 13 14 15 16 Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i Założenia i cele modułu/przedmiotu Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu 17 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji 18 Zamierzon e efekty kształcenia Wiedza Wykład- 20 ćwiczenia- 15 Wykład- 2 ECTS Ćwiczenia- 1 ECTS Wiedza: 1. Student zna specyficzną budowę i strukturę plonu biologicznego zbiorowisk trawiasty i wynikające z tej budowy cechy ochronne. 2. Zna metody racjonalnego utrzymania tych terenów. 3. Ma wiedzę w zakresie roli darni w środowisku przyrodniczym. Umiejętności: 1. Student potrafi dobrać sposób użytkowania do warunków siedliskowych. 2. Potrafi ocenić wartość zbiorowisk. 3. Potrafi przewidzieć skutki nie racjonalnego użytkowania. Kompetencje społeczne: 1. Student rozumie konieczność istnienia zadarnienia rożnych terenów oraz potrzebę ciągłego doskonalenia ich roli. 2. Potrafi zorganizować zespoły w celu ochrony miejsc przyrodniczo cennych. Wykład 20 godz. po trzy godz. co dwa tygodnie i ćwiczenia laboratoryjne dwie godz. co dwa tyg. Zaliczenie pisemne na ocenę. Warunkiem zaliczenia jest przyswojenie przez studentów materiału przedstawionego w czasie wykładów i ćwiczeń, oraz przyswojonego przez studentów w wyniku samokształcenia ze wskazanych źródeł literatury. Wykłady 1. Pochodzenie i rozmieszczenie trwałych użytków zielonych w Polsce i ich funkcje 2h. 2. Podstawowe przyczyny degradacji środowiska przyrodniczego - 1h. 3. Ważniejsze cechy ekosystemu trawiastego przyjazne dla środowiska - 2h. 4. Wielkość i struktura plonu biologicznego oraz wynikające z jego budowy znaczenie przyrodnicze - 2h. 5. Znaczenie darni w kształtowaniu procesu glebotwórczego i ochronie gleb -4h. 6. Znaczenie roślinności trawiastej w ochronie wody i atmosfery -4h. 7. Zbiorowiska trawiaste jako ekotomy - 2 h. 8. Znaczenie darni w zabudowie wałów rzecznych- 3 h Ćwiczenia 1. Typy zbiorowisk trawiastych w rejonach przyrodniczo cennych (górskich) - 2 h. 2. Typy zbiorowisk trawiastych w rejonach podmokłych -2 h. 3. Rola różnych zbiorowisk w przyrodzie: wały, skarpy, nasypy, rowy melioracyjne - 2 h. 4. Zagrożenia zbiorowisk w terenach przyrodniczo cennych i przeciw działanie - 2 h. 5. Zbiorowiska łąkowe - bogactwo bioróżnorodności - 2 h. 6. Metody waloryzacji przyrodniczej zbiorowisk trawiastych - 2 h. 7. Przykładowa ocena wartości przyrodniczej wybranych zbiorowisk w terenie -3 h. Student posiada wiedzę dotyczącą: - wpływu czynników klimatycznych i konfiguracji terenu na produkcyjność łąk i pastwisk, - kształtowanie się zbiorowisk roślinnych, - roli darni w retencji wodnej i ochronie gleby. 187 * Umiejętności Kompetencje społeczne 19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Student potrafi: - określić sposób użytkowania danego terenu, - podjąć decyzję o doborze gatunków roślin, - w miarę możliwości stworzyć optymalne warunki dla wzrostu traw. Student rozumie konieczność prowadzenia działalności rolnej na obszarach górskich, pomimo znacznych trudności, z racji pełnienia przez te obszary wielorakich funkcji. Literatura podstawowa: Klima K., Kasperczyk M.: Gospodarka rolna na terenach górskich. PWSZ Sanok, 2009. Literatura uzupełniająca: Klima K. Produkcyjność i glebochronność płodozmianów w warunkach górskich. Zesz. Nauk. AR Kraków, Rozprawy, 258, 2000. Kasperczyk M. i inni. Skuteczność wapnowania łąki górskiej. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, z. 1, 2006. Kasperczyk M. Przydatność koniczyny białej do zagospodarowania pastwiskowego. BIHiAR, 225, 2003. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 45 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 30 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 75 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 3 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć 1 2 3 1 2 3 WIEDZA Student zna budowę plonu biologicznego * zbiorowisk trawiasty i jej cechy ochronne. Zna metody racjonalnego utrzymania tych * terenów. * Ma wiedzę w zakresie roli darni w środowisku przyrodniczym. * * UMIEJĘTNOŚCI Student umie dobrać rodzaj użytkowania do * siedliska Potrafi ocenić wartość zbiorowisk * Potrafi ocenić skutki nie racjonalnego * użytkowania * * * * 188 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Ćwiczenia numer efektu kształcenia Wykład Forma zajęć dydaktycznych KOMPETENCJE SPOŁECZNE Student rozumie konieczność zadarnienia terenów narażonych na degradację oraz * * potrafi racjonalnie je użytkować 1 III ROK PPiKK Blok B SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu Treści programowe Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i 14 Założenia i cele modułu/przedmiotu 15 Metody dydaktyczne Opis Samorząd terytorialny Instytu Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.21.5.K polski grupa treści kształcenia do wyboru obowiązkowy do zaliczenia semestru VI rok studiów III / semestr V dr inż.. Janusz Adamczyk j. w. konwersatorium brak 15 2 Założenia (efekty kształcenia): Po zrealizowaniu przedmiotu student umie określić funkcje, zadania oraz zakres działania samorządu gminnego. Student poznaje problematykę funkcjonowania administracji samorządowej. Cele przedmiotu (treści kształcenia):Celem szczegółowym i zadaniem dydaktycznym jest zapoznanie studentów z funkcją, zadaniami oraz obszarem działań gminy jako podstawowej wspólnoty samorządowej. Student poznaje podstawowe funkcje społeczne jakie są stawiane przed samorządami, umie określić nadrzędne cele samorządu oraz poznaje podstawowe akty prawne dotyczące ustroju i funkcjonowania państwa. konwersatorium 189 16 17 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza 18 Zamierzon e efekty kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne 19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Warunkiem do zaliczenia przedmiotu jest obecność na ćwiczeniach, opanowanie przez studenta treści merytorycznych, aktywność podczas zajęć, referaty. 1. Podział terytorialny państwa (rodzaje). 2. Ustrojowa pozycja gminy. 3. Zadania i zakres działania gminy. 4. Władze gminy, prawo miejscowe, mienie komunalne. 5. Gminna gospodarka finansowa. 6. Pracownicy samorządowi. 7. Akty prawne dotyczące ustroju państwa. 8. Prezentacje wybranych gmin – przygotowane przez studentów. 1.Zna ekonomiczne , prawne i społeczne zasady funkcjonowania samorządów terytorialnych i społeczności lokalnych. 2.Opisuje możliwości rozwoju samorządów terytorialnych i bszarów wiejskich oraz możliwość wykorzystania środków unijnych w działalności samorządów. 1.Posługuje się przepisami prawnymi dotyczącymi różnych aspektów działalności samorządowej. 2.Poddaje samoocenie obecnie stosowane rozwiązania prawne i organizacyjne dotyczące samorządności terytorialnej i polityki rozwoju regionalnego. 1.Rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji. 2. Jest ukierunkowany do aktywnego życia społecznego i zawodowego na terenach wiejskich. Literatura podstawowa: 1.Na wsi odnowa / teksty Bohdan Kamiński, Ryszard Kamiński, Ryszard Wilczyński ; red. Bohdan Kamiński ; il. Ewa Zofia Kamińska ; zdj. Krzysztof Drygała [et al.].Konin : Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów, 2005. 2.Polityka przestrzenna obszarów wiejskich : W kierunku wielofunkcyjnego rozwoju / Marcin Feltynowski.- Warszawa : CeDeWu, 2009. 3.Polska wieś 2025 : Wizja rozwoju / red. Jerzy Wilkin- Warszawa: Fundusz współpracy, 2005 4.Województwo podkarpackie : strategia rozwoju 2000-2006: priorytety, zadania, alternatywy.- Bydgoszcz : Agencja promocyjno wydawnicza Literatura uzupełniająca: 1. Materiały informacyjne: Głównego Urzędu Statystycznego, samorządów gminnych, powiatowych i wojewódzkich. 2.Zieliński E.: Samorząd terytorialny w Polsce, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2004r. 3.Sochacka- Krysiak H. i inni; Zarządzanie gospodarką i finansami gminy, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2006r. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim Obciążenie studenta [h] 15 190 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 10 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 25 1 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA .Zna ekonomiczne , prawne i społeczne zasady funkcjonowania samorządów terytorialnych i społeczności lokalnych. 1 x Opisuje możliwości rozwoju samorządów terytorialnych i bszarów wiejskich oraz możliwość wykorzystania środków unijnych w działalności samorządów.. 2 x UMIEJĘTNOŚCI 1 x Posługuje się przepisami prawnymi dotyczącymi różnych aspektów działalności samorządowej. Poddaje samoocenie obecnie stosowane rozwiązania prawne i organizacyjne dotyczące samorządności terytorialnej i polityki rozwoju regionalnego. 2 x KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 x Rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji. Jest ukierunkowany do aktywnego życia społecznego i zawodowego na terenach miejskich i wiejskich. 2 x SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. 1 2 3 4 Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu Opis Antropogenizacja krajobrazu Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.22.5.W, RO.PPiKK.22.5.C polski 191 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych 5 Treści programowe 6 7 Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i 8 9 10 11 12 13 14 Założenia i cele modułu/przedmiotu 15 Metody dydaktyczne Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z procesem antropogenicznych przekształceń krajobrazu, jego mechanizmami i zagrożeniami płynącymi z tych zmian. Podczas zajęć omówione zostaną zagadnienia dotyczące historycznych przemian krajobrazu związanych ze wzrostem liczebności populacji ludzkiej, stabilności jednostek krajobrazowych oraz klasyfikacji krajobrazów przekształconych przez człowieka. Podczas ćwiczeń studenci poznają sposoby oceny antropogenizacji krajobrazu głównie przy użyciu materiałów kartograficznych. obowiązkowy do zaliczenia semestru V Rok studiów III, semestr V (studia 1-go° stacjonarne) dr inż. Barbara Banach j.w. wykład + ćwiczenia Przedmioty wprowadzające: agroekologia z ochroną środowiska Wykład 20 godz., ćwiczenia 20 godz. 3 pkt ECTS (2 pkt. wykład + 1 pkt. ćwiczenia) Wiedza: Student ma wiedzę na temat zmian krajobrazu i przebiegu tego procesu pod wpływem wzrostu liczby ludności na świecie, wymienia i klasyfikuje jednostki przyrodnicze, w tym krajobrazowe, ze względu na stopień antropogenizacji oraz posiada wiedzę na temat zmian szaty roślinnej będącej wskaźnikiem antropogenicznych przekształceń krajobrazu Umiejętności: Student potrafi dokonać obliczeń i wykazuje umiejętność poprawnego wnioskowania