Zwrot VAT podróżnemu na celowniku organów podatkowych

echo
www.roedl.pl
Rzeczpospolita z 24.09.2014
Zwrot VAT podróżnemu na celowniku organów podatkowych
Procedura tax free ma zapewniać realizację zasady jednokrotnego opodatkowania, którą fiskus lekceważy.
Uznaje, że kupujący nie byli uprawnieni do odzyskania daniny. Odmawia więc sprzedawcom stosowania stawki
zero proc.
Oddanie VAT podróżnemu, niemającemu miejsca zamieszkania na terytorium UE, w związku z wywozem towarów poza
granice Unii, uprawnia sprzedawcę do zastosowania stawki zero proc. VAT do sprzedaży dla takiej osoby. Procedura tax
free ma zapobiegać obciążaniu sprzedawcy podwójnym kosztem podatku – raz w postaci zwrotu VAT podróżnemu, a
następnie poprzez opodatkowanie dostawy na jego rzecz. Lekceważąc zasadę jednokrotnego opodatkowania, organy
często uznają, że podróżny nie był uprawniony do zwrotu VAT, a co za tym idzie, sprzedawca nie mógł zastosować
zerowej stawki podatku.
Zwrot VAT przysługuje podróżnym, którzy wywożą zakupione na terytorium UE towary w bagażu osobistym nie później
niż w ostatnim dniu trzeciego miesiąca następującego po miesiącu zakupu towarów, a urząd celny potwierdzi na
dokumencie wywozu (tzw. deklaracji tax free) wywóz tych towarów poza terytorium UE. Do dostawy towarów, od której
zwrócono VAT podróżnemu, sprzedawca stosuje stawkę zero proc. VAT.
Organy zarzucają sprzedawcom nieprawidłowości w realizowaniu zwrotów VAT, a co za tym idzie, kwestionują prawo
do zastosowania zerowej stawki podatku. Zarzuty te dotyczą często:
1. niewykazania na deklaracjach tax free dokładnego miejsca zamieszkania podróżnego,
2. braku oceny, czy podróżny nabył towary w celach handlowych,
3. niespełnienia warunków formalnych polegających na zgłoszeniu sprzedaży tax free do naczelnika urzędu skarbowego.
W paszporcie nie ma miejsca zamieszkania
Status podróżnego ma osoba fizyczna niemająca stałego miejsca zamieszkania na terytorium UE. Stałe miejsce
zamieszkania podróżnego ustala się na podstawie paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość. Na mocy
rozporządzenia ministra finansów z 28 marca 2011 r. w sprawie określenia wzorów: znaku informującego podróżnych o
możliwości zakupu w punktach sprzedaży towarów, od których przysługuje zwrot podatku od towarów i usług, oraz
stempla potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej, a także określenia niezbędnych danych,
które powinien zawierać dokument będący podstawą do dokonania zwrotu podatku podróżnym (tekst jedn. DzU z 2014
r., poz. 426), deklaracja tax free powinna zawierać adres podróżnego tj.:
a) kraj,
b) miejscowość,
c) nazwę ulicy,
d) numer domu, lokalu.
Paszport jest podstawowym dokumentem tożsamości, który uprawnia do przekroczenia granicy Polski i przebywania
obcokrajowca na terytorium Polski. Chodzi oczywiście o obcokrajowców pochodzących spoza terytorium UE.
Kontrola tożsamości obcokrajowca w trakcie wjazdu do Polski i wyjazdu z Polski następuje zwykle na podstawie jednego
dokumentu. Zazwyczaj tym dokumentem jest paszport. Dostarcza on podstawowych informacji o cudzoziemcu i
przyjmuje się, że dane wynikające z paszportu są prawdziwe. Regułę tę stosuje się również w procedurze tax free.
Z paszportu nie wynika jednak miejsce stałego zamieszkania. Informacje o kraju wydania, obywatelstwie i miejscu
urodzenia podróżnego zawarte w tym dokumencie niewątpliwie są pomocne przy ustaleniu miejsca zamieszkania
podróżnego, jednak nie dostarczają kompletu danych o adresie podróżnego.