na podstawie uzyskanych wyników dokonywać prostych analiz znaczeniowych jak klasyfikacja, porównanie, rozróżnianie podstawowych pojęć czy schematów oraz wykorzystuje dostępne źródła informacji, w tym źródła elektroniczne, w celu poszerzenia wiedzy dotyczącej najnowszych osiągnięć z zakresu ochrony krajobrazu Kompetencje społeczne: Student rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy, potrafi organizować sobie pracę na zajęciach i rozwiązywać postawione zadania racjonalnie według przyjętego algorytmu zgodnego ze zdobytą wiedzą i umiejętnościami oraz potrafi współdziałać i pracować w grupie pod presją czasu, podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych, analizowania wyników i opracowywania wniosków oraz ma świadomość znaczenia komponentów przyrody żywej i nieożywionej w kształtowaniu antroposfery i wpływu działalności człowieka na kształt biosfery Wykład akademicki, ćwiczenia audytoryjne, konsultacje, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 192 16 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu 17 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji 18 Zamierzon e efekty kształcenia * Wiedza Umiejętności Forma zaliczenia wykładów – egzamin pisemny z całości wiedzy przedstawionej na wykładach oraz uzyskanej poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest pozytywne zaliczenie ćwiczeń. Forma zaliczenia ćwiczeń –ćwiczenia audytoryjne, realizacja zadań podczas trwania ćwiczeń sprawdzane po zakończeniu każdych zajęć, pozytywne zaliczenie jednego kolokwium, obecność na ćwiczeniach – zaliczenie Wykłady: 8. Wprowadzenie w problematykę przedmiotu – omówienie warunków zaliczenia przedmiotu oraz literatury podstawowej i uzupełniającej. Krajobraz – definicja, pojęcia, klasyfikacje (2 godz.). 9. Historyczne ujęcie procesu przekształceń krajobrazu na tle zmieniającej się liczebności populacji ludzkiej (4 godz.). 10. Sposoby eksploatacji krajobrazu (3 godz.). 11. Koncepcja krajobrazu, jako jednostki ekologicznej pochodzenia antropogenicznego, odniesienie do klasycznych poziomów organizacji przyrody, krążenie materii i przepływ energii w krajobrazie (3 godz.). 12. Stabilność krajobrazu – pojęcie stabilności krajobrazu, czynniki wpływające na stabilność krajobrazu, miary i oceny stabilności krajobrazu (3 godz.). 13. Zmiany antropogeniczne w układach przyrodniczych – podział oddziaływań antropogenicznych, fazy i efekty oddziaływań antropogenicznych, charakter zmian antropogenicznych (flora, fitocenozy, siedliska; 3godz.). 14. Klasyfikacja naturalnych jednostek przyrodniczych poddanych wpływom antropogenicznym. Klasy naturalności krajobrazu (2 godz.). Sposób realizacji: wykład akademicki, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Ćwiczenia: 2. Wprowadzenie i omówienie kryteriów zaliczenia przedmiotu. Klasyfikacja krajobrazów Polski (3 godz.). 9. Analiza struktury wertykalnej i horyzontalnej wybranego fragmentu krajobrazu w oparciu o materiały kartograficzne (3 godz.). 10. Analiza komponentów krajobrazu w oparciu o materiały kartograficzne (3 godz.). 11. Wykonanie map płatowości na podstawie materiałów kartograficznych (2 godz.). 12. Wyliczenie współczynników charakteryzujących analizowane fragmenty krajobrazów - stopień różnorodności i dominacji – ocena stopnia antropogenizacji krajobrazu (3 godz.). 13. Szata roślinna jako wskaźnik przekształceń krajobrazu (3 godz.). 14. Problematyka antropogenizacji krajobrazu w projektach zagospodarowania przestrzennego. Kolokwium. Zaliczenie przedmiotu (3 godz.). Sposób realizacji: ćwiczenia audytoryjne, realizacja zadań podczas trwania ćwiczeń sprawdzane po zakończeniu każdych zajęć, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 1. ma wiedzę na temat zmian krajobrazu i przebiegu tego procesu pod wpływem wzrostu liczby ludności na świecie 2. wymienia i klasyfikuje jednostki przyrodnicze, w tym krajobrazowe, ze względu na stopień antropogenizacji 3. ma wiedzę na temat zmian szaty roślinnej będącej wskaźnikiem antropogenicznych przekształceń krajobrazu 1. potrafi dokonać obliczeń i wykazuje umiejętność poprawnego wnioskowania na podstawie uzyskanych wyników dokonywać prostych analiz znaczeniowych jak klasyfikacja, porównanie, rozróżnianie podstawowych pojęć czy schematów 2. wykorzystuje dostępne źródła informacji, w tym źródła elektroniczne, w celu poszerzenia wiedzy dotyczącej najnowszych osiągnięć z zakresu ochrony krajobrazu 193 Kompetencje społeczne 19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu 1. rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy 2. potrafi organizować sobie pracę na zajęciach i rozwiązywać postawione zadania racjonalnie według przyjętego algorytmu zgodnego ze zdobytą wiedzą i umiejętnościami oraz potrafi współdziałać i pracować w grupie pod presją czasu, podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych, analizowania wyników i opracowywania wniosków 3. ma świadomość znaczenia komponentów przyrody żywej i nieożywionej w kształtowaniu antroposfery i wpływu działalności człowieka na kształt biosfery Literatura podstawowa: 1. Wolski K., Szymura M., Gierusa A. 2006. Wybrane zagadnienia z ekologii krajobrazu. Wyd. Axa, Wrocław. 2. Zimny H. 2005. Ekologia miasta. Agencja Reklamowo - Wydawnicza Arkadiusz Grzegorczyk, Warszawa. 3. Wysocki C., Sikorski P. 2009. Fitosocjologia stosowana w ochronie i kształtowaniu krajobrazu. Wyd. SGGW, Warszawa. Literatura uzupełniająca: 1. Żarska B. 2005. Ochrona krajobrazu. Wyd. SGGW, Warszawa. Kopczyński K., Skoczylas J. 2008. Krajobraz przyrodniczy i kulturowy: próba ujęcia interdyscyplinarnego. Wyd. UAM, Poznań. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 40 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 35 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 75 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 3 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 2 3 ma wiedzę na temat zmian krajobrazu i przebiegu tego procesu pod wpływem wzrostu liczby ludności na świecie wymienia i klasyfikuje jednostki przyrodnicze, w tym krajobrazowe, ze względu na stopień antropogenizacji ma wiedzę na temat zmian szaty roślinnej będącej wskaźnikiem antropogenicznych przekształceń krajobrazu * * * * UMIEJĘTNOŚCI 194 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych 1 2 potrafi dokonać obliczeń i wykazuje umiejętność poprawnego wnioskowania na podstawie uzyskanych wyników dokonywać prostych analiz znaczeniowych jak klasyfikacja, porównanie, rozróżnianie podstawowych pojęć czy schematów wykorzystuje dostępne źródła informacji, w tym źródła elektroniczne, w celu poszerzenia wiedzy dotyczącej najnowszych osiągnięć z zakresu ochrony krajobrazu * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 2 3 rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy potrafi organizować sobie pracę na zajęciach i rozwiązywać postawione zadania racjonalnie według przyjętego algorytmu zgodnego ze zdobytą wiedzą i umiejętnościami oraz potrafi współdziałać ima pracować w grupie znaczenia pod presją czasu, podczas świadomość komponentów przyrody żywej i nieożywionej w kształtowaniu antroposfery * * * * SYLABUSU MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Elementy składowe sylabusu Lp. 3. 4. Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5. Treści programowe 6. 7. Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 1. 2. 8. 9. Opis Agroturystyka Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO/PPiKK.23.5.W RO/PPiKK.23.5.C polski Celem przedmiotu jest przedstawienie agroturystyki, rozumianej jako formy wypoczynku odbywającego się w terenach wiejskich o charakterze rolniczym, opartą o bazę noclegową i aktywności rekreacyjne związane z gospodarstwem rolnym i jego otoczeniem przyrodniczym, produkcyjnym i usługowym. Podczas wykładów zostaną omówione zagadnienia związane pojęciem agroturystyki, produktem i usługami agroturystycznymi, wymogami dotyczącymi działalności agroturystycznej, zasadnością łączenia agroturystyki z rolnictwem ekologicznym oraz możliwościami wykorzystania funduszy unijnych w działalności agroturystycznej. Ćwiczenia audytoryjne obejmują sporządzanie bilansu zapotrzebowania na żywność i produkcji roślinnej oraz zwierzęcej. Podczas ćwiczeń terenowych sporządzony zostanie protokół z lustracji gospodarstwa agroturystycznego, starającego się o status wiejskiej bazy noclegowej. fakultatywny do zaliczenia w semestrze V Rok studiów III, semestr V, studia stacjonarne Prof. dr hab. Kazimierz Klima j. w. 195 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne 12. 13. Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotowi Wykład 20 godz. + ćwiczenia audytoryjne 15 godz. + ćwiczenia terenowe 5 godz. Przedmioty wprowadzające: socjologia wsi, agroekologia z ochroną środowiska, fizjologia i żywienie zwierząt, ogólna uprawa roli i roślin, szczegółowa uprawa roślin Wykład 20 godz. + ćwiczenia audytoryjne 15 terenowe 5 godz. godz. + ćwiczenia Wykład 2 ECTS, ćwiczenia 1 ECTS 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu Wiedza: Posiada wiedzę dotyczącą pojęcia, produktu i usługi agroturystycznej. Zna wymogi formalne i prawne rejestracji i prowadzenia działalności agroturystycznej. Umiejętności: Sporządza bilans zapotrzebowania na produkty żywnościowe oraz wylicza wielkość produkcji roślinnej i zwierzęcej w gospodarstwie agroturystycznym. Kompetencje społeczne: Pracuje samodzielnie lub w zespole spełniając wyznaczone funkcje. 15. Metody dydaktyczne Wykład, ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia terenowe 16. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Egzamin ustny z całości wiedzy przedstawionych na wykładach i ćwiczeniach (zadania problemowe, tworzenie krótkich definicji, rozwiązywanie przedstawionych zagadnień) Warunkiem zaliczenia egzaminu jest opanowanie przez studenta treści merytorycznych przedmiotu przedstawionych podczas wykładów oraz uzyskanych poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. Warunkiem zaliczenia ćwiczeń projektowych jest pozytywna ocena sporządzonego bilansu, zaś warunkiem zaliczenia ćwiczeń terenowych jest pozytywna ocena protokołu z lustracji gospodarstwa agroturystycznego. Ćwiczenia terenowe: sprawozdanie z ćwiczeń terenowych Wykłady: 1. 2. 3. 17. Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji 18. Zamierzone efekty kształcenia* Wiedza Pojęcie i funkcja agroturystytki – 2 godz. Produkt i usługi agroturystyczne – 4 godz Wymogi formalne i prawne dotyczące rejestracji i prowadzenia działalności agroturystycznej – 5 godz. 4. Zasady łączenia działalności agroturystycznej z rolnictwem ekologicznym – 5 godz. 5. Możliwości wykorzystania funduszy PROW w agroturystyce – 4 godz. Ćwiczenia audytoryjne (praca w 2-osobowych zespołach): Sporządzanie bilansu zapotrzebowania na produkty żywnościowe z produkcją roślinną i zwierzęcą w gospodarstwie agroturystycznym – 15 godz, w tym: a) ustalenie zapotrzebowania na produkty żywnościowe roślinne i zwierzęce – 4 godz; konstruowanie płodozmianu i ustalanie obsady zwierząt – 4 godz; c) wykonanie bilansu zapotrzebowania i produkcją roślinną i zwierzęcą – 7 godz. Ćwiczenia terenowe: Sporządzanie protokołu lustracji gospodarstwa agroturystycznego położonego w okolicach Sanoka, starającego się o przyznanie statusu wg wymogów wiejskiej bazy noclegowej – 5 godz. 1. Posiada wiedzę dotyczącą pojęcia, produktu i usług agroturystycznych. 2. Zna możliwości wykorzystanie funduszy unijnych w działalności agroturystycznej. 3. Charakteryzuje wymogi formalne i prawne dotyczące działalności agroturystycznej. 196 9. Umiejętności Układa płodozmian i ustala obsadę zwierząt w gospodarstwie agroturystycznym. 10. Oblicza bilans zapotrzebowania na żywność oraz produkcję rośliną i zwierzęcą w gospodarstwie agroturystycznym. 11. Sporządza protokół z lustracji gospodarstwa agroturystycznego starającego się o status wiejskiej bazy noclegowej. 5. Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu 1. Agroturystyka i usługi towarzyszące / red. Wiesław Musiał- Kraków : Małopolskie Stowarzyszenie Doradztwa Rolniczego, 2005. 2. Współczesne problemy turystyki i rekreacji w badaniach empirycznych nauk społecznych / Wiesław Siwiński.- Warszawa : ALMAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna, 2007. 3. Marketing usług turystycznych / red. nauk. Aleksander Panasiuk.Dodruk 2.- Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. Literatura uzupełniająca: 1. Spojrzenie turysty / John Urry ; przekł. Alina Szulżycka.- Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. 2. Szanse rozwoju transgranicznych produktów turystycznych województw podkarpackiego i lwowskiego : Przecław 19-20 kwietnia 2007 r. / [red. Jan Sołek].- Rzeszów : Podkarpacka Regionalna Organizacja Turystyczna, 2007. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim – 1,6 ECTS Łączna liczba godzin pracy własnej studenta (bez udziału prowadzącego lub z udziałem prowadzącego w ramach konsultacji) konieczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu – 1,4 ECTS 50 30 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 80 h 3 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt EFEKT KSZTAŁCENIA Laboratorium numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych Wykład 9. Wykorzystuje wiedzę w celu optymalizacji działalności agroturystycznej. 6. Realizuje powierzone zadania w zespole spełniając w nim wyznaczone funkcje. Literatura podstawowa: WIEDZA 197 EK-K_W11 EK-K_W22 EK-K_W04 Posiada wiedzę dotyczącą pojęcia, produktu i usług agroturystycznych. * Zna możliwości wykorzystanie funduszy unijnych w działalności agroturystycznej. * Charakteryzuje wymogi formalne i prawne dotyczące działalności agroturystycznej. * UMIEJĘTNOŚCI EK-K_U18 EK-K_U05 EK-K_U14 Układa płodozmian i ustala obsadę zwierząt w gospodarstwie agroturystycznym. Oblicza bilans zapotrzebowania na żywność oraz produkcję rośliną i zwierzęcą w gospodarstwie agroturystycznym. Sporządza protokół z lustracji gospodarstwa agroturystycznego starającego się o status wiejskiej bazy noclegowej * * * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE EK-K_03 EK-K_02 Wykorzystuje wiedzę w celu optymalizacji działalności agroturystycznej. Realizuje powierzone zadania w zespole spełniając w nim wyznaczone funkcje * * SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu 3 4 Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5 Treści programowe 6 7 Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne 1 2 8 9 10 11 Opis Bioróżnorodność i ochrona zasobów genetycznych zwierząt Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku. RO.PPiKK.24.6.W; RO.PPiKK.24.6.C polski Celem przedmiotu jest przedstawienie zagadnień związanych z ochroną zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich, począwszy od przepisów prawnych w tym względzie, programów realizowanych w Polsce z tego zakresu a kończąc na charakterystyce ras i rodów objętych ochroną. Do wyboru Rok studiów III, semestr VI prof. dr hab. Marian Różycki jak wyżej wykłady, ćwiczenia Przedmiot wprowadzający – genetyka, chów zwierząt 198 12 13 14 Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i Założenia i cele modułu/przedmiotu 15 Metody dydaktyczne 16 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu 17 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza 18 Zamierzon e efekty kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne 15 godz. wykładów; 20 godz. ćwiczeń W-1 C-2 Poznanie przyczyn wprowadzenia działań mających na celu ochronę zasobów genetycznych zwierząt. Zapoznanie się z programami ochrony poszczególnych gatunków. Znajomość przepisów prawnych związanych z ochroną zasobów. • wykłady • ćwiczenia – omówienie problematyki zadań rozwiązywanych przez studentów • samodzielne rozwiązywanie przez studentów zadań problemowych dotyczących ochrony populacji przed wzrostem inbredu, restytucja małych populacji, zachowanie dystansu genetycznego. • • Wykład: zaliczenie z oceną na podstawie testu sprawdzającego znajomość programów ochrony Ćwiczenia: prawidłowe opracowanie zadań dotyczących problematyki omawianej na ćwiczeniach Wykłady: przekazanie studentom wiedzy odnośnie następujących zagadnień: deklaracja z Wilderswil w sprawie różnorodności zwierząt; stan zasobów genetycznych zwierząt dla wyżywienia i rolnictwa na świecie; światowy plan działań na rzecz zasobów genetycznych zwierząt oraz deklaracja z Interlake;, podstawy prawne i organizacyjne ochrony zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich oraz programów rolnośrodowiskowych na lata 2007 – 2013. Poznanie programów ochrony zasobów genetycznych bydła, świń, koni oraz drobiu. Ćwiczenia: rozwiązywanie zadań problemowych dotyczących: - zmian inbredu w populacjach zagrożonych wyginięciem, - planu kojarzeń zapobiegającemu wystąpieniu inbredu w małych populacjach, - opracowanie programu pozwalającego na restytucję małych populacji, - szacowanie dystansu genetycznego pomiędzy populacjami. - Student zna źródła prawne dotyczące ochrony bioróżnorodności zwierząt - Zna programy ochrony dla różnych gatunków zwierząt gospodarskich - Posiada wiadomości, które pozwalają na opracowywanie programów ochrony małych populacji - W oparciu o przepisy prawne i założenia programów ochrony, student potrafi ocenić prawidłowość realizacji programów - Potrafi dokonać oceny, które z populacji zwierząt gospodarskich są zagrożone wyginięciem - W oparciu o nabyte wiadomości może udzielać porad gospodarstwom, które chcą realizować program ochrony zasobów genetycznych określonego gatunku zwierząt gospodarskich 199 19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: -Genetyka / P. C. Winter, G. I. Hickey, H. L. Fletcher ; przekł. Wiesław PrusGłowacki.- Wyd. 2 popr.- Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. -Genetyka i podstawy hodowli zwierząt : Podręcznik dla studentów wydziałów zootechnicznych / Bolesław Nowicki, Barbara Kosowska.- Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1995. -Ekologia / Aulay Mackenzie, Andy S. Ball, Sonia R. Virdee.- Wyd. 2 popr.- Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. - Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 roku o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich Literatura uzupełniająca: - Wiadomości zootechniczne, Wyd IZ PIB, Zeszyt nr 1 (256) 2008 - Różycki M. „Podstawy genetyczne pracy hodowlanej w stadzie zamkniętym”. Wyd. IZ PIB - Programy ochrony zasobów genetycznych zwierząt”. Wyd. IZ PIB - „Polskie rasy zachowawcze”, Wyd. IZ PIB 2006. - Charon K.M., Świtoński M. „Genetyka zwierząt”. Wydawnictwo Naukowe 2000 BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 45 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 30 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 75 3 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 2 3 zna źródła prawne dotyczące ochrony bioróżnorodności zwierząt Zna programy ochrony dla różnych gatunków zwierząt gospodarskich Posiada wiedzę dla opracowywania programów ochrony małych populacji X X X X x X UMIEJĘTNOŚCI 1 2 W oparciu o przepisy prawne i założenia programów ochrony, student potrafi ocenić prawidłowość realizacji programów Potrafi dokonać oceny, które z populacji zwierząt gospodarskich są zagrożone wyginięciem x X X X KOMPETENCJE SPOŁECZNE 200 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych 1 W oparciu o nabyte wiadomości może udzielać porad gospodarstwom, które chcą realizować program ochrony zasobów genetycznych określonego gatunku zwierząt gospodarskich X X SYLABUSU MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu 3. 4. Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5. Treści programowe 6. 7. Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotowi 1. 2. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Opis Podstawy ogrodnictwa Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.25.6.W; RO.PPiKK.56.C polski Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z problematyką prowadzenia upraw roślin ogrodniczych Podczas zajęć wykładowych omówione zostaną zagadnienia dotyczące uprawy roślin ozdobnych sadowniczych, warzywniczych i zielarskich. Poza tym studenci zapoznają się z podstawam nasiennictwa i szkółkarstwa roślin ogrodniczych. Podczas zajęć ćwiczeniowych studenci poznaj sposoby wykorzystania wiedzy teoretycznej w praktyce ogrodniczej. • fakultatywny Rok studiów III, semestr VI (studia 1-go° stacjonarne) Dr inż. Barbara Banach j. w. wykład + ćwiczenia Znajomość treści programowych realizowanych w ramach przedmiotu: botanika, fizjologia roślin gleboznawstwo, uprawa roli i żywienie roślin Wykład 20 godz., ćwiczenia 15godz. 2 pkt ECTS (1 pkt. wykład + 1 pkt. ćwiczenia) Wiedza: Student zna podstawy ekonomiczne, prawne i społeczne prowadzenia produkcji ogrodnicze w Polsce, a także posiada wiedzę na temat zasad uprawy i ochrony roślin ogrodniczych. Umiejętności: Student potrafi wymienić najbardziej powszechne gatunki i odmiany rośli ogrodniczych oraz jest w stanie zaplanować zespół zabiegów uprawnych dla poszczególnych grup gatunków roślin. Kompetencje społeczne: Student potrafi efektywnie pracować według wskazówek prowadzącego organizować odpowiednio swój warsztat pracy. Potrafi pracować w grupie podczas wykonywani ćwiczeń praktycznych oraz dokonywać interpretacji poczynionych obserwacji poprzez wyciągani odpowiednich wniosków. Jest w stanie argumentować wyciągane przez siebie wnioski i w razi potrzeby bronić swoich racji.. Wykład akademicki, ćwiczenia audytoryjne, konsultacje, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 201 16. 