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest Radosław Cichoń Rödl & Partner ul. Sienna 73, 00-833 Warszawa, tel. +48 22 696 28 00 E-mail: [email protected]
W praktyce zdarza się, że niektórzy podróżni posiadają zezwolenie na przekraczanie granic państwowych w ramach
małego ruchu przygranicznego. W dokumencie takim znajduje się adres zamieszkania podróżnego. Nieposiadanie
zezwolenia lub innego dokumentu tożsamości, z którego wynikałoby miejsce zamieszkania, nie oznacza jednak, że
podróżny nie ma prawa do zwrotu VAT.
Wystarczy oświadczenie
Aby zrealizować zwrot VAT, należałoby od podróżnych oczekiwać, że zadeklarują, gdzie posiadają stałe miejsce
zamieszkania. Wymóg taki wprawdzie nie wynika z przepisów. Jednak w świetle wyroków Trybunału Sprawiedliwości
Unii Europejskiej sprzedawca, chcąc zwrócić VAT podróżnemu, a co za tym idzie, zastosować stawkę zero proc. VAT do
sprzedaży podróżnemu, powinien przedsięwziąć wszelkie środki, których racjonalnie można od niego oczekiwać, w celu
zagwarantowania, że nie dojdzie do nieuprawnionego skorzystania z procedury tax free kwalifikującego się do
nadużycia/oszustwa podatkowego. Przy rozstrzygnięciu, jakimi obowiązkami można obciążyć sprzedawców, należy mieć
na uwadze zasadę proporcjonalności (por. TSUE w wyroku w sprawie C-47-96 Molenheide i in. oraz w wyroku w
sprawie C-409/04 Teleos i in.).
Odbieranie oświadczeń od obcokrajowców wydaje się stosunkowo nieuciążliwą i wystarczającą drogą do rozstrzygnięcia
o statusie podróżnego. Oświadczenie o miejscu zamieszkania podróżnego poza terytorium UE, z którym dane zawarte w
paszporcie lub innym dokumencie tożsamości nie są sprzeczne, uprawniałoby zatem podróżnego do ubiegania się o zwrot
VAT.
Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w doktrynie. J. Kamiński w „Komentarzu do ustawy VAT" z 2005 r.,
zauważając problem ustalania miejsca zamieszkania na podstawie paszportu, stwierdził, że dla potrzeb procedury tax free
należy przyjąć adres podany przez samego podróżnego.
Nieumieszczenie na deklaracji tax free adresu zamieszkania podróżnego nie jest przeszkodą do zrealizowania zwrotu
VAT. Taki wniosek można wyciągnąć z lektury wyroku WSA w Białymstoku z 29 czerwca 2005 r. (I SA/Bk 128/ 05).
Niektóre elementy są niezastąpione
Sąd ten stanął na stanowisku, że nie da się zastąpić innymi dowodami następujących elementów dokumentu tax free:
- podpis wystawcy dokumentu tax free,
- kwota podatku zapłaconego przy dostawie towaru,
- potwierdzenie wywozu towaru za granicę przez urząd celny w postaci zaopatrzonego w numerator stempla oraz
- paragon z kasy rejestrującej.
Inne elementy dokumentu tax free, w tym adres zamieszkania podróżnego, mają na celu jedynie usprawnienie kontroli
systemu zwrotów podatku podróżnym. Same w sobie nie stanowią nowych materialno-prawnych warunków zastosowania
przez sprzedawcę zerowej stawki VAT.
Dyrektywa VAT nie warunkuje przyznania podróżnemu zwrotu VAT od podania na deklaracji tax free jego dokładnego
miejsca zamieszkania (poprzez podanie ulicy, numeru domu i miejscowości). Ustalenie takich danych – w myśl
rozporządzenia – nie jest zatem warunkiem koniecznym do skorzystania z procedury tax free. W rezultacie podanie w
deklaracji tax free niepełnego adresu zamieszkania podróżnego ustalonego na podstawie paszportu i jego uzupełnienie
poprzez ustne oświadczenie podróżnego nie jest przeszkodą do zrealizowania zwrotu VAT.