17. 18. 19. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzone efekty kształcenia* Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Forma zaliczenia wykładów – zaliczenie z całości wiedzy przedstawionej na wykładach i ćwiczeniach oraz uzyskanej poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia jest pozytywne zaliczenie ćwiczeń – zaliczenie z oceną Forma zaliczenia ćwiczeń – realizacja zadań podczas trwania ćwiczeń sprawdzane po zakończeniu zajęć, pozytywne zaliczenie dwóch kolokwiów, obecność na ćwiczeniach – zaliczenie Wykłady: i. Produkcja ogrodnicza w Polsce i jej znaczenie – wykład wprowadzający (2 godz.) ii. Klimatyczne czynniki warunkujące uprawy ogrodnicze w Polsce (2godz.) iii. Glebowe czynniki warunkujące uprawy ogrodnicze w Polsce (2godz.) iv. Podstawy warzywnictwa (2,5godz.) v. Podstawy sadownictwa (2,5godz.) vi. Podstawy szkółkarstwa (2godz.) vii. Podstawy nasiennictwa (2,5godz.) viii. Podstawy kwiaciarstwa (2,5godz.) ix. Podstawy zielarstwa (2godz.) Sposób realizacji: wykład akademicki z wykorzystaniem wizualizacji multimedialnych, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Ćwiczenia: 6. Nawożenie roślin ogrodniczych (4 godz.) 7. Rozmnażanie roślin ogrodniczych (4 godz.) 8. Produkcja roślin ogrodniczych pod osłonami (4 godz.) 9. Ochrona roślin ogrodniczych (4 godz.) 10. Zmianowanie i płodozmian w uprawie roślin ogrodniczych (4 godz.) Sposób realizacji: Ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia terenowe, dyskusja inicjowana przez prowadzącego zajęcia. Samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 7. Zna podstawy ekonomiczne, prawne i społeczne prowadzenia produkcji ogrodniczej w Polsce. 8. Zna podstawowe zasady uprawy i ochrony roślin ogrodniczych. 7. 8. Potrafi wymienić najbardziej powszechne gatunki i odmiany roślin ogrodniczych Planuje zespół zabiegów uprawnych dla poszczególnych grup i gatunków roślin ogrodniczych 8. Student potrafi efektywnie pracować według wskazówek prowadzącego i organizować odpowiednio swój warsztat pracy. 9. Potrafi pracować w grupie podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych oraz dokonywać interpretacji poczynionych obserwacji poprzez wyciąganie odpowiednich wniosków. 10. Jest w stanie argumentować wyciągane przez siebie wnioski i w razie potrzeby bronić swoich racji. Literatura podstawowa: 7. Skąpski H., Dąbrowski Z. 1986. Ogólna uprawa roślin ogrodniczych. Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, Warszawa. 8. Hołubowicz T. 1999. Sadownictwo Wyd. Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego, Poznań. 9. Kołota E., Orłowski M., Biesiada A. 2007. Warzywnictwo Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego, Wrocław. 10. Grabowski K. 1990. Rośliny ozdobne, PWN, Warszawa, Łódź. 11. Starck J. R. (red.). 1997. Uprawa roli i nawożenie roślin. Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, Warszawa. 12. Senderski M. E. 2009. Zioła. Praktyczny poradnik o ziołach i ziołolecznictwie. Wyd. K.E.Liber, Warszawa. Literatura uzupełniająca: 2. Kawecki Z., Kryńska W. (red.). 1995. Sadownictwo i warzywnictwo. PWN, Warszawa. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Udział w wykładach Obciążenie studenta [h] 20 202 Udział w ćwiczeniach Konsultacje indywidualne Przygotowanie do kolokwium Studiowanie literatury Przygotowanie do zaliczenia końcowego 15 7 5 5 5 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 52 z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego samodzielna praca studenta 1,6 0,4 Punkty ECTS za moduł/przedmiot Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA EK-K_W04 EK-K_W16 Student zna podstawy ekonomiczne, prawne i społeczne prowadzenia produkcji ogrodniczej w Polsce. Zna podstawowe zasady uprawy i ochrony roślin ogrodniczych. * * * UMIEJĘTNOŚCI EK-K_U06 EK-K_U20 Student potrafi wymienić najbardziej powszechne gatunki i odmiany roślin ogrodniczych Planuje zespół zabiegów uprawnych dla poszczególnych grup i gatunków roślin ogrodniczych * * * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE EK-K_K02 Student potrafi efektywnie pracować według wskazówek prowadzącego i organizować odpowiednio swój warsztat pracy. * EK-K_K02 Potrafi pracować w grupie podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych oraz dokonywać interpretacji poczynionych obserwacji poprzez wyciąganie odpowiednich wniosków. * 203 EK-K_K08 Jest w stanie argumentować wyciągane przez siebie wnioski i w razie potrzeby bronić swoich racji. * * SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. 1 2 3 4 Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5 Treści programowe 6 7 Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i 8 9 10 11 12 13 Opis Prawne aspekty gospodarowania gruntami i zarządzanie środowiskiem. Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.26.6.Wk polski Celem szczegółowym przedmiotu i zadaniem dydaktycznym jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu ogólnej problematyki prawa rolnego ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień dotyczących prawnych aspektów gospodarowania gruntami i zarządzania środowiskiem. Przekazanie wiedzy dotyczącej sposobów prowadzenia przez organy administracji publicznej działań bezpośrednio obejmujących poszczególne formy gospodarki ziemią w zakresie jej: przeznaczenia, wykorzystania, ochrony. Podczas zajęć zostaną omówione główne kierunki dysponowania gruntami rolnymi tj. obrotem nieruchomościami rolnymi, formami dzierżawy, zarządzaniem zasobami własności rolnej skarbu państwa, ewidencji, planowaniem przestrzennym w rolnictwie oraz prawnymi formami ochrony gruntów rolnych i leśnych. Obowiązkowy do zaliczenia w semestrze VI Rok studiów III, semestr VI mgr inż. Grzegorz Pińczuk j. w. Wykłady przedmioty wprowadzające: wybrane zagadnienia polityki rolnej 20 godzin 2 ECTS 204 14 15 16 17 18 Założenia i cele modułu/przedmiotu Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Zamierzon e efekty kształcenia * Po zrealizowaniu przedmiotu student zna główne zagadnienia dotyczące problematyki prawa rolnego w zakresie: obrotu nieruchomościami rolnymi, kształtowania przestrzeni rolniczej, działalności organów samorządowych, ochrony ilościowej i jakościowej gruntów. Przedmiot dotyczy problematyki gospodarki gruntami rolnymi ze szczególnym uwzględnieniem sposobów obrotu nieruchomościami rolnymi. Przedmiot obejmuje również zagadnienia dotyczące form prawnych dysponowania Zasobem Własności Rolnej Skarbu Państwa, prowadzenia rejestrów publicznych oraz prawnej ochrony gruntów. Konwersatorium ,samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Warunkiem do zaliczenia przedmiotu jest opanowanie treści merytorycznych przedstawianych podczas zajęć, aktywność podczas omawiania poszczególnych zagadnień, pisemna praca kontrolna referaty, obecność. 1. Kształtowanie i formy stosunków własnościowych. 2. Prawne formy władania ziemią rolniczą. 3. Obrót nieruchomościami rolnymi na podstawie kodeksu cywilnego. 4. Wpływ planowania przestrzennego na wykonywanie prawa własności i lokalizacja inwestycji. 5. Zasady wyłączenia gruntów rolnych i leśnych z produkcji rolniczej. 6. Rozgraniczenie nieruchomości. Scalanie gruntów rolnych. 7. Księgi wieczyste i ewidencja gruntów i budynków, rejestry publiczne. 8. Kompetencje w zakresie gospodarowania nieruchomościami. 9.Ochrona gruntów rolnych i leśnych. 10.Kształtowanie przestrzeni rolniczej. Wiedza 1. Zna , prawne i społeczne zasady prowadzenia działalności rolniczej oraz główne zagadnienia dotyczące problematyki prawa rolnego, rozumie specyfikę rozwiązań prawnych funkcjonujących w rolnictwie i jego najbliższym otoczeniu. 2. Posiada wiedzę w zakresie wykorzystania wiedzy prawnej w różnych dziedzinach działalności rolniczej i około rolniczej. Umiejętności 1. Posługuje się przepisami prawnymi dotyczącymi różnych aspektów działalności rolniczej także gospodarki gruntami i środowiskiem. 2. Potrafi wykorzystać poznane regulacje prawne w doradztwie i zarządzaniu gospodarstwem rolnym oraz poddaje samoocenie obecnie stosowane rozwiązania prawne dotyczące aspektów gospodarowania gruntami rolnymi. Kompetencje społeczne 1. Rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji. 2. Wykorzystuje wiedzę i umiejętności w celu określenia priorytetów sprawnego działania. 205 Literatura podstawowa: 1. Oleszko A. (red.), Prawo Rolne, Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., Warszawa 2009r. Literatura uzupełniająca: 19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu 1. 2. 3. 4. 5. 6. G. Bieniek, S. Rudnicki, Nieruchomości. Problematyka prawna, Warszawa 2007 Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz pod red. prof. Z. Niewiadomskiego, Warszawa 2008 Stelmachowski A. (red.), praca zbiorowa,: Prawo Rolne Wyd. Lexis Nexis, Warszawa 2008r. Kodeks cywilny. Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003r. o Kształtowaniu Ustroju Rolnego oraz zmianie innych ustaw. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 czerwca 2007r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne” PROW 2007-2013. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 25 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 25 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 50 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 2 Zna , prawne i społeczne zasady prowadzenia działalności rolniczej oraz główne zagadnienia dotyczące problematyki prawa rolnego, rozumie specyfikę rozwiązań prawnych funkcjonujących w rolnictwie i jego najbliższym otoczeniu. Posiada wiedzę w zakresie wykorzystania wiedzy prawnej w różnych dziedzinach działalności rolniczej i około rolniczej. * * UMIEJĘTNOŚCI 1 Posługuje się przepisami prawnymi dotyczącymi różnych aspektów działalności rolniczej także gospodarki gruntami i środowiskiem. * 206 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych Potrafi wykorzystać poznane regulacje prawne w doradztwie i zarządzaniu gospodarstwem rolnym oraz poddaje samoocenie obecnie stosowane rozwiązania prawne dotyczące aspektów gospodarowania gruntami rolnymi. 2 * KOMPETENCJE SPOŁECZNE Rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji Wykorzystuje wiedzę i umiejętności w celu określenia priorytetów sprawnego działania. 1 2 * * SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu 3 4 Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5 Treści programowe 6 7 Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i 1 2 8 9 10 11 12 13 Opis Rośliny użytkowe w architekturze ogrodowej Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.27.6.C polski Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z wybranymi grupami roślin użytkowych, które oprócz swojej podstawowej funkcji mogą również stanowić element ozdobny w architekturze ogrodowej. Podczas zajęć omawiane zostaną rośliny warzywne, owocowe, przyprawowe, lecznicze, kosmetyczne, miododajne, oleiste, barwnikodajne, włóknodajne oraz gatunki roślin trujących ze szczególnym naciskiem na możliwość ich zastosowania w kompozycjach ogrodowych. obowiązkowy do zaliczenia semestru VI Rok studiów III, semestr VI (studia 1-go° stacjonarne) dr inż. Barbara Banach j.w. ćwiczenia Przedmioty wprowadzające: biogeografia, podstawy projektowania zieleni ćwiczenia 20 godz. 2 pkt ECTS 207 14 15 16 17 Założenia i cele modułu/przedmiotu Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza 18 Zamierzon e efekty kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne Wiedza: student ma wiedzę na podstawowych grup i gatunków roślin użytkowych oraz wie jakie jest znaczenia roślin użytkowych w środowisku i w życiu człowieka. Umiejętności: student potrafi wskazać sposób wykorzystania poszczególnych grup roślin użytkowych w ogrodach i zieleni publicznej oraz poprawnie rozpoznawać podstawowe gatunki roślin użytkowych. Umie także korzystać z cudzych osiągnięć intelektualnych z poszanowaniem praw autorskich Kompetencje społeczne: student rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy oraz chętnie podejmuje się pracy w zespole i wykonuje powierzone mu zadania Wykład akademicki, ćwiczenia audytoryjne, konsultacje, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Forma zaliczenia ćwiczeń –pozytywne zaliczenie dwóch kolokwiów, obecność na ćwiczeniach, samodzielnie przygotowana prezentacja wybranego zagadnienia – zaliczenie Ćwiczenia: 1. Wprowadzenie w problematykę przedmiotu – znaczenie, funkcje i możliwości zastosowania roślin użytkowych w architekturze ogrodowej – rodzaje ogrodów użytkowych (2 godz.) 2. Ogrody użytkowe – przykłady (3 godz.). 3. Rośliny użytkowe, wprowadzenie – zajęcia organizacyjne, wprowadzenie i omówienie kryteriów zaliczenia przedmiotu. Wybrane rośliny warzywne o cechach ozdobnych - podchodzenie, opis, wymagania, zastosowanie (3 godz.). 4. Wybrane rośliny owocowe o cechach ozdobnych - podchodzenie, opis, wymagania, zastosowanie (2 godz.). 5. Wybrane rośliny przyprawowe o cechach ozdobnych - podchodzenie, opis, wymagania, zastosowanie. Kolokwium (3 godz.). 6. Wybrane rośliny lecznicze o cechach ozdobnych - podchodzenie, opis, wymagania, zastosowanie (2 godz.). 7. Wybrane rośliny kosmetyczne o cechach ozdobnych - podchodzenie, opis, wymagania, zastosowanie (2 godz.). 8. Wybrane rośliny miododajne o cechach ozdobnych - podchodzenie, opis, wymagania, zastosowanie Kolokwium (3godz.). Sposób realizacji: ćwiczenia audytoryjne, prezentacje przygotowane samodzielnie przez studentów, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 1. zna podstawowe grupy i gatunki roślin użytkowych 2. posiada wiedzę dotyczącą znaczenia roślin użytkowych w środowisku i w życiu człowieka. 1. potrafi wskazać sposób wykorzystania poszczególnych grup roślin użytkowych w ogrodach i zieleni publicznej 2. potrafi poprawnie rozpoznawać podstawowe gatunki roślin użytkowych 3. korzysta z cudzych osiągnięć intelektualnych z poszanowaniem praw autorskich w celu przygotowania opracowania naukowego 1. rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy 8. chętnie podejmuje się pracy w zespole i wykonuje powierzone mu zadania 208 19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 1.Hołubowicz T. 1999. Sadownictwo. Wyd. Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego, Poznań. 2.Kołota E., Orłowski M., Biesiada A. 2007.Warzywnictwo: Podręcznik akademicki. Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław. 3.Iwaniuk A. 2006. Atlas ziół krajowych. Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa. 4.Senderski M. E. 2009. Zioła: Praktyczny poradnik o ziołach i ziołolecznictwie. Wyd. K. E. Liber, Warszawa. 5.Szafer W. 1988. Rośliny polskie: opisy i klucze do oznaczania wszystkich gatunków roślin naczyniowych rosnących w Polsce bądź dziko, bądź też zdziczałych lub częściej hodowanych. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Literatura uzupełniająca: 1.Szweykowska A., Szweykowski J. 2004. Botanika. Morfologia. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 2.Podbielkowski Z. 1992. Rośliny użytkowe. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 25 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 25 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 50 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 zna podstawowe grupy i gatunki roślin użytkowych * 2 posiada wiedzę dotyczącą znaczenia roślin użytkowych w środowisku i w życiu człowieka * * UMIEJĘTNOŚCI 1 2 3 potrafi wskazać sposób wykorzystania poszczególnych grup roślin użytkowych w ogrodach i zieleni publicznej potrafi poprawnie rozpoznawać podstawowe gatunki roślin użytkowych korzysta z cudzych osiągnięć intelektualnych z poszanowaniem praw autorskich w celu przygotowania opracowania naukowego * * * * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE 209 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych 1 2 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. * * SYLABUSU MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Elementy składowe sylabusu Lp. 2. rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy chętnie podejmuje się pracy w zespole i wykonuje powierzone mu zadania 1. Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu Treści programowe Opis Melioracje rolnicze i gospodarka wodna Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.28.6.K polski • • • • • • • Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotowi 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Zasoby wody na ziemi i jej znaczenie w produkcji rolniczej Dynamika zmian zasobów wody Definicja, zakres i cel melioracji rolniczych Potrzeby i efekty melioracji w rolnictwie Odwadnianie, drenowanie i nawadnianie gruntów użytkowanych rolniczo Eksploatacja urządzeń melioracyjnych Zapoznanie z dokumentacją techniczną urządzeń melioracyjnych Obowiązkowy do zaliczenia semestru/roku studiów Rok III, semestr VI (studia stacjonarne i niestacjonarne) j.w. Konwersatorium, ćwiczenia terenowe brak Konwersatorium 15godz. w tym terenowe 5 godz. 1 Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z tematyką zasobów wodnych środowiska przyrodniczego i znaczeniem wody w prowadzeniu produkcji rolniczej. Efektem ćwiczeń powinno być zaznajomienie studentów z zakresem, znaczeniem i podstawowymi realizacjami w zakresie melioracji rolniczych oraz ocena podstawowych parametrów eksploatacyjnych urządzeń melioracyjnych na postawie pomiarów i obliczeń. Praca w grupach, pokaz, dyskusja, prace pisemne, zajęcia terenowe 210 16. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Obecność na zajęciach, pisemne zaliczenie Tematyka ćwiczeń 17. Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza 18. Zamierzone efekty kształcenia* 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. Woda i jej zasoby Dynamika zmian zasobów wodnych Znaczenie wody w glebie dla produkcji roślinnej Ramowa Dyrektywa wodna UE Definicje, zakres i podział melioracji Potrzeby melioracji w rolnictwie Efekty melioracji w rolnictwie Normatywy odwodnienia Wpływ urządzeń melioracyjnych na środowisko przyrodnicze Skale, plany i mapy oraz pomiary liniowe 25. 26. 27. 28. Odwadnianie i drenowanie- podstawowe parametry i obliczenia Nawadnianie – podstawowe parametry i obliczenia Eksploatacja systemów melioracyjnych (2 godz.) Zaliczenie przedmiotu • identyfikuje zjawiska i procesy zachodzące w atmosferze, hydrosferze i litosferze zna podstawowe zasady, metody, techniki, technologie, narzędzia i materiały oraz funkcje budowli technicznych wspierające kształtowanie krajobrazu rolniczego w celu poprawy jakości bytowania człowieka wykonuje samodzielne lub w zespole pod kierunkiem opiekuna proste eksperymenty naukowe, projekty, analizuje ich wyniki i wyciąga wnioski dostrzega związki przyczynowo-skutkowe zachodzące w przyrodzie w świecie ożywionym i nieożywionym rozwiązuje postawione zadania w zespole (spełniając wyznaczone funkcje) lub samodzielnie • • Umiejętności Kompetencje społeczne • • Literatura podstawowa: 1. Ziemnicki S.: Melioracje rolne i elementy miernictwa. PWN Warszawa, 1975. 19. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu 2. Grabarczyk S.: Melioracje rolne. Podstawy agrotechniki - pod red. W. Niewiadomskiego, PWRiL Warszawa, 1983. Literatura uzupełniająca: 5. Karczmarczyk S., Nowak L. (red.): Nawadnianie roślin. PWRiL Poznań, 2006. 6. Grzyb H., Kocan P., Rytel Z.: Melioracje. PWRiL, 1982. 7. Dzieżyc J. (red). 1989. Potrzeby wodne roślin uprawnych. PWN Warszawa 8. Aktualne akty prawne BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) 211 Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniecznej dla realizacji zadań programowych przedmiotu Sumaryczne obciążenie pracą studenta Obciążenie studenta [h] 22 5 27 z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego Punkty ECTS za moduł/przedmiot samodzielna praca studenta 0,5 0,2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA W09 W26 U05 U15 identyfikuje zjawiska i procesy zachodzące w atmosferze, hydrosferze i litosferze x zna podstawowe zasady, metody, techniki, technologie, narzędzia i materiały oraz funkcje budowli technicznych wspierające kształtowanie krajobrazu rolniczego w celu x wykonuje samodzielne lub w zespole pod kierunkiem opiekuna proste eksperymenty naukowe, projekty, analizuje ich wyniki i wyciąga dostrzegawnioski związki przyczynowo-skutkowe x x zachodzące w przyrodzie w świecie ożywionym i nieożywionym KOMPETENCJE SPOŁECZNE K02 rozwiązuje postawione zadania w zespole (spełniając wyznaczone funkcje) lub samodzielnie x SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. 