Przykład
Sprzedawca ustalił na podstawie paszportu i ustnego oświadczenia podróżnego, że mieszka on na Ukrainie w
miejscowości Yavoriv. W związku z tym sprzedawca wpisał na deklaracji tax free w polu adres zamieszkania: Ukraina,
Yavoriv.
Urząd celny potwierdził tożsamość podróżnego na deklaracji tax free, przybijając stosowną pieczęć.
Brak podania na deklaracji tax free nazwy ulicy, numeru domu czy lokalu nie przekreśla prawa podróżnego do
otrzymania zwrotu VAT.
Cele handlowe
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest Radosław Cichoń Rödl & Partner ul. Sienna 73, 00-833 Warszawa, tel. +48 22 696 28 00 E-mail: [email protected]
Organy podatkowe argumentują, że zwrot VAT nie należy się podróżnemu, który nabył towary w celach handlowych.
Podstawą tej argumentacji jest słownikowa interpretacja pojęcia „bagaż osobisty". Fiskus przyjmuje, że bagaż osobisty
powinien mieć charakter okazjonalny i składać się wyłącznie z towarów przeznaczonych do własnego użytku podróżnego
lub jego rodziny lub na prezenty.
Ustawa o podatku od towarów i usług zawiera definicję bagażu osobistego w przepisach dotyczących importu towarów.
Przez bagaż osobisty rozumie się tu cały bagaż, który podróżny jest w stanie przedstawić organom celnym, wjeżdżając na
terytorium kraju, jak również bagaż, który przedstawi on później organom celnym, pod warunkiem przedstawienia
dowodu, że bagaż ten był zarejestrowany jako bagaż towarzyszący w momencie wyruszenia w podróż przez
przedsiębiorstwo, które było odpowiedzialne za jego przewóz. Definicję tę należy stosować odpowiednio do wywozu
towarów przez podróżnego.
Taka definicja bagażu osobistego nie zawiera warunku, aby wywóz towarów następował w celach niehandlowych.
Prawidłowość stosowania definicji „bagażu osobistego" z ustawy o VAT potwierdza orzecznictwo. Przykładowo WSA w
Warszawie w wyroku z 22 marca 2011 r. (III SA/Wa 1615/10), powołując się na tę definicję, stwierdził, że sprzedawca
towaru nie ma obowiązku sprawdzać, w jakim celu podróżny nabywa towar. Przepisy dyrektywy unijnej nie uzależniają
zastosowania stawki VAT w wysokości zero proc. od przeznaczenia nabytego przez podróżnego towaru.
Licznym argumentom przemawiającym za uniezależnieniem zwrotu VAT podróżnym od charakteru nabycia towarów nie
powinno stać na przeszkodzie potoczne rozumienie podróżnego jako osoby okazjonalnie przebywającej w innym kraju i
dokonującej zakupów na potrzeby własne.
Przykład
Podróżny robi regularne zakupy w Polsce. Kupuje torebki, obuwie, ubrania. W ciągu miesiąca podróżny nabył u jednego
sprzedawcy 15 bluz, 8 torebek i 10 par butów.
Urząd celny potwierdził na deklaracji tax free wywóz towarów w bagażu osobistym podróżnego.
Podróżny jest uprawniony do zwrotu VAT.
Autorką jest A. Żydziak, Doradca podatkowy Kraków, Roedl & Partner
Źródło: http://archiwum.rp.pl/artykul/1255035-Zwrot-VAT-podroznemu-na-celowniku-organow-podatkowych.html
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest Radosław Cichoń Rödl & Partner ul. Sienna 73, 00-833 Warszawa, tel. +48 22 696 28 00 E-mail: [email protected]