1 Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Opis Historia architektury i sztuki ogrodowej 212 2 3 4 Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5 Treści programowe 6 7 Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i 8 9 10 11 12 13 14 Założenia i cele modułu/przedmiotu 15 Metody dydaktyczne Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku RO.PPiKK.29.6.W polski Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z rozwojem estetycznym sztuki ogrodowej oraz ściśle związanej z nią architektury począwszy od starożytności do czasów współczesnych z uwzględnieniem zagadnień z zakresu urbanistyki i symboliki. Podczas zajęć wykładowych dokonana zostanie analiza stylistyczna ogrodów regularnych (geometrycznych) i swobodnych oraz towarzyszącej im zabudowy architektonicznej w porządku problemowym i topograficznym. obowiązkowy do zaliczenia semestru VI Rok studiów III, semestr VI (studia 1-go° stacjonarne) dr inż. Barbara Banach j.w. wykłady Przedmioty wprowadzające: podstawy projektowania zieleni, rośliny ozdobne Wykład 15 godz. 1 pkt ECTS Wiedza: Student zna historię rozwoju architektury w powiązaniu z rozwojem sztuki ogrodowej, ma wiedzę na temat poszczególnych typów ogrodów oraz zna powiązany z nimi charakter zabudowy architektonicznej oraz rozumie podstawową terminologię związaną z historią architektury i sztuki ogrodowej Umiejętności: Student potrafi poprawnie rozpoznawać, datować, sytuować oraz charakteryzować poszczególne typy ogrodów oraz interpretować ich symbolikę, potrafi powiązać określony styl architektoniczny ze stylem sztuki ogrodowej oraz umie poprawnie posługiwać się podstawową terminologią związaną z historią architektury i sztuki ogrodowej Kompetencje społeczne: student rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy, a także ma świadomość wpływu rozwoju architektury i sztuki ogrodowej na jakość życia człowieka oraz ich licznych powiązań z rozwojem działalności rolniczej i okołorolniczej Wykład akademicki, konsultacje, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 213 16 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Forma zaliczenia wykładów – egzamin pisemny w formie testu otwartego z całości wiedzy przedstawionej na wykładach i ćwiczeniach oraz uzyskanej poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. 1. 2. 3. 17 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza 18 Zamierzon e efekty kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne 19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Wstęp do historii architektury i sztuki ogrodowej (1 godz.) Architektura oraz sztuka ogrodowa starożytności (2 godz.) Architektura oraz sztuka ogrodowa średniowiecza i islamu (2 godz.) 4. Architektura oraz sztuka ogrodowa renesansu (2 godz.) 5. Architektura oraz sztuka ogrodowa baroku (2 godz.) 6. Architektura oraz sztuka ogrodowa Dalekiego Wschodu (2 godz.) 7. Architektura oraz sztuka ogrodowa XVIII i XIX (2 godz.) 8. Architektura oraz sztuka ogrodowa XX i XXI wieku, (2 godz.) Sposób realizacji: wykład akademicki, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. - zna historię rozwoju architektury w powiązaniu z rozwojem sztuki ogrodowej - ma wiedzę na temat poszczególnych typów ogrodów oraz zna powiązany z nimi charakter zabudowy architektonicznej - zna podstawową terminologię związaną z historią architektury i sztuki ogrodowej - potrafi poprawnie rozpoznawać, datować, sytuować oraz charakteryzować poszczególne typy ogrodów oraz interpretować ich symbolikę - potrafi powiązać określony styl architektoniczny ze stylem sztuki ogrodowej - umie poprawnie posługiwać się podstawową terminologią związaną z historią architektury i sztuki ogrodowej - rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy - ma świadomość wpływu rozwoju architektury i sztuki ogrodowej na jakość życia człowieka oraz ich licznych powiązań z rozwojem działalności rolniczej i okołorolniczej Literatura podstawowa: -Drzewa i krzewy liściaste / Jadwiga Waźbińska, Zdzisław Kawecki, Beata Płoszaj.Wyd. 2 uzup.- Olsztyn : Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2008. -Krajobraz przyrodniczy i kulturowy : próba ujęcia interdyscyplinarnego / Kazimierz Kopczyński, Janusz Skoczylas.- Poznań : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2008. -Kształtowanie terenów zieleni z elementami ekologii / Zbigniew Haber, Piotr Urbański.- Wyd. 4.- Poznań : Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, 2010. -Rośliny ozdobne w architekturze krajobrazu. Cz. 2 / Anna Bernaciak, Joanna Omiecka, Wanda Smogorzewska.- Warszawa : Hortpress. Sp. z o.o, 2007. -Rola i kształtowanie zieleni miejskiej : Aleksander Łukasiewicz, Szymon Łukasiewicz.Poznań : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2006. Literatura uzupełniająca: -Cole E. (red.). 2002. Architektura: Style i detale. Wyd. Arkady, Warszawa. -Majdecki L. 2008. Historia ogrodów. T. 1. Od starożytności po barok. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. -Majdecki L. 2008. Historia ogrodów. T. 2. Od XVIII wieku do współczesności. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. -Llera R. R. 2008. Historia architektury. Wyd. Buchmann, Warszawa. -Barral X. 1998. Wczesne średniowiecze: Od późnego okresu antycznego do roku tysięcznego. Wyd. Muza SA, Warszawa. -French H. 1999. Architektura. Wyd. Muza SA, Warszawa. -Watkin D. 2006. Ilustrowana historia architektury zachodniej. Wyd. Arkady, Warszawa. -Hobhouse P. 2005. Historia ogrodów. Wyd. Arkady, Warszawa . 214 BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 20 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 7 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 27 1 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 zna historię rozwoju architektury w powiązaniu z rozwojem sztuki ogrodowej ma wiedzę na temat poszczególnych typów ogrodów oraz zna powiązany z nimi charakter zabudowy architektonicznej 2 zna podstawową terminologię związaną historią architektury i sztuki ogrodowej 3 z * * * UMIEJĘTNOŚCI 1 2 3 potrafi poprawnie rozpoznawać, datować, sytuować oraz charakteryzować poszczególne typy ogrodów oraz interpretować ich symbolikę potrafi powiązać określony styl architektoniczny ze stylem sztuki ogrodowej umie poprawnie posługiwać się podstawową terminologią związaną z historią architektury i sztuki ogrodowej * * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 2 rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy ma świadomość wpływu rozwoju architektury i sztuki ogrodowej na jakość życia człowieka oraz ich licznych powiązań z rozwojem działalności * * SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH 215 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Elementy składowe sylabusu Opis Nazwa modułu/ Monitoring środowiska przedmiotu Nazwa jednostki Instytut Rolnictwa prowadzącej przedmiot RO.PPiKK.30.6.W, RO.PPiKK.30.6.C Kod przedmiotu polski Język przedmiotu Pojęcie bioindykacji, przykłady bioindykatorów, techniki pomiaru zanieczyszczeń Treści programowe środowiska, Obowiązkowy do zaliczenia semestru studiów (blok do wyboru) Typ przedmiotu III rok, semestr VI Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby Mgr inż. Leszek Rąpała (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia j.w. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Wykłady i ćwiczenia problemowe Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć Wykład – 15 godz., ćwiczenia – 20 godz. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 3 modułowi/przedmiotow i Celem przedmiotu jest zapoznanie z możliwościami kontroli zanieczyszczeń w Założenia i cele środowisku na podstawie obecności lub liczebności określonej populacji w danym modułu/przedmiotu ekosystemie metody podające, ćwiczenia problemowe Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także Wykłady: pisemna praca końcowa Ćwiczenia: aktywność na zajęciach, ocenianie ciągłe wykonywanie ćwiczeń formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu 216 17 18 Wykłady: 1.Zadania i cele monitoringu środowiska 2.Pojęcie bioindykacji 3.Rodzaje i źródła zanieczyszczeń środowiska 4.Bioidentyfikatory – przykłady 5.Program PMŚ Ćwiczenia: 1.Metody pomiaru zanieczyszczeń środowiska 2.Określanie czystości powietrza na podstawie skali porostowej 3.Laboratoryjne metody monitoringu środowiska Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Zamierzon e efekty kształcenia * Wiedza - Zna ekonomiczne, prawne i społeczne aspekty monitoringu środowiska - Przedstawia metody i formy minitoringu środowiska w zależnośći od rodzaju zanieczyszczenia Umiejętności - Dostrzega zagrożenia związane z zanieczyszczeniem środowiska - Umie korzystać z podstawowych technik pomiarowych wspierających monitoring środowiska Kompetencje społeczne 19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu - Wykorzystuje wiedzę i umiejetności w celu prawidłowego określenia priorytetów właściwego kontrolowania środowiska - Jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo pracy własnej i innych Literatura podstawowa: -Stan środowiska w województwie podkarpackim w latach 1999-2008 / [oprac. w Wydziale Monitoringu Środowiska Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Rzeszowie pod kier. Ewy J. Lipińskiej ; zespół aut. Jan Bednarski et al.] ; Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie.- Rzeszów : Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, [2009].(Biblioteka Monitoringu Środowiska.) -Ekologia : eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności / Charles J. Krebs ; przekł. z jęz. ang. Anna Kozakiewicz, Michał Kozakiewicz, Jakub Szacki.- Wyd. 4. zm.- Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011. Uzupełniająca: -Monitoring środowiska, Stanisław Borsuk, wyd. AT-R, 1998 -Ekologia krajobrazu / Andrzej Richling, Jerzy Solon.- Wyd. 5.- Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011. -Ekologia miasta / Henryk Zimny.- Warszawa : Agencja Reklamowo - Wydawnicza Arkadiusz Grzegorczyk, 2005. -Kształtowanie terenów zieleni z elementami ekologii Z. Haber -Rośliny ozdobne w architekturze krajobrazu : podręcznik dla uczniów szkół kształcacych w zawodzie "technik architektury krajobrazu". Cz. 2 / Anna Bernaciak, Joanna Omiecka, Wanda Smogorzewska.- Warszawa : Hortpress. Sp. z o.o, 2007. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 42 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 18 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 60 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć numer EFEKT KSZTAŁCENIA Forma zajęć dydaktycznych 217 WIEDZA 1 - Zna ekonomiczne, prawne i społeczne aspekty monitoringu środowiska x x 2 - Przedstawia metody i formy minitoringu środowiska w zależnośći od rodzaju zanieczyszczenia x x UMIEJĘTNOŚCI 1 2 Dostrzega zagrożenia związane zanieczyszczeniem środowiska - Umie korzystać z podstawowych technik pomiarowych wspierających monitoring środowiska z x x KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 2 - Wykorzystuje wiedzę i umiejetności w celu prawidłowego określenia priorytetów właściwego kontrolowania środowiska pracy - Jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo własnej i innych x x SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu 3. 4. Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu 5 Treści programowe 6 7 Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne 1. 2. 8 9 10 11 Opis Marketing i zarządzanie w rolnictwie Instytut Rolnictwa RO.32.6.W, RO.32.6.C polski Poznanie ogólnych zasad kierowania przedsiębiorstw z uwzględnieniem specyfiki zarządzania w agrobiznesie. Zrozumienie zasad marketingu i rynkowej misji przedsiębiorstwa. • obowiązkowy do zaliczenia semestru/roku studiów, Rok III, semestr VI, studia stacjonarne dr inż. Ryszard Szypuła jak wyżej Wykłady, ćwiczenia Brak 218 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium Ćwiczenia Wykład efektu kształcenia 12 13 Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotow i 14 Założenia i cele modułu/przedmiotu 15 Metody dydaktyczne 16 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu 17 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji 30 godz. wykładów i 15 godz. ćwiczeń 2 ECTS – wykłady 1 ECTS -ćwiczenia Opracowanie ogólnych zasad pracy kierowniczej i wykonawczej. Samodzielne zaplanowanie kampanii w rolnictwie . Umiejętność normowania pracy. Znajomość specyfiki rynku rolno-żywnościowego. Znajomość uwarunkowań popytu i podaży produktów żywnościowych. Posiadanie wiedzy o rynkach hurtowych, w kraju i za granicą oraz ich organizacji. Ogólna wiedza o aktualnej sytuacji na rynku surowców i produktów rolniczych. Wykład uzupełniony ilustracją medialną tematu (skaner, rzutnik pisma). Ćwiczenia- aktualizacja studentów przez dyskusję i sprawdziany testowe. wykład – 4 godz. tygodniowo ćwiczenia – 2 godz. tygodniowo Ćwiczenia- aktywny udział w zajęciach oraz zaliczenie sprawdzianu. Wykład – egzamin ustny z materiału z wykładów i zalecanej literatury. Wykłady:1. Zapoznanie z tematyką przedmiotu i zalecana literaturą Zarządzanie: 1. Geneza i szkoły zarządzania. 2. Kierowanie, zarządzanie, przedsiębiorczość. 3. Kierownik i jego praca. 4. Struktura organizacji i zarządzania. 5. Proces decyzyjny. 6. Funkcje zarządzania. 7. Style kierowania. 8. Techniki zarządzania. 9. Specyfika zarządzania w agrobiznesie. Marketing: 1. Marketing i zarządzanie. 2. Rynek i misja działalności przedsiębiorstwa. 3. Analiza rynku. Uwarunkowania popytu i podaży. 4. Tendencje rozwojowe rynku. 5. Planowanie i organizacja marketingu. 6. Kontrola działalności marketingowej. 7. Marketing międzynarodowy. Ćwiczenia: Zarządzanie: 1. Elementy prawa pracy. 2. Zasady pracy własnej kierownika. 3. Elementy normowania pracy. 4. Zarządzanie kampaniami w rolnictwie. 5. Logistyka jako element zarządzania. 6. Polityka kadrowa. 7. Płaca jako element motywacyjny. Marketing: 1. Rynek rolno-żywnościowy (pojęcia, funkcje). 2. Giełdy w Europie i świecie. 3. Wybrane rynki surowców. 4. Produkt jako element marketingu. 5. Przykłady innowacji marketingowych w rolnictwie. 219 * Opanował ogólne zasady pracy kierowniczej i wykonawczej. * Poznał uwarunkowania popytu i podaży produktów rolnych. * Posiada ogólną wiedzę o działalności rynków hurtowych w kraju i za granicą. Wiedza 18 Zamierzon e efekty kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne * Potrafi opracować ramowy plan pracy własnej kierownika. * Umie opracować strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa. * Potrafi określić rynkową misję działalności przedsiębiorstw. * Potrafi określić i ocenić wpływ stylu kierowania na stosunki międzyludzkie i humanizację pracy. * Rozumie wpływ rynku na równowagę popytu i podaży. * Docenia wagę humanizacji pracy. 1. 2. 3. 4. 5. 19 Bagieński S. i inni. 2008. Zarządzanie firmą w agrobiznesie. Centrum Informacji Menedżera, Warszawa. Earle M., Earle R., Anderson A., przedkład Sikora M. 2007. Opracowanie produktów spożywczych. Podejście marketingowe. Wydawnictwo NaukowoTechniczne, Warszawa. Grzybowska K. 2010. Podstawy logistyki. Wyd. Difin SA, Warszawa. Panasiuk A. 2007. Marketing usług turystycznych. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Urban S. 2008. Marketing produktów spożywczych. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Wrocław. Literatura uzupełniająca: 1. Cholewicka – Goździk K. 1997. Marketing produktów rolno-żywnościowych. FAPA, Warszawa. 2. Grontkowska A. 2008. Podstawy ekonomiki agrobiznesu. WSiP, Warszawa. 3. Grontkowska A. Klepacki B. 2000. Ekonomia i zarządzanie w agrobiznesie. Format AB, Warszawa. 4. Jerzak M.A. 1998. Giełda towarowa na rynku rolnym. Fundacja na Rzecz Giełdy Zbożowo-Paszowej, Warszawa. 5. Luning P.A., Marcelis W.J., Jongen W.M., przekład Zdzisław Źródłowski. 2008. Zarządzanie jakością żywności: Ujęcie technologiczno-menedżerskie. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa. 6. Łuczka B.K. 2007. Rynek żywności ekologicznej: wyznaczniki i uwarunkowania rozwoju. PWE, Warszawa. 7. Niestrój R. 1998. Zarządzanie marketingiem. Aspekty strategiczne. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 8. Przedsiębiorczość wiejska. Baza dabych. 2006. Fundacja Fundusz Współpracy, Warszawa. 9. Stachak S, Świtłyk M. 1999. Teoria zarządzania przedsiębiorstwem rolniczym. Książka i Wiedza, Warszawa. 10. Świderski F. 2006. Żywność wygodna i żywność funkcjonalna. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa. 11. Urban S. 2006. Raport o stanie i perspektywach przemysłu rolnożywnościowego. Warszawa. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Aktywny udział w wykładach i ćwiczeniach, konsultacje 55 Przygotowanie do ćwiczeń, zaliczenia 10 Opracowanie planu ramowego pracy kierownika i struktury organizacyjnej przykładowego przedsiębiorstwa 10 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 75 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 3 220 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Wykład EFEKT KSZTAŁCENIA Laboratorium numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 Opanował ogólne zasady pracy kierowniczej i wykonawczej Poznał uwarunkowania popytu i podaży produktów 2 x x rolnych 3 Posiada ogólną wiedzę o działalności rynków hurtowych w kraju i za granicą 1 Potrafi opracować ramowy plan pracy własnej kierownika Umie opracować strukturę organizacyjną Potrafi określić rynkową misję działalności przedsiębiorstw x UMIEJĘTNOŚCI 2 3 x x x KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 x 2 Potrafi określić i ocenić wpływ stylu kierowania na stosunki międzyludzkie i humanizację pracy Rozumie wpływ rynku na równowagę popytu i podaży 3 Docenia wagę humanizacji pracy x x SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Opis Biogeografia Instytut Rolnictwa PWSZ im. J. Grodka w Sanoku RO.18.7.W polski Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi geografii roślin i zwierząt, głównie geografii chorologicznej i ekologicznej, a także poznanie przez niego i zrozumienie czynniki i mechanizmy decydujące o rozmieszczeniu organizmów na Ziemi. Podczas zajęć student omówione zostaną zagadnienia związane z mechanizmami kształtującymi przestrzenne rozmieszczeniem żyjących na Ziemi organizmów, w tym gatunków roślin uprawnych oraz całych układów biocenotycznych, w szczególności biomów. obowiązkowy do zaliczenia semestru III Rok studiów IV, semestr VII (studia 1-go° stacjonarne) dr inż. Barbara Banach 221 Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i 12. 14. Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu j.w. Wykład konwersatoryjny Znajomość treści programowych realizowanych w ramach przedmiotu biologia oraz geografia w gimnazjum i w szkole średniej, w tym podstawy botaniki i zoologii systematycznej. Wykład konwersatoryjny 20 godz. 2 pkt ECTS Wiedza: student ma wiedzę na temat podstawowych czynników i mechanizmów kształtujących przestrzenne rozmieszczenie żyjących na Ziemi organizmów na różnym stopniu organizacji, potrafi wymienić oraz scharakteryzować państwa fito- i zoogeograficzne oraz biomy świata, a także posiada wiedzę na temat pochodzenia głównych gatunków uprawnych roślin Umiejętności: student potrafi interpretować przyczyny zróżnicowania szaty roślinnej i świata zwierzęcego na kuli ziemskiej oraz umie ocenić możliwości zmian zasięgów w związku ze zmianami klimatu i innych czynników abiotycznych i biotycznych w przeszłości i przyszłości Kompetencje społeczne: student rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy, potrafi wykorzystać wiedzę na temat zależności pomiędzy elementami środowiska abiotycznego i biotycznego oraz jest świadomy oddziaływania antropogenicznego na kształt biosfery i jej przemiany Wykład akademicki, konsultacje, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Forma zaliczenia wykładów – egzamin pisemny w formie testu otwartego z całości wiedzy przedstawionej na wykładach oraz uzyskanej poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. 222 1. Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Umiejętności Kompetencje społeczne 19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Biosfera jako przedmiot badań biogeograficznych. Kierunki, cele i zadania biogeografii - biogeografia chorologiczna, ekologiczna, historyczna. Metody badań biogeograficznych (3 godz.) 2. Mechanizmy rozprzestrzeniania roślin i zwierząt; teorie migracji roślinnych i zwierząt. Biogeografia wysp. Pojęcie zasięgu - gatunki endemiczne, kosmopolityczne, inwazyjne, reliktowe (5 godz.) 3. Podział fitogeograficzny kuli ziemskiej – przegląd państw roślinnych Ziemi (5 godz.) 4. Podział zoogeograficzny kuli ziemskiej – przegląd państw zwierzęcych Ziemi (5 godz.) 5. Przyczyny przestrzennego rozmieszczenia roślin na Ziemi. Formacje roślinne i strefy biogeograficzne Ziemi (4 godz.) 6. Antropogeniczne przemiany szaty roślinnej. Pochodzenie i historia roślin uprawnych (4 godz.); 7. Biomy kuli ziemskiej – biogeografia ekologiczna (4 godz.). Sposób realizacji: wykład akademicki, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. 1. zna podstawowe czynniki i mechanizmy kształtujące przestrzenne rozmieszczenie żyjących na Ziemi roślin i zwierząt oraz całych biocenoz 2. zna i charakteryzuje państwa fito- i zoogeograficzne świata oraz biomy 3. zna pochodzenie podstawowych gatunków uprawnych 1. interpretuje przyczyny zróżnicowania szaty roślinnej i świata zwierzęcego na kuli ziemskiej 2. ocenia możliwości zmian zasięgów w związku ze zmianami klimatu i innych czynników abiotycznych i biotycznych w przeszłości i przyszłości 1. rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy 2. potrafi wykorzystać wiedzę na temat zależności pomiędzy elementami środowiska abiotycznego i biotycznego 3. jest świadomy oddziaływania antropogenicznego na kształt biosfery i jej przemiany Literatura podstawowa: 1. Brown L.R., przekł. Możejko E. 2003. Gospodarka ekologiczna: na miarę Ziemi.Książka i Wiedza, Warszawa. 2. Kostrowicki A.S. 1999. Geografia biosfery. Biogeografia dynamiczna lądów. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 3. Stanley S.S., przekł. Walaszczyk I. 2005. Historia Ziemi. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Literatura uzupełniająca: 4. Eldreage N., przekł. Szacki J. 2003. Życie na krawędzi: rozwój cywilizacji i zagłada gatunków. Prószyński i S-Ka, Warszawa. 5. Graniczny M., Mizerski W. 2007. Katastrofy przyrodnicze. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 6. Kornaś J., Medwecka-Kornaś A. 2002. Geografia roślin. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 7. Kostrowicki A. S. 1999. Geografia biosfery. Biogeografia dynamiczna lądów. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 8. Podbielkowski Z. 1991. Geografia roślin. WSiP, Warszawa. 9. Taylor B., Green J., Farndon J. 2006. Świat owadów. Ilustrowana encyklopedia przyrodnicza. Elipsa, Warszawa. 10. Weiner J. 1999. Życie i ewolucja biosfery. Podręcznik ekologii ogólnej. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 30 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 20 Sumaryczne obciążenie pracą studenta 50 223 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych WIEDZA 1 zna podstawowe czynniki kształtujące przestrzenne 2 zna i charakteryzuje państwa zoogeograficzne świata oraz biomy 3 * zna pochodzenie podstawowych gatunków uprawnych UMIEJĘTNOŚCI 1 interpretuje przyczyny zróżnicowania szaty roślinnej i świata zwierzęcego na kuli ziemskiej ocenia możliwości zmian zasięgów w związku ze zmianami klimatu i innych czynników abiotycznych 2 i mechanizmy rozmieszczenie fito- i * * * * KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 2 3 rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i aktualizowania nabytej wiedzy potrafi wykorzystać wiedzę na temat zależności pomiędzy elementami środowiska abiotycznego i biotycznego * jest świadomy oddziaływania antropogenicznego na kształt biosfery i jej przemiany * * SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Opis Aspekty etyczne pracy naukowej Instytut Rolnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku RO.35.7.K polski Celem przedmiotu jest przedstawienie wiedzy dotyczącej podstawowych pojęć i zasad prawa autorskiego oraz kodeksu etycznego naukowca i nauczyciela akademickiego Podczas zajęć zostaną omówione zagadnienia związane z dobrymi obyczajami w nauce oraz dobrą praktyką badań naukowych. Omówione zostaną również instytucjonalne struktury powołane do przestrzegania etyki w nauce. Obowiązkowy do zaliczenia w semestrze VII Rok studiów IV, semestr VII 224 Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i Założenia i cele 14. modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Prof. dr hab. inż. Kazimierz Klima j. w. Konwersatorium. Studia niestacjonarne, Przedmioty wprowadzające: wybrane zagadnienia filozofii, 10 godz 2 ECTS Wiedza: zna podstawowe pojęcia oraz zasady z zakresu prawa autorskiego Umiejętności: student gromadzi, selekcjonuje i przetwarza dane z zachowaniem praw dotyczących własności intelektualnej Kompetencje społeczne: rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie. Konwersatorium akademickie, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Zaliczenie ustne z oceną z całości wiedzy przedstawionych podczas konwersatorium (zadania problemowe, tworzenie krótkich definicji, rozwiązywanie przedstawionych zagadnień). Warunkiem zaliczenia jest opanowanie przez studenta treści merytorycznych przedmiotu przedstawionych podczas konwersatorium oraz uzyskanych poprzez samodzielne studiowanie wskazanej literatury podstawowej i uzupełniającej. 1) Podstawowe pojęcia i zasady z zakresu prawa autorskiego – 4 godz.; 2) Zasady selekcjonowania, gromadzenia i przetwarzania danych z zachowaniem praw własności autorskiej, przykłady praktyczne – 2 godz.; 3) Zbiór zasad „Dobre obyczaje w nauce” – 2 godz.; 4) Zbiór zasad „Dobra praktyka badań naukowych” – 6 godz.; 5) Kodeks etyczny naukowca i nauczyciela akademickiego – 2 godz.; 6) Instytucjonalne struktury przestrzegania etyki w nauce – 2 godz.; 7) Nowe tendencje w zakresie aspektów etycznych pracy naukowej i potrzeba ciągłego uzupełniania wiedzy z tego zakresu – 2 godz.; Sposób realizacji: konwersatorium akademickie, samodzielne studiowanie przez studentów literatury podstawowej i uzupełniającej. Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Wiedza zna podstawowe pojęcia oraz zasady z zakresu prawa autorskiego Umiejętności gromadzi i przetwarza dane z zachowaniem praw autorskich 225 Kompetencje społeczne Rozumiem potrzebę ustawicznego uzupełniania wiedzy. Literatura podstawowa: Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu 1, Apanowicz J. 2005. Metodologiczne uwarunkowania pracy naukowej. Wyd. Difin, Warszawa. 2, Szymanek T. 2008. Umowy z zakresu własności intelektualnej i przemysłowej. Wyd. Europejska Wyższa Szkoła Prawa i Administracji, Warszawa . Literatura uzupełniająca: 15. Jaracz K. 2011. Redakcja pracy dyplomowej w Instytucie Technicznym. Wyd. PWSZ Sanok Szewczyk A. 2008. Problemy moralne w świecie informacji. Wyd. Difin, Warszawa, BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 20 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 30 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 50 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć WIEDZA 1 Zna podstawowe pojęcia oraz zasady z zakresu prawa autorskiego 1 Gromadzi i przetwarza dane z zachowaniem praw autorskich * UMIEJĘTNOŚCI * KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1 Rozumie potrzebę ustawicznego uzupełniania wiedzy * 226 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium EFEKT KSZTAŁCENIA Wykład numer efektu kształcenia Ćwiczenia Forma zajęć dydaktycznych SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH Lp. Elementy składowe sylabusu Nazwa modułu/ przedmiotu Nazwa jednostki 2. prowadzącej przedmiot 3. Kod przedmiotu 4. Język przedmiotu 1. 5. Treści programowe 6. Typ przedmiotu 7. Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby 8. (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia 9. w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10. Formuła przedmiotu 11. Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć 12. dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana 13. modułowi/przedmiotow i Założenia i cele 14. modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także 16. formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Opis Statystyczne programy komputerowe Instytut Rolnictwa polski Organizacja statystyki w Polsce. Charakterystyka wybranych statystycznych programów komputerowych. Badania statystyczne. Analiza struktury zjawisk masowych. Rozkłady i charakterystyki wybranych zmiennych losowych. Hipotezy statystyczne. Analiza korelacji i regresji. Wybieralny, obowiązkowy do zaliczenia semestru studiów IV rok, semestr VII ćwiczenia podstawy statystyki 20 2 Celem przedmiotu jest zapoznanie z programami komputerowymi wykorzystywanymi w obliczeniach statystycznych, bazami danych statystycznych, a także z wykorzystaniem funkcji statystycznych Excela w rozwiązywaniu problemów związanych ze studiowanym kierunkiem. ćwiczenia z wykorzystaniem programów komputerowych Oceny formujące - ocenianie ciągłe wykonywanych zadań, Ocena podsumowująca – średnia z ocen formujących 227 1. Organizacja statystyki w Polsce. 2. Organizacja badań statystycznych. 3. Opisowa analiza struktury zjawisk masowych. 4. Rozkłady i charakterystyki wybranych zmiennych losowych. 5. Testowanie hipotez. 6. Estymacja nieznanych parametrów populacji. 7. Analiza korelacji. 8. Analiza regresji. Treści merytoryczne 17. przedmiotu oraz sposób ich realizacji Zamierzon e efekty 18. kształcenia * Wiedza - zna możliwości wykorzystania statystycznych programów komputerowych i statystycznych baz danych w rozpatrywaniu podstawowych zagadnień z zakresu studiowanego kierunku Umiejętności - posługuje się wybranym statystycznym programem komputerowym w rozwiązywaniu zadań z zakresu analizy statystycznej Kompetencje społeczne - ma świadomość potrzeby ciągłego dokształcania się zwłaszcza w wykorzystywaniu technik informatycznych w działalności związanej ze studiowanym kierunkiem Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, 19. obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 1. Jóźwiak J., Podgórski J. 2006. Statystyka od podstaw. Polskie wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa. 2. Koronacki J., Mielniczuk J. 2006. Statystyka dla kierunków technicznych i przyrodniczych. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa. 3. Starzyńska W. 2006. Statystyka praktyczna.. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Literatura uzupełniająca: 1. Dostępny podręcznik multimedialny wybranego statystycznego programu komputerowego. 2. Kisielińska J., Skórnik-Pokarowska U. 2005. Podstawy statystyki z przykładami w Excelu. Wydawnictwo SGGW, Warszawa. 3. Parlińska M., Parliński J. 2007. Badania statystyczne z Excelem. Wydawnictwo SGGW, Warszawa. Wasilewska E. 2011. Statystyka opisowa od podstaw. Wydawnictwo SGGW, Warszawa. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą studenta) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Łączna liczba godzin, które student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim 30 Łączna liczba godzin pracy własnej studenta koniczna dla realizacji zadań programowych przedmiotu 20 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 50 2 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć numer EFEKT KSZTAŁCENIA Forma zajęć dydaktycznych 228 WIEDZA 1 2 3 - zna możliwości wykorzystania statystycznych programów komputerowych i statystycznych baz danych w rozpatrywaniu podstawowych zagadnień z zakresu studiowanego kierunku UMIEJĘTNOŚCI x - posługuje się wybranym statystycznym x programem komputerowym w rozwiązywaniu zadań z zakresu analizy statystycznej KOMPETENCJE SPOŁECZNE - ma świadomość potrzeby ciągłego dokształcania się zwłaszcza w x wykorzystywaniu technik informatycznych w działalności związanej ze studiowanym kierunkiem 229 inne ... Zajęcia praktyczne Seminarium Konwersatorium Projekt Laboratorium Ćwiczenia Wykład efektu kształcenia